88

Tem

at (l

iczb

a le

kcji

prze

znac

zony

chna

jego

real

izac

ję)

Treś

ci n

aucz

ania

Zało

żone

osi

ągni

ęcia

ucz

nia

Real

izac

ja

pods

taw

y pr

ogra

mow

ej

1. S

taro

żytn

ość.

Arc

hite

ktur

a st

aroż

ytne

j G

recj

i i s

taro

żytn

ego

Rzym

u

• St

aroż

ytna

Gre

cja

i Ate

ny k

oleb

ką

kultu

ry e

urop

ejsk

iej.

• A

krop

ol –

wzg

órze

z k

ompl

ekse

m

świą

tyń.

• Pa

rten

on i 

Erec

htej

on –

cec

hy św

ią-

tyni

gre

ckie

j.•

Defi

nic

je p

ojęć

: kol

umna

, kol

umna

-da

, tym

pano

n, fr

yz.

• Tr

zy st

yle:

dor

ycki

, joń

ski i

 kor

ynck

i.•

Rzym

– m

iast

o sł

ynąc

e z 

zaby

tków

st

aroż

ytno

ści:

Kolo

seum

, Pan

teon

, łu

ki tr

ium

faln

e, a

kwed

ukty

.

Ucz

eń:

• w

ie, c

o to

jest

Akr

opol

;•

opis

uje

kons

truk

cję

Part

enon

u uż

ywaj

ąc p

ojęć

ta

kich

jak:

kol

umna

da, t

ympa

non,

fryz

, cel

la, s

tyl

dory

cki;

• w

ymie

nia

trzy

por

ządk

i w a

rchi

tekt

urze

gre

ckie

j: do

ryck

i, jo

ński

, kor

ynck

i;•

zna

kons

truk

cję

kolu

mny

: baz

a, tr

zon,

kap

itel;

• w

skaz

uje

różn

ice

w k

onst

rukc

ji ko

lum

n re

pre-

zent

ując

ych

trzy

por

ządk

i;•

wsk

azuj

e ch

arak

tery

styc

zne

elem

enty

św

iąty

ni

Erec

htej

on, p

osłu

gują

c si

ę po

jęci

em k

aria

tydy

;•

wym

ieni

a i 

opis

uje

na p

rzyk

łada

ch c

hara

kter

y-st

yczn

e bu

dow

le r

zym

skie

– ś

wią

tyni

e, a

mfi t

e-at

ry, a

kwed

ukty

;•

opis

uje

Kolo

seum

, uży

waj

ąc p

ojęć

: am

fi tea

tr, a

r-ka

dy;

• op

isuj

e Pa

nteo

n, u

żyw

ając

poj

ęć: k

opuł

a, fa

sada

, ty

mpa

non;

• w

ie, ż

e łu

ki t

rium

faln

e, p

omni

ki i 

kolu

mny

był

y w

znos

zone

w st

aroż

ytny

m R

zym

ie n

a cz

eść

zwy-

cięs

kich

wła

dców

, roz

różn

ia te

bud

owle

.

1.1.

, 3.1

., 3.

2.

PLA

N P

RACY

DYD

AK

TYCZ

NEJ

89

2. S

taro

żytn

ość.

Ko

lum

na, j

akie

j ni

e w

ymyś

lili

Gre

cy

• Ko

lum

ny –

pio

now

e po

dpor

y sk

ła-

dają

ce si

ę z 

bazy

, trz

onu

i gło

wic

y ja

ko e

lem

ent p

ozw

alaj

ący

okre

ślić

po

rząd

ek a

rchi

tekt

onic

zny

(sty

l) bu

-do

wli.

• Tr

zy g

łów

ne st

yle

w st

aroż

ytne

j G

recj

i: do

ryck

i joń

ski,

kory

ncki

.•

Popu

larn

e st

yle

rzym

skie

:St

yl k

ompo

zyto

wy

– po

rząd

ek a

rchi

-te

kton

iczn

y, k

tóry

łącz

y w

 sobi

e ce

-ch

y st

ylu

jońs

kieg

o i k

oryn

ckie

go.

Styl

tosk

ańsk

i – p

orzą

dek,

któ

ry w

y-ks

ztał

cił s

ię z

 gre

ckie

go p

orzą

dku

dory

ckie

go.

• Ka

riaty

dy –

nie

typo

we

kolu

mny

.•

Proj

ekto

wan

ie w

 tech

nice

mie

sza-

nej k

szta

łtu o

rygi

naln

ej, n

iety

pow

ej

kolu

mny

insp

irow

anej

form

ami

przy

rody

i ks

ztał

tam

i z o

tacz

ając

ej

nas r

zecz

ywis

tośc

i.

Ucz

eń:

• de

fi niu

je p

ojęc

ie: k

olum

na;

• ro

zróż

nia

styl

e w

 arc

hite

ktur

ze st

aroż

ytne

j Gre

cji;

• tw

orzy

wła

sną

prac

ę pl

asty

czną

, pra

wid

łow

o st

o-su

jąc

wie

dzę

o bu

dow

ie k

olum

ny;

• tw

orzy

pra

ce, s

tosu

jąc

różn

e te

chni

ki i 

narz

ędzi

a pl

asty

czne

;•

wym

ieni

a tr

zy p

orzą

dki w

 arc

hite

ktur

ze g

reck

iej:

dory

cki,

jońs

ki, k

oryn

cki;

• zn

a bu

dow

ę ko

lum

ny: b

aza,

trzo

n, k

apite

l;•

wsk

azuj

e ró

żnic

e w

 kon

stru

kcji

kolu

mn

repr

e-ze

ntuj

ącyc

h tr

zy p

orzą

dki;

• w

skaz

uje

char

akte

ryst

yczn

e el

emen

ty ś

wią

tyni

Er

echt

ejon

, pos

ługu

jąc

się

poję

ciem

kar

iaty

dy.

1.2.

, 2.1

., 3.

1.,

3.2.

3. S

taro

żytn

ość.

Rzeź

ba G

recj

i i R

zym

u. P

ortr

et

bez

upię

ksze

ń

• G

recj

a –

słyn

ni rz

eźbi

arze

: Fid

iasz

, M

yron

, Pol

ikle

t.•

Idea

lizm

rzeź

by g

reck

iej –

prz

ed-

staw

iani

e id

ealn

ie p

iękn

ych

post

aci

ludz

kich

.•

Real

izm

rzeź

by rz

ymsk

iej –

rzeź

-bi

arze

star

ożyt

nego

Rzy

mu

prze

d-st

awia

li lu

dzi t

akim

i, ja

kim

i byl

i na

praw

dę.

Ucz

eń:

• ch

arak

tery

zuje

rze

źbę

grec

ką p

od w

zglę

dem

sp

osob

u pr

zeds

taw

iani

a po

stac

i lu

dzki

ej i

 pro

-po

rcji;

• ch

arak

tery

zuje

por

tret

real

isty

czny

w rz

eźbi

e;•

rozp

ozna

je i

 defi

niu

je r

zeźb

iars

ki p

ortr

et r

eali-

styc

zny

– an

aliz

uje

dzie

ło a

rchi

tekt

ury

star

ożyt

-ne

go R

zym

u;•

okre

śla

port

ret j

ako

tem

at d

zieł

sztu

ki;

2.1.

, 3.1

., 3.

2.

90

• Po

rtre

ty rz

ymsk

ie –

pod

kreś

leni

e fi z

yczn

ych

cech

star

szeg

o w

ieku

: zm

arsz

czek

, bru

zd w

okół

ust

i na

cz

ole,

zap

adni

ętyc

h po

liczk

ów,

głęb

oko

osad

zony

ch o

czu.

• Po

sąg

konn

y.•

Rzeź

bien

ie w

 glin

ie p

łask

orze

źby

– po

rtre

tu re

alis

tycz

nego

kol

egi l

ub

kole

żank

i.

• tw

orzy

por

tret

w te

chni

ce p

łask

orze

źby;

• zn

a w

ielk

ich

grec

kich

rzeź

biar

zy st

aroż

ytny

ch: F

i-di

asza

, Myr

ona

i Pol

ikle

ta, a

 takż

e ic

h dz

ieła

;•

wym

ieni

a ce

chy

rzym

skie

go p

ortr

etu

real

isty

cz-

nego

.

4. S

taro

żytn

ość.

M

alar

stw

o gr

ecki

e. P

roje

kt

waz

y

• Po

jęci

e ce

ram

iki.

• W

azy

grec

kie

jako

nac

zyni

a uż

ytko

-w

e o 

różn

ych

kszt

ałta

ch.

