Panie Premierze Ziemia nie ma okna.Listy dla Ziemi 2014. Raport z działań

Inowrocław. Szkoła Podstawowa

Uczniowie naszej szkoły chętnie uczestniczą w  róż-

nych akcjach ekologicznych. Z formą pisania listów

do starszych spotkali się po raz pierwszy. Można

było jednak zauważyć, że taka forma edukacji po-

dobała się uczniom. Justyna Piskorz-Umylańska,

Gimnazjum w Zubowicach

Dzieci zupełnie nie miały świadomości na czym

polega niska emisja. Nie wiedziały jak negatywny

wpływ ma ich najbliższe otoczenie na spalanie

w piecach różnych, szkodliwych substancji – takich

jak plastik, czy niektóre rodzaje papieru. Krystyna

Berduła, Szkoła Podstawowa w Czernej

SPiS treśCi

Podziękowania 3Podsumowanie 4Laureaci konkursu Listy dla Ziemi 2014 5Panie Premierze Ziemia nie ma okna 6Pisanie listów 10Sadzenie drzew i kwiatów 12Działania artystyczne 14Z udziałem samorządu 17Niezwykłe lekcje 18Przemarsze 24Przepis na... czyli dobra praktyka 28ARKA w akcji! 31

ARKA zajmuje się jednym z  najważniejszych problemów ekologicznych w  Polsce i  w  Europie – zanieczyszczeniem powietrza.

Skutki dotykają każdego człowieka, szczególnie dzieci, osoby starsze i  kobiety w  ciąży. Jednocześnie każdy z  nas ma realny wpływ na poprawę jakości powietrza - od dzieci po seniorów! Dlatego Fundacja Ekologiczna ARKA swoją największą kampa-nię społeczną – Listy dla Ziemi – w 2014 roku poświęciła czysto-ści powietrza. Bo czyste powietrze to zdrowy człowiek!

Szanowni Państwo

Wszystkim osobom zaangażowanym w  lokalną koordynację działań programu Listy dla Ziemi 2014 Fundacja Ekologiczna ARKA składa ogromne podziękowania. Cytowa-ne na kolejnych stronach opisy są fragmentami nadsyłanych przez Państwa relacji, tak aby inni oraz nowi uczestnicy programu zorientowali się ile daje on możliwości i  jak różnorodne mogą być działania z nim związane.

Temat programu w roku szkolnym 2014/13 był bardzo ważny. Wielokrotnie podkreśli-li Państwo, że dzięki ARCE, uczniowie po raz pierwszy zetknęli się z pojęciem niskiej emisji i  zrozumieli zagrożenia oraz przyczyny z  nią związane. Są teraz świadomi, że spalanie w domowych piecach grzewczych odpadów, złej jakości węgla i mułu bez-pośrednio działa na zdrowie ich i najbliższych oraz na stan środowiska naturalnego. Mogą wpływać na rodziców interesując się tym, w jaki sposób ogrzewa się ich domy. Wiedzą, po co segreguje się śmieci, znają wiele sposobów, jak swoim codziennym postępowaniem chronić czyste powietrze. Zadania, które postawiliśmy przed sobą organizując w  2014 roku Listy dla Ziemi pod hasłem Czyste powietrze – zdrowy czło-wiek zostały wykonane! Zapraszam do kolejnych programów, kampanii i  akcji ARKI by utrwalać wiedzę i  zachowania, które służą zdrowiu i przyrodzie.

Wojciech Owczarz Prezes Fundacji ekologicznej ArKA

Myślę, że niektórzy dorośli zatrzymali się trochę nad

hasłami zamieszczonymi w  holu przedszkola i  czy-

tając o skutkach jakie powoduje palenie w piecach:

lakierowanego drewna, torebek foliowych, gumy,

starych szmat, itd. wywołało w  nich choć trochę

refleksji. Dzięki tej akcji „Listy dla Ziemi” Fundacji

Ekologicznej ARKA miałam możliwość wzbogacenia

warsztatu pracy o  nowe treści. Krystyna Madera,

Przedszkole nr 16 w Koszalinie

3

Owocem kampanii jest udział kilkuset szkół i  kilkuset gmin. Kilkanaście tysięcy uczniów napisało tytułowy list kierując swój apel o  zachowanie czystości powietrza do różnych osób.

Byli to rodzice, dziadkowie, sąsiedzi, mieszkańcy rodzinnej miejscowości, przedstawiciele lokalnych władz, a  nawet premier czy prezydent Polski. Młodzi wzięli udział w  wielu wydarzeniach i  akcjach związanych z  kampanią, które w  ich szkole zainicjowali nauczyciele i oni sami: apele, przedstawie-nia, lekcje tematyczne, wycieczki, przemarsze i  happeningi, konkursy i spotkania z ekspertami. Temat niskiej emisji został omówiony, zbadany, zaobserwowany, zilustrowany i przeka-zany innym mieszkańcom miejscowości.

Zaproponowano między innymi:•  sadzenie  i ochronę drzew•   częstsze korzystanie z  roweru  i komunikacji publicznej niż 

z prywatnych samochodów•  wymianę przestarzałego kotła węglowego na gazowy•  termoizolację budynków mieszkalnych

Dzięki Listom dla Ziemi młodzi Polacy:•   poznali sobie podstawowe wiadomości na temat przyczyn 

i  skutków zanieczyszczeń powietrza •   zainteresowali  tym  tematem  swoich  rodziców,  dziadków, 

sąsiadów i  innych dorosłych mieszkańców rodzinnych miast i miejscowości

•   wzięli udział w ciekawych eksperymentach, zabawach, lek-cjach i wycieczkach terenowych

•   dowiedzieli się,  jak dbać o zdrowie  i środowisko naturalne•   przyłączyli  się do ogólnopolskiej kampanii  społecznej

Garnek. Zespół Szkół im. B. PrusaUczniowie byli przerażeni jak, wydawało by się bła-

he palenie plastikowych butelek, czy starych mebli

może być szkodliwe dla środowiska i  zdrowia. Nie-

stety, jak potem zauważyli, palenie śmieci to nie

pojedyncze przypadki w  naszej okolicy. Motywacja

działania była więc ogromna. Monika Stanule-

wicz, nauczycielka Zespół Szkół w Lubrzy

Katowice. Miejski Dom Kultury

4

Program Listy dla Ziemi to także konkursy. Pierwszy z nich rozstrzyga decyzja jury, który z  nadesłanych listów jest naj-ciekawszy. O wynikach drugiego decydują internauci, którzy mogą oddawać głosy na listy zakwalifikowane do finału, pre-zentowane ukazują się w  internecie.

W  2014 roku decyzją jury konkurs wygrał Michał Nowak ze Szkoły Podstawowej nr 4 im. Mikołaja Kopernika w Andrychowie.

Decyzją internautów konkurs wygrali:•  w kategorii gimnazjum

1. Weronika Filipiak, Gimnazjum w Słodkowie, 2. Aleksandra Monkiewicz, Gimnazjum

im. Mikołaja Kopernika w Kinkajmach,3. Marta Matuszewska, Gimnazjum w Zespole Szkół

im. C. Kamińskiego w Dąbrowie Chełmińskiej;•  w kategorii szkół podstawowych

1. Jakub Grzejdak, Szkoła Podstawowa nr 18 im. Jana Matejki w Koszalinie,

2. Nicole Kiermacka, Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Starym Wołowie,

3. Bartosz Radek, Szkoła Podstawowa nr 3 w Lublińcu;•  w kategorii przedszkoli

1. Maja Roszak, Przedszkole nr 1 w Jarocinie,2. Franciszek Nowak, Przedszkole nr 1 w Trzemesznie,3. Julia Waluś, Przedszkole w Pietrzykowicach.

Chocień. Szkoła Podstawowa

Weronika Filipiak, laureatka 1. miejsca

5

Panie Premierze Ziemia nie ma okna

Młodzi autorzy listów – rysowanych lub pisanych – stają w obronie Ziemi, dlatego tytuł programu i towarzyszące-go mu konkursu to Listy dla Ziemi, a więc pisane w inten-cji ochrony jej zasobów naturalnych, poszanowania życia wszystkich istot, a  przede wszystkim ludzi. tym razem uczestnicy konkursu mierząc się z  problemem niskiej emisji pokazywali przykłady, w  jaki sposób najczęściej zanieczyszcza się powietrze (spaliny samochodowe, spa-lanie śmieci w piecach domowych, hałas uliczny). Szukali porównań, jak oddycha się czystym, a  jak brudnym po-wietrzem. Podawali przykłady pozytywnych zmian w co-dziennych zajęciach (jazda na rowerze, segregacja i  wy-wóz odpadów). Zachęcali do sadzenia drzew, ponieważ najbardziej przyczyniają się do oczyszczania powietrza.

Adresatami listów byli Ziemianie, sąsiedzi, rodzice, koledzy i  koleżanki, ale także reprezentanci władzy: burmistrzowie, wójtowie, a  nawet premier i  prezydent Polski. Michał z  An-drychowa w  swojej pracy (uznanej przez jury konkursu za List Roku) pisze: Szanowny Panie Prezydencie (…) dziwi mnie fakt, że w  tych czasach ludzie palący śmieci w  swoich domach są bezkarni.

Powietrze jest smutneCo czuje nasza planeta? – pyta Hania. Zatruwana, zanieczysz-czana, brudna, zaniedbana, zapewne czuje się, jak poważnie cho-ry człowiek – odpowiada młoda autorka. Powietrze jest smut-ne – uważa Emilia i  dodaje: Wybacza nam, że zamiast wybrać spacerem drogę, zbyt często i byle gdzie jeździmy samochodem.

Autorzy listów dzielą się swoimi przeżyciami: Na mojej ulicy w  grudniu wieczorem czasami trudno oddychać – pisze jedna z uczennic. Piękna brzoskwinia w moim sadzie uschła z powo-du brudnego powietrza – zauważa inna. Niemiło patrzy się, gdy ptaki dziobią śmieci wysypane na łące – wyznaje Ania z  Cie-szyna. W  mojej miejscowości, jestem przekonana, mieszkają przedstawiciele Zanieczyszczaczy. Palą oni gumą, odpadkami i  styropianem – skarży się Iza z  Niegowonic. Zza okna widzę kilkanaście kominów – dodaje.

