UKD 69.027.1:624.027.1:624.94.016.7

POLSKI KOMITET NORMALIZACJI, MIAR I JAKOCI

P O L S K A N O R M APN-93

B-03201

KominyObliczenia i projektowanie

Zamiast:

Grupa katalogowa0702

Steel structuresChimneys

Design rules

Constructions d'acierChemines

Calcules et projets

1. WSTP

1.1. Przedmiot normy1.2. Zakres stosowania normy1.3. Okrelenia1.4. Podstawowe oznaczenia

2. DOKUMENTACJA TECHNICZNA

2.1. Zawarto dokumentacji technicznej komina2.2. Zaoenia projektowe2.2.1. Dane technologiczne2.2.2. Dane zwizane z lokalizacj2.2.3. Udokumentowanie zaoe2.3. Projekt techniczny2.3.1. Zawarto projektu technicznego2.3.2. Opis techniczny2.3.3. Obliczenia2.3.4. Dokumentacja rysunkowa2.3.5. Uzgodnienia branowe

3. MATERIAY

3.1. Zasady oglne doboru materiaw3.2. Stal3.2.1. Zasady oglne doboru stali3.2.2. Gatunki stali3.3. Odcigi linowe i elementy czce odcigi3.4. Elektrody3.5. ruby3.6. Materiay na izolacje termiczne3.7. Materiay na wykadziny i poszycia3.8. Materiay uszczelniajce

4. OBCIENIA I ODDZIAYWANIA

4.1. Rodzaje obcie4.2. Obcienia stae4.3. Obcienie wiatrem4.3.1. Zaoenia i zasady oglne4.3.2. Obcienie dziaajce w linii wiatru4.3.3. Obcienie wywoywane wzbudzeniem wirowym

Strona 1

4.3.4. Galopowanie4.3.5. Interferencja aerodynamiczna4.4. Dziaanie temperatury4.4.1. Wpyw temperatury na cechy mechaniczne stali4.4.2. Obcienie temperatur kominw z odcigami4.4.3. Inne przypadki wpywu temperatury4.4.4. Obliczanie temperatury cianek przewodu gazowego4.5. Dziaanie korozji4.6. Obcienia technologiczne4.6.1. Obcienia pomostw i drabin4.6.2. Pozostae obcienia technologiczne4.7. Obcienie wywoane pochyleniem komina

5. OBLICZENIA I WYMIAROWANIE

5.1. Sytuacje obliczeniowe5.1.1. Postanowienia oglne5.1.2. Sytuacja obliczeniowa I5.1.3. Sytuacja obliczeniowa II5.1.4. Sprawdzenie stanu granicznego nonoci5.2. Kombinacje obcie5.2.1. Postanowienia oglne5.2.2. Kombinacje podstawowe5.2.3. Kombinacja wyjtkowa5.3. Wspczynniki obcienia i wspczynniki materiaowe5.4. Obliczenia dynamiczne5.5. Obliczanie si wewntrznych5.5.1. Zasady oglne5.5.2. Komin z trzonem rurowym5.5.3. Komin z trzonem kratowym5.5.4. Komin z trjnogiem5.5.5. Komin z odcigami5.6. Wymiarowanie elementw stalowych5.6.1. Zasady oglne5.6.2. Wymiarowanie kominw z trzonem rurowym5.6.3. Wymiarowanie kominw z odcigami5.6.4. Wymiarowanie zakotwie trzonw rurowych5.6.5. Wymiarowanie pocze konierzowych trzonw5.7. Obliczenia posadowienia komina5.7.1. Postanowienia oglne5.7.2. Sprawdzenie nonoci i warunkw nacisku na podoe5.7.3. Odksztacenie podoa5.7.4. Sprawdzenie statecznoci pooenia5.8. Sprawdzenie przemieszcze

6. WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE

6.1. Postanowienia oglne6.2. Poczenia spawane6.3. Poczenia rubowe6.4. Odcigi6.5. Wzmocnienie przekrojw osabionych otworami6.6. Doprowadzenie spalin6.7. Kominy wieloprzewodowe6.8. Fundament komina

7. OCHRONA ANTYKOROZYJNA I IZOLACJA TERMICZNA

7.1. Oglne zasady ochrony7.2. Wykadziny. Wymagania konstrukcyjne7.3. Zewntrzna izolacja termiczna

8. WYPOSAENIE

8.1. Drabina wejciowa

Strona 2

8.2. Pomosty8.3. Urzdzenia odgromowe8.4. Znaki ostrzegawcze na kominie8.5. Urzdzenia zapobiegajce drganiom8.6. Urzdzenia pomiarowo-kontrolne

9. WYMAGANIA DOTYCZCE WYKONAWSTWA I MONTAU

10. WYMAGANIA DOTYCZCE ODBIORU I UYTKOWANIA

10.1. Oddanie komina do uytkowania10.2. Wymagania eksploatacyjne10.3. Kontrola stanu technicznego10.4. Metryka komina

ZACZNIKI

1. Wartoci gstoci masy i wspczynnika przewodnoci cieplnej materiaw stosowanych w kominach stalowych2. Wartoci wspczynnikw stosowanych w obliczeniach obcienia wiatrem3. Wzory do obliczania podstawowego okresu drga wasnych kominw stalowych oraz wartoci logarytmicznego dekrementu tumienia drga4. Sprawdzenie nonoci komina ze wzgldu na zmczenie5. Wspczynnik niestatecznoci miejscowej cianki komina6. Metryka komina

INFORMACJE DODATKOWE

1. WSTP

1.1. Przedmiot normy. Przedmiotem normy s zasady projektowania, obliczania i konstruowania kominw stalowych, oraz wymagania dotyczce ich wykonania i eksploatacji.1.2. Zakres stosowania normy. Norm naley stosowa przy projektowaniu i wykonywaniu kominw stalowych wszelkich typw oraz w czasie ich eksploatacji.1.3. Okrelenia

1.3.1. komin - obiekt inynierski, ktrego zadaniem jest odprowadzenie gazw do atmosfery.1.3.2. trzon komina - zasadniczy ustrj nony komina, sucy do przeniesienia obcie staych i zmiennych oraz przekazania ich na fundament i ewentualnie na konstrukcj wspomagajc. Trzon moe by rur lub wie o konstrukcji prtowej.1.3.3. przewd gazowy - cz komina suca jako kana zapewniajcy przepyw gazw od wlotu do wylotu na jego wierzchoku.

1.3.4. komin jednopowokowy - komin, ktrego przewd gazowy peni rwnoczenie funkcj trzonu.1.3.5. komin dwupowokowy - komin, ktrego jeden lub wicej przewodw gazowych znajduje si wewntrz trzonu o przekroju rurowym.

1.3.6. konstrukcja wspomagajca - konstrukcja wsppracujca z trzonem przy przenoszeniu obcie poziomych.1.3.7. komin wolno stojcy - komin, ktrego trzon przejmuje wszelkie obcienia i przekazuje je samodzielnie na fundament.1.3.8. komin z odcigami - komin z konstrukcj wspomagajc w postaci odcigw linowych zamocowanych do trzonu w jednym lub wicej poziomach.1.3.9. komin z trjnogiem - komin z konstrukcj wspomagajc w postaci trjnogu przejmujcego siy poziome.1.3.10. segment - skadowa cz trzonu lub przewodu gazowego, przeznaczona do scalenia na budowie w wzach montaowych.

1.3.11. wlot czopucha - cz przewodu gazowego komina przystosowana do wprowadzenia do niego gazw.

Strona 3

1.3.12. wyczystka - otwr szczelnie zamykany w dolnej czci przewodu gazowego, sucy do usuwania osiadajcych pyw i ewentualnie jako waz do wntrza przewodu.1.3.13. wykadzina - warstwa materiau aroodpornego zabezpieczajca przewd gazowy od wewntrz przed termicznym i niekiedy rwnie chemicznym dziaaniem gazw.

1.3.14. wewntrzna izolacja termiczna - warstwa materiau izolacyjnego, umieszczona pomidzy wykadzin a ciank przewodu gazowego w celu obnienia temperatury tej cianki.1.3.15. zewntrzna izolacja termiczna - warstwa materiau izolacyjnego, umieszczona na zewntrz przewodu gazowego, utrzymujca temperatur cianki przewodu na wymaganym poziomie.1.3.16. poszycie - warstwa chronica zewntrzn izolacj termiczn przewodu gazowego przed zawilgoceniem lub przed uszkodzeniami mechanicznymi.

1.3.17. liczba Scrutona - wielko bezwymiarowa charakteryzujca tumienie drga prta zanurzonego w przepywajcej cieczy lub gazie i poddanego wirowemu wzbudzaniu drga.

1.3.18. liczba Strouhala - wielko bezwymiarowa charakteryzujca czstotliwo odrywania si wirw od prta zanurzonego w przepywajcej cieczy lub gazie.1.3.19. wzbudzenie wirowe - wzbudzanie drga prta, zanurzonego w przepywajcej cieczy lub gazie, w paszczynie prostopadej do redniego kierunku przepywu, bdce skutkiem cyklicznego odrywania si wirw Benarda - Karmana.1.3.20. sytuacja obliczeniowa - schemat statyczny i wymiary konstrukcji oraz obcienia i waciwoci materiaw bdce przedmiotem analizy przy projektowaniu. Sytuacja obliczeniowa moe dotyczy konstrukcji gotowej do uytkowania, stadium transportu, montau i wykonania lub okrelonego stadium jej zuycia.1.4. Podstawowe oznaczenia

1.4.1. Due litery aciskieA - pole powierzchni przekroju lub pole powierzchni odniesienia, t.j. powierzchni rzutu komina na paszczyzn prostopad do kierunku wiatru, m2,B - szeroko wiey kratowej, m,D - rednica zewntrzna trzonu komina, m,Ea - wspczynnik sprystoci stali, MPa,EaT - wspczynnik sprystoci stali w funkcji temperatury, MPa,Eb - wspczynnik sprystoci betonu, MPa,F - sia osiowa, kN,Fc - sia ciskajca, kN,Ft - sia rozcigajca, kN,H - wysoko komina liczona od wierzchu fundamentu, m,Ha - kryterium den Hartoga (pochodna wypadkowej siy aerodynamicznej wzgldem kierunku wiatru), -,Ho - wysoko komina liczona od poziomu terenu, m,I - moment bezwadnoci poziomego przekroju trzonu, m4,M - moment zginajcy w przekroju poprzecznym komina, kNm,MI, MII - odpowiednio moment zginajcy pierwszego i drugiego rzdu w przekroju poprzecznym, kNm,N - sia poduna w przekroju poprzecznym, kN,R - indeks oznaczajcy warto graniczn w sensie nonoci obliczeniowej,Rb - wytrzymao obliczeniowa betonu, MPa,Re - specyfikowana przez producenta (normowa) granica plastycznoci stali, MPa,ReT - specyfikowana przez producenta granica plastycznoci w temperaturze T, MPa,Rm - specyfikowana przez producenta wytrzymao na rozciganie, MPa,Sc - liczba Scrutona,St - liczba Strouhala,T - temperatura, C,Tint - temperatura gazw wewntrz komina, CText - temperatura powietrza na zewntrz komina, C,Ti - okres drga wasnych komina, s, (i = 1, 2, ...),T1 - podstawowy (pierwszy harmoniczny) okres drga wasnych komina, s,T2 - drugi harmoniczny okres drga wasnych komina, s,U - obwd wewntrzny przegrody, m,W - wskanik wytrzymaoci przekroju, m3,1.4.2. Mae litery aciskiea - odlego midzy osiami przewodw, m,

Strona 4

c - ciepo waciwe gazu, W/m3,ce - wspczynnik ekspozycji, -,clat - modu wspczynnika aerodynamicznej, pulsacyjnej siy bocznej,cte - wspczynnik uwzgldniajcy przewidywany czas uytkowania komina, -,cx- wspczynnik oporu aerodynamicznego,cr - indeks oznaczajcy warto krytyczn,d - indeks oznaczajcy warto obliczeniow,e - mimord, m,fd - wytrzymao obliczeniowa stali, MPa,fdT - wytrzymao obliczeniowa stali w funkcji temperatury, MPa,fkT - wytrzymao charakterystyczna stali w funkcji temperatury, MPa,fyk - wytrzymao charakterystyczna stali odpowiadajca wyranej lub umownej granicy plastycznoci, MPa,h1 - wysoko wspornikowej czci komina ponad poziomem podparcia przez konstrukcj wspomagajc, m,h2 - wysoko odcinka trzonu komina od wierzchu fundamentu do poziomu podparcia przez konstrukcj wspomagajc, m,k - indeks oznaczajcy warto charakterystyczn,k - wspczynnik przenikania ciepa przez przegrod W/(m2 . K),l - dugo midzywzowa, m,lc - dugo wyboczeniowa, m,me - masa rwnowana, kg/m,n1 - podstawowa czstotliwo drga wasnych komina, Hz,nexc - liczba cykli drga komina wywoywanych wzbudzeniem wirowym (zmiennoci napre),pk - warto charakterystyczna obcienia wiatrem, kN/m,qk - warto charakterystyczna cinienia prdkoci wiatru, kN/m2,rint - promie wewntrzny trzonu komina, m,rext - promie zewntrzny, m,r1 - promie rozmieszczania rub, m,t - grubo cianki komina, m,te - planowany czas uytkowania komina, lata,u - przemieszczenie cakowite wierzchoka komina, m,um - przemieszczenie montaowe wierzchoka komina, m,up - przemieszczenie wierzchoka komina od odksztacenia podoa, m,us - przemieszczenie spryste wierzchoka komina, m,vcr - warto krytyczna prdkoci wiatru, m/s,vcrg - warto krytyczna prdkoci wiatru pocztku galopowania, m/s,vint - prdko przepywu gazw w kominie, m/s,vk - warto charakterystyczna prdkoci wiatru, m/s,vrk - zredukowana warto charakterystyczna prdkoci wiatru, m/s,z - wsprzdna okrelajca pooenie przekroju poprzecznego mierzona od poziomu grnej powierzchni fundamentu, m.1.4.3. Litery greckie - wykadnik wzoru potgowego na pionowy profil prdkoci wiatru, wspczynnik warunkw pracy, -,kor - wspczynnik zmniejszajcy wytrzymao stali wskutek dziaania korozji, -,1 - wspczynnik warunkw pracy lin, -,T - wspczynnik zmniejszajcy wytrzymao stali wskutek dziaania podwyszonej temperatury, -,n, - wspczynnik napywu ciepa, W/(m2 K),o - wspczynnik odpywu ciepa, W/(m2 K),t - wspczynnik rozszerzalnoci cieplnej, 1/K, - wspczynnik dziaania poryww wiatru, -,s - wspczynnik materiaowy, -,f - wspczynnik obcienia, -,a - logarytmiczny dekrement aerodynamicznego tumienia drga, -,s - logarytmiczny dekrement konstrukcyjnego tumienia drga, -, - wspczynnik okrelajcy wpyw krzywizny cianki przewodu na przenikanie ciepa, -, - wspczynnik przewodnoci cieplnej, W/(m K), - wspczynnik tarcia, -,o - wspczynnik redukcji obcie, -, - gsto powietrza, kg/m3, - naprenie, MPa,c - kategoria (wytrzymao) zmczeniowa, wg PN-90/B-03200, MPa,L - trwaa wytrzymao zmczeniowa, MPa, - wspczynnik niestatecznoci, -,

2. DOKUMENTACJA TECHNICZNA

Strona 5

2.1. Zawarto dokumentacji technicznej komina powinna skada si z zaoe projektowych i projektu, ktry moe by podzielony na wstpny i techniczno-roboczy.

