Otoczenie organizacjiElżbieta Jamrozy

Marcin Paweł Sadowski

właścicielepracownicy

otocz. fizycznezarządkultura

środowisko wewnętrzne

właścicielepracownicy

otocz. fizycznezarządkultura

konkurenci

regula-torzy

strategicznisojusznicy

dostawcy

klienci

środowisko wewnętrzne

otoczenie zadaniowe

właścicielepracownicy

otocz. fizycznezarządkultura

konkurenci

regula-torzy

strategicznisojusznicy

dostawcy

wymiarmiędzynarodowy

wymiartechniczny

wymiarpolit.-

-prawny

wymiarspołeczno-kulturowy

wymiarekonom.

klienci

środowisko wewnętrzne

otoczenie zadaniowe

otoczenie ogólne

otoczenie zewnętrzne

właścicielepracownicy

otocz. fizycznezarządkultura

konkurenci

regula-torzy

strategicznisojusznicy

dostawcy

wymiarmiędzynarodowy

wymiartechniczny

wymiarpolit.-

-prawny

wymiarspołeczno-kulturowy

wymiarekonom.

klienci

środowisko wewnętrzne

otoczenie zadaniowe

otoczenie ogólne

otoczenie zewnętrzne

właścicielepracownicy

otocz. fizycznezarządkultura

konkurenci

regula-torzy

strategicznisojusznicy

dostawcy

wymiarmiędzynarodowy

wymiartechniczny

wymiarpolit.-

-prawny

wymiarspołeczno-kulturowy

wymiarekonom.

klienci

środowisko wewnętrzne

otoczenie zadaniowe

otoczenie ogólne

Otoczenie zewnętrzne

• Wszystko poza granicami organizacji, co może na nią oddziaływać

otoczenie zewnętrzne

otoczenie ogólne

otoczenie zadaniowe

Otoczenie ogólne

• Zespół szerokich wymiarów i sił, wśród których działa organizacja, a które tworzą ogólny kontekst dla tych działań

wy-mia-

ry

ekono-miczny

techniczny

społeczno–kulturalny

polityczno–prawny

między-narodowy

Wymiar ekonomiczny

• Ogólna kondycja i żywotność systemu gospodarczego, w którym działa organizacja.

• McDonald’s:

▫ duży wzrost gospodarczy

▫ niskie bezrobocie

▫ niska inflacja

Wymiar techniczny

• Metody pozwalające przekształcić zasoby w produkty i usługi.

• McDonald’s:

▫ ulepszona technika informacyjna

▫ wydajniejsze systemy operacyjne

Wymiar społeczno-kulturowy

• Obyczaje, nawyki, wartości i cechy demograficzne społeczeństwa, w którym funkcjonuje organizacja.

• McDonald’s:

▫ zmiany demograficzne (wzrost liczby samotnych osób dorosłych i rodzin o dwóch osobach zarabiających)

▫ wzrost zainteresowania problemami zdrowia i sposobem odżywiania się

Wymiar polityczno-prawny

• Państwowa regulacja działalności gospodarczej i ogólne stosunki pomiędzy gospodarką i państwem.

• McDonald’s:

▫ normy dotyczące żywności ustalone przez rząd

▫ lokalna atmosfera wokół spraw zagospodarowania przestrzennego

▫ ogólne stanowisko wobec regulacji gospodarki

Wymiar międzynarodowy

• Zakres, w jakim organizacja uczestniczy w działalności gospodarczej w innych krajach lub pozostaje pod jej wpływem.

• McDonald’s:

▫ restauracja w 89 krajach

▫ ponad 50% przychodów ze sprzedaży poza USA

otoczenie zewnętrzne

otoczenie ogólne

otoczenie zadaniowe

Otoczenie zadaniowe

• Konkretne organizacje lub grupy, które mogą wpływać na organizację.

czynniki

konkurenci

klienci

dostawcyregulatorzy

partnerzy strategiczni

Konkurent

• Organizacja, która konkuruje z innymi organizacjami o zasoby.

• McDonald’s:

▫ Bugrer King

▫ Wendy’s

▫ Subway

▫ Dairy Queen

Klient

• Każdy, kto płaci za nabycie wyrobów lub usług organizacji.

• McDonald’s:

▫ klienci indywidualni

▫ klienci instytucjonalni

Dostawca

• Organizacja, która dostarcza zasobów innym organizacjom.

