Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku. Raport z badań 2013

Organizacje pozarządow

e na Dolnym Śląsku

Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku

RAPORT KOŃCOWY

Projekt finansowany z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego

Wrocław 2013

Projekt realizowany przez Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego

Projekt finansowany z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego

Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku– badanie powtórzone

RAPORT Z BADAŃ

Szanowni Państwo,

organizacje pozarządowe, skupiające aktywnych obywateli i podejmujące działania na rzecz

społeczności lokalnych są ważnym ogniwem wojewódzkiej wspólnoty samorządowej.

Skuteczność działań przez nich podejmowanych sprawia, że z roku na rok rośnie ich rola

w kreowaniu pozytywnych zmian w środowisku lokalnym, co ma również wpływ na rozwój

regionu.

Samorząd Województwa Dolnośląskiego pragnie aktywnie włączać się w budowanie dialogu

obywatelskiego, stwarzanie warunków do realizacji inicjatyw służących mieszkańcom

regionu oraz deklaruje ścisłe współdziałanie z organizacjami pozarządowymi w realizacji

zadań ustawowych Województwa.

Przedstawiam Państwu publikację zawierającą wyniki diagnozy dotyczącej kondycji III

sektora na Dolnym Śląsku sporządzonej na podstawie badań organizacji pozarządowych

przeprowadzonych w podregionach: jeleniogórskim, wałbrzyskim, legnickim i wrocławskim.

Celem badań było określenie skuteczności działań podejmowanych przez organizacje

pozarządowe, w szczególności przy realizacji „Programu współpracy samorządu

Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami

prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku na lata 2011–2013”,

funkcjonowaniu Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego, realizacji projektów

dofinansowanych z budżetu Województwa Dolnośląskiego oraz z pozyskanych środków

unijnych.

Mam nadzieję, że lektura tej publikacji okaże się dla Państwa inspirująca, a zebrana w niej

wiedza w przyszłości zaowocuje dalszymi, pozytywnymi zmianami we współpracy

z organizacjami pozarządowymi.

Radosław Mołoń

Wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego

2

NOTA REDAKCYJNA Zamawiający

Badania zrealizowane zostały na zlecenie Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej

Badania są częścią projektu Obserwatorium Dolnośląskiego Rynku Pracy i Edukacji, który jest systemowym projektem Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (POKL) współfinansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Wykonawca

Badania zrealizowane zostały przez konsorcjum firm Laboratorium Badań Społecznych Sp. z o. o. oraz MANDS badania rynku i opinii

Termin realizacji projektu

Badanie zrealizowano w okresie marzec – maj 2013 r. Autorzy raportu

Marzena Sochańska-Kawiecka: Kierownik projektu Agnieszka Morysińska: Ekspert ds. badań Edyta Makowska-Belta: Ekspert ds. badań Zuzanna Kołakowska-Seroczyńska: Ekspert ds. badań Ilona Bojakowska: Ekspert ds. badań

ISBN 978-83-936900-4-6

PUBLIKACJA BEZPŁATNA

Publikacja dystrybuowana bezpłatnie

ISBN 978-83-875282-8-7

OPRACOWANIECentrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej

ZAMAWIAJĄCYUrząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

WYDAWCAR2 Print Michał Adam Rytter

Szanowni Państwo,

organizacje pozarządowe, skupiające aktywnych obywateli i podejmujące działania na rzecz

społeczności lokalnych są ważnym ogniwem wojewódzkiej wspólnoty samorządowej.

Skuteczność działań przez nich podejmowanych sprawia, że z roku na rok rośnie ich rola

w kreowaniu pozytywnych zmian w środowisku lokalnym, co ma również wpływ na rozwój

regionu.

Samorząd Województwa Dolnośląskiego pragnie aktywnie włączać się w budowanie dialogu

obywatelskiego, stwarzanie warunków do realizacji inicjatyw służących mieszkańcom

regionu oraz deklaruje ścisłe współdziałanie z organizacjami pozarządowymi w realizacji

zadań ustawowych Województwa.

Przedstawiam Państwu publikację zawierającą wyniki diagnozy dotyczącej kondycji III

sektora na Dolnym Śląsku sporządzonej na podstawie badań organizacji pozarządowych

przeprowadzonych w podregionach: jeleniogórskim, wałbrzyskim, legnickim i wrocławskim.

Celem badań było określenie skuteczności działań podejmowanych przez organizacje

pozarządowe, w szczególności przy realizacji „Programu współpracy samorządu

Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami

prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku na lata 2011–2013”,

funkcjonowaniu Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego, realizacji projektów

dofinansowanych z budżetu Województwa Dolnośląskiego oraz z pozyskanych środków

unijnych.

Mam nadzieję, że lektura tej publikacji okaże się dla Państwa inspirująca, a zebrana w niej

wiedza w przyszłości zaowocuje dalszymi, pozytywnymi zmianami we współpracy

z organizacjami pozarządowymi.

Radosław Mołoń

Wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego

3

1. Streszczenie Raport obejmuje wyniki badań wraz z płynącymi z nich wnioskami, które są efektem

realizacji projektu „Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone”.

Głównym celem badania było pozyskanie nowych informacji oraz pogłębienie już posiadanej

wiedzy dotyczącej organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku, ze szczególnym

uwzględnieniem wpływu funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na realizację zadań

publicznych wykonywanych przez dolnośląskie organizacje pozarządowe oraz zmian

w sektorze NGO na terenie województwa dolnośląskiego w latach 2008-2013. Badania

zostały przeprowadzone przez Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej

we Wrocławiu w drugiej połowie 2013 roku.

Pierwszym etapem realizacji projektu było przeprowadzenie analizy danych

zastanych gromadzonych przez organy administracji rządowej i samorządowej, urzędy

statystyczne, parasolowe organizacje pozarządowe oraz w oparciu o zasoby internetowe.

Uzyskano dzięki temu wstępne informacje o zmianach w trzecim sektorze na terenie

województwa dolnośląskiego w latach 2008-2013 na tle sytuacji w Polsce oraz o skali

wykorzystania funduszy unijnych przez organizacje pozarządowe z Dolnego Śląska.

Kolejnym etapem badań była faza ilościowych i jakościowych badań empirycznych.

Badanie ilościowe zostało przeprowadzone techniką wywiadów telefonicznych

wspomaganych komputerowo (CATI) z przedstawicielami dolnośląskich organizacji

pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia

2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Badanie jakościowe zostało

przeprowadzone techniką zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI) i również

obejmowało przedstawicieli dolnośląskich organizacji pozarządowych i podmiotów

wymienionych w ustawie.

W celu identyfikacji zmian, które zaszły w trzecim sektorze na Dolnym Śląsku

w ostatnich pięciu latach, odniesiono się do raportu z 2008 r. „Badanie organizacji

pozarządowych na Dolnym Śląsku”. Dzięki zestawieniu wyników obu badań (z 2008

i 2013 r.) uzyskano pogłębiony opis ewolucji i kondycji dolnośląskich organizacji

pozarządowych.

Wyniki empirycznych badań ilościowych i jakościowych przedstawiono w kolejności

celów badawczych założonych na etapie projektowania badania. Były nimi określenie

wpływu funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na realizację zadań publicznych

wykonywanych przez dolnośląskie organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione

w art.3, ust. 3 ustawy z dni. 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego

i wolontariacie w latach 2007-2013; określenie stanu współpracy organizacji pozarządowych

z władzami samorządowymi w województwie dolnośląskim; opis zmian, jakie zaszły

Spis treści 1. Streszczenie ....................................................................................................................5

2. Wprowadzenie .............................................................................................................. 13

3. Opis zastosowanej metodologii ..................................................................................... 14

4. Kondycja trzeciego sektora w województwie dolnośląskim w latach 2008-2013

w świetle danych zastanych .......................................................................................... 24

5. Opis i analiza wyników badania ..................................................................................... 35

5.1. Wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych ..................... 35

5.2. Stan współpracy organizacji pozarządowych z władzami samorządowymi ...... 49

5.3. Zmiany w dolnośląskim sektorze pozarządowym w latach 2008-2013 ............. 63

5.4. Aktualna struktura organizacji pozarządowych, ich działalność,

otoczenie i potrzeby ......................................................................................... 71

5.5. Poziom wiedzy organizacji na temat pozyskiwania funduszy strukturalnych

i podejmowana aktywność w tym zakresie ....................................................... 81

5.6. Wykorzystywane źródła wsparcia merytorycznego i doradczego przy

pozyskiwaniu funduszy strukturalnych UE oraz oczekiwania w tym zakresie ... 85

6. Wnioski ......................................................................................................................... 90

7. Rekomendacje .............................................................................................................. 93

8. Bibliografia .................................................................................................................... 99

9. Aneks .......................................................................................................................... 101

4

1. Streszczenie Raport obejmuje wyniki badań wraz z płynącymi z nich wnioskami, które są efektem

realizacji projektu „Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone”.

Głównym celem badania było pozyskanie nowych informacji oraz pogłębienie już posiadanej

wiedzy dotyczącej organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku, ze szczególnym

uwzględnieniem wpływu funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na realizację zadań

publicznych wykonywanych przez dolnośląskie organizacje pozarządowe oraz zmian

w sektorze NGO na terenie województwa dolnośląskiego w latach 2008-2013. Badania

zostały przeprowadzone przez Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej

we Wrocławiu w drugiej połowie 2013 roku.

Pierwszym etapem realizacji projektu było przeprowadzenie analizy danych

zastanych gromadzonych przez organy administracji rządowej i samorządowej, urzędy

statystyczne, parasolowe organizacje pozarządowe oraz w oparciu o zasoby internetowe.

Uzyskano dzięki temu wstępne informacje o zmianach w trzecim sektorze na terenie

województwa dolnośląskiego w latach 2008-2013 na tle sytuacji w Polsce oraz o skali

wykorzystania funduszy unijnych przez organizacje pozarządowe z Dolnego Śląska.

Kolejnym etapem badań była faza ilościowych i jakościowych badań empirycznych.


wspomaganych komputerowo (CATI) z przedstawicielami dolnośląskich organizacji

pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia

2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Badanie jakościowe zostało

przeprowadzone techniką zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI) i również

obejmowało przedstawicieli dolnośląskich organizacji pozarządowych i podmiotów

wymienionych w ustawie.

W celu identyfikacji zmian, które zaszły w trzecim sektorze na Dolnym Śląsku

w ostatnich pięciu latach, odniesiono się do raportu z 2008 r. „Badanie organizacji

pozarządowych na Dolnym Śląsku”. Dzięki zestawieniu wyników obu badań (z 2008

i 2013 r.) uzyskano pogłębiony opis ewolucji i kondycji dolnośląskich organizacji

pozarządowych.

