PLANY ENERGETYCZNE GMIN

WSPIERCIE DZIAŁAŃ NA RZECZ POPRAWY

EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ

I EKOLOGICZNYCH GMIN

Kołobrzeg 27-28.04.2017

4/28/2017 1 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

2

Lokalizacja woj. zachodniopomorskiego

4/28/2017 2

STRATEGICZNE DOKUMENTY ENERGETYCZNE

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku; Załącznik do uchwały nr 157/2010 RM z dnia 29 września 2010 r.

Ustawa Prawo energetyczne z dn. 10.04.1997 r.

( tekst URE stan na 01.10.2016 r.)

4/28/2017 3 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

AKTY PRAWNE KSZTAŁTUJĄCE POLITYKĘ

EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku,;Zał. do uchwały nr 157/2010 RM z dn. 29.09.2010r.

Ustawa Prawo energetyczne z dn. 10.04.1997r.

(tekst URE stan na 01.10.2016 r.)

Ustawa o efektywności energetycznej z dn. 20.05.2016r.

Ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii … z dn. 22.06.2016r.

Ustawa Prawo ochrony środowiska z dn. 27.04.2001r. z późn. zm.

Ustawa Prawo budowlane z dn. 07.07.1994r. z późn. zm.

4/28/2017 4 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

5

Podstawowe kierunki polityki energetycznej Polski

poprawa efektywności energetycznej

wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii

dywersyfikacja struktury wytwarzania energii

elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki

jądrowej,

rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w

tym biopaliw,

rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii,

ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko

4/28/2017 5 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej

Dz. U. z 11.06.2016 r., poz. 831

(uchyla Ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej)

Wdraża dyrektywę:

Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE

z dnia 25 października 2012 r.

w sprawie efektywności energetycznej

(uchyla Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady

2006/32/WE z dnia 5 kwietnia 2006r w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług

energetycznych)

4/28/2017 6 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

7

Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10.04.1997

(stan na 01.10.2016; tekst jednolity Departament Prawny URE)

„Bezpieczeństwo energetyczne”:

stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska

4/28/2017 7 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

• Efektywność energetyczna wg dyrektywy (2012/27/UE) – stosunek uzyskanych wyników, usług, towarów lub energii do wkładu energii

• Efektywność energetyczna wg ustawy – stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowego danego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich użytkowania lub eksploatacji, do ilości zużycia energii przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację, … niezbędnej do uzyskania tego efektu

Wybrane definicje

4/28/2017 8

• Energia pierwotna wg dyrektywy – oznacza energię pochodzącą z odnawialnych i nieodnawialnych źródeł, która nie została poddana żadnemu procesowi przemiany lub transformacji

• Energia pierwotna wg ustawy – energia zawarta w pierwotnych nośnikach energii, pozyskiwana bezpośrednio ze środowiska a w szczególności: w węglu kamiennym energetycznym …, koksowym, w węglu brunatnym, w ropie naftowej …, gazie ziemnym wysokometanowym … zaazotowanym, w torfie … oraz energia: wody, wiatru, słoneczną, geotermalną wykorzystywaną do wytwarzania en-el, ciepła lub chłodu, a także biomasę w rozumieniu ustawy z dnia 25.08.2016 o biopaliwach ciekłych (…)

Wybrane definicje

4/28/2017 9

10

Termin określony w amerykańskiej Ustawie o Niezależności Energetycznej i Bezpieczeństwie Energetycznym (EISA) z grudnia 2007 – w tym znaczeniu stosowany w opracowaniach Fundacji Poszanowania Energii w Gdańsku

„Smart Grid” (inteligentny system elektroenergetyczny): oznacza zmodernizowany system dostawy energii elektrycznej, który monitoruje, wykonuje pomiary oraz automatycznie optymalizuje działanie poszczególnych podzespołów systemu elektroenergetycznego, od generatora i system dystrybucji aż do użytkowników końcowych.

System ten charakteryzuje się dwustronnym przepływem energii i informacji, co pozwala na realizację rozproszonego, zautomatyzowanego systemu dostawy energii, reagującego w czasie rzeczywistym (bez inercji), co pozwala na natychmiastową reakcję systemu i utrzymanie

równowagi pomiędzy źródłem energii elektrycznej a odbiorcą

4/28/2017 10 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

11

„Prosument” (wg. Ustawy z dn. 22.06.2016 r. o zmianie

ustawy o odnawialnych źródłach energii : odbiorca końcowy dokonujący zakupu energii el, na podstawie umowy kompleksowej, wytwarzający en-el wyłącznie z OZE w mikroinstalacji w celu jej zużycia na potrzeby własne, niezwiązane z wykonywaną działalnością gospodarczą regulowaną ustawą z dn. 02.07.2004r. (… ), zwaną ustawą o swobodzie działalności gospodarczej”.