Nie chcę umierać na raka!Dzieci są świadome, że stan środowiska, w którym żyją za-leży od dorosłych. Konsekwencje ponoszą jednak wszyscy. Ciężka choroba i  śmierć nie omija nawet dzieci. A  ja nie chcę umierać na raka – pisze Miriana. W  naszym domu zdarzały się sytuacje palenia śmieci – wyznaje szczerze Ola. Ja i  moi rówie-śnicy mamy alergię. Zimą powietrze jest tak brudne, że trudno mi wyjść na spacer z  psem – wyjaśnia Martyna. I  dodaje: Chciała-bym lepić bałwana z białego, a nie szarego śniegu. Dzieci podają wiele sposobów ochrony powietrza. Chcą, by dorośli sadzili

drzewa, segregowali śmieci, używali rowerów zamiast samo-chodów. Liczę również na to, że ktoś wymyśli inne paliwo – do-daje Wiktoria z Łagowa. Mamo, Tato, opamiętaj się! Nie lekceważ tego listu. Wszystko zależy od Was! Nie trujcie nas – swoich dzieci! – apeluje Anna. Pamiętajcie, że swoje domy możecie wywietrzyć otwierając okna, ale nasza planeta nie ma okna… – przestrzega jej rówieśnica z  innej części Polski.

Dzieci są już świadomeMichał też wie, jak poradzić sobie z  zanieczyszczaniem po-wietrza. Wydając nakaz instalacji filtrów na kominach zarówno domowych, jak i  fabrycznych – proponuje. Wie także, jak po-zbywać się spalin emitowanych przez samochody. To budowa lepszych dróg, budowa tras rowerowych, takich jak w  Holandii czy Belgii – wylicza młody autor oraz bezpłatna komunikacja miejska. Liczę, że z  pańską pomocą uda się zachęcić urzędy i mieszkańców do wspólnych działań powstrzymujących degra-dację środowiska naturalnego – kończy swój list skierowany do prezydenta RP.

Weronika (autorka Listu Roku w ocenie internautów) drama-tycznie ocenia zagrożenia niskiej emisji. W  szybkim tempie doprowadzamy do sytuacji, kiedy będziemy musieli oddychać przez maski gazowe – pisze. Zdaniem Weroniki dorośli idą na łatwiznę i  dlatego w  domowych piecach spalają śmieci, a  drogę, którą mogą pokonać pieszo lub rowerem chcą ko-niecznie przejechać samochodem. Ale czy jest Wam dobrze ze świadomością, że zatruwacie środowisko? – pyta. Samochody są przecież głównym źródłem zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery i szkodzą naszemu zdrowiu. Sami skracamy sobie ży-cie – wyjaśnia młoda mieszkanka Słodkowa. Ekologia nie boli, zbierzmy siły i wspólnie ocalmy Ziemię – pisze na zakończenie apelu do dorosłych.

Śniatycze. Szkoła Podstawowa

6

Listy dla Ziemi to pisanie listów poprzedzone zajęciami teoretycznymi, doświadczeniami, lekcjami terenowymi, wycieczkami, apelami i  innymi formami aktywnej edu-kacji.

Podsumowanie kampanii to miejsca na pokazanie wielu przykładów ze wszystkich stron Polski, by zachęcić innych do podjęcia podobnych działań.

Nadesłane relacje dowiodły, że kampania Listy dla Ziemi:

•  j est  impulsem  do  kształtowania  odpowiedzialności  spo-łecznej za najbliższe otoczenie

•   wpływa  na  rozwiązywanie  realnych  problemów  ekolo-gicznych

•   wspomaga szkoły w organizowaniu ciekawych zajęć•   sprzyja  skutecznej  współpracy  administracji  publicznej 

i placówek edukacyjnych na rzecz dobra wspólnego

Słodków. Gimnazjum

Największym zaskoczeniem nadal jest brak świado-

mości przez dzieci na temat spalania śmieci w przy-

domowych piecach oraz to, jak długo rozkładają się

odpady. Klaudia Wójtowicz, Szkoła Podstawo-

wa w Dębowcu

7

Przemarsz z  niebieskimi balonami lub zielonymi pom-ponami, ulotki z  praktycznymi poradami, przedstawie-nie znanej bajki lecz wzbogaconej o  treści ekologiczne, a może własnoręcznie wykonane plakaty uczniów w holu miejskiego ratusza? Jak mówić o  przyczynach i  zagro-żeniach niskiej emisji – trujących dymów wydobywają-cych się z  kominów domów, małych firm i  rur wydecho-wych samochodów, by zachęcać do zmiany stylu życia, która będzie służyć ochronie powietrza i  zdrowia? Po-niżej przykłady działań podejmowanych w  całej Polsce przez uczestników kampanii Fundacji ekologicznej ArKA – Listy dla Ziemi.

Więcej można znaleźć na mapie inicjatyw na www.listy-dlaziemi.pl. Zapraszamy!

Miejsko-Gminne Przedszkole w Leśnej

W tym roku uczestniczyliśmy po raz pierwszy w ak-

cji „Listy dla Ziemi” Fundacji Ekologicznej ARKA,

bardzo podobały nam się materiały informacyjne

nadesłane do placówki, scenariusze zajęć odpo-

wiednie dla grupy wiekowej. Bardzo przystępnie był

wyjaśniony temat niskiej emisji, który wydawał się

dość trudny z początku. Marta Kulla, Przedszkole

nr 87 we Wrocławiu

Lechowo. Szkoła Podstawowa

Samo pisanie listów okazało się bardzo ciekawą

formą zainteresowania i  nauczenia uczniów wła-

ściwych zachowań. Poza tym, aby mogli napisać

list sami musieli zdobyć wiedzę, aby przekazać ją

dorosłym. Pisanie listów było dla nas czymś nowym

i  uczniowie chętnie wzięli udział w  akcji „Listy dla

Ziemi”. Małgorzata Statkiewicz, Zespół Szkół nr

13 w Koszalinie

8

Jakub Grzejdak, jeden z  laureatów konkursu Listy dla Ziemi 2014

Pietrzykowice. Przedszkole

Podczas akcji najciekawsze dla mnie były spostrze-

żenia uczniów, którymi się dzielili na temat np. wy-

palania śmieci w domowych paleniskach w swoich

listach, które niekiedy kierowali do swoich sąsiadów,

którzy, jak wynikało z  listów dzieci, wielokrotnie

spalali śmieci. Katarzyna Waszkiewicz, Zespół

Szkół Handlowych w Bydgoszczy

Kostomłoty. Szkoła Podstawowa

Największe wrażenie robiło na dzieciach odkry-

cie, że te małe kominy oraz niby niewinne palenie

śmieci np. przy wiosennych porządkach jest takim

wielkim zagrożeniem dla ludzi i  przyrody. Danuta

Mróz, Szkoła Podstawowa w Dalekiem

9

Pisanie listów to podstawowy element kampanii. Po-przedzone zajęciami teoretycznymi i  doświadczeniami sprawia, że uczniowie dokładnie zapoznają się z  danym problemem, a w liście dzielą się swoimi wrażeniami, opi-niami i  radami. Najmłodsi swoje listy rysują.

Koszalin, Przedszkole nr 16 Hol przedszkola wypełniały ulotki i plakaty mówiące o skutkach palenia śmieci i szkodli-wości emitowanych gazów do atmosfery. Była także skrzyn-ka na „Listy dla Ziemi” dla dzieci i  rodziców. Wszystkie zebrane w  niej prace uroczyście odczytano i  na ich podsta-wie ułożono jeden wspólny list reprezentujący przedszkole. Zorganizowano także wycieczkę do miasta, podczas której, dzieci obserwowały wydobywający się dym z kominów.

Stary Wołów, Szkoła Podstawowa Pomysł pisania ,,Listów dla Ziemi” odniósł sukces. Cieszył się bardzo dużym zainte-resowaniem. Pisanie listów poprzedzone zostało pogadan-

kami, warsztatami i  doświadczeniami. Z  wszystkich listów utworzono wystawę. Prace te pokazano także w  czasie pikniku wiejskiego.

Liski, Szkoła Podstawowa Uczniowie najczęściej pisali o dzia-łaniach, w których sami biorą udział. W swoich listach zachęcali dorosłych do większej troski o  środowisko, o  segregację śmie-ci i  nie palenie ich w  domach. Deklarowali podjęcie nowych działań na rzecz Ziemi, np. prowadzenie ogródków przydo-mowych, rabat kwiatowych, segregację śmieci Listy te były redagowane indywidualnie. Potem sprawdzane przez nauczy-ciela przyrody i nauczyciela języka polskiego. Następnie czytane przez rodziców. Wywołały zadumę. To co wydawało się oczywi-ste, napisane przez młodzież nabrało mocy.

Konarzewo, Szkoła Podstawowa Dzieci zaczynały pisać listy w  szkole, a  kończyły w  domu. Korzystały ze słowni-ków ortograficznych, pamiętały o  zasadach pisania listu.

Pisanie listów

Ćmińsk. Szkoła Podstawowa

Akcja wzbudziła refleksję nad stanem czystości powietrza w  miejscowości. Dzieci zadawały wiele pytań na przykład, co to jest smog, czy ogrzewanie gazem ziemnym wiąże się z  niską emisją.

Jasło, Gimnazjum nr 1 Pomysł z  listami pomógł określić konkretne zadania, których można się podjąć, by zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza. Czasami zadania były najprost-sze, czasem wymagały większego wysiłku. Wśród rezulta-tów akcji – podjętych działań znalazły się takie jak: montaż koszyków rowerowych na zakupy, zakup pieca gazowego; palenie drewnem, a  nie węglem, założenie filtra na komin, zakup pompy ciepła (wpłacenie zaliczki na nią), zmiana umo-wy z  urzędem odnośnie segregacji odpadów komunalnych z  niesegregowanych na segregowane, założenie instalacji gazowej w samochodzie.

Łęczna, Szkoła Podstawowa nr 2 W  akcji pisania listów wzięli udział nie tylko uczniowie, ale także ich rodzice. Dzieci przygotowały również mapę porostów występują-cych w  okolicy, która zobrazowała stan czystości powietrza w otoczeniu.

