Podręcznik Fotografii dla Początkujących

Wprowadzenie Fotoporadnik w dotychczasowej formie uzupełnimy artykułami w formacie PDF. Ma to na

celu stworzenie możliwie systematycznego podręcznika w formacie, który pozwala na łatwy

wydruk, jeżeli ktoś przedkłada formę „papierową” nad „ekranową”. Podręcznik Fotografii

w takiej formie będzie bardziej zwięzły od Fotoporadnika w formie stron WWW ale będą w

nim odsyłacze, czy jak kto woli linki, do stron Fotoporadnika zawierających szczegóły

opisywanego zagadnienia.

Przygotowywany w formacie PDF Podręcznik Fotografii jest redagowany z myślą o

początkujących amatorach fotografowania ale umieszczone w nim linki pozwolą na

rozszerzanie wiedzy o danym zagadnieniu tym Czytelnikom, którzy zechcą pogłębić

znajomość zagadnienia. W pewnym sensie Podręcznik Fotografii będzie przewodnikiem

po Fotoporadniku.

Podręcznik będzie nastawiony na techniki fotografowania. Przeciętny fotoamator nie

jest bowiem zbytnio zainteresowany budową aparatu fotograficznego. Podstawowe

informacje o budowie poszczególnych elementów aparatu będą jednak podawane gdyż

pozwalają one na lepsze wykorzystanie możliwości aparatu fotograficznego. Tak jest z

każdym prawie urządzeniem. Samochód można prowadzić nie mając zielonego pojęcia o

jego budowie i zasadzie działania poszczególnych zespołów ale podstawowa wiedza o nich

pozwala np. na jazdę bezpieczniejszą, na zmniejszenie zużycia paliwa czy powolniejsze

zużywanie się opon.

Kolejne rozdziały Podręcznika będą „publikowane” w stosunkowo dużych odstępach

czasu gdyż chcemy każdy z nich jak najlepiej zredagować, by Czytelnik mógł je łatwo

zrozumieć i odnieść maksymalne korzyści z zapoznania się z jego treścią.

fotop

oradn

ik.pl

Pierwsze zdjęcia

Zaczynamy robić zdjęciaPrzygotowanie nowo kupionego aparatu do robienia zdjęć składa się z kilku etapów.

A. Naładowanie akumulatora lub akumulatorów, o ile w aparacie jest ich kilka.B. Umieszczenie w aparacie właściwej dla tego modelu karty pamięci. C. Ustawienie parametrów z którymi będziemy robić zdjęcia.

Etap A może przebiegać na kilka sposobów.

1. Wyjmujemy akumulator z aparatu i umieszczamy go w ładowarce dostarczonej wraz z aparatem. Tak postępujemy, gdy aparat jest zasilany akumulatorem skonstruowanym specjalnie do aparatu cyfrowego. Są to tzw. akumulatory dedykowane.

2. Niektóre aparaty fotograficzne nie wymagają wyjmowania akumulatora a jedynie umieszczenia całego aparatu na specjalnie skonstruowanej ładowarce.

3. Są też modele aparatów cyfrowych, które podłącza się do specjalnie dla nich przeznaczonej ładowarki kabelkiem.

4. W przypadku aparatów fotograficznych zasilanych akumulatorkami typu AA (paluszki) musimy wyjąć akumulatorki z aparatu i włożyć do standardowej ładowarki. Zarówno akumulatorki typu AA jak i ładowarki do nich nie są sprzedawane w komplecie z aparatem.

Etap B polega na umieszczeniu we właściwym gnieździe karty pamięci. W popularnych aparatach kompaktowych stosowane są obecnie prawie wyłącznie karty typy SD, SDHC i SDXC. Większość aparatów kompaktowych ma wewnętrzną pamięć o pojemności kilkudziesięciu Megabajtów i możemy zacząć robić zdjęcia bez korzystania z pamięci dodatkowej umieszczanej w tym specjalnym gnieździe. Jednak bez tej dodatkowej pamięci o pojemności kilku Gigabajtów możemy zrobić zaledwie kilka zdjęć o najwyższej rozdzielczości.

Etap C może być bardzo złożony i wymagać wielu operacji takich, jak ustawianie pokręteł czułość, balans bieli, czasu otwarcia migawki i wielu innych parametrów. Początkujący użytkownik aparatu fotograficznego powinien zacząć od fotografowania w trybie trybie pełnej automatyki. W trybie tym jedyne co musimy zrobić to wycelować obiektyw w kierunku sceny, którą chcemy zarejestrowana zdjęciu, i nacisnąć przycisk spustu migawki.

Tryb w pełni automatyczny, oznaczony jest w 99% modeli aparatów fotograficznych jako AUTO ustawia się za pomocą pokrętła umieszczonego zazwyczaj na górze aparatu. Jeżeli nie ma tam pokrętła z symbolem AUTO, to musimy zajrzeć do instrukcji aparatu by go zlokalizować.

Pierwsze zdjęcia Po wykonaniu tych prostych czynności możemy zacząć fotografować. Pierwsze zdjęcia

najlepiej robić w bardzo dobrym oświetleniu, czyli na dworze w godzinach zależnych od pory roku. Latem będzie to między 7 a 19 a zimą między 9 a 15. Chodzi o to, by te pierwsze zdjęcia były możliwie jak najlepsze, by nie zniechęciły nas zaraz na początku kariery fotografa.

fotop

oradn

ik.pl

Tryb auto fotografowania

Na co pozwala tryb AUTONależy odróżniać tryb pełnej automatyki, wybierany w 100% modeli aparatów cyfrowych

pokrętłem lub przyciskiem mechanicznym, od osobnego automatycznego ustawiana czułości ISO, czy ostrości. W bardziej zaawansowanych kompaktowych aparatach fotograficznych jest wiele funkcji automatycznego ustawiania pewnych opcji ale my omawiamy tu tryb PEŁNEJ AUTOMATYKI.

Warto wiedzieć, że nawet bardzo zaawansowane aparaty fotograficzne, również lustrzanki, mają tryb pełnej automatyki. Umożliwia to rozpoczęcie robienia nimi zdjęć przez początkujących fotoamatorów. Nosząc ze sobą aparat fotograficzny warto mieć ustawiony tryb AUTO. Pozwala to na szybkie wykonanie zdjęcia i utrwalenie jakiegoś zdarzenia, które trwa bardzo krótko.

Fotografowanie w trybie pełnej automatyki, polecane w poprzednim paragrafie tego podręcznika fotografii dla początkujących, pozwala ustawiać jedynie rozdzielczość, w której chce robić zdjęcia. Po otwarciu MENU, albo listy funkcji aparatu, prawie wszystkie pozycje będą niedostępne. Nie będzie można „najechać” na nie podświetleniem. Piszemy „prawie” wszystkie, gdyż w trybie pełnej automatyki możemy np.

