Dzia∏alnoÊç Towarzystwa w 2004 up∏yn´∏a pod ha-s∏em zmian i nowych perspektyw. OTOP rozpoczà∏wiele nowych projektów i z sukcesem ukoƒczy∏ projek-ty w trakcie. By∏ to niezmiernie intensywny i trudny rokdla ca∏ego zespo∏u bioràc pod uwag´ du˝e zmianyw strukturze organizacji i iloÊç jednoczeÊnie prowadzo-nych dzia∏aƒ na wielu polach. Uda∏o si´ jednak zreali-zowaç wszystkie g∏ówne za∏o˝enia tegorocznej strate-gii z niewàtpliwym sukcesem.

Poniewa˝ na dzieƒ wydania tego numeru biuletynunie jest jeszcze sporzàdzone ostateczne sprawozdaniefinansowe za rok 2004, szczegó∏owà informacj´ finan-sowà przedstawimy w przysz∏ym numerze biuletynu.

SPRAWY (RE)ORGANIZACYJNE

Towarzystwo otworzy∏o nowe centralne biuro w War-szawie. Trzy osobowa ekipa pracowa∏a w stolicy odmarca 2004, jednak koƒcowa przeprowadzka i uro-czyste otwarcie biura odby∏y si´ w paêdzierniku 2004.Aktualnie w Warszawie pracuje siedmio-osobowy ze-spó∏, wkrótce dziewi´cio-osobowy (w 2005 roku roz-poczynamy dwa nowe projekty). Pi´ciu nowych pra-cowników rozpocz´∏o prac´ w Towarzystwie w roku2004. Tym sposobem pozyskaliÊmy „nowà krew”, po-mys∏y i dynamik´, wiàza∏o si´ to jednak równoczeÊniez du˝ym wysi∏kiem aby zintegrowaç zespó∏ i wyszkoliçnowà kadr´. Po roku mo˝emy stwierdziç ˝e wysi∏ek tenprzyniós∏ oczekiwane rezultaty. RównoczeÊnie, b´dzie-my starali si´ utrzymaç i rozwijaç biuro regionalnew Gdaƒsku, gdzie prowadzà w tej chwili projektyOTOP trzy osoby (Hanna Rachwald – projekt eduka-cyjny, Bogna B∏aszkowska – projekty rolne, Piotr Ka-mont– rezerwat Beka). Jednoosobowe biuro OTOPw ÂwinoujÊciu reprezentuje kolejny rok nadzorca re-zerwatu Karsiborska K´pa Pawe∏ Jab∏oƒski.

Przeprowadzka to du˝e wyzwanie organizacyjne,i nie∏atwy moment dla pracowników i cz∏onków. Cz´-sto ulegamy przyzwyczajeniom i nie ka˝dy ma ochot´podejmowaç nowe wyzwania. Jest to trudne i czasamiryzykowne. Jednak nasze Towarzystwo nie istnieje poto ˝eby trwaç ale po to ˝eby dzia∏aç. Starajmy si´ niezapominaç pod nawa∏em codziennych zadaƒ po cow ogóle istniejemy...

Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków jestzarejestrowanà organizacjà pozarzàdowà, zajmujàcàsi´ ochronà dzikich ptaków i miejsc, w których one˝yjà. Naszym celem jest zachowanie i promowaniedziedzictwa przyrodniczego dla dobra obecnych i przy-sz∏ych pokoleƒ (...).

STRATEGIA OTOP

W lutym 2004 odby∏y si´ warsztaty strategiczne przyuczestnictwie cz´Êci cz∏onków Zarzàdu i pracownikówSekretariatu gdzie zdefiniowaliÊmy g∏ówne kierunkistrategii OTOP na lata 2004–2005. Strategia b´dzierewidowana co roku. Zarzàd uzna∏ ˝e dzia∏ania Towa-rzystwa powinny koncentrowaç si´ na nast´pujàcychdziedzinach:

1. Ochrona Gatunków

Zgodnie z wytycznymi strategii Âwiatowej Birdlife Inter-national, OTOP koncentruje si´ na tych gatunkachw przypadku których nasze dzia∏anie mo˝e rzeczywi-Êcie przynieÊç zasadniczà ró˝nic´, i dlatego w Polscejest to Wodniczka, gatunek globalnie zagro˝ony.

2. Nauka

Jak g∏osi nasza misja podstawà dzia∏aƒ które prowa-dzimy sà wiarygodne wyniki badaƒ naukowych.OTOP jest jedynym Towarzystwem ochrony przyrodyw Polsce które przyk∏ada takà wag´ do dzia∏alnoÊcibadawczej i naukowej. Zale˝y nam jednak nie na na-uce lecz na wynikach które b´dà podstawà konkret-nych decyzji i dzia∏aƒ „ochroniarskich”. DlategoOTOP rozwija przede wszystkim monitoring pospoli-tych ptaków l´gowych, prowadzi identyfikacj´ i in-wentaryzacj´ ptasich ostoi (miejsc wa˝nych dla pta-ków) oraz koncentruje si´ na ptakach krajobrazu rol-nego ze wzgl´du na szczególne zagro˝enie ich trady-cyjnych siedlisk.