2.2. Zaoenia projektowe2.2.1. Dane technologiczne powinny obejmowa:- przewidywan trwao komina (liczb lat uytkowania),- wysoko komina,- liczb przewodw gazowych i ich rednice,- skad chemiczny gazw,- temperatur gazw i jej wahania,- prdko przepywu gazw,- przewidywany sposb dziaania podczonych urzdze np. praca ciga czy sezonowa, dobowe przerwy w pracy,- poziom i ksztat czopuchw,- inne szczeglne wymagania zwizane z uytkowaniem komina i ochron rodowiska.

2.2.2. Dane zwizane z lokalizacj powinny obejmowa:- usytuowanie poziome i pionowe komina oraz obiektw z nim ssiadujcych,- stref obcienia wiatrem i rodzaj terenu wg PN-77/B-02011,- charakterystyk podoa gruntowego w zakresie uzgodnionym z projektantem komina - parametry okrelajce wpyw eksploatacji grniczej (jeeli wystpuje) na warunki posadowienia,- ewentualne wymagania zwizane z bezpieczestwem ruchu lotniczego.

2.2.3. Udokumentowanie zaoe. Dane wymienione w 2.2.1. i 2.2.2. powinny by utrwalone w postaci odpowiednich rysunkw, uzgodnie lub innych dokumentw, dostpnych dla zatwierdzajcego projekt.2.3. Projekt techniczny2.3.1. Zawarto projektu technicznego. Projekt konstrukcyjny komina powinien skada si z nastpujcych czci:- opis techniczny,- obliczenia,- dokumentacja rysunkowa,- projekt zabezpieczenia antykorozyjnego,- metryka komina.Poza tym w przypadkach uzgodnionych ze zleceniodawc:- wytyczne technologii spawania,- projekt montau,- inne wytyczne i instrukcje.2.3.2. Opis techniczny powinien zawiera:- wycig z podstawowych danych wyjciowych,- schemat konstrukcji komina bdcy podstaw oblicze,- rodzaje uytych materiaw konstrukcyjnych i izolacyjnych,- wymagania dotyczce dokadnoci wykonania elementw i kontroli spoin,- przewidywan trwao komina (planowany czas uytkowania),- sposb ewentualnej wymiany przewodw gazowych,- wskazwki dotyczce kontroli stanu technicznego komina w czasie eksploatacji.W projekcie komina z odcigami naley poda nastpujce informacje:- rzeczywist dugo odcigw w osiach elementw kotwicych,- cakowit dugo lin odcigw w przypadku czenia kocwek lin przez stosowanie zaciskw linowych,- dugo ciciwy pomidzy osiami nieruchomych punktw zaczepienia w temperaturze +10C,- warto siy nacigu w zalenoci od temperatury otoczenia i odpowiadajc jej strzak zwisu odcigu,- metod regulacji nacigw wstpnych.2.3.3. Obliczenia powinny by wykonane w sposb umoliwiajcy ich weryfikacj i powinny zawiera:- sprawdzenie stanu granicznego nonoci, tj. napre, statecznoci oglnej i statecznoci miejscowej wszystkich elementw komina istotnych z punktu widzenia bezpieczestwa i trwaoci,- sprawdzenie stanu granicznego uytkowania, tj. przemieszcze istotnych z punktu widzenia eksploatacji komina,- sprawdzenie temperatury komina w zakresie niezbdnym z punktu widzenia wytrzymaoci i zagroenia przez korozj.2.3.4. Dokumentacja rysunkowa powinna zawiera:- plan sytuacyjny z podaniem obiektw ssiadujcych z kominem,- rysunek zestawieniowy z podaniem podziau na elementy wysykowe i ciaru tych elementw; na rysunku zestawieniowym naley poda rodzaj uytych materiaw konstrukcyjnych i izolacyjnych oraz podstawowe dane dotyczce skadu chemicznego i temperatury gazw, a take warunkw posadowienia komina,- rysunki konstrukcyjne elementw wysykowych komina z podaniem rodzaju uytych materiaw i szczegowym opisem

Strona 6

pocze warsztatowych (rodzaje spoin i elektrod),- rysunek pocze montaowych z opisem ich wykonania (rodzaje spoin i elektrod, stopie sprania stykw rubowych itp.),- rysunek konstrukcyjny elementw posadowienia,- wykazy stali,- rysunki ewentualnych szczegw zabezpiecze antykorozyjnych.2.3.5. Uzgodnienia branowe powinny obejmowa:- stwierdzenie spenienia przez konstrukcj wymaga okrelonych w danych technologicznych,- sposb przeprowadzenia instalacji odgromowej,- sposb rozwizania instalacji przeszkodowej,- zgodno z wymaganiami montau i wykonania,- zgodno z innymi wymaganiami specjalnymi (np. kolorystyka, ksztat).

3. MATERIAY

3.1. Zasady oglne doboru materiaw. Naley stosowa tylko materiay, ktrych waciwoci okrelone s przez odpowiednie normy lub atesty. Rodzaj materiau powinien by dostosowany do warunkw pracy elementu, na ktry zosta uyty, a w szczeglnoci do temperatury i zagroenia przez korozj.3.2. Stal

3.2.1. Zasady oglne doboru stali. Stal i wyroby stalowe naley dobiera zgodnie z PN-90/B-03200, w zalenoci od planowanego czasu uytkowania i warunkw eksploatacji komina.Zaleca si stosowanie stali o podwyszonej odpornoci korozyjnej, stali nierdzewnych i stali aroodpornych.Przewody gazowe mog by wykonywane z blach grubych i rur. Rury ze szwem spiralnym nie powinny by stosowane w trzonach kominw.

3.2.2. Gatunki stali. Do wykonania przewodu zaleca si stosowanie nastpujcych gatunkw stali:- stale trudno rdzewiejce gatunkw 10HA, 10HNAP, 12H1JA, 12PJA, OH4J.- stale kwasoodporne gatunku 1H18N9T lub 0H22N24M4TCu i 0H23N28M3TCu.Waciwoci stali naley przyjmowa wg PN-90/B-03200 i norm przedmiotowych.3.3. Odcigi linowe i elementy czce odcigi. Zaleca si stosowanie nastpujcych rodzajw lin:- T119 wg PN-69/M-80203- T137 wg PN-69/M-80204- T161 wg PN-69/M-80205- cigna z drutw rwnolegych wg PN-68/M-80021.Nie zaleca si stosowania lin z rdzeniem organicznym lub azbestowym ani zastpowania lin przez prty.Wartoci wspczynnika sprystoci E dla poszczeglnych rodzajw lin naley przyjmowa wg PN-90/B-03200.Jako zcza w odcigach naley stosowa:- zaciski linowe wg PN-75/M-80241,- kausze wg PN-92/M-80247,- kocwki stokowe wg PN-67/M-80245.

3.4. Elektrody. Do spawania elementw konstrukcyjnych naley stosowa materiay dobrane do uytego gatunku stali i do technologii spawania.

3.5. ruby naley dobiera zgodnie z zaleceniami PN-90/B-03200, ruby fundamentowe wg PN-85/B-03215.W poczeniach konierzowych naraonych na zmczenie zaleca si stosowanie rub o wysokiej wytrzymaoci.W poczeniach konierzowych nie naley stosowa rub cynkowanych ogniowo.

3.6. Materiay na izolacje termiczne powinny mie trwa struktury, zachowywa waciwoci izolacyjne w warunkach przejciowego zawilgocenia oraz duych zmian temperatury i powinny by odporne na starzenie. Nie powinny oddziaywa szkodliwie na inne przylegajce do nich materiay. Waciwoci te powinny by potwierdzone atestami lub sprawdzone laboratoryjnie.3.7. Materiay na wykadziny i poszycia. W przewodach gazowych odprowadzajcych gazy o wysokiej temperaturze zaleca si stosowanie na wykadziny nastpujcych wyrobw i materiaw:- jeeli Tint 400C cegy kominwki wg PN-73/B-12004,- jeeli Tint > 400C ksztatek szamotowych lub betonu aroodpornego.Jako spoiwa naley uywa zaprawy szamotowej. W przypadku gazw silnie agresywnych chemicznie naley stosowa wykadzin z ksztatek z materiau odpornego na dany rodzaj czynnika agresywnego, czonych odpowiednim kitem.W przewodach kominw jednopowokowych, warstwy izolacji zewntrznej powinny by zabezpieczone poszyciem z cienkich blach ocynkowanych, powlekanych lub aluminiowych.3.8. Materiay uszczelniajce. W celu zapewnienia szczelnoci przewodu komina, w zczach konierzowych (niespronych) mona stosowa przekadki lub kity uszczelniajce.

Strona 7

Zastosowany materia powinien mie ciliwo zapewniajc waciwy docisk konierzy, odporno na podwyszon temperatur i agresj chemiczn.Zcza konierzowe sprane naley wykonywa bez przekadek uszczelniajcych.

4. OBCIENIA I ODDZIAYWANIA

4.1. Rodzaje obcie. Do oblicze naley przyjmowa obcienia stae, zmienne i wyjtkowe zgodnie z PN-82/B-02000.Obcienie stae stanowi ciar wasny wszystkich elementw komina, stosownie do rozpatrywanej sytuacji obliczeniowej (p. 5.1).Do obcie zmiennych zalicza si:- obcienie wiatrem, z uwzgldnieniem poryww wiatru, dziaajce w linii wiatru,- obcienie wiatrem, wywoane odrywaniem si wirw, dziaajce prostopadle do linii wiatru,- obcienie temperatur wynikajce z przepywu gorcych gazw,- obcienia technologiczne jak obcienie pomostw i drabin, ciar wypenienia zbiornikw zamocowanych do konstrukcji i komina (jeeli s) itp.Do obcie wyjtkowych zalicza si:- siy wynikajce z pochylenia podoa gruntowego w wyniku eksploatacji grniczej,- siy spowodowane osiadaniem podoa gruntowego lub zmianami warunkw podparcia,- siy wynikajce ze wstrzsw sejsmicznych lub parasejsmicznych.W projektowaniu kominw mona pomin:- obcienie niegiem,- obcienie oblodzeniem.

4.2. Obcienia stae naley okrela przyjmujc masy materiaw wg Zacznika 1 i PN-82/B-02001.4.3. Obcienie wiatrem

4.3.1. Zaoenia i zasady oglne. W obliczeniach kominw naley uwzgldni dwa rodzaje obcienia wiatrem:a) obcienie dziaajce w linii wiatru, wynikajce z jego prdkoci vk i porywistoci oraz z waciwoci aerodynamicznych i dynamicznych komina;b) obcienie dziaajce prostopadle do linii wiatru, wynikajce ze zjawisk niestatecznoci aeroelastycznych komina (wzbudzenie wirowe, galopowanie); zjawiska te wystpuj w postaci drga gitnych komina, a niekiedy take owalizacji jego przekroju poprzecznego; ich efekty mog by wzmacniane przez oddziaywanie ssiednich kominw.Obcienia wymienione w punktach a) i b) nie wystpuj jednoczenie i nie naley ich sumowa. Zakada si, e charakterystyczna warto obcienia dziaajcej w linii wiatru (przypadek a) moe by przekroczona rednio jeden raz w planowanym czasie uytkowania komina. Wyznacza si j zgodnie z p. 4.3.2.Obcienia dziaajce prostopadle do linii wiatru (przypadek b) wystpuje wielokrotnie, zwykle przy prdkociach wiatru znacznie niszych od wartoci charakterystycznej. Wyznacza si je zgodnie z p. 4.3.4.Wpyw ssiedztwa innego komina na jego obcienie wiatrem naley uwzgldnia zgodnie z p. 4.3.5.4.3.2. Obcienie dziaajce w linii wiatru. Warto charakterystyczn obcienia wiatrem, na jednostk dugoci komina, w kN/m, naley oblicza ze wzoru

(1)

w ktrym:qk - warto charakterystyczna cinienia prdkoci wiatru, o okresie powrotu 50 lat, w kN/m2, wg PN-77/B-02011,cte - wspczynnik uwzgldniajcy planowany czas uytkowania komina wg tabl. 3,ce - wspczynnik ekspozycji wg Zacznika 2,cx - wspczynnik oporu aerodynamicznego wg Zacznika 2,D - rednica zewntrzna przewodu komina lub trzonu rurowego, na ktr dziaa wiatr (z uwzgldnieniem zewntrznej izolacji termicznej, jeeli jest zastosowana), m,n - liczba przewodw kominowych w jednym ustroju konstrukcyjnym, nie osonitych wsplnym trzonem rurowym (dla trzonu rurowego n = 1), - wspczynnik dziaania poryww wiatru wg PN-77/B-02011 oraz Zacznika 2.Wzr (1) dotyczy kominw o dowolnej liczbie przewodw tej samej rednicy zewntrznej, wystawionych bezporednio na dziaanie wiatru. W Zaczniku 2 podano wartoci cx dla kominw o liczbie przewodw od 1 do 4 (tabl. Z2-2 oraz rys. Z2-1, Z2-2 i Z2-3).Iloczyn qk cte okrela charakterystyczne cinienie prdkoci wiatru zmniejszone do wartoci majcej okres powrotu rwny planowanemu czasowi uytkowania komina.Wartoci wspczynnika cte naley przyjmowa z tabl. 1.

