Perlit ekspandowany

Zastosowanie

Perlit - zastosowanie w budownictwie

1/ Chemia budowlana:

a/ gotowe zaprawy budowlane murarskie i tynkarskie, kleje i szpachle:

Perlit ekspandowany jest podstawowym składnikiem obniżającym masy tynków gipsowych

wewnętrznych. Aktualnie najwięcej używa się go właśnie do tego celu w Polsce i producenci

tego wyrobu stanowią podstawową grupę odbiorców zębieckiego perlitu. Ponadto staje się

podstawowym składnikiem klasycznych, cementowo-wapiennych zapraw tynkarskich

maszynowych, zarówno pakowanych do worków, jak i stosowanych w technikach

silosowych.

Zamiana klasycznego piasku na perlit ekspandowany powoduje istotne zmiany parametrów

fizycznych i cech reologicznych wyrobów. Tym bardziej znaczących, im więcej piasku

zamieniono na perlit.

Generalnie - zwiększanie objętościowego udziału perlitu kosztem piasku powoduje

obniżanie parametrów wytrzymałościowych. W zamian poprawia się:

• termoizolacyjność,

• odporność ogniowa,

• lekkość wyrobów,

• płynność,

• przyczepność,

• odporność na podciąganie kapilarne,

• stopień zmniejszenia hałasu.

Coraz więcej producentów zaczyna go dodawać do klejów do styropianu czy

mrozoodpornych klejów do płytek ceramicznych. Rozwinięta powierzchnia jego ziaren, w

porównaniu do piasku bardzo ułatwia rozprowadzanie dodatków chemicznych zawartych w

przygotowywanych fabrycznie suchych mieszankach budowlanych. Niewielka zawartość

perlitu w takich mieszankach skraca czas mieszania. Zastąpienie niewielkiej ilość piasku

perlitem w znaczący sposób poprawia ich płynność oraz wzmacnia przyczepność wielu

zapraw i tynków aplikowanych na mury przy stosowaniu agregatów tynkarskich.

Ilustruje je 80xkrotne powiększenie mikroskopowe mieszaniny ziaren klasycznego piasku i

perlitu kl. II powleczonych roztworem żółcieni. Jak można zauważyć nie zwilża ona piasku,

natomiast całkowicie adsorbuje się na powierzchni ziaren perlitu. Podobnego oddziaływania

należy oczekiwać od wszystkich dodatków chemicznych dodawanych do zapraw, tynków czy

klejów – obecność w nich niewielkich ilości perlitu powinna je aktywować ułatwiając ich

rozprowadzenie w całej masie.

Fot. 4 – mieszaniny piasku z perlitem kl. II zabarwionej roztworem żółcieni

Na kolejnej fotografii, będącej 120-krotnym powiększeniem ziaren perlitu kl. II pod

mikroskopem skaningowym wyraźnie widać jak wygląda powierzchnia pojedynczych ziaren

perlitu. Zdjęcie to pozwala zrozumieć pewne cechy charakterystyczne perlitu, jak np.

znaczącą chłonność wody za przyczyną widocznego systemu porów czy też wzmożoną

reaktywność spowodowaną znaczącym pofałdowaniem powierzchni jego ziaren, aktywującą

poprzez to działanie innych składników mieszanin materiałów budowlanych. Widoczny

system porów pozwala zrozumieć, dlaczego stosunkowo wolno perlit chłonie wodę i

wyjaśnia, dlaczego jest dobrym „przewodnikiem” wilgoci np. w tynkach ciepłochronnych czy

w tynkach renowacyjnych używanych do osuszania zabytkowych murów.

Fot. 5 – perlit kl. II w mikroskopie skanningowym

Zaprawy ciepłochronne

Największe ilości tego typu zapraw było używane do stawiania murów z betonu

komórkowego. Wcześniej podstawowym składnikiem gwarantującym odpowiednio niskie

przewodnictwo cieplne był granulowany styropian. Ze względu na własności styropianu ich

stosowanie było coraz bardziej zawężane – nie mogą mieć tej wytrzymałości mechanicznej,

ognioodporności i odporności termicznej, jak zaprawy ciepłochronne na bazie perlitu.

Dlatego też producenci ceramiki poryzowanej, która zaczęła rozwijać się trochę później, na

połączenia typu pióro – wpust zalecają zaprawy perlitowe. Coraz więcej przedsiębiorstw

używa go do produkcji ciepłochronnych zapraw murarskich stosowanych przy stawianiu

budynków z bloczków wykonanych z betonu komórkowego czy ceramiki poryzowanej.

Rosnąca wśród budujących świadomość bezsensu stosowania klasycznych zapraw

murarskich przy wykorzystywaniu jednowarstwowych technologii stawiania budynków

mieszkalnych przyczynia się do szybko rosnącej produkcji tych zapraw. Choć jeszcze wielu

budujących własne domy poszukuje często iluzorycznych oszczędności na zaprawie nie

wiedząc, że koszt ciepła uciekającego przez te „tańsze” warstwy zwykłej zaprawy murarskiej

już po dwóch czy trzech sezonach grzewczych przewyższa uzyskane oszczędności.

Tynki termoizolacyjne: cementowe, cementowo – wapienne i gipsowe

Tynki, w których piasek zastąpiono perlitem, zachowują jego właściwości. Są lekkie,

doskonale izolują cieplnie i akustycznie. Można je stosować wewnątrz i na zewnątrz

pomieszczeń. Perlitowa warstwa tynków jest przepuszczalna dla par i gazów, pozwala ścianie

„oddychać”, a ponadto jest niepalna. Jednocentymetrowa warstwa tynku perlitowego, pod

względem izolacji cieplnej zastępuje: 0,5 cm styropianu, 5 cm cegły lub 8 cm tradycyjnego

tynku na bazie piasku. Ten tynk, stosowany po obydwu stronach ściany, podwaja efekt.