3. Ptasie Ostoje

Dzia∏ania OTOP b´dà w dalszym ciàgu skupiaç si´ naszczególnie wa˝nych dla ptaków lub szczególnie za-gro˝onych miejscach ich bytowania. W tym celu:

– kontynuujemy opiek´ nad dwoma rezerwatami – rozwijamy sieci opiekunów ptasich ostoi – chce-

my aby docelowo ka˝da ostoja ptasia w kraju by∏apod opiekà co grupy aktywnych ludzi zdolnych do re-agowania na zagro˝enia

– sporzàdzamy inwentaryzacj´ ostoi w kraju abypozyskaç niezb´dne informacje do ich ochrony (prze-k∏ada si´ to na lobbing na rzecz w∏àczenia tych obsza-rów do sieci Natura 2000)

– monitorujemy od paru lat sytuacj´ puszczy Bia-∏owieskiej.

ADMINISTRACJARaport z dzia∏alnoÊci OTOP w 2004 roku

Strona 24 www.otop.org.pl

DZIA¸ALNOÂå OTOP W 2004 ROKURAPORT SEKRETARIATU

4. Siedliska

W zwiàzku z unikalnoÊcià polskiego krajobrazu rolne-go w skali Europy, w tym Europy wschodniej, poten-cjalnych zmian w konsekwencji wdra˝ania wspólnejpolityki rolnej oraz wynikajàcych z nich zagro˝eƒ dlabioró˝norodnoÊci w ogóle i ptaków krajobrazu rolne-go w szczególe, Towarzystwo powinno si´ skupiçszczególnie na ochronie siedlisk krajobrazu rolnego.Rozwijamy wi´c miedzy innymi projekty promujàceprogramy rolno-Êrodowiskowe i wspó∏prac´ z biuremBirdLife w Brukseli skierowanà na lobbowanie decy-dentów na poziomie UE.

5. Lobbying, wp∏ywanie na polityk´

Po wejÊciu do Unii równie wa˝ne sta∏o si´ wp∏ywaniena decydentów w Brukseli jak i w Warszawie. Tematyna których nale˝y si´ skupiç w najbli˝szym czasie to

– rozwój infrastruktur drogowych (monitorowaniezagro˝eƒ ptasich ostoi poprzez nowe inwestycje, dba-nie o zgodnoÊç procedur inwestycyjnych z europejskimprawem ochrony Êrodowiska)

– Natura 2000 (wyznaczenie w∏aÊciwych obszarów,zapewnienie funduszy na ich ochron´)

– Wspólna Polityka Rolna (promowanie progra-mów rolno-Êrodowiskowych, przeciwstawianie si´ do-p∏atom powodujàcym intensyfikacj´ rolnictwa i degra-dacj´ siedlisk)

6. Edukacja

Edukacj´ nale˝y rozumieç na wielu p∏aszczyznach.Mo˝e ona dotyczyç ogó∏u spo∏eczeƒstwa ale równie˝poszczególnych grup: decydentów, rolników, innychorganizacji pozarzàdowych. Oprócz dzia∏aƒ zmierza-jàcych do podnoszenia ÊwiadomoÊci spo∏ecznej w te-matyce ochrony przyrody i dzikich ptaków, uznaliÊmy˝e dwa tematy które nale˝y szeroko rozpowszechniaçto w∏aÊnie nowe mo˝liwoÊci ochrony przyrody zwiàza-ne z siecià Natura 2000 oraz promowanie rolnictwaprzyjaznego przyrodzie.

7. Rozwój cz∏onkostwa i grup lokalnych

Cz∏onkowie i szczególnie cz∏onkowie aktywnie dzia∏a-jàcy b´dà zawsze stanowiç ogromnà wartoÊç dla To-warzystwa. UznaliÊmy jednak ˝e nie nale˝y w najbli˝-szym czasie skupiaç si´ tylko i wy∏àcznie na zwi´ksza-niu iloÊci cz∏onków ale najpierw zastanowiç w jaki spo-sób zaoferowaç im uczestnictwo , przeanalizowaç po-

trzeby i Êrodki komunikowania si´ z cz∏onkami takiejak strona internetowa i nasz kwartalnik, rozwijaç pro-pozycje wolontariatu, i przede wszystkim wspieraç ak-tywnie grupy lokalne. Dopiero po wypracowaniu w∏a-Êciwych metod b´dziemy mogli zaoferowaç cz∏onkomsatysfakcjonujàcy udzia∏ w ˝yciu Towarzystwa i cieszyçsi´ ich coraz to wi´kszà iloÊcià oraz rzeczywistymwsparciem.