Tablica 1. Wartoci wspczynnika czasu uytkowania komina

Strona 8

Planowany czas uytkowania te ,lata cte

te 3 0,65

3 < te 5 0,70

5 < te 10 0,80

10 < te 20 0,90

te > 20 1,00

Zredukowana warto charakterystyczna prdkoci wiatru, w m/s, jest okrelona wzorem (2)

Warto ta wystpuje jako charakterystyczna prdko wiatru wszdzie tam, gdzie planowany czas uytkowania komina te jest krtszy ni 20 lat. Jeeli te > 20 lat to

Kominy stalowe naley traktowa jak konstrukcje podatne na dynamiczne dziaanie poryww wiatru, niezalenie od kryterium podziau na konstrukcje podatne i niepodatne, wg PN-77/B-02011.Wartoci podstawowego okresu drga wasnych komina oraz logarytmicznego dekrementu tumienia drga, niezbdne do wyznaczania wartoci wspczynnika , mona okrela na podstawie Zacznika 3, a w przypadku kominw istniejcych, w miar moliwoci wyznacza dowiadczalnie. Jeeli warto wspczynnika otrzymana z oblicze bdzie mniejsza ni 1,8 to do oblicze obcienia wiatrem wg wzoru (1) naley przyj = 1,8.4.3.3. Obcienie wywoywane wzbudzeniem wirowym4.3.3.1. Prdko krytyczna wiatru i liczba Scrutona. Prdko krytyczn wiatru vcr, w m/s, przy ktrej nastpuje wzbudzenie drga komina naley oblicza ze wzoru

(3)

w ktrym:a - odlego midzy osiami przewodw komina wieloprzewodowego, m (dla komina jednoprzewodowego a = 0),D - rednica zewntrzna przewodu komina wg tabl. Z2-3, m,St - liczba Strouhala wg tabl. Z2-3, a w przypadku kominw ustawionych w rzdzie wg wzoru (Z2-4),Ti - okres drga wasnych komina, s, (i = 1,2) podstawowy T1 lub drugi harmoniczny T2.Liczb Scrutona naley oblicza ze wzoru:

(4)

w ktrym:me - masa rwnowana komina, rwnomiernie rozoona, obliczana wg Zacznika 3, kg/m,s - logarytmiczny dekrement konstrukcyjnego tumienia drga wg tablicy Z3-2, = 1,25 kg/m3, gsto powietrza.4.3.3.2. Pominicie obcienia wzbudzeniem wirowym. Obcienie wzbudzeniem wirowym mona pomin jeeli jest speniony przynajmniej jeden z nastpujcych warunkw:- prdko krytyczna wiatru jest wiksza ni zredukowana prdko charakterystyczna wg wzoru (2),- liczba Scrutona jest wiksza ni 15,- kominy maj odcigi,- kominy s wyposaone w turbulizatory lub w mechaniczne tumiki drga o sprawdzonej skutecznoci,- konstrukcja uniemoliwia powstawanie wzbudzenia wirowego,- jeeli mona to inaczej uzasadni (np. za pomoc bada modelowych w tunelu aerodynamicznym).4.3.3.3. Procedury obliczeniowe. Obcienie wzbudzeniem wirowym kominw, ktre nie speniaj adnego z wymienionych wyej warunkw, naley oblicza wg jednej z dwch procedur:- procedury uproszczonej,- procedury szczegowej.

Strona 9

Procedura uproszczona moe by stosowana w przypadku kominw wolno stojcych i kominw z trjnogiem, ktre wykazuj rwnoczenie nastpujce cechy:- wysoko do 50 m nad poziomem zamocowania,- smuko H/D 30,- posadowienie na wasnym fundamencie a nie na odksztacalnej konstrukcji,- brak mas skupionych innych ni masy pomostw,- planowany czas uytkowania nie duszy ni 10 lat,- nie s projektowane do wielokrotnej realizacji.W pozostaych przypadkach naley stosowa procedur szczegow.Obliczenie obcienia wedug procedury uproszczonej, podane w 4.3.3.4, stosuje si tylko do pierwszej (podstawowej) postaci drga.Zasady obliczania obcienia wedug procedury szczegowej s podane w 4.3.3.5.4.3.3.4. Obcienie wzbudzeniem wirowym wedug procedury uproszczonej. Obcienie wywoane wzbudzeniem wirowym, dziaajce prostopadle do linii wiatru, przedstawione w postaci statycznej wartoci zastpczej, rwnowanej co do skutkw obcieniu dynamicznemu, naley oblicza w kN/m ze wzoru

(5)

w ktrym:clat - modu wspczynnika aerodynamicznej pulsacyjnej siy bocznej przy wzbudzeniu wirowym wg rys. 2,D - rednica komina lub jego inny wymiar poprzeczny, m, wg tabl. Z2-3, w przypadku komina zbienego jego rednica na wysokoci 0,7H,T1 - podstawowy okres drga wasnych, s, obliczony wg Zacznika 3 lub zmierzony,s - logarytmiczny dekrement konstrukcyjnego tumienia drga, wg tabl. Z3-2 lub zmierzony, - wg 4.3.3.1.Wartoci wspczynnika siy bocznej clat naley okrela w zalenoci od iloczynu vcr . D wg Zacznika 2 (rys. Z2-4).Obcienie py naley przykada na odcinku o dugoci 0,25H, lecz nie krtszym ni 6D liczc od wierzchoka komina (rys. Z2-5).4.3.3.5. Obcienie wzbudzeniem wirowym wedug procedury szczegowej. W obliczeniach wedug procedury szczegowej naley przyj dynamiczny model wzbudzenia drga poprzecznych komina. Obcienie wzbudzajce, prostopade do linii wiatru, w kN/m, jest wyraone wzorem

(6)

w ktrym:Vcr - prdko krytyczna wiatru, m/s,t - czas, s, - koowa czsto drga wasnych, rad/s,, D, clat - wg 4.3.3.4.Obcienie py wg wzoru (6) naley przykada wg rys. Z2-5.Prdko krytyczn wiatru vrc i koow czsto drga wasnych komina naley podstawia do wzoru (6) w zalenoci od rozpatrywanego przypadku rezonansu, odpowiednio dla pierwszej i drugiej postaci drga.Amplitudy drga na poszczeglnych poziomach trzonu komina naley oblicza przy uwzgldnieniu pierwszej i drugiej postaci drga wasnych zgodnie z zasadami dynamiki konstrukcji. Liczba punktw, dla ktrych wyznacza si amplitudy powinna umoliwia okrelenie zakresw zmiennoci napre w przekrojach trzonu przecinajcych karby konstrukcyjne.4.3.3.6. Liczb cykli obcienia wzbudzeniem wirowym w czasie uytkowania komina, naley oblicza ze wzoru

(7)

w ktrym:te - planowany czas uytkowania komina, lata,Ti - okres drga wasnych komina, s, podstawowy T1 lub drugi harmoniczny T2,vcr - krytyczna prdko wiatru wg wzoru (3), m/s.4.3.4. Galopowanie moe wystpi w przypadku komina wieloprzewodowego o blisko siebie rozmieszczonych przewodach, bez zewntrznej konstrukcji wsporczej oraz w przypadku kominw o przekrojach wielokta.Prdko krytyczna wiatru (pocztku galopowania), w m/s, jest okrelona wzorem

Strona 10

(8)

w ktrym:D - jak we wzorze (1),Ti - jak we wzorze (3),Me - jak we wzorze (4),n - jak we wzorze (1),Ha - pochodna wypadkowej aerodynamicznej siy bocznej wzgldem kierunku wiatru (kryterium den Hartoga) wg Zacznika 2,s - jak we wzorze (4). - wg 4.3.3.1.Wystpienie galopowania moe prowadzi, w miar wzrostu prdkoci wiatru, do gwatownego wzrostu amplitudy drga i do zniszczenia konstrukcji.Bezpieczestwo konstrukcji bdzie zapewnione jeeli bd spenione warunki:

lub

Warunek drugi moe by speniony przez zwikszenie odlegoci midzy przewodami komina wieloprzewodowego.

4.3.5. Interferencja aerodynamiczna. Bliskie ssiedztwo dwch lub wicej przewodw gazowych powoduje zmiany w charakterze ich opywu, rozkadu cinienia i czstotliwoci odrywania si wirw powietrza.Wywouje to:- zwikszenie obcienia wiatrem przewodw w ukadzie jeden obok drugiego (rys. Z2-6a),- zmniejszenie obcienia wiatrem przewodu zawietrznego w ukadzie przewodw jeden za drugim (rys. Z2-6b),- wzrost krytycznej prdkoci wiatru, przy ktrej wystpuje wirowe wzbudzenie drga komina, wg 4.3.3.1,- galopowanie komina zawietrznego w ladzie aerodynamicznym komina nawietrznego.Interferencja aerodynamiczna, z wyjtkiem ostatniego z wymienionych zjawisk, jest uwzgldniona w tablicach Zacznika 2.4.4. Dziaanie temperatury

4.4.1. Wpyw temperatury na cechy mechaniczne stali. Jeeli temperatura elementw konstrukcyjnych komina przekracza 70C to naley uwzgldnia jej wpyw na obnienie cech mechanicznych stali wg PN-90/B-03200.Obnienie wspczynnika sprystoci stali moe by pominite w obliczeniach wg 4.3.2. oraz 4.3.3.4. Obnienie granicy plastycznoci naley uwzgldnia w sprawdzaniu nonoci w podstawowych i wyjtkowych kombinacjach obcie.W obliczeniach wytrzymaoci zmczeniowej naley stosowa wspczynnik redukcyjny wg wzoru

(9)

w ktrym Tt - rednia warto temperatury cianki komina, w C, w cigu jednego roku z pominiciem czasu przestojw.4.4.2. Obcienie temperatur kominw z odcigami. W kominach z odcigami naley uwzgldni wpyw temperatury na siy wewntrzne w konstrukcji jeeli rednia temperatura trzonu jest wysza od 50C. Naley przy tym przyjmowa warto wspczynnika rozszerzalnoci liniowej wg PN-90/B-03200, a dla stali nierdzewnych wg norm przedmiotowych.4.4.3. Inne przypadki wpywu temperatury. Naley okreli temperatur na wewntrznej powierzchni cianek przewodu gazowego w celu sprawdzenia, czy nie nastpi wykroplenie skadnikw przepywajcych gazw.W przypadku stosowania izolacji chronicej wntrze przewodu gazowego przed korozj naley sprawdzi czy rodzaj izolacji jest dostosowany do dziaajcej na ni temperatury.Naprenia w ciance stalowej przewodu gazowego wynikajce z rnicy temperatury na powierzchni zewntrznej i wewntrznej mona pomin.

4.4.4. Obliczanie temperatury cianek przewodu gazowego. cian przewodu wraz z ewentualnymi warstwami izolacyjnymi, wewntrznymi i zewntrznymi, traktuje si jak cylindryczn przegrod ciepln. Wspczynnik przenikania ciepa dla takiej przegrody naley obliczy wg wzoru

(10)

Strona 11

w ktrym:n - wspczynnik napywu ciepa, W/(m2 K),o - wspczynnik odpywu ciepa, W/(m2 K),i - wspczynnik uwzgldniajcy wpyw krzywizny cianki na przenikanie ciepa, wg wzoru (11),rz - promie zewntrzny przegrody, m,ri - promie zewntrzny i-tej warstwy przegrody, m,ti - grubo i-tej warstwy przegrody, m,i - wspczynnik przewodnoci cieplnej i-tej warstwy przegrody wg PN-86/B-02015, W/(m K).Wartoci wspczynnika napywu ciepa n, W/(m2 K),na powierzchni stykajcej si z przepywajcym gazem naley okrela w zalenoci od prdkoci przepywu:- jeeli vint 16 m/s to n = 2vint + 8,- jeeli vint > 16 m/s to n = 40.Wartoci wspczynnika odpywu ciepa o, W/(m2 K), na zewntrznej powierzchni przegrody naley okrela w zalenoci od wysokoci komina H:- jeeli H 40 m to o = 26,- jeeli 40 < H < 100 to o = 29- jeeli H 100 m to o = 32.Wartoci wspczynnika uwzgldniajcego wpyw krzywizny cianki na przenikanie ciepa naley oblicza ze wzoru

(11)

Spadek temperatury gazw na 1 m wysokoci komina wyraa si wzorem

(12)

w ktrym:Tint - temperatura gazu, C,Text - temperatura zewntrzna, + 35C lub -32C,vint - prdko przepywu gazu, m/s,k - wspczynnik przenikania ciepa wg wzoru (10),d - rednica wewntrzna w wietle przewodu gazowego, m.W przypadku gdy rednica d nie jest staa, prdko przepywu zmienia si wg wzoru

(13)

w ktrym vo i do - wartoci we wlocie gazu do komina.Temperatur wewntrznej powierzchni stalowej cianki trzonu naley oblicza wg wzoru

(14)

w ktrym n - liczba warstw izolacji wewntrznej.4.5. Dziaanie korozji. Miar dziaania korozji jest prognozowany redni ubytek gruboci t, mm/rok, elementw komina stykajcych si z gazami.Dziaanie korozji naley uwzgldnia przez:- zmniejszenie gruboci cianek o prognozowane ubytki korozyjne a nastpnie sprawdzenie ich nonoci,- zmniejszenie wytrzymaoci obliczeniowej stali przez zastosowanie wspczynnika kor okrelonego wzorem

(15)

w ktrym:te - planowany czas uytkowania komina, lata,t = 0,1S (gdzie S, wg tabl. 2), ubytek korozyjny gruboci cianki, mm/rok.Prognozujc ubytki korozyjne naley uwzgldni czynniki sprzyjajce i przeciwdziaajce korozji. W tabl. 2 podano 10. stopniow skal zagroenia korozyjnego w zalenoci od:- rodzaju odprowadzanych gazw,- korozyjnoci rodowiska zewntrznego,- odpornoci stali na korozj (gatunki stali),

Strona 12

- temperatury gazw, waha temperatury i zabezpieczenia przed wychodzeniem,- zastosowania powok antykorozyjnych,- rozwiza konstrukcyjnych.czny stopie zagroenia korozyjnego S naley oblicza jako sum wartoci dodatnich i ujemnych odczytywanych z tabl. 2. Kademu stopniowi zagroenia odpowiada redni ubytek gruboci t = 0,1 mm/rok. Warto S powinna zawiera si w granicach od 0 do 10.