• D

wa

styl

e m

alow

ania

waz

w st

a-ro

żytn

ej G

recj

i: cz

arno

fi gur

owy

i cze

rwon

ofi g

urow

y.•

Tem

aty

w z

dobi

enia

ch w

az g

rec-

kich

: sce

ny m

itolo

gicz

ne, s

ceny

z 

życi

a co

dzie

nneg

o lu

b w

ażne

w

ydar

zeni

a hi

stor

yczn

e.•

Mot

ywy

deko

racy

jne

waz

: mea

n-de

r, pa

lmet

a, o

rnam

ent f

alow

y i a

stra

gal.

• Pr

ojek

tow

anie

ksz

tałtu

i de

kora

cji

waz

y w

 tech

nice

sgra

ffi to

.

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

poję

cie

cera

mik

a;•

wym

ieni

a i o

pisu

je d

wa

typy

mal

arst

wa

waz

owe-

go: c

zarn

ofi g

urow

y i c

zerw

onofi

gur

owy;

• ro

zróż

nia

mot

ywy

deko

racy

jne

taki

e ja

k: m

ean-

der,

palm

eta,

orn

amen

t fal

owy

i ast

raga

l;•

twor

zy w

łasn

ą pr

acę

plas

tycz

ną, s

tosu

jąc

grec

kie

mot

ywy

deko

racy

jne

w te

chni

ce sg

raffi

to.

2.1.

, 3.1

., 3.

2.

91

5. Ś

redn

iow

iecz

e.

Arc

hite

ktur

a ro

mań

ska

i got

ycka

• D

wa

styl

e w

 sztu

ce śr

edni

owie

cza:

ro

mań

ski (

XI–X

III w

iek)

ora

z go

tyck

i (X

II–XV

wie

k).

• Ch

arak

tery

styc

zne

elem

enty

koś

cio-

łów

rom

ańsk

ich:

prz

ysad

zist

a, z

war

-ta

bry

ła, m

ałe

okna

, wie

że za

koń-

czon

e he

łmam

i, dw

uspa

dow

y da

ch,

absy

da, p

rezb

iteriu

m, s

klep

ieni

a ko

lebk

owe,

krz

yżow

e i k

opuł

y, na

wy

oddz

ielo

ne o

d sie

bie

arka

dam

i.•

Char

akte

ryst

yczn

e el

emen

ty k

o-śc

iołó

w g

otyc

kich

: łuk

ost

ry, ł

uki

przy

poro

we,

trzy

por

tale

(wej

ścia

) za

końc

zone

łuki

em o

stry

m o

 bog

a-te

j dek

orac

ji rz

eźbi

arsk

iej,

twor

zące

do

lną

częś

ć fa

sady

świą

tyni

, witr

aże

i roz

eta

nad

wej

ście

m g

łów

nym

, sm

ukłe

wie

że, s

klep

ieni

e że

brow

e,

wys

tępu

jące

w w

ielu

odm

iana

ch.

• W

ykon

anie

foto

grafi

i za

bytk

ów

śred

niow

iecz

nych

o o

dpow

iedn

im

kadr

ze i 

kom

pozy

cji.

Ucz

eń:

• ro

zróż

nia

i opi

suje

dw

a st

yle

w s

ztuc

e śr

edni

o-w

iecz

nej:

rom

ańsk

i i g

otyc

ki;

• w

ymie

nia

typy

bud

owli

śred

niow

iecz

nych

;•

opis

uje

kośc

iół r

omań

ski, u

żyw

ając

poj

ęć: a

bsyd

a,

plan

krz

yża

łaci

ński

ego,

pre

zbite

rium

, skl

epie

nie

kole

bkow

e, sk

lepi

enie

krz

yżow

e, p

orta

l;•

opis

uje

kośc

iół g

otyc

ki, u

żyw

ając

poj

ęć: a

bsyd

a,

plan

krz

yża

łaci

ński

ego,

pre

zbite

rium

, por

tal,

łuk

ostr

y, łu

ki p

rzyp

orow

e, sk

lepi

enie

żeb

row

e;•

wym

ieni

a i o

pisu

je p

olsk

ie z

abyt

ki śr

edni

owie

cz-

ne: k

oleg

iatę

w T

umie

i ko

śció

ł Mar

iack

i w K

rako

-w

ie.

• ro

zpoz

naje

zab

ytki

śre

dnio

wie

cza

podc

zas

ple-

neru

foto

grafi

czn

ego.

1.1.

, 3.1

., 3.

2,

2.1.

6. Ś

redn

iow

iecz

e.

Port

al in

ny n

iż

wsz

ystk

ie

• Rz

eźba

śred

niow

iecz

na –

cha

rakt

e-ry

styk

a.•

Port

al ja

ko o

zdob

ne o

bram

ieni

e ot

wor

u w

ejśc

iow

ego,

czy

li dr

zwi,

w ró

żneg

o ro

dzaj

u bu

dow

lach

, np.

ko

ścio

łach

czy

ratu

szac

h. E

lem

enty

ar

chite

kton

iczn

e tw

orzą

ce p

orta

l: gl

ify, fi

lary

, kol

umny

lub

pila

stry

dź

wig

ając

e na

dpro

że lu

b łu

k.

Ucz

eń:

• de

fi niu

je re

ligijn

y ch

arak

ter s

ztuk

i śre

dnio

wie

cz-

nej;

• w

ie,

że r

zeźb

a śr

edni

owie

czna

był

a zw

iąza

na

z ar

chite

ktur

ą sa

kral

ną i 

umie

szcz

ana

w t

ympa

-no

nach

, na

kapi

tela

ch k

olum

n or

az w

okół

drz

wi

wej

ścio

wyc

h, w

 dek

orac

yjny

ch p

orta

lach

kat

edr

i koś

cioł

ów;

3.1.

, 3.2

,2.

1.

92

• Ch

arak

tery

styk

a po

rtal

u ro

mań

-sk

iego

.•

Char

akte

ryst

yka

port

alu

goty

ckie

go.

• W

ykon

anie

pro

jekt

u po

rtal

u w

 tech

nice

pła

skor

zeźb

y z 

kolo

ro-

wej

pla

stel

iny

w st

ylu

rom

ańsk

im

lub

goty

ckim

(Wej

ście

do

dom

u ra

dośc

i. Wej

ście

do

dom

u po

wag

i).

• ro

zpoz

naje

i o

maw

ia z

abyt

ki r

zeźb

y śr

edni

o-w

iecz

nej:

Drz

wi

Gni

eźni

eńsk

ie,

port

ale,

ołta

rz

Wita

Stw

osza

;•

twor

zy p

race

pla

styc

zne,

ins

piru

jąc

się

deko

ra-

cjam

i, for

mam

i i m

otyw

ami r

zeźb

iars

kim

i cha

rak-

tery

styc

znym

i dla

rzeź

by śr

edni

owie

cza;

• w

ie, c

zym

jest

por

tal;

• ro

zróż

nia

port

ale

śred

niow

iecz

ne:

rom

ańsk

ie

i got

ycki

e.7.

Śre

dnio

wie

cze.

Za

mek

obr

onny

• Za

mek

jako

zam

knię

ty z

espó

ł bu

dow

li ob

ronn

ych

(np.

wał

ów,

mur

ów, b

aszt

itp.

) ora

z za

budo

wań

m

iesz

kaln

ych.

• Za

mki

war

owne

– e

lem

enty

cha

rak-

tery

styc

zne:

wys

okie

, gru

be m

ury

otac

zają

ce b

udow

lę, w

ieża

ost

a-te

czne

j obr

ony

– st

ołp,

ufo

rtyfi

ko-

wan

e w

ejśc

ia, c

zęst

o w

ypos

ażon

e w

 kra

ty (b

rony

) i m

osty

zw

odzo

ne,

mał

e ot

wor

y ok

ienn

e um

iesz

czo-

ne w

ysok

o na

zew

nątr

z m

urów

, ka

plic

a i d

zied

zini

ec, p

rzes

zkod

y te

reno

we

na z

ewną

trz

budo

wli

(np.

do

datk

owe

mur

y, w

ały,

fosy

, mos

ty

zwod

zone

, ew

entu

alni

e do

datk

o-w

e fo

rtyfi

kac

je),m

ury

zako

ńczo

ne

blan

kam

i, ba

szty

w li

nii m

urów

.•

Wyk

onan

ie p

rzes

trze

nnej

mak

iety

za

mku

śred

niow

iecz

nego

.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

typy

bud

owli

śred

niow

iecz

nych

;•

opis

uje

śred

niow

iecz

ny z

amek

war

owny

, uży

wa-

jąc

poję

ć: fo

rtyfi

kac

je, b

lank

i, br

ona,

sto

łp, f

osa,

m

ost z

wod

zony

, bas

zta;

• po

trafi

w

ykon

ać

mak

ietę

śr

edni

owie

czne

go

zam

ku w

arow

nego

.

1.1.

, 3.1

., 3.

2,2.

1.

93

8. Ś

redn

iow

iecz

e.

Śred

niow

iecz

na

ilum

inac

ja

• Fo

rmy

mal

arst

wa

śred

niow

iecz

ne-

go.