Smolnik, Szkoła Podstawowa Uczniowie spotkali się na apelu i  krótkiej prezentacji na temat zagrożeń, jakie nie-sie dla środowiska nieracjonalna działalność człowieka. Występ wzbogacony o  prezentację multimedialną dopeł-niły piosenki ekologiczne. Wysłuchano również czterech

najciekawszych listów dla Ziemi najmłodszych uczniów. Całość zakończono myślą patrona szkoły – Jana Pawła II: Piękno tej Ziemi skłania nas do jej zachowania dla przyszłych pokoleń.

Największe wrażenie na uczniach wywołały in-

formacje dotyczące skutków spalania odpadów

z tworzyw sztucznych. Uczniowie nie zdawali sobie

sprawy, że spalanie odpadów w  piecach CO stwa-

rza takie zagrożenie dla ich zdrowia i  życia. W  tej

akcji najciekawszy był pomysł na pisanie listów dla

Ziemi. Przeczytałam wszystkie napisane przez mo-

ich uczniów i chciałabym, żeby zostały wysłuchane

przez dorosłych mieszkańców Ziemi. Janina Kasak,

Szkoła Podstawowa w Kostomłotach

Leśna. Przedszkole

Czerwionka. Leszczyny Przedszkole nr 8

Sadzenie i  ochrona drzew to skuteczne sposoby na oczyszczanie powietrza. Drzewa pochłaniają i  neutra-lizują substancje toksyczne (niebezpieczne dla życia). Uczestnicy akcji sadzą drzewa i  rośliny ozdobne dbając o  powietrze i  estetykę krajobrazu w  najbliższym otocze-niu. to także szansa na ładniejsze aromaty!

Olszyny, Zespół Szkolno-Przedszkolny Uwieńczeniem ak-cji było wspólne zasadzenie drzewek, w  tym drzewka pa-miątkowego, zakupionego z pieniędzy za makulaturę. Ponie-waż zbiórka, przeprowadzana przez Samorząd Uczniowski miała charakter charytatywny, drzewku nadano imię Maciuś, na cześć chorego chłopca, któremu zostały przekazane fun-dusze.

inowrocław, Szkoła Podstawowa nr 10 Uczniowie klas młodszych tradycyjnie, jak co roku dokonywali nasadzenia bratków w  szkolnym ogródku, bratając się w  ten sposób z  Ziemią. Dzieci poczuły się odpowiedzialne za działania

Sadzenie drzew i  kwiatów

ekologiczne w  Inowrocławiu, które jest przecież miastem uzdrowiskowym.

Olsztyn, Przedszkole nr 15 Dzieci zagospodarowały patio, które stało się przedszkolną oazą z  zapachem kwiatów i  ziół. Tematyka czystości powietrza wielokrotnie była poru-szana – jednak tym razem potraktowano ją szerzej. Już teraz przedszkolaki wiedzą, że zanieczyszczone powietrze wpływa również na rośliny – także te, które spożywamy. Podczas roz-ważań o czystości powietrza odwoływano się do wspomnień – spacerów ulicami osiedla i  tych po leśnych ścieżkach, gdy można rozkoszować się zapachem trawy i  kwiatów – a  nie spalin.

Biesiadki, Szkoła Podstawowa Akcję pisania listów połączo-no z obchodami Dnia Ziemi. Uczniowie i nauczyciele przyszli do szkoły ubrani na zielono. Ważną inicjatywą było sadzenie krzewów i roślin ozdobnych wokół szkoły. Chętni uczniowie przynieśli swoją roślinę i  mogli ją posadzić na wyznaczo-nych do tego celu rabatach.

rzeki Wielkie, Przedszkole Przedszkolaki założyły w  do-niczkach hodowlę kasztanowców i dębów. Sadzonki pięk-nie wyrosły i  dzieci wspólnie z  wychowawczynią zasadziły drzewka w parku otaczającym przedszkole.

Sosnowice, Szkoła Podstawowa Jednym z  działań podję-tych przez uczniów było sadzenie kwiatów i prace porządko-we wokół szkoły. W wyznaczonym Dniu Niebieskim zaopatrze-ni w narzędzia ogrodnicze, uporządkowali przyszkolny teren, a  następnie posadzili kwiaty. Wszystkie dzieci były bardzo dumne z  efektów wykonanej pracy. Miały świadomość, że posadzone rośliny nie tylko upiększą teren wokół szkoły, ale przyczynią się do poprawy stanu powietrza, którym oddy-chają.

Ciekawa jest forma. To, że dzieci piszą do doro-

słych, na papierze z  makulatury. A  także to, że

akcja dotyczy problemów które są blisko nas – są

w  naszej miejscowości. Ciekawe jest połączenie te-

matyki przyrodniczej z  polonistyczną. Dzieci piszą

list i  przypominają sobie, jaka jest jego budowa.

Joanna Liszkowska, Szkoła Podstawowa w Ko-

narzewie

Dąbrowa Tarnowska. Przedszkole nr 2

12

Myszków, Przedszkole nr 5 Dzieci ze wszystkich grup zebrały się na przedszkolnym placu zabaw, gdzie Bartek z  grupy starszaków, z  wielkim poświęceniem wykopał do-łek pod nowe drzewko. O  to, żeby rosło prosto, zadbały dziewczynki, a  chłopcy z  grupy młodszej, z  pomocą pani wychowawczyni, zasypały dołek z  drzewkiem. Na koniec Kuba podlał wsadzony krzaczek. Przedszkolaki przyrzekły, że będą pilnować, aby ani to, ani żadne inne drzewka nie były łamane i  niszczone.

Bogatynia, Szkoła Podstawowa nr 5 Klomby przed szkołą obsadzono kwiatami przyniesionymi przez uczniów. W  oko-licy rosną piękne kasztanowce, które otoczono opieką, przez założenie budek lęgowych i  akcje sprzątania wokół nich, co przyczyni się do zwalczania szrotówka. Dzieci również po-przez rozdawanie ulotek informowały mieszkańców o zagro-żeniach, jakie wywołuje spalanie śmieci.

Mysłowice, Przedszkole nr 15 Podczas akcji ogromnym za-interesowaniem przedszkolaków cieszyło się sadzenie drzew. Z pomocą nauczyciela mogły kopać dziurę, a potem zasypać ją ziemią. Do dnia dzisiejszego podczas wyjścia na ogród, dzieci chodzą i obserwują jak rośnie drzewko.

Polwica. Przedszkole

Poprzez dzieci oddziałujemy również na ich rodzi-

ców, rodzeństwo, dziadków. Trudno podać liczbę

osób, na które miało wpływ nasze działanie. Myślę

że było to około 100 osób. Dla dzieci zjawisko spa-

lania śmieci w piecach jest nowe. Były oburzone, że

można tak szkodzić środowisku. Małgorzata Żen-

darska, Przedszkole nr 34 w Koszalinie

Dobrzyca, Gimnazjum Uczniowie uczestniczyli w  apelu szkolnym,   pogadankach, konkursie na najciekawszy list, w  zrobieniu gazetek klasowych, wizualizacji ogrodu,  sadzili drzewa, sprzątali otoczenie szkoły. Młodzież zauważyła mię-dzy innymi, że niekorzystny wpływ na otoczenie, glebę i po-wietrze mają śmieci pozostawione na dzikich wysypiskach w  lasach bądź w przydrożnych rowach.

Kostomłoty, Szkoła Podstawowa W marcu odbyły się warsz-taty ekologiczne, podczas których uczniowie rozmawiali na temat zagrożeń, szczególnie tych związanych z  paleniem śmieci. W kwietniu – brali udział w akcji sadzenia drzew w la-sach należących do Nadleśnictwa Miękinia.

13

Listy dla Ziemi mają pomóc zrozumieć uczniom dany problem, tak aby byli w stanie rozmawiać na jego temat z najbliższymi, by potrafili ich przekonać do zmiany przy-zwyczajeń z korzyścią dla własnego zdrowia i środowiska naturalnego. Jeszcze lepiej jeśli nauczyciele i  uczniowie zaproponują własne działania edukacyjne i  artystyczne, które zainteresują całe środowisko szkolne lub lokalne.

Stare Bosewo, Zespół Szkół Uczniowie przygotowali przed-stawienie Sąd nad Ziemią. Dzieci wcieliły się w rolę sędzie-go, prokuratora, obrońcy, oskarżonych, pokrzywdzonej Mat-ki Natury. Świadkami w  sprawie byli: powietrze, rzeka, las. Odbyła się rozprawa sądowa, na której oskarżeni przyznali się do winy, że zanieczyszczają środowisko, obiecali naprawić wyrządzone szkody. Sąd uniewinnił oskarżonych, a  na znak zgody wszyscy podali sobie ręce.

świebodzice, Gimnazjum nr 2 z Oddziałami integracyjny-mi Bardzo dużym przedsięwzięciem w szkole była realizacja projektu edukacyjnego Świebodzice – ekomiasto. W  cen-trum makiety, na której umieszczono budynki administracji publicznej, obowiązywał ruch tylko dla samochodów ekolo-gicznych, trolejbusów, rowerów i  pieszych. Wzdłuż uliczek

wokół centrum rozmieszczono sklepy i miejsca zieleni. Dalej znalazły się ekologiczne osiedla mieszkalne (domki i  bloki zbudowane z  dużych tafli szkła, aby zapewnić jak najwięcej światła słonecznego, zaopatrzone w  kolektory słoneczne). Poza miastem utworzono strefę rolną w  celu zaopatrzenia miasta w  żywność. Możliwość tworzenia kompostu z  odpa-dów organicznych produkowanych przez mieszkańców, oraz chów zwierząt zaopatrzy plantatorów roślinnych w naturalny nawóz. Z drugiej strony miasta zaplanowano farmy wiatrowe, zapory wodne i farmę geotermalną, w celu pozyskania ener-gii elektrycznej i cieplnej. W tym też miejscu powstanie fabry-ka przetwórstwa odpadów segregowanych przez wszystkich mieszkańców miasta. Projekt takiego miasta uniemożliwi produkcję spalin i zanieczyszczeń poprzez spalanie odpadów w gospodarstwach domowych oraz poprzez spalanie w celu pozyskania energii cieplnej. Do projektu wykonano prezen-tację multimedialną. W  Dniu Ziemi projekt zaprezentowano całej społeczności szkolnej.