Tablica 2. Stopnie zagroenia korozyjnego S

Lp. Wykonanie i warunki pracy kominaCzynnik sprzyjajcy (+), zapobiegajcy (-) S

1 Szczeglne czynniki agresywne nie dziaaj 02 Silnie agresywna atmosfera zewntrzna 1 do 2

3 Komin odprowadza spaliny wgla lub ropy. Stopie zagroenia korozyjnego zaley od zasiarczenia i zawilgocenia oraz od sposobu eksploatacji kota

2 do 4

4 Komin odprowadza opary kwasw. Stopie zagroenia korozyjnego zaley od rodzaju kwasu, iloci gazw i ich stenia

3 do 6

5 Oglna niska temperatura cianek komina stwarza warunki wykroplenia elektrolitw

2 do 4

6 Konstrukcja elementw komina stwarza warunki wykroplenia lokalnego (mostki cieplne)

1 do 4

7 Zastosowano stal o zwikszonej odpornoci na korozj. Stopie zagroenia korozyjnego zaley od odpornoci stali na dany rodzaj agresji

-1 do -8

8 Zastosowano oowiowanie lub metod rwnorzdn *) -3 do -6

9 Zastosowano gumowanie lub powok z ywic. Stopie zagroenia korozyjnego zaley od jakoci wykonania i przewidywanych warunkw konserwacji *)

-3 do -6

*) Dotyczy kominw zimnych.

4.6. Obcienia technologiczne

4.6.1. Obcienia pomostw i drabin. Pomosty naley obcia ciarem wasnym i obcieniem technologicznym 2 kN/m2. Poszczeglne elementy pomostu naley sprawdza oprcz tego na alternatywne obcienie skupione rwne 3 kN. Porcze pomostw naley obcia si poziom 0,3 kN/m. Szczeble drabin naley obcia si skupion 1 kN.

4.6.2. Pozostae obcienia technologiczne naley okrela wg PN-82/B-02003.

4.7. Obcienie wywoane pochyleniem komina. Pochylenie komina spowodowane eksploatacj grnicz lub imperfekcj montau wywouje w konstrukcji momenty zginajce od ciaru wasnego i obcie technologicznych (z pominiciem obcie pomostw i drabin). Wpyw imperfekcji montau, zgodnie z PN-90/B-03200, naley uwzgldnia jedynie w obliczeniach wg teorii drugiego rzdu.

5. OBLICZENIA I WYMIAROWANIE

5.1. Sytuacje obliczeniowe5.1.1. Postanowienia oglne. Obliczenia komina naley przeprowadza wg metody stanw granicznych zgodnie z PN-76/B-03001, dla dwch sytuacji obliczeniowych.5.1.2. Sytuacja obliczeniowa I. Zakada si, e komin znajduje si w kocowej fazie uytkowania, a jego trzon uleg wpywowi korozji w stopniu odpowiadajcym zagroeniu korozyjnemu okrelonemu wartoci S wg tabl. 2 w cigu planowanego czasu uytkowania te.Jeeli komin podlega obcieniu wiatrem wywoywanemu przez wzbudzenie wirowe, to materia trzonu by poddany procesowi zmczenia w stopniu odpowiadajcym temu zagroeniu w cigu planowanego czasu uytkowania.Wymagana dalsza trwao komina w tej sytuacji wynosi 3 lata.5.1.3. Sytuacja obliczeniowa II. Zakada si, e komin znajduje si w pocztkowej fazie uytkowania. Jego trzon nie by poddany wpywowi korozji i procesowi zmczenia.

Strona 13

Trwao komina w tej sytuacji musi odpowiada planowanemu czasowi uytkowania te.5.1.4. Sprawdzenie stanu granicznego nonoci. Nono komina naley sprawdzi dwukrotnie: w I i w II sytuacji obliczeniowej, uwzgldniajc kombinacje obcie wg 5.2.Wyjciowe przekroje trzonu, a w szczeglnoci gruboci jego cianek, naley dobiera z warunku nonoci odpowiadajcego I sytuacji obliczeniowej. Obcienie wiatrem w linii wiatru naley wtedy przyjmow dla 3 letniego czasu uytkowania.Tak okrelone gruboci naley powiksza o prognozowane ubytki korozyjne odpowiadajce stopniowi zagroenia korozyjnego S i planowanemu czasowi uytkowania te.Nono komina o ciankach pogrubionych naley sprawdzi na obcienie wiatrem w linii wiatru odpowiadajce II sytuacji obliczeniowej tj. planowanemu czasowi uytkowania te.Wymiary i nono fundamentu oraz elementw zakotwienia naley sprawdza tylko dla II sytuacji obliczeniowej.5.2. Kombinacje obcie5.2.1. Postanowienia oglne. Rozrnia si nastpujce kombinacje obcie: podstawowe i wyjtkow, ustalane zgodnie z PN-82/B-02000.Kombinacje podstawowe musz by uwzgldnione w kadym przypadku.Kombinacja wyjtkowa powinna by uwzgldniona tylko w przypadkach wystpowania obcie wyjtkowych.5.2.2. Kombinacje podstawowe. Naley uwzgldnia dwie kombinacje podstawowe w I sytuacji obliczeniowej i jedn w II sytuacji obliczeniowej.a) Kombinacje podstawowe w I sytuacji obliczeniowej.Pierwsza kombinacja podstawowa - wartoci obliczeniowe:- obcienie stae powikszone o ciar poowy naddatku korozyjnego,- obcienie wiatrem w linii wiatru dla 3-letniego czasu uytkowania,- obcienia technologiczne z pominiciem obcienia pomostw i drabin,- obcienie temperatur wg 4.4.2.Druga kombinacja podstawowa - wartoci charakterystyczne:- obcienie stae powikszone o ciar poowy naddatku korozyjnego,- obcienie wiatrem w paszczynie prostopadej do linii wiatru, wywoywane wzbudzeniem wirowym,- obcienie technologiczne z pominiciem obcienia pomostw i drabin.b) Kombinacja podstawowa w II sytuacji obliczeniowej - wartoci obliczeniowe:- obcienie stae wg 4.2,- obcienie wiatrem w linii wiatru odpowiadajce cakowitemu czasowi eksploatacji komina wg 4.3.1,- obcienie technologiczne z pominiciem obcienia pomostw i drabin wg 4.6.1,- obcienie temperatur wg 4.4.2.

5.2.3. Kombinacja wyjtkowa. W kombinacji wyjtkowej wg PN-82/B-02000 naley uwzgldnia:- obcienie stae,- obcienie wiatrem w linii wiatru odpowiadajce czasowi uytkowania 3 lata,- jedno z obcie wyjtkowych wg 4.1.Kombinacj wyjtkow naley rozpatrywa w I sytuacji obliczeniowej.5.3. Wspczynniki obcienia i wspczynniki materiaowe. Do sprawdzania stanu granicznego nonoci naley stosowa wspczynniki obcienia wedug obowizujcych norm obcie.Naley stosowa nastpujce wspczynniki materiaowe:- dla stali wg PN-90/B-03200,- dla lin stalowych s = 1,30,oraz wspczynnik warunkw pracy lin 1 = 0,80.

5.4. Obliczenia dynamiczne. W obliczeniach dynamicznych naley ustali podstawowy okres drga wasnych T1 w celu okrelenia wpywu poryww wiatru na obcienie wiatrem w linii wiatru oraz w przypadku stosowania procedury uproszczonej wg 4.3.3.4 do okrelenia wzbudzenia wirowego. Mona przy tym korzysta ze wzorw podanych w Zaczniku 3.Stosujc procedur szczegow wg 4.3.3.5 naley dodatkowo obliczy drugi okres drga wasnych T2 oraz okreli pierwsz i drug posta drga wasnych.W obliczeniach drga wasnych komina z trzonem rurowym pomija si wpyw otworw w trzonie na sztywno konstrukcji, pod warunkiem, e zostay one odpowiednio wzmocnione na obrzeach.W przypadku kominw z trzonem kratowym o wysokoci przekraczajcej 50 m naley uwzgldni waciwoci dynamiczne takiej konstrukcji zgodnie z p. 4.3.3.5.W przypadku komina z konstrukcj wspomagajc mona zastpi konstrukcj wspomagajc przez podpory spryste o odpowiednio dobranej sztywnoci.W obliczeniach dynamicznych mona pomin sprysto podoa, na ktrym posadowiony jest komin, z wyjtkiem gruntw o bardzo maej nonoci.Jeeli komin jest konstrukcj wsporcz dla zbiornika, ktry moe by wypeniony ciecz, a ciar wypenienia przekracza 10% ciaru staego caej konstrukcji, to wwczas naley ustali waciwoci dynamiczne komina ze zbiornikiem pustym i ze

Strona 14

zbiornikiem penym. Stosownie do tego naley sprawdzi nono konstrukcji dla obu sytuacji.Jeeli ciar wypenienia zbiornika przekracza 40% ciaru staego konstrukcji to naley uwzgldni wpyw cieczy w zbiorniku na dynamiczne waciwoci komina.

5.5. Obliczanie si wewntrznych

5.5.1. Zasady oglne. Siy wewntrzne naley oblicza uwzgldniajc spryst prac materiau.Jeeli przemieszczenia wierzchoka komina pod dziaaniem obcienia wiatrem w linii wiatru przekraczaj 0,01 H lub komin ma due masy skupione (zbiorniki) to naley stosowa teori II rzdu. W obliczeniach przemieszcze wierzchoka mona pomin sprysto podoa.W przypadku kominw wolno stojcych, jeeli 0,8 to mona zastpi obliczenia wg teorii II rzdu sposobem przyblionym stosujc wzr

(16)

w ktrym:MI - moment zginajcy wg teorii I rzdu,MII - moment zginajcy wg teorii II rzdu,

(17)

w ktrym:EI0 - sztywno na zginanie w przekroju zamocowania, kNm2,H - wysoko komina, m,N0 - sia osiowa w przekroju zamocowania, kN.5.5.2. Komin z trzonem rurowym mona traktowa jak prt o nieodksztacalnych przekrojach poziomych.W obliczeniach komina z trzonem rurowym mona pomin siy wewntrzne rwnolenikowe jeeli jest speniony warunek okrelony wzorem

(18)

w ktrym:l - dugo powoki (rozstaw usztywnie rury),r - redni promie trzonu,t - grubo cianki trzonu.Jeeli warunek ten nie jest speniony to naley obliczy momenty zginajce w powoce, w kNm/m, wywoane owalizacj przekroju pod dziaaniem wiatru, wg wzoru

(19)

5.5.3. Komin z trzonem kratowym. Siy wewntrzne w prtach wiey kratowej naley oblicza traktujc j jako ukad przestrzenny.

5.5.4. Komin z trjnogiem. W obliczeniach trzonu trjng mona traktowa jak podpor spryst.Po obcieniu komina wiatrem w linii wiatru i obliczeniu si wzajemnego oddziaywania trzonu i trjnogu naley wyznaczy siy wewntrzne w prtach trjnogu obciajc go w trzech kierunkach, jak na rys. 1.

5.5.5. Komin z odcigami5.5.5.1. Schemat komina z odcigami. Odcigi powinny spenia nastpujce warunki:

Strona 15

a) odcigi kadego pitra powinny by rozmieszczone rwnomiernie w planie co 90 lub 120 (rys. 2),b) dugo odcigw i rodzaj liny w danym pitrze powinny by jednakowe,c) nacigi wstpne odcigw danego pitra powinny by jednakowe.Warunki te powinny by spenione z dokadnoci do 3%, a w przypadkach wikszych odchyle powinno to by uwzgldnione w obliczeniach.Zaleca si stosowanie jednego pitra odcigw.Trzon komina z odcigami moe by zamocowany w fundamencie lub podparty przegubowo. W przypadku podparcia przegubowego konstrukcja przegubu powinna zapewni osiowe przekazywanie siy podunej na fundament.Obliczenia komina z odcigami naley wykona dla kierunkw wiatru przedstawionych na rys. 2.