W roku 2004 OTOP realizowa∏ bez wyjàtku g∏ów-ne kierunki strategii Towarzystwa i osiàgnà∏ niewàtpli-we sukcesy w ka˝dej z tych dziedzin, przede wszystkimdzi´ki zaanga˝owaniu pracowników, cz∏onków orazwolontariuszy.

REALIZACJA STRATEGII OTOP W ROKU 2004

1. Ochrona Gatunków

Nie wszyscy rozumiejà dlaczego OTOP zajmuje si´wodniczkà, ma∏ym szarym ptaszkiem a nie bocianembia∏ym lub g∏uszcem. Otó˝ po pierwsze jest w Polscewiele innych organizacji „ptasich” które upodoba∏y so-bie konkretne gatunki i staramy si´ z nimi wspó∏praco-waç ale wolimy koncentrowaç si´ na tych gatunkachktóre sà najbardziej zagro˝one i „osierocone”. Wod-niczka jest zagro˝ona zupe∏nym wygini´ciem w skaliplanety, i a˝ 20% populacji l´gowej znajduje si´ w na-szym kraju (reszta na Bia∏orusi), wobec czego utrzyma-nie jej u nas mo˝e w znaczàcym stopniu przyczyniç dorzeczywistego uratowania tego gatunku. W 2004 pod-j´liÊmy wiele dzia∏aƒ w tym kierunku, kontynuowaliÊmyliczenia i monitoring w miejscach wyst´powania wod-niczki dzi´ki funduszom od sponsorów prywatnychi biznesowych (RMC sp. z.o.o). ZdobyliÊmy 60 tys. z∏na dzia∏ania w nowych miejscach (okolice Krajnikaw zachodniopomorskim), kontynuowaliÊmy pracew takich miejscach jak Karsiborska K´pa. Przedewszystkim jednak napisaliÊmy i z∏o˝ylismy na konkursLIFE-Nature pi´cioletni projekt ochrony siedlisk wod-niczkowych w ca∏ym kraju. Bud˝et projektu wynosioko∏o 6 milionów Euro i zak∏ada dzia∏ania wsz´dziegdzie wyst´puje wodniczka, w tym wykup ziemi, spo-rzàdzenie i realizacj´ planów ochrony, dzia∏ania edu-kacyjne. Projekt zosta∏ napisany w partnerstwie z: Pó∏-nocnopodlaskim Towarzystwem Ochrony Ptaków(PTOP),Zachodniopomorskim Towarzystwem Ornito-logicznym (ZTO), RSPB, Parkami Narodowymi: Bie-brzaƒskim, Woliƒskim i Peenetal (strona niemiecka).Koncepcja projektu powsta∏a na warsztatach którezorganizowaliÊmy w lutym 2004 w Woliƒskim Parku

Strona 25Kwartalnik Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków

ADMINISTRACJARaport z dzia∏alnoÊci OTOP w 2004 roku

Narodowym, z udzia∏em ekspertów wodniczkowychz ca∏ego Êwiata (zobacz Ptaki 1’2004). Wyniki konkur-su powinny zostaç og∏oszone w maju 2005.

Nie oznacza to jednak ˝e OTOP pomija zupe∏nieinne gatunki: grupy lokalne bra∏y mi´dzy innymiudzia∏ w liczeniach bociana bia∏ego podczas mi´dzy-narodowego spisu 2004, grupa Po∏udniowowielko-polska prowadzi∏a aktywnà ochron´ bociana czarne-go, napisany zosta∏ równie˝ projekt ochrony mewypospolitej (który uzyska∏ finansowanie z funduszuGEF i rozpocznie si´ w roku 2005). Sà to dzia∏aniaktóre prowadzimy dodatkowo o ile sà ku temu Êrod-ki i mo˝liwoÊci.

2. Nauka

2.1. MPPL czyli monitoring pospolitych ptakówl´gowych Program liczenia pospolitych ptaków l´gowych jestprowadzony od 2000 roku. Przy rozpocz´ciu progra-mu liczenia odbywa∏y si´ na 137 powierzchniach– w 2003 i 2004 roku, iloÊç liczonych powierzchniobj´∏a ponad 300 pól. Dane te sà zasadnicze dlaobserwacji ca∏oÊci populacji ptaków l´gowych w Pol-sce i wychwytywania trendów oraz zagro˝eƒ dla po-szczególnych gatunków i siedlisk. Przyk∏adowo,wskaênik liczebnoÊci pospolitych ptaków rolnych tyl-ko w latach 2000–2002 spad∏ o 12% (zobacz Ptakinr 2’04). Sà to jedyne tak obszerne dane w skali ca-∏ego kraju, dostarczajàce niezastàpionych argumen-tów przy lobbowaniu na rzecz ochrony bioró˝norod-noÊci zw∏aszcza na terenach rolnych. Program jestrealizowany pod nadzorem merytorycznym PrezesaOTOP, zatrudniliÊmy równie˝ administratora progra-mu w Warszawie (Dagmara Jawiƒska)

2.2. inwentaryzacja ptasich ostoi (IBA)To drugi wa˝ny projekt badawczy OTOP prowadzonydo roku 2003 we wspó∏pracy z Zak∏adem OrnitologiiPAN. Na poczàtku 2005 roku opublikujemy nowà in-wentaryzacj´ ptasich ostoi w Polsce, spe∏niajàcychmi´dzynarodowe kryteria wyznaczone przez BirdLifeInternational. Jest to podstawowe êród∏o wiedzy dlawyznaczania priorytetowych obszarów ptasich którenale˝y chroniç i argument na rzecz w∏àczenia ich dosieci Natura 2000.