Najciekawsza była reakcja dzieci, gdy przy oma-

wianiu, czego nie wolno palić mówiły, że właśnie

to w  ich domach czasami dorośli wkładają do pie-

ca. Były oburzone zachowaniem najbliższych i  ich

nieświadomością, że właśnie w  taki sposób przy-

czyniają się do zanieczyszczania powierza, a  tym

samym podtruwają siebie i  najbliższych. Jolanta

Orgas, Zespół Szkół w Kobułtach

Własne pomysły artystyczne i nie tylko

Smolniki. Szkoła Podstawowa

Słodków, Gimnazjum Odbyła się m.in. prelekcja na temat kampanii Listy dla Ziemi, którą we wszystkich klasach, prze-prowadzili uczniowie klasy II d. Uczennica tej klasy – Wero-nika Filipiak została główną laureatką konkursu na List Roku! Jej praca zdobyła największą liczbę głosów podczas głosowa-nia internetowego.

tereszpol-Kukiełki, Zespół Szkół Samorządowych Ucznio-wie prowadzili akcję w środowisku lokalnym. Swoje plakaty pod hasłem Palenie śmieci i niska emisja rozwiesili w róż-nych miejscach wsi. Podsumowaniem była akademia z oka-zji Dnia Ziemi i prezentowane na niej przedstawienie Proces w sprawie śmieci.

Paszczyna, Szkoła Podstawowa Zwrócono uwagę na se-gregację odpadów, które niewłaściwie zagospodarowane przyczyniają się do zatruwania powietrza. Pod hasłem Za-miast spalać, segreguj odpady zostały przeprowadzone zbiór-ki makulatury, baterii oraz elektrośmieci małogabarytowych. Uczniowie wraz z  rodzicami bardzo chętnie uczestniczyli w podjętej akcji.

Wojkowice, Szkoła Podstawowa nr 3 Członkowie szkolne-go koła Ligii Ochrony Przyrody przedstawili w postaci scenki dramatycznej informacje o  szkodliwości dymów z  kominów domów jednorodzinnych oraz przygotowali ulotki, które roz-nieśli po domach w mieście.

Ubocze, Szkoła Podstawowa W  szkole wystawiono baj-kę O  Jasiu Śmiecialskim. Zwierzęta leśne przeprowadziły sąd nad chłopcem, który zaśmiecał Ziemię i  utrudniał życie mieszkańcom lasu. W role wcielili się uczniowie uczęszczają-cy na koło ekologiczne.

Bystra, Przedszkole Dzieci malowały Czysty dom (wykona-ny z  tektury). W  trakcie zabawy zrozumiały że, gdy w  domu nie pali się odpadami to w pobliżu możliwe jest bezpieczne i zdrowe życie wielu zwierząt i roślin. Wychowankowie wzięli także udział w spotkaniu z wikliniarzem który, opowiedział im o funkcjach oczyszczających drzew, pokazał wyroby z wi-kliny i  zachęcał do noszenia na zakupy wiklinowych koszy w zamian za plastikowe reklamówki.

Czarż, Zespół Szkół Na zakończenie szkolnego Dnia Ziemi odbył się pokaz mody ekologicznej. Każda klasa zaprezen-towała dwie kreacje z  wykorzystaniem surowców wtórnych. Ocenie podlegała pomysłowość oraz forma prezentacji.

Katowice, Miejski Dom Kultury Podopieczni brali udział w  quizach i  konkursach, ale także chcąc być eko, wspólnie wyznaczyli trasę rowerową z  Młodzieżowego Domu Kul-tury do centrum Katowic, którą sprawdzili wraz z rodzicami. Zorganizowali także zbiórkę makulatury. Zgromadzony pa-pier wykorzystali do zaprezentowania ekologicznego pokazu mody, który zarówno wśród młodego jak i starszego pokole-nia wychowanków wywołał reakcje zachwytu.

Ubocze. Szkoła Podstawowa

15

Lębork, Społeczna Szkoła Językowa Najciekawszą inicjaty-wą było zorganizowanie warsztatów art-recyklingu. Ucznio-wie mieli okazję zobaczyć zastosowanie różnorodnych su-rowców i  materiałów, które zostały wykorzystane do wyko-nania gier, zabawek i  przedmiotów użytkowych dla dzieci. Natomiast podczas Dni Ekologicznych zorganizowany został Szkolny Konkurs na eko Pojazd, który polegał na wykona-niu pojazdu z materiałów pochodzących z odzysku. Laureaci otrzymali słoik miodu wraz z ekologiczną łyżeczką, natomiast zwycięzca dodatkowo dostał bon na zakup obuwia zdrowot-nego, zafundowany przez firmę be!Eko.

Łódź, Szkoła Podstawowa nr 152 Jedną z  akcji był zor-ganizowany na ogromną skalę pokaz mody ekologicznej. Wszystkie stroje wykonano z  materiałów podlegających re-cyklingowi m.in. z  folii, papieru, gazet, opakowań, tektury, torebek foliowych i  papierowych, butelek plastikowych, na-krętek, płyt CD.

Ostrowia Mazowiecka, Szkoła Podstawowa nr 2 Uczniowie przygotowali apel dla swoich kolegów i koleżanek. Opowie-dzieli o akcji i zachęcali do udziału. Przygotowali także folde-ry i  rozdali je innym dzieciom, by zaniosły do domów i  po-rozmawiały o problemie niskiej emisji z rodzicami, dziadkami i  sąsiadami. informacje o  działaniach oraz apel o  czyste powietrze przesłano do lokalnych mediów.

Dobrzyca. Gimnazjum

Łagów. Szkoła Podstawowa

16

Z udziałem przedstawicieli

władz miasta, samorządu

Gminy są partnerem kampanii i  jego głównym koordy-natorem w społeczności lokalnej. Miejsca publiczne oraz osoby publiczne uwierzytelniają działania w  ramach Listów dla Ziemi szczególnie, gdy są one bezpośrednio skierowane do dorosłych mieszkańców danej wspólnoty.

Czaplinek, Przedszkole Publiczne Przedszkolaki ubra-ne na zielono, trzymając transparenty i  plakaty o  treściach ekologicznych, maszerowały barwnym korowodem wzbu-dzając sympatię wśród mieszkańców miasteczka. Na rynku burmistrz Czaplinka i  starosta drawski mówili do dzieci o tym, jak ważna jest ochrona środowiska naturalnego. Dzieci skandowały hasła, prezentowały piosenki i  wiersze o  tema-tyce ekologicznej, a  od pana burmistrza otrzymały słodkie niespodzianki.

Łuków, Przedszkole nr 4 Nauka segregowania śmieci i  wrzucania ich do odpowiednich pojemników zakończyła się patrolem ekologicznym po osiedlu w  okolicy przedszko-la. Wykorzystując zdobyte wiadomości i doświadczenie dzieci przygotowały Listy dla Ziemi w formie prac plastycznych. Wy-eksponowano je w  Urzędzie Miasta w Łukowie.

rawicz, Przedszkole nr 6 Dzieci z  tego przedszkola wraz z  trzema innymi przedszkolami uczestniczyły w  happenin-gu ekologicznym na ulicach Rawicza. Przedszkolaki niosły transparenty z  hasłami ekologicznymi. Finał odbył się na rawickim rynku, gdzie dzieci z  każdego przedszkola śpie-wały ekologiczne piosenki, a  na ratuszu zostały powieszone plakaty z przesłaniem dla mieszkańców Rawicza, by nie palić w  piecach śmieci. W  drodze powrotnej do dzieci rozdawały przechodniom tulipany wykonane z  materiałów ekologicz-nych, do których przyczepione były hasła ekologiczne.

Akcja w  dużym stopniu zrobiła wrażenie na

uczniach, którzy mają rodzeństwo z  chorobami

układu oddechowego. Wielu mieszkańców otrzy-

mało listy i  w  wielu przypadkach było to zaskocze-

nie ,że dzieci sąsiadów widzą i oceniają postępowa-

nie dorosłych. Najciekawsze wydały się reakcje na

otrzymane listy, były różne: gniew, zakłopotanie,

wstyd, zdenerwowanie. Przemysław Sikora, Gim-

nazjum w Drzonkowie

Niechanowo. Przedszkole

Lekcje tematyczne, wycieczki

terenowe, goście-specjaliści

Lekcje tematyczne (najlepiej terenowe!) pomagają mło-dym autorom listów lepiej przygotować się do ich pisa-nia. Wycieczka po zakładzie zajmującym się odpadami komunalnymi; rozmowa z  kominiarzem, leśnikiem lub artystą pomagają dzieciom zrozumieć, jak problem za-nieczyszczonego powietrza łączy się z codziennością.

Bydgoszcz, Przedszkole nr 43 Aby przekonać się, jak spa-lają się śmieci dzieci zrobiły to w  przedszkolu, pod kontrolą nauczycielki. Paliły i obserwowały jak spala się plastik, papier, karton, materiał. Czuły jaki zapach ulatnia się paląc poszcze-gólne rzeczy oraz wszystkie razem. We własnym nosie poczu-ły, jak można zatruć powietrze paląc śmieci.

rzeczenica, Zespół Szkół Kulminacją działań była organi-zacja zajęć z  przyrody, na których zostały przeprowadzone doświadczenia obrazujące powstawanie smogu. Uczniowie po krótkim wstępie dotyczącym zjawiska smogu, jego rodza-jów oraz skutków dla organizmów i  środowiska, przystąpili do części doświadczalnej. Ogromne emocje wywołała koń-cowa faza eksperymentu: Popatrzcie – dym powraca! Cofa się i kieruje w stronę dna słoika. Uczniowie samodzielnie wysnuli wniosek, iż podobne zjawisko musi następować w  atmosfe-rze. Wówczas wprowadzono pojęcie niska emisja, a uczniowie starali się podać jej przyczyny, a potem zaproponować dzia-łania zapobiegające niskiej emisji.

reda, Zespół Szkół nr 2 Uczniowie uczestniczyli w zajęciach terenowych w Eko Dolinie w Łężycach, gdzie zobaczyli m.in. kompostownię odpadów zielonych, sortownię, magazyn odpadów niebezpiecznych, punkt demontażu urządzeń RTV i AGD, miejsce na odpady wielkogabarytowe. Dowiedzieli się również z czego wytwarza się polar.