1. Włączyć lub wyłączyć lampę błyskowa, 2. Ustawić autofokus ciągły lub włączany tylko po wciśnięciu do połowy spustu migawki,3. Włączyć lub wyłączyć zoom cyfrowy,4. Ustawić jasność wyświetlacza aparatu,5. Ustawić siatkę na wyświetlaczu ułatwiającą kompozycję kadru,6. Ustawić długość czasu wyświetlania zdjęcia zaraz po jego wykonaniu,7. I wybrać kilka innych opcji, zależnie od modelu posiadanego aparatu fotograficznego.

Poza możliwością włączania i wyłączania lampy błyskowej, zmiana wyliczonych powyżej funkcji nie wpływa na naświetlenie zdjęcia a ta właśnie, obok poprawnie nastawionej ostrości, decyduje o poprawności technicznej zarejestrowanego obrazu.

Najnowsze aparaty kompaktowe mają w swoim programie dziesiątki funkcji, takich jak1. Wykrywanie twarzy i ewentualne jej zapamiętywanie2. Wykrywanie uśmiechu. Migawka jest otwierana w momencie, gdy fotografowana osoba

uśmiechnie się.3. Wykrywanie momentu, gdy osoba fotografowana mrugnie. Chodzi o to by nie zrobić

portretu osobie z zamkniętymi w tym momencie oczami.4. I wiele innych funkcji, które tak naprawdę są jedynie gadżetami i mają zachęcać do kupna

aparatu.Zdjęcia wykonane w trybie pełnej automatyki są w ogromnej większości w pełni poprawne technicznie a sprawa ich walorów artystycznych zależy od fotografa, od jego umiejętności skomponowania kadru, czyli wybrania fragmentu widzianej gołym okiem sceny.

fotop

oradn

ik.pl

Tryb P – programowalna automatyka

Tryb „P” czyli programowalna automatyka Następnym trybem fotografowania po pełnej automatyce, polecanym dla początkujących, jest tryb oznaczany na pokrętłach aparatów fotograficznych literą P. Można by go nazwać programowalną automatyką, gdyż łączy automatyczne ustawianie ekspozycji z możliwością ręcznego, czy jak kto woli, manualnego, ustawiania pozostałych parametrów określających sposób zrobienia zdjęcia. Taki tryb posiadają aparaty kompaktowe z nieco „wyższej półki”. Nie ma go w najprostszych, nazywanych w Fotoporadniku wyceluj i pstrykaj, co jest luźnym tłumaczeniem angielskiego terminu „point and shoot”. Tryb P można opisać tak

1. Ustawia automatycznie wartość przysłony i czas otwarcia migawki, czyli dobiera ekspozycję.

2. Wszystkie inne parametry, jaka. Czułość ISOb. Balans bielic. Zdjęcia pojedyncze lub seryjne d. Sposób pomiaru oświetlenia scenye. I kilka lub kilkanaście innych parametrów, zależnie od posiadanego modelu aparatu

fotograficznegofotografujący musi ustawić sam. Przy fotografowaniu w trybie P zalecamy, szczególnie początkującym fotoamatorom, ustawienia

1. Automatycznej czułości2. Automatycznego balansu bieli

Praktycznie wszystkie model aparatów cyfrowych mają takie opcje. Chodzi o to, że program zapisany w aparacie dla trybu P dobiera wartość przysłony i czas naświetlania. Jeżeli czułość ustawiona przez fotografa jest niska a oświetlenie sceny słabe, to program dobierze długi czas ekspozycji i zdjęcie będzie poruszone. Mówiąc dokładniej, aparat poruszy się w trakcie naświetlania, gdyż nasze ręce trzymające go drżą nieustannie, choć my tego nie zauważmy. Jeżeli wybrany przez program czas otwarcia migawki jest na tyle długi, że grozi poruszeniem się aparatu w czasie naświetlania to program sterujący pracą aparatu „informuje” o tym fotografa. W 99% polega to na pojawieniu się na wyświetlaczu pulsujące ikony symbolu aparatu w kolorze czerwonym.

Automatyczny balans bieli jest wskazany dlatego, że robiąc zdjęcia przy różnym oświetleniu należy dobrać ów balans do typu oświetlenie – słoneczne, żarówka, świetlówka itp. Jeżeli mamy ręcznie ustawiony balans bieli który nie jest zgodny z oświetleniem fotografowanej sceny, to odwzorowanie kolorów będzie zniekształcone. W skrajnych przypadkach kolory są zupełnie inne, niż w rzeczywistości – zobacz przykładowe zdjęcia.

W następnych paragrafach opiszemy kolejne tryby pracy cyfrowych aparatów fotograficznych dostępne w coraz to bardziej zaawansowanych modelach.

fotop

oradn

ik.pl

Tryb T (Tv, S) – Priorytet Migawki

Tryb T (Tv, S) - Tryb Priorytetu Migawki.Kolejnym trybem fotografowania, który polecamy początkującym ale już trochę obeznanym

z działaniem aparatu fotograficznego, jest tryb oznaczany na pokrętłach lub przyciskach symbolamiT, Tv, S lub jeszcze inaczej, zależnie od producenta. T to pierwsza litera słowa angielskiego TIME a S – SHUTTER, czyli migawka. To, że time znaczy czas zapewne wszyscy Czytelnicy wiedzą. W tym trybie fotograf ustawia czas otwarcia migawki a program zapisany w aparacie dobiera do niego wartość przysłony. Kiedy warto robić zdjęcia w trybie Priorytetu Migawki?

1. Wówczas, gdy fotografujemy obiekty szybko się poruszające.2. Także wtedy, gdy używamy lampy błyskowej w słabo oświetlonym pomieszczeniu a

przecież właśnie wtedy potrzebne nam „doświetlenie” sceny.3. Ale też w sytuacji, gdy chcemy aby poruszające się obiekty były lekko rozmazane na

zdjęciu.Sytuacja z punktu 1. jest oczywista. W przypadku 2. fotografowanie w trybie pełnej automatyki lub w trybie P pozwoliłoby programowi na ustawienie czasu otwarcia migawki i ten będzie znacznie dłuższy niż czas trwania błysku. Przykładowo, program ustawi czas 1/10s, bo taki wyniknie ze słabego oświetlenia, a czas trwania błysku to kilka milisekund (milisekunda=0,001s). Jeżeli w pomieszczeniu nie jest zupełnie ciemno to na zdjęciu zrobionym w tych warunkach będą widoczne słabo zarysowane kontury przesuwających się obiektów i wyraźne odwzorowanie tych konturów w momencie trwania błysku. Wybranie trybu Priorytet Migawki pozwala na uniknięcie efektu rozmazania fotografowanych obiektów. Przypadek 3. to już trochę „wyższa szkoła” fotografowania ale nie wymaga chyba dokładniejszych objaśnień. Często stosuje się też długi czas przy fotografowaniu wodospadów, fontann, czy płynącej w strumieniu wody. Daje to efekt „miękkiej” wody. W trybie Priorytetu Migawki fotograf może ustawiać inne parametry ekspozycji, poza wartością przysłony, wg własnego uznania. Początkującym amatorom fotografii radzimy wybrać czułośc Auto. Chodzi o to, że ustawiając krótki czas otwarcia migawki przy małej czułości ISO możemy stworzyć sytuację, że wymagana wartość przysłony będzie np. f/1.4 a takich jasnych obiektywów nie ma w kompaktach. Natomiast obiektywy do lustrzanek o takiej wartości największego otworu (najmniejszej wartości liczbowej) przysłony kosztują kilka do kilkunastu tysięcy złotych. Tryb automatycznej czułości dobierze wartość ISO do aktualnych warunków oświetleniowych.

