Pilipiuk Andrzej - Kuzynki

8/8/2019 Pilipiuk Andrzej - Kuzynki

1/172

ANDRZEJ PILIPIUK

KUZYNKI


2/172

Motto:

Rozdziel materi such od mokrej. Rozdziel to, co znajdziesz na

grze od tego co na dole. Rozdziel to, co pochodzi ze wschodu

od tego, co narodzio si na zachodzie. A gdy tego dokonasz

posidziesz tajemnic wody, ktra nie moczy rk, a postpujc tak

dalej cierpliwie, dokonasz wielkiego dziea.

Anonimowy tekst alchemiczny


3/172

Zota polska jesie... Maa kawalerka w starej, stuletniej kamienicy. Trzydzieci cztery

metry kwadratowe, dwa pokoiki, parkiet pamitajcy jeszcze monarchi austro-wgiersk.

Sztukateria, a raczej jej resztki, na suficie. Mosine klamki. Drzwi pomalowano w

przeszoci kilka razy olejn farb, ale udao si je odskroba. Niewielkie mieszkanko, w sam

raz dla modej dziewczyny.

Stuletni walizk woowa skra na palisandrowym szkielecie wrzucia na pawlacz.

Nad drzwiami zawiesia srebrny krzyyk przywieziony z Aksum. Stolik, po poprzednich

wacicielach, nakrya koronkow, XIX-wieczn serwet. Z antykwariatu przydwigaa

mosiny samowar, wyprodukowany w syberyjskim miecie Tua, pochodzcy z tego samego

okresu co serweta. Umiecia go na szerokim parapecie. Na cianie skrzyowaa wydobyte ze

skrytki szable. Przeleay w ziemi p wieku, zawinite w nasczone parafin szmaty. Jednak,

podobnie jak ciki, rosyjski nagan, zniosy t prb zaskakujco dobrze. Rewolwer zosta nawszelki wypadek przestrzelany, a teraz ley na swoim miejscu, w torebce. Ciemnozielone

zasonki i wskie ko z twardym materacem dopeniy wystroju wntrza. Skr renifera,

grub jak mech, przywioza z Warszawy.

Lustro w wskiej, drewnianej ramie odbija obraz dziewczyny lecej na skrze. Spoczywa

na brzuchu, machajc niefrasobliwie stopami. Przeglda w zadumie repertuary teatrw.

Nazwiska wykonawcw niewiele jej mwi. Ale przecie ma mnstwo czasu, by nadrobi

zalegoci... Pod kiem stoi wiea grundiga i dwie kolumny. Gos Fiodora Szalapina,

odtworzony ze starej pyty, oczyszczono komputerowo z szumw i trzaskw. Ech, carskaRosja. Tam byy teatry...

* * *

Kolumna pojazdw wojskowych nie jest przesadnie duga. Z przodu gazik, za nim dwa

transportery opancerzone. Teren w zasadzie bezpieczny. Nudny, rutynowy patrol. Polski

batalion KFOR przyby tu rozdziela walczce strony i dopilnowa wynegocjowanych

warunkw przerwania ognia. Nieoficjalnie polscy onierze mieli pilnowa, by zwyciscyAlbaczycy nie wyrnli do reszty pokonanych Serbw. Jednak gdy wojskowi przybyli w te

strony, zobaczyli i haniebnie si spnili. Teren, ktrego mieli pilnowa, okaza si zupenie

jednolity etnicznie. Tylko dziesitki zwok w masowych grobach wiadcz, e kiedy byo

inaczej... Ustalenie sprawcw w zasadzie nie powinno by trudne. Szkoda tylko, e

wiadkowie nie yj...

Kapitan Gobiowski, siedzc w jeepie, wodzi wzrokiem po okolicy. Ostry podjazd i

przecz. W dolinie leaa wioska.

Co si dzieje rzuci w interkom.

Pojazdy przyspieszyy. Na pagrku koo wsi zebrali si chyba wszyscy mieszkacy osady.


4/172

Otaczali krgiem kogo. Gobiowski chwyci lornetk i zlustrowa zbiegowisko.

Malinowski, ubezpieczenie wyda rozkaz.

Tak jest potwierdzi porucznik. Przestpstwo w toku. Interweniujemy poda

instrukcje. Zaraz zarn tam jak dziewczynk. Rawicz!

Tak jest.

Wkraczamy.

Pojazdy zatrzymay si na pylistej, wiejskiej drodze, wzniecajc tumany kurzu.

Kompania, naprzd Gobiowski wyda polecenie. I nie aowa kolb.

Wrogi tum rozstpi si niechtnie. Malinowski opar donie na uchwytach karabinu. W

razie czego gotw by natychmiast pokry zbiegowisko ogniem. Tylko kilku pasterzy

uzbrojonych w kije usiowao zatrzyma Polakw. Poszy w ruch kolby. Gobiowski opar

kaasznikowa o biodro i wypru krtk seri w niebo.

Wicej nikt nie prbowa stan im na drodze. Czterech gronie wygldajcych typwnadal szarpao drobn blondyneczk. Jeden najwyraniej szykowa si, by udusi j

kawakiem acucha krowiaka... Rawicz odepchn starego mczyzn. Co bysno,

upadajc na ziemi. Gruba, srebrna moneta? Kapitan zapa za rami omdlewajc

dziewczynk.

Tubylcy otaczali ich zwart mas. Rawicz pocign seri po ziemi. Pociski zataczyy

centymetry od butw i bosych stp wieniakw. Rykoszety zagwizday im midzy nogami.

Nie poruszyli si ani o krok.

Rozej si! hukn kapitan po albasku.Nikt nie zareagowa. Jeden z transporterw zawy silnikiem i wjecha wprost w tum.

Spalimy wie odezwa si Malinowski przez megafon.

Porucznik uchodzi w batalionie za niezego wira. Teraz jego szalestwo mogo si

wreszcie przyda... Znowu nikt si nie poruszy. Spokojnie przeadowa rosyjski granatnik i

posa pocisk w stron najbliszej chaupy. Wybuch zmit ca cian. Pasterze rozstpili si

powoli i niechtnie. Transporter podjecha do grupy. Kapitan wnis nieprzytomn

dziewczynk do rodka, za nim wskoczyli onierze. Kolumna ruszya. Malinowski, siedzc

na dachu, lustrowa teren. Wieniacy stali, milczc wrogo. Wreszcie, widzc e up wymkn

si definitywnie, upucili na ziemi ciskane w doniach kamienie.

Zasrani mordercy parskn kapitan.

W ciasnym wntrzu pojazdu ciko byo znale choby odrobin miejsca. Pooy

dziewczyn na awce. Obmaca pospiesznie jej ramiona i ebra, szukajc zama koci lub

ran. Kto poda mu n szturmowy. Rozci ostronie sznur krpujcy jej donie w

nadgarstkach. Wizali naprawd mocno, bydlaki, skra bya przecita w kilku miejscach.

Zadrapanie na czole, krwawice stuczenie od kamienia na skroni...

Wygldao na to, e zdrowo j sponiewierali, ale nie odniosa powaniejszych obrae.

Rawicz poda mu gbk namoczon w wodzie. Kapitan ostronie sprbowa zmy krew.


5/172

Dziewczynka otworzya oczy. W jednej chwili wrcia jej wiadomo. Odetchna z ulg.

Kurde, ale ksiniczka mrukn ktry z onierzy.

Kapitan dopiero teraz mg spojrze, kogo uratowali.

Miaa moe szesnacie lat. Pikne blond wosy, posklejane potem i krwi, opaday jej fal

na ramiona. Cudownie niebieskie oczy poyskiway pod grubymi brwiami, tyko o ton

ciemniejszymi ni grzywka. Delikatne wargi byy rozbite, donie pokryte siniakami i

zadrapaniami. Podarta bluzka odsaniaa drobne, dziewczce piersi. Ponad nimi zielonym

tuszem wytatuowano herb oraz jaki napis. Kapitan okry j delikatnie, zdjtym z pki kocem

przeciwwstrzsowym. Mrugna kilka razy.

Dzikuj za ratunek odezwaa si cicho po angielsku.

Umiechna si do nich wszystkich. onierze byli zdumieni ciep barw melodyjnego

gosu dziewczyny. Sprbowaa usi, ale kapitan popchn j agodnie na posanie.

Jak si nazywasz? zapyta.Na sekund jakby si zawahaa.

Monika Stiepankovic.

Musisz odpocz rzek. Zabieramy ci na razie do bazy, tam bdziesz bezpieczna.

Na tej ziemi, kapitanie, nigdy nie bd bezpieczna w gosie dziewczyny dao si

wyczu smutek i rezygnacj.

Zamkna oczy. Okry j dokadniej kocem. Spojrza na swoich onierzy.

Dzikuj wam powiedzia powanie. Moe nie bya to akcja bojowa, za ktr

daj ordery, ale uratowalimy cielaczka...

* * *

A wic tu trzymacie to, na co poszo sze milionw zotych z naszej dziury budetowej

mrukn prezydent patrzc na solidne, stalowe drzwi.

I jeszcze pjdzie doda genera. System cigle jest na etapie testowania. Ale gdy

wreszcie go odpalimy... jego oczy rozbysy marzycielsko.

Na szarych pytach, pocignitych farb antykorozyjn, naklejono, odrobin krzywo,kartk papieru. Spis osb, ktre miay prawo przekroczy ten prg. Lista nie bya duga, tylko

dwa nazwiska. Prezydent przelecia j wzrokiem.

Jako mnie tu nie umieszczono powiedzia w zadumie.

C, dla pana, i tylko dla pana, zrobimy wyjtek umiechn si genera.

Wsun kart mikrochipow w szczelin czytnika, a potem przez dusz chwil

wprowadza kod. Drzwi otwary si z cichym sykiem. Wok obwiedzione byy czarn,

gumow uszczelk. Prezydent zwrci na to uwag.

W razie czego przewidujemy zalanie korytarza wod wyjani genera. Albo

wypenienie go gazami bojowymi najnowszej generacji. To stal samohartujca, drzwi nie da


6/172

si przeci nawet szlifierk ktow...

Stal samohartujca? zdziwi si go.

To specjalny stop. Atomy wgla uoone s w nim tak, e w miar cicia wzrasta opr.

Po wgryzieniu si na kilka milimetrw metal osiga twardo diamentu. Odpowiednie

wstawki ceramiczne uniemoliwiaj sforsowanie palnikiem acetylenowym. ciany te s

zbrojone uprzedzi kolejne pytanie. Mona prbowa dynamitem, ale potrzebne byoby

co najmniej wier tony...

Weszli do luzy. Drzwi z cmokniciami zamkny si za nimi. Genera wprowadzi kolejny

kod, po czym wkroczyli do rozlegego pomieszczenia. Nisko zawieszony sufit z betonu nosi

jeszcze lady desek szalunkw. Byo mroczno i pachniao ozonem. Naprzeciw stay potne,

stalowe szafy pokryte wskanikami.

Banki pamici? zaciekawi si prezydent.

Owszem. Ich pojemno liczy si w terabajtach... Prosz niczego nie dotyka, wszystkojest zabezpieczone adunkami wybuchowymi.

Widz, e dobrze chronicie wasze odkrycie...

Ruszyli wskim przejciem.

Widzi pan, to wadza... Nie wspominajc o tym, e samo oprogramowanie jest cile

tajne.

Przeszli pomidzy blokami. Z sufitu obserwoway ich kamery. Wreszcie dotarli do samego

rodka sali. Niewysoka blondynka z grubym warkoczem siedziaa na obrotowym krzele przy

komputerze. Na dwik ich krokw odwrcia si. Na jednym policzku miaa delikatn, jasnblizn.

Panie prezydencie, to panna Katarzyna Kruszewska mzg naszego przedsiwzicia.

Mio mi pozna poda jej do.

Dziewczyna miaa moe dwadziecia lat. Ucisk jej rki okaza si niespodziewanie

mocny. Zachcia ich, by spoczli na krzesach, sama te usiada.

System w gotowoci zameldowaa. Jak do tej pory osignlimy poziom

zgodnoci rzdu 93%.

To duo czy mao? prezydent spojrza pytajco na generaa.

eby kogo skaza, nie wystarczy. Ale eby si dokadniej ptaszkom przyjrze, w

zupenoci umiechn si szef CB.

W cigu kolejnych szeciu miesicy osigniemy pewnie 95, moe 97% wyjania

panna Kruszewska.

Kwestia wyeliminowania bdw w programach...

Czy da si to zrobi?

To systemy samouczce oparte na sieciach neuronowych. Maj potn moc

obliczeniow. Powan barier jest tu wsppraca z czowiekiem. Dane z baz komputerowych

ju wchony i przetworzyy, ale jest ich cigle za mao...


7/172

Rozumiem powiedzia prezydent, cho nic nie rozumia.

Genera wyczu to bezbdnie.

Moe dokonamy maej prezentacji moliwoci systemu? zaproponowa.

Dziewczyna kiwna gow.

Jestem gotowa.

Na kilku klawiaturach wprowadzia kolejne kody. Ekran rozbysn zieleni.

System otwarty poinformowaa.

Dobrze. IPN szuka jednego czowieka... genera wyj z teczki star fotografi.

Poda j prezydentowi. Zdjcie przedstawiao mczyzn w hitlerowskim mundurze.

