Organizator

Szkoła promująca kulturę informacyjną uczniów

Hanna Batorowska

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Zdjęcia w prezentacji przedstawiają Multimedialne Centrum Informacji (Mediatekę)

w ZS im. W. Goetla w Suchej Beskidzkiej

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1.Szkoła miejscem szerzenia kultury informacyjnej i wychowania informacyjnego

2.Tendencje w rozwoju współczesnych bibliotek szkolnych

3.Warunki szerzenia kultury informacyjnej przez szkołę

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Biblioteka jest integralną częścią szkoły„Szkoła bez biblioteki

jest jak pałac bez skarbca”

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Biblioteka musi byćtak zespolona ze szkołą,aby bez niej dydaktyka nie mogła normalnie funkcjonować

Jan Kropiwnicki

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

biblioteka nie może być sprawą wyłącznie bibliotekarzy – musi to być sprawawszystkich dydaktyków i nadzoru pedagogicznego

Jan Kropiwnicki

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Na rozwój biblioteki ma wpływkultura organizacyjna szkoły

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

oparcie działalności biblioteki na zasadach wypracowanych przez kulturę

organizacyjną szkoły

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

TYPY BIBLIOTEK SZKOLNYCH W POLSCE

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

biblioteka jakości, biblioteka „ucząca się”

Internetowe centrum informacji multimedialnej multimedialne centrum informacji

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Podstawowe typy kultur organizacyjnych

bibliotek szkolnych w Polsce

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. kultura zachowawcza

2. kultura pragmatyczna(profesjonalna, zadaniowa)

3. kultura adaptacji (kulturowego współdziałania)

4. kultura technokratyczna(wirtualna)

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. różnorodność i atrakcyjność zbiorów2. metody i formy pracy3. kompetencje bibliotekarza 4. dostęp do technologii informacyjnych5. atmosfera panująca w bibliotece6. współpraca ze środowiskiem

Bez względu na typ kultury w ocenie jakości pracy biblioteki szkolnej liczy się:

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

W każdej z wymienionych typów bibliotek szkolnych, którym przypisano charakterystyczny typ kultury organizacyjnej, inne jest podejście do procesu kształtowania kultury informacyjnej uczniów

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. Podejście stereotypowe (pasywne)

2. Podejście aktywne

3. Podejście innowacyjne

4. Podejście prognostyczne

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Pani Dyrektor

pracownicy

uczniowie

Dystans władzy = kto jest liderem

Opiniastudentów

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Dyrekcja : 1. Podejmuje decyzje konsultując

je ze współpracownikami2. Wymaga ciągłego doszkalania się 3. Oczekuje inicjatyw wychodzących

ze strony podwładnych4. Pracownicy pełnią kilka różnych ról

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Stosunek „Wodza” do podwładnych• rządy żelazną ręką

Cechy osobowe Dyrektora• jasny umysłu • urzędowy język • upór w dążeniu do

zamierzonego celu

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

• Koleżeńskie stosunki• Podział zadań zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami • Wzajemny szacunek • Rozwiązywanie konfliktów

poprzez rozmowę• Przychylny stosunek

do osób z zewnątrz • Otwartość na inicjatywy lokalne • Miła atmosfera

W BIBLIOTECE

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Szkoła promując określone wzorce i normy odnoszące się do wychowania informacyjnego, odpowiedzialna jest za wykształcenie u uczniów

odpowiednich zachowań informacyjnych.

Wyznacza tym samym pewne granice rozwoju kompetencji informacyjnych u uczniów, tworząc

wzór ucznia o określonym poziomie kultury informacyjnej.

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

KULTURA INFORMACYJNA

1. sposobem życia zbiorowości, 2. atrybutem człowieka, 3. połączeniem wiedzy i umiejętności,4. zespołem wskaźników lub dyspozycji,5. formą uświadomienia, 6. sposobem myślenia i działania,7. sferą działalności człowieka, 8. poziomem rozwoju społeczeństwa informacyjnego.

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

ogół względnie trwałych dyspozycji do oceniania

technologii informacyjnych i emocjonalnego nań

reagowania oraz trwałych przekonań o naturze

i właściwościach tychże technologii, prowadzących do

zachowań wobec technologii informacyjnych

Tadeusz Piątek

Kultura informacyjna

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. WIEDZA umożliwiająca zrozumienie zjawisk zachodzących w sferze interakcji systemu: człowiek, technologie informacyjne, informacja.

2. UMIEJĘTNOŚCI INTELEKTUALNE I MANUALNE umożliwiające wykorzystanie technologii informacyjnych.

3. PRZEKONANIA I MOTYWACJE wobec informacji i TI przejawiające się w zaangażowaniu w problematykę informatyzacji społeczeństwa opartego na wiedzy i osobistej odpowiedzialności za jego skutki.

