Plan zrównoważonego rozwoju - bip.ostrow-wielkopolski.um ... filePlan zrównoważonego rozwoju...

Plan zrównoważonego rozwoju

publicznego transportu zbiorowego

dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

aktualizacja

październik 2018 r.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski 1

Autorami planu transportowego dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski są członkowie

zespołu specjalistów ds. transportu zbiorowego REFUNDA Sp. z o.o. z Wrocławia

www.refunda.pl


Spis treści

Wstęp .................................................................................................. 4

1. Sieć komunikacyjna, na której jest planowane wykonywanie przewozów o

charakterze użyteczności publicznej ............................................................ 6

1.1. Sieć komunikacyjna, na której wykonywane są przewozy o charakterze

użyteczności publicznej ...................................................................... 7

1.2. Zasady oznaczania poszczególnych linii tworzących sieć komunikacyjną .... 12

1.3. Planowana sieć komunikacyjna ..................................................... 13

2. Ocena i prognoza potrzeb przewozowych ................................................ 17

2.1. Potrzeby wynikające z kierunku polityki państwa w przewozach

międzywojewódzkich oraz międzynarodowych .......................................... 18

Podstawowe dane demograficzne .......................................................... 20

2.2. Lokalizacja obiektów użyteczności publicznej w Gminie Miasto Ostrów

Wielkopolski ................................................................................... 24

2.3. Dominujące kierunki przemieszczania............................................. 29

2.4. Zapewnienie dostępu osobom niepełnosprawnym oraz osobom o

ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego ........... 30

3. Przewidywane finansowanie usług przewozowych ...................................... 31

3.1. Źródła i formy finansowania komunikacji miejskiej ............................. 32

3.2. Taryfa biletowa ....................................................................... 34

4. Preferencje dotyczące wyboru środka transportu ...................................... 37

4.1. Wskaźnik motoryzacji ................................................................ 38

4.2. Preferowane cechy komunikacji zbiorowej określone na podstawie wyników

badania marketingowego .................................................................... 40

4.3. Determinanty rozwoju publicznego transportu zbiorowego na terenie Gminy

Miasto Ostrów Wielkopolski ................................................................. 42

4.4. Wnioski ................................................................................. 45

5. Zasady organizacji rynku przewozów ..................................................... 46

5.1. Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski jako organizator publicznego transportu

zbiorowego .................................................................................... 47

5.2. Tryb wyboru operatora publicznego transportu zbiorowego ................... 50

6. Pożądany standard usług w przewozach o charakterze użyteczności publicznej ... 51


6.1. Standardy w zakresie infrastruktury przystankowej oraz dostępności

przystanków komunikacyjnych ............................................................. 52

6.2. Aspekt ochrony środowiska naturalnego .......................................... 54

6.3. Rozwój elektromobliności w zakresie podwyższenia standardu świadczenia

usług publicznego transportu zbiorowego ................................................. 55

6.4. Odnowa taboru i infrastruktury przystankowej .................................. 61

6.5. Dostęp osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej

do publicznego transportu zbiorowego .................................................... 64

7. Przewidywany sposób organizowania systemu informacji dla pasażera ............. 66

8. Kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego w Gminie Miasto Ostrów

Wielkopolski ......................................................................................... 69

8.1. Wizja rozwoju usług publicznego transportu zbiorowego ...................... 70

8.2. Centrum przesiadkowe .............................................................. 71

8.3. Rozwiązania z zakresu informacji pasażerskiej i reklamy ...................... 73

8.4. Rozwiązania z zakresu inżynierii ruchu ........................................... 74

8.5. Rozwiązania z zakresu integracji różnych środków transportu ................ 75

9. Weryfikacja i aktualizacja planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu

zbiorowego dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski ............................................ 76

Podsumowanie ...................................................................................... 78

Spis rysunków ....................................................................................... 79

Spis wykresów ....................................................................................... 80

Spis tabel ............................................................................................ 80

Spis fotografii ....................................................................................... 81


Wstęp


Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski wypełnia funkcje organizatorskie dla zadań z zakresu

publicznego transportu zbiorowego na sieci miejskich przewozów pasażerskich

obejmujących linie komunikacyjne na obszarze Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

oraz zapewniając komunikację na terenach, z którymi podejmuje współpracę.

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski zobowiązana jest przez Ustawę o publicznym

transporcie zbiorowym z dnia 16 grudnia 2010 r. (zwaną dalej jako Ustawę o publicznym

transporcie zbiorowym) do opracowania planu zrównoważonego rozwoju publicznego

transportu zbiorowego. Zakres planu transportowego dla Gminy Miasto Ostrów

Wielkopolski jest zgodny z art. 12. ust. 1 Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym

oraz z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie

szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu

zbiorowego.

Celem głównym planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego

dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski (zwanym dalej również jako Plan Transportowy dla

Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski) jest zaplanowanie oferty publicznego transportu

zbiorowego organizowanego przez Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski, tak aby rozwój

tego transportu przebiegał zgodnie z postulatami zrównoważonego rozwoju i uwzględniał

potrzeby transportowe mieszkańców. Realizacja celu głównego pozwoli na rozwój

organizowanego przez Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski publicznego transportu

zbiorowego, który - zgodnie z wizją rozwoju - dzięki dostępności, jakości i efektywności

działania, stanie się realną alternatywą dla transportu indywidualnego. Proces rozwoju

publicznego transportu zbiorowego będzie uwzględniał ze szczególną uwagą potrzeby

osób o ograniczonej mobilności (niepełnosprawnych i z dysfunkcjami ruchowymi

oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym), a także zagadnienia związane z ochroną

środowiska naturalnego.

Obszar objęty opracowaniem planu transportowego dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

obejmuje gminy, z którymi zostały podpisane porozumienia międzygminne w sprawie

organizacji publicznego transportu zbiorowego oraz z gminami, którym została

przekazana część zadań organizatorskich w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Przy opracowywaniu niniejszego Planu Transportowego dla Gminy Miasto Ostrów

Wielkopolski wykorzystano przede wszystkim dane i materiały będące w dyspozycji

Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim, Miejskiego Zakładu Komunikacji S.A.

w Ostrowie Wielkopolskim (MZK. S.A.) oraz Głównego Urzędu Statystycznego (GUS).

Dokument opracowany jest zgodnie z ustaleniami wynikającymi z zapisów Studium

zrównoważonego rozwoju transportu Aglomeracji Kalisko-Ostrowskiej (AKO), Planu

Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego, Planu zrównoważonego

rozwoju publicznego transportu zbiorowego powiatu ostrowskiego, Zrównoważonego

Planu Mobilności Miejskiej dla Ostrowa Wielkopolskiego, planów inwestycyjnych Gminy

Miasto Ostrów Wielkopolski oraz MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim, a także dokumentu

analizy kosztów i korzyści wykorzystania autobusów zeroemisyjnych (elektrycznych) przy

świadczeniu usług publicznego transportu zbiorowego.


1. Sieć komunikacyjna, na której jest

planowane wykonywanie przewozów

o charakterze użyteczności publicznej


1.1. Sieć komunikacyjna, na której wykonywane są przewozy


Sieć komunikacyjną, na której obecnie wykonywane są przewozy o charakterze

użyteczności publicznej, odzwierciedla układ linii komunikacyjnych i parametry

ich obsługi według rozkładu jazdy ważnego od 01.01.2018 r.

Poniżej w tabeli oraz na mapach zaprezentowano przebieg wszystkich linii

komunikacyjnych obsługiwanych przez operatora komunikacji miejskiej - MZK S.A.

w Ostrowie Wielkopolskim.

Tabela 1. Przebieg linii komunikacyjnych obsługiwanych przez MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim

Nr linii Trasa przebiegu

1 Ostrów Wielkopolski - Janków Przygodzki - Topola Wielka

2 Sieroszewice - Ostrów Wielkopolski - Topola Mała - Przygodzice

3 Kołątajew - Franklinów - Ostrów Wielkopolski

4 Ostrów Wielkopolski - Smardów - Ostrów Wielkopolski

5 Ostrów Wielkopolski - Raszków - Koryta

5A Wielowieś - Ostrów Wielkopolski - Raszków - Drogosław

5B Ostrów Wielkopolski - Raszków - Trzebowa - Karmin

5C Ostrów Wielkopolski - Raszków - Grudzielec

5D Sieroszewice - Ostrów Wielkopolski - Raszków - Janków Zaleśny

6 Ostrów Wielkopolski - Sieroszewice - Wielowieś

7 Ostrów Wielkopolski - Sadowie - Wtórek

8 Komuny Paryskiej pętla - Piłsudskiego - Bema pętla (linia miejska)

9 Krotoszyńska szkoła - Raszkowska kościół - Pruślin pętla (linia miejska)

10 Komuny Paryskiej pętla - Reymonta - Dwernickiego pętla (linia miejska)

11 Ostrów Wielkopolski (Nowa Krępa pętla) - Ostrów Wielkopolski (Gorzycka Topolowa) - Gorzyce Wielkie

12 Ostrów Wielkopolski - Przygodzice - Topola Wielka


Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim

13 Ostrów Wielkopolski (Wrocławska Janków PKP pętla - Raszkowska kościół - Krotoszyńska szkoła )

14 Ostrów Wielkopolski - Kołątajew - Kwiatków - Ociąż

14 Bis Przeskok pętla - A. Krajowej - Limanowskiego Wenecja (linia miejska)

15 Przygodzice - Ostrów Wielkopolski - Daniszyn - Chruszczyny

16 Ostrów Wielkopolski - Topola Mała - Janków Przygodzki

18 Ostrów Wielkopolski - Sieroszewice - Zamość

20 Ostrów Wielkopolski - Leziona - Nowe Skalmierzyce

21 Pruślin pętla - Raszkowska kościół - Wańkowicza pętla (linia miejska)

22 Ostrów Wielkopolski (Krotoszyńska szkoła) - Topola Mała - Ostrów Wielkopolski (Przeskok pętla)

25 Ostrów Wielkopolski (Komuny Paryskiej pętla) - Reymonta - Krotoszyńska szkoła (linia miejska)

29 Przygodzice – Dębnica – Przygodzice

C Towarowa Dworzec PKP – Reymonta – Kolejowa

K-1 Ostrów Wielkopolski – Daniszyn – Krotoszyn

K-1 Bis Ostrów Wielkopolski (Wrocławska Kuźnia pętla - Raszkowska kościół - Krotoszyńska szkoła) (kursuje w niedziele i święta) (linia miejska)

M Ostrów Wielkopolski – Czekanów – Kalisz

P Ostrów Wielkopolski – Górzno – Pleszew

P’ Ostrów Wielkopolski - Górzno - Sobótka


Tabela 2 Linie kursujące 1 listopada



14 Bis Przeskok pętla - A. Krajowej - Limanowskiego Wenecja

100 Ostrów Wielkopolski (Bema pętla - Raszkowska kościół - Wrocławska Kuźnia pętla)

101 Ostrów Wielkopolski (Bema pętla - Raszkowska kościół - Pruślin pętla

102 Topola Mała - Ostrów Wielkopolski Odolanowska Komenda - Ostrów Wielkopolski Bema pętla

K-1 Bis Ostrów Wielkopolski (Wrocławska Kuźnia pętla - Raszkowska kościół - Krotoszyńska szkoła)


Rysunek 1. Mapa obecnej sieci komunikacyjnej obsługiwanej przez MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim

Źródło: Opracowanie własne


Rysunek 2. Mapa obecnej sieci komunikacyjnej dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski



1.2. Zasady oznaczania poszczególnych linii tworzących sieć

komunikacyjną

Rozkłady jazdy komunikacji miejskiej różnią się w zależności od rodzaju dni tygodnia

(dzień roboczy, sobota, niedziela) oraz w zależności od faktu, czy dzień jest wolny

od nauki szkolnej. Podział na różne rodzaje dni tygodnia, a w następstwie inny standard

obsługi (wyrażony w częstotliwości i liczbie kursów) jest uzasadniony różnym popytem

na usługi publicznego transportu zbiorowego. Różnice w popycie są związane z dominacją

innych motywów podróży w każdym z rodzajów dnia tygodnia.

Dla zapewnienia najlepszej jakości oferty przewozowej, kursy są realizowane

cyklicznie, aby uniknąć ich wzajemnego pokrywania się bądź krótkich, kilkuminutowych

różnic między kursami. Wyznaczane są przystanki stanowiące punkty koordynacji, dla

których przeprowadza się synchronizację linii, między innymi celem możliwości

skorzystania z połączeń przesiadkowych. Połączenia te zapewniają możliwość

przemieszczania się mieszkańców pomiędzy obszarami poza centrum miasta,

z przesiadką w trakcie podróży.

MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim stara się ujednolicać zasadę nadawania numeracji

linii na obszarze organizowanych przewozów. Linie autobusowe w większości mają

oznaczenia cyfrowe oraz są numerowane tradycyjnie – 1,2,3, itd.. Wprowadzony system

numerowania linii autobusowych jest przejrzysty i logiczny. Linia autobusowa nr „5”

otrzymała oznaczenie cyfrowo–literowe „5A”, „5B”, „5C”, „5D”, ze względu na różne

warianty przebiegu tras. Linią o oznaczeniu cyfrowo-literowym jest linia nr „14”

oraz „14Bis”. Linie różnią się od siebie tym, że trasa nr „14” wybiega poza tereny

miasta, a trasa nr „14 Bis” przebiega tylko na obszarze miasta. Ostatnim rodzajem

oznaczeń w rozkładzie jazdy MZK S.A. są oznaczenia literowe, występują one podczas

opisywania tras łączących ze sobą kilka ośrodków. Takimi liniami są linia „K-1” łącząca

Ostrów Wielkopolski z Krotoszynem, linia „M” łącząca Ostrów Wielkopolski z Kaliszem

oraz linia „P” łącząca Ostrów Wielkopolski z Pleszewem. Linia „P” występuję również

z oznaczeniem „P’”. Kurs „P’” łączy Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski z Gminą Ostrów

Wielkopolski.


1.3. Planowana sieć komunikacyjna

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski jako organizator publicznego transportu zbiorowego,

nieustannie dąży do jak najpełniejszego zaspokajania potrzeb przewozowych

mieszkańców, w tym także do prowadzenia przewozów na liniach komunikacyjnych

mających optymalny przebieg oraz parametry obsługi. Planuje się, iż przyszły układ sieci

komunikacyjnej będzie się zmieniać w wyniku dostosowywania jej do zapotrzebowania

pasażerów na usługi z zakresu przewozów o charakterze użyteczności publicznej,

m.in. poprzez objęcie dostępem do komunikacji zbiorowej nowopowstałych generatorów

ruchu, szczególnie osiedli mieszkaniowych, wielkopowierzchniowych obiektów

handlowo - usługowych i dużych zakładów pracy. Zmiany kształtu przyszłej sieci

komunikacyjnej oraz parametrów obsługi istniejących linii komunikacyjnych będą

przebiegały przy uwzględnieniu nowopowstałych potrzeb transportowych wpływających

na zmiany i kierunki natężenia ruchu pasażerskiego.

Poniżej znajduję się tabela z planowanymi liniami komunikacyjnymi, na których

wykonywane będą przewozy o charakterze użyteczności publicznej.

Tabela 3. Planowane linie komunikacyjne


1 Ostrów Wielkopolski - Janków Przygodzki - Topola Wielka

2 Sieroszewice - Ostrów Wielkopolski - Topola Mała - Przygodzice

4 Ostrów Wielkopolski - Smardów - Ostrów Wielkopolski

5 Ostrów Wielkopolski - Raszków - Koryta

5A Wielowieś - Ostrów Wielkopolski - Raszków - Drogosław

5B Ostrów Wielkopolski - Raszków - Trzebowa - Karmin

5C Ostrów Wielkopolski - Raszków - Grudzielec

5D Sieroszewice - Ostrów Wielkopolski - Raszków - Janków Zaleśny

6 Ostrów Wielkopolski - Sieroszewice - Wielowieś

7 Ostrów Wielkopolski - Sadowie - Wtórek

8 Komuny Paryskiej pętla - Piłsudskiego - Bema pętla (linia miejska)

9 Krotoszyńska szkoła - Raszkowska kościół - Pruślin pętla (linia miejska)



10 Komuny Paryskiej pętla - Reymonta - Dwernickiego pętla (linia miejska)

11 Ostrów Wielkopolski (Nowa Krępa pętla) - Ostrów Wielkopolski (Gorzycka Topolowa) - Gorzyce Wielkie

12 Ostrów Wielkopolski - Przygodzice - Topola Wielka

13 Ostrów Wielkopolski (Wrocławska Janków PKP pętla - Raszkowska kościół - Krotoszyńska szkoła )

14 Ostrów Wielkopolski - Kołątajew - Kwiatków - Ociąż

14 Bis Przeskok pętla - A. Krajowej - Limanowskiego Wenecja (linia miejska)

15 Przygodzice - Ostrów Wielkopolski - Daniszyn - Chruszczyny

16 Ostrów Wielkopolski - Topola Mała - Janków Przygodzki

18 Ostrów Wielkopolski - Sieroszewice - Zamość

20 Ostrów Wielkopolski - Leziona - Nowe Skalmierzyce

22 Ostrów Wielkopolski (Krotoszyńska szkoła) - Topola Mała - Ostrów Wielkopolski (Przeskok pętla)

25 Ostrów Wielkopolski (Komuny Paryskiej pętla) - Reymonta - Krotoszyńska szkoła (linia miejska)

29 Przygodzice – Dębnica – Przygodzice

C Towarowa Dworzec PKP – Reymonta – Kolejowa

K-1 Ostrów Wielkopolski – Daniszyn – Krotoszyn

K-1 Bis Ostrów Wielkopolski (Wrocławska Kuźnia pętla - Raszkowska kościół - Krotoszyńska szkoła) (kursuje w niedziele i święta) (linia miejska)

M Ostrów Wielkopolski – Czekanów – Kalisz

P Ostrów Wielkopolski – Górzno – Pleszew

P’ Ostrów Wielkopolski - Górzno - Sobótka


Nowo powstała inwestycja będzie miała duży wpływ na zmianę sieci komunikacyjnej.

W związku z powstaniem Centrum Przesiadkowego planuje się likwidację linii nr 21

oraz likwidację dwóch przystanków na ul. Kolejowej oraz ul. Dworcowej. Na centrum

przesiadkowe w obu kierunkach nie będzie wjeżdżać między innymi linia nr 2, ponieważ

trasa nie przebiega w pobliżu centrum. Trasy docelowe linii kursujące ulicami

Sienkiewicza oraz Wojska Polskiego nie będą wjeżdżały do Centrum Przesiadkowego,

w odróżnieniu od kursów powrotnych.

Ze względów organizacyjnych kurs linii nr 3 wpisany zostanie do kursów wykonywanych

przez linię nr 14.

Organizacja komunikacji miejskiej i jej sieci będzie opierać się również na podpisanych

porozumieniach międzygminnych przejęcia lub przekazania zadań organizatorskich

w ramach zapewnienia mieszkańcom ościennych gmin dostępu do usług publicznego

transportu zbiorowego.

Planowany przebieg wszystkich linii komunikacyjnych w Gminie Miasto Ostrów

Wielkopolski uwzględniający nowe centrum przesiadkowe zaprezentowano

na Rysunku 3.


Rysunek 3. Mapa planowanej sieci komunikacyjnej dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski



2. Ocena i prognoza potrzeb przewozowych


2.1. Potrzeby wynikające z kierunku polityki państwa w

przewozach międzywojewódzkich oraz międzynarodowych

Polityka transportowa Unii Europejskiej

„Biała Księga” poświęca dużą uwagę postulatowi zapewnienia ciągłości podróży,

upatrując w tym wielką rolę planowania miejscowego. Stacje kolei, oraz przystanki

autobusowe, a także parkingi powinny być kształtowane w taki sposób, aby przestrzeń,

w której dokonuje się przesiadka z samochodu lub ze środka transportu publicznego

oferowała rozmaite usługi dodatkowe (np. punkty handlowe) oraz zachęcała

do korzystania z komunikacji zbiorowej.

Nadmierne użytkowanie samochodów osobowych jest głównym powodem zatłoczenia

motoryzacyjnego. Dlatego powinno się tworzyć alternatywy do samochodu, zarówno

w zakresie infrastruktury jak i parametrów usługi. Komunikacja zbiorowa powinna

osiągnąć poziom komfortu odpowiadający oczekiwaniom mieszkańców. Dotyczy

to w szczególności obsługi osób z ograniczonymi możliwościami przemieszczania się.

Głównym dokumentem określającym wizję Wspólnoty w aspekcie społecznym,

gospodarczym i przestrzennym jest Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego

rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Europa 2020. Na podstawie tego

dokumentu Polska zobligowana jest do realizacji celów określonych na poziomie

Unii Europejskiej, w zakresie transportu poprzez m.in. stworzenie inteligentnej

zmodernizowanej infrastruktury transportowej.

Polityka transportowa państwa

Polityka państwa wskazuje na cechę szczególną miast, tj. współzależność różnych

podsystemów transportu zbiorowego i indywidualnego. Widoczne jest to głównie na styku

ruchu samochodów osobowych, parkowania i transportu zbiorowego. Pomimo poważnych

ograniczeń finansowych, miasta są w stanie finansować nawet znaczące przedsięwzięcia

transportowe, m.in. zakupy taboru autobusowego. Warunkiem podjęcia tych wysiłków

jest postawienie w polityce rozwojowej miasta problematyki transportowej

na odpowiednio wysokim poziomie priorytetów. Miasta z uchwalonymi planami

transportowymi opierają swe działania na zasadach zrównoważonego rozwoju,

polegającego na kompromisie między celami przestrzennymi, społecznymi,

ekonomicznymi i ochrony środowiska.


Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego

Strategia określa zasady, które obiektywizują i wspomagają proces decyzyjny w zakresie

wskazywania potrzeb inwestycji transportowych w województwie wielkopolskim.

Głównie polityka rozwojowa wskazuje na promowanie zrównoważonego transportu

i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur

sieciowych.

Realizując strategię należy opierać się nie tylko na możliwościach wykorzystywania

dotacji (głównie środków unijnych), ale kreować własne programy i projekty

dostosowywane do: bieżącej sytuacji, posiadanych środków finansowych, zmieniającej

się rzeczywistości, stanu prawnego oraz nieprzewidzianych wydarzeń.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu

ostrowskiego

Głównym założeniem Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego

dla powiatu ostrowskiego jest zaplanowanie oferty publicznego transportu zbiorowego,

zwiększającej jakość i wydajność systemu transportowego powiatu ostrowskiego,

uwzględniając przy tym zasady zrównoważonego rozwoju.

Przewozy te spełniają głównie funkcję dowozowo-odwozową z mniejszych ośrodków

miejskich i ośrodków wiejskich do Ostrowa Wielkopolskiego.

Wdrażanie założeń planu ma wpłynąć na ułatwienie wykorzystywania sieci transportu

zbiorowego, zwiększenie mobilności i atrakcyjności i konkurencyjności gospodarczej

powiatu w oparciu o centralnie położoną Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski, a przede

wszystkim poprawę komunikacji między gminami na terenie całego powiatu ostrowskiego.

Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Miasto Ostów Wielkopolski

Głównym celem strategii jest należyte skomunikowanie Gminy Miasto Ostrów

Wielkopolski z najsilniejszymi ośrodkami wzrostu oraz sieciami transportowymi

na obszarze kraju. Równie ważnym elementem jest zmniejszanie obciążenia

transportowego. Na obszarze funkcjonalnym Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski będzie

partnerem instytucji i organizacji które swoim działaniem mogą przyczynić

się do podniesienia jakości życia społeczności lokalnej.

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski będzie budowało swoją konkurencyjność w oparciu

o szeroko rozumianą współprace lokalną, wewnątrz regionalną, ponadregionalną

i ponadnarodową. Podstawą tej współpracy będą różnego rodzaju relacje, które bazują

na sieci transportowej.


Analiza kosztów i korzyści wykorzystania autobusów zeroemisyjnych

Głównym celem opracowania jest ocena efektywności finansowej i społeczno-

ekonomicznej inwestycji polegającej na zakupie taboru zeroemisyjnego (autobusy

elektryczne) z wykorzystaniem narzędzia jakim jest analiza kosztów i korzyści.

Elementem tej analizy jest przedstawienie wariantów wprowadzania autobusów

zeroemisyjnych - elektrycznych wraz z infrastrukturą ładującą w podziale na lata.

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski aktualnie posiada autobusy z napędem zeroemisyjnym.

W następnych latach stopniowo planuje się wzrost liczby tej floty kosztem autobusów

spalinowych. Wprowadzanie pojazdów o napędzie zeroemisyjnym ma na celu obniżenie

negatywnych skutków zewnętrznych funkcjonowania transportu zbiorowego.

Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym roku mówi

o wykorzystaniu wyników analizy kosztów i korzyści w niniejszym planie. Wyniki analizy

sporządzonej przez Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski wskazują na zasadność

wykorzystania w publicznym transporcie zbiorowym autobusów zeroemisyjnych pod

warunkiem otrzymania odpowiedniego dofinansowania. Jeżeli ten warunek zostanie

spełniony, projekt planu transportowego, w zakresie wykorzystania tych autobusów,

podlega konsultacjom odpowiednio z operatorem systemu dystrybucyjnego

elektroenergetycznego oraz operatorem systemu dystrybucyjnego gazowego,

w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne.

Podstawowe dane demograficzne

Sytuacja demograficzna obszaru objętego niniejszym planem transportowym

jest jednym z czynników wpływających na potrzeby przewozowe. Według danych z GUS,

w roku 2016 w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski mieszkało 72 526 osób.

W roku 2016 liczba ludności na obszarach objętych opracowaniem wyglądała następująco:

■ Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski – 72 526 mieszkańców,

■ Gmina Ostrów Wielkopolski – 19 052 mieszkańców,

■ Gmina Przygodzice – 12 012 mieszkańców,

■ Gmina i Miasto Nowe Skalmierzyce – 15 333 mieszkańców,

■ Gmina Sieroszewice – 9 669 mieszkańców,

■ Gmina i Miasto Raszków 11 875 mieszkańców,

■ Miasto i Gmina Pleszew – 30 070 mieszkańców,

■ Gmina Gołuchów – 10 543 mieszkańców,

■ Gmina Dobrzyca – 8 260 mieszkańców,

■ Miasto i Gmina Krotoszyn – 40 600 mieszkańców,

■ Miasto Kalisz – 102 249 mieszkańców.


