Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

download Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

of 218

Transcript of Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    1/218

    WICZENIA GRAMATYCZNE

    Z JZYKA POLSKIEGO

    PIOTR G RNC REK

    CZAS NA CZASOWNIK

    poziom

    RE D N I O G L N Y

    Krakw

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    2/218

    WICZENIA

    E>

    Prosz odpow iedzie na pytania dotyczce tekstu.

    1. Czy Tomek przygotowuje si do egzaminw?

    2. Czy Tomek jes t s tudentem?

    3. Ile lat ma Tomek?

    4. Czy Tom ek za jmuje si zamiataniem ulic?

    5. Dlaczego rodzice T omk a s zdenerwowani?

    6. Dlaczego rodzice To mk a nie zapraszaj ju do siebie pastwa Ko-

    walskich?

    7. Czy Krzysztof Kowalski studiuje eko no m i?

    8. Czy To m ekje st niedobrym synem?

    9. Czy To m ek czsto wydyma wargi?

    10. Czy Tom ek ucieka sam od siebie?

    &

    Wystpujce

    w

    zdaniach czasowniki prosz p rzeksztaci wedug wzoru.

    WZR: przygotowa -przygotowywa

    1. Akwarium M ichaa byo nieszczelne i wyciekaa z niego woda. Na

    szczcie niewiele zdyo je j ,

    2. Przysyasz mi tak duo listw. Czy

    w

    jed ny m z nich mogaby

    swoje zdjcie?

    3. Wczoraj wyjtkowo dugo zostaem w pracy. Nie wyobraam sobie

    jednak, bym mia czciej

    4. M oje dzieci systematycznie wyudzaj ode mn ie pien idze. N ie wiem

    tylko, od kogo a m am je

    5. Pan dyrektor nagrodziwtym m iesicu cay nasz zesp. Je ste m zda-

    nia, e ludzi powinno si stale

    za dob r pra c.

    6. Bigos es t smaczniejszy, kiedy po ugotow aniu zamrozi si go. W zasa-

    dzie pow inno si go kilka razy.

    7. Po licja szybko zatrzymaa zodzieja, ktry okrad nasz sklep. Je st w ic

    nadzieja, e nie bdzie u innych.

    8. Nikt

    z

    nas tak naprawd nie lubi zmywa naczy. Po dzisiejszej kola-

    cji niestety ja musz j e

    9. Zim trudno jest ogrza tak duy dom jak wasz. Na szczcie nie

    85

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    3/218

    WICZENIA

    rosz odpowiedzie na pytania dotyczce tekstu.

    1.

    Czy

    Szczepan, boh ater opow iadania, mia

    w

    szkole pow odzenie u ko-

    leanek?

    2. Czy Szcz epa njes t koleeski?

    3. Jak i stosunek do Szczep ana m ieli nauczyciele?

    4. Czy Szczepan posiad a wielu przyjacizczasw studen ckich?

    5. Ja k Sz czepan rywalizuje

    z

    kolegami

    w

    pracy?

    6. Jak ie plany ma Szczepan

    w

    stosunku d o pan ny Krysi?

    7. Czy Szczepanow i zaley na p opu larnoc i?

    8. Czyjest kto, kto lubi Szczepana?

    9. Czy Szc zep anje st inteligentny?

    10. Co tak naprawd podnieca Szczepana?

    &

    Prosz uzupe ni ponisze zdania odpow iednimi czasownikami

    {pisa,

    nie,

    skoczy,

    ci, depta, rzuca, pali, czy).

    1. Poar lasu nie by chyba przypadkowy. Spec jalista ze stray poa rnej

    twierdzi, e kto m usia go

    2. Mam troch za dugie wosyjak na takie upalne lato. Chyba pjd

    do fryzjera, eby e troch

    3. Panie d yrektorze, dokum enty s gotowe ju od trzech dni. Musi j e

    pan tylko

    4. Czekasz u p godziny na autobus, a a ja d wanie

    w

    tym samym

    kierunku . Wsiadaj, to ci do dom u.

    5. Kupiem komp uter, mo nitor, drukark, skane r i goniki. Nie wiem

    niestety, ja k to wszystko teraz

    6. Rom eo nie mg

    wej

    na wysoki balkon , na ktrym staa Jul ia. Moe

    gdyby , dostab y

    si

    do ukocha nej .

    7. An na spe cjalnie up ucia swoj chusteczk na pod og. Ale aden

    z panw n ie pieszy si, eby j

    136

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    4/218

    3. Gdybym mia/a szczcie, dostabym/labym t now prac

    w

    banku.

    4. Gdyby An na n ie powtarzaa zawsze, ejest em za gruby, nie byoby mi przykro.

    5. Gdyby uczy/a si zawsze prze d egzam inem , nie mu siaby/aby zdawa esz-

    cze raz.

    6. Gdy byjecha/ a do Tomaszowa, wybrabym/abym si z tob.

    7. Gdyby sprzed awa/a swjsamoch d, kupibym/abym go.

    8. Gdyby Adam by dobr ym ssia dem , ylibymywzgodzie.

    9. Gdyby po god a nie bya fatalna, zostalibymy wgrach eszcze dwa dni.

    10. Gdyby pan Now ak lubi wydawa pienid ze, je go ona miaaby nowe futro .

    wicz. 3

    1. ... chc ieliby cie tam wybra si.

    2. . .. chciabym bawi si cudzym kosztem .

    3. . . . chciayby kupi sobie kilka sukienek .

    4. . . . chciabym zje co kon kre tne go.

    5. . . . chcielibymy spotk a sizwam i.

    6. . . . chc iaby nic n ie rob i i osiga sukcesy.

    7. . . . chciayby przeprow adzi si do Gda ska.

    wicz. 4

    1. Czy mog libycie (m ogybycie) ju spa?

    2. Zosiu, ugotowaaby co na obiad .

    3. Chciabym zaprosiwasdo tej nowej restaura cji.

    4. Odwiedziby nasjutro, Wojtku.

    5. Odpowiedzielibycie (odpowiedziaybycie) na mj list.

    6. Czy lubilibycie (lubiybycie) m oj teciow?

    7. Mwilibycie (mwiybycie) po polsku.

    8. Czytalibycie pastw o ten tekst.

    wicz. 5

    1. W arto by kup i now gitar.

    2. W arto by i gdzie potaczy.

    3. Wa rto by pi teraz wicej sokw.

    4 . Warto by obejrze ten f i lm.

    5. W arto by zapam ita cay tekst.

    6. Wa rto byju o tym myle.

    wicz. 7

    1. Gdybym by znanym p isarzem , czytano by m oje ksiki.

    2. Gdybym ustanowi nowy reko rd wiata, chw alono by mn ie.

    3. Gdybym zawsze wszystkim psu hum or, den erwo wan o by si na m j widok.

    4. Gdyby on by kre atore m m ody, nawet wParyu szyto by jeg o suknie.

    5. Gdyby wykonawcy mili dobry pro jekt, zaczto by budowa nowy stadion.

    6. Gdyby to by doskon ay prod ukt, kup owano by go masowo.

    7. Gdyby Jo la bya fotoge niczna , fotografow ano b yj.

    8. Gdyby opowiada stare dowcipy, mian o by ci dosy.

    wicz. 9

    1. gdyby, mgbym 2. miabym 3. wygldabym 4. zainteresowayby 5 . zaleaoby,

    eby 6. oddaby m 7. pomylaaby 8. zmien ibym 9. przestabym 10. zajbym

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    5/218

    12. es te m caowany 13. zostaa sko czon a 14. zosta stracony 15. zostaem obudzo -

    ny 16. czuj si oszukany 17. je st organizowany 18. by wysuchany i zrozumiany

    19. bdziesz oblegana 20. bdzie dany 21. oddany

    11 . TRUDN O S I ZDECYDOW A

    wicz. 2

    1. zrozumiem 2. spyta 3. zrobi 4. strac 5. skoczy 6. zgubi 7. zbudu je 8. zjem

    wicz. 3

    1. zaczeka 2. pocaowa 3. ugotowa 4. wypi 5. nauczy si 6 . ogoli si 7. zagrasz

    8. poszukaj 9. umyj 10. zanotowa 11. olepnie 12. nak arm i 13. wyschnie

    14. usysz 15. pochwalcie 16. zaprowadzi

    wicz. 4

    1. wemiesz 2. dojd ziecie 3. pooysz 4. pow iedzie 5. woy 6. dooy 7. od ej

    8. odoy 9. opowiem 10. przyjd 11. siedzie 12. wej 13. oglda 14. znale

    si 15. wyjedaj 16. wjedaj

    wicz. 5

    1. spali 2. poradzi 3. zagadasz 4. zapiewamy 5. zaniesiemy 6. zapalia 7. zapro-

    ponowa 8. zapukaj

    wicz. 6

    1. zapyta 2. zrobi 3. zapiewa 4. zrezygnowa 5. wymyle 6. poje ch a 7. zdecy-

    dowa 8. poradzi 9. ugotowa 10. uty 11. zmartwi 12. nauczy 13. uczesa

    14. ostrzyc 15. skoczy 16. ogoli 17. napisa 18. przeczyta 19. przey

    12. M W SOBIE CO CHCESZ

    wicz. 2

    1. odp isa 2. zapisz 3. nap isa 4. opisa 5. wypisa 6. prze pisa 7. dop isa

    8. rozpisaem 9. podp isa 10. wpisa 11. popisa 12. spisa 13. przypisuje

    wicz. 3

    1. poczytam 2. wczyta 3 . doczytasz 4 . rozczytaem 5. przeczyta 6. odczytanie

    7. zaczytuje 8. przeczyta 9. wyczytae

    wicz. 4

    1. dorobi 2. dorob i 3. naro bi 4. narob i 5. nadro bi 6. obro bi 7. odrob i

    8. porobi 9 . podrobi 10. przerobi 11. rozrobi 12. urob i 13. urobiem 14. wro-

    bi 15. wyrobi 16. zrobi 17. zarobi

    wicz. 5

    I. mwisz, wmwisz 2. zamwi, omwim y 3. pom wi 4. wymwi 5. umwmy

    6. nam wiem 7. um wi 8. odm wi 9. mwi, przemw i 10. przymawiae

    II . obmwil i 12. zmwio, namwi,rozmwi 13. odmwi 14. omwi ^. w m -

    wi 16. przemwisz 17. umw i, odm wi

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    6/218

    13 .

    OPAMITAJ

    SI

    wicz. 2

    1. wyciec 2. przysa 3. zostawa 4. wyudzi 5. nagradza 6. zamraa 7. okrada

    8. zmy 9. ogrzewa 10. odczytywa 11. zachowywa

    wicz. 3

    1. podpisa 2. umrze 3. opanowywa 4 . zamalowywa 5. przepisa 6. odkrywamy

    7. wysypia si 8. wysiedzie 9 . wygra 10. doku pow a 11. pod such aem

    wicz. 4

    1. przygotowywa 2. domalowywa 3. odpisywa 4. przemyliwa 5. przypatrywa si

    6. odsiadywa 7. okrada 8. dogadza 9. wydusza 10. uciera 11. wymiata 12. za-

    sysa

    wicz. 5

    1. dole cie 2. dowiedzie si 3. odkrzykn 4. podtrzyma 5. ogrza 6. rozmy

    7. wyciec 8. przyby 9. zawilgn 10. wymyli 11 . dotrze 12. zarob i

    wicz. 6

    I. przygotowywa 2. przygotowa 3. obiecywae, przypatrywa si, zacze 4 . -

    5. zam iata, z am ie 6. - 7. pozwalalimy, pozwolisz, otrzymywa, otrzymae,

    prz elec , przelatywa, ode gra , odgrywa, przypatrz si,wydymaj 8. wydm 9. za-

    pros i, zaprasza, dowiadywa si, dowiedzie si 10. op an uj si, u ciek a

    II . uciec, opanowywa, umrze, zmarnowae 12. um iera

    14. PO JAD ESZCZ E DA LEJ

    wicz. 2

    1. pjdziesz 2. posza 3. poszed 4. poszed 5. przychodzisz 6. poszed 7. posze-

    de 8. przyszede 9. pjd

    wicz. 3

    1. po jech a 2. przyjedzie 3. jed zicie 4. wyjecha 5. wjeda 6. dojedziem y 7. od-

    je ch a 8. przyjedasz 9. odjeda 10. pojedzi

    wicz. 4

    1. lata 2. przyleci 3. odleciay 4 . przelatuj 5. nadleciay 6. wylatuje 7. przeleciay

    8. wlecia

    wicz. 5

    1. przepyn 2. pobiegnie 3. przypywaj 4. dobiega 5. popywa 6. przybiegnie

    7. pobiega 8. wypyn

    wicz. 6

    1. wcho dzi, wychodzi 2. przylatuje, odlatu je 3. wjech a, w yjecha 4. przyjeda,

    odjeda 5. przychodzi, odchodzi 6. przypyna, odpynie 7. przychodzio 8. od-

    biega 9. dochodzia 10. dochodzi

    wicz. 7

    1. pochodz 2. dochodziem 3. dobiegam 4. przeleciaa 5. przychodzi 6. pojecha-

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    7/218

    lem 7. polec iaem 8. popynem 9. przepywaj, przelatuj 10. wchod zili, scho-

    dzili 11. przepynem, pobiegem 12. odlatuje, odjeda 13. dopynem 14. prze-

    jad , p rzelec 15. przejd, po spaceru j 16. poatam , pojed 17. popywam

    15. L U B I B YWA

    wicz. 2

    1. pisywa

    2.