ELEMENTY KULTURY INFORMACYJNEJwedług Waldemara Furmanka i Tadeusza Piątka

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

CZŁOWIEK CHARAKTERYZUJĄCY SIĘ KULTURĄ INFORMACYJNĄ

1. racjonalnie korzysta z informacji i narzędzi informacyjnych,

2. potrafi wykorzystywać je do rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji, budowania wiedzy,

3. ma świadomość, że uzyskane dzięki nim wyniki służą nie tylko celom osobistym, lecz mogą być uznane za dobro dla innych.

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Sfera aktywności człowieka kształtowana przez jego świadomość informacyjną, wartości wspierające

potrzebę alfabetyzacji informacyjnej, postawy emitujące zachowania charakterystyczne dla

dojrzałych informacyjnie użytkowników, wynikające z oddziaływania na siebie

wymienionych komponentów kultury. Zachowania te oceniane są w procesie tworzenia wiedzy

pozytywnie.

Hanna Batorowska

Kultura informacyjna

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

To sposób świadomego i aktywnego funkcjonowania

człowieka w infosferze oraz jego konsekwencje

Małgorzata Kisilowska

Kultura informacji

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Kultura informacji

Postawa aktywna wiąże się z inicjowaniem działań, współtworzeniem środowiskainformacyjnego

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Kultura informacji

To sposób radzenia sobie ludzi z otaczającą ich rzeczywistością

i wirtualnością

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Kultura informacyjna a kultura informacji

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

SZKOŁA jest MIEJSCEM SZERZENIA KULTURY

INFORMACYJNEJI WYCHOWANIA

INFORMACYJNEGO UCZNIÓW

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Misją biblioteki szkolnej jest1. dostarczanie informacji i pomysłów2. wyposażanie w umiejętności uczenia się przez całe życie3 rozwijanie wyobraźni Wytyczne IFLA/UNESCO

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. informacyjne, kształcące, edukacyjne (biblioteczne)

2. dydaktyczne (brak edukacji informacyjnej)

3. wychowawcze, opiekuńcze, teraupetyczne (brak wychowania informacyjnego)

4. kulturowe, rozrywkowe, rekreacyjne

5. postawotwórcze (rozwój osobowości)

Bogumiła Staniów

GŁÓWNE FUNKCJE WSPÓŁCZESNYCH BIBLIOTEK SZKOLNYCH

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. radzenie sobie w trudnych sytuacjach2. elastyczność3. przystosowanie się do zmian4. nabywanie pewności siebie5. łatwość wyrażania własnych opinii i sądów6. formułowanie nowych pomysłów7. poszanowanie własności intelektualnej8. ochrona własnego zdania9. konstruktywna krytyka

Funkcje postawotwórcze

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

osobowość osobowość

OSOBOWOŚĆDOJRZAŁA

interakcja

środowisko

Wewnętrzne bogactwoPoczucie szczęściaWybór celów i dążeńgiętkość reagowaniaOdporność na frustracjęHierarchia wartościZaangażowanie na rzecz innychTransgresjaSzacunek dla innychOdpowiedzialnośćAutonomia

środowisko

RefleksjaZmiana

StresWzorce

wyzwania

PROCES DOJRZEWANIA OSOBOWOŚCIWedług Piotra Olesia

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Kształcenie w zakresie kultury informacyjnej musi być wsparte wychowaniem informacyjnym

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Wskaźniki oceny osiągnięć osoby dojrzałej informacyjnie

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. poszerzanie horyzontów myślenia,

2. otwartość na nowe idee,

3. podejmowanie nowych form aktywności,

4. realizacja wartościowych celów,

5. podejmowanie decyzji opierających się na jasnych kryteriach,

6. przezwyciężanie przeszkód,

7. zdolność do zmiany,

8. dążenie do celu bez konieczności wsparcia,

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

9. zainteresowanie problemami aksjologicznymi -orientacja wartościująca,

10. podejmowanie zadań służących innym ludziom,

11. zdolność przedkładania celów społecznych nad indywidualne,

12. podmiotowe traktowanie ludzi,

13. respektowanie praw drugiego człowieka, jego godności i wolności,

14. przeciwstawianie się manipulacji,

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

15. gotowość do ponoszenia skutków swoich decyzji i działań,

16. gotowość podążenia własną drogą,

17. oparcie życia na wartościach humanistycznych,

18. zrównoważony rozwój,

19. gotowość do ryzyka,

20. nie przypisywanie winy za porażkę innym,

21. budowanie zdrowych więzi emocjonalnych

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Kryteria te można odnaleźćw standardach IL

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Dojrzałość informacyjna jest środkiem w dążeniu do osiągnięcia wysokiego stopnia

przystosowania społecznego

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Edukacja informacyjna nie przygotuje dojrzałego informacyjnie człowieka.

Edukacja informacyjna musi być wsparta w szkole przez wychowanie informacyjne.