Przekaza je dziewczynie. Pooya wizerunek na pycie skanera. Po chwili twarz,

powikszona i wykadrowana, pokazaa si na ekranie.

Najpierw system przestrzennego odwzorowania punktw klikna ikonk.

Fotografia staa si trjwymiarowa. Twarz lekko obrcia si w prawo i w lewo. To ekstrapolacja cigna. Moliwo bdu wynosi, niestety, okoo 10%... ale

gdybymy dysponowali trzema zdjciami, mielibymy cakowit pewno... Dobrze, teraz

postarzanie... jak na przyspieszonym filmie twarz zacza si zmienia.

Jeli yje, ma okoo osiemdziesitki i wyglda mniej wicej tak pokazaa gestem

ekran. Spoglda na nich zasuszony staruszek. Cigle mona byo dopatrzy si dalekiego

podobiestwa.

Uruchamiam baz klikna kolejn ikon.

Wywietli si wykres koowy. Jest identyfikacja zaraportowaa. Kapo obozowy z Owicimia, uywa nazwiska

Hans Schwinke. Urodzony w 1922 roku we Wrocawiu... Teraz, niestety, trzeba poczeka...

Nastawia w elektrycznym czajniku wod na herbat. Prezydent rozglda si wokoo, cho

nie byo tu wiele do zobaczenia. Wszystkie stalowe szafy, doskonale identyczne, rniy tylko

numery seryjne. Lampki kontrolne paliy si jasnym, rwnym wiatem. Nic nie migotao, z

kabli nie strzelay pki iskier.

System cicho pisn i wywietli urywek filmu. Wielki tum, kilkanacie tysicy osb na

stadionie. Jedna z twarzy obwiedziona bya czerwonym kkiem. Po chwili, wykadrowana,

pojawia si obok. Podobiestwo byo uderzajce.

Prawdopodobiestwo identyfikacji 73% podaa.

Co to za film?

Nazistowska kronika. Wiec NSDAP we Wrocawiu w 1939 roku...

Na ekranie ukazao si kilka kolejnych fotografii wykonanych w obozach

koncentracyjnych.

Najciekawsze zaraz si zacznie powiedziaa. System podaje wyniki

chronologicznie... Mamy go.

Zdjcie byo odrobin niewyrane, raster wskazywa, e pochodzi z gazety.


8/172

Zasuony dyrektor pegeeru w Rowach koo Eku. Fotografia z Trybuny. Artyku

opisuje jego dokonania w dziedzinie chowu tucznikw, pocztek lat szedziesitych...

Po chwili zaczy pojawia si dokumenty.

Teraz system szuka wszelkich jego ladw w archiwaliach pochodzcych z tej okolicy.

Jednoczenie wstecz i w przd.

Czy da si ustali jego nazwisko?

Oczywicie. To ju zrobione. Teraz komputer przeczesuje dane rwnoczenie wedle

personaliw i fotografii.

Zdjcia pojawiay si teraz czciej. Mniej wicej co minut. Jednoczenie system

wywietla jakie dokumenty.

Nie yje westchna. Zmar dwa miesice temu w miejscowym domu starcw.

Cholera, wymkn si mrukn prezydent zawiedziony. Co jeszcze potrafi ta

maszyna? Identyfikowa odciski palcw, lady zapachowe, prbki DNA. Na przykad, jeli mamy

fotografi zagranicznego dyplomaty, ktry okaza si szpiegiem, moemy odnale wszystkie

opublikowane w Polsce zdjcia, na ktrych si pojawia, i zidentyfikowa ludzi stojcych

obok.

Prezydent wyglda na odrobin zmieszanego.

Pamita pan ostatnie nasze uderzenie w gang porywaczy z Kampinosu? zapyta

genera.

Owszem. To te baza umiechna si Katarzyna. Mielimy podejrzenia co do jednego

czowieka. CB zdobyo jego zdjcia z podstawwki i liceum. Zidentyfikowalimy

wszystkich stojcych obok niego kumpli, przeledzilimy komputerow baz ksig

wieczystych, dowiedzielimy si gdzie znajduj si nieruchomoci nalece do nich i ich

rodzin. Na podstawie bazy danych sdowych wyszukalimy ich kolegw spod celi, szybko

narysowalimy przypuszczalny schemat siatki. Biznesmena porwano w Warszawie. Na

szczcie nad ulic, ktr jecha, bya kamera. Baza sczytaa wszystkie numery rejestracyjne

samochodw, potem ustalilimy ich wacicieli.

Rany, to musiao by...

Okoo jedenastu tysicy pojazdw. Baza czesze tak ilo danych w dwadziecia dwie

sekundy. Potem porwnalimy listy wacicieli z personaliami czonkw hipotetycznej siatki.

Wytypowalimy dziewi adresw, w tym dwa mogy pasowa. Jednostki antyterrorystyczne

uderzyy symultanicznie i, jak si okazao, w jednym z budynkw przetrzymywano

porwanego mczyzn. Niestety, ryzyko bdu wynosio a 28%... ale stopniowo to

niwelujemy. Baza uczy si na wasnych bdach i cigle doskonali metody wyszukiwania oraz

porwnywania danych.

Cigle mamy problemy westchn genera. Na przykad wikszo urzdw stanu


9/172

cywilnego nie udostpnia jeszcze swoich ksig w postaci elektronicznej... Wydzia

zdobywania fotografii pracuje pen par skanujc zdjcia klasowe z kronik szkolnych w

caym kraju. Mamy ich, niestety, tylko 2%... Przeszukanie archiww Gazety Wyborczej i

Trybuny nie byo problemem, lecz starsze roczniki gazet trzeba wczytywa z mikrofilmw.

Wprawdzie biblioteki bardzo chtnie wsppracuj z nami, ale za udostpnianie danych

wypadaoby wreszcie co im zapaci...

Prezydent powid wzrokiem po stalowych szafach.

Generale, pani Katarzyno, obiecuj e zrobi wszystko, by zapewni rodki finansowe

na dalsz rozbudow systemu... Bd kopoty, skoro to cile tajne, ale na pocztek przeka

wam trzy miliony zotych z rezerwy specjalnej. Pani naley zapewni ochron...

Najlepsz ochron jest tajemnica rzek z umiechem genera. Tosamo panny

Kruszewskiej znaj obecnie tylko trzy osoby. Wszystkie trzy siedz w tym pomieszczeniu. O

istnieniu Bazy wie nieco wiksza liczba specjalistw, ale prawdziwe moliwoci systemuznaj tylko bardzo nieliczni. A moliwoci cigle rosn... Nikt nie wie, jaki puap osign...

Prezydent kiwn gow.

I prosz dopilnowa, eby tak pozostao powiedzia powanie.

Poegnali si i wyszli. Dziewczyna zostaa sama. Wycigna spod biurka kartonowe

pudo z mikrofilmami i umiecia pierwsz rolk w specjalnym czytniku. W ssiedni woya

kolejn. Genera, gdyby widzia co robi jego pracownica, zdziwiby si zapewne

niepomiernie. Dane, ktre wprowadzaa, roczniki Kuriera Warszawskiego z pocztkw

XIX wieku, w aden sposb nie mogy by wykorzystane w biecej pracy jego resortu.Czy mg przypuci, e jego najbardziej zaufana pracownica po godzinach wykorzystuje

system do realizacji swoich prywatnych celw? A jednak, domyla si...

* * *

Stary kustosz powoli wdrowa amfilad sal. Gmach Muzeum Narodowego w Warszawie

by o tej porze niemal pusty. O szyby bi ciki, jesienny deszcz. Do godziny zamknicia

ekspozycji brakowao jeszcze kwadransa. Wkroczy do galerii sztuki staroytnej. Wtpliwe,aby ktokolwiek mia si tu jeszcze dzi pojawi. Przeszed wzdu gablot, cieszc oczy

nagromadzonymi skarbami pokole, ktre odeszy w zapomnienie. Sprawdzi na czujnikach

wilgotno powietrza. Pilotem uruchomi system alarmowy, zatrzasn cikie drzwi.

Przecign sznurek przez kko ze stalowego drutu i wgnitszy go w plastelin, odcisn

swoj piecz.

Za oknami zapad ju wilgotny, wrzeniowy wieczr. Uszy muzealnika wychwyciy szum

drzew szarpanych wiatrem. Wszed na pitro. Sale z obrazami flamandzkich mistrzw...

Wreszcie cz powicona sztuce polskiej. Ze cian patrzyy na niego portrety ludzi, ktrzy

umarli dawno temu. Lubi czasem przystan, by popatrze im w oczy. Nie musia czyta


10/172

podpisw pod obrazami. Zna je wszystkie na pami. Zblia si do ostatniej sali, gdy

nieoczekiwanie usysza fragment gniewnego monologu. Kto, mimo pnej pory, nadal

zwiedza muzeum. Kustosz unis ze zdumieniem krzaczaste brwi. Popatrzy na zegarek. Nie

sdzi, e jeszcze si na kogo natknie. Do zamknicia pozosta kwadrans.

Zatrzyma si na progu. Moda dziewczyna, stojca koo wiszcego na cianie obrazu,

usyszaa jego kroki i obejrzaa si zaskoczona. Widzc pracownika muzeum, uspokojona,

powrcia do kontemplowania dziea.

Kustosz umiechn si lekko.

Widz, e podoba si pani ten portret? zagadn przyjanie.

Odwrcia si. Jasny warkocz zalni jak zota smuga.

Przychodz tu, by czerpa inspiracj powiedziaa.

Wie pani, kogo przedstawia ten obraz? zainteresowa si.

Opis umieszczony by przy wejciu do sali... To Stanisawa Kruszewska powiedziaa spokojnie. Moja daleka praprababka,

mona powiedzie. A raczej kuzynka zamylia si. Cioteczna praprababka? Trudno to

wyrazi sowami, gdy dzieli nas rnica pitnastu, moe osiemnastu pokole... Jestem

Katarzyna Kruszewska.

On te si przedstawi.

Moe to przypadkowa zbieno nazwisk? zasugerowa.

Zgadza si nazwa wsi i herb, ktrym piecztowali si moi przodkowie wyjania.

Habdank, tak samo jak ona... Owszem, Kruszewskich jest kilka rodzin, ale tylko jedna tegoherbu... Z katalogu wynika, e portret namalowano w roku 1678.

Owszem kiwn gow. Artysta niestety nieznany, cho mamy kilka podejrze.

Dziewczyna na portrecie bya ciemnowosa, a lekko wystajce koci policzkowe nadaway

jej odrobin orientalny wygld. Na piersi miaa niewielki, srebrny krzyyk, wysadzany

rubinami.

Skd wiadomo, kiedy powsta ten obraz? zapytaa. Znalazam informacj, e

Stanisawa Kruszewska bya poszukiwana w zwizku z zabjstwem swojego ma w roku

1609. Zdaje si szlachetny maonek sprzeda j pewnemu przedstawicielowi mniejszoci

narodowej, ktry para si intratnym zajciem dostarczania modych dziewczt do tureckich

haremw...

Po kilku latach jakim cudem wrcia z niewoli i zarna go jak wieprzka uzupeni

z umiechem. Przypuszczam, e to zbieno imion. Skoro w 1609 miaa, powiedzmy,

okoo dwudziestu lat, to w chwili powstania obrazu musiaaby mie koo dziewidziesitki.

A co do datowania z tyu jest rok powstania, namalowany identyczn farb jak przd...

Poza tym krj stroju wskazuje na lata siedemdziesite XVII stulecia. Moe to jej wnuczka?

Albo kto z innej linii rodu? Herb si zgadza...

Kiwna w roztargnieniu gow. T moliwo sprawdzia dokadnie w kilku rnych


11/172

herbarzach. Istnienie nastpnej Stanisawy Kruszewskiej odnotowano dopiero w XVIII

wieku...

No c, pora ju chyba zamyka galeri spojrzaa na zegarek.

Faktycznie zreflektowa si.

Przepraszam, zajam czas...

Drobiazg, caa przyjemno po mojej stronie.

Poegnali si, odesza. Kustosz podszed do portretu. Wyczy pilotem alarm i odchyli

obraz od ciany. Wszystko si zgadzao. Data znajdowaa si na swoim miejscu.

Ciekawe mrukn sam do siebie.

* * *

Gboka kupiecka piwnica przy krakowskim Rynku Gwnym. Mury pamitaj XVI

stulecie. Na pociemniaych cegach cigle wida odciski palcw ludzi, ktrzy je lepili. ciany

trwaj, podczas gdy lady ich budowniczych dawno pokryy piaski czasu. W piwnicy

urzdzono pub. Tego sobotniego wieczora wypenili go raczej niezwykli gocie. Gdzie tam

na miecie dogasa konwent mionikw fantastyki.

W lochu krluj upany, kontusze i delie. Futrzane czapy lec pod sufit. Poyskuj guzy,

zza suckich pasw stercz malowniczo krcice. Szlachta pije. Szlachta si bawi. Szlachta

cina szablami wiece... U szczytu stou siedli Krl Polski, pisarz im Jacek Komuda, oraz

jego wydawca w mundurze szwedzkiego oficera. Pij, strzelaj z krcic, warchol. Panujerado.