2.3. analiza danych wybiórczoÊci siedliskowej pta-ków krajobrazu rolnegoW 2004 przeprowadziliÊmy naukowe opracowaniedanych zebranych w latach 2002–2004. Dostarczy∏yone wiele interesujàcych informacji na temat ptakówkrajobrazu rolnego które dope∏niajà obraz uzyskanypoprzez monitoring ogólnokrajowy. Wyniki b´dà opu-blikowane na poczàtku 2005 roku w czasopismachnaukowych.

2.4.RamsarOTOP wygra∏ w 2004 przetarg ministrestwa Êrodowi-ska na inwentaryzacj´ w Polsce 13 obszarów Ramsa-rowskich. Liczenia odb´dà si´ w roku 2005.

3. Ochrona Ptasich Ostoi w terenie

W 2004 roku OTOP zakoƒczy∏ z sukcesem obydwaprojekty Ekofunduszowe dotyczàce rezerwatu Karsi-borska K´pa i rezerwatu Beka.

3.1. Rezerwat Karsiborska K´pa.Rezerwat jest pod sta∏ym nadzorem pracownika OTOP,Paw∏a Jab∏oƒskiego. Trzy letni projekt pt. „Odtworze-nie siedliska l´gowego wodniczki oraz biegusa zmien-nego w rezerwacie OTOP Karsiborska K´pa” zakoƒ-czony zosta∏ z sukcesem w grudniu 2004 (bud˝et ca-∏oÊciowy 432 tys. PLN).

Projekt mia∏ na celu przede wszystkim odtworzeniesiedlisk l´gowych, zagro˝onych ze wzgl´du na upadekrolnictwa na tych terenach na poczàtku lat 90-tych.Skutkowa∏o to zarastaniem l´gowisk siewkowców, czy-li przeistaczaniem si´ pastwisk w bujne ∏àki nieodpo-wiednie dla tych ptaków. Na siedliskach wodniczkiproces ten objawia∏ si´ przez wypieranie turzycowiskpoprzez trzcinowiska.

Po zakoƒczeniu projektu w pe∏ni uda∏o si´ odzy-skaç i zabezpieczyç siedliska siewkowców (poprzez wy-pas i d∏ugoletnie umowy z w∏aÊcicielami byd∏a i koni),sytuacja jest gorsza na terenach wodniczki, gdy˝ 3 la-ta letniego koszenia trzciny to zdecydowanie za ma∏o.Jednak nawet na l´gowiskach wodniczki zauwa˝yçmo˝na powstrzymanie drastycznego zarastania trzci-nà. W 2004 roku odby∏ si´ te˝ kolejny obóz wolonta-riuszy na Karsiborzu (zobacz Ptaki nr 4’04). Dzi´ki fun-duszom z miasta ÂwinoujÊcia zamontowano te˝ w re-zerwacie nowe tablice informacyjne.

3.2. Rezerwat BekaRezerwatem opiekuje si´ od maja 2003 Piotr Kamont.W grudniu 2004 zakoƒczono trzy letni projekt pt.„Odtwarzanie siedlisk biegusa zmiennego w rezerwa-cie przyrody Beka” (bud˝et ca∏oÊciowy 621 tys. PLNw tym 387 tys. PLN z fundacji Ekofundusz)

G∏ówne zadania zrealizowane w 2004 roku to:mechaniczne koszenie trzciny (110 ha w 2004), r´cz-ne koszenie trzciny (15 ha w 2004), koszenie s∏onaw(20ha), koszenie ∏àk (70 ha), ekstensywne koszeniem∏ak , wypas byd∏a i koników. Odby∏ si´ równie˝ obózdla wolontariuszy – 25 wolontariuszy przez 3 tygodnie.Przeprowadzono kompleksowy monitornig botaniczny,ornitologiczny i hydrologiczny oraz ocen´ efektówekologicznych realizacji planu ochrony rezerwatu. Za g∏ówne osiàgni´cia projektu mo˝na uznaç:• Zmniejszenie zasi´gu zwartych trzcinowisk o oko∏o