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Główne funkcje teleologii wychowania informacyjnego

wychowanie do informacji wychowanie poprzez informację

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. rozwój pełni człowieczeństwa w każdym człowieku,

2. wspomaganie rozwoju człowieczeństwa w procesach wykorzystywania wyników informatyki,

3. współudział w usprawnieniu intelektualnym, praktycznym i moralnym człowieka,

4. wspomaganie w samodzielnym jego rozwoju zgodnym z ogólnoludzkim systemem wartości

Waldemar Furmanek

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. wychowanie do różnic kulturowych i rozwoju kompetencji międzykulturowych,

2. kształtowanie umiejętności krytycznego przyjmowania informacji, opiniowania, wybierania treści wartościowych, zauważania granic między przekazem a manipulacją, dobrem a złem, prawdą a fałszem, propagowania społeczeństwa informacyjnego dla wszystkich,

Rola wychowania informacyjnego

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

3. kształtowanie poszanowania dla godności osoby ludzkiej poprzez

- rozwijanie umiejętności rozróżniania realności osoby i jej wizerunku,

- uwrażliwianie na efekty i konsekwencje „medializacji rzeczywistości”, w tym medializacji osobowości,

Rola wychowania informacyjnego

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

4. zdobywanie umiejętności pozyskiwania i wdrażania wiedzy dla społeczności lokalnej, mikrostruktur lokalnych,

5. kształtowaniu umiejętności korzystania ze współczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych z uwzględnieniem różnych poziomów kompetencji informacyjnych poszczególnych grup wiekowych i społecznych.

S. Jaskuła, L. Korporowicz

Rola wychowania informacyjnego

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

SOCJALIZACJA INFORMACYJNA

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Rola wychowania informacyjnego w procesie socjalizacji informacyjnej:

przeciwdziałanie zagrożeniom realnego funkcjonowania

w społeczeństwie informacyjnym

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Uświadomienie przeciwstawnych stron zjawisk występujących

w społeczeństwie informacyjnym

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Takich jak:

1. kształtowanie siebie poprzez podmiotowy stosunek do informacji i wiedzy i równoczesny zanik poczucia wspólnotowości,

2. poszerzanie przestrzeni informacyjnej i komunikacyjnej, a zarazem depersonalizacja relacji międzyludzkich,

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

3. powszechny, swobodny dostęp do świata informacji, a z drugiej strony komercjalizacja usług informacyjnych i ekonomizacja informacji,

4. natychmiastowość dostępu do informacji i towarzysząca mu skrótowość i fragmentaryczność,

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

5. silne przeżywanie treści i doświadczeń, ale eliminowanie postaw wymagających żmudnej, systematycznej pracy i opowiadanie się za „filozofią łatwości”,

6. podzielność uwagi, aktywizacja wielu treści, ale brak analizy wątków, spójności myśli, poszukiwania prawdy,

7. uznawanie wagi twórczych projektów, ale z drugiej strony przecenianie sztucznych form przeżyć.

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. wzbogacanie informacyjne człowieka czyli wyposażanie go w system wiadomości o otaczającej rzeczywistości,

2. przystosowanie człowieka do zmieniających potrzeb ludzi i przemian cywilizacyjnych,

3. podmiotowość człowieka - kształtowanie jego przekonania o godności, wolności i odpowiedzialności,

4. odpowiedzialne działanie w środowisku globalnego społeczeństwa informacyjnego.

Wychowanie do informacji w różnych kontekstach

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

KONSEKWENCJE RÓŻNEGO ROZUMIENIA POJĘCIA „KULTURA INFORMACYJNA”

1. Podejście do polityki edukacyjnej sprzyjające kształceniu wprawnych technokratów.

2. Podejście do polityki edukacyjnej sprzyjające kształceniu dojrzałych informacyjnie uczniów.

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

położenie w definicji

kultury informacyjnej

akcentu na kompetencje informacyjne

i kontekst aksjologiczny

czyni z information literacy

ważny cel polityki edukacyjnej

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

„współczesna edukacja to nieustanna rywalizacja, a nawet wyścig, między

cywilizacją a kulturą”

Koniecznością staje się uznanie umiejętności korzystania z dóbr cywilizacji w sposób godny człowieka, oparty na zasadach moralnych, jako ważniejszych dla edukacji, niż przekaz samej tylko wiedzy technicznej.

Janusz Morbitzer

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Włączenie do programów edukacji szkolnej problematyki aksjologicznej w kontekście

kształtowania kultury informacyjnej ucznia może być najlepszym antidotum na powszechną technopolizację życia

Zasada zrównoważenia celów kształcenia informatycznego dotyczy jednak kultury informatycznej a nie informacyjnej, dlatego nie jest rozwiązaniem optymalnym

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

Bez prężnie działającego

centrum bibliotecznego

rozwijanie kulturyinformacyjnej

uczniów staje sięnieefektywne.

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

WARUNKI SZERZENIAKULTURY INFORMACYJNEJ

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

1. Włączenie biblioteki szkolnej do programu wychowawczego z zakresu wychowania informacyjnego

2. wymóg posiadania kwalifikacji pedagogicznych przez bibliotekarza szkolnego

3. Eksponowanie osobotwórczej funkcji biblioteki szkolnej

4. Rozwój dojrzałości informacyjnej ucznia a nie tylko jego kompetencji informacyjnych

WIE

DZ

A P

RA

KT

YK

A I

NT

EG

RA

CJA

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