Byo te kilku zwykych klientw, ale na widok takiej bandy niebezpiecznych i

uzbrojonych wirw wymknli si do ssiedniej piwnicy. Szerokiej drogi, zakichani

socjalici, pubw ci u nas dostatek...

Tylko jeden go pozosta na swoim miejscu przy maym stoliku pod cian. Siedzi sczc

piwo z trzylitrowego dzbana. Na blacie pooy zeszyt zapisany notatkami i wzorami

chemicznymi. Nieliczni na wiecie eksperci, gdyby rzucili na nie okiem, niewtpliwie na

dugie chwile pogryliby si w gbokiej konsternacji. Mczyzna jest ubrany w dugi,brzowy paszcz. Pod szyj nosi kryz z marszczonego jedwabiu. Posiwiaa broda opada a

na piersi.

Teraz odoy wieczne piro parkera i z ukontentowaniem przyglda si bawicej si zgrai.

Szlachta zahacza go wzrokiem. Nie jest jednym z nich, a mimo to pasuje strojem do toczcej

si w lochu zabawy. Ciekawe dlaczego. Moe te lubi, w starym krlewskim miecie,

przywdzia, cho na par godzin, tradycyjny polski strj? Nie bd mu przeszkadza, jeli

zechce bawi si z nimi, sam podejdzie...

Cieszy oczy. Odwyk od takich widokw. Skiniciem wskiej doni przywouje kelnera. Piwo dla wszystkich wydaje dyspozycj podajc mu szeleszczcy banknot.


12/172

Dwornym ukonem dzikuje za toast na swoj cze. A potem znowu popada w pogodn

zadum...

* * *

Przyjemnie wasa si po krakowskich Plantach w mglisty, jesienny poranek. Drobna,

ciemnowosa dziewczyna sza omijajc liczne kaue. Po wczorajszej ulewie bardzo si

ochodzio. Owina si szczelniej dugim, jasnobrzowym paszczem z wielbdziej weny.

Marza, ale po latach spdzonych pod rozpalonym socem Afryki bya to mia odmiana.

Krakw powoli zmienia si na lepsze. Nie by ju taki ciemny i ponury, jak zapamitaa ze

swojego ostatniego pobytu. Przyjemnie byo zajrze w stare kty, cho jak si okazao

nie wszystkie przetrway. Wyburzenia oraz remonty bardzo odmieniy oblicze miasta.

Drzewa gubiy licie. Mina Barbakan. Przymkna na chwil oczy. Bez trudu wyobrazia

sobie mury obronne z czerwonej cegy i szarego wapienia. Zapragna popatrze na Bram

Floriask od rodka.

Na awce opodal siedzia mczyzna, ubrany w drogi garnitur. Na przegubie jego doni

lni zoty, szwajcarski zegarek. Facet pi przez ca noc, teraz z wolna dochodzi do siebie.

Hej, moja liczna, co tak samotnie wdrujesz? zagadn niczym dowiadczony

podrywacz.

Co w zachrypym gosie przykuo jej uwag. Odwrcia si i popatrzya uwanie. Chytra,

jakby szczurza twarz; troch uty, ale rozpoznaa go. Dymitr mrukna. Nie sdziam, e jeszcze yjesz...

Teraz on drgn i spojrza na ni przekrwionymi oczkami.

Pani wychrypia. Jestem szczliwy mogc powita...

Chcia wsta ale grawitacja przewaya i nic zdoa podnie si z awki. Na jego

fizjonomii odmalowa si chytry, sualczy umieszek.

Widziae naszego mistrza? zapytaa.

W jego wzroku pojawio si zrozumienie.

Nie masz ju do? unis brew.Pokrcia gow.

Dlatego jestem tutaj... wyjania. Wrciam, by go odnale...

Mieszkasz w Krakowie? kiwna niechtnie gow. Nie widziaem starego. Od

tamtego dnia.

Bez poegnania ruszya dalej. Popatrzy w lad za ni. W spojrzeniu Dymitra pojawio si

dziwne podanie.

Przy ulicy w. Tomasza, koo budynku Akademii Muzycznej, natkna si na urzdujcego

w tej okolicy ekshibicjonist, ale widocznie rozpozna j z daleka, bo szczelniej otuli si

paszczem przeciwdeszczowym i czmychn w zauek. C, niektrzy ludzie nie lubi, gdy


13/172

si do nich strzela... Spojrzaa na zegarek. Cigle jeszcze miaa sporo czasu, ale przyspieszya

kroku.

Szsty zmys podpowiada jej, e niebawem co si wydarzy...

* * *

Biblioteka Narodowa projektowana bya jeszcze w czasach realnego socjalizmu. Nic wic

dziwnego, e w jej zakamarkach przewidziano istnienie kilku nieprzydatnych w obecnych

czasach pomieszcze. Oczywicie postarano si je wykorzysta. W schronie

przeciwatomowym, po wyburzeniu cianek dziaowych, znalazy si najcenniejsze starodruki.

System kamer, zamontowany przez SB w celu podgldania czytelnikw, posuy ochronie do

monitorowania czytelni. Dzia prohibitw, gdzie, w zamyle architekta, pracownicy tajnych

sub PRL-u mieli przeglda zakazane ksiki produkcji kapitalistycznej, zaadaptowano na

czytelni mikrofilmw...

Blondynka z warkoczem ulokowaa si w cile tajnym, opancerzonym pomieszczeniu,

pierwotnie spalarni ksiek, ktrych w adnym wypadku nie naleao przechowywa.

Pracownicy biblioteki od razu zwrcili uwag, e to sodkie dziewcz, nie mogce liczy

sobie wicej ni dwadziecia lat, nie jest normalnym gociem. Pojawia si zupenie

niespodziewanie pewnego jesiennego poranka. Z nieoznakowanej pciarwki wyadowaa

sze metalowych, zaplombowanych kontenerw. Wesza do biblioteki jak do wasnego

domu. Dysponowaa kart magnetyczn, ktra otwieraa wszystkie zamki. Skrzynki kazaawstawi do nieuywanej spalarni. Na drzwiach zawiesia tabliczk z napisem Wstp

wzbroniony. Z czytelni zaiwania sobie pudeko rewersw.

Nie wszystkie ksiki zostay wprowadzone do centralnego rejestru komputerowego, wic

zacza pojawia si do regularnie w katalogach. Grzebaa w fiszkach, wypisujc ogromne

iloci zamwie. Co dwie, trzy godziny zachodzia do stowki. Ju na trzeci dzie znano jej

zwyczaje na tyle, e gdy tylko pojawiaa si w drzwiach, kucharka zaraz zalewaa wrztkiem

herbat. Trzy yeczki liciastej Yunan na kubek. Dziewczyna pospiesznie wypijaa prawie

wrzcy napj i wracaa do swoich zaj.Pracownicy magazynw te porednio zetknli si z tajemniczym gociem. Nieuywana

nigdy winda techniczna, prowadzca do spalarni, pewnego dnia oya i od razu wyplua z

siebie osiemdziesit blankietw zamwienia. Na kadym widniaa zielona piecztka,

oznaczajca bezwzgldny priorytet. Teoretycznie takim stempelkiem mg posugiwa si

wycznie wski krg najwyszych rang pracownikw naukowych biblioteki, ale gdy ci z

magazynw zwrcili si z zapytaniem do dyrekcji, uzyskali potwierdzenie. Pouczono ich

take, e jakiekolwiek opnienia w wykonywaniu polece nieznajomej zaowocuj

wydaleniem z pracy. Poinformowano ich rwnie, by nie zadawali adnych pyta.

Pracownicy dziau reprografii zdziwili si niewsko, gdy ktrego dnia pojawia si na


14/172

progu pracowni. Pooya na biurku zamwienie na wykonanie mikrofilmw omiuset

rocznikw starych gazet. Jednak gdy tylko wspomnieli o horrendalnych kosztach, bez sowa

wycigna ksieczk czekow.

Stranicy na portierni przy wejciu subowym szybko przestali si dziwi. Dziewczyna

przychodzia do pracy o sidmej rano. Wychodzia zazwyczaj okoo dziesitej wieczorem.

Par razy zdarzyo si jej zosta na noc. Byo to sprzeczne z przepisami, wic ochrona

zaprotestowaa u dyrektora. On jednak skwitowa ich wtpliwoci bezradnym rozoeniem

rk.

Pewnego dnia zagadkowa blondynka wytaskaa ze spalarni sze zaplombowanych

kontenerw, odesaa ostatnie ksiki do magazynu, po czym, pogwizdujc pod nosem,

opucia bibliotek. Skrzynki dwaj milczcy ludzie o nieruchomych twarzach zapakowali do

nieoznakowanej furgonetki i tajemnicze dziewcz zniko definitywnie.

Wydzia reprografii jeszcze przez trzy tygodnie regularnie wysya rolki mikrofilmw dostarej spalarni. Drzwi byy otwarte, technik kad szpule po prostu na stole. Co trzy dni cay

zapas znika, cho nikt nie umia powiedzie, kto je odbiera ani dokd wysya. Po kilku

dniach wracay i od razu wczano je do zbiorw czytelni mikrofilmw.

Mska cz pracownikw, od kiedy zagadkowa dziewczyna przestaa pojawia si w

katalogach i na korytarzach, znowu nabraa chci do pracy... Oczywicie plotkowano na jej

temat, jednak nikt nie wiedzia nawet jak miaa na imi. Powszechnie sdzono, e to crka

kogo bardzo wanego pisaa prac naukow. Dyrekcja, swoim zwyczajem, uchylia si od

wszelkich odpowiedzi... * * *

Mae, przytulne mieszkanie. Troch pienidzy na koncie w zagranicznym banku, gdzie

nikt nie zadaje niepotrzebnych pyta a lepkie palce ministra finansw nie maj szans sign.

Czego jeszcze mona chcie od ycia? Przydaaby si praca zaspokajajca ambicje, i

przynoszca rado i dajca poczucie obcowania z ludmi. Na przykad posada w szkole.

Dyrektor prywatnego liceum oderwa wzrok od biurka.

Czym mog suy? zapyta.Usiada na krzele. Skra wysmagana etiopskim wiatrem troch j postarzaa, ale nie na

tyle ile by chciaa.

W sprawie ogoszenia wyjania. Szuka pan lektorki jzyka francuskiego i

angielskiego...

Ma pani kwalifikacje?

Pooya na stole dyplomy powiadczajce zdanie egzaminw pastwowych. Ostatni

wystawiono zaledwie wczoraj.

Znam biegle angielski, francuski, niemiecki, fusha, amharski, gyyz, mandaryski...

dugo jeszcze mogaby wymienia, ale wolaa nie odkrywa si a tak bardzo.


15/172

Dyrektor spojrza znad okularw. Jego wzrok dugo bada twarz rozmwczyni

zachowujc jeszcze cigle ciepy kolor pustyni. Twarde minie, prosta sylwetka wiadczca

o sile i kondycji. Zamyli si.

Ile pani ma lat? zapyta.

Dwadziecia jeden.

Najstarsze uczennice bd tylko o dwa lata modsze od pani powiedzia bardziej do

siebie ni do niej.

Dyrektorze, gdy prowadziam interesy na poudniu Sudanu, umiaam sobie radzi z

przemytnikami wielbdw, wic ufam, e i z dziewcztami wychowanymi w cieplarnianych

warunkach nie bd miaa problemw.

Umiech przemkn mu przez twarz. Co mg sobie wyobrazi?

Potrzebujemy osb z udokumentowanym przygotowaniem pedagogicznym ucili.

I najchtniej z praktyk w zawodzie. Ksztacenie modziey to odpowiedzialne zadanie... Iw pewnym sensie trudniejsze ni praca z wielbdami.

Mam uprawnienia nauczycielskie wyjania. A take dysponuj listem

rekomendacyjnym od dyrekcji szkoy w Aksum, gdzie pracowaam.

Pooya mu na biurku dwa dokumenty. Spojrza w zadumie na robaczki obcego pisma.

Pani przybywa z...

Z Etiopii. Mam pozwolenie na stay pobyt oraz podjcie pracy. Wystpiam o

naturalizacj.

Kuratorium nie bdzie zachwycone z frasunkiem patrzy na papiery. To poetiopsku?

W jzyku amharskim. Po drugiej stronie jest tumaczenie przysige na gyyz i

francuski.

Zaryzykujemy podj decyzj. Na razie na trzymiesiczny okres prbny. Jeli

sobie pani nie poradzi...

Dziewczyny z wszystkich epok s w zasadzie podobne do siebie, tylko z pokolenia na

pokolenie coraz bardziej dziecinne. Nie bdzie adnych problemw.

Jakie s pani zainteresowania? dyrektor wyj z szuflady ankiet personaln.

Turystyka, literatura, teatr...

Teatr podchwytuje dyrektor. W najbliszym czasie organizujemy dwa wypady do

Warszawy na przedstawienia.

Crka le strzeona i Jezioro abdzie lub Gizelle odgaduje bez wahania.

Jego umiech oznacza, e odgada prawidowo. Umiech ten niesie te inn tre. Nowa

nauczycielka zaczyna si dyrektorowi podoba. Troch za moda, ale bdzie z pewnoci

znakomitym uzupenieniem grona pedagogicznego.