Stosując np.: na zewnątrz warstwę 6 cm, a wewnątrz 3 cm zastępuje się 4,5 cm styropianu

lub 45 cm cegły lub 56 cm tynku tradycyjnego (piaskowego). Jeżeli kładziemy warstwę tynku

perlitowego grubszą niż 6 cm, to powyżej tej granicy musimy używać siatki tynkarskiej. Tynki

perlitowe można malować lub pokrywać tynkami cienkowarstwowymi. Współczynnik

przewodnictwa cieplnego tynków perlitowych wynosi od 0,09 W/mºK (tynki lekkie) do 0,23

W/mºK (tynki ciężkie).

W przypadku tynków gipsowo - perlitowych zwiększanie w nich udziału objętościowego

gipsu poprawia parametry wytrzymałościowe. I tak dla placka 18 cm dla tynku o masie

objętościowej 500 kg/m3 (relacja objętościowa gips/perlit wynosi 1:1) wynoszące

odpowiednio 1,25 MPa (ściskanie) i 0,57 MPa (zginanie) rosną dla masy 700 kg/m3

(gips/perlit rośnie do 3:1) do wartości odpowiednio 2,97 MPa i 1,73 MPa. Przy cieńszych

plackach są one wyższe jak w przypadku 14 cm. Dla 700 kg/m3 (wytrzymałość na ściskanie

wynosi 4,61 MPa, a na rozciąganie 2,03 MPa, a dla 500 kg/m3 odpowiednio 2,19 MPa i 0,91

MPa.

Tynki ognioodporne

„Kompedium techniki budowlanej od A do Z dla inżynierów i architektów” dla tynków

ognioodpornych, w których jako składnik gwarantujący te właściwości, obok perlitu,

wymienia dużo trudniej dostępny i droższy wermikulit. Tamże, porównując materiały

termoizolacyjne – ogólnie i pod względem ceny, i szczególnie ważnej dla obiektów

użyteczności publicznej ochrony przeciwpożarowej, w powiązaniu z izolacyjnością cieplną i

akustyczną, perlit ekspandowany nie znajduje konkurenta.

W Polsce rozpoczyna się produkcja masy tynkarskiej z udziałem perlitu przeznaczonej do

zabezpieczenia ognioodpornego konstrukcji stalowych.

b/ ciepłochronne zaprawy murarskie i tynkarskie do samodzielnego wykonania na placu

budowy w systemie ZGM "ZĘBIEC" S.A.:

W zakładzie przygotowano dla firm budowlanych i indywidualnych inwestorów w oparciu o

produkowany przez siebie perlit ekspandowany „ zębiecki system perlitowych dociepleń” –

receptury do samodzielnego wykonywania na placu budowy ciepłochronnej zaprawy

murarskiej i tynkarskiej oraz ciepłochronnych wylewek podłogowych – perlitobetonów.

Będzie można je zakupić w tworzonej sieci autoryzowanych przedstawicieli w

następujących województwach:

- podkarpackie, małopolskie, śląskie, łódzkie, świętokrzyskie, lubelskie, mazowieckie

[południowe i środkowe], wielkopolskie [południowe];

Dane adresowe miejscu zakupu poda Dział Sprzedaży ZGM "ZĘBIEC" S.A. tel. (041) 2767-218;

zaprawa murarska:

W ZGM "ZĘBIEC" S.A. opracowano recepturę ciepłochronnej zaprawy murarskiej na bazie

perlitu klasy I (granulacja 0÷1mm) do samodzielnego jej wykonywania na placu budowy,

zbadano w certyfikowanym laboratorium na zgodność z normą PN – EN 998-2:2003 i

przygotowano urządzenia do pakowania go w trójwarstwowe worki papierowe o pojemności

ok. 0,1m3. Zapakowane worki są składowane na europaletach w ilości 18 szt. i obciągane

folią termokurczliwą. Na worku jest umieszczona receptura i sposób postępowania przy

samodzielnym przygotowaniu zaprawy murarskiej i jej stosowania przy wznoszeniu murów.

Tak przygotowany wyrób jest sprzedawany jako perlit kl. I. Oznaczony jest znakiem

budowlanym B i posiada deklarację zgodności z normą PN – EN 13055-1:2002 „Kruszywa

lekkie. Część 1: Kruszywa lekkie do betonu, zaprawy i rzadkiej zaprawy”. Deklaracja

zgodności została podpisana dnia 2006/06/30 i nosi nr 16/2006.

Receptura tej zaprawy murarskiej jest opracowana pod kątem jej wykorzystania przy

stawianiu obiektów wykonanych z ceramiki poryzowanej i betonu komórkowego. Każdy

indywidualny inwestor budujący dom mieszkalny czy specjalistyczna firma budowlana może

samodzielnie ją przygotować przy stawianiu budowli ze wspomnianych wcześniej

materiałów. Trzeba będzie go stosować ze wskazanym superplastyfikatorem – „Arpomentem

O” firmy „War-remedium”. Zakupując cement i wapna hydratyzowane i mieszając wszystkie

te materiały zgodnie z recepturą podaną na worku otrzyma się wspomnianą wcześniej

ciepłochronną zaprawę murarską.