Gęstość zaludnienia obszaru objętego planem transportowym

Według danych na rok 2016 średnia gęstość zaludnienia Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

była równa 1 731 osób na km2. Stopa bezrobocia dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

w 2016 roku wynosiła 3,1%.

Tabela 4. Porównanie gęstości zaludnienia [os/km2] na opracowywanym obszarze w roku 2016

Nazwa obszaru Gęstość zaludnienia [os/km2]

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski 1 731

Gmina Ostrów Wielkopolski 92

Gmina Przygodzice 74

Gmina i Miasto Nowe Skalmierzyce 122

Gmina Sieroszewice 59

Gmina i Miasto Raszków 88

Miasto i Gmina Pleszew 167

Gmina Gołuchów 78

Gmina Dobrzyca 71

Miasto i Gmina Krotoszyn 159

Miasto Kalisz 1 473

Powiat Ostrowski 139

Województwo wielkopolskie 117

Polska 123

Źródło: Opracowanie na podstawie danych GUS


Struktura demograficzna

Na poniższym wykresie przedstawiono strukturę funkcjonalną mieszkańców Gminy Miasto

Ostrów Wielkopolski. Strukturę funkcjonalną charakteryzuje się poprzez podział ludności

na trzy grupy ekonomiczne w wieku:

■ przedprodukcyjnym – przedział wiekowy 0–17 lat,

■ produkcyjnym – przedziały 18–59 lat (kobiety) oraz 18–64 lat (mężczyźni),

■ poprodukcyjnym – 60 lat i więcej (kobiety) oraz 65 lat i więcej (mężczyźni).

Wykres 1. Struktura funkcjonalna mieszkańców Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski


2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Liczba osób w wiekupoprodukcyjnym

12804 13459 14000 14577 15130 15670 16171

Liczba osób w wiekuprodukcyjnym

47672 47236 46731 46103 45469 44884 44214

Liczba osób w wiekuprzedprodukcyjnym

12327 12212 12202 12210 12155 12081 12141

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%


Wykres 2. Struktura demograficzna według płci na 2016 r. dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski


W Polsce, jak i w Europie, w ostatnich latach ma miejsce zjawisko starzenia

się społeczeństwa. Ma ono miejsce również w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski. Liczba

osób w wieku przedprodukcyjnym oraz produkcyjnym regularnie spada na rzecz osób

w wieku poprodukcyjnym. W konsekwencji zmniejszy się liczba podróży obligatoryjnych

(do szkół, a za kilka, kilkanaście lat do pracy), a zwiększy się liczba podróży

incydentalnych (w przypadku osób starszych – do placówek służby zdrowia,

czy na zakupy). Jeśli taki trend się utrzyma, na przestrzeni lat może dojść również

do sytuacji, w której zmieni się rozkład podróży w godzinach szczytu i poza nim.

Prognoza ludności na lata 2014–2050 zakłada wzrost liczby mieszkańców regionu, jednak

tylko do 2023 roku.

4 000 2 000 0 2 000 4 000

0-4

5-9

10-14

15-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64

65-69

70-74

75-79

80-84

85 i więcej

Liczba ludności

Wie

k

Kobiety

Mężczyźni


2.2. Lokalizacja obiektów użyteczności publicznej w Gminie

Miasto Ostrów Wielkopolski

Generatorami ruchu nazywane są wszelkie punkty będące miejscem rozpoczęcia

lub zakończenia podróży. Do największych generatorów ruchu zlokalizowanych na terenie

opracowywanego obszaru należą:

■ osiedla mieszkaniowe,

■ średnie i duże zakłady pracy,

■ urzędy i instytucje publiczne,

■ placówki oświatowe i naukowe,

■ strefy inwestycyjne,

■ obiekty sportowo-rekreacyjne i kulturalne,

■ instytucje publiczne,

■ inne generatory ruchu, takie jak np. placówki służby zdrowia.

Funkcje, jakie pełnią generatory ruchu, wpływają na charakter realizowanych do nich

podróży. W przypadku miejsc nauki oraz zakładów pracy są to najczęściej cele

codziennych, obligatoryjnych przemieszczeń odbywanych w określonych porach

i po określonej trasie. Muszą być one wykonywane codziennie, natomiast do urzędów,

obiektów handlowych czy kulturalnych podróże odbywane są okazjonalnie, nieregularnie.

Na szczególną uwagę, ze względu na duży potencjał ruchowy, zasługuje centrum

handlowe Galeria Ostrovia, a docelowo także cały rejon węzła drogi nr 25 i S11

w północno-wschodniej części miasta. Obecny rozwój tej lokalizacji usługowo

- handlowej związany jest częściowo z samym miastem, ale także istnieniem drogi

wylotowej w kierunku pobliskiego Kalisza i ruchem aglomeracyjnym.

Jedną z głównych grup generujących ruch są urzędy państwowe i samorządowe

oraz instytucje publiczne mające swoje siedziby na terenie opracowywanego obszaru.

Bardzo ważną grupą generatorów ruchu są placówki oświatowe i naukowe.

Komunikacja zbiorowa jest bardzo istotna dla uczniów szkół, ponieważ ci nie mają

możliwości samodzielnego podróżowania własnym samochodem i w dużej części są zdani

jedynie na transport publiczny. Kolejną grupą generatorów ruchu są obiekty sportowe,

rekreacyjne oraz kulturalne, które generują przewozy o charakterze incydentalnym.

Poniższa mapa zawiera najważniejsze generatory ruchu w Gminie Miasto Ostrów

Wielkopolski.


Rysunek 4. Mapa rozmieszczenia generatorów ruchu w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski



Wśród generatorów ruchu ważną rolę odgrywają również strefy przemysłowe i duże

zakłady pracy. Rozmiar przedsiębiorstw najczęściej definiowany jest poprzez

przyjmowanie wielkości zatrudnienia. W warunkach polskich, w których dominują duże

przedsiębiorstwa należy przyjąć, że do 49 osób jest to małe przedsiębiorstwo,

do 250 – średnie, powyżej 250 – duże przedsiębiorstwo. Na poniższej mapie zostały

zilustrowane klasy wielkości przedsiębiorstw zatrudniających od 50 do 250 osób (średnie),

250 – 999 (duże) oraz powyżej 1000 (makroprzedsiębiorstwa).

W Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski oraz gminach zawartych w obszarze opracowania

najwięcej jest mikroprzedsiębiorstw, które zatrudniają maksymalnie

do 9 osób – na całym obszarze zlokalizowanych jest 32 474 takich podmiotów. Najwięcej

z nich (11 075) znajduje się w Mieście Kaliszu, na drugim miejscu (8 706) jest Gmina

Miasto Ostrów Wielkopolski. Bardzo duże zakłady pracy zatrudniające ponad

999 pracowników wyróżniono w Mieście i Gminie Krotoszyn (2 zakłady) oraz w Mieście

Kaliszu (2 zakłady). Sumarycznie, największy ruch związany z dojazdem do pracy

generuje Miasto Kalisz (11 645). Kolejno są to Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski

(9 097 wszystkich podmiotów), Miasto i Gmina Krotoszyn (3 796) oraz Miasto i Gmina

Pleszew (3 231 wszystkich podmiotów). Warto wskazać jako silny generator ruchu także

Gminę i Miasto Nowe Skalmierzyce, na terenie których znajdują się 2 duże zakłady

(zatrudniające 250-999 pracowników).

Liczba osób pracujących w poszczególnych gminach ma istotny wpływ na liczbę

odbywanych podróży. Osoby dojeżdżające do pracy są kluczowym generatorem popytu

na regionalny transport publiczny. Zmiany w liczbie zatrudnionych są jednym

z podstawowych czynników tworzenia odpowiedniej oferty przewozowej.


Rysunek 5. Mapa rozmieszczenia zakładów pracy według klas wielkości

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS


Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski jest podzielone na 11 jednostek pomocniczych

– osiedli:

■ Osiedle Nr 1 - „Śródmieście”,

■ Osiedle Nr 2 - „Wenecja”,

■ Osiedle Nr 3 - „Krępa",

■ Osiedle Nr 4 - „Jana Pawła II”,

■ Osiedle Nr 5 - „Pruślin”,

■ Osiedle Nr 6 - „Kamienice Stare”,

■ Osiedle Nr 7 - „Zacisze-Zębców”,

■ Osiedle Nr 8 - „Odolanowskie”,

■ Osiedle Nr 9 - „Nowe Parcele”,

■ Osiedle Nr 10 - „Parcele Zacharzewskie”,

■ Osiedle Nr 11 - „Powstańców Wielkopolskich”.

Granice osiedli mieszkaniowych są wytyczone wzdłuż linii kolejowych i głównych ciągów

komunikacyjnych Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski. Podział Gminy Miasto Ostrów

Wielkopolski na jednostki pomocnicze został zobrazowany w formie graficznej

na poniższej mapie.

Rysunek 6. Podział Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski na osiedla

Źródło: Urząd Miejski w Ostrowie Wielkopolskim


2.3. Dominujące kierunki przemieszczania

Na kolejnej mapie przedstawiono gminy, które mieszkańcy opracowanego obszaru

obierają za miejsce pracy poza miejscem zamieszkania.

Najwięcej osób dojeżdżających do pracy poza miejsce zamieszkania znajduje

się w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski (5 202). Na drugiej pozycji plasuje

się Miasto Poznań (2 146), a następnie Miasto Kalisz (2 028).

Rysunek 7. Mapa dojazdu mieszkańców opracowanego obszaru do pracy poza gminę zamieszkania

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych NSP 2011


2.4. Zapewnienie dostępu osobom niepełnosprawnym

oraz osobom o ograniczonej zdolności ruchowej

do publicznego transportu zbiorowego

Jedną z funkcji komunikacji zbiorowej jest zapewnienie mobilności osobom

niepełnosprawnym oraz o ograniczonej sprawności ruchowej, a więc tym, którzy nie mają

możliwości samodzielnego przemieszczania się środkami transportu indywidualnego.

Już na etapie projektowania infrastruktury transportowej uwzględnia się postulaty

wynikające z potrzeb osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności

ruchowej. W sposób szczególny brane są pod uwagę te miejsca, które stanowią

potencjalne cele podróży osób niepełnosprawnych lub o ograniczonej zdolności ruchowej,

tj. przede wszystkim placówki służby zdrowia czy instytucje publiczne.

Przy budowie bądź modernizacji istniejącej infrastruktury przystankowej oraz ciągów

pieszych do niej prowadzących planuje się:

■ lokalizowanie przystanków komunikacji zbiorowej możliwie blisko źródeł ruchu

(uwzględniając wytyczne związane z bezpieczeństwem ruchu drogowego),

■ lokalizowanie przystanków komunikacji zbiorowej połączonej z przebiegiem

ciągów pieszych,

■ eliminowanie barier poruszania się poprzez:

likwidację barier na drodze dojścia do przystanku komunikacji zbiorowej,

likwidację barier w przekraczaniu ciągów komunikacyjnych,

dostosowanie wysokości peronów przystanków komunikacji zbiorowej

do wysokości progów wejściowych pojazdów,

■ umożliwianie, poprzez konstrukcję przystanków komunikacyjnych, podjazdu

autobusów jak najbliżej krawędzi przystankowej,

■ optymalizowanie gęstości przystanków komunikacyjnych.

Projektowany obiekt Centrum Przesiadkowego całkowicie uwzględnia wyżej wymienione

aspekty nowopowstałej infrastruktury przystankowej, przystosowanej do potrzeb osób

niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej.

W rozdziale 6. niniejszego planu uwzględnione zostały potrzeby osób niepełnosprawnych

i osób o ograniczonej zdolności ruchowej w standardzie taboru obsługującego sieć

komunikacyjną w miejskich przewozach pasażerskich, infrastruktury przystankowej

oraz w dziedzinie informacji pasażerskiej.


3. Przewidywane finansowanie usług

przewozowych


3.1. Źródła i formy finansowania komunikacji miejskiej

Finansowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej organizowanych

przez Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski występuje w formie:

■ opłat w związku z realizacją usług świadczonych w zakresie publicznego

transportu zbiorowego; opłaty te pobierane są przez Spółkę w formie

Ostrowskiego Biletu Elektronicznego lub biletu kupowanego przez telefon

komórkowy oraz biletu papierowego,

■ środków własnych z budżetu Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

oraz pochodzących od gmin, z którymi są podpisane porozumienia międzygminne

w sprawie przekazania zadań w zakresie lokalnego transportu zbiorowego,

w postaci tzw. rekompensaty zgodnie z zasadami określonymi w unijnym

Rozporządzeniu (WE) Nr 1370/2007, krajowej Ustawie o publicznym transporcie

zbiorowym z dnia 16 grudnia 2010 roku oraz Umowy o świadczenie usług

w zakresie publicznego transportu zbiorowego,

■ dochodach z innych działalności prowadzonych przez operatora np. ekspozycja

reklam, wynajem autobusów.

Zgodnie z zawartymi porozumieniami międzygminnymi, finansowanie funkcjonowania

komunikacji na obszarze gmin ościennych: Gminą i Miastem Raszków, Gminą i Miastem

Nowe Skalmierzyce, Gminą Ostrów Wielkopolski, Gminą Przygodzice, Gminą

Sieroszowice, Miastem i Gminą Pleszew, Gminą Gołuchów oraz Gminą Dobrzyca,

następuje z poniższych źródeł przychodów:

■ dotacji celowych z budżetu wyżej wymienionych gmin przekazanych do Gminy

i Miasta Ostrowa Wielkopolskiego,

■ ze sprzedaży biletów.