5.5.5.2. Obliczanie odcigw. Przystpujc do obliczania odcigw naley ustali:- siy nacigu wstpnego w temperaturze montau konstrukcji nie obcionej wiatrem,- dugoci pocztkowe lin nie napitych,- ciar jednostkowy liny,- pole przekroju liny,- wspczynnik sprystoci liny,- dugo ciciwy liny w stadium montau,- dugo ciciwy liny gdy trzon jest obciony wiatrem w linii wiatru lub temperatur, a punkt zaczepienia odcigu do trzonu uleg przemieszczeniu w poziomie lub w pionie.W obliczeniach odcigu mona zaoy, e pod ciarem wasnym przybiera on ksztat paraboli. Dopuszcza si pominicie obcienia liny parciem wiatru jeeli dugo ciciwy odcigu nie przekracza 100 m.Ukad odcigw kadego pitra, jako podpor spryst, naley obcia poziom reakcj trzonu komina obcionego wiatrem w linii wiatru. Naley przy tym rozrni, e trzon moe znajdowa si w temperaturze montau, lub e moe by nagrzany przez przepywajce gazy do temperatury obliczonej wg p. 4.4.4.5.6. Wymiarowanie elementw stalowych

5.6.1. Zasady oglne. Elementy stalowe naley wymiarowa przy zaoeniu sprystego modelu obliczeniowego zgodnie z PN-90/B-03200 wg stanw granicznych nonoci i uytkowania. Grubo cianek w I sytuacji obliczeniowej naley przyjmowa bez uwzgldnienia naddatkw korozyjnych, a w II sytuacji obliczeniowej z tymi naddatkami. Nono trzonu rurowego komina naley sprawdza wg p. 5.6.2.

5.6.2. Wymiarowanie kominw z trzonem rurowym. Nono kominw z trzonem rurowym naley sprawdza z warunku:

(20)

w ktrym:M - moment zginajcy o wartoci obliczeniowej,MR - nono obliczeniowa przekroju przy zginaniu,N - sia poduna o wartoci obliczeniowej,NRC - nono obliczeniowa przekroju, przy osiowym ciskaniu, - wspczynnik niestatecznoci oglnej.Poszczeglne wielkoci we wzorze (20) naley oblicza wg nastpujcych wzorw:

(21)

Strona 16

(22)

(23)

(24)

(25)

w ktrych:A - pole przekroju poprzecznego paszcza,ET - modu sprystoci w temperaturze uytkowania,Ncr - sia krytyczna przy ciskaniu osiowym,W - wskanik wytrzymaoci przekroju poprzecznego paszcza,FdT - wytrzymao obliczeniowa stali w temperaturze uytkowania,i - promie bezwadnoci,lc - dugo wyboczeniowa wg 5.6.3,p - wspczynnik niestatecznoci miejscowej okrelony dla powoki walcowej paszcza wg Zacznika 5.W przekrojach przebiegajcych przez otwory (czopuch, wyczystka) naley sprawdzi nono trzonu z uwzgldnieniem otworw i elementw usztywniajcych krawdzie.Nono trzonu komina ze wzgldu na zmczenie przy obcieniu wzbudzeniem wirowym naley sprawdzi wg Zacznika 4.

5.6.3. Wymiarowanie kominw z odcigami5.6.3.1. Wymiarowanie trzonu. Trzon komina z odcigami naley wymiarowa jak trzon rurowy komina wolno stojcego wg p. 5.6.2. W przypadku komina z jednym pitrem odcigw mona przyjmowa nastpujce, przyblione dugoci wyboczeniowe, o ile udzia napre od siy podunej nie przekracza 30% sumy napre:- dla czci dolnej lc = h2 bez wzgldu na sposb podparcia na fundamencie,- dla czci grnej lc = 1,4h1, (jeeli nie ma dodatkowego obcienia skupionego).W przypadku komina z dwoma lub wicej pitrami odcigw naley sprawdzi stateczno ogln wg teorii II rzdu.Przekroje, w ktrych odcigi s zaczepione do trzonu, naley usztywni piercieniami poziomymi i sprawdzi w nich naprenia spowodowane mimorodowym rozciganiem.5.6.3.2. Sprawdzenie nonoci odcigw Nono odcigw powinna spenia warunek wg wzoru

(26)

w ktrym:N - najwiksza sia obliczeniowa w odcigu,NR - nono odcigu.Nono odcigu okrela wzr

(27)

w ktrym:A - przekrj obliczeniowy liny, m2,Rm - podana przez producenta wytrzymao na rozciganie, MPa,0,9 - wspczynnik warunkw pracy uwzgldniajcy moliwo korozji,1 - wspczynnik warunkw pracy lin ze stali wysokowglowej wg 5.3, - wspczynnik sprawnoci liny, w zalenoci od jej typu, podawany w normach przedmiotowych,s - wspczynnik materiaowy wg 5.3.

5.6.4. Wymiarowanie zakotwie trzonw rurowych. Zakotwienia trzonw rurowych naley wymiarowa zgodnie z PN-85/B-03215 lub przy zastosowaniu metod bardziej dokadnych, przyjmujc wytrzymao obliczeniow rub nie wicej ni 200 MPa.W przypadku obcienia komina wzbudzeniem wirowym naley sprawdzi nono zakotwienia ze wzgldu na zmczenie, przyjmujc kategori zmczeniow karbu w rubach C = 36 MPa.5.6.5. Wymiarowanie pocze konierzowych trzonw. Poczenia konierzowe na ruby powinny by obliczane przy

Strona 17

zaoeniu sprystego modelu rozkadu si jako niesprane kategorii D lub sprane kategorii E, a przy obcieniu wzbudzeniem wirowym jako sprane kategorii F, zgodnie z PN-90/B-03200. W poczeniach niespranych nie naley przyjmowa wytrzymaoci obliczeniowej stali w rubach wyszej ni 200 MPa. Naprenia ciskajce w styku konierzy nie powinny przekracza wytrzymaoci obliczeniowej na docisk wkadek uszczelniajcych (w przypadku ich stosowania). Gruboci blach konierzy naley okrela wg PN-90/B-03200, lecz przyjmowa nie mniej ni 15 mm.5.7. Obliczenia posadowienia komina

5.7.1. Postanowienia oglne. Fundament komina powinien stanowi oddzieln konstrukcj z elbetu, speniajc warunki przekazywania obcie na podoe i utrzymania komina w pooeniu pionowym.Warunki geotechniczne posadowienia komina powinny by udokumentowane zgodnie z PN-81/B-03020.

5.7.2. Sprawdzenie nonoci i warunkw nacisku na podoe. Dla najniekorzystniejszej kombinacji obcie obliczeniowych powinny by spenione nastpujce wymagania:a) dla obcie obliczeniowych warunki okrelone w PN-81/B-03020, dotyczce wymiarw podstawy fundamentu i stanu granicznego nonoci podoa,b) dla obcie charakterystycznych

Warunek ten nie dotyczy gruntw skalistych.Ponadto, w najniekorzystniejszej kombinacji obcie, jaka moe wystpi (np.: obcienie wiatrem, komin bez wykadziny, fundament nie zasypany ziemi) obowizuje warunek

5.7.3. Odksztacenie podoa. W obliczeniach posadowienia naley sprawdzi przewidywane odksztacenia podoa, ktre mog by spowodowane przez:- osiadanie od obcienia ciarem konstrukcji i zmian waciwoci podoa (np. konsolidacja),- zmiany struktury podoa,- zmiany w podou spowodowane eksploatacj grnicz.Nie jest wymagane sprawdzanie osiada w przypadku posadowienia na gruntach:- skalistych,- spoistych zwartych i pzwartych,- niespoistych zagszczonych i rednio zagszczonych, twardoplastycznych oraz przy posadowieniu nie bezporednim np. na palach i studniach.Dla pozostaych gruntw osiadanie naley oblicza tylko w przypadku, gdy narzucone s wymagania odnonie do czopucha lub innych konstrukcji powizanych z kominem.Nie powinno si posadawia kominw na terenach osuwiskowych oraz na terenach grniczych o kategorii IV i V. Dotyczy to zwaszcza kominw z odcigami.

5.7.4. Sprawdzenie statecznoci pooenia. Stateczno pooenia naley sprawdza zgodnie z PN-90/B-03200 p. 5.5. Do oblicze naley przyjmowa kombinacj obcie obliczeniowych dajc niejniekorzystniejszy stosunek momentu obracajcego MSd do utrzymujcego MRd. W szczeglnoci naley przyj w obliczeniach ciar stay Q przewodu skorodowanego i fundament nieobsypany ziemi.W przypadku wysokiego poziomu wd gruntowych naley uwzgldni wypr wody.W obliczeniach fundamentw kotwicych odcigi i supy trjnogu naley przyjmowa za Q ciar obliczeniowy fundamentu zmniejszony o skadow pionow siy w linie lub w supie trjnogu.Nie naley uwzgldnia bocznego odporu gruntu przy sprawdzaniu statecznoci.

5.8. Sprawdzenie przemieszcze. Przemieszczenie wierzchoka komina naley sprawdza w I sytuacji projektowej wg wzoru (28)

w ktrym:um - umowne przemieszczenie montaowe,up - przemieszczenie wywoane ewentualnym odksztaceniem podoa,uS - przemieszczenie spryste w I sytuacji projektowej pod obcieniem wiatrem w linii wiatru o wartoci charakterystycznej (cte = 0,65).Umowne ugicie montaowe jest okrelone wzorem

(29)

Strona 18

w ktrym H- wysoko komina nad fundamentem, m.Przemieszczenie cakowite wierzchoka komina okrelone wzorem (29) powinno spenia warunek:- w kominach jednopowokowych u H/75,- w kominach dwupowokowych u H/100,- w kominach z wykadzin ceramiczn u H/150.

6. WYMAGANIA KONSTRUKCYJNE

6.1. Postanowienia oglne. Podstawowe rozwizania konstrukcyjne naley projektowa zgodnie z PN-90/B-03200.Gruboci blach zaleca si tak dobiera, aby przy uwzgldnieniu dodatkowych zabezpiecze zapewni co najmniej 10-letni okres trwaoci przewodu kominowego.W konstrukcjach trzonu nie dopuszcza si stosowania blach o gruboci poniej 5 mm, niezalenie od gatunku stali i od gruboci wynikajcych z oblicze.Przewody gazowe mog by wykonane z blach cieszych ni 5 mm, szczeglnie w przypadku komina dwupowokowego lub podwieszonych przewodw gazowych.Grubo konierzy w zczach rubowych trzonu powinna by nie mniejsza ni 15 mm. Nie zaleca si stosowania eberek usztywniajcych konierze.Naley unika pocze spawanych w czasie montau, a konstrukcj naley ksztatowa tak, aby zapewni moliwo atwego demontau przewodu gazowego (kominowego). W celu zmniejszenia liczby pocze montaowych naley projektowa segmenty nie krtsze ni 5 m.

6.2. Poczenia spawane. W poczeniach spawanych przewodu kominowego naley wymaga klasy spoin nie niszej ni 3.Blachy paszcza przewodu zaleca si czy z konierzami za pomoc spoin pachwinowych.Grubo spoin pachwinowych czcych elementy dodatkowe przewodu kominowego (ebra, piercienie pomostw itp.) nie powinna przekracza poowy gruboci elementu cieszego.Liczba i gabaryty elementw dodatkowych powinny by ograniczone do niezbdnego minimum. Elementy te, jak np. konierze, naley wykorzystywa do umocowania drabin, pomostw, uziomu, wykadzin i izolacji.Wszelkie prace spawalnicze musz by ukoczone przed ostatecznym wykonaniem zabezpiecze antykorozyjnych.6.3. Poczenia rubowe. ruby w poczeniach konierzowych powinny by rozmieszczone w odlegoci nie wikszej ni 1,5d od lica cianki komina lub 1,0d od brzegu spoiny. Rozstaw rub powinien spenia warunki podane w PN-90/B-03200.W celu zapewnienia szczelnoci styku pocze konierzowych nie spranych, ruby naley dokrca kluczem dynamometrycznym. W tych poczeniach naley stosowa zabezpieczenia przed odkrcaniem si nakrtek.Zaleca si stosowanie pocze spranych, szczeglnie w przypadku kominw podlegajcych zmczeniu.Dla rub fundamentowych obowizuj postanowienia PN-85/B-03215.6.4. Odcigi. W przypadku komina o jednym poziomie odcigw zaleca si ich zamocowanie do trzonu na wysokoci od 0,6H do 0,9H.W przypadku komina o dwch poziomach odcigw ich zamocowania zaleca si rozmieszcza nastpujco:- grny poziom na wysokoci 0,75 0,9H,- dolny poziom na wysokoci 0,35 0,45H.Kt midzy ciciw odcigu a poziomem powinien zawiera si w granicach midzy 45 a 65.W przypadku czenia lin z uchwytami za pomoc kocwek stokowych zalewanych metalem naley dokadnie okreli rzeczywist dugo odcigw (p. 2.2.1.).W przypadku stosowania kauszy i zaciskw linowych zaleca si wszystkie zaciski zakada tak aby odlew znajdowa si po dugiej, obcionej stronie liny, a kabk po stronie krtkiej.Zaciski naley zakada w odstpach okoo 6 rednic, w liczbie okrelonej w tabl. 3.

Tablica 3. Liczba zaciskw liniowych w zalenoci od rednicy liny

Strona 19

Lp. rednica liny,mm

Liczba zaciskw minimum, szt.

1 2 3

1 do 20 3

2 20 30 4

3 30 36 5

4 38 48 6

5 48 55 7

6 powyej 55 8

Naley zapewni dostp do zaciskw celem umoliwienia okresowej regulacji nacigu lin i dokrcania rub zaciskw.Nono kotwy powinna by rwna nonoci liny. Blok kotwicy powinien mie dodatkowy zaczep umoliwiajcy wymian liny.6.5. Wzmocnienie przekrojw osabionych otworami. Otwory przewodw kominowych: wlot czopucha, wyczystka, otwory kontrolno-pomiarowe powinny by odpowiednio obramowane. Obramowanie powinno zapewni zachowanie statecznoci miejscowej, Naroa wyci naley zaokrgli promieniem wikszym ni 5 gruboci blach trzonu komina.6.6. Doprowadzenie spalin. Wloty czopuchw naley tak ksztatowa, aby spaliny wpywajce do komina byy pynnie kierowane ku grze.