• Po

chod

zeni

e i z

nacz

enie

naz

wy

ilum

inac

ja, c

zyli

zdob

nict

wo

ksią

ż-ko

we

w p

osta

ci: o

zdob

nych

lini

i i i

nicj

ałów

, zło

ceń,

dek

orac

yjny

ch

min

iatu

r fi g

ural

nych

wyk

onyw

a-ny

ch fa

rbam

i wod

nym

i na

papi

erze

ci

enki

m p

ędze

lkie

m.

• D

efi n

icje

inic

jału

ora

z bo

rdiu

ry,

wyp

ełni

ając

ej m

argi

nesy

.•

Proj

ekto

wan

ie b

arw

nego

inic

jału

lu

b bo

rdiu

ry in

spiro

wan

ych

wzo

ra-

mi ś

redn

iow

iecz

a.

Ucz

eń:

• op

isuje

min

iatu

ry (i

lum

inac

je) j

ako

elem

enty

sztu

-ki

zdob

ieni

a ks

iąg;

• w

ylic

za fo

rmy

śred

niow

iecz

nego

mal

arst

wa:

fre-

ski,

obra

zy sz

talu

gow

e, il

umin

acje

(min

iatu

ry);

• ro

zróż

nia

form

y m

inia

tur

śred

niow

iecz

nych

: ini

-cj

ały

i bor

diur

y;•

proj

ektu

je b

arw

ny in

icja

ł lub

bor

diur

ę, o

pier

ając

si

ę na

wzo

rach

śred

niow

iecz

a.

1.2.

, 3.1

., 3.

2,2.

1.

9. R

enes

ans.

Sztu

ka

rene

sans

u:

mal

arst

wo,

rz

eźba

, ar

chit

ektu

ra

• A

rchi

tekt

ura

rene

sans

u –

posz

uki-

wan

ie id

ealn

ych

prop

orcj

i.•

Wzo

row

anie

ele

men

tów

i po

rząd

-kó

w a

rchi

tekt

onic

znyc

h, a

 takż

e or

nam

enty

ki n

a bu

dow

lach

star

o-ży

tnyc

h.•

Har

mon

ia rz

eźby

rene

sans

owej

na-

wią

zują

cej d

o an

tycz

nych

wzo

rów

pr

zeds

taw

iani

a cz

łow

ieka

.•

Mal

arst

wo

rene

sans

u –

port

rety

, sc

eny

relig

ijne

i mito

logi

czne

.•

Naj

bard

ziej

zna

ni i 

wsz

echs

tron

ni

arty

ści:

Leon

ardo

da

Vinc

i, Ra

fael

Sa

nti,

Mic

hał A

nioł

.•

Opr

acow

anie

zas

ad p

ersp

ekty

wy

zbie

żnej

.

Ucz

eń:

• w

ie, ż

e sz

tuka

ren

esan

su n

awią

zuje

do

idea

łów

st

aroż

ytno

ści,

war

tośc

i kla

sycz

nych

– p

otra

fi uz

a-sa

dnić

taki

pog

ląd;

• w

ymie

nia

cech

y bu

dow

li re

nesa

nsow

ych:

idea

l-ne

pro

porc

je, w

zory

star

ożyt

ne;

• op

isuj

e bu

dow

le r

enes

anso

we,

uży

waj

ąc o

kre-

śleń

: pila

stry

, kop

uła,

rotu

nda,

lata

rnia

, kru

żgan

-ki

, att

yka;

• w

ymie

nia

euro

pejs

kie

i pol

skie

zab

ytki

rene

san-

su: T

empi

etto

w R

zym

ie, V

illę

Roto

ndę

w V

ince

n-zy

, kru

żgan

ki z

amko

we

i kap

licę

Zygm

unto

wsk

ą na

Waw

elu,

ratu

sz w

 Zam

ości

u i k

amie

nice

Prz

y-by

łów

w K

azim

ierz

u D

olny

m;

• w

ymie

nia

rzeź

biar

zy r

enes

anso

wyc

h i c

hara

kte-

ryst

yczn

e rz

eźby

rene

sans

u;

1.1.

, 3.1

., 3.

2,

94

• w

ymie

nia

nazw

iska

najw

ażni

ejsz

ych

arty

stów

ma-

larz

y re

nesa

nsu:

Leo

nard

o da

Vin

ci, R

afae

l San

ti,

Mic

hał A

nioł

.10

. Ren

esan

s.A

rchi

tekt

ura

rene

sans

u –

proj

ekt a

ttyk

i

• Ch

arak

tery

styc

zne

budo

wle

rene

-sa

nsu:

zam

ki, k

amie

nice

, rat

usze

, ar

sena

ły i 

pała

ce.

• Za

moś

ć –

mia

sto

idea

lne.

• D

efi n

icja

att

yki j

ako

mur

u z 

gzym

-se

m z

asła

niaj

ąceg

o da

ch; w

 okr

esie

re

nesa

nsu

we

Wło

szec

h i w

 Pol

sce

atty

ki z

dobi

ono

balu

stra

dą lu

b de

kora

cyjn

ym g

rzeb

ieni

em.

• U

czni

owie

pro

jekt

ują

now

ocze

sną

atty

kę, i

nspi

rują

c si

ę ty

m ro

dzaj

em

rene

sans

owej

dek

orac

ji ar

chite

kto-

nicz

nej.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

cech

y bu

dow

li re

nesa

nsow

ych:

idea

l-ne

pro

porc

je, w

zory

star

ożyt

ne;

• op

isuj

e bu

dow

le r

enes

anso

we,

uży

waj

ąc o

kre-

śleń

: pila

stry

, kop

uła,

rotu

nda,

lata

rnia

, kru

żgan

-ki

, att

yka;

• w

ymie

nia

pols

kie

zaby

tki r

enes

ansu

: kru

żgan

ki

zam

kow

e i 

kapl

ica

Zygm

unto

wsk

a na

Waw

elu,

ra

tusz

w Z

amoś

ciu

i kam

ieni

ce P

rzyb

yłów

w K

a-zi

mie

rzu

Dol

nym

;•

wyj

aśni

a, ż

e at

tyka

to m

ur z

 gzy

mse

m w

 form

ie

balu

stra

dy lu

b de

kora

cyjn

ego

grze

bien

ia, z

asła

-ni

ając

y da

ch w

ieńc

zący

kam

ieni

cę;

• pr

ojek

tuje

att

ykę,

insp

irują

c si

ę re

nesa

nsow

ymi

wzo

ram

i teg

o ty

pu z

wie

ńcze

ń bu

dynk

ów.

3.1.

, 3.2

,2.

1.

11. R

enes

ans.

Mal

arst

wo

rene

sans

u –

kom

pozy

cja

w k

ole

• Pr

zypo

mni

enie

defi

nic

ji ob

razu

.•

Kszt

ałty

obr

azów

śred

niow

iecz

-ny

ch, b

arok

owyc

h i k

lasy

cyst

ycz-

nych

, wsp

ółcz

esny

ch.

• To

nda

– ob

razy

bąd

ź pł

asko

rzeź

by

w k

szta

łcie

koł

a po

pula

rne

we

Wło

-sz

ech

w re

nesa

nsie

.•

Wyk

onyw

anie

dw

óch

kom

pozy

cji –

re

alis

tycz

nej i

 abs

trak

cyjn

ej w

 do-

wol

nej t

echn

ice

mal

arsk

iej w

 kol

e.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

nazw

iska

naj

waż

niej

szyc

h ar

tyst

ów

mal

arzy

ren

esan

su:

Leon

ardo

da

Vinc

i, Ra

fael

Sa

nti,

Mic

hał A

nioł

;•

opis

uje

obra

zy p

od w

zglę

dem

ich

kszt

ałtu

, okr

e-śl

a w

pływ

funk

cji n

a ks

ztał

t obr

azu;

• w

ie, ż

e uw

arun

kow

ania

arc

hite

kton

iczn

e m

iały

w

pływ

na

kszt

ałty

obr

azów

;•

defi n

iuje

ksz

tałt

obra

zu t

ondo

, opi

suje

wyg

ląd

i gen

ezę

pow

stan

ia t

ego

typu

obr

azów

, pod

aje

przy

kład

taki

ego

obra

zu;

• w

ykon

uje

kom

pozy

cję

mal

arsk

ą w

 kol

e.

1.2.

, 3.1

., 3.

2,2.

1.

95

12. R

enes

ans.

Pe

rspe

ktyw

a zb

ieżn

a. M

iast

o,

w k

tóry

m c

hce

się

żyć

• Pe

rspe

ktyw

a ja

ko sp

osób

prz

edst

a-w

iani

a tr

ójw

ymia

row

ych

obie

któw

i p

rzes

trze

ni n

a pł

aszc

zyźn

ie o

braz

u.•

Zasa

dy p

ersp

ekty

wy

zbie

żnej

.•

Poję

cia

linii

hory

zont

u i p

unkt

u zb

iegu

.•

Pers

pekt

ywa

z je

dnym

pun

ktem

zb

iegu

.•

Pers

pekt

ywa

czoł

owa

i boc

zna.