Łodygowice, Przedszkole Dzieci poznały zagrożenia zwią-zane z  paleniem śmieci w  domowych piecach. Nauczyły się

segregować śmieci, poznały znaczenie słowa recykling. Wy-myślały sposoby na ponowne wykorzystania przedmiotów. Przedszkolaki zdobyły informację na temat ekologicznego poruszania się po drodze. Były zachęcane do jazdy na rowe-rze, korzystania z  komunikacji miejskiej. Uświadomiono im, że jazda na rowerze to prosty sposób by ograniczyć emisję spalin do atmosfery.

Nowogrodziec, Gimnazjum Podczas pogadanki uczniowie zwracali uwagę na sytuacje związane z  zanieczyszczeniem powietrza w  okolicy ich miejsca zamieszkania. Ponieważ większość mieszka na wsi, gdzie każda posesja ma swoje własne źródła ciepła, stąd ich spostrzeżenia. Byli poruszeni zwłaszcza informacjami na temat niskiej emisji, z którą mają styczność na co dzień. Niektórzy myśleli, że zanieczyszczenie powietrza to problem wielkich ośrodków miejskich i przemy-słowych, a nie małych miejscowości i wsi.

Słupsk, Przedszkole nr 31 Najciekawszym elementem akcji był spacer. Największe wrażenie na dzieciach robiły wiado-mości na temat dymu, który może mieć wiele źródeł, może przybierać różne barwy i  szkodzić zdrowiu oraz środowisku.

radkowice, Szkoła Podstawowa Przeprowadzono apel szkolny, na którym zachęcano uczniów do udziału w Listach dla Ziemi oraz omówiono zagrożenia dla środowiska pocho-dzące głównie z  gospodarstw domowych i  zjawisko niskiej emisji.

Wronki, Szkoła Podstawowa nr 1 Najciekawszym działa-niem dla dzieci było wyjście do Fabryki Samsung na prelekcję o  tematyce ekologicznej połączoną z  prezentacją multime-dialną. Uczniowie poznali zagadnienia dotyczące hałasu i se-gregowania odpadów. Największe wrażenie zrobiły na nich wiadomości dotyczące zanieczyszczeń akustycznych. Dzieci miały okazję dokonywać pomiaru hałasu przeznaczonym do tego urządzeniem.

Koszalin, Przedszkole nr 10 Jedna z  przedszkolnych grup spotkała się z  kominiarzami, którzy opowiadali o  swojej pracy, pokazywali narzędzia potrzebne do wyczyszczenia komina. W piecach nie powinno palić się tektury czy plastiku – wyjaśniał Adam Gramczewski, mistrz kominiarski. Czyścimy kominy, byście mogli oddychać czystym powietrzem – mówił.

Witoszyce, Szkoła Podstawowa Na zajęciach przyrody przeprowadzono zajęcia ekologiczne Źródła skażenia po-wietrza. Ich efektem było przygotowanie przez uczniów prezentacji multimedialnej, które wykorzystano na zaję-ciach w  klasach młodszych. W  ramach korelacji między przedmiotowej (język polski – przyroda) uczniowie napisali listy, w których zawarli prośby i rady dla dorosłych, jak dbać o  czystość powietrza.Mysłowice. Zespół Szkół Sportowych

18

Szczególne wrażenie na uczniach zrobiły informacje

dotyczące wpływu zanieczyszczeń pochodzących

z  niskiej emisji na zdrowie człowieka i  na środowi-

sko. W większości nie zdawali sobie sprawy jak po-

ważne szkody dla naszego zdrowia mogą wynikać

ze „zwykłego” spalania śmieci w piecach. Sądzę, że

te informacje przyczynią się do zwiększenia świa-

domości ekologicznej nie tylko wśród uczniów, ale

także wśród lokalnej społeczności. tamara Kądzie-

la, Gimnazjum w Bobolicach

Drawsko Pomorskie, Szkoła Podstawowa Każda z klas wy-brała się w  multimedialną podróż do spalarni odpadów w Stassfurcie. Tam właśnie odbywa się bezpieczna utylizacja śmieci, w  warunkach ściśle kontrolowanych i  niezagrażają-cych zdrowiu oraz środowisku.

Bielawa, Przedszkole Niepubliczne z  Oddziałami inte-gracyjnymi W ramach akcji przeprowadzono w przedszkolu m.in. zabawy dydaktyczne, takie jak: dmuchanie powietrza w  balon oraz wypuszczanie z  niego powietrza, wciąganie powietrza nosem i  zatrzymywanie go na chwilę czy nakry-cie świeczki słoikiem. W ten sposób dzieci zrozumiały, że bez powietrza (tlenu) życie ludzi i innych organizmów nie byłoby możliwe.

Wilkowice, Szkoła Podstawowa Dzieci nie tylko pisa-ły listy, ale razem z  rodzicami aktywnie zadbały o  stan środowiska i  wzięły udział w  akcji sprzątania szlaku na Magurkę (909 m n.p.m., czwarty co do wysokości szczyt Beskidu Małego) zainicjowanej przez stowarzyszenie kul-turalne Wrota Beskidów. W  tym dniu udało się zebrać po-nad 500 kilogramów śmieci!

Leśna, Przedszkole Placówka otrzymała pojemniki do se-gregacji śmieci. Na placu przedszkolnym odbył się również pokaz pracy i  obsługi samochodu śmieciarki. Wdrożony projekt Czyste powietrze wokół nas uświadamia dzieciom przyczyny i  skutki jego zanieczyszczeń.

Kętrzyn, Szkoła Specjalna Na lekcjach przyrody, biologii, chemii i  na godzinach wychowawczych omawiano temat dioksyn. Uczniowie przeprowadzili rozmowy ze swoimi ro-dzicami i  dziadkami, uświadamiali im konieczność segrega-cji śmieci i  przestrzegali przed ich spalaniem. Jak wynikało z  wcześniejszych rozmów, palenie odpadów jest niestety praktykowane w  ich domach.

Łukta, Zespół Szkolno-Przedszkolny Zorganizowano spo-tkanie ze strażakiem. Jego celem było uświadomienie uczniom jaki wpływ na życie ludzi, zwierząt i roślin ma bezmyślne wy-palanie traw. Zdobyta wiedza zaowocowała podczas różnych ciekawych i twórczych zajęć. Dzieci rozwiązywały zagadki, re-busy, krzyżówki, uczyły się prawidłowo segregować śmieci, zaś w  zabawie Suche ognisko decydowały o  tym, co można palić, a  co nie powinno znaleźć się w  piecach grzewczych i ogniskach.

Wiązów, Przedszkole Miejskie Dzieci z  najmłodszej gru-py Biedronki wybrały się na kompostownik i  uczyły się jak

Pobiedna. Szkoła Podstawowa

19

segregować śmieci. Starsze przedszkolaki poprzebierane z  transparentami przeszły ulicami Wiązowa i  wręczały prze-chodniom ulotki, w  których nakłaniały dorosłych do dbania o planetę.

świeszewo, Szkoła Podstawowa Promocją konkretnych działań, które wpływają na poprawę powietrza była wyciecz-ka rowerowa po najbliższej okolicy. Uczniowie wzięli także udział m.in. w konkursie przyrodniczym z pytaniami z zakre-su tematyki zanieczyszczonego powietrza, smogu, kwaśnego deszczu, emisji gazów do atmosfery, niskiej emisji.

Łuków, Przedszkole nr 3 Spotkanie z pracownikiem Nadle-śnictwa Łuków i maskotką tegoż nadleśnictwa – borsukiem Luckiem uświadomiło dzieciom, jak postępować, aby cieszyć się świeżym i czystym powietrzem. Dowiedziały się jak ważną rolę odgrywa segregowanie śmieci, której uczą się już od po-czątku roku szkolnego, gdyż w całej placówce, w każdej sali są pojemniki do segregacji śmieci. Po prelekcji dzieci wyszły przed budynek przedszkola i  wspólnie z  gośćmi posadziły drzewo.

Kostarowce, Szkoła Podstawowa Na lekcji, w  czasie do-świadczenia uczniowie zobaczyli czym różni się dym uwal-niający się z  komina podczas palenia czystym drewnem z dymem jaki powstaje podczas spalania folii, plastiku, kolo-rowych pism. To przekonało ich, jak szkodliwa dla powietrza i dla ludzi jest emisja tak toksycznych substancji.

Malanów, Szkoła Podstawowa Ogromne wrażenie na dzie-ciach zrobiła wizyta w Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych Orli Staw, gdzie uczniowie zwiedzili teren za-kładu i poznali prace na rożnych jego działach.

Orneta, Szkoła Podstawowa nr 4 Uczniowie rozwiązali szy-frogram. Po odczytaniu hasła – niska emisja – nauczyciel wy-jaśnił jego znaczenie. Następnie uczniowie przedstawili karty badania czystości powietrza. Do zbadania jakości powietrza dzieci stworzyły prosty przyrząd z pudełka po kefirze i taśmy klejącej. Pozostawiły go na powietrzu (np. na balkonie) przez kilka dni. Zdjęły paski taśmy i przykleiły je na kartce białego papieru. Okazało się, że powietrze jest bardzo zanieczysz-czone drobinkami piasku, ziemi, pyłkiem kwiatowym, sadzą z kominów.

Mysłowice, Przedszkole nr 17 Najważniejsze były spacery po okolicy, kiedy dzieci obserwowały źródła zanieczyszcze-nia powietrza, m.in. skąd wydobywają się dymy. Po space-rze przedszkolaki rysowały źródła zanieczyszczeń: kominy domów jednorodzinnych, samochody.

Cała akcja miała ogromny wpływ na uczniów, po-

nieważ stała się impulsem do kształtowania świa-

domości społecznej i  odpowiedzialności za miejsce

bliskie sercu, podejmowania aktywności dla tego

miejsca i  całego świata. Mieszkańcy najbardziej

skorzystali z tego, że mogli się dowiedzieć od dzieci,

które czytały w domu listy, o tym, co wolno, a czego

nie wolno palić w  domowych paleniskach. Marta

Brzeżawska, Szkoła Podstawowa w  Niebiesz-

czanach

Lębork. Społeczna Szkoła Językowa

20

Przylep, Szkoła Podstawowa Bardzo ciekawą propozycją był marszobieg przyrodniczy. Na każdym stanowisku poszczególne klasy musiały wykonać zadania z  geografii, biologii, chemii, ekologii, a wśród nich takie jak rozpozna-wanie ziół po zapachu, rozpoznawanie roślin w otoczeniu człowieka, głosów ptaków. Były też zadania łatwiejsze: układanie ekologicznych puzzli na czas, rozpoznawanie nasion pospolitych roślin itp. Przejście całej trasy zabrało ok. 30 minut.