W przypadku Miasta Kalisza, finansowanie funkcjonowania komunikacji następuje

jedynie ze sprzedaży biletów. Sytuacja Miasta i Gminy Krotoszyn wygląda podobnie

jak w powyższej jednostce, uwzględniając także dodatkowe opłaty.

Planuje się, że dodatkowym źródłem finansowania inwestycji mających wpływ

na funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego będą środki pochodzące

z funduszy unijnych, a także leasingu i kredytów bankowych (zakupy nowego taboru,

modernizacja bazy transportowej, remonty i rozwój infrastruktury, itp.).

Planowana praca przewozowa przekłada się na wysokość rekompensaty i stanowi główne

źródło finansowania działalności MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim.


Podaż usług przewozowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej

wyrażona jako ilość zaplanowanych do wykonania wozokilometrów (wozokm)

na poszczególnych liniach komunikacyjnych jest różna w poszczególne rodzaje dni

tygodnia. Liczba zaplanowanych wozokilometrów na rok 2018 została przedstawiona

na poniższych wykresach bez linii kursujących 1 listopada.

Wykres 3. Liczba zaplanowanych do wykonania wozokilometrów w okresie szkolnym na poszczególnych liniach komunikacyjnych


Wykres 4. Liczba zaplanowanych do wykonania wozokilometrów w okresie wakacyjnym na poszczególnych liniach komunikacyjnych



Podaż w ujęciu rocznym

Liczba zaplanowanych do wykonania wozokilometrów w roku na całej sieci

komunikacyjnej, której organizatorem jest Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski wynosi

2 923 083 wozokilometrów, z czego w soboty planuje się wykonać 151 858 wozokm,

a w niedziele i w święta 114 019 wozokm, co obrazuje poniższy wykres.

Wykres 5. Liczba wozokilometrów zaplanowanych do realizacji w ujęciu rocznym


3.2. Taryfa biletowa

Na sieci komunikacyjnej, na której wykonywane są przewozy o charakterze użyteczności

publicznej organizowanej przez Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski ważne są bilety

emitowane przez MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim. Wyjątkiem są linie komunikacyjne

łączące Miasto Kalisz oraz Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski, gdzie wzajemnie

honorowane są bilety miesięczne wydane przez MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim

i Kaliskie Linie Autobusowe Sp. z o.o. w Kaliszu.

Ze względu na strefę obowiązywania wydzielono strefę miejską – w Gminie Miasto Ostrów

Wielkopolski oraz kilkanaście stref pozamiejskich (różnych dla biletów jednorazowych

i okresowych), do których przypisane są poszczególne miejscowości.

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

milion wozokilometrów 1

Dzień roboczy 2,657

Sobota 0,152

Niedziela 0,114


Strefy zostały wydzielone według kryterium odległości od Gminy Miasto Ostrów

Wielkopolski:

■ Strefa 0 – Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski,

■ Strefa 1 – miejscowości do 15 km od Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski,

■ Strefa 2 – miejscowości od 16 km do 35 km od Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski.

Ceny biletów przedstawione są w Cenniku Biletów obowiązującym w MZK S.A.

w Ostrowie Wielkopolskim dostępnym na stronie internetowej operatora

oraz w autobusach. Obowiązująca obecnie taryfa biletowa umożliwia dobór rodzaju

biletu do indywidualnych potrzeb pasażera, determinowanych odległością

i częstotliwością odbywanych podróży.

Bilety w strefie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

Na obszarze Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski emitowane są następujące imienne bilety

okresowe oraz bilet miesięczny na okaziciela:

Tabela 5. Obecna taryfa – bilety okresowe

Rodzaj biletu

Przejazdy

Strefa 0 Strefa 1-1 Strefa 2-2

Strefy 0-1 Strefy 1-2

Strefy 0-2

30 dniowy imienny normalny 106,00 zł 106,00 zł 126,00 zł 180,00 zł

30 dniowy imienny ulgowy 53,00 zł 53,00 zł 63,00 zł 90,00 zł





30 dniowy normalny na okaziciela 125,00 zł 125,00 zł 140,00 zł 212,00 zł


Bilety te dostępne w ramach Ostrowskiego Biletu Elektronicznego oraz systemu płatności

CallPay polegającego na opłacaniu przejazdów komunikacją zbiorową poprzez wykonanie

połączenia telefonicznego pod wskazany numer, różny ze względu na typ i rodzaj

kupowanego biletu.


Bilety jednorazowe dostępne są w formie elektronicznej (OBE i system CallPay)

oraz w formie biletów papierowych również poprzez sprzedaż biletów u kierowców

w autobusach, przy czym przejazdy jednorazowe opłacone kartą elektroniczną

są tańsze od przejazdów odbywanych na podstawie biletu papierowego.

Ponadto w przypadku biletu jednorazowego opłacanego nieimienną elektroniczną

portmonetką nie obowiązuje taryfa ulgowa.

Bilety poza strefą miejską

Ze względu na duży zasięg przewozów cennik jest rozbudowany. W przypadku podróży

odbywanych w części lub w całości poza Miastem Ostrów Wielkopolski cenę za przejazd

wyznacza się na podstawie stref, do których przypisane są miejscowości.

Dotyczy to zarówno biletów jednorazowych i okresowych. Ze względu na charakter

przewozów, w zależności od uprawnień, podróżnym przysługują ulgi ustawowe w różnym

wymiarze.

Obecna taryfa biletów jednorazowych

Z dniem 01.12.2016 r. obowiązuje nowa taryfa biletowa. Liczba stref została

zredukowana. Cennik obowiązujący w MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim oraz rodzaje

biletów jednorazowych zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Tabela 6. Obecna taryfa – bilety jednorazowe

Rodzaj biletu

Przejazdy

Strefa 0 Strefa 1-1 Strefa 2-2

Strefy 0-1 Strefy 1-2

Strefy 0-2

Elektroniczny normalny 2,70 zł 2,70 zł 4,20 z 6,00 zł

Elektroniczny ulgowy 1,35 zł 1,35 zł 2,10 zł 3,00 zł

Elektroniczny krótki przejazd 1,00 zł - - -

Papierowy normalny 2,80 zł 2,80 zł 4,20 zł 6,00 zł

Papierowy ulgowy 1,40 zł 1,40 zł 2,10 zł 3,00 zł



4. Preferencje dotyczące wyboru środka

transportu


Preferencje dotyczące wyboru środka transportu wskazują konkurencyjność gałęzi

transportu publicznego względem siebie oraz względem transportu prywatnego. Badania

preferencji robione są po to, aby wykazać czym najczęściej kierują się pasażerowie przy

wyborze rodzaju środka transportu.

Istotne jest aby pamiętać, że kryteria te pasażer bierze pod uwagę dla całej podróży,

dlatego też elementy takie jak informacja pasażerska lub wygoda nie powinny pojawiać

się w samym przejeździe środkiem komunikacji publicznej, ale powinny obejmować całą

podróż.

Ranking postulatów przewozowych oraz stopień ich spełnienia to zestaw głównych cech

wskazujących na kierunki kształtowania podziału zadań przewozowych w transporcie

zbiorowym z punktu widzenia pasażera.

4.1. Wskaźnik motoryzacji

Od kilkunastu lat w Europie obserwowany jest intensywny rozwój motoryzacji.

Zanieczyszczenie środowiska naturalnego, zatłoczenie dróg oraz problemy społeczne są

tylko niektórymi z efektów rosnącej presji motoryzacyjnej wpływającej na pogarszanie

się życia na zurbanizowanych terenach.

Polityka zrównoważonego rozwoju ma na celu zachowanie optymalnego podziału

odbywanych podróży pomiędzy publicznym transportem zbiorowym a transportem

indywidualnym.

Obciążenie ruchem sieci drogowej jest zależne między innymi od częstotliwości

użytkowania samochodu, stopnia napełnienia oraz wskaźnika motoryzacji, czyli liczby

samochodów osobowych przypadających na 1000 mieszkańców. Wskaźnik motoryzacji

determinuje prowadzenie takiej polityki parkingowej w gminie, która uwzględniać będzie

postulaty związane ze zrównoważonym rozwojem publicznego transportu zbiorowego.

Wskaźnik motoryzacji obliczany jest jako stosunek liczby pojazdów do ogólnej liczby

ludności w poszczególnych gminach w przeliczeniu na 1000 osób.

𝒘𝒔𝒌. 𝒎𝒐𝒕𝒐𝒓𝒚𝒛𝒂𝒄𝒋𝒊 =𝒍𝒊𝒄𝒛𝒃𝒂 𝒑𝒐𝒋𝒂𝒛𝒅ó𝒘

𝒍𝒊𝒄𝒛𝒃𝒂 𝒍𝒖𝒅𝒏𝒐ś𝒄𝒊∗ 𝟏𝟎𝟎𝟎


Na poniższym wykresie przedstawiony jest wskaźnik motoryzacji w Polsce,

w województwie wielkopolskim i – z powodu braku danych z dokładnością do gmin

- w powiatach objętych obszarem opracowania.

Wykres 6. Wskaźnik motoryzacji w latach 2013 – 2016

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

W każdym analizowanym roku wartość wskaźnika motoryzacji w powiecie ostrowskim

rosła i była znacząco wyższa od wskaźnika motoryzacji w Polsce. Rosnący wskaźnik

motoryzacji oznacza, że w powiecie przybywa samochodów osobowych, które stanowią

konkurencję dla transportu zbiorowego. Mieszkańcy powiatu ostrowskiego mają coraz

łatwiejszy dostęp do komunikacji indywidualnej.

Aby zahamować przyrost samochodów osobowych, konieczna jest poprawa atrakcyjności

transportu zbiorowego poprzez podwyższanie standardu usług przewozowych

oraz uświadomienie społeczeństwa o zagrożeniach wynikających z transportu

indywidualnego.

2013 2014 2015 2016

POLSKA 503,68 519,87 539,15 563,98

WIELKOPOLSKIE 564,04 580,81 599,88 626,59

Powiat ostrowski 544,05 557,53 575,53 599,68

Powiat krotoszyński 567,68 585,21 602,76 629,03

Powiat pleszewski 656,49 670,00 687,82 715,92

Powiat m.Kalisz 538,41 555,65 579,29 611,70

500,00

550,00

600,00

650,00

700,00

750,00Sa

m. O

sob

. / 1

000

mie

szka

ńcó

w


4.2. Preferowane cechy komunikacji zbiorowej określone na

podstawie wyników badania marketingowego

W 2014 roku w ramach prac nad przygotowaniem pierwotnej wersji Planu

Transportowego dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski przeprowadzono badania

marketingowe reprezentatywnej grupy mieszkańców Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski.

Celem badania było poznanie preferencji mieszkańców co do wyboru rodzaju środka

transportu oraz zbadanie istotności postulatów transportowych. Zbadana została ranga

następujących postulatów:

■ bezpośredniości,

■ częstotliwości,

■ dostępności,

■ niezawodności,

■ kosztu, czyli wysokości opłaty taryfowej,

■ prędkości,

■ punktualności,

■ rytmiczności,

■ wygody.

Badanie przeprowadzono na reprezentatywnej, ze względu na cechy demograficzne,

grupie mieszkańców Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski, według kryteriów mających

wpływ na preferencje wyboru środka transportu, rangę postulatów przewozowych i ogół

zachowań komunikacyjnych.

Badania zostały przeprowadzone tzw. metodą CATI (od ang. Computer Assisted

Telephone Interview), czyli metodą polegającą na przeprowadzaniu wspomaganych

komputerowo wywiadów telefonicznych opartych na specjalnie przygotowanych

ankietach. Taki dobór metodologii pozwolił na objęcie badaniami również osób

niekorzystających z transportu zbiorowego. Poznanie preferencji tych mieszkańców

Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski, którzy odbywają podróże transportem indywidualnym

jest kluczowe dla możliwości podjęcia działań mających na celu zwiększenie popytu na

usługi publicznego transportu zbiorowego.

Wyniki przeprowadzonych badań marketingowych dotyczących preferencji wyboru środka

transportu oraz rangi postulatów przewozowych wykazały, że publiczna komunikacja

zbiorowa nie jest traktowana przez mieszkańców jako realna alternatywa

dla komunikacji zindywidualizowanej. Wśród pasażerów komunikacji zbiorowej

przeważają osoby niemające możliwości samodzielnego korzystania z samochodu

– przeważnie osoby młode i najstarsze, dla których dodatkową zachętą do korzystania

z usług transportu zbiorowego jest specjalna taryfa opłat.


Wykres 7. Uśrednione wskazanie przez respondentów badania marketingowego wagi

poszczególnych postulatów przewozowych


W ocenie mieszkańców najważniejszymi postulatami przewozowymi w 2014 roku były:

a) poprawienie punktualności komunikacji zbiorowej,

b) poprawienie bezpośredniości połączeń.

Najmniej ważnym postulatem okazał się w badaniach koszt przewozu i prędkość.