* * *


16/172

Jak mona wykorzysta dostp do bazy danych obejmujcej miliony obywateli naszego

kraju? Mona poszuka znajomych z podstawwki, rozpozna osoby sfotografowane

przypadkowo na wakacjach. Mona uprzykrzy politykom ycie identyfikujc ludzi, w

towarzystwie ktrych zostali uwiecznieni. Mona te realizowa pomysy zgoa idiotyczne.

Genera dysponowa, oczywicie, systemami kontroli, pozwalajcymi mu dyskretnie

bada, czym zajmuje si jego podwadna. Szybko zorientowa si, e nocami komputer

uywany jest do wyjtkowo dziwnych celw. Nic z tego, co robia, nie byo jednak

nielegalne... Po gbszym namyle zdecydowa, e nie bdzie interweniowa. Pki

wykonywaa swoj prac wzorowo i z zaangaowaniem, mg przymyka oczy na drobne

dziwactwa. Tego wieczora znowu zostaa na noc w pracy...

Katarzyna Kruszewska zasiada do komputera. Wypija yk mocnej herbaty. Wstukuje

dugie i skomplikowane polecenie. Odnale ludzi, ktrzy zostali sfotografowani w odstpieco najmniej dwudziestu lat, a nadal wygldaj tak samo...

Zadanie nie wydaje si specjalnie trudne, jednak w pamici bazy znajduje si przeszo

miliard rnych fotografii. Znaczny odsetek to zdjcia zbiorowe... Dziewczyna wstaje.

Poprawia warkocz. Loguje si z drugiego stanowiska. Na pyt skanera kadzie fotografie

portretu Stanisawy Kruszewskiej kupione w kasie muzeum. Polecenie podobne. Odnale

wszystkie zdjcia. Ignorowa daty ich powstania.

Za blokami pamici stoi ko polowe. Mona si troch zdrzemn. Komputer jest

naprawd szybki, ale wykonanie takiej pracy zaj musi minimum osiem godzin.Przyniesiona z domu poduszka, szary subowy koc. Mona spa... A do rana...

Jest tak zmczona, e nawet herbata nie przeszkadza jej zapa w gboki sen.

* * *

Dwa tygodnie od powrotu do Polski. Cay rega wypeniaj ksiki. Podniszczone i nowe,

wygrzebane w antykwariatach i kupione w ksigarniach. Niektre to jej starzy przyjaciele.

Inne dopiero musi pozna. Na razie osiemset pozycji. Wydanie Marii Malczewskiego z1882 roku ma w rodku jej ekslibris. Strony poky, pcienna, zocona okadka ulega

wyszmelcowaniu, ale przyjemnie jest trzyma to w rce. Nie przywizywaa nigdy specjalnej

wagi do otaczajcych j przedmiotw. Wyjtek stanowiy tylko szable pamitka... Na

gowni jednej z nich cigle jeszcze wida rdzawy zaciek. Nie lubia wraca myl do tamtych

spraw.

Teraz z ksieczk w doni siedzi na szerokim parapecie. Odczytuje na gos ulubione

ustpy. Jej myli leniwie kr wokoo wszystkich ksigozbiorw ktre kiedy zgromadzia.

Gadzi w zadumie wytarty grzbiet ksiki. Za trzy, moe cztery lata trzeba bdzie znowuopuci Krakw. Ju czuje smutek przed rozstaniem. Lubi to miasto. Ale nie moe zosta.


17/172

Ksika... Moe zabierze j ze sob?

* * *

Blady wit nad Warszaw. Agenci CB atakuj, niepozorn will na Mokotowie.

Gospodarz nawet nie prbuje stawia oporu. Jest kompletnie zdezorientowany. Kuj mu rce

kajdankami. Analiza trzystu fotografii operacyjnych oraz badania zdj zawartych w blokach

pamici bazy, pozwoliy zidentyfikowa go jako nieformalnego przywdce polskich grup

przestpczych. Dotd pozostawa poza wszelkimi podejrzeniami... Agenci obszukali go, ale

nie ma przy sobie broni ani trucizny. Pakuj do nieoznakowanej furgonetki... Sejfy w piwnicy

kryj ptorej tony zota, trzydzieci milionw dolarw oraz bardzo ciekaw dokumentacj.

Nawet jeli dobry adwokat zdoa go wybroni w sdzie, to zgromadzona fortuna zaciy

kamieniem u szyi. Sd mona przekupi lub wywie w pole. Urzdu Skarbowego nie. Za

kierowanie mafi grozi pi lat. Za oszukiwanie fiskusa pitnacie.

Daleko stamtd, na skadanym ku budzi si Katarzyna. Pakowany do nyski gangster nie

podejrzewa nawet, e to ona napisaa programy komputerowe, ktre umoliwiy jego

identyfikacj...

Dziewczyna przeciga si, podchodzi do komputera. Zadanie zostao wykonane.

Osiemdziesit fotografii. Na szedziesiciu widnieje jej kuzynka. Na pozostaych wysoki,

dobrze zbudowany mczyzna. Kuzynki system nie zdoa zidentyfikowa, ale jego

rozpozna. Fotografie mona pogrupowa w kilka zbiorw. Najstarsze pochodz z okresuzaborw. Mia kilka zawodw: by oficerem, potem pracownikiem stray bankowej, nastpnie

znowu wojskowym i stranikiem przemysowym w Muzeum Narodowym. A obecnie...

Obecnie pracuje jako ochroniarz na Zamku Krlewskim w Warszawie. Kade nowe wcielenie

starannie dobrane; nigdzie nie zagrza miejsca na duej ni osiem dziesi lat. Zmienia

miasta i rodowiska. Zaciera lady. Ale baza odnajdzie kadego i wszdzie..

Maa subowa azienka, gruby rcznik frotte, trzeba si troch odwiey przed

wyruszeniem na spotkanie z czowiekiem, ktry oszukuje czas... Ma co najmniej sto

szedziesit lat, a cigle wyglda na niespena czterdzieci.Jak zareaguje? Trudno powiedzie. Czy moda dziewczyna ma szans w starciu z kim, kto

tak dugo pracuje w zawodach wymagajcych wzmoonej czujnoci?

Krytycznie ocenia swoje moliwoci. Krtki, masywny n przykleja plastrem do ydki.

Cienkie, trzydziestocentymetrowe ostrze dobrze mieci si w grubym warkoczu. Kabur z

pistoletem zakrywa brzowa, skrzana kurtka. W zewntrznej kieszeni Katarzyna chowa

jeszcze dwunastostrzaowy rewolwer na naboje jak do kbks. Kiedy nalea do czeczeskiego

powstaca. Wyglda niepozornie, ale robi w czowieku dziury, ktre trudno byoby nakry

kapeluszem...

Oglda si krytycznie w lustrze. Poprawia fortepianow strun do duszenia, aby nie


18/172

wystawaa ze szwu spodni. Jest gotowa. Powinna poprosi o ochron, lecz pjdzie na

spotkanie przeznaczenia samotnie. Jak zawsze.

* * *

Czym jest szczcie? Trudno powiedzie. Ma ono wiele twarzy. onierze z polskiego

batalionu KFOR czerpi je z faktu, e w ich bazie znalaza bezpieczne schronienie

modziutka, zotowosa Serbka. Maj z dziewczyny mas poytku. Opacao si zaryzykowa

ycie, eby j ratowa. Okazao si, i wietnie gotuje. Od kiedy zacza pomaga w kuchni,

posiki nagle odzyskay smak. Malinowski uczy j mwi po polsku, wic po subie jest z

kim pogada...

Duo czyta, szlifuje jzyk. Wypytuje ich o tre ksiek, ktrych nie maj w biblioteczce.

Suba tutaj jest zupenie rutynowa. Mijaj dni, podobne do siebie jak krople ponurego,

wrzeniowego, bakaskiego deszczu... Obecno dziewczynki sprawia, i nie jest nudno.

Mona powiedzie, e okrcia sobie kompanie wok palca. Chce w zamian tyko jednego.

Wyjecha z Jugosawii. Na zawsze. Nie pytali nigdy, dlaczego Albaczycy chcieli j

zamordowa. Monika Stiepankovic te nie porusza tego tematu. Kapitan sprawdza

moliwoci. Dziewczyna nie ma tu adnej rodziny. Naley do mniejszoci narodowej

zagroonej przeladowaniami. Nie chce jecha do Serbii, jest w poowie Boniaczk. Boi si.

Wszyscy onierze pragn poprze jej wniosek o azyl w Polsce.

* * *

Szkoda, e nie ma ju eskich szk. Cho waciwie s, ale jest ich tak niewiele...

Szkolnictwo koedukacyjne to jednak nie to samo. A jej si poszczcio. Zostaa lektork w

prywatnym eskim liceum.

Upia wosy w wysok, chisk fryzur, poprzetykan szpilami. Inne nauczycielki gapi

si na ni, ale adna nie pokusia si o komentarz. Stanisawa przymyka oczy i przypomina

sobie te wszystkie poprzednie razy. Zawsze to samo. Wsppracownicy podwiadomiewyczuwaj w niej co obcego. Moe to kwestia wieku, moe sposobu bycia... Moe

nienaganny strj i ekstrawaganckie, w ich pojciu, uczesanie w jaki sposb budz niech?

Czy zawsze ju tak bdzie: sympatia uczennic i rezerwa nauczycieli? Dziewczta skoczyy

pisa zadanie z gramatyki. A zatem pora popracowa.

Starannie akcentujc czyta fragment tekstu dotyczcego przepychu dworu ostatnich

Ludwikw. wiczenia z rozumienia na such. Cholernie wane. Dobrze, e zaczepia o

Francj i osuchaa si przez kilka miesicy z nowym sownictwem i akcentem. Bo raczej nie

zdaaby pastwowego egzaminu mwic osiemnastowiecznym dialektem, choby by todialekt paryski...


19/172

Tak, dwr ostatnich wadcw Francji... Totalne bagno moralne i obyczajowe. Rozpustnicy

i brudasy, zaatwiali si w zakamarkach pod schodami, sikali w krugankach i myli si jak

najrzadziej... Pamita smrd panujcy w Luwrze. O tym w czytance nie napisano. Ani o

gwaceniu suby. Dobrze, e si szybko stamtd wyrwaa. Osiemnasty wiek, oby sczez... W

tej epoce mieli okoo czterystu sw dla okrelenia pewnego szczegu kobiecej anatomii.

Przerywa czytanie i umiecha si do swoich myli. W domu sprbuje je sobie wszystkie

przypomnie. Ciekawie bdzie sprawdzi, czy zapamitaa wicej ni poow... A moe

napisze sownik archaicznych wulgaryzmw? Tylko komu to potrzebne? Obok wspomnie

mogcych uchodzi za zabawne, jak cier tkwi take inne. Noc w gospodzie na prowincji,

drzwi wyamane przez rozjuszony tum. P setki ludzi pijanych strachem. Nabrzmiae

nienawici twarze, donie trzymajce krzye, pochodnie i osikowe koki... Nieatwo

dwudziestolatce przerba sobie drog szabl przez rozjuszon tuszcz...

W klasie panuje cisza. Uczennice widz, e nauczycielka pogrona jest w zamyleniu, alenie maj jej tego za ze. W cigu tej pierwszej godziny nauki zorientoway si, e pod kadym

wzgldem przewysza swoj poprzedniczk. Poczuy jej talent i prostot, z jak tumaczya

im zawikane zagadnienia francuskiej gramatyki. Lektorka jest tak cudownie inna, swobodna

w swojej naturalnej elegancji. Jej wypowiedzi pozwalaj wyczu yw i byskotliw

inteligencj, a take poczucie humoru. Nie wtpi, e bdzie surowa i wymagajca, ale ju j

polubiy... Skpe pochway bd dla nich najwysz nagrod.

Patrzy na dziewczta spokojnym spojrzeniem dowiadczonego owczarka pilnujcego stada

owiec. Umie narzuci swoj wadz masie. Bez tego nie przeyaby prawie poowymilenium...

* * *

Zamek Krlewski w Warszawie kryje liczne skarby i pamitki narodowe. Jest dobrze

pilnowany. Od zewntrz monitoruje go prywatna agencja ochrony mienia, w rodku czuwa

jego wasna stra. Mona oczywicie kupi bilet i wdrowa sobie po salach ekspozycyjnych,

ale aby wej na zaplecze, trzeba by nie byle kim. Od strony Wisy, w dawnych zamkowychogrodach, pracuj archeolodzy. Remont Arkady Kubickiego i prace ziemne pozwoliy zajrze

gboko w przeszo...

Katarzyna Kruszewska idzie spokojnym, miarowym krokiem, mijajc studentw.

Wykopaliskami kieruje doktor Tomasz Olszakowski, znany w rodowisku jako dobry

fachowiec, niestety sadysta i psychopata, ktry uwaa, e jeli on jest w stanie macha opat

szesnacie godzin na dob, to i studenci dadz rad...

Badania maj charakter ratunkowy i waciwie ju si kocz. Idzie jesie, jest zbyt

chodno, by grzeba w ziemi. Potem bdzie zima, wszystko skuje mrz... Wiosn rusz prace

budowlane. Skarp naley podeprze, bo zamek zjedzie do Wisy... Trzeba koczy.


20/172

Archeolodzy przerywaj na chwil robot i odprowadzaj spojrzeniem blondynk z grubym

warkoczem, ktra mija ich idc brzegiem wykopu. Z czyich ust wyrywa si ciche

westchnienie. Nieczsto uroda tak doskonale wspgra z yczliwym i przyjaznym wyrazem

twarzy.