Wyniki empirycznych badań ilościowych i jakościowych przedstawiono w kolejności

celów badawczych założonych na etapie projektowania badania. Były nimi określenie

wpływu funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na realizację zadań publicznych

wykonywanych przez dolnośląskie organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione

w art.3, ust. 3 ustawy z dni. 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego

i wolontariacie w latach 2007-2013; określenie stanu współpracy organizacji pozarządowych

z władzami samorządowymi w województwie dolnośląskim; opis zmian, jakie zaszły

Spis treści 1. Streszczenie ....................................................................................................................5

2. Wprowadzenie .............................................................................................................. 13

3. Opis zastosowanej metodologii ..................................................................................... 14

4. Kondycja trzeciego sektora w województwie dolnośląskim w latach 2008-2013

w świetle danych zastanych .......................................................................................... 24

5. Opis i analiza wyników badania ..................................................................................... 35

5.1. Wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych ..................... 35

5.2. Stan współpracy organizacji pozarządowych z władzami samorządowymi ...... 49

5.3. Zmiany w dolnośląskim sektorze pozarządowym w latach 2008-2013 ............. 63


otoczenie i potrzeby ......................................................................................... 71

5.5. Poziom wiedzy organizacji na temat pozyskiwania funduszy strukturalnych

i podejmowana aktywność w tym zakresie ....................................................... 81

5.6. Wykorzystywane źródła wsparcia merytorycznego i doradczego przy

pozyskiwaniu funduszy strukturalnych UE oraz oczekiwania w tym zakresie ... 85

6. Wnioski ......................................................................................................................... 90

7. Rekomendacje .............................................................................................................. 93

8. Bibliografia .................................................................................................................... 99

9. Aneks .......................................................................................................................... 101

5

istnieją takie programy na poziomie powiatowym i wojewódzkim. Organizacje pozarządowe

deklarują, że praktycznie nie uczestniczą w zespołach doradczych i eksperckich

powoływanych przez jednostki samorządu terytorialnego, często nie są zainteresowane

przekazywaniem uwag do współpracy międzysektorowej, nie wiedzą o możliwościach, jakie

wynikają z rozwiązań ustawowych albo nie znajdują czasu na branie udziału

w konsultacjach społecznych.

Respondenci wskazywali na pozytywne strony współpracy z jednostkami samorządu

terytorialnego, a także wskazywali na zaniechania i problemy utrudniające współpracę

i realizację zadań, przede wszystkim na brak zainteresowania współpracą po obu stronach,

stosowanie niejednolitych zasad oceny ofert organizacji na realizację zadań publicznych,

brak wystarczającej informacji na temat planowanych działań, ogłaszanych konkursów czy

zaprzestawanie lub odmowę finansowania zadań dla organizacji, które są ich

pomysłodawcą, mają doświadczenie i zaplecze merytoryczne lub są pomysłodawcami

konkretnych rozwiązań.

Przedstawiciele organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku najbardziej

sprecyzowane oczekiwania mają wobec Urzędu Miasta lub Urzędu Gminy. Pięć lat temu

organizacje oczekiwały od gminy głównie wsparcia finansowego i kontynuacji współpracy na

dotychczasowym poziomie. Obecnie katalog oczekiwań jest o wiele bardziej rozbudowany.

Wsparcie finansowe ciągle jest na pierwszym miejscu, ale co piąta organizacja oczekuje

również pomocy w pozyskiwaniu środków unijnych, współpracy na dotychczasowym

poziomie lub podejmowanie innych wspólnych działań, 17% wsparcia infrastrukturalnego lub

sprzętowego. Najmniej sprecyzowane oczekiwania (46% organizacji) są wobec Starostwa

Powiatowego, ale i tu przeważa oczekiwanie wsparcia finansowego. Tylko 52% organizacji

w 2013 r. zadeklarowała, że ma sprecyzowane oczekiwania wobec Urzędu

Marszałkowskiego. W porównaniu z 2008 r. lista oczekiwań wobec UMWD wydłużyła się

trzykrotnie.

Z wypowiedzi respondentów udzielonych podczas wywiadów grupowych wynika, że

samorząd województwa jest oceniany zdecydowanie lepiej niż samorząd powiatowy

i gminny. Urząd Marszałkowski jest doceniany za rzeczywiste wsparcie rozumiane jako

wychodzenie poza zapisy dokumentów programowych, zainteresowanie sprawami

organizacji, zrozumienie potrzeb, oferowanie wsparcia o charakterze pozafinansowym.

Przedstawiciele organizacji chwalą istnienie punktu konsultacyjnego, możliwość otrzymania

pomocy w wypełnieniu i rozliczeniu wniosków, merytoryczną wartość strony internetowej.

Respondenci dostrzegają chęć współpracy UMWD z organizacjami i chęć wprowadzania

nowych rozwiązań. Elementy, które ich zdaniem należy poprawić, to zwiększenie

częstotliwości kontaktów oraz wprowadzenie dodatkowych kanałów komunikacji.

Postulowane zmiany we współpracy Urzędu Marszałkowskiego z organizacjami dotyczyły

w sektorze pozarządowym w województwie dolnośląskim na przestrzeni lat 2008-2013; opis

aktualnej struktury organizacji pozarządowych w województwie dolnośląskim, ich

działalności, otoczenia i potrzeb; zidentyfikowanie poziomu wiedzy organizacji

w województwie dolnośląskim na temat pozyskiwania funduszy strukturalnych

i podejmowanej aktywności w tym zakresie; zidentyfikowanie wykorzystywanych przez

organizacje źródeł wsparcia merytorycznego i doradczego przy pozyskiwaniu funduszy

strukturalnych UE oraz zakresu uzyskanego i oczekiwanego wsparcia.

Co trzecia organizacja biorąca udział w badaniu ilościowym miała za sobą

doświadczenie w aplikowaniu o środki z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, co

dziesiąta wskazywała ich pozyskanie jako jedno z najważniejszych osiągnięć organizacji.

Prawie 70% dolnośląskich organizacji pozarządowych nigdy nie starało się pozyskiwać

funduszy strukturalnych. Najczęściej wskazywaną przyczyną tego stanu rzeczy był brak

wiedzy i osób, które w organizacji znają się na pozyskiwaniu funduszy i pisaniu wniosków

(31,6%), brak czasu (16,9%), pozyskiwanie środków w prostszy sposób (13,7%) czy

niewielka skala działalności organizacji i brak partnera do realizacji projektu (8,7%).

Oceniając wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych

reprezentanci ponad 1/3 organizacji stwierdzili, że nie dostrzegają żadnego wpływu, co

pokrywa się w przybliżeniu z liczbą organizacji, które zadeklarowały, że nie pozyskują

funduszy unijnych. Prawie połowa uczestników zogniskowanych wywiadów grupowych

oceniła wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych jako duży lub

kluczowy. Takich odpowiedzi udzielili głównie przedstawiciele organizacji o dużym

doświadczeniu w pozyskiwaniu środków.

Tematem przewijającym się przez niemal wszystkie zogniskowane wywiady grupowe

była kwestia rosnącej biurokracji związanej z obsługą funduszy strukturalnych. Respondenci

wskazywali, że coraz więcej czasu i energii poświęcają na tzw. papierologię kosztem

realnych działań i aktywności, podkreślali trudności z zachowaniem płynności finansowej,

a także konieczność wydania dużych kwot w określonym roku budżetowym w sytuacji, gdy

wyniki konkursu są ogłaszane później niż było to planowane (np. pod koniec roku).

Powyższe problemy sygnalizowane przez przedstawicieli dolnośląskich organizacji

pozarządowych nie przesłaniają im jednak dostrzegania pozytywnego wpływu funduszy

europejskich na rozwój potencjału ludzkiego, merytorycznego i infrastrukturalnego swoich

organizacji.

Kolejną badaną kwestią była współpraca organizacji pozarządowych na Dolnym

Śląsku z władzami samorządowymi szczebla gminnego, powiatowego i wojewódzkiego.

Organizacjom najlepiej znane są gminne programy współpracy z sektorem pozarządowym,

ale i w tym przypadku niemal co trzeci respondent badań ilościowych nie zna treści takiego

programu lub nawet nie wiedział, że takowy powstał. Połowa respondentów nie wie, że

6

istnieją takie programy na poziomie powiatowym i wojewódzkim. Organizacje pozarządowe

deklarują, że praktycznie nie uczestniczą w zespołach doradczych i eksperckich

powoływanych przez jednostki samorządu terytorialnego, często nie są zainteresowane

przekazywaniem uwag do współpracy międzysektorowej, nie wiedzą o możliwościach, jakie

wynikają z rozwiązań ustawowych albo nie znajdują czasu na branie udziału

w konsultacjach społecznych.

Respondenci wskazywali na pozytywne strony współpracy z jednostkami samorządu

terytorialnego, a także wskazywali na zaniechania i problemy utrudniające współpracę

i realizację zadań, przede wszystkim na brak zainteresowania współpracą po obu stronach,

stosowanie niejednolitych zasad oceny ofert organizacji na realizację zadań publicznych,

brak wystarczającej informacji na temat planowanych działań, ogłaszanych konkursów czy

zaprzestawanie lub odmowę finansowania zadań dla organizacji, które są ich

pomysłodawcą, mają doświadczenie i zaplecze merytoryczne lub są pomysłodawcami

konkretnych rozwiązań.

Przedstawiciele organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku najbardziej

sprecyzowane oczekiwania mają wobec Urzędu Miasta lub Urzędu Gminy. Pięć lat temu






sprzętowego. Najmniej sprecyzowane oczekiwania (46% organizacji) są wobec Starostwa

Powiatowego, ale i tu przeważa oczekiwanie wsparcia finansowego. Tylko 52% organizacji

w 2013 r. zadeklarowała, że ma sprecyzowane oczekiwania wobec Urzędu

Marszałkowskiego. W porównaniu z 2008 r. lista oczekiwań wobec UMWD wydłużyła się

trzykrotnie.



i gminny. Urząd Marszałkowski jest doceniany za rzeczywiste wsparcie rozumiane jako

wychodzenie poza zapisy dokumentów programowych, zainteresowanie sprawami

organizacji, zrozumienie potrzeb, oferowanie wsparcia o charakterze pozafinansowym.

Przedstawiciele organizacji chwalą istnienie punktu konsultacyjnego, możliwość otrzymania

pomocy w wypełnieniu i rozliczeniu wniosków, merytoryczną wartość strony internetowej.

Respondenci dostrzegają chęć współpracy UMWD z organizacjami i chęć wprowadzania

nowych rozwiązań. Elementy, które ich zdaniem należy poprawić, to zwiększenie

częstotliwości kontaktów oraz wprowadzenie dodatkowych kanałów komunikacji.

Postulowane zmiany we współpracy Urzędu Marszałkowskiego z organizacjami dotyczyły

w sektorze pozarządowym w województwie dolnośląskim na przestrzeni lat 2008-2013; opis

aktualnej struktury organizacji pozarządowych w województwie dolnośląskim, ich

działalności, otoczenia i potrzeb; zidentyfikowanie poziomu wiedzy organizacji

w województwie dolnośląskim na temat pozyskiwania funduszy strukturalnych

i podejmowanej aktywności w tym zakresie; zidentyfikowanie wykorzystywanych przez

organizacje źródeł wsparcia merytorycznego i doradczego przy pozyskiwaniu funduszy

strukturalnych UE oraz zakresu uzyskanego i oczekiwanego wsparcia.