Każdy, kto będzie wykonywał tę zaprawę murarską przy ścisłym przestrzeganiu podanej na

worku receptury wzbogaconej o załączoną w pliku PDF instrukcję stosowania ma gwarancję

otrzymania ciepłochronnej zaprawy murarskiej spełniającej wymagania normy PN – EN 998-

2:2003 „Wymagania dotyczące zapraw do murów. Część 1: Zaprawa murarska”

Zgodnie z w/w normą tak wytworzoną zaprawę można określić jako zaprawę murarską

według przepisu, zaprawę murarską wykonywaną na placu budowy i jako lekką zaprawę

murarską izolującą cieplnie.

Atestowane laboratorium wydając decyzje o zgodności receptury z normą PN – EN 998-

2:2003 określiło ją jako zaprawę murarską lekką typu „L” o kategorii wytrzymałości na

ściskanie „M10” i absorpcji wody spowodowanej podciąganiem kapilarnym

0,27kg/m2xmin0,5, przeznaczoną do stosowania wewnątrz jak i na zewnątrz obiektów

budowlanych.

Podstawowe dane techniczne zaprawy murarskiej wg receptury ZGM "ZĘBIEC" S.A.:

1/ Wymagane przez obowiązującą normę:

- Wytrzymałość na ściskanie - 12,2 N/mm2;

- Proporcje składników (objętościowo) perlit : cement : wapno - 5 :1:1

- Absorpcja wody spowodowana podciąganiem kapilarnym

kg/m2xmin0,5; - 0,27

- Współczynnik przepuszczalności pary wodnej μ - 34

- Współczynnik przewodzenia ciepła λ - 0,280 W/mºK

- Reakcja na ogień (wartość deklarowana) - A1;

- Trwałość – odporność na zamrażanie i odmrażanie – spełnia

wymagania normy PN – 85/B – 04500

2/ Dodatkowe:

- Gęstość objętościowa świeżej zaprawy - 1150 kg/m3

- Gęstość objętościowa w stanie suchym - 850 kg/m3

- Wytrzymałość na zginanie zaprawy stwardniałej - 3,6 N/mm2

- Czas wiązania (igła 300g) - początek=480min, koniec=570 min

- Czas zachowania własności roboczych określony za pomocą

znormalizowanego pręta penetrujacego - 120 min

- Czas zachowania własności roboczych zaprawy cienkowarstwowej

określony za pomocą stolika rozpływu -60 min

- Zawartość powietrza w świeżej zaprawie - 14 %

- Przyczepność po wymaganych cyklach sezonowania -

do podłoża betonowego = 0,38 N/mm2 i symbol pęknięcia FP:A,

zaprawa tynkarska:

W ZGM "ZĘBIEC" S.A. opracowano recepturę ciepłochronnego tynku perlitowego na bazie

klasy III (granulacja 0÷3mm) do samodzielnego wykonywania na placu budowy, zbadano w

certyfikowanym laboratorium na zgodność z normą PN – EN 998-1:2003 i przygotowano

urządzenia do pakowania go w trójwarstwowe worki papierowe o pojemności ok. 0,1m3.

Zapakowane worki są składowane na europaletach w ilości 18 szt. i obciągane folią

termokurczliwą. Przed obciągnięciem folią na wierzch palety jest wkładane opakowanie

zbiorcze zawierające 18 szt. woreczków z dodatkami chemicznymi niezbędnymi przy

wykonywaniu tynku. Na worku jest umieszczona receptura i sposób postępowania przy

samodzielnym przygotowaniu tynku i jego nakładaniu na ściany. Tak przygotowany wyrób

jest sprzedawany pod nazwą „PERLIT TYNKARSKI”. Oznaczony jest znakiem budowlanym B i

posiada deklarację zgodności z normą PN – EN 13055-1:2002 „Kruszywa lekkie. Część 1:

Kruszywa lekkie do betonu, zaprawy i rzadkiej zaprawy”. Deklaracja zgodności została

podpisana dnia 2006/07/03 i nosi nr 19/2006.

Receptura jest opracowana pod kątem jej wykorzystania przy docieplaniu obiektów

wykonanych z ceramiki poryzowanej, betonu komórkowego i silikatów. Każdy indywidualny

inwestor budujący dom mieszkalny czy specjalistyczna firma budowlana może samodzielnie

docieplić wspomniany wcześniej obiekt po kupieniu w wytypowanej hurtowni materiałów

budowlanych naszego perlitu tynkarskiego, cementu i wapna hydratyzowanego, mieszając je

zgodnie z recepturą i kładąc do 6 cm tynku w dwóch warstwach po ok. 3 cm grubości. Można

je kłaść zarówno od wewnętrznej jak i od zewnętrznej strony muru.

Tynk na bazie perlitu w przeciwieństwie do wielu powszechnie stosowanych materiałów do

ocieplania ścian ma bardzo korzystne właściwości m. in. znacznie ułatwia transport pary

wodnej z zawilgoconych murów czy nie tylko nie znika pod wpływem wysokiej temperatury

wywoływanej przez pożary, ale utrudnia dostęp ognia / jako szkliwo zaczyna mięknąć

powyżej 800ºC/. Ponadto jest odporny na wszelkiego typu zakażenia chemiczne czy

biologiczne oraz „nie smakuje” popularnym gryzoniom.