    jad am 3. bywa 4. sypiaj 5. miewa 6. czytuje 7. widywa 8. pija

    9. grywam

    wicz. 3

    1. mi ja 2. zbijasz 3. wraca 4. kupow a 5. zarab ia 6. ob rac a si 7. zajmow a

    8. zostawa 9. sprawia 10. sprawdzam

    wicz. 4

    1. lata 2 . chad zaj 3. pywa 4. bieg a 5. uciek a 6. wraca 7. jed 8. mija j

    wicz. 5

    1. maw ia 2. jed zi 3. siadywa 4. pisywa 5. kupowa 6. e 7. gra 8. pi 9. sta

    10. kicha

    wicz. 6

    1. bywa 2. pijam 3. jadam 4. dawa 5. spotykam 6. mawia 7. pozwalam, zarabiam

    8. grywam 9 . miewam 10. chadzam 11. czytuj 12. pisuj 13. je d 14. widuj

    15. pywam, grywam 16. siadywa, sypia 17. bywam, ub iera si 18. chadz a

    19. pozwalam, odpoczywa 2 0. zajmow a si 21. nad chod z, wracam 22. oszuki-

    wa 23 . pijam 24. jad am 25. bywam 26. miewam 27. grywam

    16 . DO CZEGO DO SZO ?

    wicz. 2

    1. doczytam 2. dopisz 3. dopali 4. dogotowaa 5. douczy 6. doyje 7. dopij

    8. doczeka

    wicz. 3

    1. dobiec 2. donie 3. dochodz 4. dolecisz 5. dojdzie 6. dojecha 7. dopyn

    8. dokoczy

    wicz. 4

    1. dog oni 2. doda 3. dodzwoni 4. dorwn a 5. doma lowaem 6. dokup i

    7. dopasow a 8. dolewaj

    wicz. 5

    1. dobudow a 2. dobrali 3. dofinansowa 4. dogasa 5. dojrz e 6. dokarm iali

    7. dokroi 8. doksztaca si 9. doliczy 10. domy 11. dopracow a 12. doradzi

    13. dorzuci 14. dosadz 15. dostan

    wicz. 6

    1. dobiega 2. doda 3. dojrza 4. doklei 5. dok ona 6. dop rosi 7. dopyta

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    8/218

    SPIS TR EC I

    W S T P 7

    1. Dzie pana Adam a 9

    Pierwsza koniu gacja-, -esz

    2. Czy boisz si myszy? 15

    Dru ga koniu ga c ja

    -,

    -isz/-ysz

    3. Tak czy nie? 21

    Trz ec ia koniu ga c ja -am, -asz

    4. Czego nie rozum iem 27

    Czwarta koniugacja

    -em, -esz

    5. Chcie to m c 33

    Bezokolicznik

    6. Szczliwe dziecistwo Jan ka 39

    Czas przeszy (od m iana i typy altern acji)

    7. Dobra wrka 46

    Czas przyszy zoony

    8. Gdyby sta si cud 53

    Tryb przypuszczajcy (warunkowy)

    9. Zrbmy to 60

    Tryb rozkazujcy

    10. List sentymentalny 66

    Strona b ierna

    11. Trudn o si zdecydowa 72

    Podstawowe pary aspektowe czasownikw (pierwsze ogniwo aspektu)

    12. Mw sobie, co chcesz 78

    Drugie ogniwo aspektu

    13. Opam itaj si 84

    W trn e pary aspektowe - trzecie ogniwo aspektu

    14. Pojad jeszcze dalej 90

    Aspekt czasownikw ruc hu

    15. Lub i bywa 97

    Formy czasownikw oznaczajcych czynno wielokrotn (habitualn)

    16. Do czego doszo? 103

    Czasowniki z prefik sem do -

    17. Ja si nie nadaj 109

    Czasowniki z prefik sem

    na -

    18. Dlacze go paczesz? 116

    Czasowniki z prefiks em nad-

    19. Zawd jak kady inny 120

    Czasowniki

    z

    pref iksemo-, ob-

    20. Musimy odpo cz 125

    Czasowniki z prefik sem od -

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    9/218

    21. Wystarczy popatrze 130

    Czasowniki z prefik sem po -

    22 . Wszyscy o mn ie mw i 135

    Czasowniki z prefik sem pod-

    23. Czy nie przeszkadzam? 140

    Czasowniki z prefik sem prze-

    24. Kogo Ci przypominam? 145

    Czasowniki z prefikse m przy-

    25 . Nie rozdzierajm y szat 150

    Czasowniki z prefik sem roz-

    26. Nie bd udawa 155

    Czasowniki z prefik sem u-

    27. Wcigajcy zawd 160

    Czasowniki z prefikse m ui-

    28 . Mczyzna, ktry wybucha 165

    Czasowniki z prefiksem wy-

    29 . Ju tutaj zostan 170

    Czasowniki z pre fiksem z-/s-

    30. Dlaczego zapominamy? 175

    Czasowniki z prefik sem za -

    31 . Kiedy byo inaczej 180

    Nieosobowe formy czasownika

    32. Twj kochajcy m 184

    Imiesw przymiotnikowy czynny

    33. Nie jestem zadowolony 188

    Imiesw przymiotnikowy bierny

    34 . Zap om inajc o wszystkim 193

    Imiesowy przyswkowe (wspczesny i upr zed ni)

    35. Zawracanie gowy

    Rzeczowniki odczasownikowe

    Rozwizania wicze 20 3

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    10/218

    W S T P

    Czasownik je st t czci mowy, kt rej uczcy si jzyka polskiego

    cudzoz iemiec powica uwag od pierwszej lekcji po ostatni. Poczt-

    kowa atwo tej nauki, wynikajca z faktu, e naley pozna jedynie

    cztery koniug acje itrzy czasy,szybko ustpuje miejsca zawiociom aspek-

    tu. Okazuje si, e wyraanie czynnoci osadzonych

    w

    czasie jes t

    w

    tym

    jzyku niebywale zoone i rnorodne. Na domiar tego, pojawia si

    sfera metajzyka, natrt na ob ecn o skojarze m etaforycznych, tak prze-

    cie dalekich od edn ozn aczn oci. W szystko to zakca podany

    w

    gra-

    matyce ad i uniemoliwia chociaby przyporzdkowanie konk retnych

    znacze konkretnym prefiksom czasownikowym.

    Dzi trudno w yobrazi sobie p odrczn ik do nauki jzyka polskiego

    jako obcego pozbawiony obszernych omwie, wicze i przykadw,

    powiconych w anie czasownikowi. Najczciej bywa to jed na k ujcie

    fleksyjne, tro ch zapo min ajce o sowotwrstwie i skadni.

    Czasnaczasownik

    to materiay pomocnicze napisanezmyl o cudzo-

    ziem cach, ktrych stopie zaawansow aniajest zrnicowany i ktrym pra-

    ca zpod rcznikiem kursowym, wjeg o klasycznej formule,wydajesi albo

    mo noto nna, albo zbyt konw encjonalna. Pomylanotu rwnieo kolean-

    kach i kolegach lektorach , skazanych

    w

    swojej pracy zawodowej na bezu-

    stann e poszukiwanie lub preparow anie m ateriaw dydaktycznych.

    Wybr, bo tak naleaoby traktowa t prac, skada si

    z

    trzydziestu

    piciu ednostek. Kadaznich zawiera tekst, wiczeniaiklucz do n ich,

    umieszczony na ko cu ksiki.Dob r ed no stek zosta podyktowany tak

    osobistym dowiadczeniem lektorskim autora, ak

    i

    wnioskami dajcymi

    wycign sizlektury dwch fundam entalnych opracowa:

    Gram atyki,

    jzyka polskiego dlacudzoziemcu)

    Barbary Bar tnick iej i Haliny Satkiewicz

    (Warszawa 1990) oraz

    Gramatyki jzyka polskiego dla

    cudzoziemcwZofii

    Kalety (Krakw 1995).

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    11/218

    Ze zrozumiaych w zgldw n ajwicej uwagi powicono zagadnie-

    niom zwizanym zaspektem czasownika,a wictej problematyce, ktra

    jest prawdziw przeszkodwopa now aniu polszczyzny. Kadyzprefik-

    sw czasownikowych zosta opracow any indywidualnie, tak, by uatwi

    zrozumienie je go charakteru".

    Teksty, stanowice m ateria wyjciowy dla przyswojenia poszczegl-

    nych zagadnie, spreparowanowten spos b, by czytajcy m g skupi

    si wycznie na owych zag adnieniach , co pow inno uatwi ich o pano -

    wanie. Same teksty nie s ze sob pow izane,

    a wic

    opowiadane

    w

    nich

    historie nie ukadaj siwcao. A utor stara si natom iast, by nasyci

    je typowymi dla danych zagadnie gramatycznych formami skadnio-

    wymi i zwizkami frazeologicznym i.

    Tematyka opow iada jes t czsto ko ntrowersyjna, wrcz prowokuj-

    ca. Prawie zawsze ich bohaterow ie s nosicielami n ie najlepszych cech ,

    czywrcz zymi ludm i. To wiadomyzamys Postacie staj si przez to

    mniej typowe dla podrcznikowej rzeczywistoci". Ich zachowanie bu-

    dzi sprzeciw lub ch kom entarza. Prow okuje do zykowej aktywnoci.

    I o nic wicej tu nie chod zi Publikac ja ta nie lansuje negatywnego

    wzorca Polak a. Tak zreszt, ja k nie lansuj wzorca pozytywnego klasycz-

    ne podrczniki.

    Jzyk opow iada je st , czy tylko bywa, kolokwialny, a wic

    w

    pewnym

    sensie przemijajcy. Dzi to jed na k jzykywy. Jutro, moe pojutrze,

    powstan dziesitki nowych podrcznikw imateriaw.

    Odrbn ym, ale rwnie wanym zamysem byo zaprezentowanie pew-

    neg o kon tekstu kulturowego, bez ktreg o wspczesne n auczanie jzy-

    ka nie powinno funkcjonowa. Nie naley ednak doszukiwa si wtej

    publikacji wielu treci kultury wysokiej, artystycznej. Bardziej bowiem

    wyeksponowano

    w

    niej sfer realioznawcz.

    Chciabym podzikowa pani prof. Annie Dbrowskiej z Uniwersy-

    tetu Wrocaw skiego, pan u prof. Wadysawowi M iod unc e z Uniwersy-

    tetu Jagielloskieg owKrakowie, oraz pa nu prof. Stanisawowi Dubiszo-

    wi

    z

    Uniwersytetu Warszawskiego, bez ktrych pomocy, yczliwoci i rad

    m j

    Czasna czasownik

    nigdy by nie nadszed .

    Autor

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    12/218

    Dzie pan a Adam a

    1

    Codziennie rano wstaj bardzo

    wczenie. Szybko gimnastykuj si

    i myj. Pniej pij kaw

    z

    m lekiem

    lub ze mietank. Ca uj on i id

    do biura. Kiedy jest brzydka pogo-

    da, ja d autobusem lub tramwajem.

    Chtnie obserwuj ludzi, ktrzy

    podr uj razem ze mn.

    Prac uj duo. Pisz listy i telefo-

    nuj. Czasem dyskutuj z dyrekto-

    rem. W tedy miejemy si i artuje-

    my.Razem p lanujemy prac i razem

    kierujemy biurem. Pan dyrektor

    bardzo mn ie szanuje.

    Dlaczego wic nie czuj si do-

    brze? Dlaczego tak

    szybko

    si d ener-

    wuj? Moe brakuje mi urlopu? Chy-

    ba yj za mo no ton nie. Ju tak du-

    ej nie mog . Potrzebuj soca, spo-

    koju , piewu ptakw.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    13/218

    *przykady

    czasowniki

    niedoko-

    nane

    czasowniki

    dokonane

    czasowniki

    dokonaneo

    nowym

    znaczeniu

    czasowniki

    niedokonane

    czasowniki

    ruchu

    nieukierun-

    kowanego

    lecie polecie dolecie

    wylecie

    przelecie

    dolatywa

    wylatywa

    przelatywa

    < lata

    i

    pj zej

    doj

    wyj

    schodzi

    dochodzi

    wychodzi

    chodzi

    podstawowe (prymarne)

    pary aspektowe

    wtrne pary aspektowe

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    14/218

    WICZENIA

    [>

    Prosz odpow iedzie na pytania dotyczce tekstu.

    1. Co pan Adam robi codzienn ie rano?

    2. Kiedy pan Adam jed zie autobu sem lub tramw ajem?

    3. Co pan Adam robi

    w

    biurze?

    4. Z kim pan Adam dyskutuje?

    5. Czy ycie pana Adama es t mo noton ne?

    6. Czego potrzebuje pan Adam?

    7. Czy pan Adam je st dyrektorem?

    &

    Wyrazywnawiasach prosz pod awodpowiednich fo rmach .

    WZR: (pisa) - pisz

    1. A nna zawsze (kp a si) dwa razy dzie nnie .

    2. Czy to (paka) m oje dzieci?

    3. Adam i Ma rek (kupowa) tylko mle ko.

    4. Czy ty (pi ) kaw, czy her bat ?

    5. Polacy chtnie (caowa) kobiety po rkach.

    6. Nie tylkowy(denerwowa si) przed egzam inem.

    7. Ja chtn ie (dyskutowa)

    z

    bratem.

    8. An na i a czsto (gotowa) razem.

    9. Ile lat (pracow a) pan

    w

    naszej firmie?

    10. Adam codzien nie (telefonow a) do Anny.

    ^

    Wyrazy

    w

    nawiasach prosz pod a

    w

    odpowiednich fo rmach .

    WZR: (ka) - kad

    1.

    Czy

    s wszyscy? N ie, (bra ko wa) Anny.