Co trzecia organizacja biorąca udział w badaniu ilościowym miała za sobą

doświadczenie w aplikowaniu o środki z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, co

dziesiąta wskazywała ich pozyskanie jako jedno z najważniejszych osiągnięć organizacji.

Prawie 70% dolnośląskich organizacji pozarządowych nigdy nie starało się pozyskiwać

funduszy strukturalnych. Najczęściej wskazywaną przyczyną tego stanu rzeczy był brak

wiedzy i osób, które w organizacji znają się na pozyskiwaniu funduszy i pisaniu wniosków

(31,6%), brak czasu (16,9%), pozyskiwanie środków w prostszy sposób (13,7%) czy

niewielka skala działalności organizacji i brak partnera do realizacji projektu (8,7%).

Oceniając wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych

reprezentanci ponad 1/3 organizacji stwierdzili, że nie dostrzegają żadnego wpływu, co

pokrywa się w przybliżeniu z liczbą organizacji, które zadeklarowały, że nie pozyskują

funduszy unijnych. Prawie połowa uczestników zogniskowanych wywiadów grupowych

oceniła wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych jako duży lub

kluczowy. Takich odpowiedzi udzielili głównie przedstawiciele organizacji o dużym

doświadczeniu w pozyskiwaniu środków.


była kwestia rosnącej biurokracji związanej z obsługą funduszy strukturalnych. Respondenci

wskazywali, że coraz więcej czasu i energii poświęcają na tzw. papierologię kosztem

realnych działań i aktywności, podkreślali trudności z zachowaniem płynności finansowej,

a także konieczność wydania dużych kwot w określonym roku budżetowym w sytuacji, gdy

wyniki konkursu są ogłaszane później niż było to planowane (np. pod koniec roku).

Powyższe problemy sygnalizowane przez przedstawicieli dolnośląskich organizacji

pozarządowych nie przesłaniają im jednak dostrzegania pozytywnego wpływu funduszy

europejskich na rozwój potencjału ludzkiego, merytorycznego i infrastrukturalnego swoich

organizacji.


Śląsku z władzami samorządowymi szczebla gminnego, powiatowego i wojewódzkiego.

Organizacjom najlepiej znane są gminne programy współpracy z sektorem pozarządowym,

ale i w tym przypadku niemal co trzeci respondent badań ilościowych nie zna treści takiego

programu lub nawet nie wiedział, że takowy powstał. Połowa respondentów nie wie, że

7

Czterech na dziesięciu reprezentantów organizacji pozarządowych w 2008 r. wzięłoby też

chętnie udział w szkoleniach na temat zarządzania organizacją, współpracy

z wolontariuszami, księgowości organizacji, zarządzania finansami organizacji, które w 2013

r. cieszyły się wśród organizacji znikomym zainteresowaniem (na poziomie kilku procent).

W 2013 r. co trzeci przedstawiciel organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku twierdził,

że jego organizacja nie ma żadnych potrzeb szkoleniowych.

Jeśli chodzi o znajomość otoczenia instytucjonalnego przez organizacje, to

w perspektywie pięciu lat obserwowany jest i progres (w odniesieniu do samorządu

województwa) i regres (pozostałe jednostki samorządu terytorialnego oraz znajomość

lokalnych programów, uchwał dotyczących organizacji pozarządowych).

Pozytywne zmiany w kondycji organizacji pozarządowych odnoszone są przez ich

reprezentantów do kilku obszarów. Najczęściej i najwięcej mówiono o zasobach ludzkich

w kontekście tak zmian ilościowych (wzrost liczby członków, rozrost kadry, wzrost liczby

wolontariuszy, zatrudnienie personelu), jak i zmian o charakterze jakościowym (wzrost

kompetencji). Drugi obszar dotyczy intensyfikacji współpracy z innymi podmiotami i wzrostu

rozpoznawalności w grupach lub społecznościach, w których podmioty realizują swoje

działania. Trzecia kategoria pozytywnych zmian wiąże się ze skalą działań (wzrost liczby

działań, wzrost liczby projektów, większy budżet, przyrost beneficjentów, zmiany

o charakterze merytorycznym, jak lepsza jakość działań, rozwój obszaru działalności,

poszerzenie jej zakresu, zbalansowanie działań zagranicznych i lokalnych). Pozytywne

zmiany dostrzegane przez reprezentantów dolnośląskich organizacji dotyczą także lepszego

dostępu do infrastruktury lub możliwości dysponowania określonymi środkami trwałymi.

Najczęściej wskazywano na zmianę siedziby na lepszą, pozyskanie samodzielnego lokalu.

Część organizacji zadeklarowała, ze pozytywne zmiany zaszły również w ich sytuacji

finansowej, zwiększył się ich budżet, uzyskały większy dostęp do środków, osiągnęły

stabilizację finansową.

Część uczestników wywiadów w ciągu ostatnich 5 lat działania organizacji

doświadczyła zmian na gorsze. Negatywne zmiany dotyczą kilku obszarów: utraty członków,

braku kompetentnego personelu, pogorszenia zaplecza lokalowego, zmniejszania zakresu

działania organizacji z powodów finansowych.

Zmiany na poziomie członkowskim i kadrowym organizacji były przeważnie oceniane

pozytywnie, choć niektóre organizacje borykały się z problemami wynikającymi z wymiany

pokoleniowej lub wręcz przeciwni – jej braku, odchodzeniem członków do innych

organizacji, utratą kompetentnej kadr organizacji.

Rozwój infrastruktury jest niejednoznacznie wartościowany przez organizacje

i zależy od specyfiki działalności. Niektóre podmioty charakteryzują się pełną mobilnością

i wystarczające jest dla nich korzystanie – od czasu do czasu, np. przy okazji zebrań

warunków przekazywania środków finansowych organizacjom. Ich przedstawiciele oczekują

większej dostępności informacji na temat tego, że w Urzędzie lub jego Wydziale

wyczerpane zostały środki finansowe na dany rok bądź zadanie, wydłużenia okresu trwania

konkursów, zwiększenia środków finansowych przeznaczanych na wsparcie realizacji

zadań, większej przejrzystości i jasności oceny, ujednolicenia zasad współpracy

z organizacjami, odejścia od biurokratycznego rozliczania dotacji, szczególnie zbyt

„sztywnego” podejście urzędników do kwestii odchyleń od planowanego budżetu.

Respondenci poruszyli także kwestię potrzeby prowadzenia spójnej, długofalowej

polityki zwracając uwagę na niezbędną ciągłość – niezależnie od wyników wyborów

samorządowych – wspierania działań, które wpisują się w wytyczone postulaty rozwoju

województwa.

W związku z tym, że w badaniach organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku

w roku 2008 i 2013 zastosowano inne narzędzie badawcze (kwestionariusz wywiadu

w 2013 r. został mocno rozbudowany przede wszystkim ze względu na inne cele

badawcze), wychwycenie zmian ilościowych w perspektywie porównawczej ograniczało się

jedynie do oceny kondycji organizacji, źródeł finansowania ich działalności, deklarowanych

potrzeb szkoleniowych, oczekiwań wobec jednostek samorządowych (gminnych,

powiatowych i wojewódzkich) oraz znajomości otoczenia instytucjonalnego organizacji. Inne

zmiany, które zaszły w dolnośląskim sektorze pozarządowym, zostały przedstawione na

podstawie badań jakościowych i uzyskanych w trakcie zogniskowanych wywiadów

grupowych wypowiedzi przedstawicieli organizacji.

W 2013 r. zdecydowanie więcej organizacji niż w 2008 r. określiło kondycję swoich

podmiotów jako bardzo dobrą lub dobrą. Porównanie źródeł finansowania działalności

organizacji pozarządowych w roku 2008 i 2013 pokazuje kilka niepokojących tendencji –

przez ostatnich 5 lat udział środków unijnych w budżetach dolnośląskich organizacji stoi

w miejscu i stanowi jedynie 5%. Spada też procentowy udział środków pozyskiwanych

z działalności gospodarczej organizacji, sponsoringu, składek członkowskich, a nawet

środków publicznych (budżetowych i samorządowych). W budżetach organizacji wzrósł

jedynie udział środków z Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu Wojewódzkiego, które w ogóle

nie były podawane jako źródło finansowania w 2008 r.

Tym, czym dolnośląskie organizacje badane w 2008 i 2013 roku różnią się

najbardziej, są zgłaszane potrzeby szkoleniowe. W 2008 r. najczęściej zgłaszane potrzeby

dotyczyły pozyskiwania funduszy (74%) i przygotowania wniosków unijnych (72%), podczas

gdy w 2013 r. szkoleń w zakresie pozyskiwania funduszy potrzebowało 41% organizacji,

a w zakresie przygotowywania wniosków tylko 11% (spadek o ponad 60 punktów

procentowych!). W następnej kolejności w 2008 r. organizacje oczekiwały szkoleń

dotyczących współpracy z samorządem (55%), których w 2013 r. w ogóle nie wymieniano.

8





W 2013 r. co trzeci przedstawiciel organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku twierdził,

że jego organizacja nie ma żadnych potrzeb szkoleniowych.




lokalnych programów, uchwał dotyczących organizacji pozarządowych).

Pozytywne zmiany w kondycji organizacji pozarządowych odnoszone są przez ich

reprezentantów do kilku obszarów. Najczęściej i najwięcej mówiono o zasobach ludzkich

w kontekście tak zmian ilościowych (wzrost liczby członków, rozrost kadry, wzrost liczby

wolontariuszy, zatrudnienie personelu), jak i zmian o charakterze jakościowym (wzrost

kompetencji). Drugi obszar dotyczy intensyfikacji współpracy z innymi podmiotami i wzrostu

rozpoznawalności w grupach lub społecznościach, w których podmioty realizują swoje

działania. Trzecia kategoria pozytywnych zmian wiąże się ze skalą działań (wzrost liczby

działań, wzrost liczby projektów, większy budżet, przyrost beneficjentów, zmiany


poszerzenie jej zakresu, zbalansowanie działań zagranicznych i lokalnych). Pozytywne








doświadczyła zmian na gorsze. Negatywne zmiany dotyczą kilku obszarów: utraty członków,

braku kompetentnego personelu, pogorszenia zaplecza lokalowego, zmniejszania zakresu

działania organizacji z powodów finansowych.








warunków przekazywania środków finansowych organizacjom. Ich przedstawiciele oczekują

większej dostępności informacji na temat tego, że w Urzędzie lub jego Wydziale

wyczerpane zostały środki finansowe na dany rok bądź zadanie, wydłużenia okresu trwania

konkursów, zwiększenia środków finansowych przeznaczanych na wsparcie realizacji

zadań, większej przejrzystości i jasności oceny, ujednolicenia zasad współpracy

z organizacjami, odejścia od biurokratycznego rozliczania dotacji, szczególnie zbyt