Każdy użytkownik perlitu tynkarskiego wyprodukowanego w naszym zakładzie przy ścisłym

przestrzeganiu podanej na worku receptury wzbogaconej o załączoną w pliku PDF instrukcję

stosowania ma gwarancję otrzymania lekkiego tynku ciepłochronnego spełniającego

wymagania normy PN – EN 998-1:2003 „Wymagania dotyczące zapraw do murów. Część 1:

Zaprawa tynkarska”

Zgodnie z w/w normą tak wytworzoną zaprawę można określić jako zaprawę tynkarską o

określonym składzie(według przepisu), zaprawę tynkarską wykonywaną na placu budowy i

jako lekką zaprawę tynkarską izolującą cieplnie.

Atestowane laboratorium wydając decyzje o zgodności receptury z normą PN – EN 998-

1:2003 określiło ją jako zaprawę tynkarską lekką typu „LW” o kategorii wytrzymałości na

ściskanie „CS II” (od 1,5 do 5,0 N/mm2) i kategorii absorpcji wody spowodowanej

podciąganiem kapilarnym „W0”, przeznaczonych do stosowania wewnątrz i na zewnątrz

obiektów budowlanych.

Podstawowe dane techniczne zaprawy tynkarskiej wg receptury ZGM "ZĘBIEC" S.A.:

1/ Wymagane przez obowiązującą normę:

- Gęstość objętościowa w stanie suchym - 460 kg/m3

- Wytrzymałość na ściskanie - 2,8 N/mm2

- Przyczepność do podłoża i symbol modelu pęknięcia - 0,37 N/mm2, FP:A

- Absorpcja wody spowodowana podciąganiem kapilarnym - 0,82 kg/m2xmin0,5

- Współczynnik przepuszczalności pary wodnej μ - 11

- Współczynnik przewodzenia ciepła λ - 0,089 W/mºK

- Reakcja na ogień (wartość deklarowana) - A1

- Trwałość – odporność na zamrażanie i odmrażanie –

spełnia wymagania normy PN – 85/B – 04500;

2/ Dodatkowe:

- Gęstość objętościowa świeżej zaprawy - 830 kg/m3

- Czas zachowania własności roboczych - 75 min

- Zawartość powietrza w świeżej zaprawie - 21 %

- Wytrzymałość na ściskanie zaprawy stwardniałej - 1,2 N/mm2

- Przyczepność po wymaganych cyklach sezonowania - do podłoża betonowego

o grubości 10mm = 0,38 N/mm2 i symbol pęknięcia FP:B, a do betonu komórkowego

o gęstości 500 kg/m3 = 0,17 N/mm2 i symbol pęknięcia FP:C;

2/ Perlitobetony

a/ Zastosowania:

Pod względem izolacji cieplnej i akustycznej są jednym z najlepszych na świecie materiałów

budowlanych. Można je przygotowywać sposobem mokrym lub półsuchym z perlitu i

cementu bądź produkować jako gotowe, suche mieszanki do użycia na budowie po

wymieszaniu z wodą.

Perlitobetony klasyczne (600÷900 kg/m3) możemy stosować do/na:

• wylewania i wyrównywania posadzek, podłóg, stropów, wypełniania ścian, sufitów,

dachów itp.,

• produkcji kształtek i osłon termoizolacyjnych produkowanych monolitycznie lub jako

prefabrykaty,

• odlewania fundamentów pod urządzenia pracujące w warunkach ekstremalnych

temperatur – od –200ºC do +800ºC,

• produkcji okładzin konstrukcji betonowych, kominów dymnych, przewodów

energetycznych i chłodniczych,

• produkcji jednowarstwowych paneli do budowy ścian zewnętrznych typu sandwich,

• posadzki łazienkowe, sanitarne, szatnie, izolacje basenów itp.

Jeden z polskich deweloperów, budujący wiele mieszkań i obiektów handlowych w

Warszawie, zastosował przed kilkoma laty zdobyte w Niemczech doświadczenie z perlitem.

W postaci lejnego perlitobetonu używał go zamiast pianki syntetycznej i styropianu w

posadzkach i stropach, wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba przycinania płyt

styropianowych i dopasowywania kładzionych w nich różnorakich instalacji wykonywanych

w ociepleniach posadzek. Wykorzystanie perlitu w tym celu znacznie oszczędza czas i

przyspiesza prowadzone roboty wykończeniowe.

Cięższe perlitobetony, izolacyjno-konstrukcyjne (900÷1200 kg/m3) otrzymuje się dodając

do podstawowych składników piasek lub materiały usztywniające (zbrojenie), jak np. włókna

stalowe, tworzywowe, bazaltowe, szklane itp. Dzięki temu minimalna wytrzymałość wzrasta

do kilkunastu MPa, a λ spada do 0,250 W/mºK.

Ze względu na znaczącą nasiąkliwość perlitu nie można go stosować bezpośrednio na

gruncie jak keramzyt czy też do ocieplania murów piwnicznych od strony gruntu.

Od października 2003r. obowiązuje w Polsce norma na wyroby z perlitobetonów pod nr PN

– EN 13169:2001 „ Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby z ekspandowanego

perlitu (EPB) produkowane fabrycznie. Specyfikacja ”

Galanteria betonowa

Zastąpienie części piasku perlitem pozwala na znaczące obniżenie ciężarów

produkowanych wyrobów. Szczególnie jest to ważne w przypadku okładzin elewacyjnych.

Zastosowanie perlitu w technologii klasycznego wibroprasowania jest bezcelowe, gdyż

perlit będzie wypływał na powierzchnię, natomiast zastosowanie superplastyfikatorów

nowej generacji, używanych do produkcji betonów samozagęszczalnych pozwoli na pełne

korzystanie z możliwości, jakie daje dodatek do nich perlitu.