30–40%

ADMINISTRACJARaport z dzia∏alnoÊci OTOP w 2004 roku

Strona 26 www.otop.org.pl

• Wzrost liczby par l´gowych czajki i krwawodzioba• polepszenie kondycji roÊlin charakterystycznych dla

siedlisk s∏onaw • Zmniejszenie zasi´gu wyst´powania trzciny na m∏a-

ce o oko∏o 20-30% • Wzrost liczebnoÊci rzadkich i zagro˝onych gatunków

roÊlin• Utrzymanie siedlisk ∏àkowych w dobrym stanie po-

przez wypas i koszenie • Nawiàzanie wspó∏pracy z lokalnà spo∏ecznoÊcià

w kwestii u˝ytkowania ∏àk rezerwatu (rolnicy koszài wypasajà swoje byd∏o)

• Zgromadzenie wokó∏ Beki grupy wolontariuszy

3.3. Inne OstojePrzez ca∏y rok OTOP prowadzi∏ inwentaryzacj´ ostoiw Polsce (zob. Nauka), dzia∏ania na rzecz wyznaczeniaich jako obszary Natury 2000 (zobacz lobbing) orazrozwija∏ sieç opiekunów ostoi poprzez szkolenia dlagrup lokalnych (zobacz edukacja, cz∏onkostwo i grupylokalne)

4. Siedliska

W ramach programu Rolnictwo przyjazne przyrodzieOTOP prowadzi∏ 3 g∏ówne projekty:

1) Ochrona ptaków krajobrazu rolnego – (Fi-nansowanie: Vogelbescherming Nederland, bud˝et88 tys. PLN),

2) Promocj´ programów rolno-Êrodowiskowychw regionie pomorskim (sponsor: Wojewódzki FunduszOchrony Ârodowiska i Gospodarki Wodnej w Gdaƒ-sku, bud˝et 30tys. PLN).

3) Przygotowanie poradnika dla doradców rolno-Êrodowiskowych i broszury dla rolników (AmbasadaHolandii, 30 tys. PLN)Zrealizowano mi´dzy innymi nast´pujàce za∏o˝eniaprogramu: • Dotarcie z informacjà o programach rolno-Êrodo-

wiskowych do rolników poprzez druk i dystrybucj´ulotki informacyjnej, publikacje w prasie, audycjetelewizyjne i radiowe w woj. Pomorskim, szkoleniarolników we wspó∏pracy z PIR i WODR w Gdaƒskuw 5 gminach i w ramach Uniwersytetu Ludowegow Borach Tucholskich. Efektem by∏o szerokie zain-teresowanie kilkudziesi´ciu rolników z okolic Bekiprogramem rolno-Êrodowiskowym

• Nawiàzanie wspó∏pracy z doradcami rolnymi : prze-prowadzono szkolenie dla doradców z WODRGdaƒsk i PIR, wydano Poradnik dla doradców rol-noÊrodowiskowych

• Przygotowanie prototypu „wyp∏aszacza” i ulotki pro-mujàcej urzàdzenie (zobacz PTAKI nr 2’04)

• Przygotowanie wniosków na dop∏aty dla Karsibor-skiej K´py i Beki (dop∏aty zosta∏y otrzymane w roku2005)

• Prowadzenie dzia∏aƒ lobbingowych na rzecz bar-dziej zrównowa˝onej polityki rolnej (zobacz poni˝ej)

5. Tzw. lobbing, czyli wp∏ywanie na decydentów

W zwiàzku z wstàpieniem do UE jest to coraz bardziejznaczàca choç czasem niewdzi´czna cz´Êç naszej dzia-∏alnoÊci. ProwadziliÊmy jà g∏ównie na trzech polach:

5.1 monitorowanie rozwoju infrastruktura w szczególnoÊci drogi ekspresowej „Via Baltica”:Od tego na jakich zasadach rzàd Polski b´dzie dziÊrozpoczyna∏ budow´ dróg mo˝e zale˝eç ca∏okszta∏tkrajobrazu jutro. Via Baltica, której prawdopodobnarozbudowa zagra˝a czterem mi´dzynarodowym osto-jom ptaków mo˝e byç tym przyk∏adem od któregob´dà zale˝a∏y nast´pne. To czy polskie i europejskieprawo ochrony Êrodowiska b´dà respektowane lubnie w tym przypadku mo˝e staç si´ wzorcem równie˝w przypadku innych inwestycji. OTOP pozyska∏ 60 tys. PLN na kontynuacj´ kampanii w 2005 rokui zatrudni∏ nowego koordynatora (Micha∏ Duszak).G∏ówne dzia∏ania w tym roku skupia∏y si´ na moni-torowaniu prac komisji która mia∏a rozpoczàç processtrategicznej oceny oddzia∏ywania na Êrodowisko(zobacz Ptaki nr 2’04). WydaliÊmy te˝ szeroko rozpo-wszechnionà ulotk´ informacyjnà, braliÊmy udzia∏w wielu posiedzeniach koalicji organizacji pozarzà-dowych OTOP-Bankwatch-Wwf, uczestniczyliÊmyw grudniu 2004 w posiedzeniu komisji Berneƒskiejw Strasbourgu, spotykaliÊmy si´ z pos∏ami w Parla-mencie Europejskim.