6.7. Kominy wieloprzewodowe. W rozwizaniach konstrukcyjnych naley zapewni swobod odksztace termicznych zarwno wszystkich przewodw gazowych wzgldem siebie jak rwnie poszczeglnych przewodw wzgldem trzonu komina.Powysze wymagania nie dotycz kominw wentylacyjnych. Zimne przewody wentylacyjne mog by czone w ustrj ramowy.6.8. Fundament komina. Fundamenty przewodw kominowych naley zabezpiecza od wewntrz komina przed wpywem agresywnych skroplin i zanieczyszcze oraz wysokiej temperatury.Otulenie prtw zbrojenia fundamentw powinno wynosi co najmniej 50 mm.Wierzch fundamentw naley umieszcza co najmniej 0,2 m ponad powierzchni terenu dla ochrony konstrukcji stalowej przed korozj.

7. OCHRONA ANTYKOROZYJNA I IZOLACJA TERMICZNA

7.1. Oglne zasady ochrony. Ochron antykorozyjn i izolacj termiczn stosuje si w celu zapewnienia wymaganej trwaoci komina.Ochron antykorozyjn naley obj przewd gazowy, trzon, konstrukcj wspomagajc oraz wyposaenie i fundament.Naley rozrni powierzchni kontaktujc si bezporednio z gazami odlotowymi i powierzchnie naraone tylko na dziaanie atmosfery zewntrznej.Powierzchni kontaktujc si bezporednio z gazami jest wewntrzna powierzchnia przewodu i zewntrzna powierzchnia komina na odcinku o dugoci 3D poniej wylotu lecz nie mniej ni 5 m.Powierzchnie te naley chroni stosownie do skadu chemicznego odprowadzanych gazw i ich temperatury.Mona stosowa powoki malarskie, laminaty z ywic syntetycznych, powoki metalizacyjne, powoki z gumy, wykadziny z ksztatek lub cegie chemoodpornych.Elementy konstrukcyjne naraone tylko na dziaanie atmosfery zewntrznej powinny by chronione powokami malarskimi dobranymi zgodnie z oglnie obowizujcymi zasadami.Elementy wyposaenia komina zaleca si cynkowa ogniowo i malowa.Wykadziny i wewntrzna izolacja termiczna maj za zadanie ochron stali przed dziaaniem wysokiej temperatury. cianki przewodu gazowego powinny by dodatkowo chronione przed agresj chemiczn, spowodowan dziaaniami:- skroplin gazw, gdy temperatura cianki utrzymuje si poniej punktu rosy,- gazw o wyszej temperaturze zawierajcych agresywne skadniki chemiczne,- gazw nasyconych par wodn o wysokiej wilgotnoci wzgldnej.Zewntrzn izolacj termiczn przewodu gazowego naley stosowa w przypadku koniecznoci zmniejszenia strat ciepa i utrzymania temperatury cianki powyej punktu rosy.Liny stalowe odcigw wraz z elementami czcymi naley dodatkowo powlec mas asfaltow modyfikowan. Zabezpieczenie powinno pokrywa rwnie kocwk lin.Po montau, wszystkie ruby w poczeniach segmentw przewodu i cznikw z konstrukcj wsporcz naley dodatkowo zabezpieczy smarem.Fundament komina naley zabezpieczy powok bitumiczn. W przypadku stwierdzenia agresywnoci wd gruntowych naley opracowa indywidualny projekt zabezpiecze.

Strona 20

W przypadku wystpowania kondensatu naley ochroni grn powierzchni fundamentu i zapewni odpyw skroplin do neutralizatora.

7.2. Wykadziny. Wymagania konstrukcyjne. Wykadzina ceramiczna powinna by murowana z zachowaniem zasad wizania muru i zapewnienia swobody odksztace w kierunku pionowym i poziomym.Odstp wymurwki od paszcza (przerwa izolacyjna) powinien wynosi co najmniej 40 mm. Uksztatowanie wymurwki powinno zapobiega przedostawaniu si sadzy lub skroplin do przerwy izolacyjnej.W przypadku stosowania wymurwek w kominach o duych rednicach, ponad 3,0 m, naley sprawdza ich stateczno ogln i stateczno lokaln na odcinkach midzy dylatacjami.Wysoko segmentw wymurwki nie powinna przekracza wysokoci segmentw komina.Stosuje si wymurwk gruboci p lub caej cegy. Gruboci spoin wymurwki powinny spenia nastpujce warunki:- spoiny poziome - do 10 mm,- spoiny pionowe mierzone w kierunku obwodu - 5 20 mm.Gruboci spoin wymurwki wykonanej z cegy szamotowej na zaprawie szamotowej powinny spenia nastpujce warunki:- spoiny poziome - 4 mm,- spoiny pionowe mierzone w kierunku obwodu 2 5 mm.W przypadku wypenienia przerwy izolacyjnej wen mineraln naley stosowa co 2 3 m tzw. odsadzki, zapobiegajce pniejszemu osiadaniu weny.7.3. Zewntrzna izolacja termiczna powinna by wykonywana z pyt izolacyjnych osonitych szczelnym poszyciem wg 3.7.Pyty powinny by umocowane do przewodu w sposb uniemoliwiajcy ich osunicie. Grubo warstwy izolacyjnej naley okrela z oblicze termicznych, lecz nie powinna ona by mniejsza ni 30 mm.Segmenty poszycia naley zawiesi w sposb zapewniajcy swobod ich przemieszcze wynikajcych ze zmian temperatury przewodu przy rwnoczesnym zapewnieniu szczelnoci.

8. WYPOSAENIE

8.1. Drabina wejciowa powinna rozpoczyna si od wysokoci 3 m nad poziomem terenu i prowadzi a do wierzchoka komina.Naley stosowa tylko jedn drabin usytuowan od strony zawietrznej w stosunku do kierunku silnego wiatru. W caym kraju, z wyjtkiem obszarw grskich i podgrskich, na ktrych wystpuje wiatr halny, jest to strona wschodnia.Minimalne wymiary drabiny wynosz:- szeroko wewntrzna 300 mm,- odlego od zewntrznej powierzchni komina 150 mm,- rednica szczebla 20 mm.Odstp szczebli nie powinien by wikszy ni 300 mm.Drabina powinna by zamocowana co 2,5 4,0 m do paszcza przewodu lub konstrukcji wsporczej.Osony drabin powinny skada si z obrczy rozstawionych w odstpach 1,0 1,5 m oraz z przymocowanych do nich 3 pionowych paskownikw o przekroju nie mniejszym ni 5 50 mm, rozmieszczonych rwnomiernie po obwodzie.Promie krzywizny obrczy powinien wynosi 350 400 mm, a odlego najdalej pooonego odcinka obrczy od drabiny okoo 700 mm.Dopuszcza si stosowanie innych rozwiza wejcia na komin, gwarantujcych spenienie wymaga bezpieczestwa.W kominach dwupowokowych, drabiny wejciowe zaleca si umieszcza wewntrz trzonu.8.2. Pomosty. Rozrnia si pomosty okalajce cay obwd komina (galerie), oraz pomosty odpoczynkowe (spoczniki), o wymiarach nie mniejszych ni 300 400 mm, znajdujce si przy drabinie wazowej.Na kominach, ktre nie stanowi przeszkd lotniczych wg PN-65/L-49002, a wic nie wymagaj oznakowania ostrzegawczego, a ich wysoko nie przekracza 30 m, naley zakada jedynie spoczniki.Spoczniki powinny by umieszczone w odstpach nie mniejszych ni 15 m i nie wikszych ni 20 m.Galeri na kominie niszym ni 30 m, a take wicej ni jedn galeri na kominach wyszych ni 30 m, mona umieszcza tylko wwczas gdy wynika to z koniecznoci zainstalowania lamp owietleniowych, zgodnie z PN-65/L-49002. Galeri naley umieszcza 2 m poniej wierzchoka komina. Szeroko galerii powinna by nie wiksza ni 1 m, a wysoko porczy powinna wynosi 1,1 m.Wsporniki galerii powinny mie nono niezbdn do przeniesienia obcienia okrelonego zgodnie z p. 4.6.1 oraz do podczepienia wyposaenia do konserwacji i ewentualnego remontu komina.8.3. Urzdzenia odgromowe. Wszystkie kominy naley zaopatrzy w urzdzenia odgromowe, wykonane zgodnie z PN-86/E-05003/01.Zaleca si wykorzystanie zbrojenia fundamentu jako uziomu eliminujcego konieczno wykonania otoku odgromowego.8.4. Znaki ostrzegawcze na kominie. Wszystkie kominy o wysokoci H 100 m naley wyposay w znaki ostrzegawcze dzienne i nocne wg PN-65/L-49002.Jeeli komin o wysokoci mniejszej ni 100 m zosta uznany przez organa nadzoru nad lotniskami za przeszkod w ruchu lotniczym, konieczne jest rwnie wyposaenie go w takie znaki ostrzegawcze.

Strona 21

8.5. Urzdzenia zapobiegajce drganiom. Drganiom mona zapobiega lub mona zredukowa ich amplitud przez zastosowanie urzdze mechanicznych, aerodynamicznych lub obu cznie.Jako urzdzenia mechaniczne stosuje si tumiki drga. Ich skuteczno naley sprawdza dowiadczalnie po zamocowaniu.Urzdzenia aerodynamiczne s to przerywacze spiralne (turbulizatory) lub inne, zapobiegajce wzbudzeniu wirowemu.8.6. Urzdzenia pomiarowo-kontrolne. Krce urzdze do pomiaru temperatury, prdkoci przepywu oraz zapylenia gazw naley instalowa w przekroju odlegym od grnej krawdzi czopucha o okoo 3 rednice komina.W dolnej czci przewodu naley zaprojektowa otwr wyczystkowy.

9. WYMAGANIA DOTYCZCE WYKONAWSTWA I MONTAU

Konstrukcje stalowe naley wykonywa, montowa i odbiera zgodnie z postanowieniami normy PN-77/B-06200.Klasa wadliwoci spoin trzonu komina powinna wynosi co najmniej 3 wg PN-87/M-69772.Kwalifikacje spawaczy musz by potwierdzone egzaminem, zgodnie z PN-87/M-69900.Naley wykona prbny monta segmentw komina w wytwrni.Transport segmentw naley przeprowadza w taki sposb, aby byy one zabezpieczone przed odksztaceniem, a powoki malarskie przed zniszczeniem.Monta naley przeprowadzi w kolejnoci i w sposb okrelony w projekcie montau.Przed montaem odcigi naley wstpnie obciy si zblion do wartoci ok. 50% siy charakterystycznej.

10. WYMAGANIA DOTYCZCE ODBIORU I UYTKOWANIA

10.1. Oddanie komina do uytkowania powinno by przedmiotem odbioru protokolarnego.W protokole naley ustosunkowa si do zgodnoci zastosowanych materiaw z projektem i prawidowoci wykonania stykw i pocze.Przed oddaniem do uytku komina z wykadzin naley j przesuszy, nie dopuszczajc do gwatownego wzrostu temperatury.Odbir komina powinien nastpi po uprzednim prbnym wczeniu instalacji odprowadzenia gazw. Komisja odbioru powinna sprawdzi zgodno zapisw w metryce komina ze stanem faktycznym.

10.2. Wymagania eksploatacyjne. Komin stalowy jest budowl o ograniczonej trwaoci i ograniczonym czasie uytkowania, przewidzianym w zaoeniach projektowych. Uytkowanie komina powinno by zgodne z warunkami przyjtymi w tych zaoeniach. Dotyczy to w szczeglnoci skadu chemicznego odprowadzanych gazw (jakoci i zawilgocenia paliwa).10.3. Kontrola stanu technicznego przewodu, konstrukcji wspomagajcych i wyposaenia powinna by przeprowadzona jeden raz w roku, najlepiej na wiosn.W zakres sprawdzania wchodzi rwnie przegld stanu powok malarskich i uszczelnie. Nie dopuszcza si pozostawienia uszkodze bez naprawy i konserwacji.Po 4 latach uytkowania, a nastpnie w terminach ustalonych w wytycznych pokontrolnych, naley przeprowadza badania i ocen stanu technicznego przewodu, ktre powinny obejmowa:- sprawdzenie gruboci blach przewodu na caej jego wysokoci, jako podstaw dalszego bezpiecznego uytkowania. Pomiary gruboci powinny by przeprowadzone metodami nieniszczcymi, np. uniwersalnym grubociomierzem ultradwikowym. W przypadku badania przez nawiercanie lub wycinanie blachy, liczb punktw kontrolnych naley ograniczy do przekrojw najbardziej charakterystycznych: wlotu czopucha (nad i pod wlotem), strefy pocze konierzowych midzy segmentami, strefy poczenia przewodu z konstrukcj wspomagajc, wylotu z komina oraz poziomw koo pomostw,- sprawdzenie pocze spawanych przewodu oraz pocze rubowych i stanu samych rub,- sprawdzenie i regulacj si w odcigach.W przypadku stwierdzenia ubytkw gruboci blach przekraczajcych naddatki na korozj naley podj decyzj o zaprzestaniu lub dalszej eksploatacji komina.10.4. Metryka komina. Komin o wysokoci H > 30 m powinien posiada metryk wg Zacznika 6, ktra jest dowodem jego stanu technicznego. Metryk zakada autor projektu i przekazuje j uytkownikowi wraz z opracowan dokumentacj, zgodnie z 2.2.3. Nastpnie metryk uzupeniaj w trakcie budowy oraz eksploatacji komina osoby odpowiedzialne, wymienione we wzorze metryki. Kada informacja zawarta w metryce powinna by opatrzona dat oraz danymi o osobie dokonujcej wpisu. Metryk przechowuje uytkownik komina.

