Pocztki kina narodziny gatunku Historia kina zaczyna si od wynalazku. Oczywicie, gdyby nie doszo do wynalezienia kinematografu aparatu, ktry pozwala na rejestrowanie i projekcj nieruchomych zdj, ktre oyway dajc zudzenie ruchu film by nie powsta. Jednak pamitajmy o mdroci, jakie niesie ze sob powiedzenie, e to potrzeba jest matk wynalazkw. Gdyby nie zmiany spoeczne, ktre dokonay si w Europie II po. XX w. nie byoby kina. Spoeczne przemiany w XIX w. Od pocztkw ludzkoci czowiek chcia przeduy swoje istnienie utrwalajc swj wizerunek dla potomnych. Najpierw byy to proste malowida skalne, freski na cianach, rzeby. Pniej zaczto malowa portrety na desce i ptnie. Malarze doskonalili si w swoich umiejtnociach, aby efekt ich pracy, jak najbardziej przypomina swj pierwowzr. Jednak nie wszystkich byo sta na zamwienie portretu u portrecisty. Tylko najbogatsi mogli pozwoli sobie na taki wydatek. XIX wiek to epoka ogromnych przemian spoecznych. Doszo wwczas do rewolucji przemysowej, udoskonalenia metod pracy i nowych rozwiza technicznych. Obniyy si drastycznie koszty produkcji, co spowodowao spadek cen. Bum demograficzny i migracja ludzi do miast wpyny na rozwj urbanistyki. Narodzia si tak zwana klasa rednia grupa ludzi, ktrej starczao ju czasu i pienidzy na korzystanie ze wszystkich dobrodziejstw, jakie niesie ze sob cywilizacja. To dla nich wynaleziono fotografi. W pierwszej poowie XIX powsta DAGEROTYP (tak pocztkowo nazywano fotografi od nazwiska wsptwrcy Daguerre'a). Ju wkrtce miao nastpi kolejne odkrycie czyli oywienie dotd statycznych obrazw zarejestrowanej rzeczywistoci. eby do tego mogo doj potrzebne byy kolejne zmiany w spoeczestwie. W miar rozwoju przemysu, coraz wicej pracy za czowieka wykonywaa maszyna. Doba zacza si wydua pojawio si zjawisko czasu wolnego. Z tym czasem naleao co zrobi. Ludzie masowo zaczli poszukiwa rozrywek - chodzili do cyrku, na jarmarki, do parku, za chwil mieli take pj dokina. Kino rozrywka dla mas 28 grudnia 1895 roku w Paryu w Grand Cafe przez cay dzie wywietlano filmy braci Lumiere. T symboliczn dat uznajemy za moment narodzin filmu. Cay splendor wynalazku przypad braciom Lumiere, nie moemy jednak zapomnie o innych odkrywcach, ktrzy w tym samym czasie pracowali nad podobnymi urzdzeniami. Wspomnie tu naley o wynalazcy Thomasie A. Edisonie (wynalaz kinetoskop, ktry umoliwia ogldanie filmu pojedynczemu widzowi poprzez wizjer), Ottomarze Anschultzu, ktry opracowa migawk szczelinow, ktra pozwalaa wywietli 30 obrazw na sekund, a take o Polaku Kazimierzu Prszyskim, ktry w 1894 r. skonstruowa urzdzenie stabilizujce projektor tzw. pleograf. 1894 r. Prszyski skonstruowa Pierwsza projekcja filmw obejmowaa kilka tytuw (kady z nich nie trwa duej ni 1 minuta na tyle czasu starczao tamy) byy to m.in. niadanie, Wyjcie robotnic z fabryki w Lyonie, Polewacz polany, Wjazd pocigu na stacj w La Ciota. Byy to zarejestrowane obrazki rzeczywistoci czyli tak na prawd