    2. Ja nie mog tego e. A ty(mc ) ?

    3. Ju tro my (pom c) wam, a

    wy

    (pomc) nam.

    4. Mo ja ma ma i bab cia (piec ) doskon ae pczki.

    5. J a nie (jech a) do Lublina. Moe Ewa

    (jecha)

    10

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    15/218

    6. Te raz jaju (i) do domu . A on niech sobie

    (i) dokd chce , nawet do diabla.

    7. Co (re) twj pies?

    8. Chybawszyscymczyni (kl )

    Ja raczej nie (kl)

    9. Jeste kobiet, ktrej j a nie (poj)

    10. Punktualnie o smej rano Edwardju (pracowa)

    D

    Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami w odpowied-

    nich formach:

    tuc,uciec, strzyc,ci, zapi,wrze, drze, d.

    1.Dwarazywmiesicu estem u fryzj era i wosy.

    2. Chyba wiesz, w jakie j temp eraturze woda.

    3. Pogodajestadna,ale silny wiatr.

    4. My talerze nie tylko na szczcie.

    5. Je st zimno, dlatego Ewa szybko kurtk.

    6. Kotyzawsze ,kiedywidzmo jego psa.

    7. Adam najpierw piszelistdo Anny.Pniej

    nerwowo kartk papieru, na ktrej go napisa. I kawaki wyrzuca

    do kosza.

    8. Ten n es t tak ostry, e praktyczn ie wszystko.

    Prosz wybra odpowiedni form czasownika.

    1. Tylko Ja ne k (miej, mieje, miejesz)

    si

    z

    tego, co mwisz.

    2. Polacy cht nie (dyskutujemy, dyskutujecie, dyskutuj)

    o polityce i sporcie.

    3. To nieprawda, e j a d o ciebie nigdy nie (telefonujesz, telefon uj,

    telefonuje) .

    4. Dzisiaj kob ietyju raczej nie (pieczecie, pieczemy, piek)

    ciast, aleje (kupujesz, kupuj, kupujemy)

    5. Nie wiem, dlaczego

    w

    Polsce mczyni (yjemy, yj, yjesz)

    krcej ni kobiety.

    6. Anno, dlaczego (czesz, czeszesz, czesze)

    wosy mo im grzebieniem ?

    7. Adam, akwszyscysportowcy, (p ragnie, p ragn , pragniesz)

    uczestniczy

    w

    igrzyskach olimpijskich.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    16/218

    8. Czywy eszcze (korespondujesz, korespondujecie, koresponduje-

    my) ztym Anglikiem?

    9. Kiedy id na spacer, m j pies (biegn , biegniemy, b iegn ie)

    obok mnie.

    10 .

    Ty,

    Ad am ie, (yje, yjesz, yjemy)

    po nad stan. My tak nie (yj, yjemy, yjecie)

    Prosz wybra odpowiedni czasownik i poda go we waciwej formie

    gramatycznej.

    WZR:Ann a regula rnie (pisa, czyta, rysowa) listy do Adam a.

    Anna regularnie

    pisze

    listy do Adam a.

    1. Adam jut ro (jecha , wiedzie, pracowa) do Krakowa.

    2. Moi rodzice chtnie (chcie, je, jec ha )

    kolacj

    w

    restaurac ji.

    3. Ci ludzie ju drugi rok nigdzie nie (pracowa, po trzebowa, b rako-

    wa)

    4. Jest e zdenerwowany, w icja niec htn iez tob (obserwowa, tele-

    fonowa, artowa)

    5. Czy to jest tylko polski zwyczaj, e mczyni (caowa, gotowa,

    denerwowa) kobietywrk?

    6. Nie rozumiem dlaczego Adam i Marek (rezygnowa, studiowa,

    obserwowa) matematyk

    i chemi jednoczenie.

    7. Na p nocy (rwa, wia, zwa) silne wiatry.

    8. N asi koledzyzawszerazwroku (jecha, uciec, biec)

    na dugi wypoczynekwgry.

    9.Myrzadko (nie, ka, mo kn )

    si spa przed pnoc.

    ^

    Podanewtabeli czasowniki prosz uoy wedug zna cze.

    W Z R :

    dyskutowa -

    mwi, opowiada, rozmawia

    1. obserwowa -

    2 . pak a-

    3. spacerowa -

    4. psu -

    5. pilnowa-

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    17/218

    6. my -

    7. wychowywa -

    uczy, kpa, i,biec, strzec, demolowa,czyci, lamentowa, widzie,

    ksztaci, chodzi,

    chroni, ka,

    szkoli, niszczy,

    sz locha, opiekow a si,

    puka,dewastowa, patrze,oglda

    Wyrazywnawiasach prosz pod awodpowiednich formach .

    WZR: (mokn) -

    mokn

    1. (ja) Cod ziennie rano (wstawa) bardzo wczenie.

    2. (ja) Szybko (my si) i (gimnastykowa).

    3. (ja) Pn iej (pi) kaw z mlekiem lub ze mietank.

    4. (ja) (caowa) on i (i) do biura.

    5. (ja) Kiedyjest za pogoda, (jech a) autobusem lub tramwajem.

    6. (ja, on i) Ch tnie (obserwow a) ludzi, ktrzy (podrow a) razem

    ze mn.

    7. (ja) (pracowa) duo.

    8. (ja) (pisa) listy i (telefon ow a).

    9. (ja ) Czasem (dyskutowa)zdyrektorem.

    10. (my) Wtedy (m ias i) i (artowa).

    11. (my) Razem (planowa) i razem (kierowa) biurem .

    12. (on ) Pan dyrektor bardzo mn ie (szanowa).

    13. (ja) Dlaczego wic nie (czu si) dobrze?

    14. (ja) Dlaczego tak szybko (denerwow a si)?

    15. (on ) Moe (brakowa) mi urlopu?

    16. (ja) Chyba (y) za m on oto nn ie.

    17. (ja) Ju tak duej nie (m c ).

    18. (ja) (potrzebow a) soca, spok oju, piewu ptakw.

    E>

    Prosz wyjani znaczen ie poniszych zwrotw i okr ele .

    1. y ponad stan.

    2. Tuc talerze (szko, szklanki, kieliszki) na szczcie.

    3. I do d iaba.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    18/218

    Koniugacja I

    -

    emy

    -esz -ecie

    -e

    -

    np.

    chc chcemy

    chcesz chcecie

    chce chc

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    19/218

    Czy boisz si myszy?

    2

    -A n n o , dlaczego stoisz na krzele?

    - Poniewa bardzo b oj si myszy.

    - Czy to

    z

    tego pow odu krzyczysz?

    - Tak,wrzeszczzteg o pow odu. Przecie sy-

    szysz.

    - Chyba musisz prosi mnie o po m oc.

    - Nigdy o nic ci n ie prosz, ale teraz...

    - Teraz to robisz?

    - Robi, bo musz.

    - Mo e wolisz zadzwoni po po licj?

    - Dlaczego kpisz?

    - Niekpi. Tylko tro ch mieszy mnie ta caa

    sytuacja.

    - Piotrze, czy lubisz patrze, ja k cierpi?

    - Przecie nie patrz.

    -W i c zrobisz co wreszcie?

    - Wanie o tym myl.

    -

    Widz,

    e dosk ona le si bawisz.

    - Chyba nie mwisz tego pow anie?

    - To dlaczego nic nie robisz?

    -Dlatego, e. . .

    - Dla tego , e ty te boisz si myszy. Prawda?

    Czem u milczysz?

    -Wstydz si.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    20/218

    WICZENIA

    Prosz odpow iedzie na pytania dotyczce tekstu.

    1. CzyAnna siedzi na stoku?

    2. Czy An na bo i si Piotra?

    3. W jaki ch sytuacjach Anna prosi Piotra o pom oc?

    4.

    Czy

    An na bdzie dzwoni na policj?

    5. O czym myli Piotr?

    6. Czy An na es t odwana?

    7. Dlaczego Piotr nie pomaga Annie?

    Wyrazy

    w

    nawiasach prosz pod a

    w

    odpowiednich fo rmach .

    WZR: (prosi) - prosz

    1. Pastwo Kowalscy (lecie ) na urlop do W och.

    2. Dzieci, dlaczego eszcz e nie (lee)

    w

    kach?

    3.

    My

    chtniej (chodzi) do kina

    ni do teatru.

    4. W restauracji zawsze j a (paci) rachu nek .

    5. Ty (ba si) nawet wasnego cienia.

    6. Adam chtn ie (marzy) o dalekich podrach.

    7. An no, dlaczego (patrze) tylko na Adama?

    8. Dlacze go on a (pros i) nas zawsze o rzeczy niemoliwe?

    9. Ten stary autob us u od dawna nie (wozi) pasaerw.

    10 .Czy ty zawsze (spa) przyotwartym o knie?

    Wyrazywnawiasach prosz poda wodpowiednich form ach.

    W Z R :

    (chodzi) -

    chodz

    1. An no, czy (myle) czasem o mn ie?

    B o ja zawsze (myle) tylko o Tob ie.

    2. Dlac zego ty (widzie) tylko wasne problem y?

    3. Anna wyglda najpiknie j, kiedy

    si

    (zoci)

    Dlategoja czstoj (zoci)

    4.Czy tydugo u (sta) pod oknem Anny?

    16

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    21/218

    J a pod je j okn em (sta) najwyej pl godziny.

    5. Czy wiesz, co tak (szum ie) ? To

    chyba (szumie) morze.

    6. Mj piesnigdy samnie (trafi) do domu.

    7. Ju o d la tn ie (pali) papierosw.

    Ale wiem, etycigle (pali)

    8. Nawakacje pastwo Nowak (jedzi) do Zako-

    pan ego. Ich syn (jedzi) nad morze.

    A ja najc ht niej (jedzi) po caym kraju.

    9. Jeste tak roztargniona, e cigle co (gubi)

    Ja nigdy niczego nie (gubi)

    10. Codziennie rano Adam (goli si)

    MarekiPawe (goli si) sporadycz nie.

    E>

    Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami w odpowied-

    nich formach :zalee, nalee,

    chodzi.

    1. Czy ten pikny zegarek do ciebie?

    2. Lubi, kiedy co tylko ode mn ie.

    3. Nie ukrywam An no, e mi na Tobie.

    4. U naswd om u s dwa zegaryichy ba sze zegarkw. A kadyznich

    inaczej.

    5. Adam i An na zna j si od w ielulat. Ale

    ze sob dop iero od rok u.

    6. Podczas jazdy po cigiem nie

    wychyla si przez o kn o.

    7. A nn ajes t materialistk. Je j zawsze tylko o pienidze.

    8. Ad am jest cakowicie apolityczny. Dlatego nie

    do adnej partii ani organ izacji.

    9. Zawsze powtarzam m oim dzieciom, e nie

    ba si dentysty. Sam jed na k nie do ko cawto w ierz.

    ^

    Prosz wybra odpowiedni form czasownika.

    1. Cigle nie pamitam, kto powiedzia (mylimy, myl, mylisz):

    " wicjestem".

    2. Kiedy Anna mwi o maestwie, Adam konsekwentnie (milczymy,

    milcz, m ilczy)

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    22/218

    3. Mieszkasz tam, gdzie diabe mwi Do bran oc". D latego chyba tylko

    on bez pro blem u d o ciebie (trafimy, trafi, trafi)

    4. Nie jest em gruby Ale kiedy tylko mog , cht nie (gubi, gubi, gu-

    bisz) zbd ne kilogramy.

    5. JanekiMichanigdynie (golimy, gol, golicie)

    siprzed wanymegzaminem.

    6.Polacy s narodem, ktry doskonale ( robimy, robi , robi )

    dob r m in do zej gry.

    7. Noc lubi p atrze przez otwarte ok no, ja k moi ssiedzi (gasz, ga-

    sicie, gasz) wiata wswoich mieszkaniach.

    8. Basiu,czy tycige eszcze (marz, rnarzysz, marzy)

    o krlewiczuzbajki?

    D

    Prosz wybra odpowiedni czasownik i poda go we waciwej formie

    gramatycznej.

    1.

    A niajestjeszcze maa

    i

    (mw i, ba, m arzy)

    si sama spa.

    2. Nie wiem, dlaczego wy zawsze(zoci, m usie, patrze)

    si, kiedy rozmawiamy o wsplnych wak acjach.

    3. Gotujesz doskonale, aleja (goli, wole, zalee)

    zje cowrestauracji.

    4. Nie wiem jakiwy(dojrze, widzie, p atrze)

    sens w

    cigym ch odze niu do teatru.

    5. Nie jestem yju dziemi. C htnie jedn ak (wierzy, marzy, sysze)

    w

    witego M ikoaja.

    6. To prawda, panie dyrektorze, emy wszyscypana nie lubimy. A na-

    wet nie (krzycze, cierpie, m ierdzie)

    Niestety, (widzie, musie, wole)

    zpan em wsppracowa.

    7. Anna nie jest tak pikna i atrakcyjna, jak sama o sobie (widzie,

    myle, wole)

    8. Ty,Pawle, e ste tak zarozumiay, e (m ie, patrze, widzie)

    tylko czubek wasnego nosa.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    23/218

    &

    Podanewtabeli czasowniki prosz uoy wedug znacze.

    WZR: myle -

    zastanawia si, mniema, duma

    1. patrze -

    2. mwi -

    3 . r ob i -

    4. zgod zi si -

    5 . t raf i -

    6. m arzy -

    7. g on i - ..

    tropi, dotrze, widzie,pracowa,obserwowa,gada, aprobowa, ni,

    chcie,poszukiwa,dyskutowa,popiera, dziaa,odszuka,pragn,

    spoglda, rozmawia,czyni, ciga,znale, akceptowa

    E>

    Wyrazy wnawiasach prosz pod awodpowiednich form ach.