20,49

8,20

-6,56

1,64

-23,77 -23,77

26,23

-4,09

1,69

-30,00

-20,00

-10,00

0,00

10,00

20,00

30,00

bezpośredniość

czestotliwość

dostpność

niezawodność

koszt

prędkość

punktualność

rytmiczność

wygoda


4.3. Determinanty rozwoju publicznego transportu zbiorowego

na terenie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski opiera swoją politykę transportową o zasady

zrównoważonego rozwoju. Systematyczne wdrażanie postulatów wynikających z realnej

potrzeby zrównoważenia całego systemu transportowego obszaru objętego planem

i wszystkich jego składowych będzie wpływać na zachowania komunikacyjne

mieszkańców, w szczególności na wybór rodzaju środka transportu jakim mieszkańcy

będą podróżować i przyczyni się do wzrostu liczby podróży odbywanych publicznym

transportem zbiorowym.

Na preferencje wyboru rodzaju środka transportu przez mieszkańców Gminy Miasto

Ostrów Wielkopolski wpływa pozytywnie rozwój transportu rowerowego.

Dużym krokiem w rozwoju publicznego transportu było wprowadzenie w mieście

Ostrowskiego Roweru Miejskiego oraz punktów integracji komunikacji miejskiej

i indywidualnej rowerowej w ramach zintegrowanych węzłów przesiadkowych typu

Bike & Ride. W Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski w roku 2016 długość ścieżek

rowerowych wynosiła 39,8 km i jest stopniowo powiększana.

Stopniowo planowane jest zwiększanie liczby floty autobusów zeroemisyjnych w celu

podnoszenia warunków środowiskowych dla ludzi mieszkających w centrum Gminy Miasto

Ostrów Wielkopolski.

Strefy zróżnicowania podziału zadań przewozowych pomiędzy różne rodzaje

środków transportu

Celem prowadzenia polityki zrównoważonego rozwoju transportu jest równy podział

zadań transportowych pomiędzy komunikacją zbiorową i indywidualną.

Polityka zrównoważonego rozwoju transportu jest rozwiązaniem pośrednim pomiędzy

polityką prosamochodową, a ideą miasta bez samochodu. Strategia prosamochodowa

zakłada promowanie transportu indywidualnego poprzez ciągłą rozbudowę układu

drogowego miast, w którym cały ruch odbywa się przy pomocy komunikacji zbiorowej,

rowerów i ruchu pieszego.

Planuje się dążyć do ograniczenia ruchu kołowego w centrum miasta i jednocześnie

do zachęcania do przemieszczania się w strefie śródmiejskiej środkami publicznego

transportu zbiorowego zarówno poprzez rozwój usług przewozowych, jak i promowanie,

kosztem zindywidualizowanej komunikacji samochodowej, publicznego transportu

zbiorowego.


Strefa płatnego parkowana

W Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski od 2000 roku funkcjonuje I strefa płatnego

parkowania, natomiast w 2008 roku została ona rozszerzona o II strefę przylegającą

do ścisłego centrum. Strefy te obejmują następujące ulice:

I Strefa płatnego parkowania:

Raszkowską - od skrzyżowania z ul. Wojska Polskiego do Rynku,

M. Konopnickiej - od ul. Raszkowskiej do ul. 60 Pułku Piechoty,

Królowej Jadwigi - od Rynku do ul. Harcerskiej,

Kaliską - od Rynku do Harcerskiej,

Powstańców Wielkopolskich - od ul. Ledóchowskiego do ul. Kaliskiej,

Wrocławską - od Rynku do ul. Chopina,

Partyzancką - od ul. Kolejowej do Ronda Sybiraków z wyłączeniem

50 m odcinka dojazdowego do ronda,

Kolejową - od ul. Wrocławskiej do ul. Dworcowej,

Wolności,

Dąbrowskiego,

Starotargową,

Pl. Stefana Rowińskiego,

Sukienniczą,

Staszica z przyległymi parkingami,

Rynek - droga publiczna,

Kościelną,

Pl. 23 Stycznia,

Wiosny Ludów,

Sądową,

Gimnazjalną,

Zamenhofa,

Ledóchowskiego - od ul. Sądowej do Al. Powstańców Wielkopolskich,

II Strefa płatnego parkowania:

Kościuszki – od Placu Bankowego do ulicy Kopernika,

Kopernika – od ulicy Kościuszki do skrzyżowania z ul. Piastowską i Prostą,

Piastowską – z przyległym parkingiem od ulicy Głogowskiej - do ul. Kopernika,

Targową – parking,

Partyzancką - od Ronda Sybiraków do torów.

Poniższa mapa obrazuje zakres obszaru strefy płatnego parkowania

w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski.


Rysunek 8. Obszar strefy płatnego parkowania w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski

Źródło: Miejski Zarząd Dróg S.A. w Ostrowie Wielkopolskim


4.4. Wnioski

Na podstawie przeprowadzonych badań i uzyskanych wyników dotyczących preferencji

wyboru rodzaju środka transportu, można stwierdzić, że wyniki te pozwalają na pewną

orientację, jakie postulaty transportowe najbardziej odpowiadają respondentom.

Przeprowadzone obliczenia wskaźnika motoryzacji pokazują, w jaki sposób zmienia

się liczba pojazdów na drogach. Dzięki tego typu analizie można określić zmiany

w eksploatacji pojazdów. W Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski na przestrzeni ostatnich

4 lat intensywność użytkowania pojazdów uległa zwiększeniu, co negatywnie wpłynęło na

środowisko naturalne. W związku z intensywnością użytkowania pojazdów indywidualnych

maleje zainteresowanie komunikacją zbiorową.

Dzięki przeprowadzonej ankiecie według mieszkańców najważniejszymi postulatami

przewozowymi są poprawienie punktualności komunikacji zbiorowej i bezpośredniości

połączeń, a najmniej ważnym jest koszt przewozu i prędkość przejazdu. Wobec

powyższego planuje się podjąć działania mające na celu poprawę oferty przewozowej

i podnoszenie jakości oferowanych usług transportu zbiorowego w celu pozyskania

nowych pasażerów wśród podróżujących komunikacją indywidualną. Planuje się również

podjąć działania mające na celu promowanie wykorzystywania środków transportu

alternatywnych wobec zindywidualizowanego transportu samochodowego.

Zróżnicowane preferencje mieszkańców powinny znaleźć odzwierciedlenie w przyszłych

planach układu komunikacyjnego miasta, stwarzając dostępność do wszystkich możliwych

i oczekiwanych form przemieszczania.


5. Zasady organizacji rynku przewozów


5.1. Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski jako organizator

publicznego transportu zbiorowego

W Ustawie o publicznym transporcie zbiorowym zostało zdefiniowane pojęcie

organizatora publicznego transportu zbiorowego. Organizatorem publicznego transportu

zbiorowego jest właściwa jednostka samorządu terytorialnego, albo minister właściwy

do spraw transportu zapewniający funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego

na danym obszarze. Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski jako organizator publicznego

transportu zbiorowego na sieci komunikacyjnej w miejskich przewozach pasażerskich,

która obejmuje linie komunikacyjne na terenie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

oraz poszczególne linie na obszarze gmin, z którymi zawarte zostały stosowne

porozumienia międzygminne. Porozumienia te zostały zawarte w oparciu

o zapisy Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz. U. z 2001 r.

Nr 142, poz. 1591 ze zm.), gdzie wskazano, że gminy mogą zawierać porozumienia

międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych zadań publicznych.

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski podpisała porozumienia międzygminne w zakresie

przejęcia zadań organizatora publicznego transportu zbiorowego z Gminą i Miastem

Raszków, Gminą i Miastem Nowe Skalmierzyce, Gminą Ostrów Wielkopolski, Gminą

Przygodzice, Gminą Sieroszewice, Miastem i Gminą Pleszew, Gminą Gołuchów

oraz Gminą Dobrzyca. Na chwilę obecną Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski nie planuje

rozszerzenia zakresu świadczenia usług o kolejne gminy.

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski przekazała też część swoich zadań organizatorskich

w zakresie publicznego transportu zbiorowego Miastu Kalisz oraz Miastu i Gminie

Krotoszyn.


Rysunek 9. Wykaz porozumień międzygminnych Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim

Do realizacji zadań przewozowych Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski przekazała

przystanki komunikacyjne, których jest właścicielem i zarządzającym.

Dostępność przystanków dla operatorów i przewoźników reguluje uchwała Rady Miejskiej

Ostrowa Wielkopolskiego w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych,

których właścicielem lub zarządzającym jest Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski,

udostępnionych dla operatorów i przewoźników oraz warunków i zasad korzystania

z tych obiektów. Zgodnie z załącznikiem nr 1 Uchwały nr LII/600/2018 przedsiębiorcom

uprawnionym do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób,

udostępniono możliwość korzystania z 31 przystanków komunikacyjnych zlokalizowanych

na obszarze Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski oraz jeden peron na centrum

przesiadkowym.

Gmina Miasto Ostrów

Wielkopolski

Gmina i Miasto Raszków Gmina

i Miasto Nowe

Skalmierzyce

Miasto Kalisz

Miasto i Gmina

Krotoszyn

Gmina Przygodzice

Gmina Sieroszewice

Miasto i Gmina Pleszew

Gmina Gołuchów

Gmina Dobrzyca

Gmina Ostrów

Wielkopolski


Rysunek 10. Lokalizacja najważniejszych przystanków udostępnionych dla operatorów oraz przewoźników

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim


5.2. Tryb wyboru operatora publicznego transportu

zbiorowego

W ustawie o publicznym transporcie zbiorowym określono sposób wyboru operatora

publicznego transportu zbiorowego. Zgodnie z definicją zawartą w wyżej wspomnianej

ustawie, operatorem publicznego transportu zbiorowego jest samorządowy zakład

budżetowy oraz przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia działalności gospodarczej

w zakresie przewozu osób, który zawarł z organizatorem publicznego transportu

zbiorowego umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego,

na linii komunikacyjnej określonej w umowie.

Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym wskazuje nadto, iż organizator publicznego

transportu zbiorowego może w procesie bezprzetargowym zawrzeć umowę

na świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, w szczególności

w przypadku, gdy ich świadczenie miałby wykonywać powołany zgodnie

z unijnym Rozporządzeniem (WE) Nr 1370/2007 tzw. podmiot wewnętrzny powołany

do świadczenia usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Operatorem wewnętrznym świadczącym usługi w zakresie publicznego transportu

zbiorowego na obszarze Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski jest obecnie MZK S.A.

w Ostrowie Wielkopolskim.

W celu uregulowania zasad wzajemnej współpracy i realizacji powierzonych zadań

w zakresie świadczenia usług dotyczących publicznego transportu zbiorowego, z dniem

29 grudnia 2017 roku Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski zawarła umowę

nr WGS.RTM.1.2017 z obecnym operatorem MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim.

Została ona zawarta w drodze bezpośredniego zawarcia umowy o świadczenie usług

w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Określono czas umowy, tj. na 10 lat,

począwszy od dnia 1 stycznia 2018 roku.


6. Pożądany standard usług w przewozach



6.1. Standardy w zakresie infrastruktury przystankowej oraz

dostępności przystanków komunikacyjnych

Na etapie projektowania infrastruktury transportowej uwzględniane będą potrzeby osób

niepełnosprawnych oraz o ograniczonej zdolności ruchowej. Przy budowie, remoncie

bądź modernizacji infrastruktury przystankowej oraz ciągów pieszych do niej

prowadzących planowana jest eliminacja wszelkich typów barier.

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski planuje dostosowywać modernizowane i nowo

budowane przystanki komunikacyjne tak, aby charakteryzowały się przede wszystkim:

■ utwardzonym, odpowiednio szerokim peronem - ułatwianie wsiadania osobom

o ograniczonej zdolności ruchowej,

■ wyznaczeniem pasów płyt chodnikowych o wyróżniających się względem

nawierzchni peronu barwą i fakturą (np. z tzw. guzkami) – postulat ułatwiający

korzystanie z przystanków komunikacyjnych osobom niedowidzącym,

■ brakiem progów na drodze dojścia – różnice wysokości będą niwelowane rampami,

■ lokalizowanie przystanków komunikacyjnych możliwie blisko źródeł i celów

podróży ze szczególnym uwzględnieniem miejsc będących potencjalnym źródłem

bądź celem podróży osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności

ruchowej,

■ lokalizowanie przystanków komunikacyjnych w obrębie ciągów pieszych,

■ umożliwienie, poprzez konstrukcję przystanku, zbliżenia pojazdów

jak najbliżej krawędzi przystankowej.

Powyższe założenia dotyczą zarówno przystanków komunikacyjnych w obrębie miasta,

jak i pozostałych przystanków, z których korzysta MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim.

Dostępność infrastruktury przystankowej określana jest na podstawie czasu potrzebnego

do dotarcia do najbliższego przystanku komunikacyjnego. W warunkach polskich za strefę

oddziaływania przystanku komunikacyjnego uznaje się obszar o promieniu 500 – 1000 m,

co odpowiada czasowi dojścia rzędu 6 do 12 minut zakładając, iż średnia szybkość

pieszego wynosi 5 km/h.

Mapa przedstawiona poniżej przedstawia dostępność do przystanków komunikacji

miejskiej.


Rysunek 11. Dostępność do przystanków komunikacji miejskiej (promień 500 metrów)



6.2. Aspekt ochrony środowiska naturalnego

Transport drogowy ma negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne poprzez

wydzielanie spalin, wycieki oleju i innych płynów. Ponadto tego rodzaju transport

emituje również uciążliwy dla otoczenia hałas.