krtkie filmy dokumentalne. Najwiksz sensacj wzbudzi ostatni z wymienionych filmw. Najpierw na ekranie pojawia si pusty peron, za chwil mia nadjecha pocig. Przy pierwszych projekcjach, gdy lokomotywa pojawiaa si na stacji, widzowie z krzykiem przeraenia uciekali z foteli kinowychJednak zapoznanie si z nowym medium nie trwao dugo. Publiczno zacza domaga si nowych atrakcji. Film narodzi si jako sztuka rozrywkowa, popularna. Sami bracia Lumiere mwili, e maj do zaprezentowania ciekawostk jarmarczn, ktra za p roku z pewnoci si ju opatrzy. Kinematograf stosunkowo tani i lekki przyczyni si do upowszechnienia nowej rozrywki. Filmy pokazywane byy w remizach, teatrach, restauracjach a nawet budach jarmarcznych. Bya to przyjemno dostpna dla wszystkich, nie wymagajca wyksztacenia. Wielu badaczy twierdzi, e kino pojawio si dopiero wwczas, gdy jego twrcy nauczyli si manipulowa materiaem filmowym, czyli zastosowali sztuk montau. Kinematograf bowiem jedynie rejestrowa, a nastpnie odtwarza nieruchome obrazki w ruchu. Czy to byo ju kino? Moe jedynie zapowied narodzin nowego medium. Dopiero, gdy zaczto wykorzystywa filmowe rodki wyrazu monta, ruchy kamery, rnorodne plany a pniej podkad muzyczny powstao swoisty przekaz charakterystyczny dla filmu. Za pierwszego odkrywc montau uznaje si Georgesa Meliesa prawdziwego eksperymentatora, ktry na przeomie XIX i XX w. nakrci ok. 500 filmw. Melies wykorzystywa w swoich filmach po raz pierwszy triki ( zdjcia trikowe powstaj poprzez ingerencj techniczn w obraz. Pierwszy trik polega na zatrzymaniu kamery, usuniciu obiektu znajdujcego si przed ni i ponownym wczeniu dawao to zudzenie znikania!). W tym momencie film przesta by ruchom fotografi. Zacz rzdzi si odmiennymi prawami czasu i przestrzeni, dawa nieograniczone moliwoci Za mistrzw montau, ktry uczynili krok milowy w rozwoju kinematografii uznaje si dwch reyserw Amerykanowi Davidowi W. Griffithowi (Narodziny narodu 1915r.), i Rosjaninowi Siergiejowi Eisenstainowi (Pancernik Potiomkin 1925r. ). Onaj byli wielkimi innowatorami kina, zapocztkowali zupenie now prace nad obrazem wprowadzili midzy innymi ruchy kamery, zmiany planw, monta rwnolegy, czy monta atrakcji (Eisenstain) aktorstwo odmienne od teatralnego. Udwikowienie Jak wszyscy dobrze wiemy, na pocztku kino byo nieme. Jednak cisza w czasie projekcji nie trwaa dugo. Szybko uzmysowiono sobie, e obraz poczony z dwikiem robi o wiele wiksze wraenie. Filmom zacza towarzyszy muzyka odtwarzana z gramofonu lub pianoli. Pojawia si take funkcja tapera, ktry na ywo, czsto improwizujc, akompaniowa do filmu. Taper mia zlikwidowa mechaniczno i sztywno pierwszych niemych filmw. Rola tapera ewaluowaa w momencie pojawienia si filmw fabularnych. Musia gra tak, aby muzyka odpowiadaa emocjonalnie treciom filmu. Te pierwsze prby dodawania dwiku nie byy doskonae. Czasami dwik samego projektora oraz rozmowy i reakcje publicznoci zaguszay muzyk.