Lubliniec, Szkoła Podstawowa nr 3 Na zajęciach koła przyrodniczego i  koła ekologicznego przeprowadzono wie-le doświadczeń, obserwacji i  eksperymentów dotyczących zanieczyszczenia powietrza m.in. badanie zanieczyszczeń, wpływ dwutlenku siarki na rośliny zielone, badanie wpływu nietoksycznych zanieczyszczeń na wzrost rośliny. Dzieci do-wiedziały się jakie konsekwencje dla przyrody ma nadmierne zanieczyszczenie powietrza oraz jak troszczyć się o środowi-sko, zwłaszcza o czystość powietrza.

Łuków, Przedszkole integracyjne Dla 5 i  6-latków zorga-nizowano wycieczkę do lasu. Na miejscu na dzieci czekał

Moi uczniowie mają średnią wiedzę, a ich działania

ekologiczne są, stwierdzam z przykrością, na niskim

poziomie. Mam jednak nadzieję i  zapał do tego,

aby to zmieniać. Dziękuję Państwu za współpracę,

za scenariusze, Wasze starania i wkład. Agnieszka

Stefańska, Szkoła Podstawowa w  Wielisławi-

cach

Baranów. Zespół Szkolno-Przedszkolny

Pakosze. Szkoła Podstawowa

21

leśniczy, który opowiadał o  życiu zwierząt. Pokazywał ich domy i kryjówki. Dzieci dowiedziały się jakie niebezpieczeń-stwa grożą w  lesie zwierzętom i  ludziom. Jakie dary mamy z lasu i w jaki sposób ludzie powinni zachowywać się w tym środowisku. Pan leśniczy wyjaśnił również po co numero-wane są drzewa w lesie i budki ptaków. Wskazał maluchom miejsca szkółek, gdzie rosną sadzonki drzew. Wszyscy mogli obejrzeć młody las posadzony na miejscu starych wyciętych drzew.

Prochowice, Szkoła Podstawowa Uczniowie wzięli udział w  wycieczce do Rezerwatu Brekinia w  Mierzowicach, aby oczyścić go ze śmieci. Po wysprzątaniu wyznaczonego ob-szaru uczestniczyli w  grach i  zabawach mających na celu przypomnienie im podstawowych wiadomości o przyrodzie.

Bydgoszcz, Szkoła Podstawowa nr 4 W  ramach Akademii Przyjaciół Pszczół dzieci wykonały modele owadów oraz prace plastyczne na temat życia pszczół. Odbyły się również zajęcia o  znaczeniu czystego powietrza dla prawidłowego funkcjonowania pszczół i  innych owadów.

Czaplinek. Przedszkole

Ostrołęka. Przedszkole nr 8

Problem niskiej emisji niestety w  dużym stopniu

dotyczy mieszkańców naszej miejscowości. Można

to odczuć zwłaszcza w zimie spacerując wieczorem.

Monika Wiśniowska nauczycielka Szkoły Pod-

stawowej w Gosprzydowej

22

Bielsko-Biała, Szkoła Podstawowa nr 20 Uczniowie pisa-li listy skierowane do dorosłych, między innymi: rodziców, dziadków, władz miasta. Pisanie poprzedzono cyklem lek-cji o  tematyce ekologicznej. Podczas zajęć wykorzystano scenariusze zaproponowane przez Fundację ekologiczną ArKA. Ponadto na lekcjach języka polskiego nauczyciele przypomnieli zasady pisania listów.

Burzenin, Gimnazjum W  ramach zajęć z  edukacji ekolo-gicznej odbyły się warsztaty poświęcone zanieczyszczeniom atmosfery. Uczniowie poznali zagrożenia atmosfery powstałe w  wyniku działalności człowieka, przyczyny i  skutki efektu cieplarnianego i  dziury ozonowej, wpływ wycinania lasów równikowych na skład atmosfery oraz jak zanieczyszczenia atmosfery wpływają na zdrowie człowieka. Informowali, że w  ich najbliższej okolicy często z  kominów wydobywa się niepokojący dym.

Uczniowie zadawali wiele pytań na temat środowi-

ska, byli bardzo zainteresowania wpływem zanie-

czyszczeń wydobywających się z  domowych komi-

nów na zdrowie człowieka. Anna Kołodziejczyk,

Zespół Szkół w Strachocinie

Świeszewo. Szkoła Podstawowa

Mysłowice. Szkoła Podstawowa

23

Dzieci chętnie pokazują dorosłym czym się zajmują. Chcą ich przekonać, że ochrona własnego zdrowia i  środowi-ska są wspólnym celem. Barwne i  dynamiczne wydarze-nie w  przestrzeni publicznej jest okazją do zaprezento-wania swojej pracy (plakatów, transparentów, ulotek) innym mieszkańcom.

Katowice, Przedszkole nr 99 W  ramach obchodów Dnia Ziemi cała społeczność przedszkolna spotkała się w  auli, gdzie przedstawiciele każdej grupy wiekowej pokazali krótki program słowno-muzyczny propagujący działania dla Ziemi. Następnie z  plakatami, posterami, zielonymi pomponami i  ulotkami dzieci wyruszyły uliczkami osiedla, nawołując o utrzymywanie czystości w otoczeniu oraz udział w akcjach na rzecz Ziemi.

śniatycze, Szkoła Podstawowa Przez Śniatycze i Kadłubi-ska (miejscowości należące do obwodu szkoły) przemasze-rowały barwne pochody z  transparentami niosąc miesz-kańcom radość wraz z  przesłaniem zawartym w  haśle

Przemarsze

Na naszej Ziemi chcemy żyć jak w  bajce. Defilada postaci bajkowych dostarczyła wiele przyjemności, a jej głównym celem była zachęta do dbałości o  środowisko i  o  przy-szłość Ziemi, tak by życie na niej było bajeczne. Konty-nuacją przedsięwzięcia były spotkania z  rodzicami i  apele szkolne, podczas których uczniowie zachęcali do działań proekologicznych zwłaszcza w  zakresie segregacji śmieci, dbałości o  czystość powietrza którym oddychamy, zanie-chania spalania śmieci w  piecach domowych. W  ostatnim dniu akcji wystawiono spektakl teatralny Królewna Śnież-ka i  ekologia.

Lubliniec, Przedszkole integracyjne nr 3 Dzieci z  całe-go przedszkola brały udział w  przemarszu ulicami miasta, podczas którego skandowały ekologiczne hasła. Mieszkań-cy Lublińca otrzymywali od nich niebieskie baloniki z na-pisem Bądź eco oraz losowali z  koszyczka karteczki z  eko-logicznymi hasłami. Na zakończenie na chodniku dookoła przedszkola dzieci rysowały kolorową kredą grupowe „Listy dla Ziemi”.

Wiązów. Przedszkole

Jasło, Zespół Szkół nr 1 Uczniowie uczestniczyli w  ekolo-gicznym przemarszu ulicami Osiedla Rafineryjnego. Z  wy-konanymi przez siebie transparentami oraz wygłaszanymi hasłami zachęcali przechodniów do ekologicznego stylu życia i  ochrony środowiska. Posprzątali również śmieci z  te-renu wałów wzdłuż rzeki Ropy. Dzieci wzięły także udział w konkursie ekologicznym Stop zanieczyszczeniom powietrza i  posadziły dwa drzewka na terenie szkoły. „Listy dla Ziemi” prezentowano na gazetkach szkolnych. Najpiękniejsze z nich zostały wyróżnione i przeczytane na apelu. Ich autorzy otrzy-mali dyplomy.

Szczerców, Zespół Szkolno-Przedszkolny Chodnikami Szczercowa przemaszerowały dzieci z oddziałów przedszkol-nych i  starszych klas nakłaniając wykrzykiwanymi hasłami do poprawnych działań i zachowań chroniących środowisko. Wcześniej zajęcia proekologiczne w młodszych klasach prze-prowadziły uczennice koła przyrodniczego.

Ostrowiec świętokrzyski, Przedszkole nr 21 Młodsze gru-py udały się na wędrówkę wokół przedszkola, po osiedlu Stawki, wręczając spotykanym mieszkańcom osiedla opra-cowane ulotki informacyjne Bądźmy świadomi.

Łazy. Zespół Szkół nr 1

Brodziszew. Szkoła Podstawowa Olsztyn. Szkoła Podstawowa nr 2

25

Dzieci nie miały wiedzy i  świadomości , jak bardzo

zanieczyszczone jest powietrze nie tylko w  Polsce,

ale na całym świecie. Zdumiewał uczniów także

fakt, jak trujące może być spalanie śmieci w domo-

wych piecach. Byli zdziwieni, że spalane odpady

mogą w  jakiś sposób niszczyć środowisko. Maria

Kaźmierczak, Szkoła Podstawowa w  Barczy-

głowie

Garnek, Zespół Szkół Dzieci w  barwnym korowodzie, z  transparentami o  treściach ekologicznych, kolorowymi ba-lonami, kwiatami i  zielonymi chorągiewkami, nawoływały do ochrony środowiska. Na rynku odczytano najciekawsze przykłady Listów dla Ziemi, które powstały w  szkole. Akcja wzbudziła duże zainteresowanie wśród mieszkańców.

Łódź, Przedszkole Miejskie nr 109 z  Oddziałami integra-cyjnymi Podczas happeningu, idąc ulicą Piotrkowską, czyli najważniejszą ulicą miasta, dzieci rozdawały ulotki przechod-niom oraz wykrzykiwały ekologiczne hasła. W  przedszko-lu odbyły się zajęcia na temat zagadnień zanieczyszczenia powietrza, w  tym szkodliwego spalenia odpadów. Dzieci stworzyły kodeks jak zapobiegać zanieczyszczeniom po-wietrza i  narysowały rysunek, będący listem dla Ziemi. Go-towe prace zabrały do domu, aby wspólnie z domownikami zaplanować działania ekologiczne dotyczące ograniczenia zanieczyszczeń powietrza.