KONIEC

ZACZNIK 1

WARTOCI GSTOCI MASY I WSPCZYNNIKA PRZEWODNOCI CIEPLNEJ MATERIAW STOSOWANYCH W KOMINACH STALOWYCH

Strona 22

Materiagsto

masykg/m3

Wspczynniki przewodnoci cieplnej , W/(m K), w temperaturze

20 C 200 C 500 C 800 C

1 2 3 4 5 6

Stal konstrukcyjnaMur z cegy zwykejMur z cegy kominwkiMur z cegy szamotowejMur z cegy klinkierowej

78501800190019501900

54,00,750,640,871,15

48,10,810,700,961,15

38,30,930,811,09

-

-

-

-

1,16-

BetonelbetBeton aroodporny (z kruszywa szamotowego)elbet aroodpornyBeton z ula paleniskowego bez piasku

23002600170019001400

1,571,740,460,580,70

1,451,510,580,750,81

-

-

0,75-

-

-

-

0,930,93

-

Wata szklana luna 100 0,058 0,070 0,081

ZACZNIK 2

WARTOCI WSPCZYNNIKW STOSOWANYCH W OBLICZENIACH OBCIENIA WIATREM1. Wspczynnik ekspozycji. Wartoci wspczynnika ekspozycji naley przyjmowa zgodnie z PN-77/B-02011, tabl. 4 lub ze wzoru potgowego

(Z2-1)

w ktrym:k - wspczynnik przeliczeniowy zaleny od rodzaju terenu,z - wysoko nad poziomem terenu, m, - wykadnik zaleny od rodzaju terenu. Wartoci wspczynnikw k i s podane w tabl. Z2-1.Podano rwnie wysokoci zG, powyej ktrych naley przyjmowa ce = const, jak dla z = zG. Mona nie stosowa podanego w PN-77/B-02011 w tabl. 4 warunku ce = const poniej wysokoci 10 m, 20 m i 30 m, odpowiednio nad terenami A, B i C.

Tablica Z2-1. Parametry wzrostu potgowego (Z2-1) wg PN-77/B-02011

Teren k zGm

ABC

1,000,640,40

0,140,190,24

300400500

2. Wspczynnik oporu aerodynamicznego

2.1. Trzon rurowy, pojedynczy. Wartoci wspczynnika oporu aerodynamicznego pojedynczego przewodu lub trzonu osaniajcego grup przewodw naley ustala:- dla przewodw o przekroju koowym w zalenoci od stanu powierzchni zewntrznej trzonu lub poszycia oraz od smukoci H/D wg tabl. Z2-2,- dla przewodw o przekrojach innych ni koowy wg PN-77/B-02011 lub PN-88/B-03004.2.2. Komin wieloprzewodowy. Wartoci wspczynnika oporu aerodynamicznego komina jako jednego ustroju konstrukcyjnego naley okrela mnoc wartoci okrelone wg tabl. Z2-2 przez stosunek cx/cx0 przedstawiony na rys. Z2-1, Z2-2 i Z2-3. Podane zalenoci dotycz kominw o tej samej rednicy zewntrznej wszystkich przewodw. Otrzymane w ten sposb wartoci cx s odniesione do iloczynu n . D wedug wzoru (1). Dla kominw jednoprzewodowych oraz trzonw rurowych jest cx = cx0 oraz n = 1.

Strona 23

Tablica Z2-2. Wartoci wspczynnika oporu aerodynamicznego pojedynczego przewodu. Dla H/D 25 naleu przyjmowa Cx0 = cx

Rodzaj powierzchni zewntrznej cx Gadka (malowana, w stanie surowym) 0,7Chropowata 0,9

Pokryta okadzin z blachy fadowej 1,1Z turbulizatorami spiralnymi 1,4

cx0 = cx [1-0,25 (log25D/H)], D/H 0,04

Strona 24

2.3. Komin jedno-lub wieloprzewodowy z trzonem kratownicowym. Wspczynnik oporu aerodynamicznego komina z trzonem kratownicowym naley oblicza ze wzoru

Strona 25

(Z2-2)

w ktrym:cxw - wspczynnik oporu aerodynamicznego kratownicy przestrzennej wg PN-77/B-02011,cxp - wspczynnik oporu aerodynamicznego przewodu wg 2.1 lub przewodw wg 2.2,B - szeroko ciany kratownicy, m,D - rednica zewntrzna pojedynczego przewodu,n - liczba przewodw, - wspczynnik wypenienia ciany kratowej wg PN-77/B-02011 (tabl. Z1-19); (wymiar h podany w PN-77/B-02011 naley zastpi przez podany wyej wymiar B).Wspczynnik cx we wzorze (Z2-2) jest odniesiony do iloczynu n D jako wymiaru odniesienia we wzorze (1).2.4. Komin z drabin wazow. Wspczynnik oporu aerodynamicznego komina z drabin wazow mona obliczy ze wzoru

(Z2-3)

w ktrym:cxp - wg 2.3 niniejszego zacznika,Ad - pole powierzchni rzutu bocznego drabiny wazowej na jej paszczyzn symetrii, na jednostk wysokoci komina, m2/m.Wspczynnik oporu aerodynamicznego drabiny wazowej odniesiono do iloczynu n D wg wzoru (1), zakadajc, e komin ma jedn drabin wazow (p. 8.1).3. Liczba Strouhala i wspczynnik pulsacyjnej siy bocznej. Wartoci liczby Strouhala dla pojedynczych kominw jedno- i wieloprzewodowych naley przyjmowa z tablicy Z2-3. Wymiar odniesienia D wchodzcy do wzoru (3) jest zaznaczony przy poszczeglnych przekrojach.Wartoci liczby Strouhala dla kominw jednoprzewodowych o przekroju koowym usytuowanych w rzdzie naley oblicza ze wzoru

(Z2-4)

w ktrym a - odlego midzy osiami kominw, m.Wartoci wspczynnika bocznej siy pulsacyjnej naley okrela w zalenoci od iloczynu vcr D na podstawie rys. Z2-4.

TABLICA Z2-3

Strona 26

Ksztat przekroju St

- 0,2

0,2*)

0,45

0,15

0,15

1 0,13

0,135

*) w obliczeniach vcr wg wzoru ( 3 ) naley przyj a = 0 niezalenie od wartoci a/D

Strona 27

Dla kominw o przekrojach prostoktnych i kwadratowych naley przyjmowa warto wspczynnika bocznej siy pulsacyjnej clat = 0,5.

4. Pochodna wypadkowej aerodynamicznej siy bocznej. Wartoci pochodnej wypadkowej siy aerodynamicznej we wzorze (8) naley ustala wg tablicy Z2-4.

TABLICA Z2-4

Strona 28

Schemat Ha

5. Zmiany obcienia wiatrem w wyniku wzajemnego oddziaywania dwch lub wicej kominw stojcych blisko siebie (interferencji). Interferencj kominw oddzielnie stojcych naley uwzgldnia okrelajc wartoci wspczynnika oporu aerodynamicznego wg rys. Z2-6. Wpyw interferencji na prdko krytyczn wzbudzenia wirowego (wzr (3)) naley uwzgldnia wyznaczajc warto St wg wzoru (Z2-4).6. Wspczynnik dziaania poryww wiatru naley okrela zgodnie z PN-77/B-02011.Wartoci wspczynnika oddziaywania turbulentnego o czstotliwociach pozarezonansowych, wchodzce do wzoru na wspczynnik , naley oblicza ze wzoru

(Z2-6)

z ograniczeniami stosowania

Do wyznaczenia wartoci wspczynnikw kb i KL - wystpujcych we wzorze na wspczynnik dziaania poryww wiatru , naley przyjmowa jako wymiar poprzeczny komina jego rednic D, sum a + D lub wymiar poprzeczny B konstrukcji kratownicowej komina, w zalenoci od rozwizania konstrukcyjnego.Wartoci wspczynnika oddziaywania turbulentnego o czstotliwociach rezonansowych naley oblicza ze wzoru

Strona 29

(Z2-7)

w ktrym:KL, KO - wspczynniki wg PN-77/B-02011,S - logarytmiczny dekrement konstrukcyjnego tumienia drga komina,a - logarytmiczny dekrement aerodynamicznego tumienia drga komina wywoanych porywami wiatru.Wartoci S naley przyjmowa z tabl. Z3-2.Wartoci a naley oblicza ze wzoru

(Z2-8)

w ktrym:cx, T1 - jak wyej,D - rednica zewntrzna komina (w przypadku komina o zmiennej rednicy, rednica jego najwyszej czci) lub inny poprzeczny wymiar odniesienia u wierzchoka komina, np. n D, m,v (H0) - prdko rednia wiatru na wysokoci wierzchoka komina H0, m/s,me - masa rwnowana wg (Z3-8), kg/m.Prdko v (H0), w m/s, naley oblicza ze wzoru

(Z2-9)

w ktrym:vrk - zredukowana warto charakterystyczna prdkoci wiatru wg 4.3.2 i PN-77/B-02011,ce(H0) - warto wspczynnika ekspozycji na wysokoci rwnej cakowitej wysokoci komina, wg p. 1 niniejszego zacznika.

Strona 30

ZACZNIK 3

WZORY DO OBLICZANIA PODSTAWOWEGO OKRESU DRGA WASNYCH KOMINW STALOWYCH ORAZ WARTOCI LOGARYTMICZNEGO DEKREMENRU TUMIENIA DRGA

1. Wzory przyblione

1.1. Komin wolno stojcy jedno przewodowy, o staej rednicy zewntrznej trzonu. Podstawowy okres drga wasnych komina bez wykadziny i bez izolacji termicznej, w s, mona oblicza ze wzoru

(Z3-1)

w ktrym:H - wysoko komina ponad poziomem zamocowania, m,D - rednica zewntrzna trzonu, m,0,001 - wspczynnik przeliczeniowy, s/m.Podstawowy okres drga wasnych komina z wykadzin albo z zewntrzn izolacj termiczn, w s, mona oblicza ze wzoru

Strona 31

(Z3-2)

w ktrym:H, D - jak we wzorze (Z3-1),mc - masa komina, z wykadzin lub z izolacj termiczn, na jednostk wysokoci komina, rednia z jego grnej 1/3 wysokoci, kg/m,mt - masa stalowego trzonu komina, na jednostk wysokoci, rednia z jego grnej 1/3 wysokoci, kg/m.Jako mc i mt mona rwnie przyjmowa wartoci cakowitej masy komina i jego trzonu, w kg.1.2. Komin wolno stojcy o stokowej czci dolnej, na cokole lub z podpor sztywn w dolnej czci. Podstawowy okres drga wasnych komina, w s, oblicza si ze wzoru

(Z3-3)

w ktrym:He - zastpcza wysoko komina, wyznaczona wg rys. Z3-1, m,D - rednica zewntrzna komina, m, (jak na rys. Z3-1).1.3. Komin z jednym poziomem odcigw. Podstawowy okres drga wasnych komina, w s, oblicza si wedug wzoru

(Z3-4)

w ktrym:H, D - jak we wzorze (Z3-1),1 - wspczynnik zaleny od stosunku wysokoci h2 poziomu odcigw do cakowitej wysokoci komina H.Wartoci 1 naley oblicza ze wzoru

(Z3-5)

w ktrym x = h2/H.Wzr (Z3-5) naley stosowa tylko w zakresie wartoci

Wzr (Z3-5) stosuje si niezalenie od przyjtego sposobu podparcia podstawy komina (przegub lub utwierdzenie).1.4. Komin z dwoma poziomami odcigw. Podstawowy okres drga wasnych komina, w s, oblicza si wedug wzoru

(Z3-6)

z ograniczeniem

2. Wzory dokadniejsze2.1. Komin bez konstrukcji wspomagajcej2.1.1. Podstawowy okres drga wasnych komina w s, oblicza si ze wzoru

(Z3-7)

w ktrym:H - jak wyej,

Strona 32

E - modu sprystoci, N/m2,Ie - rwnowany moment bezwadnoci przekroju komina, m4,me - masa rwnowana, na jednostk dugoci komina, kg/m.Naley przyjmowa E = 20,5 1010 N/m2.2.1.2. Mas rwnowan komina, w kg/m, oblicza si z oglnego wzoru

(Z3-8)

w ktrym: = z/H - bezwymiarowa wsprzdna komina,f() - unormowana funkcja ugicia osi komina (posta drga),m() - rozkad masy komina.Jako pierwsz posta drga komina wolno stojcego mona przyjmowa funkcj

(Z3-9)

Mas rwnowan me komina o skokowo zmiennym rozkadzie masy rzeczywistej oblicza si, w kg/m, ze wzoru

Strona 33

Strona 34

(Z3-10)

w ktrym:mi - masa na jednostk dugoci i-tego odcinka komina, kg/m,Mj - masa skupiona, kg,H - jak wyej.We wzorze (Z3-10), wsprzdna i ogranicza od gry, a wsprzdna i-1 od dou, odcinek komina o mi = const, za j jest wsprzdn rodka masy skupionej Mj (rys. Z3-2).W przypadku komina o stokowej czci dolnej, nie wyszej ni ok. 0,3H, mona pomin jej mas lub wzi rednie wartoci mi z trzech odcinkw, na ktre naley t cz podzieli.

2.1.3. Rwnowany moment bezwadnoci przekroju poprzecznego komina, w m4, naley oblicza z warunku rwnoci ugi wierzchokw komina rzeczywistego i rwnowanego, o Ie = const, pod dziaaniem takiej samej siy jednostkowej przyoonej u wierzchoka obu kominw.Rwnowany moment bezwadnoci, w m4, przekroju poprzecznego komina o skokowo zmiennej sztywnoci, oblicza si z wzoru

(Z3-11)

w ktrym:Ii - moment bezwadnoci przekroju i-tego odcinka komina, m4,, i-1 - jak we wzorze (Z3-10).