• Pe

rspe

ktyw

a ża

bia.

• Pe

rspe

ktyw

a z 

lotu

pta

ka.

• Pr

ojek

tow

anie

wid

oku

mia

sta

w p

ersp

ekty

wie

zbi

eżne

j boc

znej

.

Ucz

eń:

• ro

zpoz

naje

per

spek

tyw

ę zb

ieżn

ą ja

ko m

etod

ę pr

zeds

taw

iani

a pr

zest

rzen

i na

obra

zie;

• po

trafi

wyj

aśni

ć za

sady

wyk

reśl

ania

bry

ł w p

er-

spek

tyw

ie z

bież

nej;

• st

osuj

e w

iedz

ę o 

zasa

dach

wyk

reśl

ania

per

spek

-ty

wy

zbie

żnej

w p

rakt

yce;

• ro

zróż

nia

pers

pekt

ywę

zbie

żną

czoł

ową,

boc

zną,

z 

lotu

pta

ka i 

żabi

ą;•

wyk

onuj

e pr

acę

rysu

nkow

ą na

okr

eślo

ny t

emat

z 

zast

osow

anie

m p

ersp

ekty

wy

zbie

żnej

boc

znej

.

3.1.

, 3.2

,2.

1.

13. B

arok

i k

lasy

cyzm

. Po

dobi

eńst

wa

i róż

nice

• Ch

arak

tery

styk

a sz

tuki

bar

oku

(XVI

–XVI

I wie

k): b

ogac

two

i prz

e-py

ch d

zieł

tego

okr

esu.

• Pr

zykł

ady

baro

kow

ego

mal

arst

wa,

rz

eźby

i ar

chite

ktur

y.•

Char

akte

ryst

yka

sztu

ki k

lasy

cyzm

u:

harm

onijn

e uk

łady

sym

etry

czne

i r

ytm

iczn

e, w

raże

nie

ładu

, rów

-no

wag

i i sp

okoj

u w

 dzi

ełac

h te

go

okre

su.

• Pr

zykł

ady

klas

ycys

tycz

nego

mal

ar-

stw

a, rz

eźby

i ar

chite

ktur

y.•

Baro

kow

e pa

łace

i re

zyde

ncje

z 

ogro

dam

i.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

typy

bud

owli

wzn

oszo

nych

w b

arok

u:

budo

wle

sak

raln

e, p

ałac

e i 

rezy

denc

je (

Wer

sal

pod

Pary

żem

, rez

yden

cja

król

a Ja

na II

I Sob

iesk

ie-

go w

 Wila

now

ie);

• w

skaz

uje

cech

y bu

dow

li kl

asyc

ysty

czny

ch n

a-w

iązu

jące

do

elem

entó

w s

ztuk

i ant

yczn

ej G

recj

i i R

zym

u;•

wym

ieni

a pr

zykł

ad p

olsk

iego

zab

ytku

kla

sycy

-st

yczn

ego,

np.

Tea

tr W

ielk

i lub

pał

ac N

a W

odzi

e w

 Łaz

ienk

ach;

• op

isuj

e w

ybra

ną rz

eźbę

Gia

nlor

enzo

Ber

nini

ego

(np.

Daw

id (k

l. 5)

lub

Ekst

aza

św. T

eres

y);

• w

ymie

nia

najz

nako

mits

zych

m

alar

zy

baro

ko-

wyc

h: P

eter

Pau

l Rub

ens

i Rem

bran

dt v

an R

ijn,

char

akte

ryzu

je ic

h dz

ieła

;

1.1.

, 3.1

., 3.

2,

96

• w

ymie

nia

cech

y m

alar

stw

a ba

roko

weg

o: b

ogat

a pa

leta

bar

w, ś

wia

tłoci

eń i 

iluzj

a;•

char

akte

ryzu

je rz

eźbę

kla

sycy

zmu

na p

odst

awie

po

mni

ka k

sięc

ia J

ózef

a Po

niat

owsk

iego

aut

or-

stw

a Be

rthe

la T

horw

alds

ena;

• w

ymie

nia

cech

y m

alar

stw

a kl

asyc

yzm

u: s

taty

ka,

klas

yczn

e pr

opor

cje,

ston

owan

e ba

rwy;

• w

ie, ż

e na

jbar

dzie

j zna

nym

mal

arze

m te

go o

kre-

su w

 Pol

sce

jest

Ber

nard

o Be

lott

o zw

any

Cana

let-

to (m

alar

z w

idok

ów W

arsz

awy)

.14

. Bar

ok

i kla

sycy

zm.

Ram

a lu

stra

w

 bar

okow

ym

styl

u

• Te

rmin

bar

ok ja

ko o

kreś

leni

e or

y-gi

naln

ości

, nie

regu

larn

ości

i fa

n-ta

zyjn

ości

form

, któ

re p

ojaw

iły si

ę w

 sztu

ce.

• W

ażna

rola

dek

orac

ji rz

eźbi

arsk

iej

w a

rchi

tekt

urze

, rze

źbie

i rz

emio

śle

arty

styc

znym

bar

oku.

• Ro

dzaj

e de

kora

cji a

rchi

tekt

onic

z-ne

j: ka

rtus

z, fe

ston

, girl

anda

, kam

-pa

nula

, put

to.

• Pr

ojek

tow

anie

i w

ykon

anie

ram

y do

lu

stra

w st

ylu

baro

kow

ym.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

ogól

ne c

echy

dzi

eł b

arok

owyc

h: d

yna-

mik

a, d

ekor

acyj

ność

, asy

met

ria, k

ontr

asty

;•

rozp

ozna

je ty

pow

e de

kora

cje

i orn

amen

ty b

aro-

kow

e;•

stos

uje

wie

dzę

o ce

chac

h ch

arak

tery

styc

znyc

h dl

a ep

oki b

arok

u do

wyk

onan

ia p

racy

pla

styc

z-ne

j.

3.1.

, 3.2

,2.

1.

15. B

arok

i k

lasy

cyzm

. Pr

ojek

t tap

ety

• O

góln

e ce

chy

sztu

ki b

arok

u.•

Char

akte

ryst

yka

sztu

ki k

lasy

cyzm

u.•

Cech

y m

alar

stw

a kl

asyc

yzm

u: st

aty-

ka, k

lasy

czne

pro

porc

je, s

tono

wan

e ba

rwy.

• Ce

chy

mal

arst

wa

baro

kow

ego:

bo

gata

pal

eta

barw

, św

iatło

cień

i i

luzj

a.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

ogól

ne c

echy

dzi

eł b

arok

owyc

h: d

yna-

mik

a, d

ekor

acyj

ność

, asy

met

ria, k

ontr

asty

;•

opis

uje

dzie

ła k

lasy

cyst

yczn

e i c

hara

kter

yzuj

e ic

h ce

chy:

sta

tyka

, ha

rmon

ia,

insp

iracj

e an

tycz

ne,

umia

r, st

onow

anie

, sym

etria

;•

char

akte

ryzu

je c

echy

mal

arst

wa

baro

kow

ego:

bo

gata

pal

eta

barw

, św

iatło

cień

i ilu

zja;

3.1.

, 3.2

,2.

1.

97

• Pr

ojek

t wzo

rów

dek

orac

yjny

ch, k

tó-

re m

ogły

by o

zdob

ić ta

petę

w st

ylu

baro

kow

ym lu

b kl

asyc

ysty

czny

m.

• ro

zróż

nia

cech

y m

alar

stw

a kl

asyc

yzm

u: s

taty

ka,

klas

yczn

e pr

opor

cje,

ston

owan

e ba

rwy;

• po

trafi

w

ykon

ać p

racę

pla

styc

zną

z za

stos

owa-

niem

mot

ywów

, dek

orac

ji, e

lem

entó

w k

ompo

-zy

cyjn

ych

char

akte

ryst

yczn

ych

dla

sztu

ki b

arok

u lu

b kl

asyc

yzm

u.16

. Bar

ok

i kla

sycy

zm.

Proj

ekt p

arte

ru

ogro

dow

ego

• O

grod

y ba

roko

we

jako

rozl

egłe

uk

łady

obe

jmuj

ące

alej

e do

jazd

o-w

e, d

zied

zińc

e, p

ałac

ora

z sa

lon

ogro

dow

y z 

ozdo

bnym

par

tere

m,

alej

ami i

 gab

inet

ami o

grod

owym

i.•

Char

akte

ryst

yczn

e ce

chy

typo

wyc

h og

rodó

w fr

ancu

skic

h: re

gula

rna

kom

pozy

cja,

zw

ykle

sym

etry

czna

w

zglę

dem

głó

wne

j ale

jki b

iegn

ącej

pr

zez

środ

ek o

grod

u, fo

rmow

ane

i rów

no st

rzyż

one

drze

wa

i krz

ewy,

al

eje,

szpa

lery

, lab

irynt

y i p

unkt

y w

idok

owe.