Kluczowe znaczenie ma między innymi proces dostosowywania stanu infrastruktury

drogowej do obowiązujących regulacji i trendów unijnych i krajowych standardów

oraz wymogów ekologicznych poprzez jej rozbudowę i modernizację. Istotne z punktu

widzenia aspektu ochrony środowiska naturalnego są działania mające na celu

sukcesywne, regularne wymienianie taboru MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim,

także poprzez wycofywanie z ruchu pojazdów spełniających najniższe z norm emisji

spalin zastępując je nowymi zeroemisyjnymi autobusami elektrycznymi.

Europejskie standardy emisji spalin (tzw. norma EURO) regulują dopuszczalne normy

emisji spalin w nowych pojazdach sprzedawanych na terenie Unii Europejskiej.

Standardy te zostały opracowane w serii Dyrektyw Europejskich, które sukcesywnie

zwiększały swoją restrykcyjność. Regulują one emisję szkodliwych substancji, takich jak:

■ tlenki azotu (NOX),

■ węglowodór (HC),

■ tlenki węgla (CO),

■ cząstki stałe.

W poniższej tabeli zaprezentowano normy emisji zanieczyszczeń dla silników

wysokoprężnych montowanych w autobusach.

Tabela 7. Normy zanieczyszczeń

Norma

Emisja w g/kWh

Tlenek

węgla (CO) Węglowodor

y (HC)

Tlenki azotu (NOX)

Cząstki stałe (PM)

EURO 1 4,5 1,1 8,0 0,612

EURO 2 4,0 1,1 7,0 0,250

EURO 3 2,1 0,66 5,0 0,100

EURO 4 1,5 0,46 3,5 0,020

EURO 5 1,5 0,46 2,0 0,020

EEV 1,0 0,25 2,0 0,020

EURO 6 1,5 0,13 0,4 0,010



Problem poziomu dopuszczalnej emisji spalin w wybranych strefach ośrodków miejskich

jest coraz częściej normowany przez regulacje unijne. Kraje Europy Zachodniej aktywnie

działają na rzecz podnoszenia minimalnej normy emisji spalin emitowanych przez silniki

autobusów. W tym celu tworzone są specjalne strefy obejmujące obszary śródmiejskie,

do których możliwość wjazdu mają wyłącznie pojazdy spełniające odpowiednio wysokie

normy EURO. Do innych proekologicznych rozwiązań mających zastosowanie w taborze

eksploatowanym przez operatorów publicznego transportu zbiorowego jest między innymi

wykorzystywanie taboru napędzanego udoskonalonymi formami paliw, np. gazem

ziemnym, biopaliwami lub też zasilanego energią elektryczną. Stosuje się również formy

pośrednie, czyli hybrydę. Komisja Europejska w tzw. Białej Księdze wyznaczyła państwom

członkowskim cel wyeliminowania połowy autobusów spalinowych w transporcie miejskim

do 2030 roku i wszystkich autobusów tego typu do 2050 roku.

6.3. Rozwój elektromobliności w zakresie podwyższenia

standardu świadczenia usług publicznego transportu

zbiorowego

Dnia 22 lutego 2018 roku weszła w życie Ustawa o elektromobilności i paliwach

alternatywnych, która zgodnie z założeniem ma stworzyć warunki do upowszechnienia

transportu elektrycznego w Polsce. Możliwości zaproponowane w ustawie mają

przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju, natomiast rozwój

rynku paliw alternatywnych w transporcie może znacząco wpłynąć na poprawę jakości

powietrza w miastach. Według tej ustawy do 2028 roku miasta powyżej 50 000

mieszkańców powinny wprowadzić 30% taboru zeroemisyjnego, zastępując spalinowy.

Ponadto, działania określone w dokumencie Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej

dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego mają na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń

i poprawę jakości powietrza na terenie miasta. Plan ten, w zakresie transportu

prywatnego i publicznego, definiuje następujące cele w ramach „Rozwoju

zrównoważonego transportu w mieście”:

■ rozwój komunikacji publicznej oraz wdrożenie energooszczędnych

i niskoemisyjnych rozwiązań w transporcie publicznym poprzez wymianę taboru

autobusowego, jak również budowę węzłów przesiadkowych oraz parkingów

na terenie miasta,

■ usprawnienie systemu transportowego poprzez budowę i modernizację sieci dróg

lokalnych.


W nawiązaniu z kolei do dokumentu Studium transportu zrównoważonego Aglomeracji

Kalisko – Ostrowskiej zakłada się m.in. ograniczenie niekorzystnych wpływów komunikacji

na środowisko, tj. ograniczenie emisji spalin i emisji hałasu. Miasta zobowiązały

się w nim do wdrażania elementów polityki rozwiązań niskoemisyjnego transportu.

Wpływ publicznego transportu zbiorowego na środowisko naturalne

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski posiada badania odnoszące się do stanu środowiska

w mieście z podziałem na obszary analityczne. Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski posiada

przyjęty w 2015 roku Plan Gospodarki Niskoemisyjnej, którego celem jest określenie

na podstawie analizy stanu aktualnego w zakresie zużycia energii i emisji gazów

cieplarnianych w mieście, działań zmierzających do redukcji zużycia energii, zwiększenia

wykorzystania źródeł odnawialnych oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych

wraz z ekonomiczno - ekologiczną oceną ich efektywności. Ponadto plan ma na celu

wzmocnienie działań na rzecz poprawy jakości powietrza w mieście.

Wysokie stężenie zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w mieście, obserwowane

jest szczególnie w sezonie grzewczym. Oprócz ogrzewania budynków przy pomocy węgla

kamiennego, źródłem złej jakości powietrza w mieście są zanieczyszczenia

ze źródeł komunikacyjnych. Nadmierne zapylenie rośnie wraz ze wzrostem natężenia

ruchu samochodowego przy niedostatecznej przepustowości układów drogowych.

Transport drogowy jest jednym z głównych źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza.

Wskutek spalania paliw w silnikach pojazdów do powietrza trafiają: tlenek węgla, tlenki

azotu, węglowodory, w tym wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne oraz cząstki

stałe i metale ciężkie. Emisja zanieczyszczeń komunikacyjnych ma również wpływ

na powstawanie smogu, głównie w miastach, a także na zakwaszanie środowiska.

Dnia 23 stycznia 2018 roku zamontowano w mieście 11 czujników powietrza – po jednym

w każdym z osiedli. Sensory firmy Airly mierzą poziom stężenia pyłów zawieszonych

PM2.5 oraz PM10, temperaturę powietrza, ciśnienie atmosferyczne oraz wilgotność

powietrza. Dzięki wykorzystaniu zaawansowanych algorytmów system przedstawia

również prognozy zanieczyszczeń. Czujniki zakupił Ostrowski Zakład Ciepłowniczy.

Lista lokalizacji czujników:

■ Osiedle nr 1 Śródmieście, Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Partyzancka 15,

■ Osiedle nr 2 Wenecja, Szkoła Podstawowa Spółdzielni Oświatowej Edukator,

ul. Tuwima 12,

■ Osiedle nr 3 Krępa, Szkoła Podstawowa nr 5, ul. Grabowska 1-3,

■ Osiedle nr 4 Jana Pawła II, Szkoła Podstawowa nr 9, ul. Asnyka 26,

■ Osiedle nr 5 Pruślin, Szkoła Podstawowa nr 13, ul. Świetlicowa 9,

■ Osiedle nr 6, Kamienice Stare, Świetlica Osiedlowa, ul. Truskawkowa,

■ Osiedle nr 7, Zacisze Zębców, Szkoła Podstawowa nr 6, ul. Staroprzygodzka 112,

■ Osiedle nr 8, Odolanowskie, Komenda Powiatowa Policji, ul. Odolanowska 19,

■ Osiedle nr 9, Nowe Parcele, Szkoła Podstawowa nr 7, ul. Bema 30.,


■ Osiedle nr 10, Parcele Zacharzewskie, Szkoła Podstawowa nr 14,

ul. Krotoszyńska 171,

■ Osiedle nr 11, Powstańców Wielkopolskich, Szkoła Podstawowa nr 2,

ul. Wrocławska 51.

Poniżej znajdują się mapy przedstawiające stan jakości powietrza w kwietniu 2018 r.

Rysunek 12. Mapa zanieczyszczenia powietrza dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski dn. 18.04.2018 r. o godz. 22:00

Źródło: www.map.airly.eu


Rysunek 13. Mapa zanieczyszczenia powietrza dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski dn. 19.04.2018 r. o godz. 08:00

Źródło: www.map.airly.eu

Na powyższych mapach można zauważyć, że poziom zanieczyszczenia powietrza

w centrum miasta jest na poziomie średnim, a w godzinach popołudniowo-wieczornych

osiąga poziom wysoki lub bardzo wysoki. Zabiegi o czyste powietrze stały się jednym

z priorytetów miasta, dlatego też są wprowadzane współczesne rozwiązania

proekologiczne, w tym m.in. wymiana taboru na nisko- bądź zeroemisyjny.

Autobusy elektryczne w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski

W celu zmniejszenia emisji spalin emitowanych z transportu w grudniu 2017 roku

w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski pojawiły się pierwsze całkowicie zeroemisyjne

(w 100% elektryczne) autobusy MZK. Pojazdy wyposażone są w silnik trakcyjny o mocy

160 kW i baterie trakcyjne Solaris High Energy o pojemności 200 kWh, które ładowane są

metodą plug-in. Takie autobusy mają pojemność minimum 76 pasażerów, z czego 24

to miejsca siedzące.

Dzienny wozoobieg tych pojazdów wynosi 260 km i jest on zasilany przy pomocy dwóch

doładowań podczas obsługi kursów.


Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski podpisała w roku 2018 umowę na dostawę kolejnych

autobusów w 100% elektrycznych. Do końca 2019 roku planowana jest wymiana

najstarszego taboru na nowe autobusy elektryczne (kolejnych 6 sztuk) oraz na nowe

pojazdy o napędzie typu diesel w ilości 3 sztuk.

Do 2028 roku, zgodnie z ustawą, wymagana liczba wprowadzonych podjazdów

zeroemisyjnych w Gminie Miasta Ostrów Wielkopolski wynosi 18 autobusów.

Fotografia 1. Autobus elektryczny w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski

Źródło: www.m.infobus.pl


Rysunek 14 Mapa planowanych zelektryfikowanych linii autobusowych


Geograficzne położenie infrastruktury ładowania drogowego transportu publicznego

w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski ma miejsce w dwóch lokalizacjach. Ładowarki typu

plug-in zlokalizowane są na zajezdni MZK przy ulicy Lotniczej. Umożliwiają one

ładowanie mocą 100 kW; w przypadku ładowania dwóch pojazdów w jednym momencie

moc ładowarki rozkładana jest równomiernie 2 x po 50 kW.

Ładowarki typu pantograf zostały posadowione na Dworcu Autobusowy przy

ul. Dworcowej 6a. Mają one moc 190kW, która pozwala na doładowanie akumulatorów

z prędkością 2% na minutę.

Miejsce przyłączenia do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej planowanej

infrastruktury ładowania to zajezdnia MZK znajdująca się przy ulicy Lotniczej.


Autobusy elektrycznie a poprawa jakości środowiska naturalnego

Do czynników ekologicznych, na które ma wpływ zamiana floty autobusów o napędzie

konwencjonalnym na autobusy zeroemisyjne można zaliczyć:

■ poprawę jakości powietrza,

■ poprawę zdrowia mieszkańców,

■ redukcja negatywnego wpływu komunikacji autobusowej na zmiany klimatyczne,

■ zmniejszenie poziomu hałasu.

Jest wiele pozytywnych czynników dotyczących zastępowania starej floty autobusami

elektrycznymi w miastach. Negatywnym aspektem jest koszt zakupu pojazdów

zeroemisyjnych, który jest istotnie wyższy od zakupu taboru z napędem

konwencjonalnym – dieslowskim.

Kosztami zewnętrznymi wynikającymi z transportu możemy nazwać koszty usług

transportowych, które ponosi w głównej mierze społeczeństwo. Do kosztów zewnętrznych

wliczane są elementy związane z negatywnymi dla środowiska naturalnego i życia

człowieka skutkami działalności transportu, takimi jak:

■ zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby,

■ emisja hałasu,

■ wypadki transportowe (część niepokryta przez system ubezpieczeń

i odszkodowań),

■ zajętość terenu.

W dzisiejszych czasach transport drogowy ma negatywny wpływ na degradację

środowiska naturalnego. W skali Unii Europejskiej jest on źródłem niemal 54% całkowitej

emisji tlenków azotu, 45% tlenku węgla, 23% niemetanowych lotnych związków

organicznych (NMLZO) oraz 23% pyłów PM10 i 28% pyłów PM2,5 (cząstek stałych o średnicy

odpowiednio 10 i 2,5 μm). Odpowiada również za ponad 41% emisji prekursorów ozonu

troposferycznego oraz 23% emisji CO2 i niemal 20% innych gazów cieplarnianych.

Wprowadzenie pojazdów zeroemisyjnych do Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski będzie

warunkować szybsze dążenie do uzyskania lepszej ochrony środowiska, systemu

zrównoważonego transportu miejskiego i dywersyfikacji energetycznej. Wzrost liczby

takiej floty przyczyni się do zmniejszenia emisji szkodliwych substancji, w tym CO2

do powietrza. Co więcej, przyczyni się także do ograniczenia emisji hałasu wytwarzanego

przez środki transportu.