    W Z R :

    (goli) -

    gol

    1. (ty) An no, dlaczego (sta) na stoku?

    2. (ja) Poniewa bardzo (ba si) myszy.

    3. (ty) Czyz tego powodu (krzycze)?

    4. (ja ) Tak, (wrzeszcze) z tego pow odu.

    5. (ty) Przecie (sysze).

    6. (ty) Chyba (mu sie) prosi mn ie o pom oc.

    7. (ja) Nigdy o nic ci nie (prosi ), ale tym razem...

    8. (ty) Teraz to (rob i)?

    9. ( ja) (robi), bo (musie).

    10. (ty) Moe (wole) zadzwoni po policj?

    11. (ty) Dlaczego (kpi)?

    12. (ja) Nie (kpi).

    13. (on a) Tylko troc h (mieszy) mn ie ta caa sytuacja.

    14 .

    (ty,

    ja ) Piotrze, czy (lubi) p atrze, ja k (cierp ie)?

    15. (ja) Przecie nie (pat rze).

    16. (ty) W ic (zrobi) co wreszcie?

    17. (ja) Wanie o tym (myle).

    18. (ja, ty) (widzie), e dosko nale si (bawi).

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    24/218

    19. (ty) Chyba nie (mw i) tego powanie?

    20. (ty) To dlaczego nic nie (rob i)? Dlatego, e...

    21 . (ty) Dlat ego , e ty te (ba si) myszy. Prawda?

    22. (ty) Czemu (milcz e)?

    23. (ja) (wstydzisi).

    D

    Prosz wyjani znaczen ie poniszych zwrotw i okre le.

    1. Tam, gdzie diabe mwi D obran oc".

    2. Gubi kilogramy.

    3. Widzie tylko czubek w asnego nosa.

    4. Ro bi d obr m in do zej gry.

    5. Ba si wasnego cienia.

    Koniugacja II

    -

    -imy/-ymy

    -isz/-ysz

    -icie/-ycie

    -i/-y

    -

    np.

    widz widzimy

    widzisz widzicie

    widzi widz

    sysz syszymy

    syszysz syszycie

    syszy sysz

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    25/218

    Tak czy nie?

    Tak bardzo Ci kocham

    Przecie moesz to czytawm o-

    ich oczach. Jeste Krystyno

    pierwsz kobiet, przed ktr

    klkam. Dlatego teraz i tutaj

    pytam: Czy mam szans na

    wsplne ycie z Tob? Znasz

    mnie utyle lat.Masz wicwia-

    dom o, e tylko ja dam Ci

    prawdziw mio, spokojne

    ycie i dobrobyt . Do tego

    wszystkiego wietnie gram na

    akordeon ie. W dom u sam bez

    trudu naprawiam instalacje

    elektryczne i hydrauliczne.

    Sprztam bardzo dokadnie. Kiedy mam kopoty, nie sigam jak inni

    mczyni po alkohol. Nie uciekam od trudnoci, lecz odwanie sta-

    wiam im c zoo . Przyznasz te, e bardz o d bam o swj wygld. Ub ieram

    si modnie i elegancko. Uprawiam sport. Gram wszachy i dosko nale

    pywam. Znam si rwnie na sztuce i literaturze. Czytam tylko klasyk.

    Zachwycam si malarstwem i rzeb awangardow. Ale bardzo dokucz a

    mi sam otno. Znam wprawdzie wiele kobiet i czasem nawetzkim si

    spotykam. To jed na k nie m a znaczenia, bo ja - Rom an Nowak, czekam

    na Ciebie, Krystyno Kowalska

    A Ty

    zmuszasz m nie, bym czeka bez k o-

    ca. Zawsze ozible m nie witasz i zawsze zbyt szybko egnasz. N ie o dp o-

    wiadasz na m oje listy. Ch tnie sprzeczasz si ze mn . Teraz te bardzie j

    zachwycasz si tym prezentem ni mn. Po prostu zamykasz mi drog

    do szczcia. Ale nie moesz zamkn mi ust. Dlatego uparcie powta-

    rzam, e Ci kocham. Przyznasz, e stawiam spraw jasno i otwarcie.

    W ic tak, czy nie?

    3

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    26/218

    22 .

    WSZYSCY

    O M N I E

    MWI

    wicz. 2

    1. pod pali 2. pod ci 3. podpisa 4. podrzuc 5. podczy 6. podskoczy

    7. podnie

    wicz. 3

    1. podsusz 2. podgrzej 3. poduczy 4. podchwyciy 5. podrobi 6. podleczy

    7. podbudoway 8. podliczy 9. podsucha 10. podpatrze

    wicz.

    4

    1. podla 2. podwie 3. podmy 4. podtrzymuj 5. podgotowa 6. podway

    7. podprowadz 8. podjedziemy 9. podpywaj 10. podejdziemy

    wicz. 6

    1. Nie, ju si od koch aem .

    2. Nie, ju si nauczyem.

    3. Nie, ju si n achorow aem.

    4. Nie, ju si na czekaem .

    5. N ie, ju si d opytaem.

    6. Nie, ju si na pracowaem.

    7. Nie, ju si w yspaem.

    8. Nie, ju si na suchaem .

    9. Nie, u wyleczyem.

    10. Nie, u wysprztaem.

    wicz. 7

    przy-, za-, do-, w-, wy-, o-, wy-, u-, za-, za-, u-, u-, po-, o-, o-, na-, o-, przy-, wy-,

    z-, za-, roz-, po-, prze-, wy-, po-, wy-, za-, u-, wy-, po-, po-, po-, przy-, wy-, po-

    23. CZYN IE

    RZESZKA DZAM ?

    wicz. 2

    1. przeg api 2. przeczytaem 3. przeliczy 4. przecho wa 5. przey 6. prz epijaj

    7. przegraem 8. przesiedzia

    wicz. 3

    1. przepro wad zi 2. przeoy 3. przelaa 4. przen ieli si 5. prz ejech ae/ a

    6. przepiszesz 7. przewie 8. przejech a 9. przechodz 10. przebudowa

    wicz. 4

    1. przezibi 2. przeprosi 3. przepyta 4. przesolia 5. przesta 6. przesadzi

    7. przewidzie 8. przesyszaem

    wicz. 6

    1. na-, wy- 2. za-, wy- 3. z-, na- 4. na-, roz-, wy- 5. po-, za- 6. po-, w- 7. u-, za-, na-

    8. w-, prze- 9. przy-, d o-

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    27/218

    WICZENIA

    Prosz odpow iedzie na pytania dotyczce tekstu.

    1.

    Czy

    Roman czsto klka przed kobietami?

    2. Czy Roman est muzykalny?

    3. Co robi Rom an, kiedy ma kopoty?

    4. Jak im i dyscyplinami sportu intere suje si R om an?

    5. Czy Krystyna interesuje si Ro ma nem ?

    6. Czym zachwyca si K rystyna?

    7. Czy Krystyna i Rom an s do br par?

    Wyrazy

    w

    nawiasach prosz po da

    w

    odpowiednich fo rmach .

    WZR: (gra) -

    gram

    1. M arek nie (czyta) nigdywautobusie.

    2. Dlaczegotyzawsze (cze ka) na m nie tylko pi min ut?

    3.

    My

    od niedawna (gra)

    w

    tej orkiestrze.

    4. J a (koc ha) ci ju tyle lat.

    5 .

    Czy wy

    nigdy nie (m ie) dosy?

    6. Czy myl o tobie ju nigdy nie (da ) mi spokoju?

    7. Tutaj nikt nie (pywa) tak dobrze ja k Micha.

    8. Kto (pyta) nie bdzi.

    9. Czy to nie twoi rodz ice (wysiada)

    z

    autobusu?

    10. Matki zawsze (zm usza)

    dzieci do je dz en ia warzyw.

    Wyrazy wnawiasach prosz pod awodpowiednich form ach.

    W Z R :

    (pyta) -

    pytam

    1.

    Czy ty,

    Adamie, (sucha)

    muzyki organow ej? Bo A nna i j a (zachwyca si)

    tak muzyk.

    2. Kiedy Polacy (wita) swoich

    goci, s bardzo serdeczni i zadowoleni. A kiedy ich (egn a)

    najczciej je st im smu tno.

    22

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    28/218

    3. Ja ne kj u od lat nie (dba) o swoje

    zdrowie. Teraz (dba ) o nie lekarze.

    4. Chopcy czsto (dokucza) dziewcz-

    tom , ale nie zawsze j e za to (przeprasza)

    5. Ta sytuacja (zmusza) m nie do zastanowienia.

    6. Pan Lewandowski (naprawia) stare zegary.

    Rwnie caa ego rodzina (powica)

    temuswjwolny czas.

    7. Moi ssiedzi czsto (sprzecza

    si) ze

    sob.

    Zwaszcza kiedy (rozm awia) o polity ce.

    8. Dlaczegotynie (zamyka) okna na noc?

    My

    najczciej (przezibia si) wanie noc .

    9. Dlaczego ty (opow iada) takie bzdury?

    Nasi gocie (sucha) ci jedy nie przez grzeczno.

    10. Argumenty, ktrych

    wy

    (uywa) s oczywiste.

    Teraz my (szuka) na nie odpowiedzi.

    Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami w odpowied-

    nich formach:

    przekona, mie, czeka, stawia, spnia si, rozmienia si,

    umiera, sucha, zna,pyta, sprzta.

    1.Kiedygram w gry planszowe,to

    wszystko naj ed n kart

    2. W Polsce bardzo wiele osb

    z

    powodu cho rb serca i ukadu krenia

    3. Jeli kto robi zbyt wiele niewanych rzeczy, to mwimy o nim, e

    na drobne

    4. Nie lub i no si krawatw. I chyba nigdy si do nich nie

    5. Dob rze ministra Nowaka, ale teraz nie

    z

    nim kontaktu

    6. Wczoraj miaem goci. Teraz

    po nich cae mieszkanie

    7. Ty nie kiedy do ciebie mwi

    A pniej o to samodwarazy.

    8.Czywiesz, e na ciebie ju

    od p godziny? Moe specjalnie?

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    29/218

    D

    Prosz wybra odpowiedni form czasownika.

    1. Krzysztof (zbieram, zbiera, zbierasz)

    znaczki pocztowe. J a i M arek (podziwiam, podziwiacie, podziwia-

    my) jeg o kolekcj.

    2. Problem p olega na tym,e wszyscymoi koledzy (kochamy, ko chaj,

    koc ham ) An n. J a zreszt te si ni

    od lat (zachwycam, zachwycamy, zachwyca)

    3. Mj dziadek chtn ie (opowiadam, opowiada, opowiadasz)

    o swojej modo ci. Nie tylko j a (suchamy,

    sucham, sucha) go

    z

    zaciekawieniem.

    4. Ann o, czy (zna, znasz, znam ) ju

    m oje go kole g M ichaa? N ie? A mylaem, e wszyscy go (zna, zna-

    j, znam)

    5. Dlaczegowywszystkie muzea i galerie w tym m iecie (zamykamy,

    zamykacie, zamykaj) tak wczenie?

    6. Jan ek nie jes t profesjonalnym muzykiem. A mimo to (gra, gram,

    grasz) tak piknie na fortepian ie.

    7. Starsi ludzie raczej n ie (czytasz, czytamy, czytaj)

    bez okularw.

    8. Kiedy (wracasz, wra cacie, wra caj) twoi rodz ice?

    Prosz wybra odpowiedni czasownik i poda go we waciwej formie

    gramatycznej.

    1. Jestem stary i chory. Mam problemy ze zdrowiem. A najbardziej

    (uywa, dok ucza, zmusza) mi skleroza.

    2. On e znaj doskonale polsk literatur.Czyfaktycznie tak duo (py-

    ta, opow iada, czyta) ?

    3. Moja babcia m a cigle doskon a figur. O na bardzo (wita, dba,

    uywa) o siebie .

    4. Obecna sytuacja finansowa naszych rodzicw (zamyka, zmusza,

    egn a) nas do oszczdzania.

    5. W P olsce nikt nie (odpowiada, wita, pyta)

    kobiet, ile m aj lat.

    6. Annajestwyjtkowopu nktu alna. Ja , n iestety, czsto si (wita, sp-

    nia, czeka)

    7. Lubimy naszych ssiadw, ale nigdy ich nie (zaprasza, pyta, e-

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    30/218

    gna) do siebie.

    8. Myjedziemy da lej, alewy(wraca, wysiada, wsiada)

    na nastpnym przystanku.

    Prosz podkreli czasowniki, ktre nie pasuj

    W Z R :

    dokucza, przeszkadza, czeka, szkodzi

    1. naprawia, reperowa, sprzta, remo ntow a

    2. dba, opiekowa si, gotowa, troszczy si, pielgnowa

    3. sprzecza si, rozmawia, kci si, spiera si

    4. opowiada, mwi, dyskutowa, rozmawia, myle

    5. umiera, gin, przepada, traci, trafi

    6. wysiada, wych odzi, wymyla, wypywa

    Wyrazy w

    nawiasach prosz poda

    w

    odpowiednich formach.

    WZR: (wsiada) -

    wsiadam

    1. (ja) Tak bardzo Ci (ko cha ) Przecie moesz to czytawmo-

    ich oczach.

    2. (ty) Jest e Krystyno pierwsz kobiet, przed ktr (klk a).

    3. (ja) Dlatego teraz i tutaj (pyta):

    4. (ja) Czy (m ie) szans na wsplne yciezTob?