• McDonald’s:

▫ CocaCola

▫ hurtowi dostawcy żywności

▫ producenci opkowań

Strategiczny sojusznik

• Organizacja współpracująca z jedną lub wieloma innymi organizacjami nad wspólnym przedsięwzięciem lub w inny sposób.

• McDonald’s:

▫ Wal-Mart

▫ Disney

▫ partnerzy zagraniczni

Regulator

• Jednostka, która może kontrolować i regulować na drodze prawnej politykę i sposób działania organizacji lub w inny sposób oddziaływać na nią.

• McDonald’s:

▫ Urząd Żywności i Leków

▫ Komisja Papierów Wartościowych

▫ Agencja Ochrony Środowiska

Agencja regulacyjna

• Agencja powołana przez rząd w celu regulacji działalności gospodarczej

Grupa interesu

• Grupa utworzona w celu zabiegania o wpływ na działalność gospodarczą.

Otoczenie wewnętrzne

otoczenie wewnętrzne

właściciele

zarząd

pracownicyfiz. otocz.

pracy

kultura organizacji

Właściciele

• dysponują prawem własności do danej organizacji

• rodzaje:

▫ wspólnicy

▫ indywidualni inwestorzy

▫ inne organizacje

Zarząd

• organ sprawujący władzę w organizacji, wybrany na przykład przez akcjonariuszy i powołany do nadzoru nad ogólnym zarządzaniem organizacją po to, by zapewnić jej prowadzenie w sposób, który najlepiej służy interesom akcjonariuszy

Pracownicy

• ważny element wewnętrznego otoczenia organizacji

• stali pracownicy mogą organizować się w związki zawodowe

Fizyczne środowisko pracy

• to dane miejsce pracy o specyficznej strukturze z reguły dobieranej do rodzaju działalności konkretnej organizacji

• np.

▫ siedziba firmy w wieżowcu w centrum miasta

Stosunki między organizacją a jej

otoczeniem

• oddziaływanie otoczenia na organizację

• przystosowanie się organizacji do jej otoczenia

Otoczenie oddziałuje na organizację

poprzez

• swoją zmienność i złożoność

• siły konkurencji

• zakłócenia w nim występujące

Zmienność i złożoność

(wg Thompsona)

• stopień zmienności

▫ zakres, w jakim otoczenie jest stosunkowo stabilne lub dynamiczne

• stopień jednorodności

▫ zakres, w jakim otoczenie jest stosunkowo proste lub złożone

umiarkowananiepewność

największaniepewność

najmniejszaniepewność

umiarkowananiepewność

proste

złożone

sto

pie

ń j

edn

oro

dn

ośc

i

dy

na

mic

zne

sta

bil

ne

stopień zmienności

Siły konkurencji

(wg Portera)

• zagrożenie ze strony nowych przedsiębiorstw wchodzących na rynek

• rywalizacja ze strony konkurentów

• zagrożenie substytutami

• siła nabywców

• siła dostawców

Zakłócenia występujące w otoczeniu

najpoważniejsze:

• kryzys

• trudne do przewidzenia i opanowania sytuacje jak tzw. siła wyższa

Organizacje przystosowują się do

swojego otoczenia poprzez

• zarządzanie informacją

• strategiczną reakcję

• fuzje, przejęcia, zakupy, sojusze

• projektowanie i elastyczność organizacji

• bezpośredni wpływ na otoczenie

• odpowiedzialność społeczną

otoczenie ogólne otoczenie zadaniowe

zarządzanie informacją

organi-zacja

fuzje, przejęcia, zakupy, sojusze

wpływ bezpośredni

projektowanie i elastyczność organizacji

reakcja strategiczna

społeczna odpowiedzialność

Konkluzja

Menedżerowie muszą pamiętać o złożoności i nieprzewidywalności otoczenia danej organizacji.

Cenne mogą być strategie reagowania na otoczenie i zmiany w nim zachodzące oraz nieustanna

czujność.

Pytania kontrolne

1. Wymień siły konkurencji i opisz jedną z nich.

2. Czym jest otoczenie zewnętrzne? Opisz jego pojęcie ogólne lub zadaniowe.

3. Co składa się na otoczenie wewnętrzne organizacji? Opisz jeden z tych elementów.