Podobnie jego właściwości umożliwiają obniżenie ciężarów wyrobów gipsowych, w tym

sztukaterii. Zastosowanie perlitu w tej grupie wyrobów pociąga za sobą konieczność ich

hydrofobizacji.

Perlit można zastosować także do przy produkcji form z laminatów służących do produkcji

galanterii betonowej czy też do odlewów wykonywanych w gipsie.

Ekrany dźwiękochłonne

W chwili obecnej są prowadzone prace naukowo-badawcze nad zastosowaniem perlitu i

ewentualne opracowanie technologii produkcji. Natomiast na świecie od wielu lat jest

stosowany przy ich produkcji i jako materiał obniżający ich masę i jako materiał poprawiający

ich dźwiękoizolacyjność.

b/ produkowane samodzielnie na placu budowy w systemie ZGM "ZĘBIEC" S.A.:

W ZGM "Zębiec" S.A. opracowano receptury perlitobetonów, które zostały zbadane w

specjalistycznych laboratoriach. Opracowano je na bazie perlitu kl. III pakowanego w

papierowe worki o pojemności ok. 100 dm3. Ich parametry zestawiono w tabeli VI.

Charakterystyka perlitobetonów

L.p Receptura

perlitobetonu

Objętościowe

zestawienie

składników

cement

:perlit kl. III

:woda

Na 25kg

worek

cementu

dać worków

perlitu kl. III

po 0,1m3

+litrów

wody

Gęstość

objętościowa

[kg/m3]

Wytrzymałość

na ściskanie

[N/mm2]

Współczynnik

przewodzenia

ciepła λ

[W/m°K]

1 14/4,0 1:4:1,25 Jeden+31,3 l

wody 840 3,8 0,097

2 14/5,0 1:4:1,00 Jeden+25,0 l

wody 920 6,4 0,078

3 16/3,8 1:6:1,84 Półtora+46,0

l wody 670 3,2 0,110

4 16/4,5 1:6:1,56 Półtora+39,0

l wody 740 4,2 0,087

5 16/5,2 1:6:1,35 Półtora+33,8

l wody 800 4,9 0,073

6 18/5,0 1:8:1,80 Dwa+45,0 l

wody 710 4,8 0,066

7 110/5,5 1:10:2,0

Dwa i

pół+50,0 l

wody

590 3,4 0,070

Przygotowuje je się na placu budowy, mieszając w betoniarce najpierw perlit w

odpowiednich proporcjach z cementem przez kilkadziesiąt sekund. Potem wlewa się

odpowiednią dla żądanej receptury ilość wody i miesza z nią maks. 3 min do uzyskania

jednorodnej mieszaniny.

Na 1m3 perlitobetonu trzeba 1,2÷1,4m3 perlitu.

Perlitobetony lejne (niższa wartość mianownika w recepturze) są wygodniejsze w

posługiwaniu się nimi – wystarczy wylać i wyrównać powierzchnię - ale mają gorsze

parametry wytrzymałościowo-cieplne i dłużej schną. Perlitobetony wilgotne (wyższa wartość

mianownika) wymagają większego nakładu pracy – trzeba je równomiernie, starannie ubijać,

ale mają lepsze parametry i schną dwa razy szybciej. Perlitobetony łatwo „szlichtuje się” i na

pierwszą dobę zaleca się przykrycie ich powierzchni folią, zwłaszcza tych wilgotnych. Czas

schnięcia 3 cm warstwy perlitobetonu lejnego w przeciętnych warunkach do stanu suchości

umożliwiającego dalsze postępowanie to jeden tydzień.

Deklaracja zgodności na perlit kl. III w workach, przeznaczony do ciepłochronnych wylewek

podłogowych – perlitobetonów została podpisana dnia 2006/07/03 i nosi nr 18/2006.

W załączonym pliku PDF instrukcja przygotowania wylewek perlitobetonowych wg

receptury ZGM "ZĘBIEC" S.A.

3/ Suche zasypki budowlane:

Suche zasypki stropowe, podłogowe i dachowe

Perlit jest, w zależności od umiejętności posługiwania się nim, albo uzupełnieniem

klasycznych materiałów izolacyjnych, albo materiałem podstawowym. W najbliższym czasie

zacznie obowiązywać w Polsce zharmonizowana norma europejska europejska nr PN – EN

która określi wymagania techniczne dla perlitu jako suchej zasypki budowlanej.

Perlit dzięki swojej całkowitej niepalności (klasa p. poż. A1), odporności na warunki

zewnętrzne, obojętności chemicznej, w tym także dla insektów i gryzoni, w połączeniu ze

swoimi specyficznymi właściwościami fizycznymi jak lekkość oraz dość znaczna wytrzymałość

na obciążenia w stanie stałym przedstawia ciekawą własność reologiczną. Otóż ma szereg

cech charakterystycznych dla lekkiej pseudo – cieczy; daje się wdmuchiwać pneumatycznie,

wsypywać, a rozsypany po powierzchni „rozlewa się” po niej praktycznie całkowicie.

Dzięki temu można go aplikować jako materiał izolacyjny poprzez wdmuchiwanie

pneumatyczne, wsypywanie w różnorakie szczeliny i przegrody w budowlach. Można go

„rozlewać” po poziomych powierzchniach jako wytrzymały na obciążenia sypki materiał

izolacyjny pod wylewki i jastrychy mokre. Może być także samodzielną warstwą izolacyjną

pod wylewki suche. Na budowach można go stosować jako składników perlitobetonów i

perlitogipsów.