    5. (ty) (zna) mn ie ju tyle lat.

    6.

    (ty,

    ja ) (m ie) wic wiadomo, e tylko j a (da) Ci prawdziw

    mio, spoko jne ycie i dob robyt.

    7. (ja) Do tego wszystkiego wietnie (gra) na ako rdeo nie.

    8. (ja) W dom u sam bez trudu (naprawia) instalacje elektrycz-

    ne i hy drauliczne.

    9. (ja) (sprzta) bardzo dokadn ie.

    10. (ja) Kiedy (mie ) kopoty, nie (siga) ja k inni mczyni po

    alkohol.

    11. (ja) Nie (uciek a) od trudnoci.

    12. (ja) Lecz odwanie (stawia) im czoo.

    13 .

    (ty,

    ja ) (przyzna) te, e bardz o (d ba ) o swj wygld.

    14. ( ja) (ubiera si) mod nie i elegancko.

    15. (ja) (uprawia) sport.

    16. (ja) (gra) w szachy i doskonale (pywa).

    17. (ja) (zna si) rwnie na sztuce i literaturze.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    31/218

    rff

    18.

    ( ja )

    (czyta) tylko klasyk.

    19.

    ( ja )

    (zachwyca si)m alarstwem i rzeb awangardow.

    20.

    (ona) Ale bardzo (dokucza) mi samotno .

    21.

    ( ja )

    (zna) wprawdzie wiele kobiet.

    22.

    ( ja )

    Czasem nawetzkim (spotka si).

    23.

    (ono, ja ) To e dn ak nie (mie) znaczenia, bo ja (czeka) na Ciebie

    24.

    (ty)

    A Ty(zmusza) mn ie, bym czeka bez koc a.

    25.

    (ty)

    Zawsze ozible mnie (wita).

    26.

    (ty)

    Zawsze zbyt szybko (e gn a) .

    27.

    (ty)

    Nie (odpowiada) na moje listy.

    28.

    (ty)

    Ch tnie (sprzecza si) ze mn .

    29.

    (ty)

    Teraz te bardz iej (zachwycasi)tym prezentem ni mn.

    30.

    (ty)

    Po prostu (zamyka) m i drog do szczcia. Ale nie mo-

    esz zamkn m i ust.

    31.

    ( ja )

    Dlatego uparcie (powtarza), e Ci (kocha).

    32.

    (ty, ja ) (przyzna), i (stawia) spraw ja sn o i otwa rcie. W ic tak,

    czy

    nie?

    E>

    Prosz wyjani znaczen ie p oniszych zwrotw i o krele .

    1. Stawia spraw jas no .

    2. Zamyka komu usta.

    3. Stawia wszystko na edn kart.

    4. Rozm ienia si na drobne.

    5. Stawia czoo trudnociom.

    Koniugacja m

    -am

    -amy

    -asz -acie

    -a

    -aj

    np.

    gram gramy

    grasz gracie

    gra graj

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    32/218

    Czego nie rozumiem

    4

    Dlaczego pan tak duo je, panie Macieju?

    Wiem, e ma pan apetyt, ale...

    Ach, nie umie pan sobie odmwi.

    A czy wiepan,jakie s tego konsekwencje?

    To zbdne kilogramy

    Ja k miem pana poucza?

    Przepraszam, ale wiem, co ro bi.

    Nie rozumiem jed na k paskiego zachowania.

    J a te je m obfite posiki.

    My, Polacy, jem y sm acznie, ale czsto zbyt duo.

    Pniej nie umiemy poradzi sobie znadwag.

    Dosko nale w iem, e to i paski podstawowy p roblem .

    Sam pan rozumie, e powinnimy

    z

    tym walczy

    miem twierdzi, e to koniecz no. j

    Jestem lekarzem i umiem panu pomc.

    Niech pan j e tylko raz dzien nie.

    Czyumie pan gotowa?

    My z

    on emy wycznie gotowane rzeczy.

    Polacy nie w iedz, jak ie to wane.

    Nie rozumiej zasad dietetyki.

    Jed z za tusto, za sodko i zbyt kaloryczn ie.

    I nikt nie mie im tego gono powiedzie.

    In ne narod y wiedz, ja k si odywia.

    Jedz

    ryby,

    warzywa, owo ce.

    M yjem y misa, wdliny, tuszcze i sodycze.

    Czy nie um iemy tego zmieni?

    Czas p j po rozum do gowy.

    Nie rozum iem, dlaczego jes t pan zdenerwowany.

    Co? Je st pan godny?

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    33/218

    WICZENIA

    &

    Prosz odpowiedzie na pytania dotyczce tekstu.

    1. Dlaczego pan Ma ciej duo je ?

    2. Czy pan M aciej m a nadwag?

    3. Kto poucza pan a M acieja?

    4. Ja k odywiaj si Polacy?

    5. Co je st podstawowym p roble m em pana M acieja?

    6. Co jed z in ne narody?

    7. Dlaczego pan Ma ciej je st zdenerwowany?

    *

    Wyrazy

    w

    nawiasach prosz po da

    w

    odpowiednich form ach.

    WZR: (je)

    -jem

    1. To nieprawda, e Polacy (je) codzie nnie bigos.

    2. Ty (wiedzie) e mw i prawd.

    3. Nie lubi mwi o tym, e nie (um ie) pywa.

    4. To niedo brze, e An na (je) kolacj tak pn o.

    5. Czego

    ty

    znowu nie (rozum ie) ?

    6. J a do skonale (wiedzie)

    ile kosztuje taki sam och d.

    7.

    My

    nie (mie)

    propon ow a wam swojej pomocy.

    8. Czy oni (um ie) co wicej ni tylko narzeka?

    9. Ja k ty (mie) tujeszcze przychodzi?

    10. Wy chyba nic n ie (wiedzie)

    i niczego nie rozumiecie.

    E>

    Wyrazy

    w

    nawiasach prosz pod a

    w

    odpowiednich formach.

    WZR: (umie) - umiem

    1. Hania doskonale gotu je. Ale nie (um ie)

    robi tak dobreg o bigosu ja k je j m atka.

    2. Na zajciach u profesora Woniaka nikt nie (mie)

    przeszkadza ani gono rozmawia.

    28

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    34/218

    3. Adrian (wiedzie) wic ej

    nijegokoledzy.Ale nawet on nie (rozum ie)

    tego problemu.

    4. Kasia es t weg etariank i (je ) tylko

    potrawy ars kie. J a (je) wzasadzie w szystko.

    5. M oja papuga nie (um ie) ani mwi,

    ani piewa. Nie jes t nawet kolorowa. Sam nie (wiedzie)

    , dlaczego tak bardzo lubi.

    6. To pewne, e mczyni nie (rozu mie )

    kobiet. Ale

    czy

    kto (rozum ie) mczyzn?

    7. Kocham An n, ale nie (mie) zatelefonowa

    do niej. Adam (mie) robi to codz iennie.

    8. Pan (um ie) za mao, ebytutajpracowa.

    Nasi pracownicy (wiedzie) znaczn ie wic ej.

    Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami w odpowied-

    nich formach:

    um ie, je,wiedzie, mie, rozumie.

    1. J a nie kama. A ty ?

    2. Ja ne k nic nie o naszym spotkaniu.

    3. Jeszcz e nie m og powiedzie, e

    cudzoziemcw. O ni te nigdy do ko ca nie

    polskiej rzeczywistoci.

    4. Pastwo Dbrowscy najc htn iej . na kolacj co

    lekkostrawnego. Ich c rka Ann a

    wcale

    nie kolacji.

    5. To mojawina.I nie

    nawet prosiwaso przebaczenie.

    6. Nasi przodkowie po trafili wietnie jed zi kon no. My ju tego ra-

    czej nie

    7 e nic nie wiem.

    8. W iem, e nic nie

    9. W obec noci tak doskonaych specjalistw ja nie

    zabiera gosu.

    10 .Czy ty wybacza?

    Prosz wybra odpowiedni form czasownika.

    1.

    My

    rzadko (jecie, jemy, je m )

    wtej restauracji. Tutaj jes t za drogo.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    35/218

    2. Ja nie

    zawsze

    wiedziaem

    to wszystko,

    co (wiesz,

    wie,

    wiem)

    teraz.

    3.Ja nek ciglejeszcze nie (umie, umiem, umiesz)

    jedzi na rowerze.

    4. Pan Kowalski pi tak smacznie, eje g o o na nie (miem, miesz,

    mie) go budzi.

    5. Zagroenia ekologiczne s naszym wsplnym p roblem em . Ale chy-

    ba nie

    wszyscy

    to (rozumiesz, rozumiemy, rozum ie)

    6. Dzisiaj Ann a i je j ssiedzi razem (jemy, jedz , je ci e)

    kolacj.

    7. Ty,synu, nie (wiesz, wiem, wie)

    jeszcze wielu rzeczy. Ale przecie nie od razu Krakw zbudowano.

    8. Adam, w przeciwiestwie do swoich kolegw, (um iej, um iecie,

    um ie) tyle, e mo e zda egzam in.

    V

    Prosz wybra odpowiedni czasownik i poda go we waciwej formie

    gramatycznej.

    1. Czy fakt,e a nie (rozumie, umie, wiedzie)

    taczy, bardzo ci przeszkadza?

    2. Posta wybitnej polskiej badaczki Marii Skodowskiej-Curie tak fa-

    scynuje naszych

    synw,

    e (umie, wiedzie, rozum ie)

    o niej wicej ni my.

    3.Jzyk czeski je st blisko spokrewnionyzpolskim. Nie znaczy to jed -

    nak, e Czesi i Polacy (wiedzie, um ie, roz um ie)

    si bez wikszych trudn oci.

    4. W czasie egzaminw zawsze bardzo si denerwuj. Nawet kiedy

    wszystko (je, umie, mie)

    5. Poyczae mi ju tyle razy parasol, e nie (um ie, m ie, wied zie)

    ci znowu o to prosi.

    6. Sodycze s bardzo kaloryczne, dlatego my (wiedzie, umie,

    mie) sobie ich odmw i.

    7. wiat kryje w sobie tyle tajemnic. Dla nas najwspanialsze jest to,

    czego jeszcze nie (wiedzie, mie, um ie)

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    36/218

    D

    Prosz pod kreli czasowniki, k tre zostay uyte niewaciwie.

    WZR: Nie mo g opow iedzie ci tej ksiki, boje szcz e je j n ie (

    czytaem,

    znam, wiem).

    1. Nie mog ugotow a bigosu, bo tego n ie (

    umiem, znam, potrafi).

    2. Nie rozwi tego zadania, bo go nie (

    rozumiem, wiem, znam).

    3. Nie pytaj mnie o co, czego nie

    (jem, znam, pi).

    4. Nie prop onu j mi na k olacj limakw, bo ich nigdy nie

    (miem, jem,

    spoywam).

    5. Nie wygosz tego referat u, bo n ie (

    rozumiem, miem, umiem)

    wyst-

    powa publicznie.

    6. Nie mog przyj do cieb ie, bo nie

    (wiem, pamitam, umiem)

    gdzie

    ty

    waciwie mieszkasz.

    7. Nie przeprosz Marcina, bo nie

    (miem, wiem, rozumiem)

    za co.

    8. Nie pjd jeszcz e do ka, bo n ie

    (chc, umiem, wiem)

    tak wczenie

    zasypia.

    Wyrazy w

    nawiasach prosz pod a

    w

    odpowiednich fo rmach.

    W Z R :

    (je)

    - jem

    1. (on ) Dlaczego pan tak duo (je ), panie M acieju?

    2. (ja) (wiedzie), e ma pan apetyt, ale...

    3. (o n) Ach, nie (umie) pan sobie odmwi.

    4. (on ) A czy (wiedzie) pan, jak ie s tego konsekwencje? To

    zbdne kilogramy

    5. (ja) Ja k (mie) pana poucza?

    6. (ja) Przepraszam, ale (wiedzie) co rob i.

    7. ( ja) Nie (rozumie) jed na k paskiego zachowania.

    8. (ja) J a te (je) obfite posiki.

    9. (my) My, Polacy, (je ) smaczn ie, ale zbyt duo.

    10. (my) Pn iej nie (um ie) poradzi sobie z nadwag.

    11. (ja) Dosk onale (w iedzie), e to i paski podstawowy pro-

    blem.

    12. (on ) Sam pan (rozu mie ), e powinnimyztym walczy.

    13. (ja) (mie ) twierdzi, i to kon ieczno .

    14. ( ja) Jestem lekarzem i (umie) panu pom c.

    15. (on ) Niech pan (je) tylko raz dzienn ie.

    16. (on ) Czy (um ie) pan gotowa?

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    37/218

    17. (my) My

    z

    on (je) wycznie gotowane rzeczy.

    18. (oni) Polacy nie (wiedzie), jak ie to wane.

    19. (oni) Nie (rozum ie) zasad dietetyki.

    20. (on i) (je ) za tusto, za sodko i zbyt kalorycz nie.

    21. (on ) I nikt nie (mie) im tego gono powiedzie.

    22. (oni) Inn e narody (wiedzie), ja k si odywia.

    23 . (on i) (je ) ryby, warzywa, ow oce.

    24 . (my) My (je ) misa, wdliny i sodycze.

    25. (my) Czy nie (um ie) tego zmieni?

    26. (ja) Nie (rozum ie), dlaczego je st pan zdenerwowany. Co? Je st

    pan godny?

    E>

    Prosz wyjani znacz enie poniszych zwrotw

    i

    okrele.