Strona 35

2.2. Kominy o dowolnym rozwizaniu konstrukcyjnym, bez odcigw. Podstawowy okres drga wasnych komina naley oblicza, w s, ze wzoru

(Z3-12)

w ktrym:Mk - masa k-tego odcinka komina skupiona w jego rodku, kg,yk - przemieszczenie jednostkowe, w m/N, rodka k-tego odcinka komina (punktu skupienia masy Mk), m, pod dziaaniem poziomej siy jednostkowej przyoonej w punkcie skupienia najwyej pooonej masy u wierzchoka komina,y1 - przemieszczenie jednostkowe, w m/N, rodka najwyej pooonej masy skupionej, w m, pod dziaaniem przyoonej tam poziomej siy jednostkowej.2.3. Kominy o dowolnym rozwizaniu konstrukcyjnym z dodatkowymi masami skupionymi o znacznej wartoci. Podstawowy okres drga wasnych komina z dodatkowymi masami skupionymi o znacznej wartoci, wikszymi ni masy pomostw, (np. komina ze zbiornikiem), oblicza si, w s, ze wzoru

(Z3-13)

w ktrym:Mk - masa k-tego odcinka komina, skupiona w jego rodku, kg,g - przypieszenie ziemskie, m/s2,yk - przemieszczenie rodka masy k-tego odcinka komina (punktu skupienia masy) pod dziaaniem si poziomych, rwnych iloczynom mas skupionych i przyspieszenia ziemskiego, dziaajcych w rodkach tych mas; zakada si, e odksztacenia komina pozostaj cakowicie w zakresie sprystym.Komin naley podzieli na nie mniej ni 10 odcinkw.Wzr (Z3-13) mona stosowa do obliczania podstawowego okresu drga wasnych kominw z odcigami.3. Inne metody oblicze. Podstawowy okres drga wasnych, a jeeli to konieczne rwnie okresy dalszych postaci drga wasnych, mona oblicza innymi metodami stosowanymi w Mechanice Budowli.

4. Wartoci logarytmicznego dekrementu tumienia drga naley przyjmowa z tablicy Z3-2.

Tablica Z3-2. Wartoci logarytmicznego dekrementu konstrukcyjnego tumienia drga

Rodzaj konstrukcji i pocze sKomin spawany, jednoprzewodowy, bez wykadziny lub izolacji, bez pocze konierzowych

0,015

Komin spawany wieloprzewodowy bez trzonu kratownicowego 0,03

Dodatek na poczenia konierzowe w zalenoci od ich liczby 0,01 0,02

Dodatek na odcigi 0,03

Dodatek na trjng 0,01Dodatek na wykadzin (wymurwk) 0,04Dodatek na zewntrzn izolacj termiczn 0,02Dodatek na wie kratow

- z poczeniami spawanymi 0,04

- z poczeniami rubowymi 0,06

Strona 36

ZACZNIK 4

SPRAWDZENIE NONOCI KOMINA ZE WZGLDU NA ZMCZENIE

Nono trzonu komina poddanego obcieniu wzbudzeniem wirowym sprawdza si ze wzgldu na zmczenie wg PN-90/B-03200 przy zaoeniu wspczynnika niejednorodnoci widma k = 1, korzystajc ze wzoru

(Z4-1)

w ktrym: - najwikszy zakres zmiennoci napre (charakterystycznych) w miejscu karbu obliczony wg wzoru (Z3-2) PN-90/B-03200,T - wspczynnik wpywu temperatury wg wzoru (9),kor - wspczynnik wpywu korozji wg wzoru (15),R - wytrzymao zmczeniowa obliczona wg PN-90/B-03200 wzr (Z3-5), dla kategorii zmczeniowej karbu wg tabl. Z4-1 i wg PN-90/B-03200 oraz liczby cykli napre w czasie uytkowania komina nexc wg wzoru (7).

TABLICA Z4-1

1 125/112/90 6 125/112

STYK POPRZECZNY SPAWANYSPOIN 1 125SPOIN 2 90SPOIN 2 112W BRUDZIE

STYK PODUNY SPAWANYSPOIN 1 LUB 2 125SPOIN 3 112

2 80 7 125/112

STYK POPRZECZNY JEDNOSTRONNIE SPAWANY SPOIN 3

EBRA PODUNE SPAWANE SPOINCIG 5 DO 7 125SPOIN 8 112

3 71 8 80

STYK POPRZECZNYJEDNOSTRONNIESPAWANY SPOIN 4 Z PODKADK OD STRONYSPODNIEJ(POZOSTAWION LUBUSUWAN)

ZEBRO PODLUZNESPAWANE DO RURYSPOIN 5 DO 8CIG(EBRO POPRZECZNEANALOGICZNIE)

4 50 9 jak w opisieSTYK POPRZECZNYO RNEJ GRUBOCIJEDNOSTRONNIE SPAWANYSPOIN 4

EBRO PODUNEZ OBCIENIEMPROSTOPADYM DOSPOINYANALOGICZNIE DO 11; 12; 13

5 jak w opisie 10 jak w opisie

Strona 37

STYK POPRZECZNYZ OBCIENIEMRWNOLEGYM DO SPOINYANALOGICZNIE DO 6

STYK PODUNYZ OBCIENIEMPROSTOPADYM DO SPOINYANALOGICZNIE DO 1 i 4

EBRO POPRZECZNEZ OBCIENIEMRWNOLEGYM DO SPOINYANALOGICZNIE DO 7; 8; 9; 17; 18

11 112/90 16 90

EBRO POPRZECZNE PRZYSPAWANE SPOIN 5 DO 7t 12 112t > 12 90

PRT PRZYSPAWANY DO PASZCZA

12 112/90 17 90/71/56

EBRO POPRZECZNE PRZYSPAWANE SPOIN 8t 12 80t > 12 71

EBRO PODUNE SKONE PRZYSPAWANE SPOIN 5 DO 8 15 9015 < 60 7160 < 56

13 80/71 18 71/56

EBRO POPRZECZNE PRZYSPAWANE SPOIN 5 DO 8KRTSZE EBRO LUB DUGIE Z PRZERYWAN SPOINt 12 80t > 12 71

EBRO PODUNE SPAWANE SPOIN 5 LUB 8KRTSZY STYK O DUGOCI l LUB DUSZY STYK Z PRZERYWAN SPOIN O DUGOCI l50 mm l 100 mm 71100 mm < l

14 71/56/36 19 50/36

STYK KRZYOWY ZE SPOINAMI PRZENOSZCYMI DUE SIY

SPOIN 5 71SPOIN 6,7 56SPOIN 8 36

NAKADKA PASKA(Z LUB BEZ DALSZYCH CZNIKW) PRZYSPAWANA SPOIN 7 LUB 8t 25 50t > 25 36

15 wg opisu 20 36/45

BLACHA PODSTAWY POCZENIE KONIERZOWE SPOINA 8 45

TABLICA Z4-2

Strona 38

RODZAJ SPOINY WYKONANIE SYMBOL

KONTROLA JAKOCI

SPOSB BADANIAZAKRES BADA ZALENIE

OD WYKORZYSTANIA NAPRE

>80%

gruboci cianki t, a take 1% dugoci odniesienia , przy czym lS przyjmuje si w granicach: 500 mm lS 2000 mm, za poprzecznie do spoin obwodowych lS = 25t.Jeeli strzaka wstpnych deformacji cianki w0 przekracza warto 0,01 lS lecz jest mniejsza od 0,02lS (i nie mona jej zmniejszy zabiegami technologicznymi), to naley zmniejszy wspczynnik niestatecznoci miejscowej p proporcjonalnie do wartoci w0/0,01 lS.Nie naley dopuszcza do eksploatacji komina jeeli:

ZACZNIK 6

METRYKA KOMINA

Tablica Z6-1 Zestawienie niezbdnych informacji zawartych w metryce

Strona 40

Lp. Tre informacjiOpracowanie informacji

Uwagifaza projektu odpowiedzialny

1 Zestawienie informacji o geometrii i materiaach komina (zestawienie wykonane wg tabl. Z6-2)

po zatwierdzeniu projektu autor projektu

2 Uaktualnienie informacji podanych w lp. 1 o zrealizowanej geometrii i materiaach

w trakcie wykonywania komina

wykonawca komina

3 Kadorazowe uaktualnienie informacji podanych w lp. 1 i 2 po remoncie komina

po kadym remoncie komina

uytkownik

4 Krtki opis stanu zachowania komina (trzon, wykadzina) po przegldach okresowych

po okresowym przegldzie

uytkownik

5 Teoretyczna linia ugicia wywoana dziaaniem wiatru dla:a) charakterystycznego obcienia wiatremb) staej, niezalenej od wysokoci prdkoci wiatru:v = 5 m/s oraz v = 10 m/s

po zatwierdzeniu projektu autor projektu

6 Wykaz kierunkw do celownikw lub punktw naturalnych

w trakcie wykonywania komina

wykonawca wykaz stanowi podstaw do okresowego sprawdzania pionowoci

7 Szkic niwelacyjnej sieci kontrolnej z wynikami pomiaru wyjciowego rnic wysokoci

w trakcie wykonywania komina

wykonawca wyniki s podstaw do okresowego (p. 9.2) wyznaczania przechyu

8 Pomiarowa weryfikacja linii ugicia komina

po wykonaniu komina wykonawca

9 Podstawowy okres drga (lub okresy) drga wasnych i odpowiadajca mu posta drga oraz charakterystyka tumienia drga

po zatwierdzeniu projektu autor projektu wartoci przyjte w obliczeniach

10 Jak w lp. 9 po zrealizowaniu komina (z pomiarw)

po wykonaniu komina i po kadej istotnej zmianie konstrukcyjno-materiaowej przy remoncie

wykonawca

11 Wyniki pomiaru przechyu okresowo uytkownik

12 Wykresy ksztatu osi komina w wyniku pomiaru odbiorczego

po wykonaniu komina wykonawca

13 Jak w lp. 12 w wyniku pomiaru po kadym remoncie

po wykonaniu komina uytkownik

14 Okrelenie gruboci cianek przewodu w punktach kontrolnych

przy odbiorze komina i kolejnych kontrolach jego stanu

uytkownik

Tablica Z6-2. Zestawienie informacji o geometrii i materiaach komina

Strona 41

Nazwa identyfikujca kominWysoko komina H Stan zestawienia

projektowany/powykonawczyData wpisu

Trzon Izolacja WykadzinaPoziom od powierzchni grnej fundamentum

rednica zewntrzna D

m

Grubo cianki

m

Materia Grubom

Materia Grubom

Materia

Fundament: wysokowymiary i poziomyksztat

Podoe, rodzaj gruntuInne uwagi

INFORMACJE DODATKOWE1. Instytucja opracowujca norm: Centralny Orodek Badawczo-Projektowy Konstrukcji Metalowych MOSTOSTAL, Warszawa.2. Normy i dokumenty zwizanePN-82/B-02000 Obcienia budowli. Zasady ustalania wartociPN-82/B-02001 Obcienia budowli. Obcienia staePN-82/B-02003 Obcienia budowli. Obcienia zmienne technologiczne. Podstawowe obcienia technologiczne i montaowePN-77/B-02011 Obcienia w obliczeniach statycznych. Obcienie wiatremPN-86/B-02015 Obcienia zmienne rodowiskowe. Obcienie temperaturPN-76/B-03001 Konstrukcje i podoa budowli. Oglne zasady obliczePN-88/B-03004 Kominy murowane i elbetowe. Obliczenia statyczne i projektowaniePN-81/B-03020 Grunty budowlane. Posadowienie bezporednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowaniePN-90/B-03200 Konstrukcje stalowe. Obliczenia statyczne i projektowaniePN-85/B-03215 Konstrukcje stalowe. Zakotwienie supw i kominwPN-77/B-06200 Konstrukcje stalowe budowlane. Wymagania i badaniaPN-73/B-12004 Ceramika budowlana. Cega kominwkaPN-86/E-05003/01 Ochrona odgromowa obiektw budowlanych. Wymagania oglnePN-65/L-49002 Ruch lotniczy. Oznaczenie naziemnych przeszkd lotniczychPN-87/M-69772 Klasyfikacja wadliwoci zczy na podstawie radiogramwPN-87/M-69900/01 Spawalnictwo. Egzaminy spawaczy i zgrzewaczy. Postanowienia oglnePN-68/M-80021 Druty stalowe na linyPN-69/M-80203 Liny stalowe T1 19PN-69/M-80204 Liny stalowe T1 37PN-69/M-80205 Liny stalowe T1 61PN-73/M-80241 Zaciski linowe kabkowePN-67/M-80245 Kocwki stokowe do lin stalowychPN-92/M-80247 Kausze oglnego przeznaczenia do lin stalowych3. Normy zagraniczne i przepisy midzynarodoweRFN DIN 4133 Schornsteine aus Stahl, 1991Wielka Brytania BS 4076:1978 Specification for Steel Chimneys IASS Guyed Masts. Recommendations for Guyed Masts CICIND Model Code for Steel Chimneys. May 19884. Autorzy projektu normy:

Strona 42

Prof. dr hab. in. Stanisaw Ku (przewodniczcy zespou autorskiego), mgr in. Marian Stawarz, mgr in. Maciej Wrblewski - Centralny Orodek Badawczo-Projektowy Budownictwa Przemysowego BISTYP, Warszawa,dr in. Janusz Winiowski,

Warszawa, mgr in. Jerzy Antoni uraski - Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa.Wsppraca:prof. dr hab. in. Roman Ciesielski, prof. dr hab. in. Janusz Kawecki, prof. dr hab. in. Zbigniew Mendera, prof. dr in. Janusz Murzewski - Politechnika Krakowska, dr in. Jan aguna - Biuro Inynierskie MOSTOSTAL S.C., Warszawa.5. Norma jest pierwsz oryginaln polsk norm projektowania kominw stalowych wszelkich typw. W tej dziedzinie bya dotychczas i obowizuje nadal norma branowa BN-86/2378-01, ktra ma jedynie charakter katalogu rozwiza konstrukcyjnych.6. Deskryptory: 0054768 - konstrukcje budowlane, 0580417 - konstrukcje metalowe, 0092612 - kominy, 0260740 - projektowanie, 0315549 - obliczanie, 0054768B - budownictwo, 0580417A - konstrukcje stalowe

Strona 43