Tryb A – Priorytet Przysłony

Tryb A - Tryb Priorytetu Przysłony. Fotograf ustawia przysłonę a program dobiera do niej czas otwarcia migawki. Przysłona po angielsku Aperture stąd nazwa trybu A. Ten tryb fotografowania pozwala fotografowi decydować o głębi ostrości, jaką będzie miał na zdjęciu. Aparaty kompaktowe mają małe rozmiary matryc, krótką ogniskową rzeczywistą i w konsekwencji bardzo dużą głębię ostrości, dlatego tryb A jest mało przydatny w kompaktach, jeżeli chodzi o kontrolowanie głębi ostrości. Natomiast w aparatach o dużych rozmiarach matrycy, w większości są to lustrzanki, ogniskowe rzeczywiste obiektywów są kilkakrotnie dłuższe niż w kompaktach i wybór wartości przysłony pozwala bardzo efektywnie kontrolować głębię ostrości. Patrz głębia ostrości dla zaawansowanych. Fotografując w trybie priorytetu przysłony nie musimy obawiać się, że program nie będzie miał możliwości dobrać czasu otwarcia migawki zapewniającego poprawną ekspozycję. Zakres tych czasów jest bowiem w przedziale od około 1/1000 s do kilku, kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu sekund w aparatach nieco lepszych. Jedyne niebezpieczeństwo grozi w przypadku, gdy program dobierze czas dłuższy niż około 1/30s – 1/20s. W takiej bowiem sytuacji zdjęcie może być "poruszone". Mówiąc precyzyjniej, aparat poruszy się w trakcie trwania ekspozycji i obiekty na zdjęciu będą rozmazane. Tryb A pozwala, jak i wymienione poprzednio tryby P i T, dowolne ustawianie pozostałych parametrów zdjęcia, jak czułość, czy rozdzielczość.

Tryb Manualny - Ręczny

Tryb M – Tryb ręczny (Manualny). Tryb pozwalający fotografowi na największą kreatywność w doborze ekspozycji. Pozwala ustawiać czas otwarcia migawki i wartość przysłony w sposób dowolny. Jeżeli wartości wybrane przez fotografa nie spełniają warunku poprawnej ekspozycji, to program informuje o tym wskaźnikiem, który pokazuje czy zdjęcie będzie niedoświetlone, czy prześwietlone.. Ale to nie blokuje wykonania zdjęcia, bowiem intencją fotografa może być właśnie ekspozycja odbiegająca od tej „właściwej” dla danego oświetlenia sceny. Po ustawieniu żądanych wartości czasu otwarcia migawki i przysłony, możemy ekspozycję korygować poprzez zmianę czułości ISO. Ten tryb fotografowania a raczej doboru ekspozycji przeznaczony jest dla zaawansowanych amatorów fotografii. Zachęcamy jednak wszystkich do jego wypróbowania, o ile Wasz aparat posiada ten tryb. Karty pamięci do aparatów fotograficznych są tak tanie i mają tak dużą pojemność, że zabawa w testowanie różnych warunków wykonania zdjęcia nic nie kosztuje a może dostarczyć wiele radości, gdy „odkryjemy” możliwości kreowania ciekawych efektów poprzez takie „manipulowanie” parametrami zdjęcia.

fotop

oradn

ik.pl

Ekspozycja - naświetlenie

Ekspozycja - naświetlenie.Bardzo ważnym elementem wykonania zdjęcia jest jego naświetlenie, zwane też

ekspozycją. Światło odbite od fotografowanych przedmiotów, które wpada do aparatu, musi naświetlić matrycę aby powstał na niej „obraz” tego co widzimy na monitorze aparatu lub w jego celowniku. Jak ten obraz powstaje, opiszemy w dalszych odcinkach tego Podręcznika, teraz zajmiemy się wyłącznie jasnością tego obrazu. Czytelnicy znają pojęcia i widzieli zapewne

a. Zdjęcie prześwietlone, na których wiele obszarów jest biała, bez żadnych szczegółów.b. Zdjęcie niedoświetlone, na których są obszary czarne, też bez szczegółów. c. Zdjęcia poprawnie naświetlone, na których stosunkowo wyraźnie widać szczegóły w

jasnych i ciemnych obszarach kadru.Naświetlenie zdjęcia na matrycy zależy od

a. Intensywności (jasności) wpadającego do aparatu strumienia światła i to regulujemy wielkością otworu przysłony.

b. Czasu naświetlania, który regulujemy czasem otwarcia migawki.Kombinacja wartości przysłony i czasu otwarcia migawki określa ekspozycję, czyli wypadkową ilość światła padającego na matrycę w trakcie robienia zdjęcia. Program zapisany w pamięci procesora aparatu wyznacza poprawną wartość ekspozycji (naświetlenia) na podstawie odczytu natężenia światła padającego na matrycę lub jej fragment. W aparatach stosowane są różne metody pomiaru ekspozycji i będą one objaśnione w dalszych odcinkach. W tym miejscu omawiamy ekspozycję jako dobór jasności tworzonego w aparacie obrazu, bez wnikania w szczegóły metod ekspozycji.

Dobór właściwej ekspozycji może być całkowicie automatyczny – tryb A, częściowo automatyczny – tryby P i S lub pozostawiony fotografowi – tryb M. Opis tych możliwości znajdziecie w rozdziale Fotoporadnika TRYBY PASM oraz w kilku plikach na ten temat w formacie PDF. Do tematu ekspozycji będziemy jeszcze wracać, gdyż jest to, obok ostrości najważniejszy parametr decydujący o jakości otrzymanego zdjęcia.