Czsto take taperzy nie nadali za zmieniajcymi si obrazami. Jednak film niemy mia swoj magiczn moc i w wielu krajach (np. Japonii) dugo po wynalezieniu ju dwiku w filmie, kino nadal pozostawao nieme widzowie nie chcieli zaakceptowa nowego wynalazku, tak bardzo pokochali nieme filmy. Wynalazek Warner Brothers - techniki dwikowej Western Electric zamkn etap udwikowiania filmu. Pierwszym filmem, w ktrym go zastosowano by film "Don Juan", do ktrego muzyka zostaa zapisana na wibrafonie - urzdzeniu do odtwarzania pyt. Film z zastosowaniem wibrafonu wywoa ogln sensacj, ale nie tak jak film "piewak jazzbandu" (1927), Croslanda, w ktrym wynalazek Warner Brothers spowodowa, e widzowie mogli po raz pierwszy usysze w filmie ludzki gos. Wkrtce pojawia si moliwo zapisania dwiku bezporednio na tamie filmowej. Dwik w kinie by prawdziw rewolucj. Wielu z wczesnych filmoznawcw paradoksalnie wanie w tym momencie zapowiedziao zmierzch kina. Pamitajmy, e od momentu powstania do lat 20. XX w. film przeszed dug drog. Twrcy do perfekcji opanowali sztuk budowania napicia poprzez gest aktora, mimik twarzy, ale take odpowiedni monta poszczeglnych uj. Moliwo nagrywania dwiku cofna rozwj operowania obrazem w filmie o kilkanacie lat! Kamera staa si cisza i bardziej statyczna. Wszyscy skupiali si na tym, aby nie tylko zarejestrowa obraz, ale take dwik. Byy problemy z montaem i gr aktorsk, ktra nabraa zupenie innego charakteru. Jednak tak jak to bywa w historii kadej ze sztuk - ju po kilku latach pojawiy si nowe wynalazki i udogodnienia lejsze kamery, wzki, mikrofonyrozwj kinematografii by nie do zatrzymania. Narodziny gatunku Pierwsze filmy byy prost rejestracj rzeczywistoci. Publiczno chciaa zobaczy na ekranie wiat, ktry j otacza, codzienne sprawy, zwyke zdarzenia. W jednym z pierwszych filmw braci Lumiere pt. niadanie ukazany zosta zwyczajny letni poranek, niadanie na tarasie, gdzie gwn rol odegrao baraszkujce, niespena roczne dziecko jednego ze synnych braci. Wrd tych scen z ulic i podwrek pojawiy si szybko obrazki bardziej egzotyczne zarejestrowane zdjcia z wypraw do krajw afrykaskich, ycie dzikich, katastrofy i wypadki. Rejestrowano na tamie rwnie wane wydarzenia polityczne, parady, demonstracje. Pierwsi filmowcy signli po najbardziej dostpny dla nich gatunek - czyli dokument. Szybko jednak zauwaono jedn z najwikszych magicznych mocy kina atwo z jak dziki pokazanej prostej historii i wyrazistych bohaterw mona wywoa wrd widzw niepohamowane salwy miechu! Jednym z pierwszych gatunkw wykorzystanych przez kino i zwizanym z jego jarmarcznym rodowodem jest burleska, czyli komedia sytuacyjna, spokrewniona z fars, rozgrywajca si w do umownej i skonwencjonalizowanej przestrzeni i korzystajca z niezliczonej iloci gagw. Burlesk w czasie pierwszych pokazw zaprezentowali rwnie bracia Lumiere by to film Polewacz polany, gdzie najmieszniejsze okazay si sceny, w ktrych ogrodnikowi przydeptywany jest w do podlewania trawy. Takie gagi upadki na skrce od banana, kopniaki, podkadania ng i obrzucania si tortami mno si w nieskoczono w pierwszych filmach. Mistrzem tego gatunku pozostaje do dzi legendarny Charcie Chaplin.

Kolejnym gatunkiem, ktry pojawi u zarania kina amerykaskiego jest western. Walka dobra ze zem dzikich i okrutnych Indian z prawymi i odwanymi kowbojami moga by i jest nadal powielana na tysice sposobw. Podobnie rzecz si miaa w filmami kryminalnymi: gangsterskimi, sensacyjnymi, thrillerami dramat wywoany przez zbrodni i tajemnica, ktra musi zosta rozwizana, wartka akcja, krew i pocigi przycigay przed ekrany niezliczone liczby widzw. Dla damskiej czci widowni kina oferoway melodramaty o mioci od pierwszego wejrzenia pary kochankw, ktrzy musz pokona liczne przeszkody, czsto natury spoecznej, aby mc si na kocu szczliwie poczy. Pniej w kinie na dobre zagociy rwnie musicale wywodzce si z tradycji teatrw rewiowych przeksztacajc si szybko w opowiedzian w filmie luno histori przeplatan tacami i piewami. Synne piosenki z musicalw potrafiy przetrwa dziesiciolecia i nadal nucone s przez wspczesnych widzw. Jednym z ciekawszych gatu