6.4. Odnowa taboru i infrastruktury przystankowej

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski planuje w najbliższych latach poprawić komfort

oczekiwania i podróżowania komunikacją zbiorową, mając również na względzie ochronę

środowiska. Rozbudowie systemu tablic przystankowych informujących o najbliższych

(rzeczywistych) godzinach odjazdów towarzyszyć będzie wymiana wiat przystankowych

oraz instalacja automatów biletowych (oferujących sprzedaż biletów oraz obsługę

e-biletu). MZK planuje także zakupy taboru niskoemisyjnego, jak też infrastruktury

towarzyszącej, co obrazuje tabela poniżej. Nowo nabywane autobusy mają być

wyposażone również w elementy ułatwiające poruszanie się osobom niepełnosprawnym i

ograniczonym ruchowo, w tym m.in.:

■ przyklęk autobusu,

■ rampa ułatwiająca podjazd wózkami inwalidzkimi,

■ sygnalizacja świetlna i akustyczna otwarcia drzwi,

■ 2 miejsca dla wózków inwalidzkich,

■ niska podłoga na całej długości autobusu bez progów,

■ oznakowanie przycisków alfabetem Braila,

■ zapowiedzi głosowe przystanków.

Tabela 8. Planowane inwestycje

Planowane inwestycje na lata 2019-2022

L.p. Nowe zadania Wartość zadania

Rok 2019

1. Autobusy o napędzie spalinowym – 3 szt. 2 785 000 zł

2. Autobusy elektryczne – 6 szt. 11 400 000 zł

3. Ładowarki dwustanowiskowe do autobusów

elektrycznych – 3 szt. 825 000 zł

4. Biletomaty mobilne – 50 szt. 2 250 000 zł

5. Biletomaty stacjonarne – 5 szt. 680 000 zł

6. System roweru miejskiego – 2 szt. 325 000 zł


Rok 2020

1. Autobusy niskopodłogowe – 2 szt. 1 840 000 zł

Rok 2021


Rok 2022



Wykres 8. Prognozowany na rok 2022 procentowy udział pojazdów spełniających poszczególne normy emisji spalin w całości taboru eksploatowanego przez MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim


3,4%

11,9%

18,6%

10,2%

16,9%

22,0%

16,9% EURO 2

EURO 3

EURO 4

EURO 5

EEV

EURO 6

ELEKTRYCZNY


Prognozowany procentowy udział pojazdów spełniających poszczególne normy emisji

spalin wskazuje, że w roku 2022 nie będzie już na stanie MZK S.A. autobusów,

które spełniają niską normę EURO 1, a zaledwie 3,4% będzie pojazdów, które spełnia

niską normę EURO 2.

Blisko 12% autobusów będzie spełniało normę EURO 3, 18,6% - EURO 4, 10,2% - EURO 5,

normę EEV będzie spełniać 16,9% taboru eksploatowanego przez operatora.

Autobusy spalinowe spełniające obecną, najwyższą normę EURO 6 łącznie z autobusami

elektrycznymi będą stanowiły blisko 39% eksploatowanego przez operatora taboru.

6.5. Dostęp osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej

zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego

Organizator publicznego transportu zbiorowego – Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski

dokłada starań, aby organizowane przewozy były w jak największym stopniu dostępne

dla osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej.

Na dostęp powyższych grup osób do publicznego transportu zbiorowego ma wpływ

oferowany standard w zakresie:

■ przystanków komunikacyjnych,

■ taboru wykorzystywanego do obsługi sieci komunikacyjnej,

■ informacji dostępnej dla pasażerów.

Standardy w zakresie przystanków komunikacyjnych

Już na etapie projektowania infrastruktury komunikacyjnej uwzględniane są potrzeby

osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej. Przy budowie,

remoncie, modernizacji bądź przebudowie infrastruktury przystankowej oraz ciągów

pieszych do niej prowadzących, planowana jest eliminacja wszelkich typów barier m.in.

na drodze dojścia do przystanku komunikacyjnego i w miejscach przekraczania ciągów

komunikacyjnych oraz lokowania przystanków komunikacyjnych możliwie blisko

generatorów ruchu.

Planuje się dążyć do całkowitej eliminacji barier poruszania się poprzez:

■ likwidację barier w przekraczaniu ciągów komunikacyjnych,

■ lokalizowanie przystanków komunikacyjnych możliwie blisko źródeł i celów

podróży ze szczególnym uwzględnieniem miejsc będących potencjalnym źródłem

bądź celem podróży osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności

ruchowej,


■ lokalizowanie przystanków komunikacyjnych w obrębie ciągów pieszych,

■ umożliwienie, poprzez konstrukcję przystanku, zbliżenia pojazdów

jak najbliżej krawędzi przystankowej,

■ zlikwidowanie wszelkich barier na drodze dojścia od źródła podróży

do przystanku i od przystanku do celu podróży.

Powyższe założenia dotyczą zarówno przystanków komunikacyjnych w obrębie miasta,

jak i pozostałych przystanków, z których korzysta MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim.

W przypadku przystanków znajdujących się poza granicami Gminy Miasto Ostrów

Wielkopolski pasażer statystycznie spędza więcej czasu oczekując na autobus. Rzadsze

kursy i większe odległości od przystanku, niż w mieście wymagają większej rezerwy

czasowej założonej przez pasażera, dlatego istotna jest infrastruktura osłaniająca

od warunków atmosferycznych. Przystanki pozamiejskie charakteryzują się również

nierównomiernym wykorzystaniem – tzn. na przystanku w kierunku miasta zdecydowanie

więcej pasażerów wsiada, przystanek w drugą stronę służy praktycznie tylko

wysiadającym, stąd elementy takie jak wiata i ławki powinny być instalowane

w pierwszej kolejności na kierunku do miasta.

Standardy w zakresie taboru

W procesie wymiany taboru na nowy planuje się uwzględniać potrzeby osób

niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności ruchowej poprzez wybór takich autobusów,

których konstrukcja będzie ułatwiać podróżowanie osobom z dysfunkcjami.

Pożądane są pojazdy:

■ niskopodłogowe o podłodze bez skosów i stopni,

■ o odpowiednio szerokich drzwiach,

■ posiadające rampę umożliwiającą wjazd oraz wyjazd wózka inwalidzkiego,

■ wydzielone w swoim wnętrzu specjalne miejsce dla wózka inwalidzkiego,

■ wyposażone w czytelny system informacji dźwiękowo-wizualnej wewnątrz

pojazdów jak i na zewnątrz,

■ wyposażone w tzw. przyklęk,

■ wyposażone w uchwyty i poręcze chroniące przez upadkiem,

■ wyposażone w klimatyzację.

Standardy w zakresie informacji dostępnej dla pasażerów

Dla osób niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności poznawczo - sensorycznej

szczególnie ważny jest sprawny system informacji dla pasażera, który będzie wspierać

odbywanie podróży przez wcześniej wspomnianych na każdym jej etapie.


Na system ten składają się przede wszystkim:

■ informacja dźwiękowa pozwalająca osobom ociemniałym i niedowidzącym

na zidentyfikowanie autobusu i kierunku jego jazdy w momencie pojawienia

się pojazdu na przystanku komunikacyjnym,

■ informacja dźwiękowa pozwalająca osobom ociemniałym i niedowidzącym

na zidentyfikowanie w czasie podróży następnego przystanku, przystanku

na którym autobus się aktualnie znajduje oraz informująca o zamykaniu

się drzwi pojazdu,

■ informacja wizualna ułatwiająca odbywanie podróży przez osoby niedosłyszące.

Wszystkie wymienione powyżej czynniki wpływają pozytywnie na standard oferowanych

usług w zakresie obsługi osób niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności ruchowej.

Ponadto podwyższają one ocenę publicznej komunikacji zbiorowej także wśród

pasażerów pełnosprawnych, szczególnie tych w podeszłym wieku.


7. Przewidywany sposób organizowania

systemu informacji dla pasażera


Informacje w zakresie transportu zbiorowego powinny tworzyć spójny system

i być ogólnodostępne dla pasażerów we wszystkich fazach podróżowania. Potencjalni

pasażerowie mają dostęp do informacji o usługach przewozowych od chwili, gdy wystąpi

domniemana potrzeba przewozowa, poprzez moment oczekiwania na przystanku

na środek transportu, aż po odbywanie podróży.

Na sieci komunikacyjnej organizowanej przez Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski,

pasażerowie mają możliwość skorzystania z następujących źródeł informacji

dla pasażera:

■ aktualnych rozkładów jazdy wywieszonych na wszystkich przystankach

komunikacyjnych,

■ elektronicznych tablic informacyjnych na wybranych przystankach,

■ strony internetowej MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim oraz platformy

rozkład7xp,

■ Mobilnego Systemu Informacji Pasażerskiej,

■ komunikatów i ogłoszeń na profilu na facebook.com oraz w ogólnych mediach.

W roku 2018 Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski podpisała umowę z firmą

„mpTechnology” na dostawę i montaż 25 tablic elektronicznych, które zostały

zainstalowane na ostrowskich przystankach. Nowe tablice elektroniczne informujące

o godzinach odjazdu autobusów pojawiły się w następujących lokalizacjach:

■ pl. 23 Stycznia (2 sztuki),

■ ul. Grabowska,

■ ul. Limanowskiego (4 sztuki),

■ ul. Paderewskiego,

■ ul. Witosa,

■ ul. Ofierskiego,

■ ul. Serwańskiego,

■ al. Powstańców Wielkopolskich,

■ ul. Kompałły,

■ ul. Gimnazjalna,

■ ul. Partyzancka (2 sztuki),

■ ul. Kościuszki (2 sztuki),

■ ul. Kaliska (2 sztuki),

■ ul. Bema,

■ ul. Wojska Polskiego,

■ ul. Grabowska,

■ ul. Wolności,

■ ul. Krotoszyńska.


8. Kierunki rozwoju publicznego transportu

zbiorowego w Gminie Miasto Ostrów

Wielkopolski


8.1. Wizja rozwoju usług publicznego transportu zbiorowego

Planowanie transportu publicznego musi być oparte o świadomość znaczenia mobilności

komunikacyjnej jako determinanty rozwoju społecznego i gospodarczego regionu

oraz o znajomość negatywnych skutków takich jak wypadki komunikacyjne, destrukcyjny

wpływ na środowisko naturalne czy kongestię. Zrównoważony rozwój ma na celu

zaspokojenie potrzeb transportowych mieszkańców i przeciwdziałanie wykluczeniu

społecznemu w sposób możliwie efektywny, ekonomiczny i ekologiczny.

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski, jako organizator publicznego transportu zbiorowego,

planuje takie zarządzanie usługami przewozowymi, aby w pełni zaspokajały potrzeby

transportowe mieszkańców związane z lokalnym transportem zbiorowym.

Sieć komunikacyjna uwzględniać będzie potrzeby transportowe powstałe w wyniku

oddziaływania nowych generatorów ruchu nakreślonych w planach miejscowych.

Równolegle, dzięki wymianie taboru na nowy, nowoczesny i przyjazny dla pasażerów

oraz środowiska naturalnego, wzrośnie standard jakości oferowanych usług.

Pełnowymiarowa integracja usług przewozowych dostępnych na obszarze objętym

niniejszym planem transportowym dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

jest jednym z kierunków rozwoju.

W ramach działań planowane jest przede wszystkim:

■ stworzenie zintegrowanych węzłów przesiadkowych w miejscach naturalnych

dla integracji komunikacji miejskiej i regionalnej oraz integrujących różne środki

transportu, szczególnie na wybudowanym Dworcu autobusowym zlokalizowanym

przy ul. Dworcowej 6a; poza aspektem integracji przestrzennej podsystemów

transportu, docelowo będzie dotyczyć także integracji rozkładów jazdy

oraz informacji pasażerskiej;

■ standaryzowanie i ujednolicanie infrastruktury przystankowej;

■ ujednolicanie wyglądu rozkładów jazdy i nazewnictwa linii komunikacyjnych

różnych przewoźników i operatorów publicznego transportu zbiorowego,

■ wymiana taboru komunikacji autobusowej o napędzie spalinowym

na zeroemisyjny – elektryczny.

Integracja usług publicznego transportu zbiorowego na obszarze objętym niniejszym

planem transportowym może być osiągnięta przede wszystkim dzięki współpracy

wszystkich uczestników lokalnego rynku transportowego.


8.2. Centrum przesiadkowe

W Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski powstał Dworzec autobusowy zlokalizowany przy

ul. Dworcowej 6a. Głównym celem będzie uwzględnianie potrzeb wszystkich grup

komunikacyjnych korzystających z centrum przesiadkowego, tj. pieszych, pasażerów

pojazdów publicznej komunikacji zbiorowej oraz indywidualnej (samochodów, motocykli,

skuterów oraz rowerów), a także przewoźników prywatnych.

Dworzec autobusowy należy traktować jako miejsce składające się z funkcjonalnego

węzła komunikacyjnego oraz towarzyszących mu obiektów usługowych. Koncentracja

usług i zabudowy w sąsiedztwie węzłów (głównych stacji) przesiadkowych zachęca ludzi

do mieszkania w pobliżu transportu zbiorowego i „otwiera” wiele celów podróży dla tego

środka transportu. Ponadto stacja przesiadkowa jest istotnym punktem kontaktu

pasażera z systemem transportu.