Autofokus

AutofokusAutofokus to popularna nazwa systemu automatycznego ustawiania ostrości. Jest to bardzo pożyteczna funkcja nowoczesnych aparatów fotograficznych. Autofokus jest trybem fotografowania dostępnym we wszystkich modelach aparatów, od najprostszych kompaktów do bardzo zaawansowanych lustrzanek i aparatów średnioformatowych. Zdjęcie poprawne technicznie musi być

1. Ostre.2. Prawidłowo naświetlone.

Jeżeli jednak zdjęcie nieco niedoświetlone lub trochę prześwietlone można efektywnie poprawić jednym z wielu programów komputerowych, to zdjęcia nieostrego nie da się naprawić. Wszelkie funkcje wyostrzania programowego to jedynie zwiększanie kontrastu na granicach obiektów w kadrze ale to tylko imitacja poprawiania ostrości i często efekt takiej operacji bardzo psuje wygląd zdjęcia. Dlatego funkcja AUTOFOKUS jest bardzo ważna i, poza przypadkami specjalnymi, powinna być zawsze włączona. Co znaczy zdjęcie ostre? Jeżeli krawędź fotografowanego obiektu jest wyraźnie zarysowana, to mówimy, że zdjęcie jest ostre albo, że ostrość jest prawidłowo ustawiona. Faktycznie, to ustawia się długość ogniskowej obiektywu tak, by fotografowane obiekty były ostre. Na co dzień mówimy o ustawianiu ostrości a to dlatego, że zarówno ręczne jak i automatyczne dobieranie długości ogniskowej tak, by zdjęcie było ostre polega na

1. obserwowaniu kadru na monitorze lub odczytywaniu obrazu z fragmentu monitora2. lub rejestrowaniu obrazu z fragmentu matrycy3. lub rejestrowaniu obrazu z dodatkowej matrycy

i takim zmienianiu ustawienia obiektywu, by widoczne w tych przypadkach krawędzie były ostre. Stosowany jest jeszcze inny sposób ustawiania ostrości, zwany metodą detekcji różnicy faz ale tu nie będziemy go omawiać. Warto wiedzieć, że praktycznie wszystkie kompaktowe aparaty fotograficzne wykorzystują do ustawienia ostrości krawędzie pionowe w kadrze. Jeżeli takich nie ma to program obsługujący nasz aparat nie potrafi ustawić ostrości. Klasycznym przykładem jest fotografowanie łódki na jeziorze. Wyraźne krawędzie w kadrze są wszystkie poziome. W takiej sytuacji należy

1. obrócić aparat do pozycji pionowej, 2. ustawić ostrość, 3. zablokować to położenie obiektywu, 4. obrócić aparat powrotem do pozycji poziomej i zrobić zdjęcie.

Ustawianie ostrości, czyli realizacja punktu 2. odbywa się różnymi metodami, zależnie od modelu aparatu fotograficznego. W 99% przyciśnięcie spustu migawki do połowy powoduje ustawienie ostrości. Większość lepszych kompaktów ma tryb ciągłego ustawiania ostrości,a wciśnięcie spustu migawki do połowy powoduje jedynie jej zablokowanie. Aparaty fotograficzne wyższej klasy, głównie lustrzanki mają krzyżowe czujniki ostrości i ostawiają ostrość zarówno wg krawędzi pionowych jak i poziomych. Warto zauważyć, że ustawianie ostrości nie jest tak bardzo istotne przy fotografowaniu aparatami kompaktowymi o bardzo krótkiej ogniskowej rzeczywistej. Krótka ogniskowa rzeczywista daje dużą głębię ostrości i w zasadzie prawie wszystko, co uchwycimy w kadrze będzie ostre.

Ręczne ustawianie ostrości

Kiedy ustawiamy ostrość ręcznie (Manual Fokus). Jest wiele sytuacji w których automatyczne ustawienie ostrości, czyli praca w trybie Autofokus, ustawia ostrość nie na ten element kadru, który chcemy wyróżnić na zdjęciu. Typowym przykładem sytuacji, w której autofokus nas zawiedzie to fotografowania ptaka na gałęzi drzewa, jeżeli na linii aparat fotograficzny – ptak znajdują się inne gałęzie i do tego są znacznie bliżej nas niż ów ptak. Aparat pracujący w trybie Autofokusa nastawi ostrość na te bliższe gałęzie a ptak będzie nieostry. Ptaka na drzewie fotografujemy zazwyczaj z najdłuższą możliwą ogniskową, by przybliżyć jego obraz a długa ogniskowa to mała głębia ostrości, co pogarsza sytuację gdyż daje większe rozmycie obiektów poza przedziałem ostrości. W tego rodzaju sytuacjach możemy zastosować jedno z dwóch wyjść

1. Wybieramy tryb punktowy ustawiania ostrości, w którym to trybie program ustawia ostrość na obiekty widoczne w centrum kadru. Jeżeli obszar „ustawiania ostrości” jest odpowiednio mały, czyli obejmuje tylko owego ptaka na gałęzi, to wszystko w porządku. Otrzymamy zdjęcie, na którym ptak jest ostry a gałęzie z przodu są lekko rozmyte.

2. Przełączamy tryb ustawiania ostrości na ręczny i tak regulujemy długość ogniskowej, by ptak w kadrze był możliwie najbardziej ostro widoczny. Owa regulacja długości ogniskowej odbywa się w różny sposób w różnych modelach aparatów fotograficznych. W lustrzankach i w niektórych kompaktach będzie to obracanie właściwego pierścienia na obiektywie. W ogromnej większości aparatów kompaktowych będzie to naciskanie dźwigienki umieszczonej na obudowie w jedną lub drugą stronę.

W przypadku 1. punkt a raczej obszar na który nastawiana jest ostrość może być, w lepszych aparatach, przesuwany w dowolne miejsce monitora, co daje większą swobodę komponowania zdjęcia. Możemy też wycelować aparat w obszar naszego zainteresowania, zablokować ekspozycję i ostrość a następnie przesunąć oś obiektywu tak, by uzyskać kompozycję najbardziej nam odpowiadającą. W przypadku trybu ręcznego ustawiania ostrości aparaty z nieco wyższej półki pozwalają powiększać obszar, na który nastawiamy ostrość. Przy fotografowaniu bardzo odległych obiektów przydatna jest opcja ustawiania ostrości na nieskończoność. Nieskończona odległość dla obiektywu o ogniskowej równoważnej 100mm to około 50 do 100m, zależnie od wartości przysłony. Tak więc nie jest to odległość „astronomiczna”. Kiedy stosujemy takie ustawienie? Np. fotografując widoczne daleko na horyzoncie statki.