• Pa

rter

ogr

odow

y ja

ko u

łożo

ny

wed

ług

okre

ślon

ego

wzo

ru d

ywan

ro

ślin

ny.

• Ze

społ

y pa

łaco

wo-

ogro

dow

e w

 Eu-

ropi

e: W

ersa

l we

Fran

cji,

w P

olsc

e –

Wila

nów

.•

Wyk

onan

ie p

racy

pla

styc

znej

– p

la-

nu (w

idok

z g

óry)

par

teru

ogr

odu

baro

kow

ego

w te

chni

ce k

olaż

u.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

char

akte

ryst

yczn

e ce

chy

ogro

du b

a-ro

kow

ego

(fran

cusk

iego

): po

wią

zani

e z 

arch

itek-

turą

pał

acow

ą, r

ozle

gły

i sko

mpl

ikow

any

ukła

d ob

ejm

ując

y al

eje,

dzi

edzi

ńce,

sal

ony

ogro

dow

e z 

part

eram

i, ga

bine

tam

i i b

oski

etam

i;•

wym

ieni

a na

jbar

dzie

j zn

ane

ogro

dy b

arok

owe:

W

ersa

l we

Fran

cji,

a w

 Pol

sce

– W

ilanó

w;

• zn

a zn

acze

nie

poję

ć: p

arte

r ogr

odow

y, g

abin

ety,

bo

skie

ty;

• po

trafi

zap

lano

wać

ogr

ód b

arok

owy,

pos

ługu

jąc

się

zdob

ytą

na t

en t

emat

wie

dzą,

dot

yczą

cą n

p.

part

erów

ogr

odow

ych.

1.2.

, 3.1

., 3.

2,2.

1.

98

17. S

ztuk

a XI

X w

ieku

– g

łów

ne

styl

e i k

ieru

nki

• XI

X w

iek

– te

nden

cje

w a

rchi

tekt

u-rz

e i r

zeźb

ie n

awią

zyw

ały

do st

ylów

z 

popr

zedn

ich

epok

.•

Rozw

ój m

alar

stw

a –

obra

zy sz

talu

-go

we,

repr

ezen

tują

ce ró

żne

styl

e i k

ieru

nki.

• Ro

man

tyzm

jako

wyr

az o

rygi

naln

o-śc

i tw

órcz

ej a

rtys

tów

i ic

h in

dyw

i-du

alny

ch p

rzeż

yć. P

rzed

staw

icie

l: Eu

gène

Del

acro

ix (d

zieł

o: W

olno

ść

wio

dąca

lud

na b

aryk

ady)

• Pi

otr M

icha

łow

ski –

pol

ski p

rzed

sta-

wic

iel r

oman

tyzm

u.•

Real

izm

– o

braz

y zw

iąza

ne z

 rze-

czyw

isto

ścią

uka

zyw

ały

codz

ienn

e ży

cie

ludz

i, ic

h ci

ężką

pra

cę, z

wy-

czaj

e itp

. Prz

edst

awic

iel:

Gus

tave

Co

urbe

t (dz

ieło

: Kam

ieni

arze

).•

Impr

esjo

nizm

– o

braz

y pr

zeds

ta-

wia

ły z

mie

nnoś

ć na

tury

, wza

jem

ne

rela

cje

świa

tła i 

cien

ia w

 oto

czen

iu,

zmia

ny k

olor

u w

 zal

eżno

ści o

d po

ry

dnia

. Głę

bia

obra

zu b

udow

ana

była

za

pom

ocą

barw

, któ

rych

star

ano

się

nie

mie

szać

na

pale

cie,

lecz

kła

ść

je b

ezpo

śred

nio

na p

łótn

o w

 róż-

nym

kie

runk

u i k

szta

łcie

. Prz

ed-

staw

icie

l: Cl

aude

Mon

et (d

zieł

o:

Impr

esja

, wsc

hód

słońc

a).

Ucz

eń:

• ch

arak

tery

zuje

ogó

lnie

sztu

kę X

IX w

ieku

;•

wie

, jak

a by

ła ro

la m

alar

stw

a, a

 jaka

– a

rchi

tekt

u-ry

w sz

tuce

tego

okr

esu;

• w

ymie

nia

tend

encj

e w

 arc

hite

ktur

ze: n

eogo

tyk,

ek

lekt

yzm

;•

opis

uje

twór

czoś

ć Au

gust

a Ro

dina

;•

wyj

aśni

a po

jęci

e ro

man

tyzm

, op

isuj

e, n

a cz

ym

pole

ga te

nden

cja

w m

alar

stw

ie o

bjęt

a tą

naz

wą,

w

ymie

nia

dzie

ła t

wór

ców

rom

anty

zmu:

Eug

ène

Del

acro

ix W

olno

ść w

iodą

ca lu

d na

bar

ykad

y, P

iotr

M

icha

łow

ski B

itwa

pod

Som

osie

rrą;

• w

ie, c

o w

 mal

arst

wie

ozn

acza

ter

min

rea

lizm

–

rozr

óżni

a dw

a zn

acze

nia

tego

okr

eśle

nia

– ob

raz

real

isty

czny

jako

dzi

eło

prze

dsta

wia

jące

wie

rnie

rz

eczy

wis

tość

, i ja

ko d

zieł

o z 

nurt

u re

aliz

mu,

czy

li uk

azuj

ące

codz

ienn

e ży

cie

ludz

i, ich

cię

żką

prac

ę,

zwyc

zaje

itp.

;•

wym

ieni

a ce

chy

mal

arst

wa

impr

esjo

nist

yczn

e-go

, zna

zał

ożen

ia te

go k

ieru

nku;

• zn

a im

ię i 

nazw

isko

(Cla

ude

Mon

et) t

wór

cy o

bra-

zu, o

d kt

óreg

o po

chod

zi n

azw

a im

pres

joni

zmu,

w

ymie

nia

tytu

ł te

go d

zieł

a: I

mpr

esja

, w

schó

d sło

ńca.

3.1.

, 3.2

,

99

18. S

ztuk

a XI

X w

ieku

.To

robi

wra

żeni

e –

inte

rpre

tacj

a ob

razu

• A

naliz

a po

szcz

egól

nych

dzi

eł

XIX-

wie

czny

ch a

rtys

tów

mal

arzy

pr

zeds

taw

iony

ch w

 pod

ręcz

niku

: Eu

gène

Del

acro

ix W

olno

ść w

iodą

ca

lud

na b

aryk

ady,

Pio

tr M

icha

łow

ski

Bitw

a po

d So

mos

ierrą

, Gus

tave

Co-

urbe

t Kam

ieni

arze

, Cla

ude

Mon

et

Impr

esja

, wsc

hód

słońc

a, V

ince

nt

van

Gog

h G

wia

ździ

sta

noc,

Pau

l G

augu

in S

kąd

przy

szliś

my?

Kim

je

steś

my?

Dok

ąd id

ziem

y?•

Twór

cza

inte

rpre

tacj

a w

ybra

ne-

go o

braz

u XI

X-w

iecz

nego

art

ysty

w

 tech

nice

mal

arsk

iej.

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

poję

cie

rom

anty

zm i 

wym

ieni

a dz

ieła

tw

órcó

w r

oman

tyzm

u: E

ugèn

e D

elac

roix

Wol

-no

ść w

iodą

ca lu

d na

bar

ykad

y, P

iotr

Mic

hało

wsk

i Bi

twa

pod

Som

osie

rrą;

• w

ie, c

o w

 mal

arst

wie

ozn

acza

ter

min

rea

lizm

–

rozr

óżni

a dw

a zn

acze

nia

tego

okr

eśle

nia

– ob

raz

real

isty

czny

jako

dzi

eło

prze

dsta

wia

jące

wie

rnie

rz

eczy

wis

tość

, i ja

ko d

zieł

o z 

nurt

u re

aliz

mu,

czy

li uk

azuj

ące

codz

ienn

e ży

cie

ludz

i, ich

cię

żką

prac

ę,

zwyc

zaje

itp.

;•

wym

ieni

a ce

chy

mal

arst

wa

impr

esjo

nist

yczn

ego,

zn

a za

łoże

nia

tego

kie

runk

u or

az im

ię i 

nazw

isko

(C

laud

e M

onet

) au

tora

obr

azu,

od

któr

ego

po-

chod

zi n

azw

a im

pres

joni

zmu,

i w

ymie

nia

tytu

ł te

go d

zieł

a: Im

pres

ja, w

schó

d sło

ńca;

• zn

a tw

órcó

w p

ostim

pres

joni

styc

znyc

h: V

ince

nta

van

Gog

ha, P

aula

Gau

guin

a i p

rzyk

łady

ich

twór

-cz

ości

;•

twór

czo

inte

rpre

tuje

wyb

rany

obr

az X

IX-w

iecz

-ne

go a

rtys

ty w

 tech

nice

mal

arsk

iej.