Nadaje się do izolowania stropów drewnianych dachów i poddaszy (na sucho i na mokro).

W podobny sposób można go użyć jako materiału izolacyjnego do nowo wznoszonych i

remontowanych przewodów kominowych.

Perlit - zastosowanie w hutnictwie

Perlit ekspandowany jest podstawowym składnikiem zasypek izolacyjnych i izolacyjno –

egzotermicznych. To ten obszar jego stosowania przyczynił się do uruchomienia w połowie

lat dziewięćdziesiątych w ZGM „Zębiec” S.A. pierwszej linii technologicznej do ekspandacji

perlitu. Zakład nasz był w tym czasie największym polskim producentem zasypek hutniczych

Perlit - zastosowanie w rolnictwie

1. Agroperlit - Ogrodnictwo

ZGM „Zębiec” S.A. w miesiącu lutym 2006r.rozpoczął produkcję klasycznego agroperlitu

połączoną z przesiewaniem przez sito 1mm.

Agroperlit jest mineralnym podłożem stosowanym w uprawie kwiatów i warzyw od

dziesięcioleci. Ten produkowany przez ZGM "ZĘBIEC" S.A. jest bardzo lekki / 1litr waży nie

więcej niż 150g / i ma ziarna o średnicy 1÷4mm. Charakteryzująca go znakomita porowatość

przyczynia się do tego, iż chłonie wodę i rozpuszczone w niej substancje odżywcze, które

potem przy ciepłej i suchej pogodzie powoli uwalnia. Dzięki zawartości dużych ilości

powietrza we wnętrzu ziaren i dobrym własnościom kapilarnym wymieszany z glebą czyni ją

lżejszą, napowietrza ją i spulchnia. Także dzięki dobrym własnościom kapilarnym może służyć

jako nośnik nawozów w celu przedłużenia ich działania po wymieszaniu z glebą.

Agroperlit przyczynia się do szybszego wzrostu korzeni i podczas przesadzania chroni je

przed uszkodzeniem. Dzięki temu znalazł szerokie zastosowanie u producentów ziemi

ogrodniczej, a przede wszystkim wśród producentów warzyw i kwiatów pod osłonami. Także

z powodzeniem jest stosowany w hydroponice – bezglebowej uprawie roślin pod osłonami

na skalę przemysłową. Perlit ma trwałą strukturę, co przeciwdziała zagęszczaniu się i

osiadaniu substratów z jego udziałem i pozwala na termiczne, chemiczne czy biologiczne

odkażanie i wykorzystywanie w uprawie przez wiele lat.

Można go z powodzeniem dodawać do kwiatków hodowanych w mieszkaniach z

centralnym ogrzewaniem zapobiegając w ten sposób szybkiemu parowaniu wody z doniczek.

Dodany do ziemi w uprawach kwiatów i warzyw w ogródkach, inspektach i małych,

działkowych szklarniach czy tunelach foliowych korzystnie wpływa na rozwój roślin i zwiększa

szybkość ich wzrostu. Do gleby można domieszać agroperlitu do 1/3 jej objętości. Stosunek,

w jakim należy go mieszać z glebą zależy od jej jakości i rodzaju uprawianych roślin. Im

cięższa jest gleba, tym więcej potrzeba agroperlitu, aby uczynić ją lżejszą. Ze względu na jego

zdolność do wspomagania rozwoju korzeni zwiększone dawki stosuje się podczas upraw

warzyw korzeniowych albo przy przygotowywaniu rozsad warzyw i kwiatów.

Jako lekki materiał mający dobre własności izolacyjne znalazł zastosowanie przy zakładaniu

ogrodów na dachach.

W profesjonalnej produkcji ogrodniczej jest dodawany w ilości 10÷30% do podłoży

organicznych, przy produkcji ziemi ogrodniczej czy specjalistycznych podłożach pod

określone rośliny. Używa się go przy rozmnażaniu wegetatywnym roślin oraz jako materiał

okrywowy przy wysiewach do multiplatów. Podstawowe jego zastosowanie to mineralne

podłoże przy produkcji pod osłonami wielu warzyw takich jak pomidory, ogórki czy papryka

oraz kwiatów takich jak róże, gerbery, goździki czy anturium. Coraz popularniejsza staje się

uprawa truskawek w perlicie.

Perlit jest dobrym dodatkiem przy kompostowaniu różnego rodzaju materii organicznej.

Dodanie znaczącej ilości perlitu do zielonych odpadów poprawia napowietrzenie stosu

kompostowego, wspomaga procesy rozkładu i zmniejsza nieprzyjemny zapach. Stwarza to

znakomitą możliwość zagospodarowywania agroperlitu stosowanego wcześniej przy

szklarniowych uprawach warzyw i kwiatów. To nie jedyna przewaga nad możliwością

utylizowania dwóch podstawowych podłoży inertnych stosowanych w uprawach

szklarniowych – w przeciwieństwie do wełny mineralnej można go dodawać do torfu czy

mieszanek glebowych produkowanych na skalę przemysłową.

Agroperlit jest niepalny, odporny na mróz, nierozpuszczalny w wodzie, odporny na warunki

klimatyczne i procesy chemiczne i biologiczne zachodzące w glebie. Agroperlit to produkt

ekologiczny, całkowicie nieszkodliwy dla środowiska. Przez wiele lat może wspomagać glebę

bez jakichkolwiek negatywnych skutków. Wszystkie wymienione jego zalety czynią jego

użycie opłacalną inwestycją nawet w krótkim horyzoncie czasowym.