Zamkowy ochroniarz, pilnujcy wykopalisk, siedzi na kamiennej pycie, lecej na stosie

wykopanej ziemi. Dziewczyna czuje trem. Na szczcie, podczas szkole w CB nauczono

j, jak sobie z tym radzi. Najlepiej przeamywa od razu.

Pan Jan Skrzewski?

Odrywa spojrzenie od wykopw.

Czym mog suy?

Minie graj pod opalona skr. Jest silny. I domylny. Wyczuwa bezbdnie

niebezpieczestwo.

Katarzyna Kruszewska, Centralne Biuro ledcze przedstawia si okazujcidentyfikator.

Jego brwi wdruj do gry. Zdziwienie. I lekki strach. To normalne u ludzi, ktrzy

posuguj si faszyw tosamoci.

Mam kilka pyta odnonie paskiej poprzedniej pracy.

Lekko kiwa gowa.

Ktrej pracy?

W czwartym warszawskim wydziale ochrany. Inwigilowa pan niejakiego Feliksa

Dzieryskiego...Czasem przestpca, ktry ukrywa si przez duszy czas, przy aresztowaniu odczuwa

natychmiastow ulg i rozlunienie. Spada z niego napicie. Uczya si o tym.

Nie ma pani pojcia, co to byo za cierwo umiechn si. Naprawd chce pani o

tym porozmawia? gestem zachci j, by usiada.

W zasadzie nie odpara. W paskim yciu s zapewne ciekawsze epizody. Na

przykad ewakuacja depozytw NBP do Rumunii w 1939 roku...

Kiwn gow.

Jak gboko pani dotara? zapyta.

Do lat siedemdziesitych XIX wieku.

Ten tam wskaza gestem Olszakowskiego, ktry wanie tumaczy co studentom

odbywajcym praktyki za nic w wiecie nie chce uwierzy, e jeszcze metr, a dogrzebi

si do zawalonych pomieszcze oficyny saskiej. To by taki niski budynek, w ktrym

mieszkaa zamkowa suba. Podczas budowy arkad zerwano tylko dachy, a pomieszczenia

napeniono ziemi, traktujc je jak dodatkowy mur oporowy chronicy przed naciskiem

skarpy wyjani.

Arkady Kubickiego? Przecie to by nadworny architekt Stanisawa Augusta

Poniatowskiego.


21/172

Owszem, jak wic pani widzi, praca w carskiej ochranie nie bya moim pierwszym

zajciem. Wie pani, jaki popeniem bd? Powinienem by zosta archeologiem. Moe

kiedy... spojrza na ni badawczo. Jak mnie zidentyfikowalicie?

Mamy system komputerowy, pozwalajcy rozpoznawa twarze i porwnywa

fotografie odpowiedziaa. W naprawd duych ilociach. Okoo miliona sztuk na

sekund.

I tak pani na mnie trafia domyli si. Co planujecie dalej?

Nie wiem. ycie z kilkoma stuleciami na karku nie jest przestpstwem... Nie moemy

te pocign pana za prac dla carskiej ochrany, bo to si przedawnio jakie pidziesit lat

temu. Zreszt zwalczanie socjalizmu traktowa mona jako zasug. Podziemia

niepodlegociowego pan nie przeladowa, wic dajmy temu spokj... Posugiwanie si

faszywymi dokumentami to powane wykroczenie, ale jest mi obojtne. Ani razu nie trafi

pan do kartotek policyjnych, co moim zdaniem wiadczy o tym, e nie ma pan przestpczychskonnoci... Raczej wrcz przeciwnie, wybiera pan zawody, w ktrych moe chroni ludzkie

ycie i mienie.

Myla przez chwil.

Pani nie wpada tak tylko porozmawia powiedzia. Kieruj pani inne cele... I

nie jest tu pani subowo.

Szukam kogo. W ktrym roku si pan urodzi?

Dokadnej daty nie powiem. Wtedy troch mniejsz przy wizywano do tego wag.

Przypuszczam, e mg to by rok 1576, moe 1578... Pamitam dobrze epidemi dumy z1589, miaem wtedy jakie dziesi, moe jedenacie lat. Piem eliksir w 1606, a biologicznie

miaem okoo trzydziestki.

Eliksir podchwycia.

Z czerwonej tynktury, ktr powszechnie zwie si kamieniem filozoficznym

wyjani spokojnie. Byem czeladnikiem u mistrza Sdziwoja z Sanoka.

Ilu was jest, niemiertelnych?

Nie przesadzajmy z t niemiertelnoci skrzywi si. To tylko przeduenie

ycia. A ilu jest? Nie mam pojcia. Byo nas szecioro. Pani krewna, Stanisawa Kruszewska,

bya najmodsza.

Spojrzaa na niego zdumiona.

A kogo innego mogaby pani szuka? umiechn si kcikami ust. Pamitam j.

Mia osbka, tylko zupenie nie pasowaa do swojej epoki. Najlepiej czua si chyba w XIX

wieku...

Spotka j pan?

Kilka razy. Wpadlimy na siebie podczas balangi z okazji koronacji Poniatowskiego.

Pniej bya dam dworu u ksicia namiestnika Konstantego. Wiem, e mieszkaa w

Krakowie w latach osiemdziesitych XIX wieku. Pracowaa jako nauczycielka w prywatnym


22/172

gimnazjum dla panien...

Chc j odszuka.

Milcza wpatrujc si w dno wykopu. Archeolodzy wanie odsaniali koron ceglanego

muru.

Nie umiem pani pomc powiedzia wreszcie. Nie widziaem si z ni od przeszo

stu lat. Nie wiem nawet, czy yje... ycie nie jest tak proste jak film... Nie umiemy si

rozpozna, nie latamy te z mieczami, by obcina sobie gowy... Po prostu odrobin udao

nam si nagi pewne prawa natury. I coraz bardziej grzniemy w biurokracji. Sto lat temu

zdobycie faszywej tosamoci nie stanowio problemu... Dzi staje si powoli niemoliwe.

Ona nie popenia adnego bdu. Znalazam jedynie gar drobiazgw, prawie nic.

Ale moe pomoe pani to, e jest obsesyjnie przywizana do swojego nazwiska.

Zawsze do niego wracaa, gdy tylko wymarli ludzie, ktrzy mogli j pamita... Przy

odrobinie szczcia nosi je take dzisiaj... Nasze bazy danych jej nie odnotoway pokrcia gow. Musiaa zmieni...

Z torby wyja gar czarno-biaych wydrukw komputerowych.

To jest z lat dwudziestych pokazaa powikszony kadr. Staa w tumie z wizank

kwiatw podczas obchodw rocznicy odzyskania niepodlegoci... A to z lat szedziesitych

jubileusz Teatru Wielkiego. Tu uchwyci j fotograf w kolejce po miso, czasy okupacji...

Lubia teatr przypomnia sobie. Obsesyjnie... Moe nadal uczszcza na

przedstawienia?

No, trudno wstaa. Prosz spa spokojnie. Nikomu nie zamierzam zdradzipaskiej tosamoci.

Bazy danych, analiza zdj, coraz trudniej bdzie si wymkn... westchn. Za

jakie dwadziecia lat sie wok mnie zgstnieje do tego stopnia, e bd musia chyba ukry

si gdzie, gdzie nie siga cywilizacja... Niezbyt kuszca perspektywa. Odprowadz pani.

Przeszli koo wykopu. Archeolodzy plantowali powierzchni i teraz na podou wyranie

rysowa si zarys kilku nieduych pomieszcze oraz korytarza biegncego wzdu skarpy.

Drugi pokj od lewej szepn jej na ucho. Moe gdzie w gruzie ley jeszcze

moja ulubiona fajka...

Odprowadzi j do bramy.

Prosz wpa jeszcze kiedy zaprosi. Mio byo pani pozna.

* * *

Praca w szkole mile wypenia czas. W wolnych chwilach Stanisawa siedzi w Bibliotece

Jagielloskiej. Lata dziewidziesite to prawdziwy wysyp pisemek dla rozmaitych wariatw.

Teorie Danikena, horoskopy, artykuy o sektach religijnych... Totalny miszmasz. Kolejne

roczniki Czwartego Wymiaru, Nieznanego wiata, Nie z tej ziemi, Magii... Szuka


23/172

informacji. Trzy lata temu duch alchemika Sdziwoja grasowa w Nowym Sczu. Ubrany w

strj z epoki wasa si w podcieniach przy Rynku. Widziao go kilkanacie osb. Co

skonio go do paradowania w ubiorze z XVII wieku? O ile oczywicie to Mistrz, a nie jaki

miejscowy dowcipni. Zwariowa, czy moe wrcz przeciwnie? Mg obliczy, e zapas

tynktury skoczy im si i daje zna, gdzie go szuka...

* * *

Cicho bucz pompy toczce cieky azot przez instalacje bankw pamici. Korkowa tablica

z przypit garci zdj dziewczyny, ktra od prawie czterystu lat wdruje po wiecie. Obok

spis zawodw: nauczycielka, dama do towarzystwa. Zainteresowania: teatr. Niewiele tego...

Za mao danych. Sportretowa j Witkacy, ale ta wiedza wynika wycznie z podpisu pod

obrazem podobiestwo tak odlege, e komputer go nie wychwyci...

Katarzyna Kruszewska wsuchuje si w delikatny szum. Cieky azot... sto dziewidziesit

stopni poniej zera... Na sam myl o tym robi jej si chodno.

Pracuje. Fotografia ze szkoy podstawowej w Pruszkowie z lat siedemdziesitych. W

tylnym rzdzie wysoki, jasnowosy chopak. Kto mg przypuci, e trzydzieci lat pniej

bdzie jednym z najbardziej poszukiwanych bandziorw? Teraz jednak naley

zidentyfikowa tych obok niego. Kumple na fotografiach zbiorowych zazwyczaj staj obok

siebie. Wizy przyjani zadzierzgnite w podstawwce s szczeglnie silne... W strzelaninie

brali udzia jeszcze dwaj osobnicy. Program generuje postarzone wizerunki uczniw. Trzebapokaza je wiadkom. Moe przypadkiem uda si trafi na drani? Jasnowosy ukrywa si w

Poznaniu. Dwa dni temu jego twarz zarejestrowano na filmie z dworca kolejowego w tym

miecie. Tamtejsza policja dostaa portrety pamiciowe. Wszystkie agencje poredniczce w

wynajmie nieruchomoci zostay ostrzeone... Wpadnie. To kwestia czasu.

Robota wykonana, mona si pobawi. Fotografia tumu podczas obchodw pitej

rocznicy odzyskania niepodlegoci. Zasada ta sama: kto stoi obok? Cztery

niezidentyfikowane postaci. Jakie dziewczynki, moda kobieta tu za Stanisaw

Kruszewsk. To Helena Rzeszotarska wacicielka prywatnej eskiej szkoy nawarszawskiej Pradze. Z tej szkoy pochodzi kilka fotografii znajdujcych si w bazie danych.

Porwnanie szczegowe. Dwie dziewczynki obok siebie, niedaleko od nauczycielki. Zdjcie

klasowe, pniejsze o trzy lata, ale i tu stoj razem. Program niezbyt radzi sobie z

rozpoznawaniem tak modych osb, ale system sygnalizuje, e wykonane zostao z

prawdopodobiestwem sigajcym 63%... Fakt, e trzymaj si za rce, zamienia

prawdopodobiestwo w pewno. Kolejna fotografia. Uczennice w trakcie wicze

gimnastycznych. Trzeba przyzna, e szkoa miaa bardzo nowoczesn, jak na t epok, sal.

Nauczycielka stoi bokiem. System sprbowa j rozpozna. Prawdopodobiestwo okoo 30%.

Palce Katarzyny przebiegaj nad klawiatur. Szybko trafia na barier. Brak danych. Ale


24/172

zna miejsce, gdzie moe to sprawdzi. Niechtnie opuszcza swj bunkier...

* * *

Jesie to taki paskudny okres, gdy uczniowie musz chodzi do szkoy. Ale w tym

przypadku to dobrze. Szkoy w lecie bardzo dziwnie pracuj. A ona potrzebuje pogada z

pewnym dyrektorem...

Energicznie zapukaa do drzwi i wesza do rodka. Mczyzna w rednim wieku, wsaty,

wbity w bordowy garnitur, oderwa wzrok od rozoonych papierw. Z jego miny

wydedukowaa, e nie ucieszy si z niezapowiedzianej wizyty. W bezporednim kontakcie z

przeciwnikiem wane jest uprzedzenie ciosu. Mwic naukowo, przejcie inicjatywy

strategicznej.

Katarzyna Kruszewska, Centralne Biuro ledcze okazaa identyfikator.

Moi uczniowie znowu co zmalowali? zasmuci si czowiek za biurkiem.

Wane, by nie odpowiada wprost. Utrzyma wroga w niepewnoci, a do zadania

ostatecznego ciosu...

Mam kilka pyta.

Prosz gestem zachci, aby usiada.

Wedle moich informacji, liceum paskie kontynuuje tradycj prywatnej szkoy

eskiej, bdcej wasnoci Heleny Rzeszotarskiej...