W 2005 prace b´dà si´ skupiaç na: – przekazaniu skargi do Trybuna∏u Konstytucyjnego

poprzez rzecznika praw obywatelskich (luty 2005)– przygotowaniu skargi do komisji Europejskiej

i konwencji Aarhus– po wyczerpaniu Êcie˝ek krajowych b´dziemy kie-

rowaç skarg´ do Europejskiego Trybuna∏u Sprawiedli-woÊci

JednoczeÊnie OTOP monitoruje inwestycje w in-nych ostojach, np. Bagno Ca∏owanie po Warszawà(wystàpienie przeciwko wprowadzeniu do planu zago-spodarowania przestrzennego zmian dot. budowy lot-niska i pól golfowych)

5.2. Wspólna Polityka RolnaOTOP bra∏ udzia∏ w mi´dzynarodowej kampaniiBirdLife „Rolnictwo dla ˝ycia”, zebraliÊmy oko∏o 2500podpisów na rzecz lepszej Wspólnej Polityki Rolnej,spotykaliÊmy si´ z parlamentarzystami w Brukseli.Dzia∏aliÊmy równie˝ na poziomie krajowym – opinio-waliÊmy projekt rozporzàdzenia Ministerstwa Rolnictwao programach rolno-Êrodowiskowich i uda∏o nam si´uzyskaç rozszerzenie dost´pnych opcji.

Strona 27Kwartalnik Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków

ADMINISTRACJARaport z dzia∏alnoÊci OTOP w 2004 roku

5.3. Natura 2000OTOP pozyska∏ w 2004 roku ponad 70 tys. Euroz funduszu PHARE na dziewi´cio miesi´czny projektpt. „Umacnianie spo∏eczeƒstwa obywatelskiego i sek-tora publicznego we wdra˝aniu sieci Natura 2000”(koordynowany przez Izabel´ Flor i Paw∏a Sid∏o).W projekcie zrealizowano wiele dzia∏aƒ edukacyj-nych i lobbingowych. G∏ówne z nich to seminariumdla administracji lokalnej w województwie pomor-skim, konferencja dla organizacji pozarzàdowychw Warszawie, wydanie p∏yty edukacyjnej o ostojachptasich w nak∏adzie 110.000 egzemplarzy. W czasieseminarium w Gdaƒsku (wrzesieƒ 2004) uda∏o si´zgromadziç i nawiàzaç dialog z przedstawicielaminajbardziej kontrowersyjnych dla ochrony ptasichostoi instytucji paƒstwowych jak np. Zarzàdu Gospo-darki Wodnej, Dyrekcji Lasów Paƒstwowych orazUrz´du Morskiego.

OpracowaliÊmy równie˝ razem z Wwf Polska „sha-dow list Natury 2000” czyli list´ obszarów które wg.nas powinny wejÊç do propozycji rzàdowej a nie zosta-∏y w niej uj´te. Lista zosta∏a przekazana do Brukseli napoczàtku 2005 roku.

6. Edukacja

6.1. Natura 2000Jednym z g∏ównych dzia∏aƒ edukacyjnych by∏ wy˝ejwymieniony 9-cio miesi´czny projekt PHARE który za-krawa∏ edukacj´ na szerokà skal´ poprzez rozpo-wszechnienie mi´dzy innymi p∏yty o ostojach ptasichi gatunkach zagro˝onych (110.000 egzemplarzy)w tym przez popularny miesi´cznik „Wiedza i ˚ycie”,oraz nawiàzanie szerszej wspó∏pracy i wymian´ do-Êwiadczeƒ z innymi organizacjami ekologicznymi za-poczàtkowanej mi´dzy innymi konferencjà pt. „Sha-dow List sieci Natura 2000 w Polsce” (Warszawa, paê-dziernik 2004). Znacznà cz´Êç konferencji poÊwieco-no na omawianie zasad zwiàzanych z wyznaczaniemsieci Natura 2000 oraz procedur, które mo˝na wyko-rzystaç w przypadku nie desygnowania ptasiej ostoio znaczeniu mi´dzynarodowym jako ostoi sieci Natu-ra 2000. W konferencji brali udzia∏ przedstawicielemi´dzy innymi nast´pujàcych organizacji: PTOP, ZTO,Salamandra, ProNatura, Bocian, Greenpeace, Spo-∏eczny Instytut Ekologiczny, Instytut na rzecz Ekorozwo-ju, Stowarzyszenie Wilk, WWF Polska, itp.

Przeprowadzono równie˝ seri´ szkoleƒ i semina-riów terenowych dla grup lokalnych OTOP (zobaczponi˝ej cz∏onkostwo i grupy lokalne).

6.2. Program dla szkó∏OTOP pozyska∏ w 2004 roku fundusze na pó∏toraroczny program edukacyjny dla szkó∏ „Przyroda wokó∏nas – Ptaki”, finansowany przez NFOÂiGW (koordy-nator – Hanna Rachwald, bud˝et: 140 tys. PLN).