„sztywnego” podejście urzędników do kwestii odchyleń od planowanego budżetu.




województwa.


w roku 2008 i 2013 zastosowano inne narzędzie badawcze (kwestionariusz wywiadu

w 2013 r. został mocno rozbudowany przede wszystkim ze względu na inne cele

badawcze), wychwycenie zmian ilościowych w perspektywie porównawczej ograniczało się

jedynie do oceny kondycji organizacji, źródeł finansowania ich działalności, deklarowanych

potrzeb szkoleniowych, oczekiwań wobec jednostek samorządowych (gminnych,

powiatowych i wojewódzkich) oraz znajomości otoczenia instytucjonalnego organizacji. Inne

zmiany, które zaszły w dolnośląskim sektorze pozarządowym, zostały przedstawione na

podstawie badań jakościowych i uzyskanych w trakcie zogniskowanych wywiadów

grupowych wypowiedzi przedstawicieli organizacji.


podmiotów jako bardzo dobrą lub dobrą. Porównanie źródeł finansowania działalności

organizacji pozarządowych w roku 2008 i 2013 pokazuje kilka niepokojących tendencji –

przez ostatnich 5 lat udział środków unijnych w budżetach dolnośląskich organizacji stoi

w miejscu i stanowi jedynie 5%. Spada też procentowy udział środków pozyskiwanych

z działalności gospodarczej organizacji, sponsoringu, składek członkowskich, a nawet

środków publicznych (budżetowych i samorządowych). W budżetach organizacji wzrósł

jedynie udział środków z Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu Wojewódzkiego, które w ogóle

nie były podawane jako źródło finansowania w 2008 r.







dotyczących współpracy z samorządem (55%), których w 2013 r. w ogóle nie wymieniano.

9

czwarta z radnymi, mediami, biznesem. Tylko 4% organizacji nie współpracuje z innymi

podmiotami lub osobami ze swojego otoczenia. Częstotliwość i intensywność współpracy

z instytucjami otoczenia organizacji jest skorelowana z ich lokalizacją (podregionem),

siedzibą (wieś lub miasto) oraz wiekiem organizacji. Organizacje wiejskie częściej niż

miejskie współpracują z Kościołem, radnymi i osobami prywatnymi. Organizacje

z najdłuższym stażem (powyżej 25 lat) rzadziej niż młodsze podmioty współpracują

z biznesem i przedsiębiorcami, mediami i osobami prywatnymi, za to zdecydowanie częściej

z Kościołem, radnymi, urzędami, innymi organizacjami i szkołami. Widoczne są także

różnice w charakterze współpracy organizacji z różnych podregionów województwa.

Przykładowo organizacje z podregionu legnicko-głogowskiego częściej niż inne

współpracują z biznesem, mediami, szkołami i poradniami psychologiczno-pedagogicznymi,

a organizacje z podregionu wrocławskiego znacznie rzadziej niż pozostałe deklarują

współpracę z urzędami i Kościołem.

Wśród organizacji z Dolnego Śląska 23% ma doświadczenie w pisaniu wniosków

i udało im się pozyskać środki unijne, kolejnych 9% składało wnioski, ale nie udało im się

pozyskać środków z funduszy strukturalnych, jednak aż 68% nie ma w tym względzie

żadnego doświadczenia. Spośród organizacji, które aplikowały o środki, 45% robi to od co

najmniej pięciu lat, 26% od roku do trzech lat, 22% od trzech do pięciu lat, 7% czyniła

starania krócej niż rok.

Organizacje są świadome swoich ograniczeń zarówno jeśli chodzi o poziom wiedzy

teoretycznej na temat pozyskiwania funduszy strukturalnych jak i umiejętności praktyczne

w tym zakresie. Tylko niespełna 19% ocenia poziom swojej wiedzy jako wysoki lub bardzo

wysoki, co trzecia organizacja jako przeciętny. Jeszcze gorzej organizacje oceniają swój

poziom umiejętności w pozyskiwaniu funduszy. Co czwarta twierdzi, że nie ma w tym

zakresie żadnych umiejętności, więcej niż co trzecia uważa, że posiada je w małym lub

bardzo małym zakresie. Najlepiej swoje umiejętności praktyczne oceniają organizacje

z podregionu jeleniogórskiego, ale nie widać w tym zakresie znaczących różnic między

podregionami.

Poziom wiedzy posiadanej przez organizacje można zidentyfikować poprzez analizę

odpowiedzi na pytanie, jakie są główne bariery i ułatwienia rozpoznawane przez organizacje

w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych. Trzeba zauważyć, że bariery w pozyskiwaniu

dofinansowania są wskazywane znacznie częściej niż czynniki sprzyjające. Jeśli chodzi

o ułatwienia w pozyskaniu finansowania, to uzyskane podczas badań jakościowych

odpowiedzi można pokategoryzować w cztery grupy. Zdecydowanie najczęściej

wskazywane ułatwienia to dostęp do informacji i posiadane zasoby ludzkie. Niektóre

organizacje upatrywały ułatwień w posiadanych zasobach finansowych oraz

w zewnętrznych czynnikach: przejrzystych zasadach dofinansowania. Z kolei najczęściej

zarządu – z dostępnych w inkubatorach sal spotkań. Inne organizacje wraz z rozwojem

działalności zgromadziły na tyle dużo sprzętu, ze zabiegają o zmianę siedziby, najczęściej

z pozytywnym skutkiem, choć odroczonym w czasie.

Wśród uczestników badań jakościowych zauważalny jest niepokój o dalsze

funkcjonowanie organizacji. Zachodzące zmiany są oceniane niejednoznacznie, a kondycja

- przede wszystkim finansowa - jako niestabilna, zwłaszcza w tych podmiotach, które

utrzymują się głównie z zewnętrznych funduszy. Dotyczy to przede wszystkim organizacji,

których budżet składa się z dotacji z funduszy strukturalnych. W związku z nową

perspektywą 2014-2020 i brakiem - w chwili realizacji badania - sprecyzowanych zapisów

dotyczących programów operacyjnych, dla przedstawicieli organizacji nie jest jasny przyszły

kierunek rozwoju organizacji.

Przedstawiciele organizacji, które finansują swoją działalność głównie z funduszy

strukturalnych, wskazywali na fakt, że choć ich organizacje działają profesjonalnie

i wykazują wysokie wskaźniki zatrudnienia, a także dysponują dużymi budżetami, to ich

rzeczywista sytuacja niekoniecznie musi być oceniana w sposób jednoznacznie pozytywny.

Podczas wywiadów grupowych zwracano uwagę na konieczność pomocy

organizacjom nowopowstającym i rozwijającym się, by nie zmarnować potencjału i energii

ich działaczy.

Gdyby użyć terminologii szkolnej, można powiedzieć, że większość dolnośląskich

organizacji pozarządowych ocenia swoją kondycję na mocną czwórkę. Najwyższe oceny

wystawiają sobie organizacje z podregionu legnicko-głogowskiego (ponad 19% jest

w bardzo dobrej kondycji, ponad 53% w dobrej), najsłabszą kondycję deklarują organizacje

z podregionu wałbrzyskiego (tylko co dziesiąta określiła swoją kondycję jako bardzo dobrą,

ponad 8% jako złą lub bardzo złą).

Dolnośląskie organizacje za swoje najważniejsze osiągnięcie uznają przede

wszystkim to, że ciągle istnieją lub że długo funkcjonują (łącznie 23% wskazań).

Rzeczywiście, z punktu widzenia instytucjonalizacji organizacji pozarządowej, jest to

osiągnięcie fundamentalne i prymarne. Rozszerzanie obszaru działalności, zwiększanie

liczby realizowanych zadań, większa liczba członków organizacji, czyli coś, co można by

nazwać działaniem ekspansywnym, było wymieniane wśród osiągnięć rzadziej niż przez co

dziesiątą organizację. Co piąta organizacja wskazywała wśród swoich dwóch

najważniejszych osiągnięć pozyskanie funduszy (unijnych i innych). Organizacje cenią sobie

także nawiązanie współpracy z administracją samorządową, otrzymane nagrody, dyplomy,

inne dowody uznania, rozpoznawalność na poziomie gminy lub powiatu.

Organizacje pozarządowe pytane o środowiska i instytucje, z którymi współpracują,

najczęściej wymieniały urzędy (powyżej 65%). Ponad połowa współpracuje ze szkołami,

ponad 40% z innymi organizacjami pozarządowymi, co trzecia z osobami prywatnymi, co

10


podmiotami lub osobami ze swojego otoczenia. Częstotliwość i intensywność współpracy

z instytucjami otoczenia organizacji jest skorelowana z ich lokalizacją (podregionem),

siedzibą (wieś lub miasto) oraz wiekiem organizacji. Organizacje wiejskie częściej niż

miejskie współpracują z Kościołem, radnymi i osobami prywatnymi. Organizacje

z najdłuższym stażem (powyżej 25 lat) rzadziej niż młodsze podmioty współpracują

z biznesem i przedsiębiorcami, mediami i osobami prywatnymi, za to zdecydowanie częściej

z Kościołem, radnymi, urzędami, innymi organizacjami i szkołami. Widoczne są także

różnice w charakterze współpracy organizacji z różnych podregionów województwa.

Przykładowo organizacje z podregionu legnicko-głogowskiego częściej niż inne

współpracują z biznesem, mediami, szkołami i poradniami psychologiczno-pedagogicznymi,

a organizacje z podregionu wrocławskiego znacznie rzadziej niż pozostałe deklarują

współpracę z urzędami i Kościołem.

Wśród organizacji z Dolnego Śląska 23% ma doświadczenie w pisaniu wniosków

i udało im się pozyskać środki unijne, kolejnych 9% składało wnioski, ale nie udało im się

pozyskać środków z funduszy strukturalnych, jednak aż 68% nie ma w tym względzie

żadnego doświadczenia. Spośród organizacji, które aplikowały o środki, 45% robi to od co

najmniej pięciu lat, 26% od roku do trzech lat, 22% od trzech do pięciu lat, 7% czyniła

starania krócej niż rok.


teoretycznej na temat pozyskiwania funduszy strukturalnych jak i umiejętności praktyczne




zakresie żadnych umiejętności, więcej niż co trzecia uważa, że posiada je w małym lub

bardzo małym zakresie. Najlepiej swoje umiejętności praktyczne oceniają organizacje

z podregionu jeleniogórskiego, ale nie widać w tym zakresie znaczących różnic między

podregionami.












z pozytywnym skutkiem, choć odroczonym w czasie.















ich działaczy.




















11

Cześć organizacji pozarządowych odrzuca możliwość aplikowania o środki ze

względu na niewystarczający zasięg podejmowanych przez siebie działań. Pojawia się

również opinia, że trudność rozliczenia funduszy unijnych może spowodować w małych,

początkujących organizacjach ich likwidację, co pokazuje, że są sytuacje, kiedy fundusze

strukturalne są postrzegane w kategoriach zagrożenia. Brak zainteresowania aplikowaniem

o te środki wynika również z przekonania o niedopasowaniu funduszy do zadań, które

realizuje organizacja. Niekiedy, jak pokazała dyskusja, takie uzasadnienie wynika

z niewiedzy. Konieczne jest więc przekazywanie skondensowanych informacji na temat

różnych typów funduszy unijnych (krajowych, regionalnych, unijnych, norweskich i innych).