… jest jednocześnie konsumentem i producentem energii elektrycznej

produkowanej w OZE, a wyprodukowaną nadwyżkę tej energii (np.

energii elektrycznej w mikroinstalacji lub małej instalacji) dostarcza

operatorowi systemu dystrybucyjnego (OSD) na zasadach określonych w

Prawie energetycznym

Ustawa z dnia 20.02.2015 r. o odnawialnych źródłach energii

(Dz.U. z dn 03.04.2015, poz. 478)

4/28/2017 11 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

Dokumenty lokalne (na poziomie gminy)

Miejscowy Plan Zagospodarowania

Przestrzennego Gminy (MPZP)

Studium zagospodarowania przestrzennego

gminy

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło,

energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy,

tzw. „plan energetyczny gminy”

Plany gospodarki niskoemisyjnej (tzw. PGN)

4/28/2017 12 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

„Projekt założeń …” zakres dokumentu:

Prawo energetyczne Art. 19.:

3. Projekt założeń powinien określać:

1) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania

na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe;

2) przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii

elektrycznej i paliw gazowych;

3) możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych

zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i

ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii,, energii

elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz

zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych;

4/28/2017 13 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

„Projekt założeń …” zakres dokumentu:

Prawo energetyczne, Art. 19.:

3. Projekt założeń powinien określać:

3a) możliwości stosowania środków poprawy

efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy

z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności

energetycznej;

4) zakres współpracy z innymi gminami.

4/28/2017 14 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

Horyzont czasowy

Plany energetyczne gmin opracowywane są

zgodnie

z harmonogramem na okres 15 lat i powinny być

aktualizowane po okresie 3 lat

W opracowaniu przyjęto następujące przedziały

czasowe:

2022

2027

2032 4/28/2017 15 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

Podstawowe założenia:

Wzrost efektywności energetycznej – efektywne wykorzystania paliw i nośników energii pierwotnej (we wszystkich sektorach gospodarki), wprowadzanie produkcji energii w skojarzeniu

Bezpieczeństwo energetyczne - zapewnienie środków i możliwości efektywnego wytwarzania, przesyłania i dystrybucji energii odbiorcom, w sposób technicznie i

ekonomicznie uzasadniony Zwiększenie udziału OZE - zwiększenie energii

pozyskiwanej z odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym gminy

Bezpieczeństwo ekologiczne - ochrona środowiska przed negatywnymi skutkami działalności energetycznej

28.04.2017 16 4/28/2017 16 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

BILANS

ENERGETYCZNY

GMINY

Paliwa

gazowe

Paliwa

napędowe

Energia

elektryczna

Ciepło

Projekt założeń

?

4/28/2017 17 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

Ciepło

c.o.

i wentylacja

Ciepła woda

użytkowa

Technologia

Mieszkalnictwo

Użyt. publiczna

Przemysł

Usługi

Mieszkalnictwo

Użyt. publiczna

Turystyka

Usługi

Przemysł

Użyt. publiczna

Usługi

Potrzeby

bytowe

Mieszkalnictwo

Projekt założeń

4/28/2017 18 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

Sektor

użyteczności

publicznej

Sektory

przemysłowy

i usługowy

Odbiorcy

komunalni

Projekt założeń

Energia elektryczna

Oświetlenie

4/28/2017 19 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

w tym LPG

Projekt założeń

c.o.

i wentylacja

Ciepła woda

użytkowa

Technologia

Potrzeby

bytowe

Paliwa

gazowe

4/28/2017 20 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

4/28/2017 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ 21

Energia użytkowa

Energia końcowa

Produkcja energii

Energia w paliwach i nośnikach

Emisja zanieczyszczeń

Moc

Projekt założeń PGN

Energia finalna

Emisja zanieczyszczeń

??

??

Klastry Energii uwagi podstawowe

Proponowane rozwiązania (projekty) zdecydowanie promują energię

elektryczną – brak korelacji z kosztami i możliwościami produkcji

ciepła i np. chłodu (brak algorytmów szukania optimum produkcji)

Brak stabilnego źródła energii – analizowane są źródła energii

bazujące tylko na OZE;

Zbyt duża liczba odbiorców tworzących klaster (np. w „Koncepcji …”

analizuje się 1000 i 5000 odbiorców) - klaster staje się praktycznie

nowym OSD stanowiąc konkurencję dla właściwego na danym

terenie OSD, co komplikuje problemy techniczne i … pogarsza

bezpieczeństwo energetyczne;

22

Klastry energii – uwagi podstawowe c.d.

Duża liczba odbiorców w KE

1. Problemy techniczne:

• organizacja współpracy OSD z KE – dotyczy obsługi, remontów i

serwisu infrastruktury energetycznej, np. stacji trafo, sieci el-en,

węzłów cieplnych, sieci cieplnych itp.