W ramach projektu OTOP wyda∏ pakiet materia-∏ów edukacyjnych: ksià˝k´ dla nauczyciela „Ptaki”,(opracowana przez OTOP we wspó∏pracy z PolskimTowarzystwem Przyjació∏ Przyrody „pro Natura”), orazdwie broszury: „W´drówka. Przystosowanie ptakówdo zmian pór roku” i „Czy budki l´gowe rozwià˝àproblem ochrony dziuplaków”. WydaliÊmy tak˝e ma-teria∏y s∏u˝àce promocji programu: plakat oraz ka-lendarz dla szkó∏. Na nowej stronie internetowejOTOP zaistnia∏ serwis informacyjny programu „Pta-ki”, w którym znajdujà si´ aktualnoÊci programu,w tym m.in. propozycje zadaƒ, zawartych w ksià˝cedla nauczyciela do realizacji w danym miesiàcu orazforum dyskusyjne dla nauczycieli uczestniczàcychw programie.

Program „Ptaki” realizuje w tej chwili ponad 550nauczycieli. Nauczyciele i uczniowie realizujàcy naszprogram uczestniczyli licznie w masowej imprezie DniPtaków 2004.

W takcie realizacji programu nawiàzano tak˝e kon-takt z ponad 70 instytucjami, zwiàzanymi z edukacjà.

7. Rozwój cz∏onkostwa i grup lokalnych

Zgodnie za za∏o˝eniami strategii, skupiliÊmy si´ w tymroku przede wszystkim na wspieraniu i szkoleniu ak-tywnych grup wolontariuszy, pozyskiwaniu funduszy naich dzia∏ania w terenie, oraz tworzenie „sieci Opieku-nów Ostoi” (dzia∏ania koordynowali Pawe∏ Sid∏o i Iza-bela Flor). Rozpocz´liÊmy równie˝ refleksj´ nad nowy-mi metodami komunikacji i pozyskiwania cz∏onków,przygotowujàc fundusze i grunt pod rozwój cz∏onko-stwa w latach nast´pnych.

7.1. Wsparcie dla grupW 2004 roku:• SfinansowaliÊmy dzi´ki projektom Phare i „Sieç

Opiekunów Ostoi” (sponsorowany przez Ambasad´Anglii) dwa du˝e warsztaty szkoleniowe dla grup lo-kalnych (zaproszono 2-3 cz∏onków z ka˝dej grupy):1) w marcu w Mi´dzyzdrojach szkolenie pt. „Wspó∏-praca pomi´dzy NGO a administracjà lokalnàprzy monitoringu zagro˝eƒ ostoi ptaków” (zobaczPtaki 2’04 – spotkanie na Karsiborzu)2) w czerwcu w Ochabach, w po∏àczeniu z dziesi´-cioleciem naszej grupy lokalnej „Czaplon”(zobaczPtaki nr 3’04), szkolenie powiàzane z konferencjàpt. „Stawy doliny Górnej Wis∏y – ryby, ptaki i lu-dzie”. Dyskutowane by∏y g∏ównie zagadnieniazwiàzane ze wspó∏pracà pomi´dzy wolontariusza-mi a grupami interesu na szczeblu lokalnym w za-kresie efektywnego wprowadzania i efektywnegozarzàdzania obszarami Natura 2000 (na przyk∏a-dzie w∏aÊcicieli stawów hodowlanych i projektówochrony rybitw i Êlepowronów realizowanych przezgrup´ „Czaplon”)

ADMINISTRACJARaport z dzia∏alnoÊci OTOP w 2004 roku

Strona 28 www.otop.org.pl

• Sekretariat pozyska∏ fundusze przeznaczone na wy-datki grup, w tym wyjÊcia w teren, w kwocie 1000 PLNrocznie na ka˝dà grup´ (w tym: 150 PLN od RSPB,650 PLN z funduszu PHARE i 200 PLN z funduszuAmbasady Brytyjskiej). Fundusze te zosta∏y przezna-czone na szkoleniowe wycieczki w teren, majàce do-celowo wykszta∏ciç opiekunów ptasich ostoi do roz-poznawania gatunków chronionych i monitorowa-nia zagro˝eƒ w terenie.

• Udost´pniliÊmy grupom lokalnym forum internetowena nowej stronie www.otop.org.pl, zapewniliÊmymiejsce na serwerze i wsparcie techniczne dla tychktórzy pragnà zamieszczaç w∏asne podstrony

7.2. Dzia∏ania Grup lokalnychW 2004 dzia∏a∏o w OTOP 18 grup lokalnych: „Cza-plon” (Âlàsk), Cz´stochowska, Gdaƒska, Gniewska, Le-gnicka, Leszczyƒska, ¸ódzka, Nadnotecka, Ozimska,Po∏udniowo-wielkopolska, Poznaƒska, Szamotulsko--Obornicka, Âwiecka, Szczeciƒska, Tucholska, War-szawska, Wolsztyƒska, Zamojska. Powsta∏y dwie nowegrupy: KraÊnicka i Nadbu˝aƒska (zobacz Ptaki nr 3’04).