1.2.

, 3.1

., 3.

2,2.

1.

19. S

ztuk

a XI

X w

ieku

. Now

e m

etod

y m

alow

ania

–

dyw

izjo

nizm

i p

oint

yliz

m

• D

ywiz

joni

zm ja

ko m

etod

a m

alar

ska

pole

gają

ca n

a na

kład

aniu

farb

na

płót

no d

robn

ymi p

lam

ami c

zyst

ych

kolo

rów

, któ

re –

obs

erw

owan

e z 

pew

nej o

dleg

łośc

i – m

iesz

ają

się

w si

atkó

wce

oka

wid

za, t

wor

ząc

inne

kol

ory.

• Im

pres

joni

ści –

art

yści

, któ

rzy

zapo

-cz

ątko

wal

i dyw

izjo

nizm

w m

alar

-st

wie

.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

cech

y m

alar

stw

a im

pres

joni

styc

zneg

o,

zna

zało

żeni

a te

go k

ieru

nku

(stu

diow

anie

zmie

n-no

ści n

atur

y, w

zaje

mny

ch re

lacj

i św

iatła

i ci

enia

w

 oto

czen

iu, z

mia

n ko

loru

w z

ależ

nośc

i od

pory

dn

ia;

• w

ymie

nia

imię

i na

zwis

ko a

utor

a ob

razu

, od

któ-

rego

poc

hodz

i na

zwa

impr

esjo

nizm

– C

laud

e M

onet

i ty

tuł t

ego

dzie

ła: I

mpr

esja

, wsc

hód

słoń-

ca;

3.1.

, 3.2

,2.

1.

100

• Sy

lwet

ka a

rtys

ty: C

laud

e M

onet

, np.

Bu

dyne

k Pa

rlam

entu

w Lo

ndyn

ie lu

b N

enuf

ary.

• Pu

enty

lizm

lub

poin

tyliz

m (z

 jęz.

fra

ncus

kieg

o po

intil

ler [

czyt

.: puę

-tij

e] –

kro

pkow

ać, p

unkt

ować

) – to

te

chni

ka st

anow

iąca

rozw

inię

cie

dyw

izjo

nizm

u. Te

chni

ka ta

był

a st

o-so

wan

a pr

zez

neoi

mpr

esjo

nist

ów.

• Sy

lwet

ka a

rtys

ty: G

eorg

es S

eura

t N

iedz

ieln

e po

połu

dnie

na

wys

pie

Gra

nde

Jatt

e.•

Insp

irow

anie

się

obra

zam

i im

pre-

sjon

istó

w, p

ostim

pres

joni

stów

i m

alow

anie

mar

twej

nat

ury

lub

pejz

ażu

met

odą

dyw

izjo

nizm

u lu

b po

inty

lizm

u.

• w

ymie

nia

i opi

suje

now

e m

etod

y m

alow

ania

: dy-

wiz

joni

zm i 

poin

tyliz

m;

• po

trafi

zas

toso

wać

te m

etod

y w

e w

łasn

ym d

zia-

łani

u pl

asty

czny

m;

20. S

ztuk

a XI

X w

ieku

. M

ój p

okój

. In

spir

ując

a tw

órcz

ość

Vinc

enta

van

G

ogha

• Tw

órcz

ość

Vinc

enta

van

Gog

ha

– pr

ezen

tacj

a ró

żnor

odny

ch te

ma-

tycz

nie

obra

zów

tego

art

ysty

ora

z no

ty b

iogr

afi c

znej

.•

Cech

y tw

órcz

ości

V. v

an G

ogha

: ek

spre

syjn

y ję

zyk,

cha

rakt

erys

tycz

-ne

, eks

pres

yjne

pla

my

barw

ne

w fo

rmie

kró

tkic

h i d

ynam

iczn

ych

różn

obar

wny

ch k

rese

k (p

ocią

gnię

ć pę

dzla

), st

osow

anie

impa

sto.

• N

amal

owan

ie w

nętr

za sw

ojeg

o po

-ko

ju –

pra

ca m

alar

ska

insp

irow

ana

Sypi

alni

ą Vi

ncen

ta w

 Arle

s.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

i opi

suje

now

e m

etod

y m

alow

ania

: dy-

wiz

joni

zm i 

poin

tyliz

m;

• po

trafi

zas

toso

wać

te m

etod

y w

e w

łasn

ym d

zia-

łani

u pl

asty

czny

m;

• zn

a tw

órcę

po

stim

pres

joni

styc

zneg

o Vi

ncen

ta

van

Gog

ha, c

hara

kter

yzuj

e kr

ótko

jego

twór

czoś

ć;•

rozu

mie

poj

ęcie

eks

pres

ja n

a po

dsta

wie

tw

ór-

czoś

ci V

ince

nta

van

Gog

ha;

• w

ie, n

a cz

ym p

oleg

a te

chni

ka im

past

o –

anal

izuj

e dz

ieła

mal

arsk

ie V

ince

nta

van

Gog

ha.

1.2.

, 3.1

., 3.

2,2.

1.

101

• W

ykor

zyst

ywan

ie te

chni

ki p

oint

y-liz

mu,

impa

stu,

stos

owan

ie e

kspr

e-sy

jnej

i ko

ntra

stow

ej g

amy

barw

nej.

21. S

ztuk

a XX

w

ieku

– n

owe

styl

e

• Ce

chy

arch

itekt

ury

XX w

ieku

i pr

zy-

kład

y bu

dow

li.•

Twór

czoś

ć tr

zech

wie

lkic

h rz

eź-

biar

zy X

X w

ieku

– C

onst

antin

a Br

âncu

și, H

enry

Moo

re’a

 i A

leks

an-

dra

Cald

era.

• Fo

wiz

m, a

bstr

akcj

oniz

m –

pod

o-bi

eńst

wa

i róż

nice

mię

dzy

kier

un-

kam

i w m

alar

stw

ie X

X w

ieku

.•

Char

akte

ryst

yka

obra

zów

kub

i-st

yczn

ych

• In

form

el, p

op-a

rt., o

p-ar

t. –

cech

y ki

erun

ków

.

Ucz

eń:

• zn

a, w

ymie

nia,

cha

rakt

eryz

uje

wyb

rane

kie

runk

i m

alar

stw

a XX

wie

ku, t

akie

jak

fow

izm

, abs

trak

-cj

oniz

m, k

ubiz

m, i

nfor

mel

, pop

-art

, op-

art.;

• w

ymie

nia

wyb

rane

bud

owle

XX

wie

ku, o

kreś

la

mat

eria

ły b

udow

lane

, z ja

kich

pow

stał

y i g

łów

ne

cech

y st

ylow

e ty

ch b

udow

li (w

illa

Kauf

man

na,

oper

a w

 Syd

ney,

Wie

lka

Ark

a w

 Par

yżu)

;•

wym

ieni

a na

zwis

ka w

ybitn

ych

rzeź

biar

zy X

X w

ie-

ku i 

opis

uje

ich

twór

czoś

ć (C

onst

antin

Brâ

ncuș

i, H

enry

Moo

re i 

Ale

ksan

der C

alde

r).

3.1

., 3.

2,

22. S

ztuk

a XX

wie

ku

Arc

hite

ktur

a ja

k z 

bajk

i. A

nton

io G

audi

i F

ried

ensr

eich

H

unde

rtw

asse

r

• Pr

zem

iany

w a

rchi

tekt

urze

XX

wie

ku: u

pros

zczo

na fo

rma

budo

wli,

ta

nie,

lekk

ie i 

bard

ziej

funk

cjon

alne

m

ater

iały

.•

Twór

czoś

ć dw

óch

arty

stów

arc

hi-

tekt

ów: A

nton

io G

audi

ego

oraz

Fr

iede

nsre

icha

Hun

dert

was

sera

na

tle u

pros

zczo

nych

, geo

met

rycz

-ny

ch fo

rm a

rchi

tekt

ury

XX w

ieku

.•

Char

akte

ryst

yka

twór

czoś

ci A

nto-

nio

Gau

dieg

o.•

Char

akte

ryst

yka

twór

czoś

ci F

rie-

dens

reic

ha H

unde

rtw

asse

ra.