• utrzymanie jakości parametrów zasilania – szczególnie dotyczy to

energii elektrycznej

• problemy techniczne w sytuacjach awaryjnych (odpowiedzialność

za awarie oraz pierwszeństwo w jej usunięciu),

23

Klastry energii – uwagi podstawowe c.d.

Duża liczba odbiorców w KE

2. Problemy prawne:

• bardzo trudno będzie zdefiniować „nową taryfę” dla odbiorców

klastra – wprowadzenie tzw „opłaty mocowej” (proponowane w

Koncepcji …) jest nierealne i prowadzi do błędnych założeń

• problemy odpowiedzialności prawnej za awarie - pierwszeństwo w

usuwaniu awarii,

• koszty serwisu, remontów infrastruktury (sieci el-en, stacje itd.)

oraz bieżącej obsługi

• problemy pokrycia kosztów przyłączeń, rozbudowy sieci itd.

24

25

Karajowy System Klaster Energii Karajowy System

Założenia Energetyczny 30% zapotrzeb roczn. Energetyczny

Ilość awarii w roku n = 1 16 17

Prawdopod. uzyskania wyniku w grupie 100 jedn. 0,9973 0,9535 0,9535

Prawdopod. uzyskania wyniku dla wszystkich jedn 0,995 0,909 0,909

Karajowy System Klaster Energii Karajowy System

Określenie ryzyka Energetyczny 30% zapotrzeb roczn. Energetyczny

Ilość jedn. wytwórczych 1 1 1

Moc elektryczna pojedynczego jedn. wytwórczych kW 300,0 300,0 300,0

Moc dostarczona do odbiorców kW 300 300 300

Zużycie energii przez 1 odbiorcę w roku [kWh/rok] 3 000 3 000 3 000

Ilość odbiorców n 1 000 1 000 1 000

Zużycie energii przez n odb w roku kWh [kWh/rok] 3 000 000,0 3 000 000,0 3 000 000,0

Wartość możliwego wyniku (A), dla n jedn. [MWh] 2 628 000,0 2 365 200,0 2 628 000,0

Wartość oczekiwana przychodu (Ā) Ā = Σ (Ai x Pi) 2 613 619,7 2 150 552,4 2 389 450,0

Określenie ryzyka KSE KL-EN (30% ) KSE

Ryzyko wyrażone w wartościach bezwzględnych:

- dchylenie standardowe (σ) dla jedn. urządzenia (A) 14 340,9 204 676,1 227 465,6

Ryzyko wyrażone stosunkowo:

- współczynnik zmiennosci (σ/Ā) - wersja A 0,005 0,095 0,095

0,55% 9,52% 9,52%

Iość awarii w roku 1 16 17

Klastry energii - ocena ryzyka (Risk Measures*)

*Joel G Siegel, Jae K Shim, Stephen W Hartman

26

Mikroźródła energii prawdopodobieństwo awarii

wysoka awaryjność (mikro) systemów energetycznych

0,000

0,100

0,200

0,300

0,400

0,500

0,600

0,700

0,800

0,900

1,000

100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

Liczba bloków energetycznych (prosumentów)

Prawdop., że awarii jest więcej niż 10 Prawdop., że awarii jest mniej niż 5

27 4/28/2017 27 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

Jakie dokumenty są ważne lub mogą pomóc w przypadku

realizacji inwestycji typu „Klaster Energii” („Wyspa

energetyczna”):

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego

Gminy (MPZP)

Studium zagospodarowania przestrzennego gminy

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe dla gminy, tzw. „plan

energetyczny gminy”

Plany gospodarki niskoemisyjnej (tzw. PGN)

Problemy prawne na poziomie lokalnym

28 4/28/2017 28 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

WNIOSKI DO OSD

o przyłączenie do sieci dla instalacji, urządzeń i elektrowni PV

29

30

Czy planowanie energetyczne w gminach

i PGN wpłyną na postawy proekologiczne?

4/28/2017 31 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

CO2 emissions in selected EU countries

EU ENERGY IN FIGURES POCKETBOOK 2014

851,3

380,0321,0

521,1

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

Germany France Poland United Kingdom

CO2 emissions [million Mg]

10,38

5,78

8,36 8,25

0

2

4

6

8

10

12

14

16

Germany France Poland United Kingdom

CO2 emissions per capita [Mg]

Emisja CO2 w wybranych krajach UE wg danych „Statistical Pocketbook 2014”

4/28/2017 32 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

Najtaniej kosztuje energia …,

której nie wytworzono w celu

pokrycia zbędnych strat

4/28/2017 33 BAŁTYCKIE CENTRUM EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ

Dziękujemy za uwagę

dr inż. Tadeusz Żurek 602 192 972 energy.pomeranian@gmail.com

BCEE Kołobrzeg