    1. Pj po rozum do gowy.

    2. Smacznie spa.

    3. Nie od razu Krakw zbudowano.

    Koniugacja IV

    -em -emy

    -esz

    -ecie

    -e

    -ej

    np.

    je m je my

    jesz jecie

    je jedz

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    38/218

    Chcie to mc

    5

    eby

    by kim wanym,

    trzeba duo

    pracowa. Trzeba uczy si, a pn iej

    gruntownie studiowa. Czyta powa-

    ne ksiki i artykuy. Naley e d zi na

    kon ferenc je i sympozjanaukowe.Roz-

    mawia z mdrymi ludmi i kontak-

    towa si

    z

    najlepszymi specjalistami.

    Nigdy nie g ada o b zdurach , lecz dys-

    kutowa o istotnych problemach. Sta-

    wia pytania i szuka na nie odpowie-

    dzi. To wane, eby nie wstydzi si

    pyta. Trzeba pilnie obserwowa lu-

    dzi. Czsto prbowa, eksperymento-

    wa, a naw et ryzykowa. Tylko w ten

    sposb mona poznawa

    i

    stara

    si

    ro-

    zumie wiat. Naley wybra wasn

    drog i umie ni i do celu.

    Naley pam ita, by nie m arnowa czasu. Oczywicie, mo na zaj

    si sportem i troch pywa czy graw tenisa. Ale nie trzeba zaraz biec

    codzien nie kilka kilometrw.

    Mon a te czasem spotyka znajomych, i razem do restauracji. Z je

    co smacznego i wypi troch dob rego

    wina.

    Mio jest

    wtedy

    posucha

    muzyki lub pota czy.

    Nie wolno unika teatruczy kina.Naley pamita o spacerach i pie-

    szych wycieczkach.

    Do ka nale yjedn ak ka si wczenie, eby m c dugo spa i do-

    brze odpoczywa. Wtedy mo na robi

    wszystko

    i osiga sukcesy, dosko-

    nale pracowa i funkcjonowa.

    Dobrze jes t te mie bogatych rodzicw.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    39/218

    WICZENIA

    E>

    Prosz odpow iedzie na pytania dotyczce tekstu.

    1. Dlaczego trzeba duo p racowa?

    2. Z kim naley rozmaw ia?

    3. O czym powinno si dyskutowa?

    4. Czy naley zajmowa si spo rtem ?

    5. Wj ak i sposb naley spdza wolny czas?

    6. Dlacze go naley wczenie ka si do ka?

    7.

    Czy

    wana e st sytuacja materialna rodzicw?

    &

    Podane

    w

    nawiasach czasowniki prosz p oda

    w

    formie bezokolicznika.

    WZR: (pamitam) -pamita

    1. My (mwimy) po polsku . Czy

    ty

    te chces z ?

    2. (Kupiem) ju samoch d. Teraz chc gara.

    3. Marta zawsze (pisze) do m nie dugie listy. J a nie lu bi

    4. W naszym biur ze wszyscy (p al ) pa pierosy. Tylko a

    i

    Anna nie chce-

    my

    5. Pan Nowicki (pracowa) czterdzieci lat

    w

    tej firmie . Dzisiaj je st ju

    staryinie musi

    6. Ew (ko ch am ) ju tyle lat. I wiem, e zawsze bd j

    7. Ma rek (studiowa) ju matem atyk

    i fizyk.

    Chce eszcze

    chemi.

    8. Do d om u (wracamy) zawsze autobu sem. Ale kiedyjest p no, mu-

    simy takswk.

    9. Beata (gotuje) smacznie. J a raczej nie umiem

    10. (Czekaem) naEwpgodziny.Nie bd duej

    11. W domu (pi) bardzo dobrze. Nie lubi

    w

    hotelu.

    12. (Telefonu j) do ciebie codziennie. Dlaczego

    ty

    nie moesz

    do mnie?

    13. Cigle (m yl), a k umeb lowa nasz po kj. Nie m og przesta o tym

    14. Deszcz nie (przestaje) pada od trzech dni. Moe lepiej

    o nim myle?

    34

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    40/218

    &

    Podane

    w

    nawiasach czasowniki prosz poda

    w

    formie bezokolicznika.

    WZR: (wioz)

    -

    wie

    1.Ju czterdzieci lat (mieszkam )wPolsce. I nie ch c

    w

    innym kraju.

    2. Zawsze chtn ie (jem ) bigos. Mog go codzienn ie.

    3. Nie (jestem ) politykiem, ale mog nim

    4. Marek (jedzie) ju tro do Krakowa. J a c hc znim.

    5. Dzisiaj (id) na spacer sam. Dlatego mo g daleko.

    6. Moja babcia (pieka) zawsze doskonae ciasto. Nikt nie potrafi

    tak jakona.

    7. Kiedy An na ed zie na urlop, j a (nios) je j walizki. Bo tylko ja mo g

    j

    e

    8. Codziennie rano (biegn) pi kilometrw. Mj pies te prbuje

    D

    Podanewnawiasach czasowniki prosz podawformie bezokolicznika.

    WZR: (zamierzam)

    -zamierza

    1. Nie (mo g) spa, a chciabym .

    2. Nie (ch c) pracowa, a mgbym

    3. Nie (lubi) takiej muzyki, bo trudno j

    4. Nie (mam) pienidzy, ale mgbym

    5. Nie (musz) studiowa, a chciabym .

    6. Nie (pragn) twojej mioci i nie chcjej

    7. Nie (prosz) ci o nic i nigdy nie bd

    8. (W ol) spo kj ni twoje towarzystwo i zawsze b d

    9. Nie (zamierzam) tutaj pracowa i nigdy nie bd

    &

    Prosz uzupe ni zdania podanymi niej czasownikami:

    pamita, je,

    zda, gr a, sp ieszy si, rozmaw ia, pi, uczy si,

    zgodzi,

    rzuci, umie,

    rozwiza.

    1. Znamy si tyle lat, e chyba m oem y

    ze sobwotwarte karty.

    2. Lu bi egzotyczne potrawy.

    I niezna ne trunki

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    41/218

    3. Za kilka m inut zaczyna si film. Musimy

    4. Anna nie moe zosta moj on. Jej rodzice nie chc si na to

    5. Tak bardzo chciabym

    gra na fortepianie.

    6. eby wtej szkole, naley wczeniej

    skomplikowane egzaminy.

    7. Adam pali papierosy od dwudziestu lat. Dlatego teraz jes t mu bar-

    dzo trudno palen ie.

    8. Zawsze bd

    o naszych wsplnych w akacjach.

    9. Wiem, e zadanie jest trudne. Ale ty nawet nie prbujesz go

    10. To nie est temat, o ktrym mo na

    przez telefon.

    &

    Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami: kupowa, je,

    pisa, ni,czyta, mwi, szanowa, spotyka si, lubi, wspomina.

    1. Zawsze b d do cie bie listy.

    2. Zawsze b d twoje wiersze.

    3. Zawsze bd nasze wsplne chwile.

    4. Zawsze bd twoich rodzicw.

    5. Zawsze bd o tobie wnocy.

    6. Nigdynie bd twoich obiadw.

    7. Nigdy nie bd twojego kota.

    8. Nigdy nie bd ci drogich prezentw.

    9. Nigdy nie bd

    z

    innymi kobietami.

    10. Nigdy nie b d nigdy-

    E>

    Czasowniki wnawiasach prosz poda w formie bezokolicznika.

    W Z R :

    (chc)

    - chcie

    1. eby (byem ) kim wanym, trzeba duo

    (pracuj)

    2. Trzeb a (ucz si) , a p niej gruntow nie (stu-

    diujemy)

    3. (czyta) powane ksiki i artykuy.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    42/218

    4. Naley (jedzimy)

    na ko nfer enc je i sympozja naukowe.

    5. (Rozmawiam)

    z

    mdrymi ludmi.

    6. (K ontaktujesz si) z najlepszymi specjalistami.

    7. Nigdy nie (gadamy) o bzdurach , lecz

    (dyskutujemy) o istotnych pro blem ach

    8. (Stawiasz) pytania i (szukasz'

    na nie odpowiedzi

    9.To wane,eby nie (wstydzi si) (pyta)

    10. Pilnie (obserw uj) ludzi

    11. Czsto (prb ujecie) , (eksperymen tujecie'

    , a nawet (ryz ykujecie)

    12. Tylkw ten sposb mona (pozn aj)

    i (zrozum iem) wiat

    13. Naley (wybierasz) wasn drog i (umiesz)

    ni (idziesz) do celu

    14. Naley (pam ita) , by nie

    (marnuje) czasu

    15. Oczywicie mo na (zajmu je si) sportem

    16. Tro ch (pywamy) czy (gramy)

    w

    tenisa.

    17. Alenie (biegniecie)

    codziennie kilka kilometrw.

    18. Mo na te czasem (spotykaj) zna-

    jom ych , (id) razem do restauracji.

    19. (zjem) co smacznego i (wy-

    pij) troch dobrego wina.

    20. Mio je st wtedy (suchasz) muzyki lub

    (taczysz)

    21. Nie wolno (unika) teatru

    czy

    kina.

    22. (Pamitamy)

    o spacerach i pieszych wycieczkach.

    23. Do ka naley jed na k (kadziecie si)

    wczenie, eby (mo g) dugo (pi)

    i czsto (odpoczywaj)

    24 . Wtedy mo na (rob i) wszystko.

    25 . (Osigasz) sukcesy.

    26. Doskonale (pracuje) i (funkc jonuje)

    27. Dobrze es t te (mam ) bogatych rodzicw.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    43/218

    &

    Prosz wyjani znaczen ie poniszych zwrotw i okre le.

    1. Gada o bzdurach.

    2. Ch cie to mc.

    3. Gra

    w

    otwarte karty.

    4. Rzuca pa lenie.

    5. Czyta powane ksiki.

    Przyrostki bezokolicznika

    1.

    -

    (np.

    gra,

    sysze,

    mwi)

    2.

    -c

    (np.

    biec, mc,strzyc,piec)

    - podlega alternacji

    c : g

    c : k

    : (np.

    mog, moesz)

    : cz

    (np.

    piek,

    pieczesz)

    3.

    -/-

    (np.

    nie, kra, gry)

    - podlega wymianie :

    s

    : z

    (np.

    niesiemy, nios)

    (np.

    gryziemy, gryz)

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    44/218

    Szczliwe dziecistwo Janka

    Mog powiedzie, e miaem szczli-

    we dziecistwo. Moi rodzice doskonale

    mn ie rozum ieli. I chyba j a te ich rozu-

    miaem . Szczeglnie tata stosowa wobec

    m nie do now atorskie metody wychowaw-

    ,, cze. Takie, jak ich nie stosowali inni ojco-

    wie. Moe oni nie byli tak cierpliwi i kon-

    sekwentni, jak by mj ojciec. Mia dla

    mnie zawsze duo czasu. A wiem, e ro-

    dzice mo ich kolegw tego czasu tak wiele

    nie m ieli. I chyba nie pracowali wicej. Pam itam, e ojci ec te cigle

    pracowa. Ale za to kiedy wraca do d om u, bylimy razem . Razem siada-

    limy do stou, a ja siadaem zawsze obo k nieg o. M ama prawie wcale nie

    siadaa. O na chyba nigdy nie usiada na duej ni na kilka minu t.

    Mama wietnie gotowaa. Dlatego jedlimy codziennie co innego.

    J a nie jad em tylko burakw i

    zupy szczawiowej.

    M ama nigdy na mnie za

    to nie krzykna. Tata raczej te nie. Oni nie krzyczeli, ale kiedy byem

    niegrzeczny, czsto staem w kcie. Po paru minutach rodzicom byo

    m nie al, wic stali razem ze mn . Stalimy so bie razem i artowalimy.

    Byo fajnie.

    Pamitam, e raz znalelimy

    w

    lesie cho rego ptaka.

    A w

    zasadzie to

    znalaz go tata. Nis go delikatnie zawinitegow sweter.J a chyba nie

    niosem, bo baem si. Po jak im czasie

    ptak wyzdrowia i pofrun sobie. Wte-

    dynie rozumiaem, dlaczego nie frun-

    limy razem z nim, tylko krzyknlimy

    co na p oegnanie.

    Wieczorami chtnie bawilimy si.

    Nikt nie bawi si ze mn tak ciekawie,

    ja k tata. Dzisiaj ju wiem, e uczyem si

    wtedy czego.

    A m oe o ba j si uczylimy?

    J a nap rawd miaem szczliwe dzieci-

    stwo. Wy te m ielicie?

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    45/218

    WICZENIA

    E>

    Prosz odpow iedzie na pytania dotyczce tekstu.

    1. Czy Ja ne k rozumia si do brze ze swoimi rodzicami?

    2.

    Jak ie metody wychowawcze preferowa ojcie c Jan ka?

    3. Czy rodzice Ja nk a powicali m u duo czasu?

    4.Czymam a Jan ka bya dobr kuchark?

    5 . Co Jan ek jad n iechtn ie?

    6. Ja k rodzice karali niegrzeczne go Janka ?

    7. Gdzie tata Jan ka znalaz chore go ptaka?

    8. Z kim Ja ne k lub i bawi si najbard ziej?

    9. Jakim dzieckiem by Jane k?

    10. Czy Ja n ek mia szczliwe dziecistwo?

    Wyrazy w

    nawiasach prosz poda

    w

    odpowiednich fo rmach czasu prze-

    szego.

    W Z R : ( b y ) - byem

    do kobiet. My go raczej nie (m ie)

    3. Adam u raz (lecie )

    balonem . Czywyte (lecie ) ?

    4.