Wśród producentów warzyw i kwiatów pod osłonami od wielu lat trwają dyskusje o

wpływie wielkości ziaren agroperlitu czy miejsca pochodzenia rudy perlitowej na wydajność

produkcyjną. Czy agroperlit ze złóż słowackich czy greckich o granulacji 2÷6mm jest najlepszy

np. przy produkcji anturium a dla produkcji ogórków wystarczy agro ze złóż węgierskich o

granulacji 1÷3mm ma bardziej akademicki charakter. Najbardziej istotna jest wiedza i

umiejętności producenta – jeden ze znanych krajowych producentów pomidorów bardzo

dobre rezultaty osiągnął nie na żadnym agroperlicie, ale na zębieckim perlicie kl. III

(stosowanym w budownictwie).

2. Produkcja pasz

Przed dwoma laty jeden z producentów płynnych dodatków do pasz z południowej

Wielkopolski, poszukując usprawnienia procesu ich mieszania rozpoczął próby z wieloma

nośnikami. Chciał zastosować produkowany przez ZGM "ZĘBIEC" S.A. granulowany bentonit,

ale dał się przekonać do prób z perlitem ekspandowanym. Osiągnięte wyniki i mieszania

wszystkich składników i ich pakowania były tak dobre, że w bardzo szybkim tempie

uruchomił produkcję, którą z dużym powodzeniem rozszerza. Właśnie fot. 5 wyjaśnia

dlaczego perlit sprawdził się w tym zaskakującym zastosowaniu – stężone i dość lepkie

płynne składniki dzięki systemowi porów są absorbowane we wnętrzu ziaren perlitu,

natomiast po dodaniu ich do podstawowych składników mieszanki paszowej są w relatywnie

suchej atmosferze szybko i praktycznie całkowicie uwalniane z wnętrza ziaren perlitu.

Perlit - zastosowanie w ceramice

Materiały ogniotrwałe

Zakład, uruchamiając kilka lat temu produkcję prostki perlitowej, dołączył do kilku innych

polskich jej producentów. Jest to cegła izolacyjna, w której perlit jest wiązany hydraulicznie.

Gęstość pozorna cegły wynosi 430÷500 kg/m3, przewodnictwo cieplne w 800ºC - 0,21

W/mºK, a wytrzymałość na ściskanie jest nie mniejsza niż 0,7 MPa. Wyrób ten może być

stosowany w temperaturze do 800ºC, jest doskonałym materiałem do izolacji termicznej

pieców hutniczych, odlewniczych, ceramicznych, w energetyce cieplnej i przemyśle

chemicznym.

Łatwość wiązania hydraulicznego perlitu ekspandowanego przy użyciu najprostszych pras

bądź przez zwykłe odlewanie perlitobetonów w formach pozwala produkować z niego

dowolne kształtki ognioodporne i termoodporne. Do zabezpieczenia kanałów ogniowych, do

izolacji termicznej praktycznie wszystkich pieców, kotłów, reaktorów chemicznych

wysokotemperaturowych. Można też z niego formować rozmaite fantazyjne kształtki do

kominków, także barwionych pigmentami mineralnymi. 90-minutową ognioodporność I

stopnia dla stropu zabezpiecza warstwa tynku perlitowego grubsza od 3,5 cm. Dla filarów i

słupów 180 min. ognioodporności gwarantuje 6 cm tynku perlitowego. Natomiast warstwa

tynku (500÷700 kg/m3) grubości 12 cm gwarantuje ochronę przeciwpożarową I stopnia dla

obiektów przemysłowych i użyteczności publicznej.

Lekkie materiały ceramiczne

Perlit ekspandowany łatwo łączy się z surowcami do produkcji ceramiki budowlanej. Po

zmieszaniu go na mokro z glinami plastycznymi, iłami bentonitowymi, a ogólnie z

materiałami bogatymi w montmoryllonit, haloizyt lub kaolinit daje masę, z której formuje się

kształtki na prasach, a następnie po wysuszeniu wypala się w piecach ceramicznych.

Tak otrzymany produkt - ceramicznoperlitowa kształtka ciepłochłonna o masie objętościowej

250÷350 kg/m3 wytrzymuje nacisk 0,5 ÷ 1,5 MPa, cechując się wyjątkowo niskim

współczynnikiem przewodzenia ciepła 0,070 ÷ 0,093 W/m0K.

Dodatkowo bardzo cenną zaletą tego materiału jest możliwość obróbki mechanicznej, takiej

samej jak w przypadku betonu komórkowego. Ponadto może być wielokrotnie używany,

gdyż profile kształtkowe mało się uszkadzają.

Perlit - zastosowanie w przemyśle spożywczym

Najdrobniejszy perlit ( kl. „0”) jest doskonałą pomocą filtracyjną w przemyśle spożywczym.

Kształt cząsteczek tego perlitu jest inny niż pozostałych klas. Nie są to kuliste "banieczki", jak

wszystkie inne klasy granulometryczne zębieckiego perlitu, ale połamane ziarna w kształcie

łusek i czasz. Dlatego też ma on odmienne właściwości. Doskonale ilustruje je poniższa

fotografia

Powiększenie 500x perlitu filtracyjnego ZGM "ZĘBIEC" S.A. w mikroskopie skaningowym

Powiększenie 500x perlitu filtracyjnego ZGM "ZĘBIEC" S.A. w mikroskopie skaningowym

Dzięki powstałym w procesie ekspandacji mikroporom oraz nieregularnej, mocno

pofałdowanej powierzchni cząstki tego perlitu zazębiają się wzajemnie w czasie formowania

„placka filtracyjnego” tworząc system mikrokanalików pozwalający na uzyskanie korzystnych

prędkości przepływu filtrowanego medium zapobiegając równocześnie przechodzeniu przez

niego osadu z filtrowanych mediów.