Członkowie organizacji często uczą się sami albo zdobywają wiedzę od

współpracowników, rzadziej korzystają ze szkoleń. Wśród części organizacji istnieje

przekonanie, że praktyczna wiedza nie jest niezbędna przy pozyskiwaniu środków,

ponieważ można skorzystać z usług firm, które piszą wnioski lub ze wsparcia zewnętrznego

– inkubatora, organizacji parasolowej czy wynajętego specjalisty.

Zastanawiające jest to, że mimo świadomości niezbyt dużej wiedzy teoretycznej,

jeszcze mniejszych umiejętności praktycznych oraz znacznie mniejszego zainteresowania

szkoleniami niż jeszcze pięć lat temu, organizacje nie wydają się poszukiwać wsparcia

w aplikowaniu o fundusze strukturalne poza organizacją. Nieliczne organizacje, które

korzystają ze wsparcia jednostek samorządu terytorialnego lub lokalnych punktów

konsultacyjnych prowadzonych przez inne organizacje, są zadowolone z uzyskanego

wsparcia.

2. Wprowadzenie

Raport obejmuje wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu „Organizacje

pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone”, realizowanego na zlecenie Urzędu

Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, oraz płynące z nich wnioski

i rekomendacje.

Przeprowadzone badania miały na celu pozyskanie nowych informacji oraz

pogłębienie już posiadanej wiedzy dotyczącej organizacji pozarządowych na Dolnym

Śląsku, ich struktury, funkcjonowania, rodzajów i obszarów działalności, potrzeb

i oczekiwań, a także zdiagnozowanie zmian, jakie zaszły w trzecim sektorze na przestrzeni

ostatnich 5 lat. W trakcie realizacji badań główny nacisk został położony na diagnozę stanu

współpracy organizacji pozarządowych z władzami samorządowymi różnych szczebli

(gminnego, powiatowego, wojewódzkiego) na Dolnym Śląsku.

Postawione zostały dwa główne pytania badawcze:

wymieniane bariery dotyczą rozbudowanych formalności, braku środków finansowych,

niedostosowania realizowanych zadań do typów dofinansowania, braków kadrowych oraz

innych czynników (w tym brak danych regionalnych i lokalnych do diagnoz, słaby dostęp do

informacji o dedykowanych zadaniach, tj. takich, w które organizacja może wpisać się

z misją i celami, lokalny charakter działalności).

Z takiego układu odpowiedzi można wywnioskować, że wiedza jest organizacjom

potrzebna, ale to nie jej brak jest największym utrudnieniem w sięganiu po fundusze

strukturalne, tylko rozbudowane formalności i brak środków finansowych, zarówno na

wkłady własne, jak i na zatrudnienie dodatkowych osób, także takich – jak można się

domyślać – które wypełniłyby wniosek. Dopiero po przejściu tych trudności organizacyjnych

i finansowych pojawia się kwestia posiadanej wiedzy. W ten sposób zrozumiałe jest, że

dostęp do informacji (budujących zasób posiadanej wiedzy) jest najważniejszym

ułatwieniem, ale tylko dla tych organizacji, którym udało się pokonać lub obejść podstawowe

bariery. Dostęp do informacji oznaczał dostęp do punktów doradczych, możliwość

uzyskania pomocy przy wypełnianiu wniosków projektowych, dostęp do informacji o datach

i zasadach oceny w ogłaszanych konkursach przez Internet.

Drugie wskazywane ułatwienie, czyli zasoby ludzkie, jakimi dysponuje organizacja,

respondenci wiązali bezpośrednio ze stanem wiedzy w organizacji (doświadczenie

merytoryczne członków organizacji, wiedza, doświadczenie, kompetencja członków zespołu).

Z przeprowadzonej analizy wyłania się obraz dolnośląskich organizacji jako bardzo

zróżnicowanych pod kątem posiadanych zasobów informacji i umiejętności dotyczących

pozyskiwania funduszy strukturalnych, przy czym część podmiotów nie odczuwa braku

wiedzy, ponieważ identyfikuje inne „bariery wejścia w pozyskiwanie funduszy”.

Wspomniane powyżej zróżnicowanie wiedzy jest zauważalne również podczas

analizy wypowiedzi respondentów wywiadów grupowych. W wielu przypadkach posiadany

poziom wiedzy jest bardzo powierzchowny. Powodem tego jest albo brak łatwego dostępu

albo nieformułowane w bezpośredni sposób, ale możliwe do zidentyfikowania przekonanie

o trudności, skomplikowaniu i wielowątkowości wiedzy niezbędnej do pozyskiwania funduszy

strukturalnych. Istotną rolę odgrywa również fakt, że z posiadanej fragmentarycznej wiedzy

wyłania się stereotyp „trudności nie do pokonania samodzielnie”, co skutecznie hamuje

staranie się o środki, z wyjątkiem sytuacji, gdy organizacja znajdzie mocne wsparcie i zachętę

w innymi podmiocie, na przykład organizacji parasolowej, która wówczas – najczęściej jako

lider projektu – bierze na siebie ciężar administrowania, księgowania i zarządzania projektem,

a wcześniej – wypełnienia wniosku. Skutkuje to niewielkim zwiększeniem doświadczenia

organizacji w realizacji projektów i najczęściej nie prowadzi do wzrostu gotowości do realizacji

kolejnych projektów samodzielnie lub jako lider projektu.

12





strukturalne są postrzegane w kategoriach zagrożenia. Brak zainteresowania aplikowaniem

o te środki wynika również z przekonania o niedopasowaniu funduszy do zadań, które

realizuje organizacja. Niekiedy, jak pokazała dyskusja, takie uzasadnienie wynika

z niewiedzy. Konieczne jest więc przekazywanie skondensowanych informacji na temat

różnych typów funduszy unijnych (krajowych, regionalnych, unijnych, norweskich i innych).


współpracowników, rzadziej korzystają ze szkoleń. Wśród części organizacji istnieje

przekonanie, że praktyczna wiedza nie jest niezbędna przy pozyskiwaniu środków,

ponieważ można skorzystać z usług firm, które piszą wnioski lub ze wsparcia zewnętrznego

– inkubatora, organizacji parasolowej czy wynajętego specjalisty.

Zastanawiające jest to, że mimo świadomości niezbyt dużej wiedzy teoretycznej,

jeszcze mniejszych umiejętności praktycznych oraz znacznie mniejszego zainteresowania

szkoleniami niż jeszcze pięć lat temu, organizacje nie wydają się poszukiwać wsparcia

w aplikowaniu o fundusze strukturalne poza organizacją. Nieliczne organizacje, które

korzystają ze wsparcia jednostek samorządu terytorialnego lub lokalnych punktów

konsultacyjnych prowadzonych przez inne organizacje, są zadowolone z uzyskanego

wsparcia.

2. Wprowadzenie

Raport obejmuje wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu „Organizacje

pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone”, realizowanego na zlecenie Urzędu

Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, oraz płynące z nich wnioski

i rekomendacje.

Przeprowadzone badania miały na celu pozyskanie nowych informacji oraz

pogłębienie już posiadanej wiedzy dotyczącej organizacji pozarządowych na Dolnym

Śląsku, ich struktury, funkcjonowania, rodzajów i obszarów działalności, potrzeb

i oczekiwań, a także zdiagnozowanie zmian, jakie zaszły w trzecim sektorze na przestrzeni

ostatnich 5 lat. W trakcie realizacji badań główny nacisk został położony na diagnozę stanu

współpracy organizacji pozarządowych z władzami samorządowymi różnych szczebli

(gminnego, powiatowego, wojewódzkiego) na Dolnym Śląsku.

Postawione zostały dwa główne pytania badawcze:


niedostosowania realizowanych zadań do typów dofinansowania, braków kadrowych oraz

innych czynników (w tym brak danych regionalnych i lokalnych do diagnoz, słaby dostęp do

informacji o dedykowanych zadaniach, tj. takich, w które organizacja może wpisać się

z misją i celami, lokalny charakter działalności).
































13

zostały przeanalizowane zarówno dokumenty zastane, jak i dane wywołane, oraz

triangulacji metod badawczych, która polegała na łączeniu metody analizy dokumentów,

wywiadów grupowych i wywiadów realizowanych metodą CATI.

Pierwszym etapem badania było przeprowadzenie analizy danych zastanych

gromadzonych przez organy administracji rządowej i samorządowej, urzędy statystyczne,

parasolowe organizacje pozarządowe oraz w oparciu o zasoby internetowe, których

wiarygodność została zweryfikowana. Założeniem tej fazy badania było uzyskanie

wstępnych odpowiedzi na następujące pytania:

w jaki sposób zmieniał się trzeci sektor w województwie dolnośląskim na przestrzeni

lat 2008-2013?

czy zmiany w województwie były podobne do obserwowanych w całym kraju?

jaka jest skala wykorzystania przez organizacje pozarządowe z terenu województwa

dolnośląskiego funduszy unijnych?

w jakim zakresie ogólnodostępne dane statystyczne, raporty z badań oraz

opracowania pozwalają odpowiedzieć na postawione pytania badawcze projektu?

Badanie desk research (inaczej analiza danych zastanych, analiza dokumentów,

„badania gabinetowe”) jest jedną z metod badań tzw. niereaktywnych, czyli nie

wykorzystujących interakcji pomiędzy badaczem a respondentem. Analiza dokumentów

posłużyła do skonstruowania podłoża teoretycznego dla badanych zagadnień oraz

sformułowania pytań badawczych. Analizie poddano następujące dane, dokumenty i publikacje:

akty prawne,

dokumenty programowe PO KL,

dokumenty o charakterze strategicznym opracowane w województwie dolnośląskim,

raporty z badań trzeciego sektora w województwie dolnośląskim, tj.

o Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – raport z badań (2008)

o Raport podsumowujący badanie socjologiczne funkcjonowania organizacji

pozarządowych działających w obszarze pomocy i integracji społecznej na

terenie Dolnego Śląska (2010)

o Raport potrzeb i możliwości podmiotów integracyjno-społecznych

województwa dolnośląskiego (2010)

raporty z ogólnopolskich badań trzeciego sektora oraz diagnozy stanu

społeczeństwa obywatelskiego,

bazy danych oraz opracowania statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego

i Banku Danych Lokalnych GUS,

Jaki jest wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na realizację zadań

publicznych wykonywanych przez dolnośląskie organizacje pozarządowe oraz

podmioty wymienione w art. 3, ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku

o działalności pożytku publicznego i wolontariacie w latach 2007-2013?

Jakie zmiany zaszły w sektorze pozarządowym województwa dolnośląskiego na

przestrzeni lat 2008-2013?