W ramach inwestycji powstało:

■ budynek obsługi centrum przesiadkowego,

■ wiata przesiadkowa,

■ 5 przystanków autobusowych,

■ 2 stacje ładowania autobusów,

■ 2 stacje ładowania samochodów osobowych,

■ parking dla 37 samochodów osobowych (w tym dwa miejsca dla osób

niepełnosprawnych),

■ parking typu Kiss & Ride na 6 stanowisk,

■ stacja roweru miejskiego,

■ parking na 50 rowerów,

■ droga rowerowa i chodniki.

Planuje się, aby Dworzec autobusowy skupiał przeważającą ilość istniejących linii

autobusowych. W związku z jego powstaniem zlikwidowany zostanie przystanek

na ulicy Kolejowej, który był przystankiem końcowym dla linii C, M, P, 19E, K i K-1

oraz przystanek na ulicy Dworcowej.


Rysunek 15. Okolica centrum przesiadkowego

Źródło: opracowanie własne na podstawie CODGiK


Fotografia 2. Wizualizacja projektu centrum przesiadkowego w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski

Źródło: www.umostrow.pl

8.3. Rozwiązania z zakresu informacji pasażerskiej i reklamy

Mobilny, wieloobszarowy system informacji pasażerskiej

Istnieje wiele serwisów internetowych oraz aplikacji dedykowanych urządzeniom

mobilnym umożliwiających zaplanowanie podróży oraz możliwość prezentowania

rozkładów jazdy. Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski planuje dalej rozszerzać ofertę

informacji o komunikacji miejskiej dostępną w Internecie.

Innowacją związaną z dostępem do biletów jest planowany przez MZK S.A. zakup 50

automatów biletowych mobilnych montowanych w autobusach oraz zakup 5 biletomatów

stacjonarnych montowanych przy przystankach autobusowych. Zakupy te mają być

współfinansowane ze środków Unii Europejski w ramach projektu ZIT dla Aglomeracji

Kalisko - Ostrowskiej. Realizacja tej inwestycji jest planowana na drugi kwartał

2019 roku.

System identyfikacji wizualnej

W miastach Europy Zachodniej ogromną wagę przywiązuje się do czytelności sposobu

prezentacji danych. Środki komunikacji miejskiej wyposażone są w specjalne tablice

informujące o przebiegu trasy oraz możliwości zrealizowania przesiadki na kolejnych

przystankach. Schematy sieci komunikacyjnych i tabliczki z rozkładami jazdy

są ujednolicone i przejrzyste. Systemy projektowane są tak, aby były estetyczne i spójne.


System powiadomień głosowych w autobusach

System powiadomień głosowych polega na emisji informacji dźwiękowej o przystanku

komunikacyjnym, następnym przystanku, możliwości zrealizowania przesiadki, momencie

zamykania drzwi pojazdu lub defektu jednostki.

Działania promujące

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski w ramach działań organizatorskich planuje prowadzić

i wspierać kampanie mające na celu zwiększanie świadomości komunikacyjnej

mieszkańców oraz promowanie komunikacji zbiorowej, rowerowej i pieszej.

8.4. Rozwiązania z zakresu inżynierii ruchu

Inteligentny system transportowy

Jednym z elementów innowacyjnego pomysłu na rozwój miasta pod hasłem „Smart City”

będzie tzw. IST czyli inteligentny system transportowy. Umożliwia

on m.in. pierwszeństwo przejazdu pojazdów komunikacji transportu zbiorowego przez

skrzyżowania z sygnalizacją świetlną. Autobusy wyposażone zostały w system,

który pozwoli na odebranie sygnału poprzez zlokalizowane przed sygnalizacją bramki.

Priorytetyzacja na 11 skrzyżowaniach

System ma umożliwiać priorytetyzację przejazdu pojazdów komunikacji publicznej

przez skrzyżowania z sygnalizacją świetlną poprzez zmianę algorytmu działania programu

sterującego.

W układ nadawczy zostało wyposażone 59 pojazdów komunikacji miejskiej.

W układ odbiorczy, połączony ze sterownikiem sygnalizacji świetlnych, wyposażonych

zostało 11 skrzyżowań, tj.:

■ ul. Kaliska, Al. Powstańców Wielkopolskich, ul. Harcerska;

■ ul. Piłsudskiego, ul. Ledóchowskiego;

■ ul. Kaliska, ul. Limanowskiego, ul. Piłsudskiego;

■ ul. Ledóchowskiego, ul. Strzelecka, ul. Witosa;

■ ul. Chopina, ul. Wysocka, ul. Kompałły, ul. Gimnazjalna;

■ ul. Nowa Krępa, ul. Ofeirskiego, ul. Witosa;

■ ul. Armii Krajowej, ul. Kościuszki, ul. Parkowa;

■ ul. Parkowa, ul. Mylna;

■ ul. Bema, ul. Batorego;

■ ul. Kordeckiego, ul. Traugutta;

■ ul. Kordeckiego, ul. Bema.


8.5. Rozwiązania z zakresu integracji różnych środków

transportu

System roweru miejskiego

Rower, obok komunikacji zbiorowej i indywidualnej, stał się w wielu europejskich

miastach istotnym środkiem transportu. System roweru miejskiego pozwala mieszkańcom

na przemieszczanie się w obrębie miasta na stosunkowo niewielkie odległości w sposób

niskokosztowy i ekologiczny.

Działaniem towarzyszącym rozwojowi obecnego systemu Ostrowskiego Roweru Miejskiego

(ORM) w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski będzie rozbudowa ścieżek rowerowych wraz

z towarzyszącą infrastrukturą.

Lokalizowanie stacji ORM w pobliżu przystanków komunikacyjnych ułatwi także realizację

podróży w systemie Bike & Ride.

Fotografia 3 Rowery miejskie systemu ORM w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski

Źródło: www.umostrow.pl


9. Weryfikacja i aktualizacja planu

zrównoważonego rozwoju publicznego

transportu zbiorowego dla Gminy Miasto

Ostrów Wielkopolski


Zgodnie z postanowieniami art. 11 ust. 2 Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym,

w zależności od uzasadnionych potrzeb, plan transportowy powinien być poddawany

okresowej weryfikacji a następnie aktualizacji.

Z uwagi na przesłanki teoretyczne i praktyczne dla planowania transportu przyjmuje

się konieczność rokrocznej weryfikacji postanowień zawartych w niniejszym planie

transportowym dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski. Na podstawie wyników tejże

weryfikacji, podejmowana będzie decyzja o ewentualnej konieczności aktualizacji

dokumentu.

Każdorazowa aktualizacja planu transportowego wymaga, zgodnie z przepisami ustawy,

podjęcia stosownej uchwały zmieniającej przez Radę Miejską Ostrowa Wielkopolskiego,

a uprzednio przeprowadzenia obowiązkowych konsultacji społecznych.


Podsumowanie

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski jako organizator publicznego transportu zbiorowego,

nieustannie dąży do jak najpełniejszego zaspokajania potrzeb przewozowych swoich

mieszkańców oraz osób zamieszkujących gminy ościenne, z którymi zawarto stosowne

porozumienia międzygminne.

Zostały przeprowadzone badania, których wyniki pozwoliły na poznanie preferencji

mieszkańców w aspekcie wyboru rodzaju środka transportu i ważności postulatów

transportowych. Wyniki badania są jednym z argumentów dla zmian w systemie

transportowym oraz jego ciągłym doskonaleniu i podnoszeniu jakości oferty

przewozowej.

Dąży się do wprowadzania najnowszych, innowacyjnych, a zarazem proekologicznych

rozwiązań z dziedziny transportu, które mają przyczynić się do zredukowania

negatywnych czynników wpływających na środowisko ludzkie oraz na środowisko

naturalne. Aby zredukować wielkość emitowanych spalin oraz hałasu w Gminie Miasto

Ostrów Wielkopolski inwestuje się w autobusy o napędzie zeroemisyjnym, w 100%

elektryczne.

Infrastruktura transportowa eksploatowana przez MZK S.A. w Ostrowie Wielkopolskim

jest sukcesywnie modernizowana, z uwzględnieniem jej przystosowania dla osób

niepełnosprawnych i ograniczonych ruchowo. Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski dąży do

eliminacji wszelkich typów barier będących przeszkodą w funkcjonowaniu osób

z dysfunkcjami ruchowymi oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym korzystających

z komunikacji miejskiej.

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski planuje w najbliższych latach poprawić komfort

oczekiwania i podróżowania komunikacją zbiorową, także poprzez budowę

zintegrowanego centrum przesiadkowego. Ponadto wybudowanie dworca zapewniło

wygodniejsze podróżowanie i bardziej komfortowe miejsce oczekiwania na kolejny

transport komunikacją miejską, regionalną bądź dalekobieżną oraz powiązało

operatorów, przewoźników oraz różne formy transportu.


Spis rysunków

Rysunek 1. Mapa obecnej sieci komunikacyjnej obsługiwanej przez MZK S.A. w

Ostrowie Wielkopolskim ........................................................................ 10

Rysunek 2. Mapa obecnej sieci komunikacyjnej dla Gminy Miasta Ostrów Wielkopolski

..................................................................................................... 11

Rysunek 3. Mapa planowanej sieci komunikacyjnej dla Gminy Miasto Ostrów

Wielkopolski ...................................................................................... 16

Rysunek 4. Mapa rozmieszczenia generatorów ruchu w Gminie Miasto Ostrów

Wielkopolski ...................................................................................... 25

Rysunek 5. Mapa rozmieszczenia zakładów pracy według klas wielkości ............... 27

Rysunek 6. Podział Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski na osiedla ....................... 28

Rysunek 7. Mapa dojazdu mieszkańców opracowanego obszaru do pracy poza gminę

zamieszkania ..................................................................................... 29

Rysunek 8. Obszar strefy płatnego parkowania w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski

..................................................................................................... 44

Rysunek 9. Wykaz porozumień międzygminnych Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski . 48

Rysunek 10. Lokalizacja najważniejszych przystanków udostępnionych dla operatorów

oraz przewoźników .............................................................................. 49

Rysunek 11. Dostępność do przystanków komunikacji miejskiej (promień 500 metrów)

..................................................................................................... 53

Rysunek 12. Mapa zanieczyszczenia powietrza dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

dn. 18.04.2018 r. o godz. 22:00 ............................................................... 57

Rysunek 13. Mapa zanieczyszczenia powietrza dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski

dn. 19.04.2018 r. o godz. 08:00 ............................................................... 58

Rysunek 14 Mapa planowanych zelektryfikowanych linii autobusowych ................ 60

Rysunek 15. Okolica centrum przesiadkowego .............................................. 72


Spis wykresów

Wykres 1. Struktura funkcjonalna mieszkańców Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski.. 22

Wykres 2. Struktura demograficzna według płci na 2016 r. dla Gminy Miasto Ostrów

Wielkopolski ...................................................................................... 23

Wykres 3. Liczba zaplanowanych do wykonania wozokilometrów w okresie szkolnym

na poszczególnych liniach komunikacyjnych ................................................ 33

Wykres 4. Liczba zaplanowanych do wykonania wozokilometrów w okresie

wakacyjnym na poszczególnych liniach komunikacyjnych ................................ 33

Wykres 5. Liczba wozokilometrów zaplanowanych do realizacji w ujęciu rocznym ... 34

Wykres 6. Wskaźnik motoryzacji w latach 2013 – 2016 .................................... 39

Wykres 7. Uśrednione wskazanie przez respondentów badania marketingowego wagi

poszczególnych postulatów przewozowych.................................................. 41

Wykres 8. Prognozowany na rok 2022 procentowy udział pojazdów spełniających

poszczególne normy emisji spalin w całości taboru eksploatowanego przez MZK S.A.

w Ostrowie Wielkopolskim ..................................................................... 63

Spis tabel

Tabela 1. Przebieg linii komunikacyjnych obsługiwanych przez MZK S.A. w Ostrowie

Wielkopolskim .................................................................................... 7

Tabela 2 Linie kursujące 1 listopada .......................................................... 9

Tabela 3. Planowane linie komunikacyjne .................................................. 13

Tabela 4. Porównanie gęstości zaludnienia [os/km2] na opracowywanym obszarze

w roku 2016 ...................................................................................... 21

Tabela 5. Obecna taryfa – bilety okresowe .................................................. 35

Tabela 6. Obecna taryfa – bilety jednorazowe.............................................. 36

Tabela 7. Normy zanieczyszczeń .............................................................. 54

Tabela 8. Planowane inwestycje .............................................................. 62


Spis fotografii

Fotografia 1. Autobus elektryczny w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski .............. 59

Fotografia 2. Wizualizacja projektu centrum przesiadkowego w Gminie Miasto Ostrów

Wielkopolski ...................................................................................... 73

Fotografia 3 Rowery miejskie systemu ORM w Gminie Miasto Ostrów Wielkopolski ... 75

Plan zrównoważonego rozwoju - bip.ostrow-wielkopolski.um ... filePlan zrównoważonego rozwoju...

Documents

Transcript of Plan zrównoważonego rozwoju - bip.ostrow-wielkopolski.um ... filePlan zrównoważonego rozwoju...