Ucz

eń:

• w

ymie

nia

wyb

rane

bud

owle

XX

wie

ku, o

kreś

la

mat

eria

ły b

udow

lane

, z ja

kich

pow

stał

y, i g

łów

ne

cech

y st

ylow

e ty

ch b

udow

li (w

illa

Kauf

man

na,

oper

a w

 Syd

ney,

Wie

lka

Ark

a w

 Par

yżu)

;•

opis

uje

twór

czoś

ć ar

chite

któw

XX

wie

ku A

nton

io

Gau

dieg

o i F

riede

nsre

icha

Hun

dert

was

sera

;•

wie

, czy

m s

ię w

yróż

niaj

ą dz

ieła

arc

hite

kton

iczn

e w

ymie

nion

ych

twór

ców

na

tle i

nnyc

h bu

dow

li w

spół

czes

nych

;•

wyk

onuj

e m

akie

tę o

rygi

naln

ej,

kolo

row

ej b

u-do

wli

insp

irow

anej

twór

czoś

cią

Ant

onio

Gau

die-

go i 

Frie

dens

reic

ha H

unde

rtw

asse

ra.

1.2.

, 3.1

., 3.

2,2.

1.

102

• W

ykon

anie

mak

iety

bud

owli

insp

i-ro

wan

ej tw

órcz

ości

ą A

. Gau

dieg

o i F

. Hun

dert

was

sera

.23

. Szt

uka

XX

wie

ku. R

elie

f ko

nstr

ukty

wi-

styc

zny

• Ko

nstr

ukty

wiz

m ja

ko k

ieru

nek

w sz

tuce

abs

trak

cyjn

ej –

naj

waż

-ni

ejsz

e ce

chy:

rodz

aj a

bstr

akcj

i geo

-m

etry

czne

j, ob

razy

prz

edst

awia

jące

pr

oste

ele

men

ty g

eom

etry

czne

, ca

łkow

ita re

zygn

acja

z p

rzed

sta-

wia

nia

rzec

zyw

isto

ści.

• Tw

órcz

ość

Hen

ryka

Sta

żew

skie

go

– je

dneg

o z 

najb

ardz

iej z

nany

ch

prze

dsta

wic

ieli

kons

truk

tyw

izm

u w

 Pol

sce

(m.in

. kom

pozy

cje

relie

fo-

we,

pła

skor

zeźb

y w

ykon

ywan

e na

dr

ewni

anej

lub

met

alow

ej p

łyci

e).

• W

ykon

anie

relie

fu p

rzes

trze

nneg

o w

 kom

pozy

cji r

ytm

iczn

ej in

spiro

-w

aneg

o tw

órcz

ości

ą ko

nstr

ukty

wi-

styc

zną.

Ucz

eń:

• ch

arak

tery

zuje

wyb

rane

kie

runk

i mal

arst

wa

XX

wie

ku: a

bstr

akcj

oniz

m, k

onst

rukt

ywiz

m;

• od

różn

ia a

bstr

akcj

ę ge

omet

rycz

ną o

d in

nych

ro-

dzaj

ów a

bstr

akcj

i;•

potr

afi

prze

łoży

ć za

sady

wyb

rany

ch k

ieru

nków

m

alar

stw

a XX

wie

ku n

a w

łasn

ą dz

iała

lnoś

ć pl

a-st

yczn

ą;•

twor

zy re

lief i

nspi

row

any

kons

truk

tyw

isty

czny

mi

dzie

łam

i Hen

ryka

Sta

żew

skie

go.

1.1.

, 1.2

., 3.

1.,

3.2,

2.1

.

24. S

ztuk

a XX

w

ieku

. Kie

runk

i w

 mal

arst

wie

. Pr

ojek

t op-

art

• Zd

efi n

iow

anie

złu

dzen

ia o

ptyc

zne-

go.

• O

p-ar

t (op

tical

art

– sz

tuka

opt

ycz-

na, w

zrok

owa)

jako

odm

iana

ab

stra

kcjo

nizm

u ge

omet

rycz

nego

w

ywoł

ując

ego

złud

zeni

a op

tycz

ne

(wra

żeni

a gł

ębi,

ruch

u, w

irow

ania

, w

ibro

wan

ia it

p. p

rzed

staw

iany

ch

na n

im e

lem

entó

w).

• O

p-ar

t. sz

tuka

czę

sto

twor

zona

za

pom

ocą

kom

pute

ra.

Ucz

eń:

• ch

arak

tery

zuje

op-

art

jako

kie

rune

k m

alar

stw

a XX

wie

ku;

• po

trafi

za

stos

ować

zas

ady

posz

czeg

ólny

ch, p

o-zn

anyc

h ki

erun

ków

mal

arst

wa

XX w

ieku

we

wła

-sn

ej d

ział

alno

ści p

last

yczn

ej;

• tw

orzy

dzi

eło

w s

tylu

op-

art,

wyk

orzy

stuj

ąc z

łu-

dzen

ia o

ptyc

zne;

• st

osuj

e do

wyk

onan

ia p

racy

nar

zędz

ia p

rogr

amu

grafi

czn

ego.

1.2.

, 3.1

., 3.

2,2.

1., 2

.2.

103

• W

ykon

anie

pra

cy g

rafi c

znej

w st

ylu

op-a

rt z

 zas

toso

wan

iem

nar

zędz

i pr

ogra

mu

grafi

czn

ego;

wyk

orzy

sta-

nie

okre

ślon

ego

złud

zeni

a op

tycz

-ne

go.

25. S

ztuk

a XX

w

ieku

: obr

azy

bezk

szta

łtne

i p

opul

arne

• In

form

el lu

b ar

t inf

orm

el ja

ko k

ie-

rune

k w

 mal

arst

wie

, pro

ponu

jący

ob

razy

nie

plan

owan

e, m

alow

ane

spon

tani

czni

e zg

odni

e z 

tym

, co

w d

anej

chw

ili w

ydaw

ało

się

wła

ści-

we

arty

ście

.•

Obr

azy

w st

ylu

info

rmel

– p

łótn

a po

kryw

ane

barw

nym

i pla

mam

i, lin

iam

i – fa

rby

wyl

ewan

e be

zpo-

śred

nio

na p

odło

że w

 cel

u po

zost

a-w

ieni

a na

nim

bar

wny

ch śl

adów

. Pr

zeds

taw

icie

l: Ja

ckso

n Po

llock

.•

Pop-

art.

odpo

wie

dzią

art

ystó

w

na k

onsu

mpc

yjny

cha

rakt

er z

a-ch

odni

ej c

ywili

zacj

i: m

alow

anie

do

wol

nie

zest

awio

nych

frag

men

-tó

w re

klam

i ko

mik

sów

, prz

edst

a-w

iani

e do

kład

nie

odw

zoro

wan

ych

prze

dmio

tów

cod

zien

nego

uży

tku.

Pr

zeds

taw

icie

l: A

ndy

War

hol.

Ucz

eń:

• ch

arak

tery

zuje

wyb

rane

kie

runk

i mal

arst

wa

XX

wie

ku, t

akie

jak

info

rmel

i po

p-ar

t;•

wym

ieni

a ce

chy

dzie

ł Jac

kson

a Po

llock

a;•

opis

uje

dzie

ła A

ndy’

ego

War

hola

;•

potr

afi

zast

osow

ać z

asad

y po

szcz

egól

nych

, po-

znan

ych

kier

unkó

w m

alar

stw

a XX

wie

ku w

e w

ła-

snej

dzi

ałal

nośc

i pla

styc

znej

: wyk

onuj

e ko

mpo

-zy

cję

w st

ylu

info

rmel

lub

pop-

art;

• w

ykor

zyst

uje

do

wyk

onan

ia

prac

y na

rzęd

zia

kom

pute

row

ego

prog

ram

u gr

afi c

zneg

o.

1.2.

, 3.1

., 3.

2,2.

1., 2

.2.

26. O

braz

y i m

apy

myś

li•

Przy

pom

nien

ie w

iado

moś

ci n

a te

-m

at e

lem

entó

w fo

rmy

plas

tycz

nej

dzie

ła sz

tuki

mal

arsk

iej,

taki

ch ja

k:

kom

pozy

cja,

prz

estr

zeń,

per

spek

-ty

wa,

gam

a ba

rwna

, rod

zaje

pla

m

barw

nych

, św

iatło

.

Ucz

eń:

• ok

reśl

a śr

odki

pla

styc

zne

w d

ziel

e m

alar

skim

(li-

nia,

pla

ma

barw

na, k

olor

ysty

ka, k

ompo

zycj

a, p

er-

spek

tyw

a, św

iatło

);•

wym

ieni

a te

mat

y dz

ieł m

alar

skic

h;

1.2.

, 3.1

., 3.

2,

104

• Po

wtó

rzen

ie in

form

acji

doty

cząc

ych

tem

atyk

i dzi

eł sz

tuki

mal

arsk

iej.

• In

form

acje

na

tem

at m

etod

y za

pa-

mię

tyw

ania

i pr

zysw

ajan

ia w

iado

-m

ości

naz

ywan

ej m

apą

myś

li (lu

b m

apą

men

taln

ą).