Kołobrzeg, Szkoła Podstawowa nr 5 z  Oddziałami inte-gracyjnymi Uczniowie przeszli korowodem ulicami wokół swojej szkoły, skandując hasła przez siebie przygotowane, niosąc plansze, plakaty i  transparenty. Nie zabrakło także przebrań w  kombinezony i  maski. Dzieci w  czasie przemar-szu rozdawały przechodniom ulotki informacyjne na temat szkodliwości spalania śmieci w  piecach domowych. Miesz-kańcom domków jednorodzinnych wrzucano ulotki do skrzy-nek pocztowych.

Łukawiec, Zespół Szkół Pisząc listy uczniowie zwracali się w  nich do swoich kolegów, koleżanek, sąsiadów a  nawet władz lokalnych. Bardzo wiele listów poruszało problem zanieczyszczenia powietrza i  skutków jakie ono wywołuje. Wiele z  nich wskazywało konkretne działania, które można podjąć, by ograniczyć emisję szkodliwych gazów. Najbardziej popularne były listy zachęcające do jazdy rowerem.

Ćmińsk, Szkoła Podstawowa W  ramach obchodów Dnia Ziemi odbył się happening, w którym uczniowie przeszli ko-rowodem ulicami Ćmińska, trzymając w rękach transparenty, głośno skandowali wypisane na nich hasła ekologiczne. Zor-ganizowano również akcję sprzątania okolicy.

Mysłowice. Przedszkole nr 17

26

Koźle. Szkoła Podstawowa

Świebodzice. Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi

Niebieszczany. Szkoła Podstawowa

Wszystkie szkoły zaangażowały się w pisanie listów.

Dla dzieci była to świetna zabawa. Mamy wiele ry-

sunków, które zostaną w  naszych zbiorach. Chcia-

łabym wykorzystać je w  przyszłości do promocji

gminy. Dzięki tej akcji nie tylko przeprowadzono

edukację ekologiczną dzieci i  mieszkańców, ale

wytworzyła się ciekawa współpraca pomiędzy pra-

cownikami szkół a  pracownikami Referatu Ochro-

ny Środowiska. Na pewno będziemy kontynuować

wspólne działania. Agnieszka Marszałek z Urzę-

du Gminy Sanok

27

MiejscePark przed Urzędem Gminy w Choceniu, park w Śmiłowicach

UczestnicyUczniowie klas VI szkół podstawowych z Chocenia, Śmiłowic, Wilkowic oraz uczniowie Gimnazjum im. Jana Pawła II w Cho-ceniu zaangażowani w przygotowanie imprezy, reprezentacje poszczególnych klas

Czas trwaniaw godz. 9.00–13.00

Cele:• Propagowanie komunikacji rowerowej i innych alternatyw-

nych sposobów transportu.• Zapoznanie dzieci i młodzieży z zagadnieniem niskiej emisji.• Zapoznanie z  systemowymi i  indywidualnymi sposobami

ograniczenia zanieczyszczenia powietrza.

Chcemy żyć w czystej gminie – ii edycja – ROWER WIELE ZMIENIA

OrganizatorzyGimnazjum im. Jana Pawła II w Choceniu, Gmina Choceń

IMPReZA RoWeRoWA INTeGRuJąCA MIeSZKAńCóW I użyTKoWNIKóW PoJAZDóW eKoLoGICZNyCh

Gimnazjum im. Jana Pawła ii w  Choceniu zorganizowało ekologiczną imprezę środowiskową „Chcemy żyć w  czy-stej gminie”.

Hasłem przewodnim był tytuł jednego z artykułów w broszu-rze Fundacji Ekologiczne ARKA – Rower wiele zmienia. Poniżej prezentujemy szczegóły tej imprezy, ponieważ łączy ona całe lokalne środowisko i może być organizowana w wielu innych miejscach. Koordynatorem działań była Pani Sylwia Pietrzak – nauczycielka języka polskiego.

Jak promować jazdę rowerem

i ochronę powietrza?

relacja z przebiegu imprezy

W  imprezie uczestniczyli uczniowie klas VI szkół podstawo-wych z  Chocenia, Śmiłowic i  Wilkowic oraz uczniowie gim-nazjum im. Jana Pawła II w Choceniu zaangażowani w przy-gotowanie imprezy – członkowie Szkolnego Klubu Europej-skiego i Koła Młodych Ekologów.

Uczestnicy spotkali się przed budynkiem urzędu gminy w  Choceniu. Następnie nastąpił wyjazd i  wymarsz do par-ku w Śmiłowicach. Uczestnicy imprezy przemieszczali się na rowerach, rolkach lub pieszo. Na rowery wsiedli także orga-nizatorzy.

W  parku w  Śmiłowicach na uczestników czekały pokazy, gry i  zabawy zapoznające dzieci i  młodzież z  zagadnieniem niskiej emisji oraz systemowymi i  indywidualnymi sposoba-mi ograniczenia zanieczyszczenia powietrza, przygotowane przez kluby zainteresowań działające przy choceńskim gim-nazjum – Wielka choceńska gra ekologiczna, Piec – niska emisja oraz Ekologiczna familiada.

W konkursie na najbardziej „odpicowany” rower uczestniczy-ło 17 uczniów ze szkół podstawowych, natomiast w konkur-sie na piosenkę propagującą rowerową lub inną alternatyw-ną formę komunikacji – 3 zespoły złożone z szóstoklasistów. Ważną częścią imprezy były Listy dla Ziemi – prezentowane przez ich autorów na scenie oraz wyeksponowane w  czasie plenerowej imprezy w postaci niecodziennej ekspozycji.

Rozstrzygnięcie konkursów i wręczenie przez organizatorów upominków laureatom stało się podsumowaniem części kon-kursowej imprezy.

Listy dla ZiemiWydarzenia plenerowe z udziałem ARKI

Listy dla Ziemi to szeroka kampania, którą można zain-teresować różne grupy społeczne biorąc pod uwagę to, czym się zajmują i  jak postrzegają swój udział w  działa-niach ekologicznych. W  2014 roku dla sportowców-ama-torów ArKA przygotowała ekologiczną Sztafetę rowe-rową, kreatywnych aktywistów zachęcała do obchodów Dnia Czystego Powietrza, natomiast widzów, zarówno młodych, jak i  dorosłych – do krótkiej pogadanki przed tablicami informacyjnymi Ośmiokąta edukacyjnego.

Listy dla Ziemi to także wydarzenia plenerowe z  udziałem Fundacji Ekologicznej ARKA. Inauguracja tych spotkań, or-ganizowanych w  centrach miast z  udziałem uczniów z  lo-kalnych szkół, miała miejsce w  Bydgoszczy. Tu do pisania listów zasiadło ponad stu uczniów (ze Szkoły Podstawowej nr 37), którzy wcześniej wzięli udział w  happeningu Ziemia w naszych rękach, plenerowych eko-grach i pokazach. Podob-ne akcje odbyły się w Warszawie, we Wrocławiu (z  uczniami Szkoły Podstawowej nr 58), Kielcach (z dziećmi ze Szkoły Pod-stawowej nr 2) i  w  Katowicach (120 dzieci ze Szkoły Podsta-wowej nr 10).

Przy okazji w stolicy Polski po raz pierwszy zaprezentowano Mobilne Centrum Edukacji Ekologicznej. To samochód wy-posażony w  wiatraki i  solary, które zasilają pracownię kom-

Warszawa

Bydgoszcz

puterową znajdującą się wewnątrz auta oraz wszystkie urzą-dzenia elektryczne potrzebne do przeprowadzenia akcji. Do tej pory Mobilne Centrum zobaczyło już kilka tysięcy osób z województwa śląskiego. Akcja w Warszawie została przygo-towana wspólnie z  Urzędem Miasta w  ramach „Partnerstwa dla Klimatu”.

31

Katowice

Bielsko-Biała

Kielce

Wrocław

Opole

ekologiczna Sztafeta rowerowa służyła promocji jazdy na rowerze w zamian za jazdę samochodem. W kilkuoso-bowej grupie udało się przejechać na rowerach trasę od Morza Bałtyckiego do źródeł Wisły. Po drodze w dziesię-ciu miastach zorganizowano happeningi, warsztaty i spo-tkania z  dziennikarzami. Wszędzie rowerzystom ArKi towarzyszyli uczniowie lub rowerzyści zrzeszeni w lokal-nych klubach cyklistów. Na internetowej stronie Sztafe-ty można było przyłączyć się do akcji podając dystans pokonany na rowerze w  danym dniu. Każde 10 kilome-trów oznaczało jedną sadzonkę drzewa, którą zasadzono w pierwszym w Polsce rowerowym Lesie.

Rower to zerowa emisja zanieczyszczeń do atmosfery. Trans-port drogowy jest źródłem 1/4 światowej emisji CO2. Samo-chodowe silniki spalinowe emitują do atmosfery szkodliwe dla zdrowia i  środowiska naturalnego tlenki siarki i  azotu,

Ekologiczna Sztafeta Rowerowa

pyły i toksyny, metale ciężkie i węglowodory. W Polsce udział samochodów w ogólnym zanieczyszczeniu atmosfery wynosi 30%, a w dużych miastach wzrasta nawet do 90%. Do zneu-tralizowania rocznych emisji jednego samochodu potrzeba aż siedmiu drzew.

Gdańsk

Bielsko-Biała

33

Tczew

Bydgoszcz

Grudziądz

Elbląg Toruń

Pierwsze drzewa w  rowerowym Lesie zasadzono przy ścieżce wiodącej do Doliny Wapienicy w  Beskidzie ślą-skim, z udziałem Nadleśnictwa Bielsko i uczniów Bielskiej Szkoły rzemiosł.

Rowerowy Las to efekt Ekologicznej Sztafety Rowerowej. Po zarejestrowaniu na www.sztafetarowerowa.pl można było dołączyć przebyty na swoim rowerze dystans do wspólnego bilansu akcji. W sumie rowerzyści (a także kilkuosobowa eki-pa ARKI na trasie Gdańsk-Katowice wzdłuż rzeki Wisły, gdzie powstaje ogólnopolska trasa rowerowa) przejechali ponad 19 000 kilometrów. To przekłada się na ograniczenie emisji dwutlenku węgla na blisko 5 000 ton. Dlatego, zgodnie z in-tencją sztafety, posadzonych zostanie ponad 1 900 drzew – jedno drzewo za każde 10 kilometrów.