Owszem skin dostojnie gow, a na jego twarzy odmalowao si zaskoczenie. Potrzebuj dziennikw klasowych z 1923 roku i, powiedzmy, z piciu kolejnych lat.

Zdumienie pogbio si.

cigacie jak dziewidziesicioletni staruszk?

Na pytania niewygodne mona odpowiedzie, odpowiedzie wymijajco, albo wcale nie

odpowiedzie. Mona te rzuci co, co zniechci zbyt dociekliwego rozmwc do dalszych

pyta.

Tajemnica pastwowa owiadczya spokojnym, chodnym, rzeczowym tonem.

Prosz do archiwum. Zobaczymy, czy mam co z tego okresu.Dzienniki zaraz si znalazy. Byy mocno poke i, mimo zamknicia w szafie, nieco

zakurzone. Rozoya je na stole w gabinecie i zacza kartkowa. Pikny, kaligraficzny

podpis Stanisawy Kruszewskiej pojawia si niemal na kadej stronie.

Uczya historii i wychowania fizycznego. Jej nazwisko odnotowano przy okazji wsplnych

wyj do kina i teatru.

Teraz lista uczennic. W sumie niezbyt duga. Kilkadziesit nazwisk. Wpisaa je do laptopa.

Dzikuj oddaa poke zeszyty dyrektorowi.

Kiwn gow, wyranie powstrzymujc pytanie cisnce mu si na usta...


25/172

* * *

Osiem lat spdzonych w Afryce to sporo. Do wielu rzeczy czowiek moe si

przyzwyczai. Na przykad do ostrego soca i duej wilgotnoci powietrza. Ze socem

bdzie problem. Z wilgotnoci adnego. Stasia przywyka, by mie pod rk wachlarz. Tu

nie jest jej do niczego potrzebny, ale nawyk niemiao daje o sobie zna.

Krakowskie antykwariaty s niele zaopatrzone. Na przykad w tym malutkim, nieopodal

rynku, maj sporo ciekawych drobiazgw. Wachlarze rwnie. Midzywojenny, stylizowany

na egipski, z kilkoma strusimi pirami, koronkowy z lat szedziesitych, zrobiony na

potrzeby jakiego przedstawienia teatralnego, jeden sprzed pierwszej wojny wiatowej, z

grubego papieru, rcznie malowany. Raptem trzysta zotych, ale nie podoba jej si.

Trudno pani zadowoli mruczy staruszek za lad. Prosz opowiedzie, czego

pani szuka.

Wachlarz redniej wielkoci, najchtniej chiski, z jedwabiu, na bambusowej albo

kocianej konstrukcji, oczywicie skadany... Powiedzmy pierwsza poowa XIX wieku.

Antykwariusz czapie na zaplecze i po chwili wraca z adnym pudekiem. Jest oszklone,

ma ksztat wiartki koa.

Trzymaem to dla specjalnej klienteli.

W pudeku, przyszpilony do aksamitu, spoczywa wachlarz. Wyglda troch jak motyl w

gablotce.

Chiny, koniec XVIII wieku, wykonany w Kantonie wyjania staruszek.Stanisawa Kruszewska wpatruje si zaskoczona w gablotk. Zna ten wachlarz. Przywioza

go sobie z pierwszej wyprawy na Formoz czy te, jak to teraz nazywaj, Tajwan... Co si z

nim stao? Ach tak, zosta w szufladzie komdki... To byo wtedy, gdy musiaa ucieka.

adna rzecz mwi obojtnie, by zamaskowa zainteresowanie. Z grubsza o taki

wanie mi chodzi. Ile kosztuje?

Staruszek umiecha si chytrze.

Sze tysicy zotych chyba nie bdzie sum zbyt wygrowan?

Popenia bd. Zapomniaa jak naley si targowa. Dwa eberka s klejone mwi spokojnie. Materia sprawia wraenie zetlaego.

Cztery tysice rzuca niespodziewanie.

Dziadek mruy oczy i zapada milczenie. Za chwil poda now cen. Jeszcze nie

ostateczn, ale powoli zbliajc si do rzeczywistej wartoci tego drobiazgu...

W czasie gdy antykwariusz si zastanawia, dziewczyna przeglda zawarto gabloty.

Przepikne chiskie szpilki do wosw, zakoczone kuleczkami z koci soniowej i

szylkretowy grzebie. Stanisawa lubi takie drobiazgi. Ceny nieco mro krew w yach. Ale

moe gdyby zaakceptowaa kwot, ktr za chwil usyszy, daoby si wytargowa jak

znik?


26/172

* * *

Dziewczta wychodzc za m niestety zmieniaj nazwiska... Wikszo uczennic zrobia

to jeszcze przed wojn. Dane z tego okresu s bardzo niekompletne. Na szczcie niektre

kobiety po mierci ma wracaj do nazwisk panieskich...

Staruszka miaa nieco ponad dziewidziesit lat, ale jak na swj wiek trzymaa si

zaskakujco dobrze. Umwiy si kawiarni w azienkach.

Stanisawa Kruszewska? przypomniaa sobie babcia. O, to bya kobietka

umiechna si do swoich wspomnie. Uczya nas historii.

I wychowania fizycznego uzupenia Katarzyna kadc na awce wydruk ze zdjcia

odnalezionego w zasobach bazy.

Oj, tak westchna staruszka. Wysportowana bya jak cyrkwka. Uczya nas te

muzyki. Nigdy o tym nie mwia, ale sdz, e przesza przez szko baletow. Troch

utykaa na jedn nog. Nie pytaymy o to, ale moe musiaa zrezygnowa z kariery w teatrze

z racji jakiej kontuzji? Cho, z drugiej strony, niezbyt j sobie wyobraam w balecie...

zmarszczya siwe brwi. Ona bya inna...

Popatrzya w zadumie na kaczki pynce po stawie i ykna kawy z filianki.

To byy czasy takie, e nauczycielki byy powane, a ona sprawiaa wraenie nieco

roztrzepanej... no i bya moda. Miaa jakie dwadziecia dwadziecia par lat. Opowiadaa

o wydarzeniach historycznych inaczej, ni napisano w ksikach... tak ywo jakby... tomieszne, jakby przy tym bya. Sypaa nazwiskami ludzi, o ktrych dawno zapomniano...

Lubia teatr i namitnie czytaa ksiki. Chodzia te do kina na wszystkie nowoci i do

fotoplastikonu. Czasem, gdy bya w szczeglnie dobrym humorze, to nosia tak wysok

fryzur, no tak chisk...

Chisk? podchwycia Katarzyna.

Upit szpilkami. To si bardzo nie podobao innym nauczycielkom. Wiesz, one byy

takie jakby sztywne, a ona ywa, ale elegancka. Miaa co w sobie, jaki czar... Wszystkie

dziewczta j kochay. Sdzi pani, e bya kiedy w Chinach?

Tak. Na pewno. Przed wojn na Pradze mieszkao troch Chiczykw. Raz na wyciecze

widziaam, jak w parku gadaa z takim jednym, ktry sprzedawa na straganie tkaniny. Na

pewno rozmawiali po chisku. Chyba, e to by Japoczyk umiechna si lekko. To

wtedy po japosku.

A moe to by Koreaczyk? podsuna Katarzyna.

A, te niewykluczone. Kto by ich tam tkw rozrni... Potem wysza ta afera z

wariatami.

Panna Kruszewska spojrzaa zaciekawiona.


27/172

Staruszka zmarszczya brwi.

To byo co okropnego. Wpadli do szkoy. Szeciu albo siedmiu. Pobili wonego i

zwizali, potem zamknli drzwi od rodka. W szkole byy same kobiety, no i oczywicie

uczennice... Na czele bandy bieg mody ksidz. Szaleniec kompletny. Trzyma w rce, niech

sobie pani wyobrazi, osikowy koek i motek. I wrzeszcza, e trzeba zaatwi wampirzyc...

On tak mwi o naszej ulubionej nauczycielce! jeszcze tyle lat po tamtych wydarzeniach

na twarzy staruszki pojawiy si rumiece oburzenia. Akurat miaa histori w starszej

klasie. Sprawdzali po kolei wszystkie pomieszczenia, a trafili tam. Ten ksidz z kokiem

wrzasn co w rodzaju: Dopadlimy ci wiedmo, teraz si ju nie wywiniesz!.

I co zrobia?

To wanie byo najlepsze. Zawsze gdy prowadzia lekcj miaa na biurku torebk.

Signa do niej, wycigna rewolwer. Strzelia im pod nogi i poddali si. Wstyd przyzna,

wszyscy uciekali ze szkoy skaczc z okien na parterze. Ja biegam w stron drzwi i wtedy zpitra dobieg huk wystrzau... I usyszaam jej gos: prosia, eby natychmiast zadzwoni po

policj. W gabinecie pani dyrektor by telefon. Kto zadzwoni i wszyscy zostali aresztowani.

Policja chciaa j przesucha w sprawie tego rewolweru i w ogle zajcia: jakie miaa

powizania z nimi, dlaczego chcieli j zabi. Ale ucieka i ju nigdy nie wrcia do szkoy.

Strasznie nam byo al. Baymy si, e moe j jednak kto dopad, potem na Boe

Narodzenie przysza pocztwka od niej. Przysaa j a z Etiopii...

* * *

sma rano. Na dworzec Pekaesu wtacza si autobus ze Lwowa. Stasia stoi w umwionym

miejscu. Z wntrza wysypuj si podrni. Dwigaj torby wyadowane rozmaitym

przeszmuglowanym dobrem. Stara kobieta o chytrym spojrzeniu na jej widok szczerzy w

umiechu komplet zotych zbw. Szary karton po magnetofonie kryje w sobie sze butelek

gruziskiego wina. Kosztowao po 60 hrywien za flaszk. Jak na warunki ukraiskie byo

wic obezwadniajco drogie. No, ale na zamwienie mona kupi... Stasia oglda po kolei

wszystkie butle, odczytujc nazwy zapisane gruziskimi literkami. Cztery sporo jej mwi.Dwu pozostaych nie zna. Gdy odzywa si, mwi po ukraisku bez wahania i bez ladu

obcego akcentu w gosie.

Bardzo dobrze. Ile si naley?

Kobieta podaje cen. Dziewczyna bez sowa odlicza banknoty... Z kartonem pod pach

spieszy do szkoy. Niedugo pierwsza lekcja. Po drodze przechodzi koo sklepu

monopolowego. Wzdycha. Kapitalizm w Polsce rozwin si nad podziw, ale gruziskich win

i armeskich koniakw ze wiec by szuka...

Ma ju wino. W antykwariacie wygrzebaa star gruzisk ksik kucharsk. Pora

przypomnie sobie kilka sprawdzonych przepisw. Na dnie pudeka tkwi jeszcze dwa


28/172

soiczki marynowanych pdw czosnku. Ukraiska kuchnia te jest ciekawa.

Gdy przekracza prg szkoy, z jej ust wyrywa si ciche westchnienie. To adna

przyjemno je w samotnoci. Przydaaby si jaka bratnia dusza. Przyjacika. Niestety,

albo uczennice s nieprawdopodobnie ograniczone, albo ona zbyt inteligentna... Chciaaby z

kim pogada, a tymczasem nikogo takiego nie znajduje...

* * *

Akta policyjne z okresu midzywojennego s bardzo niekompletne. Cz zniszczono po

dwudziestu piciu latach, sporo przepado podczas wojny. Ale i tym razem sprzyjao jej

szczcie. Archiwista w komendzie gwnej policji by modym, wesoym czowiekiem.

Jedn rk mia czciowo niesprawn, podczas akcji trafia go kula przestpcy. Musia

odej z czynnej suby, ale poniewa nadal chcia pracowa w policji, wyldowa w

archiwum.

Akta sprawy siedmiu szalecw, ktrzy osiemdziesit lat temu wdarli si do eskiej

szkoy? unis brwi. Co wy w tym CB macie, jakie archiwum X?!

Obdarzya go lekkim umiechem.

Tajemnica pastwowa owiadczya.

Chichota dusz chwil.

A niech ci powiedzia wreszcie. Jaka jest sygnatura?

Powdrowa do magazynu i po chwili przynis opas teczk wypenion pokymipapierzyskami sprzed osiemdziesiciu lat.

Czyta pan to kiedy? zapytaa, rozkadajc kartki.

Jak chyba wszyscy w naszym archiwum. Najbardziej jajcarska historia dwudziestego

wieku...

Zacza przeglda dokumenty. Patrol, ktry przyby na wezwanie szkoy, musia wyama

drzwi zamknite od rodka przez napastnikw. W sali na pierwszym pitrze natknito si na

siedmiu przestpcw lecych na pododze. Jeden ubrany w sutann, jak si potem okazao,

nie by wcale ksidzem. Nauczycielka szachowaa ich rosyjskim rewolwerem marki Nagan. Zrelacji wynikao, e wdarli si do szkoy z zamiarem zamordowania jej, cho nie potrafia

poda ich motyww. Wezwana na przesuchanie nigdy nie dotara na komend. Nastpnego

dnia okazao si, e porzucia prac.