Balans bieli

Balans bieli – co to jest i do czego służy Balans bieli oznaczany w aparatach przez WB, od angielskiego White Balance, to dopasowanie aparatu do rodzaju światła, które pada na fotografowaną scenę. Jeżeli robimy zdjęcia w trybie pełnej automatyki, to program zrobi to za nas. W każdym innym trybie należy wybrać właściwą dla danej scenerii pozycję balansu bieli. Najbardziej powszechne rodzaje tego balansu to

1. Auto2. Światło Słoneczne3. Dzień Pochmurny4. Światło żarówki5. Światło lampy fluorescencyjnej – świetlówka6. Świetlówka typu H 7. Ręczne ustawianie temperatury źródła światła

W MENU aparatu, czy też w oddzielnej funkcji wyboru balansu bieli (WB) najczęściej są ikony poszczególnych rodzajów oświetlenia. Są one tak oczywiste w swej wymowie, że nie będziemy ich tu pokazywać. W jakim trybie balansu bieli najlepiej fotografować? Jeżeli robimy zdjęcia na dworze w słoneczny, bezchmurny dzień, to oczywiście ustawiamy WB na Światło Słoneczne. W dzień pochmurny – na Dzień Pochmurny itd. To banalne informacje ale przytoczyliśmy je dla porządku. We wszystkich sytuacjach, gdy nie jesteśmy pewni rodzaju oświetlenia albo, gdy zmienia się ono szybko, wybieramy WB Auto. W nowoczesnych aparatach fotograficznych program automatycznego rozpoznawania rodzaju oświetlenia fotografowanej sceny jest na tyle doskonały, że możemy mu w pełni zaufać. Warto zauważyć, że złe ustawienie balansu bieli (WB) daje w wyniku zdjęcia o całkowicie zafałszowanych kolorach. Zobaczcie dwa zdjęcia będące przykładem takich fałszywych kolorów.

Do czego służy balans bieli? Do uzyskania poprawnego odwzorowania kolorów

Zacznijmy od informacji, że matryca światłoczuła w aparacie cyfrowym jest „czarno-biała”, czyli rejestruje tylko i wyłącznie ilość światła padającą na jej piksele. Ilość światła to jego natężenie pomnożone przez czas padania. Kolory fotografowanych scen są odtwarzane dzięki pokryciu matrycy filtrem Bayera i zastosowaniu zaawansowanego oprogramowania. To zupełnie oddzielne zagadnienie zwane demozaikowaniem. Opiszemy je w dalszych odcinakach naszego Podręcznika Fotografii. Istotne jest to, że cały system odtwarzania kolorów z intensywności światła które padło na poszczególne piksele wymaga wprowadzenia do programu wzorca bieli. Może to być dokonane na dwa sposoby

1. Wprowadzamy do programu rodzaj źródła światła2. Fotografujemy szarą płaszczyznę, którą program zapamiętuje jako wzorzec bieli.

Dlaczego szarą a nie białą? To znowu zbyt skomplikowane dla początkującego fotoamatora, więc po prostu uwierzcie w to. Rodzaj oświetlenia można wprowadzić podając temperaturę źródła światła ale to też zagadnienie dla zaawansowanych a można o nim poczytać w naszym Fotoporadnika.

Czułość ISO

Czułość ISO. Co z niej wynika Przy ustawianiu czułości aparatu reguła jest identyczna jak w przypadku aparatów analogowych, kiedy zdjęcia robiło się na filmach, czy kliszach.

Im mniejszą czułość ustawimy, tym lepsza będzie jakość zdjęcia.

Istotną różnica jest to, że w przypadku aparatów analogowych czułość określał film, który założyliśmy do aparatu. W fotograficznych aparatach cyfrowych o czułości decyduje matryca (odpowiednik filmu) i ustawienia wzmocnienia sygnału elektrycznego wygenerowanego przez światło w tej matrycy. W aparatach cyfrowych możemy ustawiać czułość ISO w dość szerokim przedziale, w większości kompaktów jest to

od około ISO 80 do ISO 3200.

Ideałem byłoby robienie zdjęć zawsze przy najniższej dla tego aparatu czułości ale jest to możliwe jedynie przy bardzo dobrym oświetleniu fotografowanych obiektów. Ekspozycja, czyli naświetlenie zależy od trzech elementów

1. Czas naświetlania (otwarcia migawki),2. Wartość przysłony.3. Czułość ISO

Relacje między tymi parametrami są takie:Skracanie czasu otwarcia migawki wymaga

1. Albo zwiększenia otwory przysłony, czyli ustawienia mniejszej wartości f (f/2.8 oznacza większy otwór niż np. f/5.6)

2. Albo zwiększenie czułości ISO.Czas otwarcia migawki dobieramy w zależności od scenerii, którą fotografujemy. Jeżeli jest to krajobraz bez ruchomych obiektów, to możemy ustawić aparat na statywie i czas ten może być nawet kilka sekund, jeżeli robimy zdjęcie w nocy. W większości przypadków nie tylko, że fotografujemy trzymając aparat w rękach, ale obiekty fotografowane poruszają się w kadrze. Wtedy czas otwarcia migawki musi być odpowiednio krótki. Co znaczy odpowiednio? Jeżeli nie fotografujemy z małej odległości samochodów jadących ulicą, czy biegających piesków, to czas około 1/125s powinien wystarczyć. W innych przypadkach czas ten musi być znacznie krótszy, np. 1/500s, czy 1/1000s. Najprościej zrealizować wymagania czasu ekspozycji w TRYBIE T.

1. Ustawiamy odpowiedni czas ekspozycji,2. Przyciskamy do połowy przycisk spustu migawki i obserwujemy wskaźniki na monitorze.

Jeżeli wartość przysłony i czułość są wystarczające dla uzyskania poprawnej ekspozycji, to program aparatu zasygnalizuje to nam. Czym zasygnalizuje, znajdziecie w instrukcji swojego aparatu.

3. Jeżeli program nie może ustawić przysłony tak, by ekspozycja było poprawna, musimy zwiększyć czułość ISO, najlepiej o jeden dostępny krok.

4. Czynność z punktu 3. Powtarzamy tyle razy aż zostaną spełnione warunki poprawnej ekspozycji.

Trzeba sobie zdawać sprawę, że w przypadku aparatów kompaktowych ustawienie czułości powyżej ISO 400 da w rezultacie zdjęcie niskiej jakości. Wyjątek stanowi Canon PowerShot G11, który nawet przy ISO 800 daje zupełnie przyzwoite zdjęcia. Aparaty z dużymi matrycami (lustrzanki i tzw. hybrydy) mają większe rozmiary pojedynczych pikseli i dlatego mają wyższą czułość niż kompakty. Więcej o zależności pomiędzy czułością i jakością zdjęć znajdziecie na różnych stronach Fotoporadnika.

Gęstość pikseli na centymetr kwadratowy

Rozdzielczość matryc, gęstość pikseli na 1 cm2

Producenci aparatów prześcigają się w liczbie pikseli na matrycy w ich aparacie. Dotyczy to głównie cyfrowych aparatów kompaktowych, choć i w lustrzankach matryce mają coraz więcej pikseli, oczywiście liczonych w MILIONACH. Ta walka na megapiksele wynika z faktu, że zdecydowana większość nabywców aparatów cyfrowych dała się omamić reklamom zachwalającym liczbę pikseli jako wskaźnika jakości aparatu. Jest to absolutnie błędna konkluzja ale producentów interesuje wyłącznie zwiększanie liczby sprzedanych aparatów. Masowo nabywane są kompakty i one dają główny dochód firmom. Wysokiej klasy lustrzanki to produkcja dla podtrzymania renomy firmy a do tego nabywcy lustrzanek to raczej doświadczeni fotoamatorzy nie dający się „naciągać” na megapiksele, czy gadżety typu „wykrywaczy mrugnięcia”.