35

Ośmiokąt edukacyjny to przestrzenna instalacja o wymia-rach 20 metrów kwadratowych, na której zamontowano osiem posterów edukacyjnych. Zapoznanie uczniów z tre-ścią posterów poprzedza happening z  ich udziałem Chce-my błękitnego nieba.

Na ośmiu posterach zamieszczone są tematyczne plansze dotyczące problematyki niskiej emisji i palenia śmieci w pie-cach domowych. Podczas takiej lekcji w  plenerze uczniowie mogą poznać, jak zanieczyszczone powietrze wpływa na zdrowie człowieka oraz jakie podejmować działania indywi-dualne, aby temu zapobiegać. Jednym z nich, które pokazuje Ośmiokąt jest sadzenie drzew.

Ośmiokąt edukacyjny był prezentowany w  Bielsku-Białej, Cieszynie, Opolu, Wrocławiu, Katowicach, Nowym Sączu i  Prudniku.

Ośmiokąt edukacyjny

Cieszyn

Koszalin

Piknik z klimatem

Cieszyn

Koszalin

Warszawa

Klimatyczna podróż z  Warszawy do Paryża przez Limę – tak zatytułowano 7. Piknik z  Klimatem w  Warszawie, w  którym wzięła udział Fundacja ekologiczna ArKA. to nawiązanie do miast, w  których odbywają się szczyty klimatyczne.

W  programie imprezy przewidziano liczne quizy i  rodzinne konkursy z nagrodami, warsztaty ekologiczne i plastyczne oraz wielkoformatowe gry dla najmłodszych. Do dyspozycji uczest-ników byli eksperci – ekolodzy i badacze przyrody. Tegoroczny Piknik z Klimatem szczególny nacisk kładł na tematy związane z  recyklingiem i  segregacją śmieci – zagadnienia szczególnie ważne w edukacji ekologicznej prowadzonej przez ARKĘ.

Wśród atrakcji był również literacko-przyrodniczy konkurs Na grzyby z  Mickiewiczem. Do zmiany swoich nawyków na bardziej ekologiczne namawiały znane osobistości: Krystyna Janda, Reni Jusis, Krystyna Czubówna i Artur Partyka.

14 listopada –

Dzień Czystego Powietrza

W  Polsce największy udział w  zanieczyszczeniach po-wietrza ma niska emisja. rozumiemy przez nią emisję komunikacyjną oraz emisję pyłów i  szkodliwych gazów pochodzącą z  lokalnych kotłowni węglowych i  domo-wych pieców grzewczych, gdzie spalanie węgla odbywa się w  sposób nieefektywny. Ponad to spala się odpady oraz węgiel złej jakości. Dzień Czystego Powietrza, do którego Fundacja ekologiczna ArKA zachęca co roku od 10 lat jest pretekstem, aby o  zagrożeniach niskiej emisji mówić publicznie, zainteresować tym problemem media, przybliżyć to zagadnienie dzieciom i  młodzieży. Szkoły organizują różnorodne działania (lekcje tematyczne i te-renowe, eksperymenty, happeningi), dzięki którym temat niskiej emisji staje się zrozumiały dla uczniów, a  przede wszystkim rozpoznawalny w  ich najbliższym otoczeniu.

Badania pokazują, że polski obywatel z  powodu zanieczysz-czeń powietrza traci średnio około 9 miesięcy życia. Dzieci mają szczególne prawo, by aktywnie obchodzić Dzień Czy-stego Powietrza. To one, ze względu na mały wzrost, naj-bardziej wdychają spaliny, a  kobiety, które spodziewają się dziecka nie mogą uchronić rozwijającego się w  nich życia przed niebezpiecznymi substancjami unoszącymi się w  po-wietrzu.

Żywiec

Płock

Dla mnie, jako nauczyciela, najciekawsze było

obserwowanie narastającego zainteresowania

uczniów. Niektórzy, zwłaszcza podczas przeprowa-

dzania doświadczenia, patrzyli na to, co się dzieje

z  otwartą buzią. Wielu z  nich wzięło sobie rady do

serca i  pilnują, na przykład, segregowania śmie-

ci. elżbieta Frąckowiak, Szkoła Podstawowa

w Brodziszewie

Placówki oświatowe, które przyłączyły się do obchodów Dnia Czystego Powietrza, znalazły wiele sposobów, by o  czystym powietrzu rozmawiać nie tylko z dziećmi, ale także z dorosłymi.

Orneta, Szkoła Podstawowa nr 4 Wraz z  nauczycielem uczniowie stworzyli mapę mentalną, na której umieścili wy-cinki z gazet, rysunki i słowa związane z pojęciem niskiej emi-sji. Podczas tworzenia mapy omawiano źródła zanieczysz-czeń powietrza (naturalne i  wytwarzane przez człowieka), wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie i środowisko; co wolno, a  czego nie wolno spalać w  paleniskach domowych, sposoby zagospodarowania odpadów. Zajęcia zakończyła rozmowa na temat indywidualnych konkretnych zachowań prowadzących do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza, które mogą podjąć uczniowie wraz z domownikami.

Bystra, Przedszkole Dzieci poprzez malowanie tworzyły „Czysty dom” (makieta z  tektury). W  trakcie zabawy zrozu-miały, że, gdy w domu nie pali się odpadami w jego pobliżu możliwe jest bezpieczne i  zdrowe życie wielu zwierząt i  ro-ślin. Z maluchami spotkał się także wikliniarz, który opowia-dał o roli drzew związanej z ochroną powietrza. Pokazał także wyroby z  wikliny, a  przede wszystkim wiklinowe kosze na zakupy – alternatywę dla plastikowej reklamówki.

Jasło, Szkoła Podstawowa nr 6 Na lekcjach zademonstro-wane zostało doświadczenie obrazujące powstanie smogu. „Smog w słoiku” wzbudził zainteresowanie uczniów i wywo-łał duże emocje – przecież nikt nie chce oddychać takim po-wietrzem. Ciekawym pomysłem był przemarsz ekologiczny ulicami osiedla. Okazał się kolorowym radosnym happenin-

giem. Mijani ludzie uśmiechali się, czytali transparenty, wy-rażali pozytywne opinie o akcji.

Bydgoszcz, Przedszkole nr 43 Dzieci paliły… śmieci. W  obecności nauczyciela obserwowały, jak spala się plastik, papier, karton, materiał. Czuły jaki ulatnia się zapach i  dym. We własnym nosie poczuły, jak paląc śmieci zatruwa się po-wietrze. Teraz wiedzą, iż o  wiele lepiej segregować śmieci i wykorzystać je po raz kolejny, niż palić je zmieniając w po-piół i  trujący dym.

Ostrów Mazowiecka, Szkoła Podstawowa nr 2 Uczniowie przygotowali ulotki, które rozdali wśród rówieśników, aby dzieci zaniosły je do domów i  porozmawiały o  ochronie czystego powietrza z rodzicami, dziadkami i sąsiadami. Apel w  sprawie czystego powietrza trafi ł również do lokalnych mediów.

Koszalin, Przedszkole nr 16 Dzieci z grupy Ważek przepro-wadziły prawdziwą kampanię, związaną z  propagowaniem skutków spalania śmieci w  piecach. Hol przedszkola wy-pełniały ulotki, plakaty mówiące o  skutkach palenia śmieci oraz szkodliwości emitowanych gazów do atmosfery. Została także zorganizowana wycieczka do miasta, podczas której, dzieci obserwowały wydobywający się dym z  kominów. Po przyjściu do przedszkola dzieci wykonały prace plastyczne dotyczące obserwacji na spacerze. Najczęściej rysowały za-dymione ulice, unoszący się dym z komina, kolorystyka prac była szara i ponura. Prace dzieci zostały zamieszczone na wy-stawie, którą mogli oglądać rodzice. Pod rysunkami widniały napisy mówiące o szkodliwości palenia śmieci w piecach.

39

www.listydlaziemi.plDołącz do nas na: www.facebook.com/listydlaziemi

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Fundacja ekologiczna ARKA.

Partnerzy Partnerzy lokalniWspółpraca

Dofinansowano przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i  Gospodarki Wodnej w  Katowicach oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.

Patronat Dofinansowanie

Łączymy ekologię z działaniami społecznymi. Naszą pasją jest edukacja ekologiczna. Prowadzimy ogólnopolskie, innowacyjne akcje i kampanie. Angażujemy w działania ekologiczne miliony Polaków.

Fundacja ekologiczna ArKA łączy ekologię z  działania-mi społecznymi, bo stan środowiska w  znaczący sposób wpływa na zdrowie i człowieka. ARKA prowadzi programy, kampanie i akcje. Angażuje w działania ekologiczne, prozdro-wotne i prospołeczne Polaków w każdym wieku. Zmieniamy świat najpierw zmieniając siebie

Polegamy na współpracy z  samorządem lokalnym, biz-nesem oraz z  nauczycielami i  rodzicami. Uczymy poprzez zabawy, gry, instalacje przestrzenne i  nowoczesne techno-logie. Fundację Ekologiczną ARKA założył Wojciech Owczarz w  2005 roku. Wierzymy, że edukacja ekologiczna jest dla ludzi w  każdym wieku, gdy wzbudza pozytywne emocje i  utrwala zachowania sprzyjające zdrowiu, dobrym relacjom międzyludzkim i ochronie przyrody.

Najważniejsze programy ARKI: „Kochasz dzieci, nie pal śmie-ci”, „Kwiaty zamiast śmieci”, „To nie krasnoludki palą śmieci”, „Arka dla Ziemi”, „Mobilne Centrum Edukacji Ekologicznej”. I  kampanie: „Dzień dobrych uczynków”, „Choinki Nadziei”, „Dzień Czystego Powietrza”, „Listy dla Ziemi”.

Fundacja ekologiczna ArKAskr. poczt. 52543-301 Bielsko-Biała 1tel./fax (33) 819 46 53e-mail: fundacjaarka@fundacjaarka.plwww.FundacjaArka.pl

40