Teczka zawieraa stenogram przesuchania domniemanego ksidza. Jak si okazao, by

przywdc niewielkiej grupki typu sekciarskiego, ktr nazwa Zakonem Obrocw

Ludzkoci. Stowarzyszenie to postawio sobie ambitny cel poszukiwania i likwidacji

wampirw. Od odpowiedzi, dlaczego uzna, e wanie ta spokojna nauczycielka historii jest

wampirzyc, uchyli si. Wykopaliska przeprowadzone w piwnicy jego domu w Krakowie

pozwoliy odnale ciaa dwu mczyzn. Zabito ich przebijajc serca osikowymi kokami.


29/172

Daty zbrodni nie ustalono, ale szkielety miay po co najmniej kilkanacie lat.

Bardzo ciekawe mrukna Katarzyna oddajc teczk archiwicie.

CB te bdzie szukao wampirw wrd nauczycieli? zainteresowa si. Bo jeli

mona doradzi, miaem w podstawwce tak rusycystk, ktr naleaoby sprawdzi... Jak

sdzicie, duo mamy w kraju tych wysysaczy krwi?

Tajemnica pastwowa mrugna do niego.

Idc do autobusu przypomniaa sobie min, ktr zrobi usyszawszy te sowa i

zachichotaa.

* * *

Archeolodzy wgryli si solidnie w skarp. Odsonili co najmniej dziesi pomieszcze

oficyny saskiej. Ochroniarz, oparty o barierk, podziwia szereg pokoikw wypenionych

cigle jeszcze gruzem i ziemi. Z wysokoci tarasu zamkowego studenci grzebicy w ziemi

wydawali si niewielcy. Instynkt podpowiedzia mu, e kto stoi za jego plecami.

I jak poszukiwania kuzynki? zapyta.

Mam par tropw odpara Katarzyna.

Interesujcych?

Owszem. Chyba nie posuguje si obecnie swoim nazwiskiem. Pracuje w szkole w

Krakowie, prawdopodobnie w liceum. W zeszym tygodniu wychwyciy j kamery na

Dworcu Centralnym. Przywioza grupk dzieciakw na wycieczk. Par minut wczeniejprzyjecha pocig z Krakowa.

Jest pani pewna, e to ona?

Z torby wyja laptopa i pucia film. Niska, ciemnowosa, drobnokocista dziewczyna nie

wygldaa na swoje cztery stulecia...

Faktycznie, ona umiechn si ochroniarz. Mio zobaczy. Wcale si nie

zmienia... Zwrcia pani uwag na jej strj?

Owszem skina gow. Nawet zidentyfikowaam garsonk za pomoc

internetowych katalogw firm odzieowych. Ubiera si z wyszukan elegancj. Poza prac wszkole musi mie take inne dochody.

Zawsze umiaa sobie radzi potwierdzi. Jak pani myli, dokd poszli?

Pucia film z drugiej kamery.

Zapakowali si do autobusu linii 192. Sprawdziam. Dwie godziny pniej w Teatrze

Wielkim zacz si spektakl.

Milcza przez chwil patrzc w zadumie w wykop.

To zabawne, ale s przyzwyczajenia, ktrych nic nie zmieni powiedzia wreszcie.

Sdzi pani, e to pastwowa szkoa?

Raczej nie. Spoeczna albo prywatna. Przywioza uczennice na przedstawienie, potem


30/172

zanocowali w Warszawie. W tej chwili sprawdzam hotele. Moe uda mi si ustali, pod jakim

nazwiskiem si zameldowaa.

Co pani zrobi, gdy j dopadnie?

Nie wiem. Na pewno troch z ni pogadam...

Ochroniarz zmruy lekko oczy, ale nic nie powiedzia. Archeolodzy grzebali w ziemi.

Znalaz pan swoj fajk? zagadna.

Niestety nie. Nie byo jej w przesianym gruzie. Zreszt po dwustu latach szans byy

znikome... Zastanawiaa si pani, gdzie ona moe mieszka?

Szczerze mwic tak. Przypuszczam, e wynajmuje lub kupia mieszkanie w Krakowie.

Stasia nigdy nie przywizywaa wagi do wasnego bezpieczestwa... westchn.

Zreszt ja te zawsze wybieraem zawody niosce z sob pewne ryzyko... Moe to skutek

uboczny? Jakby natura dya do eliminacji takich jak my...

* * *

Fotoplastikony, specjalne urzdzenia pozwalajce oglda trjwymiarowe fotografie, byy

bardzo popularne na przeomie XIX i XX wieku. Katarzyna ma bardzo uatwione zadanie. U

progu XXI stulecia w tej czci Europy dziaa ju tylko jeden. Mieci si przy Alejach

Jerozolimskich w Warszawie. O rzut kamieniem od skrzyowania z Marszakowsk. Brama

jest mroczna, ale cyfrowy aparat fotograficzny moe robi zdjcia nawet w zupenej

ciemnoci. Technik z CB ustawia pod cian lekk, aluminiow drabink. Cztery metry wgr wysokie sklepienie. Wystarczy kilka ruchw, by pod sufitem zawiso sztuczne

gniazdo jaskki. Dziewczyna zeskakuje na ziemi i uruchamia laptopa. Gotowe. Czujnik

ruchu, fotokomrka, kady czowiek przechodzcy bram zostanie sfotografowany.

* * *

Ciepe jesienne popoudnie, troch wiatru. Tramwaj ze zgrzytem staje na przystanku.

Mczyzna w brzowym paszczu zeskakuje na trotuar. Dzi zamiast kryzy zaoy jedwabnykrawat, brod wyczesa starannie. Wierzchnie okrycie jest rozpite, odsania ciemny garnitur

z angielskiej weny. Mikkie, zamszowe pbuty bezgonie stykaj si z brukiem.

Przed nim cel jego podry koci i klasztor dominikanw. Wchodzi w mroczn sie,

na lewo od gwnego wejcia wityni. O tej porze wewntrzny kruganek jest udostpniany

zwiedzajcym. Jeden z braci idzie korytarzem. Kolor paszcza myli go, przez chwil sdzi, e

ma przed sob mnicha z innego zgromadzenia, ale zaraz spostrzega pomyk...

Nieznajomy kroczy w zadumie po kamiennej posadzce. W ciany wpuszczono epitafia

oraz ich fragmenty. Niektre pamitaj redniowiecze, inne wmurowano tu dopiero w latachdwudziestych, gdy przebudowa ulicy Dominikaskiej zniszczya przylegajcy do kocioa


31/172

stary cmentarz. cznie trzy tysice pyt lub ich fragmentw. Mczyzna w paszczu dociera

do drzwi prowadzcych w gb klasztoru. S oczywicie zamknite na gucho. Klauzura

tam nie wpuszcza si wieckich. Ale wie, e znalazby tam jeszcze jedno podwrze i kolejne

setki pyt... Zakrca i liczy kroki. Wreszcie zatrzymuje si. Na cianie niewielkie epitafium z

marmuru. Przez dugie lata leao wpuszczone w posadzk, tysice stp obutych w sanday

wypoleroway powierzchni. Nadal jednak mona si dopatrzy zatartych liter:Alexander Setonius vulgo Cosmopolita

Mczyzna spod paszcza wyciga tubus z pleksi. Wewntrz spoczywa jedna czerwona

hydroponiczna ra z supermarketu. Wyjmuje j, kadzie pod cian. Przyklka, odmawia

modlitw. Wstaje i na chwil przykada do do kamiennej ciany.

Spoczywaj w pokoju, przyjacielu szepce.

* * *

Noc. Deszcz zacina w szyby. Na pobliskich Plantach szumi drzewa. Chiski wachlarz

wisi na cianie. Dwa stosiki ksiek, przeczytane i do przeczytania. Przez ostatnie pidziesit

lat polska literatura upada ostatecznie. Wszystko trci upiorn, obezwadniajc nud.

Powielane schematy, papierowi bohaterowie, szcztkowa akcja... Tylko fantastyka jeszcze

nadaje si do czytania, gwnie te starsze pozycje, z lat siedemdziesitych i osiemdziesitych.

Nowsze, zwaszcza te nachalnie reklamowane, nie daj si strawi.

Odkada kolejn ksik na stos przeczytanych. Co mogo si sta? Czy to zatruciesocjalizmem sprawio, e wszystko tak zeszo na psy? A moe zbyt dawno nie byo wojny?

Moe to efekt zniewiecienia spoeczestwa? Czasy upadku. Literatura, sztuka... Trzy razy

bya w teatrze na nowych przedstawieniach. Trzy razy wysza po pierwszych dwudziestu

minutach.

A przecie tak rwaa si do Polski... Wyjmuje z walizki tomik etiopskiej poezji. Musi

odpocz...

Na brzegach jeziora TanaStoj na wzgrzach drewniane nagrobki

Czas orania radem przemija

Felasze odeszli po trzech tysicach lat

Wrcili na ziemi przodkw

Nam te pora wraca do domu

Nad Nilem i Tekezje pozostan tylko ruiny lepianek

Twarde sowa, wypowiadane pgosem po amharsku, dwicz w powietrzu. A moepopenia bd? Nie moga zosta w Aksum ani Gonder, ale przecie jest wiele krajw ktrych


32/172

dawno nie odwiedzaa. Pociga j Ameryka Poudniowa. Wielkie, puste przestrzenie, ludzie

yjcy jak przed wiekami ich przodkowie... Moe warto odpocz tam kilka lat. Keczua nie

powinien by trudniejszy od mandaryskiego czy gyyz... A moe warto wpa na jaki czas

do Gruzji? Tak dawno nie prbowaa marynowanych zielonych woskich orzechw...

Tu, na ziemi przodkw, czuje si dziwnie obco. I jeszcze co. Po czterech stuleciach

nauczya si ufa przeczuciom. Kto zanadto interesuje si jej osob. Czuje wok siebie

zagszczanie si atmosfery. Co zwiastuje? Zapewne kolejnego wariata z osikowym kokiem...

Wszystkiemu winna ta debilna telewizja. Filmy o wampirach, filmy o niemiertelnych

wirach obcinajcych sobie gowy... Jakby mao kopotw przysporzya jej literatura

brukowa...

Nie kupia sobie telewizora. Trudno jej znie przerywajce filmy spoty reklamowe. Nie

zatrzyma si tu dugo. Dwa, moe trzy lata. Odszuka alchemika i wyjedzie. Gruzja moe

poczeka. Peru lub Boliwia... Raczej Boliwia. W Peru jest stanowczo zbyt wysokaprzestpczo. Wprawdzie umie sobie radzi, ale nie moga nigdy przywykn do zabijania...

A czasem niestety nie da si tego unikn. W Boliwii jest spokojniej. Wprawdzie, zdaje si,

aktualnie maj tam rewolucj, ale tam to normalne... Kupi sobie hacjend wysoko w grach...

Ziemia w Andach nie powinna by droga...

A zatem postanowione. Jest tylko jeden problem. Nie potrafi odszuka mistrza. I co

najgorsze, zupenie nie wie jak si za to zabra.

* * *

Noc. W Warszawie te pada deszcz. Nieoznakowane furgonetki CB pdz przez upione

miasto. Tym razem uderzenie w mafi bdzie naprawd dotkliwe. Szesnastu biznesmenw

mieszkajcych w rnych czciach Warszawy pi spokojnie. Nie wiedz, e ich twarze

zarejestroway przed laty kamery przemysowe w kilku bankach. Nie wiedz, e

superkomputery bazy rozpoznay ich, zidentyfikoway ich szkolnych kumpli, a analitycy

ustalili powizania z grupami przestpczymi. CB rozszyfrowao wszystko. Tajemnica

bankowa utrudnia zbadanie stanw ich kont, ale dane z rynku nieruchomoci zostaydokadnie sprawdzone. Zrabowane pienidze inwestowali w ziemi. Kupowali grunty od

pastwa. Przepyw gotwki nieatwo ledzi, ale czasem si udaje.

Odrapana pciarwka, oznakowana jako wasno Miejskiego Przedsibiorstwa

Wodocigw i Kanalizacji, zatrzymuje si przed will byego wicepremiera. Polityk pi

sodko, nawet nie wiedzc, e za godzin, skuty kajdankami, wylduje w celi aresztu

ledczego pod zarzutem przyjmowania apwek od czonkw mafii. A przecie system

komputerowy znajduje si cigle w fazie testw... Potrzeba jeszcze wielu miesicy, by

osign pen sprawno. A wtedy bdzie mona zdejmowa bydlakw warstwa po

warstwie. Na razie bandziorki pi jak anioki. Do czasu...


33/172

Synchronizacja jest bezbdna. Wszystkie furgonetki zatrzymuj si przed domami

podejrzanych z dokadnoci do pitnastu sekund. Przenone generatory zaguszaj sygna

telefonw komrkowych. Drzwi wykonane zostay z rnego materiau. Czasem wystarczy

pocisk ze strzelby gadkolufowej, czasem trzeba przebija si przez nie adunkiem

kumulacyjnym...

Sprawczyni zamieszania ley na polowym ku. Rozpucia wosy, naelektryzoway si i

otaczaj jej gow jak zocista chmura. Nie pi. Rozmyla. Jak przeszuka wszystkie prywatne

szkoy w Krakowie? Oczywicie jest na to metoda. Wystarczy do kadej placwki wysa

oficjalny list sygnowany przez CB i zapyta, czy wrd kadry nauczycielskiej nie ukrywa

si przypadkiem kobieta, ktrej fotografi zaczamy... Mona zrobi z niej wielokrotn

morderczyni, lesbijk sadystk rnc uczennice pi acuchow... Istnieje niestety

ryzyko, e dyrekcja uzna, i zna swojego pracownika lepiej i ostrzee. Na jaki okres moe si

przyczai dziewczyna noszca na karku cztery wieki? Na czterdzieci lat? Z jej punktuwidzenia czas to co zupenie innego...