Analiza kondycji dolnośląskich organizacji pozarządowych oraz opis zmian, jakie

zaszły w obszarze społeczeństwa obywatelskiego w ostatnich latach, koncentrowały się

w szczególności na:

1. określeniu wpływu funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na realizację zadań


podmioty wymienione w art.3, ust. 3 ustawy z dni. 24 kwietnia 2003 r. o działalności

pożytku publicznego i wolontariacie w latach 2007-2013;

2. określeniu stanu współpracy organizacji pozarządowych z władzami samorządowymi

w województwie dolnośląskim;

3. opisie zmian, jakie zaszły w sektorze pozarządowym w województwie dolnośląskim

na przestrzeni lat 2008-2013;

4. opisie aktualnej struktury organizacji pozarządowych w województwie dolnośląskim,

ich działalności, otoczenia i potrzeb;

5. zidentyfikowaniu poziomu wiedzy organizacji w województwie dolnośląskim na temat

pozyskiwania funduszy strukturalnych i podejmowanej aktywności w tym zakresie;

6. zidentyfikowaniu wykorzystywanych przez organizacje źródeł wsparcia

merytorycznego i doradczego przy pozyskiwaniu funduszy strukturalnych UE oraz

zakresu uzyskanego i oczekiwanego wsparcia.

Badania na potrzeby raportu zostały przeprowadzone przez Centrum Monitoringu

Społecznego i Kultury Obywatelskiej we Wrocławiu w drugiej połowie 2013 roku. Składały

się one z etapu badań jakościowych (analiza danych zastanych), badań ilościowych

(realizowanych metodą CATI) oraz badań jakościowych pogłębiających wyniki badań

ilościowych (realizowanych metodą zogniskowanych wywiadów grupowych).

3. Opis zastosowanej metodologii W celu uzyskania wiarygodnych wyników i udzielenia wyczerpujących odpowiedzi na

założone pytania badawcze, niezbędne było przeprowadzenie wieloetapowego badania

i połączenie w nim różnorodnych rodzajów danych i metod badawczych, tzn. zastosowanie

triangulacji metodologicznej. Sprowadzała się ona do triangulacji źródeł danych, bowiem

14

zostały przeanalizowane zarówno dokumenty zastane, jak i dane wywołane, oraz

triangulacji metod badawczych, która polegała na łączeniu metody analizy dokumentów,

wywiadów grupowych i wywiadów realizowanych metodą CATI.

Pierwszym etapem badania było przeprowadzenie analizy danych zastanych

gromadzonych przez organy administracji rządowej i samorządowej, urzędy statystyczne,

parasolowe organizacje pozarządowe oraz w oparciu o zasoby internetowe, których

wiarygodność została zweryfikowana. Założeniem tej fazy badania było uzyskanie

wstępnych odpowiedzi na następujące pytania:

w jaki sposób zmieniał się trzeci sektor w województwie dolnośląskim na przestrzeni

lat 2008-2013?

czy zmiany w województwie były podobne do obserwowanych w całym kraju?

jaka jest skala wykorzystania przez organizacje pozarządowe z terenu województwa

dolnośląskiego funduszy unijnych?

w jakim zakresie ogólnodostępne dane statystyczne, raporty z badań oraz

opracowania pozwalają odpowiedzieć na postawione pytania badawcze projektu?

Badanie desk research (inaczej analiza danych zastanych, analiza dokumentów,

„badania gabinetowe”) jest jedną z metod badań tzw. niereaktywnych, czyli nie

wykorzystujących interakcji pomiędzy badaczem a respondentem. Analiza dokumentów

posłużyła do skonstruowania podłoża teoretycznego dla badanych zagadnień oraz

sformułowania pytań badawczych. Analizie poddano następujące dane, dokumenty i publikacje:

akty prawne,

dokumenty programowe PO KL,

dokumenty o charakterze strategicznym opracowane w województwie dolnośląskim,

raporty z badań trzeciego sektora w województwie dolnośląskim, tj.

o Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – raport z badań (2008)

o Raport podsumowujący badanie socjologiczne funkcjonowania organizacji

pozarządowych działających w obszarze pomocy i integracji społecznej na

terenie Dolnego Śląska (2010)

o Raport potrzeb i możliwości podmiotów integracyjno-społecznych

województwa dolnośląskiego (2010)

raporty z ogólnopolskich badań trzeciego sektora oraz diagnozy stanu

społeczeństwa obywatelskiego,

bazy danych oraz opracowania statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego

i Banku Danych Lokalnych GUS,

Jaki jest wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na realizację zadań


podmioty wymienione w art. 3, ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku

o działalności pożytku publicznego i wolontariacie w latach 2007-2013?

Jakie zmiany zaszły w sektorze pozarządowym województwa dolnośląskiego na

przestrzeni lat 2008-2013?

Analiza kondycji dolnośląskich organizacji pozarządowych oraz opis zmian, jakie

zaszły w obszarze społeczeństwa obywatelskiego w ostatnich latach, koncentrowały się

w szczególności na:

1. określeniu wpływu funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na realizację zadań


podmioty wymienione w art.3, ust. 3 ustawy z dni. 24 kwietnia 2003 r. o działalności

pożytku publicznego i wolontariacie w latach 2007-2013;

2. określeniu stanu współpracy organizacji pozarządowych z władzami samorządowymi

w województwie dolnośląskim;

3. opisie zmian, jakie zaszły w sektorze pozarządowym w województwie dolnośląskim

na przestrzeni lat 2008-2013;

4. opisie aktualnej struktury organizacji pozarządowych w województwie dolnośląskim,

ich działalności, otoczenia i potrzeb;

5. zidentyfikowaniu poziomu wiedzy organizacji w województwie dolnośląskim na temat

pozyskiwania funduszy strukturalnych i podejmowanej aktywności w tym zakresie;

6. zidentyfikowaniu wykorzystywanych przez organizacje źródeł wsparcia

merytorycznego i doradczego przy pozyskiwaniu funduszy strukturalnych UE oraz

zakresu uzyskanego i oczekiwanego wsparcia.

Badania na potrzeby raportu zostały przeprowadzone przez Centrum Monitoringu

Społecznego i Kultury Obywatelskiej we Wrocławiu w drugiej połowie 2013 roku. Składały

się one z etapu badań jakościowych (analiza danych zastanych), badań ilościowych

(realizowanych metodą CATI) oraz badań jakościowych pogłębiających wyniki badań

ilościowych (realizowanych metodą zogniskowanych wywiadów grupowych).

3. Opis zastosowanej metodologii W celu uzyskania wiarygodnych wyników i udzielenia wyczerpujących odpowiedzi na

założone pytania badawcze, niezbędne było przeprowadzenie wieloetapowego badania

i połączenie w nim różnorodnych rodzajów danych i metod badawczych, tzn. zastosowanie

triangulacji metodologicznej. Sprowadzała się ona do triangulacji źródeł danych, bowiem

15

Forma prawna organizacji

stowarzyszenie (62%)klub sportowy (15%)fundacja (9%)towarzystwo (5%)związek (4%)inna (5%)

Realizacja zadań publicznych

tak (95%) nie (5%)

Większość respondentów badania ilościowego reprezentowała organizacje

zlokalizowane w mieście (80%). Zgodnie z założeniem w badaniu nadreprezentowane były

organizacje z co najmniej pięcioletnim stażem, młodsze stanowiły jedynie 9% próby. 44%

organizacji biorących udział w badaniu ilościowym miała status organizacji pożytku

publicznego.

Lokalizacja organizacji

miasto (80%) wieś (20%)

opracowania dotyczące sektora non-profit sporządzone przez Ministerstwo

Finansów, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Rozwoju

Regionalnego,

zawartość stron internetowych Urzędu Marszałkowskiego Województwa

Dolnośląskiego oraz wybranych dolnośląskich organizacji pozarządowych.

Po etapie analizy danych zastanych nastąpiła faza ilościowych i jakościowych badań

empirycznych.


wspomaganych komputerowo (CATI) z przedstawicielami organizacji pozarządowych oraz

podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności

pożytku publicznego i o wolontariacie, działającymi na terenie województwa dolnośląskiego.

Badanie jakościowe zostało przeprowadzone techniką zogniskowanych wywiadów

grupowych (FGI) i również obejmowało przedstawicieli dolnośląskich organizacji

pozarządowych i podmiotów wymienionych w ustawie.

Wykonawcą badania techniką CATI była firma badawcza BIOSTAT. Badanie zostało

zrealizowane w terminie od 1 sierpnia 2013 r. do 30 września 2013 r. Wzięło w nim udział

940 przedstawicieli dolnośląskich organizacji pozarządowych z czterech podregionów:

jeleniogórskiego, wałbrzyskiego, legnickiego i wrocławskiego. Dobór próby miał charakter

warstwowo-kwotowy. Przy jej doborze uwzględniono - obok podregionu, w którym znajduje

się siedziba organizacji – takie zmienne, jak forma prawna organizacji oraz obszar

tematyczny realizowanych zadań publicznych.

Rozkład próby w badaniach ilościowych przedstawiał się następująco:

Lokalizacja organizacji w podregionie województwa dolnośląskiego

jeleniogórski (13%)wałbrzyski (24%)

legnicko-głogowski (12%)wrocławski (51%)

16


stowarzyszenie (62%)klub sportowy (15%)fundacja (9%)towarzystwo (5%)związek (4%)inna (5%)

Realizacja zadań publicznych

tak (95%) nie (5%)

Większość respondentów badania ilościowego reprezentowała organizacje

zlokalizowane w mieście (80%). Zgodnie z założeniem w badaniu nadreprezentowane były

organizacje z co najmniej pięcioletnim stażem, młodsze stanowiły jedynie 9% próby. 44%

organizacji biorących udział w badaniu ilościowym miała status organizacji pożytku

publicznego.

Lokalizacja organizacji

miasto (80%) wieś (20%)

opracowania dotyczące sektora non-profit sporządzone przez Ministerstwo

Finansów, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Rozwoju

Regionalnego,

zawartość stron internetowych Urzędu Marszałkowskiego Województwa

Dolnośląskiego oraz wybranych dolnośląskich organizacji pozarządowych.

Po etapie analizy danych zastanych nastąpiła faza ilościowych i jakościowych badań

empirycznych.


wspomaganych komputerowo (CATI) z przedstawicielami organizacji pozarządowych oraz

podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności

pożytku publicznego i o wolontariacie, działającymi na terenie województwa dolnośląskiego.

Badanie jakościowe zostało przeprowadzone techniką zogniskowanych wywiadów

grupowych (FGI) i również obejmowało przedstawicieli dolnośląskich organizacji

pozarządowych i podmiotów wymienionych w ustawie.

Wykonawcą badania techniką CATI była firma badawcza BIOSTAT. Badanie zostało

zrealizowane w terminie od 1 sierpnia 2013 r. do 30 września 2013 r. Wzięło w nim udział

940 przedstawicieli dolnośląskich organizacji pozarządowych z czterech podregionów:

jeleniogórskiego, wałbrzyskiego, legnickiego i wrocławskiego. Dobór próby miał charakter

warstwowo-kwotowy. Przy jej doborze uwzględniono - obok podregionu, w którym znajduje

się siedziba organizacji – takie zmienne, jak forma prawna organizacji oraz obszar

tematyczny realizowanych zadań publicznych.