Parametrem związanym z liczbą pikseli w matrycy, który decyduje o jakości zdjęć jest liczba pikseli przypadająca na 1 cm2 jej powierzchni, zwana gęstością pikseli. Im owa gęstość mniejsza tym matryca ma większą czułość a więc i mniejsze szumy w słabym świetle. Wynika to z prostej zależności gęstości pikseli od wielkości pojedynczego piksela. Im większy pojedynczy piksel tym mniej ich zmieści się na matrycy. Porównania matryc dokonuje się podają liczbę pikseli na 1centymetrze kwadratowym, czyli na kwadracie o boku 1cm. Wartości gęstości pikseli/cm2 dla różnych modeli aparatów cyfrowych możecie znaleźć na portalu dpreview w dziale danych technicznych aparatów.

Im większa powierzchnia piksela tym więcej światła pada nie niego w czasie otwarcia migawki. Więcej światła to większy ładunek elektryczny wygenerowany tym światłem. A trzeba wiedzieć, że nawet bez oświetlenia w pikselach samoistnie powstają ładunki elektryczne, których pojawienia się zakłóca obraz powstający w procesie ekspozycji. Ładunek powstający w pikselu samorzutnie zależy głównie od temperatury matrycy i wzrasta wraz z tą temperaturą. W danej temperaturze zależy z kolei od czasu aktywności matrycy. Uporządkujemy te objaśnienia w postaci sekwencji zdarzeń w trakcie powstawania obrazu na matrycy. Opis tego procesu podany w „zwolnionym tempie”.

1. Zaczynamy naciskać spust migawki 2. Program w aparacie uruchamia ustawianie ostrości i wyznaczanie parametrów ekspozycji3. Dociskamy spust do końca4. Program „wyzerowuje” matrycę, czyli likwiduje wszystkie zgromadzone w niej ładunki5. Następnie otwiera migawkę na czas wyznaczony w pomiarze ekspozycji6. Światło pada na matrycę przez obiektyw wytwarzając w pikselach ładunki elektryczne7. W czasie gdy migawka jest otwarta powstają też ładunki „samoistne”8. Stosunek wielkości ładunków wytworzonych przez światło do tych samoistnych określa

szumy na zdjęciu.

Innymi słowy,a) ładunki generowane światłem wpadającym prze obiektyw „rysują” obraz b) ładunki generowane samoistnie „zamazują” go.c) Im większa powierzchnia piksela tym więcej ładunków wytworzy w nim światłod) Liczba ładunków samoistnych zależy od wielkości piksela w znacznie mniejszym stopniu.

Czyli: duże piksele to dużo ładunków „rysujących” obraz i mało „zamazujących”.Bardziej fachowo mówimy:im większe piksele tym lepszy stosunek sygnału (użytecznego) do szumów (sygnału samoistnego). Przy danej powierzchni matrycy im na niej mniej pikseli, tym lepszy ów stosunek sygnału do szumu a tym samym lepsze zdjęcie zarejestrowane taką matrycą.

Ogromna większość aparatów kompaktowych ma matryce o symbolu 1/2.3” co odpowiada ich rozmiarom 6.16 mm x 4.62 mm. Typowe ilości pikseli dla tych aparatów to 10 do 14 MP. Nie ma więc wątpliwości, że aparat z 10 MP będzie robił lepsze zdjęcia niż ten z 14 MP. I o tym warto pamiętać wybierając model aparatu z setek dostępnych na rynku. Osobnym zagadnieniem jest rozdzielczość zdjęć ale o tym napiszemy w osobnym rozdziale.

Rozdzielczość matryc. Formaty zdjęć

Jaką rozdzielczość ustawić do robienia zdjęć?Cyfrowe aparaty fotograficzne mają możliwość wybierania przynajmniej kilku różnych

rozdzielczości, przy których robimy zdjęcia. Dodatkowo w wielu kompaktach można wybierać format zdjęć. Najpopularniejsze formaty to 4:3, 3:2 i 16:9.

1. 4:3 to format odpowiadający kształtowi matrycy w aparatach kompaktowych i tylko w tym formacie możemy ustawić najwyższą rozdzielczość matrycy.

2. 3:2 jest wygodnym formatem, jeżeli zamierzamy z naszych zdjęć robić odbitki na papierze o rozmiarach 10x15cm. Zdjęcie zrobione w tym formacie będzie w całości przeniesione na papier o tym formacie.

3. 16:9 wybieramy, jeżeli zamierzamy zdjęcia wyłącznie pokazywać na telewizorze o takim formacie ekranu.

Niezależnie od formatu, na który się zdecydujemy do robienia zdjęć, gorąco zalecamy ustawianie maksymalnej rozdzielczości dla tego formatu, o ile jest możliwy jej wybór. Wiele modeli aparatów kompaktowych oferuje pełny wybór rozdzielczości jedynie dla formatu 4:3 a dla pozostałych formatów najwyżej dwie możliwości. Dlaczego maksymalna rozdzielczość przy fotografowaniu jest korzystna? Ogromna większość amatorów fotografii ma w domu komputer i jakieś programy do obróbki plików ze zdjęciami.

Robiąc zdjęcia aparatem cyfrowym rzadko poświęcamy trochę czasu na dobór kadru, czyli takie ustawieni aparatu, by na monitorze aparatu, czy w jego celowniku było dokładnie to co chcemy potem pokazać innym. Zdjęcie zapisane w pełnej rozdzielczości pozwala na jego swobodne kadrowanie przy pomocy programu komputerowego. Bardzo często na oryginalnym zdjęciu jest jakiś element, który psuje jego wygląd. Najczęściej „znajdujemy” takie obiekty na obrzeżach zdjęcia, gdzie były niezauważone w trakcie jego robienia. „Wycinając” ze zdjęcia w pełnej rozdzielczości obszar nieco mniejszy ale pozbawiony szpecących go obiektów otrzymujemy plik o odpowiednio mniejszej rozdzielczości.

Dla otrzymania odbitki bardzo dobrej jakości o wymiarach 10x15cm musimy mieć zdjęcia o rozdzielczości minimum 1181x1772 pikseli. Dlaczego? To wyjaśniono w jednym z rozdziałów Fotoporadnika.