Nikt nie moe y w prni, nie zostawiajc po sobie ladw w urzdowych papierach.

ko, na ktrym ley Katarzyna, znajduje si za szumicym cicho bankiem pamici.

Obcowanie na co dzie z ciekym azotem sprawia, e jej myli staj si chodne i rzeczowe.

Stanisawa Kruszewska musiaa do perfekcji opracowa system tworzenia tosamoci.

Mona wprawdzie kupi dowd osobisty na bazarze, ale bdzie on mia tyle wad, e dokadna

kontrola z pewnoci pozwoli odkry faszerstwo. A zatem jak oszuka system? Musi w jaki

sposb zdoby autentyczne dokumenty. elazne, niepodwaalne. Nie mog to by naprzykad papiery kogo, kto nie yje. Kontrola w urzdach stanu cywilnego pozwoliaby

wykry oszustwo. Z drugiej strony, nie da si tego tak zupenie wykluczy.

Zaraz, co powiedziaa staruszka? Stanisawa Kruszewska opowiadaa im o Etiopii. To nie

takie gupie. Przyby do Polski z etiopskimi dokumentami i wystpi o naturalizacj w kraju

przodkw. Zdobycie polskiego obywatelstwa nie powinno by specjalnie trudne... Zwaszcza

jeli udowodni, e naley do naszej nacji...

Tak czy inaczej, prawdopodobnie przebywaa za granic. W kilku lub kilkunastu krajach.

Czekaa tam, a wymr ci, ktrzy mogliby j rozpozna...

Katarzyna niechtnie wstaje z ka i podchodzi do komputera poczonego z rzdow

sieci. (Terminal ten nie ma, z obawy przed wamaniem, adnego poczenia z baz).

Wstukuje kilka komend. Komputer posiada spor moc obliczeniow, ale w zasadzie nie jest to

konieczne... Kartoteka imigrantw. Ustawia parametry. Kobieta, wiek 20-25 lat. Narodowo

polska, kraj pochodzenia nieznany. Szkoda, e nie mona ustawi rasy, caa masa Chinek

zarejestrowaa si jako Polki z Mandurii...

Katarzyna siedzi przed komputerem i w milczeniu zastanawia si nad swoj kuzynk. Lubi

uczy. Oczywicie pracuje w szkole nie po to, eby wysysa z uczniw krew...

Prawdopodobnie w ten sposb kompensuje fakt, e sama nie moe mie potomstwa. Skutek


34/172

uboczny dziaania eliksiru? Nie da si wykluczy. Z drugiej strony, kady m po najdalej

szedziesiciu latach wycignie nogi. Podobnie dzieci. Jeli nie jest w stanie zapewni im

trwania, to moe lepiej nie mie ich wcale?

Ma biologicznie okoo dwudziestu lat. Aby pracowa w ulubionym zawodzie powinna

mie wysze wyksztacenie. Przynajmniej w obecnych czasach. Dawniej nie byo to a tak

istotne... Jak ominie przepisy? Prawdopodobnie zda egzamin pastwowy z obcego jzyka i

zatrudni si jako lektorka. yjc tak dugo, pewnie poznaa wiele narzeczy... Katarzyna

przesiada si do kolejnego terminala. Sprawdzimy wszystkich ludzi majcych uprawnienia do

nauki jednoczenie angielskiego, francuskiego i niemieckiego. Z pewnoci przynajmniej

cz czasu spdzia na Dalekim Wschodzie. Staruszka wspominaa, e ich nauczycielka

upinaa czasem wosy w chisk fryzur... A zatem spis tumaczy jzykw chiskiego,

japoskiego, koreaskiego, wietnamskiego...

Brzczyk sygnalizuje zakoczenie pracy. Listy s dugie. Dziewczyn w odpowiednimwieku chce si osiedli w Polsce sze tysicy. Co najmniej dziesi razy tyle ju u nas

mieszka. Wykaz osb, ktre przeszy pastwowe egzaminy z trzech jzykw obcych te

rozmiarami przypomina ksik telefoniczn. Pracowity nasz nard... Tumaczy z chiskiego

rwnie mamy sporo.

Teraz wystarczy porwna listy. Pozostaje jedno nazwisko Stanisawa Kruszewska. A

jednak. Czemu nie wyapa jej system? Jest w Polsce od niedawna. Jeszcze nie dostaa

numeru PESEL... Zna sze jzykw europejskich, do tego amharski, gyyz, turecki, chiski i

japoski. Pewnie wada te innymi, ale z tych tylko zdaa egzaminy pastwowe.A wic znowu pojawia si Etiopia. Kuzynce musiao si tam wyjtkowo spodoba.

Ciekawe gdzie i kiedy uczya si chiskiego? Przecie nie w czasach rewolucji kulturowej?

Moe przed dojciem do wadzy komunistw, a moe na Tajwanie lub w Hong Kongu?

Warto sprawdzi...

Teraz wystarczy uy superkomputera bazy. Adres, adres szkoy... Przyjechaa a z

Etiopii. Ciekawe. Zapewne dlatego, eby nie mona byo zbyt szybko sprawdzi jej

tosamoci, w tym kraju niewiele jest komputerw... A zatem niemiertelna kuzynka istnieje

realnie. Mona wpa do niej w odwiedziny. Mona zaj do niej do pracy. Mona j zapa,

sku kajdankami i wpakowa do piwnicy pod kwater gwn CB. Mona tylko po co?

Do tej pory Katarzyna koncentrowaa si na jej odnalezieniu. Teraz pora wymyli

motywy... Co robi dalej? Zadzwoni, umwi si na herbat? Zaczai i strzeli jej midzy

oczy? W zasadzie... Pogada sobie o przodkach, ktrych istnienie odnotoway herbarze? To

mogoby by ciekawe.

A na razie trzeba i spa. Trzecia nad ranem... A jutro znowu czeka j szesnacie godzin

dubania w komputerach. Gdzie tam istnieje siatka wywiadu pewnego teoretycznie

zaprzyjanionego mocarstwa... Umiecha si pod nosem. Czy po wykonaniu analizy upadnie

kolejny rzd? Genera i prezydent mieli wit racj. Baza to wadza. Wadza deprawuje, a


35/172

wadza absolutna deprawuje absolutnie. Jeli si jej poda.

Zasypia nakryta kocem. Jej ostatnie myli kr wok tych spraw. Jeli upadnie rzd,

kontrol nad baz przejm nowi ludzie. Moe okaza si, e jej stanowisko przypadnie komu

innemu. A jeli chce si zrobi co porzdnie, trzeba to zrobi samemu. A do koca. W

zasadzie nie wie nic. Jest tylko technikiem. Wprawdzie istnienie systemu utrzymywane

bdzie w tajemnicy, ale ona nie stanowi zagroenia dla nowej ekipy. A wic przeyje. Na

wszelki wypadek naniosa pewne poprawki do oprogramowania. Gdyby trzeba byo si ukry,

nie znajd jej. Baza nie obrci si przeciw swojej twrczyni...

Gdyby j dorwali, ma zabezpieczone materiay na kilka potencjalnych ekip rzdzcych.

Dawno ju podejrzewaa, e polityka to brudne zajcie, ale nie sdzia, e a tak. Czonkowie

partii koalicyjnych i opozycyjnych to dziwna banda. Szpiedzy, tajni agenci, przedstawiciele

mafii i masonerii, oszuci, morderca, jest nawet pedofil i dwu bigamistw...

Trzeba bdzie tu troch posprzta. Przecie nie mona tolerowa sytuacji, w ktrejminister jest wtyczk urugwajskiego wywiadu. Swoj drog to kompletny idiotyzm.

Rozumiaaby, gdyby pracowa dla obcych mocarstw, ale dla Urugwaju?! Po co ten maleki,

biedny kraik utrzymuje swoj siatk u nas? Sprawdzenie tego bdzie bardzo interesujce. Ale

na razie Katarzyna musi przyskrzyni swoj kuzynk... To ju pojutrze.

* * *

Obsuga pubu przy Rynku szybko zapamitaa nietypowego klienta. Przychodzi zawsze wczwartki. Zawsze zajmuje to samo miejsce. Siedzi zawsze samotnie, wypija zwykle trzy litry

dobrego piwa. Sczy je powoli z wasnego kamionkowego kubka. Przeglda jakie papiery,

czasem robi notatki. Nikt go nie zagaduje, nikt si do niego nie dosiada. Ludzie przy

ssiednich stolikach ciszaj rozmowy, eby mu nie przeszkadza. Ale jednoczenie nikt nie

czuje si nieswojo w jego obecnoci. Nieruchoma posta w brzowym paszczu staa si po

prostu elementem wystroju wntrza...

Po trzech, czasem szeciu godzinach zagadkowej pracy, nieznajomy oddaje dzban po

piwie, reguluje rachunek i znika. Trunek nie wywiera na niego adnego widocznegowpywu... Co ten czowiek robi w pozostae sze dni tygodnia?

* * *

Wieczr w teatrze... Jezioro abdzie. Dawno nie bya na balecie. Chyba ze trzy, moe

cztery lata... Sala nabita po brzegi. Zbiorowa rezerwacja krakowskiego liceum. Jedno miejsce

wykupione przez CB. Informatyczka zaatwia je sobie przez Central.

Z balkonu czwartego pitra doskonale wida baletnice plsajce w takt muzyki. JednakKatarzyna wybraa kiepskie miejsce, prawie pod sam cian po lewej stronie. Scena


36/172

widoczna jest std pod ktem, ktry nieco przeszkadza w odbiorze caoci. Za to wietnie

wida rodkowe partie widowni. Jest ciemno, ale od czego najnowszy gadget ze zbrojowni

CB: lornetka zaopatrzona w przetworniki termowizyjne? Balkon trzeciego pitra. Dwanacie

wystrojonych uczennic. Wida chopcy nie dali si namwi, a racja, to szkoa eska...

Pomidzy dziewcztami kobieta okoo dwudziestu, moe dwudziestu dwu lat. Nie wyglda na

duo starsz od swoich podopiecznych. Ubiera si skromnie, ale elegancko. Patrzy na popisy

tancerek chodno i spokojnie. Ile razy moga widzie ten balet? Dwadziecia? Osiemdziesit?

Kiedy ostatnio bya na nim w teatrze? Przed piciu laty, czy przed wiekiem? W zasadzie

mona by zapyta... Koniec aktu. Kurtyna opada. Twarz kuzynki traci swj rozmarzony

wyraz. Licealistki wygldaj na nieco znudzone. Swoj drog, co za debilny pomys, szuka

sobie roboty, ktra wymaga uerania si ze smarkateri stulecie za stuleciem? A przecie nie

wyglda na masochistk.

Katarzyna wymyka si, pdzi korytarzem, zbiega po schodach. Odprowadzaj j zgorszonespojrzenia ludzi dostojnie kroczcych foyer. Kuzynka w otoczeniu swoich uczennic wychodzi

do gwnego holu. Nie wie, e jest obserwowana.

Agenci CB przechodz drobiazgowe i skomplikowane szkolenie. Technicy pracujcy dla

biura te maj swj cykl treningowy, cho znacznie mniej rozbudowany. Katarzyna posuwa

si spokojnym krokiem w lad za grupk dziewczt. Obserwuje nauczycielk. Prosta

sukienka, torebka wyprodukowana prawdopodobnie w Chinach. W torebce rewolwer.

Ciekawe, czy ten sam nagan, ktrym przed osiemdziesiciu laty bronia si w szkole? Nie da

si wykluczy, to niezawodna bro o kalibrze, ktry pooy nawet sonia. Do tegoprawdopodobnie n w pochwie przytroczonej na udzie lub ydce. Jak wida, kuzynka miaa

cikie ycie i nauczya si dba o siebie...

W wywiadzie szkoli si agentw, jak zawiera znajomoci bez budzenia podejrze

inwigilowanego. Katarzyn omina ta cz cyklu treningowego. Ale byka najlepiej bra za

rogi. A zatem...

Przyspieszya kroku. Kryjc si za rzdem filarw dosza prawie do koca holu, zakrcia i

ruszya na spotkanie przeznaczenia szybkim, lekkim krokiem.

Witaj kuzynko.

Na twarzy Stanisawy odmalowao si na moment zaskoczenie... W oczach bysn strach.

Ludzie, ktrzy si boj, zdolni s do czynw nieprzewidywalnych.. Historia notuje kilka

gonych zabjstw dokonywanych w teatrach. Lincoln, Stoypin...

Moment Stanisawa dotkna palcami skroni jakby usiowaa sobie przypomnie.

Gra przed swoimi uczennicami. Nie spawia jej natychmiast, a to oznacza, e czego si

domyla. Podja wyzwanie. Wsppracuje. A zatem trzeba jej pomc...

Katarzyna Kruszewska podpowied

Pilipiuk Andrzej - Kuzynki

Documents

Transcript of Pilipiuk Andrzej - Kuzynki