Rozkład próby w badaniach ilościowych przedstawiał się następująco:

Lokalizacja organizacji w podregionie województwa dolnośląskiego

jeleniogórski (13%)wałbrzyski (24%)

legnicko-głogowski (12%)wrocławski (51%)

17

Jeśli chodzi o obszary tematyczne działalności organizacji, których reprezentanci

wzięli udział w badaniu ilościowym, to najwięcej z nich zajmowało się tematyką dzieci

i młodzieży, sportem, rekreacją, turystyką i wypoczynkiem oraz nauką, edukacją, oświatą

i wychowaniem.

Obszar działalności organizacji

Liczba Procent

młodzież i dzieci 332 37,0

aktywizacja lokalnych społeczności 46 5,0

osoby niepełnosprawne, rehabilitacja 83 9,0

nauka, edukacja, oświata, wychowanie 208 23,0

usługi socjalne i pomoc społeczna, dobroczynność 73 8,0

ochrona zdrowia i życia 125 14,0

rozwój gospodarczy, przedsiębiorczość, rzemiosło 18 2,0

sport, rekreacja, turystyka, wypoczynek 319 35,0

szkolenia 49 5,0

prawa człowieka 14 2,0

doradztwo 18 2,0

kultura i sztuka 131 15,0

współpraca z regionami, rozwój regionalny 34 4,0

ochrona środowiska 72 8,0

działania na rzecz odnowy wsi 14 2,0

religia, ruchy polityczne 4 1,0

Uwaga: wartości procentowe nie sumują się do 100%, ponieważ organizacje mogły wskazać maksymalnie trzy odpowiedzi.

W pierwszej kolejności wykonano badania pilotażowe na próbie N=40 przy użyciu

kwestionariusza wywiadu przekazanego przez CMSiKO zaakceptowanego przez

Zamawiającego (Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego). Następnie dokonano

drobnych korekt w kwestionariuszu, które dotyczyły głównie kolejności odpowiedzi

w kafeterii, dodano również kilka odpowiedzi do kafeterii w niektórych pytaniach (co

pozwoliło zmniejszyć w badaniach właściwych odsetek odpowiedzi w kategorii „inne”).

Badania właściwe na próbie N=900 zrealizowano przy założeniu kwotowego doboru próby

ustalonego przez Zamawiającego. Za zrealizowany wywiad uznawano taki, w którym liczba

braków danych nie przekroczyła 5%. W rzeczywistości baza zawierająca wyniki badań

praktycznie nie miała braków danych. W badaniu CATI kwestionariusz zawierał około 45

Wiek organizacji

rok lub mniej (1%)od 1 roku do 3 lat (4%)od 3 do 5 lat (4%)od 5 do 10 lat (21%)od 10 do 25 lat (38%)25 lat lub więcej (32%)

Posiadanie statusu Organizacji Pożytku Publicznego

tak (44%) nie (56%)

Co trzecia organizacja miała doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy unijnych, co

odbiegało od wstępnych założeń projektu. Okazało się jednak, że na Dolnym Śląsku

podmioty trzeciego sektora posiadające takie doświadczenie są w zdecydowanej

mniejszości, dlatego próby rekrutowania do badań głównie takich organizacji znacząco

odbiegałyby od rzeczywistych proporcji, a w konsekwencji fałszowały obraz rzeczywistości.

Poza tym ważne jest zrozumienie, dlaczego organizacje pozarządowe nie starają się

pozyskiwać środków europejskich, a odpowiedź na to pytanie jest łatwiejsza dzięki

zaangażowaniu do badań respondentów reprezentujących właśnie takie podmioty.

Doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy unijnych

tak (32%) nie (68%)

18

Jeśli chodzi o obszary tematyczne działalności organizacji, których reprezentanci

wzięli udział w badaniu ilościowym, to najwięcej z nich zajmowało się tematyką dzieci

i młodzieży, sportem, rekreacją, turystyką i wypoczynkiem oraz nauką, edukacją, oświatą

i wychowaniem.

Obszar działalności organizacji

Liczba Procent





usługi socjalne i pomoc społeczna, dobroczynność 73 8,0




szkolenia 49 5,0


doradztwo 18 2,0






Uwaga: wartości procentowe nie sumują się do 100%, ponieważ organizacje mogły wskazać maksymalnie trzy odpowiedzi.

W pierwszej kolejności wykonano badania pilotażowe na próbie N=40 przy użyciu

kwestionariusza wywiadu przekazanego przez CMSiKO zaakceptowanego przez

Zamawiającego (Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego). Następnie dokonano

drobnych korekt w kwestionariuszu, które dotyczyły głównie kolejności odpowiedzi

w kafeterii, dodano również kilka odpowiedzi do kafeterii w niektórych pytaniach (co

pozwoliło zmniejszyć w badaniach właściwych odsetek odpowiedzi w kategorii „inne”).

Badania właściwe na próbie N=900 zrealizowano przy założeniu kwotowego doboru próby

ustalonego przez Zamawiającego. Za zrealizowany wywiad uznawano taki, w którym liczba

braków danych nie przekroczyła 5%. W rzeczywistości baza zawierająca wyniki badań

praktycznie nie miała braków danych. W badaniu CATI kwestionariusz zawierał około 45

Wiek organizacji

rok lub mniej (1%)od 1 roku do 3 lat (4%)od 3 do 5 lat (4%)od 5 do 10 lat (21%)od 10 do 25 lat (38%)25 lat lub więcej (32%)

Posiadanie statusu Organizacji Pożytku Publicznego

tak (44%) nie (56%)

Co trzecia organizacja miała doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy unijnych, co

odbiegało od wstępnych założeń projektu. Okazało się jednak, że na Dolnym Śląsku

podmioty trzeciego sektora posiadające takie doświadczenie są w zdecydowanej

mniejszości, dlatego próby rekrutowania do badań głównie takich organizacji znacząco

odbiegałyby od rzeczywistych proporcji, a w konsekwencji fałszowały obraz rzeczywistości.

Poza tym ważne jest zrozumienie, dlaczego organizacje pozarządowe nie starają się

pozyskiwać środków europejskich, a odpowiedź na to pytanie jest łatwiejsza dzięki

zaangażowaniu do badań respondentów reprezentujących właśnie takie podmioty.


tak (32%) nie (68%)

19


stowarzyszenie inne (59,4%)

stowarzyszenie sportowe (5,4%)

fundacja (21,6%)

inny podmiot (13,6%)

Doświadczenie w realizacji zadań publicznych

tak (75,7%) nie (24,3%)


tak (59,5%) nie (40,5%)

Większość organizacji reprezentowanych w badaniach jakościowych działało

regionalnie, duża część wykazała działalność lokalną i ponadlokalną, jedynie kilka

organizacji podejmowało aktywność na poziomie krajowym i międzynarodowym.

Zasięg działania

lokalny (16,2%)

ponadlokalny - kilka gmin, powiatów (13,5%)regionalny (51,4%)

krajowy - co najmniej kilka województw (8,1%)międzynarodowy (8,1%)

brak danych (2,7%)

Pod względem obszaru tematycznego działalności organizacji uczestnikami badania

byli przeważnie przedstawiciele organizacji, które zajmują się aktywizacją lokalnych

społeczności, młodzieżą i dziećmi, osobami niepełnosprawnymi, rehabilitacją, a także

pytań zamkniętych lub półotwartych (zawierających odpowiedź „inne, jakie?”), były to

pytania różnego typu, zarówno wielokrotnego wyboru jak i pytania na skali punktowej (patrz

aneks). Pytania otwarte znajdowały się jedynie w metryczce (pytania dotyczące typu

organizacji, liczby członków itp.) Respondentami w badaniu były osoby reprezentujące

organizację, posiadające wiedzę na temat pozyskiwania przez organizację funduszy

unijnych w ostatnich 5 latach oraz na temat współpracy organizacji z samorządem.

Badanie techniką FGI (zogniskowanych wywiadów grupowych) zostało zrealizowane

w terminie od 9 października 2013 r. do 29 października 2013 r. Przeprowadzono cztery

wywiady fokusowe, które były moderowane i obsługiwane technicznie przez dwóch

pracowników CMSiKO: dwa we Wrocławiu (9 i 29 października 2013 r.), jeden w Legnicy

(15 października 2013 r.) i jeden w Wałbrzychu (17 października 2013 r.). Obydwa wywiady

przeprowadzone we Wrocławiu odbyły się w profesjonalnej sali fokusowej w Szkole Wyższej

Psychologii Społecznej, z kolei w Legnicy i Wałbrzychu z powodu braku takich miejsc,

badanie przeprowadzone zostało w niewielkich salach hotelowych. Wszystkie 4 badania

fokusowe odbyły się w godzinach popołudniowych i trwały od 1,5 do 2 godzin. Oprócz

udziału w dyskusji, uczestnicy wypełniali krótkie materiały dodatkowe.

Do każdego wywiadu grupowego zostało zrekrutowanych 10-11 osób. Rekrutacja

realizowana była przy pomocy tej samej bazy danych, którą przekazano wykonawcy badań

ilościowych, a ponadto poprzez zamieszczenie informacji na stronie internetowej CMSiKO,

zamieszczenie informacji o badaniach w dolnośląskim serwisie ngo.pl, w newsletterze

Sektor3 oraz poprzez osobisty kontakt z organizacjami. Używano kwestionariusza

rekrutacyjnego zawierającego kilkanaście pytań. Podczas realizacji badania najwyższa

frekwencja była w Wałbrzychu, gdzie na badanie przybyło aż 12 osób, mimo iż

rekrutowanych było 10. W Legnicy w dyskusji uczestniczyło 9 osób, we Wrocławiu

w pierwszym spotkaniu wzięło udział 7, a w drugim 9 osób. W badaniu FGI łącznie

uczestniczyło 37 osób. Dobór próby miał charakter celowy. Głównym założeniem doboru

uczestników badania było zróżnicowanie reprezentowanych przez nich organizacji zarówno

pod względem obszaru tematycznego działalności (realizowanych zadań), jak i pod kątem

doświadczeń w pozyskiwaniu funduszy unijnych oraz realizacji zadań publicznych. Ponadto

osoby zapraszane do udziału w wywiadach miały posiadać wiedzę na temat obecnego

funkcjonowania organizacji oraz działań podejmowanych w ostatnich pięciu latach. Takie

założenia rekrutacyjne sprawiły, że w badaniach fokusowych wzięły udział prawie wyłącznie

osoby z zarządów organizacji, a nie szeregowi pracownicy czy wolontariusze. Pozwoliło to

na zebranie wartościowych, z punktu widzenia celów badania, opinii reprezentantów

organizacji pozarządowych.