• St

osow

anie

met

ody

map

y m

enta

l-ne

j do

okre

ślan

ia c

ech

char

akte

ry-

styc

znyc

h dz

ieła

sztu

ki m

alar

skie

j (p

odst

awa

do o

pisu

lub

anal

izy

dzie

ła).

• ok

reśl

a st

yl d

zieł

a m

alar

skie

go i

 kie

rune

k, j

aki

uksz

tałto

wał

jego

form

ę i t

reść

;•

używ

a m

ap m

yśli

do o

kreś

leni

a ce

ch o

braz

ów

i ana

lizy

ich

kom

pone

ntów

.

27. O

pisu

jem

y ob

razy

• Pr

zygo

tow

anie

i an

aliz

a m

ap m

yśli.

• El

emen

ty o

pisu

(lub

ana

lizy)

dzi

eła

mal

arsk

iego

.•

Map

a m

yśli

doty

cząc

a da

nego

ob-

razu

pod

staw

ą do

jego

szer

szeg

o op

isu

(ana

lizy)

.•

Wyk

onan

ie o

pisu

wyb

rane

go

obra

zu: a

utor

, tyt

uł i 

czas

pow

sta-

nia;

tend

encj

e ar

tyst

yczn

e, k

tóre

w

płyn

ęły

na fo

rmę

obra

zu; t

ech-

nika

wyk

onan

ia, w

ymia

ry i 

mie

j-sc

e pr

zech

owyw

ania

(np.

naz

wa

muz

eum

); te

mat

obr

azu

i dok

ładn

y op

is te

go, c

o na

nim

wid

zim

y;

okre

ślen

ie k

ompo

zycj

i i z

asto

sow

a-ny

ch śr

odkó

w a

rtys

tycz

nych

: lin

ii,

plam

, kol

orys

tyki

, fak

tury

, spo

sobu

pr

zeds

taw

ieni

a pr

zest

rzen

i i ro

dza-

ju św

iatła

; opi

s sym

boli

lub

hist

orii

Ucz

eń:

• ok

reśl

a śr

odki

pla

styc

zne

w d

ziel

e m

alar

skim

(li-

nia,

pla

ma

barw

na, k

olor

ysty

ka, k

ompo

zycj

a, p

er-

spek

tyw

a i ś

wia

tło);

• w

ymie

nia

tem

aty

dzie

ł mal

arsk

ich;

• ok

reśl

a st

yl d

zieł

a m

alar

skie

go i

 kie

rune

k, j

aki

uksz

tałto

wał

jego

form

ę i t

reść

;•

używ

a m

ap m

yśli

do o

kreś

leni

a ce

ch o

braz

ów

i ana

lizy

ich

kom

pone

ntów

;•

opis

uje

dzie

ło sz

tuki

mal

arsk

iej w

 form

ie p

odst

a-w

owej

ana

lizy.

1.2.

, 3.1

., 3.

2,

105

pr

zeds

taw

iony

ch p

osta

ci c

zy p

rzed

-m

iotó

w; w

łasn

e w

raże

nia,

opi

nia

na

tem

at d

zieł

a i j

ej u

zasa

dnie

nie.

28. M

uzeu

m.

Odw

iedz

amy

muz

ea

w rz

eczy

wis

to-

ści w

irtu

alne

j

• Zn

acze

nie

term

inu

muz

eum

.•

His

toria

, rol

a i f

unkc

je m

uzeu

m.

• Ed

ukac

yjna

funk

cja

muz

eów

.•

Muz

ea n

arod

owe

i ich

zna

czen

ie

dla

kultu

ry n

arod

u.

Ucz

eń:

• po

trafi

zde

fi nio

wać

term

in m

uzeu

m; c

hara

kter

y-zu

je k

rótk

o hi

stor

ię m

uzeu

m;

• ro

zum

ie r

olę

i fu

nkcj

e m

uzeó

w w

e w

spół

cze-

snym

świe

cie;

• w

ymie

nia

funk

cje

eduk

acyj

ne m

uzeu

m;

• w

ie, c

zym

jest

muz

eum

nar

odow

e.

1.2.

, 3.1

.,

29. M

uzeu

m.

Wys

taw

a ni

ezw

ykły

ch

dzie

ł

• D

efi n

icje

: wys

taw

a st

ała,

gal

eria

, w

ysta

wa

czas

owa.

• W

erni

saż

jako

uro

czys

te o

twar

cie

wys

taw

y.•

Funk

cja

kura

tora

wys

taw

y.•

Org

aniz

acja

wys

taw

y pr

ac u

czni

ów

na te

reni

e sz

koły

poł

ączo

na z

 uro

-cz

ysty

m w

erni

saże

m (i

 – e

wen

tual

-ni

e –

z au

kcją

).

Ucz

eń:

• po

sług

uje

się

poję

ciam

i: w

ysta

wa

stał

a, c

zaso

wa,

ga

leria

, wer

nisa

ż;•

zna

rolę

i za

dani

a ku

rato

ra w

ysta

wy;

• cz

ynni

e w

spół

ucze

stni

czy

w o

rgan

izow

aniu

wy-

staw

y w

 swoj

ej sz

kole

.

1.1.

, 1.2

., 2.

2.,

30. S

ylw

etki

w

ybra

nych

po

lski

ch

twór

ców

lu

dow

ych

• Po

jęci

e et

nogr

afi i.

• Ce

le i 

funk

cje

muz

eum

etn

ogra

fi cz-

nego

.•

Rola

muz

eów

etn

ogra

fi czn

ych

w o

becn

ych

czas

ach.

• Sy

lwet

ki i 

dzie

ła tw

órcó

w lu

dow

ych

– Ka

tarz

yny

Gaw

łow

ej, E

wel

iny

Pęks

owej

lub

Rom

ana

Śled

zia.

Ucz

eń:

• w

ie, c

zym

jest

i ja

ką p

ełni

funk

cję

muz

eum

etn

o-gr

afi c

zne;

• zn

a na

zwis

ka i 

krót

ko c

hara

kter

yzuj

e tw

órcz

ość

wyb

rany

ch a

rtys

tów

ludo

wyc

h: K

atar

zyny

Gaw

-ło

wej

, Ew

elin

y Pę

ksow

ej i 

Rom

ana

Śled

zia;

• w

ypow

iada

się

na te

mat

fi lm

u o 

twór

czoś

ci E

we-

liny

Pęks

owej

.

1.1.

, 1.2

.,

106

• Pr

ojek

cja

fi lm

u do

kum

enta

lneg

o Sz

tuka

ludo

wa

i nai

wna

| Ew

elin

a Pę

ksow

a (re

żyse

ria: R

oman

Wik

ieł,

rok

prod

ukcj

i: 20

06, p

rodu

cent

: N

arod

owy

Inst

ytut

Aud

iow

izua

lny,

cz

as tr

wan

ia: 2

8’03

’’; fi l

m d

ostę

pny

w In

tern

ecie

).31

. Czy

zna

sz

wsz

ystk

ie

taje

mni

ce s

ztuk

pl

asty

czny

ch?

Wie

lki q

uiz

– po

wtó

rzen

ie

mat

eria

łu

• W

ykon

ywan

ie z

adań

-zag

adek

z q

u-iz

u Sp

raw

dź, c

zy zn

asz j

uż w

szys

tkie

ta

jem

nice

sztu

k pl

asty

czny

ch, d

o-ty

cząc

ych

zaga

dnie

ń po

znan

ych

w k

lasa

ch 4

-6 ta

kich

jak:

kre

ska,

ba

rwa,

prz

estr

zeń,

kom

pozy

cja,

św

iatło

, a ta

kże

dzie

dzin

y sz

tuki

, op

is o

braz

u, te

mat

y dz

ieł s

ztuk

i.

Ucz

eń:

• w

yjaś

nia

poję

cie

kres

ki, w

ymie

nia

jej r

odza

je;

• ro

zum

ie, c

zym

jest

bar

wa,

jaki

e są

rodz

aje

barw

i g

amy

barw

ne;

• de

fi niu

je te

rmin

: kom

pozy

cja;

• w

ymie

nia

rodz

aje

kom

pozy

cji;

• zn

a ok

reśl

enia

dot

yczą

ce ro

dzaj

ów św

iatła

w d

zie-

le m

alar

skim

;•

wym

ieni

a i o

pisu

je ro

dzaj

e pe

rspe

ktyw

y;•

syst

emat

yzuj

e i 

porz

ądku

je w

iedz

ę do

tycz

ącą

dzie

dzin

sztu

ki;

• w

ymie

nia

tem

aty

dzie

ł szt

uki;

• po

trafi

opi

sać

obra

z z 

uwzg

lędn

ieni

em p

last

ycz-

nych

środ

ków

form

alny

ch.

1.1.

, 1.2

., 3.

1.,

3.2.

,