Jeżeli fotografujemy z ustawioną maksymalną rozdzielczością matrycy 10 megapikselowej, to otrzymujemy zdjęcia o rozdzielczości 2736x3648 pikseli i możemy je dość mocno „obciąć” przy brzegach z zachowaniem rozdzielczości wymaganej dla odbitek 10x15cm, gdyż mają duży „zapas” tej rozdzielczości.

Zdjęcia zrobione bez wykorzystania pełnej rozdzielczości matrycy mogą ją mieć zbyt małą, by można je kadrować (obcinać) z zachowaniem rozdzielczości niezbędnej dla zrobienia z nich odbitek 10x15cm, oczywiście bardzo dobrej jakości. Odbitki o tych rozmiarach można zrobić ze zdjęć o dużo mniejszej rozdzielczości ale jakość tych odbitek będzie odpowiednio gorsza.

Jeżeli nasz aparat ma format zdjęć 3:2, to gorąco polecamy robienie zdjęć w tym formacie. Zdjęcia takie oglądane na ekranie komputera tylko w minimalnym stopniu nie są do niego „dopasowane” ale mają tę zaletę, że bardzo często nie musimy ich kadrować dla celów zrobienia odbitek. Oczywiście, że możemy je również kadrować, jeżeli tego wymaga kompozycja zdjęcia.

Odbitki cyfrowe

Jaka rozdzielczość dla uzyskania dobrej jakości odbitkiOdbitki cyfrowe niczym nie różnią się od odbitek zrobionych z negatywów filmowych. Jest

tylko inna technika ich uzyskiwania. Papier fotograficzny, taki sam jak dla odbitek robionych z filmu, jest naświetlany w specjalnym urządzeniu, które „rzutuje” na niego obraz zapisany w pliku zarejestrowanym w naszym aparacie. Papier jest naświetlany, następnie zdjęcie jest wywoływane i utrwalane. Starsi Czytelnicy zapewne zabawiali się robieniem odbitek, choć tylko czarno-białych. W przypadku odbitek umownie zwanych cyfrowymi też jest światłoczuły papier, ciemnia, wywoływacze i utrwalacze. Patrząc na dwa zdjęcia, jedno z aparatu cyfrowego, drugie z analogowego (z filmem), nie ma możliwości rozpoznania, które uzyskano techniką cyfrową a które analogową. Kiedyś zanosiliśmy film do laboratorium, teraz oddajemy tam płytkę CD lub pamięć flesz z plikami w których zapisane są zrobione zdjęcia. Jeżeli nie mamy dostępu do komputera można iść do punktu foto z aparatem fotograficznym i pracownik przekopiuje nasze zdjęcia, Coraz częściej jednak pliki ze zdjęciami wysyłamy drogą elektroniczną do laboratorium. I tu pojawia się problem czasu przesyłania. Pliki JPEG z nowoczesnych aparatów cyfrowych mają od około 3MB do około 7MB. Szybkość z jaką możemy wysyłać dane z naszego komputera za pomocą sieci jest kilkakrotnie mniejsza od szybkości z jaką możemy pobierać te dane do naszego komputera. Np. Neostrada o szybkości 2Mb/s oznacza, że jest to maksymalna szybkość pobierania danych, a szybkość wysyłania jest do 256kb/s a więc 7,8x mniejsza. Zakładając realną średnią szybkość wysyłania pliku 200kb/s (czyli 0,2Mb/s) plik o wielkości 4MB

4MB=32Mb (bajt oznaczany B to 8 bitów oznaczanych b)będziemy wysyłać

32Mb/0,2Mb/s=160sCzyli około 2,7min. Łatwo obliczyć, ze wysłanie 50 zdjęć, czyli plików tej wielkości to ponad 2 godziny. Jak ktoś ma łącze o szybkości 512kb/s, co wystarcza dla wielu amatorskich zastosowań, to szybkość wysyłanie jest wówczas 128kb/s, czyli

ta sama operacja wysłania 50 zdjęć zajmie ponad 4 godzinya to już jest bardzo kłopotliwe. Dlatego warto wiedzieć, że dla otrzymania odbitek najwyższej jakości nie są potrzebne pliki o maksymalnej rozdzielczości otrzymywanej z naszego aparatu. Typowy fotograficzny cyfrowy aparat kompaktowy ma matrycę 10MP, zdjęcia nim wykonane mają rozdzielczość3648 x 2736 pikseli i są formatu 4:3.Najpopularniejszy format odbitek, to 10x15cm. Jeżeli wykadrujemy takie zdjęcie do formatu 3:2 to zostanie nam zdjęcie o rozdzielczości 3648 x 2432. Im większa rozdzielczość tym lepsza jakość zdjęcia ale granica jest rozdzielczość naszego oka i jeżeli odbitka będzie miała 300 punktów na 1 cal bieżący, co oznacza się jako 300dpi (dot per inch) to jest już uznawana za odbitkę najwyższej jakości i większa rozdzielczość pliku nic nie daje. I znowu trochę prostych rachunków.

1 cal = 2,54cma więc odbitka 10x15cm to około 4 x 6 cali. Aby taka odbitka była najwyższej jakości powinna zawierać 300 punktów na cal, czyli mieć rozdzielczość

1200 x 1800 pikseli (4x300 na 6x300)Plik typu JPEG o takiej rozdzielczości jest około 4,6x mniejszy od pliku o pełnej rozdzielczości otrzymanym z matrycy 10MP a tym samym jego wysłanie zajmie 4,6x mniej czasu. I oczywiście

nie ma sensu wysyłać zdjęć o większej niż wymagana rozdzielczości, gdyż i tak nie zostanie ona wykorzystana. Zmniejszanie rozdzielczości wymaga posiadania komputera i odpowiedniego programu do obróbki plików graficznych. Można jednak założyć, że Czytelnik, który zamierza wysyłać pliki ze zdjęciami za pomocą Internetu ma komputer, ma też programy graficzne i potrafi się nimi posługiwać.

Zoom optyczny

Co to jest zoom optycznyZoom optyczny to liczba mówiąca jaki jest stosunek najdłuższej do najkrótszej ogniskowej

obiektywu. Wyjaśnimy to na przykładzie aparatu kompaktowego Canon PowerShot G12. Z danych technicznych tego aparatu wynika, że jego ogniskowa równoważna może być regulowana od 28mm do 140mm.

140/28=5i taka jest wielkość zoomu optycznego podana dla tego aparatu. Tę samą wartość otrzymamy po podzieleniu przez siebie długości ogniskowych rzeczywistych, 6,1mm i 30,5mm, podanych dla tego obiektywu.

30,5/6,1=5A więc długość ogniskowej obiektywu w tym aparacie może być zmieniona

PIĘCIOKROTNIE i nie ma znaczenia, czy liczymy wg zmiany ogniskowej równoważnej, czy rzeczywistej. Należy wiedzieć, że krotność ogniskowej, czyli owa wartość zoomu nie jest tym samym, co bezwzględne przybliżenie fotografowanego obiektu w wyniku wydłużania ogniskowej. Co oznacza przybliżenie w kontekście ogniskowej obiektywu objaśnimy w kolejnych odcinkach tego poradnika fotografii dla początkujących.