    Kiedy

    Anna czsto (zapomina)

    wyczy elazko. J e j siostry te

    5. Ten obraz (wisie) wnaszej galerii.

    Duo dobrych obrazw tam (wisie)

    6. Dziadek dwa tygodnie (lee) wszpitalu.

    Nasi ssiedzi te tam (lee )

    7. J a zawsze (patrze ) tylko na An n.

    Moi koledzy te ch tnie (patrze)

    8. Ty nie (mu sie) studiowa wieczorami.

    Ja ne k i Micha (musie) to robi.

    9. Wczo raj wieczorem (wole) zosta

    w

    domu.

    Ale ciesz si, e

    wy

    (wole) wybra si do kina.

    1.J a nigdy nie (chcie )

    Ale moi rodzice bardzo (chcie)

    2. Tyzawsze (m ie)

    zosta lekarzem .

    szczcie

    40

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    46/218

    10. J a przez wiele lat (ledzi) karier artystyczn

    m ojej ssiadki. Dobrzewiem, e wytej (ledzi)

    E>

    Wyrazywnawiasach p rosz pod awodpowiednich formach czasu prze-

    szego.

    W Z R : ( n i e ) -

    niosem

    1. Czy wyju (je) obiad?

    Ja (je) wrestaurac ji.

    2. Pastwo Kowalscy (znale ) bezd om neg o

    psa. Pam itam, e ty (znale) kiedy kota.

    3. Przepraszam, ale pan (usi) na moim

    miejscu. My (usi) tu tylko na mo me nt.

    4. Rod zice (przynie) dla mn ie may

    prez ent. A co ty, siostro, mi (przynie) ?

    5. Adam (wie) sam otn e ycie.

    Pniej oniAnn a (wie) j e razem.

    6. Fryzjer (zaple) Ewie warkocze.

    M oje crki chyba nigdy ich nie (ple)

    7. M icha nigdy nie (chc ie) jedzi do babci na

    wakacje. Dobrze, e chocia wy(chcie)

    8. Nawet nie wiecie, jakie ja (mie)

    wczoraj kopotywpracy.Wy jestecie bezrobotni, wic ich nigdy

    nie (mie)

    D

    Wyrazy wnawiasach prosz po da wodpowiednich formach czasu prze-

    szego.

    WZR: (krzykn) -

    krzykna

    1.Adam (wzi)

    urlop . Czy An na te go (wzi) ?

    2. W czasie ko nfere ncji dyrektor (ziewn) kilka

    razy. Gdyjego sekretarka to zauwaya, te (ziewn)

    3.Czyktoz waskiedy (pyn ) przez oce an?

    Pastwo Winiewscyju (pyn)

    4. Marekwyszedi (trzaska) drzwiami.

    A moe to same drzwi (trzasn)

    5. Ann a (klkn) przed otarzem.

    Obokniej (klkn) Adam.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    47/218

    6. Nawet nie zauwayem, k iedyty(stan) za Jan em .

    Nie wiem tylko, kto jeszcze tam (stan)

    7.

    Ja n od dziecka (pragn) mie akwarium.

    Jeg o obec na ona te tego (pragn)

    Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami, uytymi

    w

    cza-

    sie przeszym:

    potrzebowa, chcie, wole, mc,pragn, m usie.

    1. Jane kzawsze mie sportowy sam ochd .

    Anna mie bogatego ma. A ja

    miejedynie wity spokj.

    2.

    Wyzawsze pi czerw one wina.

    My wina bia e . Za on i

    unika alkoholu.

    3. Kobiety zawsze wicej czasu spdza u fryzjera

    i kosmetyczki. Ale mczyni zawsze

    wtedy wicej pienidzy.

    4. Kiedy byem dzieck iem, je wszystko, co kazali

    mi rod zice. Chyba kadywdziecistwie to rob i.

    5. Adam nigdy nie zrozum ie Anny.

    AleiAnn a nie zrozumie Adama.

    6. Ja nie tylko chciaem zosta dyrektorem, ale wrcz tego

    Niestety, wielu innyc h te tego

    Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami:

    i, chodzi,

    uytymi

    w

    czasie przeszym.

    1. W iele lat fascynowaem si filmem europ ejskim. By to powd, dla

    ktrego czsto do kina.

    2.

    Pan dyrektor bardzo lub i An n, wic czsto

    jej na rk.

    3. Pam itam, e kot mo jego dziadka prawie nigdy nie bywawdomu.

    O n zawsze wasnymi drogam i.

    4. Dob rze wiem, e tej kobiec ie zawsze

    tylko o pienidze.

    5. W czasie wykadu profesor mwi tak szybko i zawile, e nie wiem

    zbyt dokadn ie, o co mu

    6. Tdy kiedy droga, ktra prowadzia do ez io ra.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    48/218

    7. An na bya pikn , ale konfliktow ko biet. Dlateg o Pawe nie

    z

    ni dugo.

    8. Nasz pradziad ek o eni si

    z

    nasz prab abc i wbrew woli swoich ro-

    dzicw. To wspaniae, e

    zawsze za gosem w asnego serca.

    yrazy

    w

    nawiasach prosz pod a

    w

    odpowiednich form ach czasu prze-

    szego.

    WZR: (gra) -

    graem

    1.

    ( ja )

    Mog powiedzie, e (mie) szczliwe dziecistwo.

    2. (oni) Moi rodzice doskonale mnie (rozum ie).

    3.

    ( ja )

    I chyba a te ich (rozumie).

    4.

    (on ) Szczeglnie tata (stosowa) wob ec mn ie do nowator-

    skie meto dy wychowawcze.

    5.

    (oni)

    Takie, jak ich nie (stosowa) inni ojcow ie.

    6.

    (oni, on)

    Moe o ni nie (by) tak cierpliwi i konsekwentni, ja k (by)

    mj ojciec.

    7. (on)

    (mie) dla mnie zawsze duo czasu.

    8.

    (oni)

    A wiem, e rodzice m oich kolegw tego czasu tak wiele

    nie (mie) .

    9. (oni) I chyba nie (pracowa) wicej.

    10. (on)

    Pamitam, e ojciec te cigle (pracowa).

    11.

    (on, my)

    Ale za to, kiedy (wraca) do do mu , (by) razem .

    12.

    (my) Razem (siada) do stou.

    13.

    ( ja )

    J a (siada) zawsze obo k nieg o.

    14. (ona) A mam a prawie wcale nie (siada).

    15. (ona) O na chyba nigdy nie (usi) duej ni na kilka minu t.

    16. (ona) Mam a wietnie (gotow a).

    17. (my)

    Dlatego ( je) codziennie co innego.

    18.

    ( ja )

    J a n ie (je ) tylko burakw i zupy szczawiowej.

    19. (ona)

    Mam a nigdy na m nie za to nie (krzykn). Tata te nie.

    20. (oni) On i nie (krzycze).

    21.

    ( ja )

    Ale kiedy (by) niegrzeczny, czsto (sta)

    w

    kcie.

    22.

    (ono, oni) Po paru minutach rodzicom (by) mnie al, wic (sta)

    razem ze mn.

    23. (ono)

    (by) fajnie.

    24. (my) Pam itam, e raz (znale)

    w

    lesie chorego ptaka.

    25.

    (on) A

    w

    zasadzie, to (znale) go tata.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    49/218

    26. (on ) (nie) go delikatnie zawinitego w sweter.

    27.

    ( ja )

    Ja chyba nie (nie), bo (ba si).

    28.

    (on)

    Po jaki m czasie ptak (wyzdrowie) i (pofru n) sobie.

    29. (ja, my) Wtedy nie (rozum ie), dlaczego nie (frun) razem znim.

    30.

    (my)

    Tylko (krzykn) co na poegnanie.

    31.

    (my)

    Wieczorami chtnie (bawi si).

    32.

    (on) Nikt nie (bawi si) ze mn tak ciekawie, ja k tata.

    33.

    ( ja )

    Dzisiaj ju wiem, e (uczy si) wtedy czego.

    34. (my) A moe oba j si (uczy)?

    35.

    ( ja )

    I naprawd (mie) szczliwe dziecistwo.

    36.

    P I

    (wy)

    Wy te (mie )?

    P

    1

    Prosz wyjani znaczenie poniszych zwrotw i okre le.

    1. Mie wity spokj.

    2. I komu na rk.

    3. Ch odzi wasnymi ciekami.

    4. I za gosem wasnego serca.

    5. Sta

    w

    kcie.

    Czas przeszy

    * tworzenie

    temat bezokolicznika - spa

    +

    kocwki o dmiany - (em, a,...)

    * odmiana

    liczba pojedyncza

    osoba

    rodzaj: rodzaj

    rodzaj

    mskoosobowy

    eski

    nijaki

    mskoywotny

    mskonieywotny

    j a

    --em

    --am

    ty

    --e --a

    on, ona, ono

    -

    --a --o

    np.

    spaem spaam

    spae spaa

    spa spaa spao

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    50/218

    liczba mnoga

    osoba rodzaj

    mskoosobowy

    rodzaj:

    mskoywotny

    mskonieywotny

    eski

    nijaki

    my

    -1-imy

    --ymy

    wy

    -Licie

    --ycie

    oni, one

    -1-i

    --y

    np.

    spalimy spaymy

    spalicie spaycie

    spali spay

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    51/218

    7

    Dobra wrka

    - Marku, ty nigd yju nie bdziesz decydowa o wasnym losie

    - A kto bdzie to robi?

    - J a Dlatego bdziesz musia duo pracowa

    i

    mao odpoczywa. D latego

    nie bdziesz mie satysfakcji z tego, co bdziesz robi. W tym czasie twoi

    koledzy bd szybkoawansowa. Bd edzili dobrymi sam ochodamiie-

    nili sizpiknymi ko bietami. On i bd bogaci i szczliwi.Tynie

    - A czy przynajm niej nie bd mie kopotw finansowych?

    - Bdziesz, bdziesz Cae ycie bdziesz siedzie

    w

    kieszeni u innych.

    Bdziesz bra kredyty i poyczki, kt re po tem latami bdziesz spaca.

    - To niesprawiedliwe B d z tob walczy

    - 1 bdziesz przegrywa Bdzie ci przeladowa pec h. Nigdzie nie b-

    dziesz m g zdy. Ani nicze go zrealizowa.

    - Czy nic do brego n ie bdzie mnie spotyka?

    - Bdziesz mie p ikne marzenia. Bdziesz ni o sukcesach, zaszczy-

    tach i pop ularnoci. Bdziesz pragn wadzy

    i

    bogactwa. I niczego nie

    bdziesz m g urzeczywistni. J a osob icie b d pilnow aa tego wszyst-

    kiego. I tylko ty je d en nigdy nie bdziesz mg p owiedzie o mn ie, e

    jestem dobr

    wrk.

    A wiesz dlaczego? B o ja ci, Marku, po prostu nie

    lubi

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    52/218

    WICZENIA

    Prosz odpow iedzie na pytania dotyczce tekstu.

    1. Kto bdzie decydowa o yciu Marka?

    2. Czy ycie Mark a bdzie beztrosk ie?

    3. Jak bdzie wygldao ycie kolegw Marka?

    4. Czy Marek oeni si z pikn kobiet?

    5. Ja k M arek bdzie sobie radzi finansowo?

    6. Czy Markowi u da si co zrealizowa?

    7. O czym bdzie marzy Marek?

    8. Jak i je st stosunek wrki do Marka?

    9. Czy Marek kupi sobie d obry samo chd?

    10. Czy Marek spotka dob r wrk?

    Wyrazy

    w

    nawiasach prosz poda

    w

    odpowiednich formach czasu przy-

    szego zoonego.

    WZR: (pisa)

    - bdziepisa

    1.

    My

    nie (czekamy) na ciebie kolejny kwadrans.

    2. Czy wy (ogld acie) ju tr o ten nowy film?

    3. J a i m j brat (oszczdzamy) pienidze ,

    ktre (zarabiamy)

    w

    czasie wak acji

    4. Adam postanowi, e nie (pracu je)

    duej

    za

    p darmo

    5. Moi znajomi od jutr a (mieszkaj)

    przy ssiedniej ulicy

    6. J a nigdy nie mwiem, e (kocha m)

    ci przez cae ycie

    7. Mam nad ziej, e mo je dzieci (szanuj)

    rodzinne tradycje

    8. Anno,czymoesz mi obieca, eju nigdy nie (spotyka si)

    z tym zarozumiaym i gupawym Karo lem i

    9. W najbliszych latach (mie)

    miejsce

    w

    Polsce og rom ne zmiany gospodarcze

    10. Przysigam, e (mwi)

    prawd i tylko prawd

    47

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    53/218

    &

    Wystpujce w zdaniach czasowniki prosz poda w czasie przyszym

    zoonym.

    WZR: J a pywam do sko nale . Wy te kiedybd ziecie pywa tak dobrze.

    1. W iem co, co i ty kiedy

    2. On m a

    w

    sobie co takiego, czego nikt inny nie

    3. Wczoraj mogem

    wam

    pom c. D zisiaj ju nie

    4. Dzisiaj Adam biegn ie razem z nam i przez park. Ale nie w iem, czy

    jut ro te

    5. Nasza ba bc ia cigle p iecze n ajlep sze w wiecie pczki. Kto

    j e kiedy u nie bdzie babci?

    6. Dlacz ego cigle powtarzasz: Byem, je ste m , " ?

    7. Pijesz duo alkoh olu Chyba nie zawsze

    tyle ?

    8. An no, ma myju pic ioro dzieci.

    Czy

    mylisz, e

    jeszcze jedno ?

    9. Mam osiem nacie lat i wiem, e mn ie kochasz, An no. Ale czy

    mnie ,

    kiedy szedziesit cztery lata?