Cz´Êç grup sama wynajdywa∏a fundusze i realizo-wa∏a poprzez OTOP w∏asne projekty (szczególnie ak-tywnie dzia∏a w tej sprawie grupa Po∏udniowowielko-polska: lokalne projekty edukacyjne, ochrona bocianaczarnego). Na podziw zas∏uguje zaanga˝owanie ozim-skiej grupy „Dudek” w edukacj´ na poziomie szkó∏podstawowych (zobacz Ptaki 3’04). Edukacjà zajmujesi´ równie˝ grupa ¸ódzka. Grupy takie jak Szamotul-sko-Obornicka czy Poznaƒska wykaza∏y si´ mi´dzy in-nymi podczas wyjÊç terenowych czy te˝ organizacjiDnia Ptaków w paêdzierniku 2004 (szczegó∏owa rela-cja zob. Ptaki nr 4’04). Grupa Zamojska monitorowa-∏a sytuacj´ ostoi Puszcza Solska. Grupa Czaplon przy-k∏adowo prowadzi∏a aktywnà ochron´ we wspó∏pracyz przedstawicielami lokalnych grup interesu.

Grupy promowa∏y równie˝ Towarzystwo podczastakich imprez jak Forum Przyrodnicze Po∏udniowejWielkopolski, Piknik Naukowy Polskiego Radia Bis, czypoznaƒskie targi Poleko.

7.3. Nowe instrumenty promowaniacz∏onkowstwaRok ten up∏ynà∏ pod has∏em poszukiwaƒ funduszyi pomys∏ów na rozwój cz∏onkostwa w przysz∏oÊci orazracjonalizacj´ kosztów zwiàzanych z obs∏ugà admini-stracyjnà. Osiàgn´liÊmy par´ znaczàcych sukcesów:• ZdobyliÊmy fundusze na realizacj´ nowej strony in-

ternetowej OTOP która ruszy∏a w kwietniu 2004(wkrótce ruszy angielska wersja strony)

• WydaliÊmy pod koniec roku nowà ulotk´ promujàcàTowarzystwo (5000 egzemplarzy)

• uzyskaliÊmy z NFOÂiGW dofinansowanie (18 tys.PLN) kwartalnika Ptaki (i wydaliÊmy 4 numery), wyda-liÊmy równie˝ dwa numery biuletynu „Ptasie Ostoje”

• z∏o˝yliÊmy wniosek o dofinansowanie kwartalnikaPtaki w roku 2005

• zatrudniliÊmy informatyka który oprócz zarzàdzaniastronà www przygotowuje nowà baz´ danych cz∏on-ków OTOP umo˝liwiajàcà lepszà komunikacj´z cz∏onkami i unikni´cie powracajàcych problemówz monitowaniem niezap∏aconych sk∏adek, pomy∏ekadresowych itp. Istotne jest dopracowanie procedurprzed pozyskaniem znacznie wi´kszej iloÊci cz∏onków.

• uzyskaliÊmy status organizacji po˝ytku publicznego(zobacz Ptaki nr 4’04),

• zdobyliÊmy fundusze z NFOÂiGW na rozwój wolon-tariatu i bazy cz∏onkowskiej (zakup materia∏ów dobiblioteki OTOP, dofinansowanie kosztów admini-stracji, zakup rzutnika pozwalajàcy zmniejszyç kosz-ty szkoleƒ dla wolontariuszy, zakup ksera do powie-lania materia∏ów szkoleniowych, wyposa˝enie salina szkolenia)

• Dzi´ki oszcz´dnoÊciom w 2004 roku i funduszompozyskanym z RSPB utworzyliÊmy na poczàtku 2005roku stanowisko dyrektora ds. rozwoju OTOP, doktórego g∏ównych zadaƒ nale˝y rozwój cz∏onkostwai grup lokalnych.

Podsumowujàc, Towarzystwo jest po roku ci´˝kiejpracy w pe∏ni przygotowane do prowadzenia dzia∏aƒogólnopolskich w nowym kontekÊcie „poakcesyjnym”.WywiàzaliÊmy si´ ze wszystkich powa˝nych zobowià-zaƒ merytorycznych i finansowych (rozliczenie projek-tów Ekofunduszowych i Phare), pozyskaliÊmy lepszàstabilnoÊç finansowà (raport w nast´pnym numerze),mamy wyszkolony zespó∏ w Warszawie i Êrodki na dal-szy rozwój cz∏onkostwa. JesteÊmy gotowi do podejmo-wania kolejnych wyzwaƒ, dla przyrody, ptaków i ludzi.

Aleksandra PriwiezieƒcewDyrektor Sekretariatu

aleksandra.priwieziencew@otop.org.pl(w oparciu o materia∏y przekazane przez

koordynatorów projektów OTOP)

Strona 29Kwartalnik Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków

ADMINISTRACJARaport z dzia∏alnoÊci OTOP w 2004 roku