Z racji wspomnianych wcześniej jego fizyko-chemicznych i biologicznych własności,

charakterystycznych dla szkła, w żaden sposób nie oddziaływuje negatywnie na filtrowane

media.

Perlit filtracyjny klasy „0” w porównaniu do innych materiałów filtracyjnych stosowanych w

przemyśle spożywczym jest lżejszy i przez to potrzeba go mniej przy objętościowym

formowaniu warstw filtracyjnych na obrotowych filtrach próżniowych czy filtrach

ciśnieniowych.

Perlit klasy „0” znalazł do tej pory następuje zastosowania w przemyśle spożywczym przy:

• filtracji soku buraczanego przy produkcji cukru;

• filtracji owocowych soków pitnych – jabłkowego, truskawkowego, porzeczkowego,

aroniowego i wielu, wielu innych;

• filtracji popularnych win owocowych;

• filtracji piwa;

• filtracji olejów jadalnych;

Także doskonale sprawdza się przy filtracji win produkowanych domowymi sposobami.

Perlit - zastosowanie w ochronie środowiska

Perlit ekspandowany od wielu lat ma w wielu krajach istotne zastosowania w ochronie

środowiska. Dzięki modyfikacjom powierzchni znalazł wiele zastosowań.

Albowiem ekspandowany perlit o powierzchni powleczonej materiałami hydrofobizującymi

absorbuje naftę, benzynę, oleje, tłuszcze, smary, rozpuszczalniki niepolarne i wszystkie inne

"tłuste" ciecze ropopochodne na ziemi i na wodzie. Dzięki temu można usuwać benzynę i

oleje na stacjach benzynowych czy rozpuszczalniki i smary w warsztatach mechanicznych.

Najbardziej przydatny byłby do szybkiego usuwania rozlanych chemikaliów,

rozpuszczalników czy ropopochodnych rozlewających się po drogach w mających czasami

miejsce wypadkach drogowych.

Ale najbardziej mógłby być przydatny do usuwania wspomnianych wcześniej chemikaliów,

które w wyniku nieszczęśliwych wypadków w dużych ilościach dostają się do rzek i jezior.

Hydrofobizowany perlit „pozbierałby” je praktycznie całkowicie a potem przeprowadzone do

jego „wnętrza” szkodliwe substancje można by było wygodnie zutylizować bez większego

zagrożenia dla środowiska poprzez spalenie w specjalnych urządzeniach. Do rozważenia

zastosowanie go w gospodarce morskiej, zwłaszcza do usuwania „tłustych” zanieczyszczeń w

basenach portowych.

Perlit - inne zastosowanie

Zastosowanie perlitu ekspandowanego jako wypełniacza dla szeroko rozumianych tworzyw

sztucznych stworzyło na świecie nowe możliwości.

Cząsteczki perlitu cechują się nieregularnym kulistym kształtem, przez co są bardziej

wytrzymałe na rozciąganie niż regularnie kuliste pęcherzyki. Klinują się one mechanicznie w

spoiwie, co wpływa na znaczące zwiększenie wytrzymałości, podczas gdy w przypadku

cząstek o regularnym kształcie zależy ona prawie całkowicie od czynników wiążących spoiwa.

Wydłużenie dużej liczby ziarenek perlitu poprawia także wytrzymałość na rozciąganie, a

równocześnie naprężenia są przenoszone przez pęcherzyki, co zapewnia korzystniejszy

podział sił między naprężeniem, a uderzeniem.

Taka struktura perlitu ekspandowanego umożliwia większą różnorodność mechanicznych

kombinacji z żywicami niż konwencjonalne wypełniacze kuliste. Perlit doskonale sprawdza

się przy naprawianiu powierzchni wielu elementów z żywic epoksydowych na jachtach czy

żaglówkach.

Dalszy, znaczący walor perlitu jako wypełniacza to zmniejszenie wagi różnorodnych

wyrobów do których go dodano. Dzięki temu zachowując objętość wyrobu można użyć od

kilku do kilkudziesięciu procent wagowo mniej innych komponentów (żywica, kreda, talk,

szkło, krzemionka itp.). Dodatkowym zyskiem z jego dodatku jest poprawą izolacyjności i

ogniotrwałości

Nieregularna, lekko porowata powierzchnia perlitu umożliwia tworzenie bardzo dobrych

mieszanin z żywicami. Ma to zastosowanie do wszystkich układów szybko reagujących

(poniżej dwóch godzin). Dla tych wolniejszych perlit trzeba powlekać powierzchniowo –

własności powłoki hydrofobowej zależą od rodzaju żywicy, z którą będzie koegzystował.

Dotyczy to głównie farb.

Perlit ekspandowany z żywicami i innymi wypełniaczami stosuje się przy produkcji:

• farb i tynków (składnik dający efekt „perły” lub „raufazy”),

• elementów konstrukcji dachowych,

• elementów mebli i artykułów AGD,

• armatury łazienkowej i instalacyjnej,

• płyt warstwowych,

• pianek syntaktycznych,

• sztucznych marmurów,

• gumy,

• szpachlówek, szczeliw i klejów używanych w chemii budowlanej, meblarskiej,

samochodowej,

• środków ściernych, szorujących, polerujących w chemii gospodarczej.