    10 . Rom an piewa bardzo adnie . M am nadz ie j jed na k, e n ie

    nam przez cay wieczr.

    &

    Prosz uzu peni zdania wedug wzoru.

    WZR: pi mao i nigdy nie bd spawicej.

    1. Nie m am czasu dla ciebie i nigdy nie

    2. Nie pragnsawy inigdy nie

    j e j

    3. Nie lubi ciasnych mieszka i nigdy nie

    ich

    4. M icha m a gow na ka rku". W ierz, e zawsze

    j wanie

    w

    tym m iejscu.

    5. Pracujwfirmie budow lanej, ktra

    nowe hotele

    w

    tym m iecie.

    6. Ob ecn ie studiuj matem atyk. W przyszoci mo e

    jeszcze eko nomi.

    7. Mam due problemy ze wzrokiem. Nie wiem ak dugo e szcze

    ksiki bez okularw.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    54/218

    8. Ann a szuka nowego m ieszkania. O na nie

    przecie cae yciezrodzicami.

    9. Adam es t tak zmczony, e tej nocy

    duej ni zwykle.

    10.Ja n ek zawsze jes t godny. Ale tej zupy pom idorow ej nawet on nie

    *

    Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami, uytymi

    w

    cza-

    sie przyszym zoonym :

    czesa, robi,pisa,decydowa, mie, telefonowa , je,

    przekracza, przeszkadza,

    prosi.

    1.Czy tyzawsze zsiebie wariata?

    2. Kiedy nasze dzieci sam e o wasnym yciu.

    3. Pam itaj, e musisz m ie paszport, kiedy gra nic.

    4. Anna b oi si uty, dlatego nie

    z nami tej smacznej, ale ob fitej i pnej ko lacji.

    5.A nna wraca do domu bardzo p no. Dlatego my

    do niej dop iero wieczorem.

    6. Wszyscy moecie i ze mn d o mu zeum. P od warunkiem jedn ak ,

    e nie

    7. To prawda,ewyjedam na caedwa lata.Obiecuj, e

    do cieb ie dugie listy.

    8. Myn ie zawsze mam y szczcie. Ale zawsze

    nadziej.

    9. And rzej je st fryz jerem. Tw ierdzi, e nigdy nie

    wasnej rodzinyiprzyjaci.

    10. Mam tak duo spraw do zaatwienia, e chyba

    was o p om oc.

    D

    Prosz uzup eni zd ania wedug wzoru.

    W Z R :Jutro niestety nie

    bd z

    tob jeiekolacj i .

    1. W czasie url op uj nie nawet

    o pracy.

    2. Na ko nfer enc ji profe sor Roszkowski

    o swojej ostatniej ksice.

    3. Wykad es twyjtkowonudny.Mychyba nie

    go do koca.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    55/218

    4. Adam od trzech dni ma katar.Niestety, n ie

    zapachu nowych perfum Anny.

    5. elazko je st chyba cigle gor ce. Na wszelki wypadek, j a nie

    gojeszcze

    6. Po obiedz ie zo stao wyjtkowo duo b rudnych naczy. Niestety, dzi-

    siaj ty j e

    7. To bya bardzo dziwna i komiczna sytuacja. Ja jeszcze dugo

    si zniej.

    8. Od kilku minut obieram cebul. Czuj, e za mo me nt

    jak mae dziecko.

    9. Pan Winiewski ma teraz duy ogrd. Chyba

    wnim kwiaty.

    10. Za tydzie ciot ka Agata m a imieniny.Czy wy

    eby kup i e j kwiaty?

    Wyrazy wnawiasach prosz poda wodp owiedn ich form ach czasu przy-

    szego zoonego.

    WZR: (spa) -

    bd spal

    1. (ty) Ma rku, tyju nigdy nie (decyd ujesz) o wasnym losie

    2. (on) A kto to (robi)?

    3. (ty) Ja Dlatego (musisz) duo pracowa i mao odpoczywa.

    4. (ty) Dla tego nie (masz) satysfakcji

    z

    tego, co (robisz).

    5. (on i) W tym czasie twoi koledzy szybko (aw ansuj).

    6. (oni) (jed) dobrymi samo chod am i i (eni si)zpiknymi

    kobietami.

    7. (on i) On i (s) bog aci i szczliwi. Ty nie

    8. (ja) A czy przynajm niej nie (ma m) kopotw finansowych?

    9. (ty) (jeste, jes te ).

    10. (ty) Ca e ycie (siedzisz)

    w

    kieszeni u innych.

    11. (ty) (bierzesz)kredyty ipoyczki, ktre potem latami (spacasz).

    12. (ja) To niesprawiedliwe (walcz) z tob

    13. (ty) I (przegrywasz)

    14. (on ) (przeladuje) ci pec h.

    15. (ty) Nigdy nie (mo esz) zdy. Ani nicze go zrealizowa.

    16. (on o) Czy nic do brego mn ie nie (spotyka)?

    17. (ty) (masz) pik ne ma rzenia, (prag niesz) wadzy i bogactw a.

    I niczego nie (moesz) urzeczywistni.

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    56/218

    18. (ja) J a osobicie (pilnu j) tego wszystkiego.

    19. (ty) I tylko tyje de n nie (moesz) powiedzie o mn ie, e je -

    stem dob r wrk.

    A wieszdlaczego? Boja ci, Marku, po prostu nie lubi.

    &

    Prosz wyjani znaczenie poniszych zwrotwiokrele.

    1. Siedzie u kogo

    w

    kieszeni.

    2. Pracowa za p d armo .

    3. Miewsobie co.

    4. Mie gow na karku.

    5. Robizsiebie w ariata.

    Czas przyszy zoony

    * tworzenie

    a. czasownik posikowy

    by

    odmieniany

    w

    czasie przyszym

    (bd, b-

    dziesz,...)

    +bezokolicznik czasownika niedoko nanego (np.

    czyta, pi-

    sa,...)

    b. czasownik posikowy

    by

    odm ienianywczasie przyszym

    (bd, b-

    dziesz,...)

    + czasownik waciwy, uytywczasie przeszym, w 3. oso bie

    liczby pojedyn czej i mn ogiej (np. pisa, czytaa, pisali, czytay,...)

    * odmiana

    liczba pojedyncza

    osoba

    czasownik

    posikowy

    rodzaj:

    mskoosobowy

    mskoywotny

    mskonieywotny

    rodzaj

    eski

    rodzaj

    nijaki

    1.

    bd spa spa spa spaa

    2.

    bdziesz

    spa spa spa spaa

    -

    3. bdzie spa spa spa spaa spa spao

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    57/218

    liczba mnoga

    osoba czasownik

    posikowy

    rodzaj

    mskoosobowy

    rodzaj:

    mskoywotny

    mskonieywotny

    eski

    nijaki

    1.

    bdziemy

    spa

    spali spa spay

    2.

    bdziecie spa

    spali spa spay

    3.

    bd spa spali spa spay

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    58/218

    Gdyby sta si cu d

    Gdyby sta si c udimgbym bytak wysokii przystojny jak Krzysztof

    Miabym wtedy wspaniae ycie. Wygldabym przecie znacz nie a trak-

    cyjniej. W pracy koleanki wreszcie zainteresowayby si mo j osob.

    Szczeglnie zaleaoby mi na tym, eby Maria zwrcia na mnie uwag.

    Za je d n o je j spojrzen ie oddabym wszystko. Oc h M ario Pomylaaby

    ch o raz o mnie Dla Ciebie zmienibym si nie do poznan ia. Przesta-

    bym pali i grawbin go . Zajbym si czym poytecznym. N o i oczywi-

    cie przedstawibym Ci moim rodzicom. Gdyby Ci zobaczyli, przestali-

    by mwi, e ich Pawe do niczego si nie nad aje.

    Je li bybym tak eleganckiiwyksztacony, ja k Krzysztof, zapraszano by

    m nie w tedy czciej na przyjcia i prywat-

    ki. Rozmawiano by ze mn i pito by za

    m oje zdrowie. Po prostu wiedziano by, e

    yj. Nie m iano by si ze mn ie za mo imi

    plecami. Lu biano by mnie i szanowano by

    za m j wdzik i urok osobisty. Awfirmie?

    Pewnie widziano by mnie na innym sta-

    nowisku. Zaproponowano

    by

    mi ak kie-

    rownicz fun kcj. Dan o by mi wasny ga-

    binet. Moe by nawet zatrudniono dla

    mn ie osobist sekretark. Mogobybytak

    pik nie. Zarabiabym wtedy znacznie wi-

    cej ni teraz. Mgbym sobie pozwoli na

    wiksze wydatki, a moe i na mae inwe-

    stycje. Kupibym kilka mod nych garnitu-

    rw. Wynajbym mae mieszkanie. I kto

    wie, czy nie zdobybym si nawet na sa-

    mo ch d. A ju na pew no cay czas posy-

    abym Marii

    kwiaty.

    W k ocu zrozumiaa-

    by, co do n iej czu j. Moe naw et zgodzia-

    by si zosta mo j o n. Tylko wczeniej

    musiaby sta si cud. A gdybym tak teraz

    do nie j zadzwoni, nie czek ajc na cud?

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    59/218

    WICZENIA

    E>

    Prosz odpow iedzie na pytania dotyczce tekstu.

    1. Czy

    w

    yciu Pawa sta si cud?

    2. Jak im m czyznjest Krzysztof?

    3. Czy kobiety intere suj si Pawem?

    4. Czy rodzice Pawa m aj o nim dobre zdanie?

    5. Czy Pawe czsto bywa na przyjciach i prywatkach?

    6. Czy Maria interesuje si Pawem?

    7. Czy Pawe ma swoj sekretark?

    8. Czy M aria es t on Pawa?

    9. Co zrobiby Pawe, gdyby mia duo pienidzy?

    10. Czy Pawe je st szczliwy?

    Prosz prze ksztaci ponisze zdania wedug wzoru.

    WZR: Nie m iaem pienidzy. Nie kupiem me bli.

    Gdybymmia pienidze, kupibym meble.

    1. Jest e bardzo niepunktualny. M usimy czeka na cieb ie

    2. Nie umiem gotowa. Nie zaprosz

    was

    do siebie na o biad.

    3. Nie mam szczcia. Nie dostaem tej nowej pracy

    w

    banku

    4. Kasia zawsze pow tarza, e je st em za gruby. Je st mi przykro.

    5. Nigdy nie uczysz si przed egz am inem . Teraz m usisz_zdawa jesz-

    cze raz

    6. Szkoda, e nie jedziesz do Tomaszowa. Ch tnie wybior si z tob.

    7. Czy ty sprztasz swj samochd? Moe kupi twj samochd.

    8 . T o m ek n ie j e s t d o b r y m s s ia d em . N ie y jem y w z g o d z ie .

    54

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    60/218

    9 .Bya fa ta lna p ogo da. Z os ta limy w g rach jesz cze dwa dni .

    10. Pan Pawlak nie lubi wydawa pienidzy. Je g o ona m a nowe futro.

    &

    Prosz przeksztaci ponisze zdania wedug wzoru.

    WZR: Ann a chciaaby poje cha do M eksyku.

    Ja te chciabym tam pojecha.

    1. My chcielibymy dzisiaj wybra si na dugi spacer.Czy wyte

    2. O ni c hcieliby zawsze bawi si cudzym kosztem. Ja mo me ntam i te

    p

    3. Weronika chciaaby kup i sobie kilka nowych sukienek. W szystkie

    kob iety zawsze

    4.

    Janu sz chciaby wreszcie zje co konkre tneg o. J a te

    5. Czy chciaby dzisiaj spotka si z nami? My

    6. Ty chciaby nic nie robi i osiga sukcesy. Niestety, twj brat te

    7. Pastwo Zieliscy chcieliby przeprowadzi si do G daska. Ale ich

    dzieci nie

    E>

    Ponisze zdania prosz przeksztaci wedug wzoru.

    WZR: Daj mi spokj

    Czy mgbyda mi spokj?

    1. pijcie ju

    2. Zosiu, ugotuj co na ob iad

    3. Ch c zap rosi was do tej nowej restaurac ji

    4. Odwied nas ju tro , W ojtku

    5. Prosz, odpowiedzcie n a m j list

    6. Czy lubicie moj teciow?

    208

  • 7/25/2019 Piotr Garncarek Czas Na Czasownik

    61/218

    7. Mwcie po p olsku

    8. Prosz, niech pastwo czytaj ten tekst

    Prosz przek sztaci ponisze zd ania wedug wzoru.

    WZR: An drzej inwestujewo bligacje.

    Warto by

    inwestowa w obligacje.

    1. Marek kupu je now gitar

    2. Idziemy gdzie potacz y

    3. Jan ek pijeteraz wicejsokw.

    4. Micha oglda u ten film

    5. M onika zapam itaa cay tekst

    6. Ekonom ici u o tym myl

    Prosz uzup eni zdania wedug wasnego pomysu.

    W Z R :Gdybym m ia czas,poszedbym

    na

    spacer.

    1. Gdybym bybogaty,

    2. Gdybyteraz pada nieg,

    3. Gdybym bynabezludnejwyspie,

    4. Gdybym

    by wanym

    p olitykiem,

    5. Gdybym m gbykim innym,

    6. Gdybym m g

    y w

    innych czasach,

    7. Gdybym m g m ieszkawinnym k raju,

    8. Gdybym zna dobrze zyk po lski,

    &

    Prosz uzupeni zdania wedug wzoru.

    W Z R :Kazimierz adnie piewa. Wszyscy chtnie go suchaj.

    GdybyKazim ierz adnie piewa,suchanobygo chtnie.

    1.Jestem znanym pisarzem. Cz