Co to jest zoom optyczny wyjaśniliśmy na przykładzie cyfrowego aparatu kompaktowego Canon PowerShot G12, który, jak wszystkie kompakty, ma obiektyw wbudowany na stałe. Te same objaśnienia dotyczą dowolnego obiektywu, z tych używanych w aparatach z wymiennymi obiektywami. Jednak w przypadku tych wymiennych obiektywów krotność jego zoomu obliczamy na podstawie wartości skrajnych jego ogniskowych rzeczywistych, gdyż ogniskowe równoważne zależą od wielkości matrycy aparatu, do którego zamontujemy ten obiektyw.

Cyfrowe aparaty kompaktowe mają jeszcze funkcję zoomu cyfrowego. Objaśnimy tę funkcję w osobnym rozdziale ale już teraz zalecamy

nie używać zoomu cyfrowegoA dlaczego, wyjaśnimy szczegółowo przy opisie tego „pseudozoomu”.

Zoom cyfrowy

Co to jest zoom cyfrowy Zoom cyfrowy to gadżet programowy, czyli zupełnie zbędna funkcja realizowana przez program zapisany w pamięci procesora aparatu cyfrowego. Funkcja absolutnie zbędna i nic nie dająca fotografowi. Jedynym efektem jej zastosowania jest pogorszenie jakości zdjęcia. Dlatego pierwszą czynnością po wstępnym zapoznaniu się z aparatem powinno być wyłączenie funkcji zoom cyfrowy. Dlaczego? Wyjaśnimy na czym polega ów „zoom” i będzie oczywistym, że jest to zbędny i szkodliwy „dodatek” do oprogramowania aparatu. Zoom cyfrowy polega na wykorzystaniu do rejestracji obrazu tylko części matrycy światłoczułej i zapisanie tego zmniejszonego obrazu na karcie pamięci. A więc zapisany zostaje fragment obrazu, który aparat może zarejestrować bez uaktywnienia tej funkcji. Ten pomniejszony obraz będzie oglądany na całym ekranie naszego aparatu, na monitorze komputera, czy ekranie telewizora. Oglądając na ekranie tej samej wielkości, raz obraz całej matrycy, a z zoomem cyfrowym obraz z części matrycy, otrzymujemy efekt powiększenia obrazu przypominający powiększenie uzyskane poprzez wydłużenie ogniskowej obiektywu, czyli poprzez zoom optyczny. To dokładnie to samo co rozciąganie obrazu oglądanego na ekranie komputera programem graficznym. Na ekran rzutujemy coraz mniejszy fragment obrazu, więc jego elementy są coraz większe w stosunku do rozmiarów ekranu. Ale każdy kolejny skok powiększenia daje obraz coraz to gorszej jakości. Łatwo to sprawdzić korzystając z dowolnego programu do oglądania zdjęć. Zoom cyfrowy jest jednak czymś znacznie gorszym od powiększania zdjęcia w komputerze. W tym drugim przypadku oryginalny, duży obraz jest zachowany i w każdej chwili możemy do niego wrócić. Stosując zoom cyfrowy zapisujemy na karcie pamięci ten zmniejszony obraz i nie ma możliwości otrzymania z tego pliku oryginalnego obrazu. Dlatego przy każdej okazji zachęcamy do wyłączania zoomu cyfrowego w aparacie. Chodzi o to, że przy włączonym zoomie cyfrowym kiedy korzystamy z zoomu optycznego, po dojściu do jego maksymalnej wartości włącza nam się „powiększenie” cyfrowe, które pogarsza jakość obrazu. Wprawdzie na monitorze, czy celowniku aparatu pojawia się informacja, że następuje już powiększanie cyfrowe ale łatwo to przeoczyć i zrobić zdjęcie o gorszej jakości z pozornym przybliżeniem, które można zawsze realizować w komputerze.

Teleobiektyw

Jak działa teleobiektyw Teleobiektyw daje taki efekt przy fotografowaniu, jak lornetka przy oglądaniu krajobrazu. Po prostu przybliża fotografowane obiekty. Teleobiektyw to taki obiektyw aparatu fotograficznego, którego ogniskowa równoważna Frówn jest znacznie dłuższa niż 50mm. Granica ta nie jest zbyt precyzyjna ale przyjmuje się, że obiektyw o ogniskowej 100mm i więcej to już klasyczny teleobiektyw.

Jakie przybliżenie daje teleobiektyw? Długość jego ogniskowej należy podzielić przez 50 a dokładniej, przez 43,3. Tak więc teleobiektyw o Frówn = 100mm przybliża około 2x a dokładniej 100/43,3 = 2,3x. Termin teleobiektyw ma zastosowanie do obiektywów mocowanych w lustrzankach, a mówiąc ogólniej, w aparatach o wymiennych obiektywach. W aparatach kompaktowych obiektywy są zamontowane na stałe i mają regulowaną długość ogniskowej. Regulacja jest w dość szerokim zakresie i obiektywy takie nazywane są ZOOM'ami ale o tym będzie w innym miejscu. Obiektywy wymienne mają na swojej obudowie wytłoczoną wartość ogniskowej. Jest to ogniskowa rzeczywista Frzecz. Natomiast wartość ogniskowej równoważnej Frówn tego obiektywu zależy od rozmiarów matrycy aparatu, do którego zostanie zamontowany. Dla każdego aparatu z wymiennymi obiektywami podany jest

współczynnik przeliczeniowyzwany po angielsku crop factorDla większości aparatów amatorskich wynosi on

1,5 lub 1,6Ogniskowa równoważna obiektywu w konkretnym aparacie jest iloczynem ogniskowej rzeczywistej i współczynnika przeliczeniowego

Frówn = Frzecz x współczynnik przeliczeniowy

Obiektyw o wartości ogniskowej wytłoczonej na obudowie, czyli rzeczywistejFrzecz = 100mm

zamontowany do aparatu o współczynniku przeliczeniowym 1,6

będzie dawał obraz taki, jak obiektyw o ogniskowej 160mm

zamontowany do aparatu o matrycy pełnowymiarowej, czyli o wymiarach 24 x 36mm. O tym trzeba wiedzieć a, niestety, wielu amatorów fotografii nie zdaje sobie z tego sprawy. Zakłada do aparatu obiektyw o ogniskowej Frzecz = 30mm i myśli, że fotografuje obiektywem szerokokątnym a faktycznie obiekty ten daje odwzorowanie takie jak by miał ogniskową 48mm, czyli normalną. Co to jest obiektyw szerokokątny i normalny napiszemy w osobnym paragrafie.