Rozkład próby w badaniach jakościowych przedstawiał się następująco:

20


stowarzyszenie inne (59,4%)

stowarzyszenie sportowe (5,4%)

fundacja (21,6%)

inny podmiot (13,6%)

Doświadczenie w realizacji zadań publicznych

tak (75,7%) nie (24,3%)


tak (59,5%) nie (40,5%)

Większość organizacji reprezentowanych w badaniach jakościowych działało

regionalnie, duża część wykazała działalność lokalną i ponadlokalną, jedynie kilka

organizacji podejmowało aktywność na poziomie krajowym i międzynarodowym.

Zasięg działania

lokalny (16,2%)

ponadlokalny - kilka gmin, powiatów (13,5%)regionalny (51,4%)

krajowy - co najmniej kilka województw (8,1%)międzynarodowy (8,1%)

brak danych (2,7%)

Pod względem obszaru tematycznego działalności organizacji uczestnikami badania

byli przeważnie przedstawiciele organizacji, które zajmują się aktywizacją lokalnych

społeczności, młodzieżą i dziećmi, osobami niepełnosprawnymi, rehabilitacją, a także

pytań zamkniętych lub półotwartych (zawierających odpowiedź „inne, jakie?”), były to

pytania różnego typu, zarówno wielokrotnego wyboru jak i pytania na skali punktowej (patrz

aneks). Pytania otwarte znajdowały się jedynie w metryczce (pytania dotyczące typu

organizacji, liczby członków itp.) Respondentami w badaniu były osoby reprezentujące

organizację, posiadające wiedzę na temat pozyskiwania przez organizację funduszy

unijnych w ostatnich 5 latach oraz na temat współpracy organizacji z samorządem.

Badanie techniką FGI (zogniskowanych wywiadów grupowych) zostało zrealizowane

w terminie od 9 października 2013 r. do 29 października 2013 r. Przeprowadzono cztery

wywiady fokusowe, które były moderowane i obsługiwane technicznie przez dwóch

pracowników CMSiKO: dwa we Wrocławiu (9 i 29 października 2013 r.), jeden w Legnicy

(15 października 2013 r.) i jeden w Wałbrzychu (17 października 2013 r.). Obydwa wywiady

przeprowadzone we Wrocławiu odbyły się w profesjonalnej sali fokusowej w Szkole Wyższej

Psychologii Społecznej, z kolei w Legnicy i Wałbrzychu z powodu braku takich miejsc,

badanie przeprowadzone zostało w niewielkich salach hotelowych. Wszystkie 4 badania

fokusowe odbyły się w godzinach popołudniowych i trwały od 1,5 do 2 godzin. Oprócz

udziału w dyskusji, uczestnicy wypełniali krótkie materiały dodatkowe.

Do każdego wywiadu grupowego zostało zrekrutowanych 10-11 osób. Rekrutacja

realizowana była przy pomocy tej samej bazy danych, którą przekazano wykonawcy badań

ilościowych, a ponadto poprzez zamieszczenie informacji na stronie internetowej CMSiKO,

zamieszczenie informacji o badaniach w dolnośląskim serwisie ngo.pl, w newsletterze

Sektor3 oraz poprzez osobisty kontakt z organizacjami. Używano kwestionariusza

rekrutacyjnego zawierającego kilkanaście pytań. Podczas realizacji badania najwyższa

frekwencja była w Wałbrzychu, gdzie na badanie przybyło aż 12 osób, mimo iż

rekrutowanych było 10. W Legnicy w dyskusji uczestniczyło 9 osób, we Wrocławiu

w pierwszym spotkaniu wzięło udział 7, a w drugim 9 osób. W badaniu FGI łącznie

uczestniczyło 37 osób. Dobór próby miał charakter celowy. Głównym założeniem doboru

uczestników badania było zróżnicowanie reprezentowanych przez nich organizacji zarówno

pod względem obszaru tematycznego działalności (realizowanych zadań), jak i pod kątem

doświadczeń w pozyskiwaniu funduszy unijnych oraz realizacji zadań publicznych. Ponadto

osoby zapraszane do udziału w wywiadach miały posiadać wiedzę na temat obecnego

funkcjonowania organizacji oraz działań podejmowanych w ostatnich pięciu latach. Takie

założenia rekrutacyjne sprawiły, że w badaniach fokusowych wzięły udział prawie wyłącznie

osoby z zarządów organizacji, a nie szeregowi pracownicy czy wolontariusze. Pozwoliło to

na zebranie wartościowych, z punktu widzenia celów badania, opinii reprezentantów

organizacji pozarządowych.

Rozkład próby w badaniach jakościowych przedstawiał się następująco:

21

Spełnione zostały również warunki określone przez Zamawiającego badania

w zakresie realizacji zadań publicznych przez badane organizacje, gdyż większość z nich je

realizowała. Rozbieżność w stosunku do oczekiwań Zamawiającego pojawiła się

w przypadku realizacji przez organizacje projektów finansowanych z funduszy

strukturalnych. Aż 16 organizacji w ogóle nie realizowało żadnych projektów, 5

z uczestniczących w badaniu organizacji udało się zrealizować tylko jeden projekt, 1

organizacja zrealizowała 2-3 projekty, 3 organizacje 4-5 projektów, z kolei 9 organizacjom

udało się zrealizować więcej niż 5 projektów unijnych. Ze wszystkich uczestniczących

w wywiadzie organizacji trzy nie przekazały informacji na temat liczby zrealizowanych

projektów.

Uczestnikami wywiadów fokusowych byli w dużej mierze ludzie w wieku powyżej 55.

roku życia lub osoby młode – pomiędzy 26-35 rokiem życia. Nieco mniejszą grupę stanowiły

osoby między 36. a 55. rokiem życia. W badaniach praktycznie nie uczestniczyły osoby

poniżej 25. roku życia. Aż 70,4% biorących udział w badaniu stanowiły kobiety, co

potwierdza tezę o feminizacji personelu trzeciego sektora. Respondenci mieli zdecydowanie

wyższy poziom wykształcenia niż średnia krajowa: 73,0% posiadało wykształcenie wyższe,

21,6% wykształcenie średnie. W ogromnej przewadze rozmówcy zogniskowanych

wywiadów grupowych pełnili funkcje zarządcze w organizacji: byli to prezesi, członkowie

zarządu, menadżerowie. Znacznie mniejszą grupę stanowią pracownicy nie pełniący funkcji

zarządczych, ale zorientowani w sprawach działalności organizacji. W badaniu w ogóle nie

uczestniczyli tzw. zwykli (szeregowi) członkowie organizacji oraz wolontariusze.

W trakcie realizacji badań nie pojawiły się problemy mające decydujący wpływ na ich

przebieg. W przypadku badania CATI znaczenie miał termin realizacji badań (przez

pierwszy miesiąc odbywały się one podczas letniego sezonu urlopowego), co mogło

stanowić problem w dostępności i dyspozycyjności niektórych respondentów. Część

respondentów badań ilościowych CATI wskazywało, ze czas rozmowy z ankieterem był dla

nich zbyt długi i przerywało rozmowę. Wówczas ankieter dzwonił ponownie w innym

ustalonym terminie, żeby dokończyć rozpoczęty wywiad. Ankieterzy spotykali się również

z odmową udziału w badaniach, ale były to nieliczne przypadki.

Przy rekrutacji do badań jakościowych z respondentami kontaktowano się

telefonicznie na podstawie baz organizacji pozarządowych działających na terenie Dolnego

Śląska. Stosunkowo często problemem okazywał się nieaktualny numer telefonu bądź

zaprzestanie działalności organizacji figurującej w bazie. Problemem było także to, iż

nierzadko osoby zainteresowane uczestnictwem w wywiadzie nie spełniały warunku

pozyskiwania środków publicznych albo funduszy unijnych, albo nie posiadały statutu

stowarzyszenia tylko np. prowadziły innego rodzaju działalność. Podsumowując, częstym

problemem było dotarcie do podmiotów idealnie wpasowujących się w wymagania i kryteria

edukacją, oświatą i kulturą. Część respondentów jako zakres działalności swojej organizacji

wskazywała usługi socjalne i pomoc społeczną, ochronę zdrowia i życia, rozwój

gospodarczy, przedsiębiorczość, rzemiosło, a także sport, turystykę, rekreację, prawa

człowieka, szkolenia, doradztwo, kulturę i sztukę. Niewielka liczba uczestników jako obszar

działalności wskazała współpracę z regionami, rozwój regionalny i ochronę środowiska.

Żadna z organizacji uczestniczących w badaniu nie wskazała działań na rzecz odnowy wsi

oraz religii i ruchów politycznych.

Obszary tematyczne działania organizacji

Liczba Procent





usługi socjalne i pomoc społeczna 5 13,5




szkolenia 4 10,8


doradztwo 3 8,1






Uwaga: wartości procentowe nie sumują się do 100%, ponieważ organizacje mogły wskazać maksymalnie dwie odpowiedzi.

W badaniu FGI uczestniczyli przedstawiciele zarówno organizacji młodych,

działających w trzecim sektorze nie dłużej niż 5 lat (10 organizacji), jak i organizacje bardziej

doświadczone prowadzące działalność dłużej niż 5 lat (26 organizacji). Jedna organizacja

nie określiła od jak dawna działa na rynku. Zgodnie z założeniami przyjętymi przez

Zamawiającego w badaniu jakościowym przeważali przedstawiciele różnego rodzaju

stowarzyszeń, stanowili oni 64,8% ogółu badanych. Udział przedstawicieli fundacji wynosił

13,6%, innych podmiotów 13,6%.

22

Spełnione zostały również warunki określone przez Zamawiającego badania

w zakresie realizacji zadań publicznych przez badane organizacje, gdyż większość z nich je

realizowała. Rozbieżność w stosunku do oczekiwań Zamawiającego pojawiła się

w przypadku realizacji przez organizacje projektów finansowanych z funduszy

strukturalnych. Aż 16 organizacji w ogóle nie realizowało żadnych projektów, 5

z uczestniczących w badaniu organizacji udało się zrealizować tylko jeden projekt, 1

organizacja zrealizowała 2-3 projekty, 3 organizacje 4-5 projektów, z kolei 9 organizacjom

udało się zrealizować więcej niż 5 projektów unijnych. Ze wszystkich uczestniczących

w wywiadzie organizacji trzy nie przekazały informacji na temat liczby zrealizowanych

projektów.

Uczestnikami wywiadów fokusowych byli w dużej mierze ludzie w wieku powyżej 55.

roku życia lub osoby młode – pomiędzy 26-35 rokiem życia. Nieco mniejszą grupę stanowiły

osoby między 36. a 55. rokiem życia. W badaniach praktycznie nie uczestniczyły osoby

poniżej 25. roku życia. Aż 70,4% biorących udział w badaniu stanowiły kobiety, co

potwierdza tezę o feminizacji personelu trzeciego sektora. Respondenci mieli zdecydowanie

wyższy poziom wykształcenia niż średnia krajowa: 73,0% posiadało wykształcenie wyższe,

21,6% wykształcenie średnie. W ogromnej przewadze rozmówcy zogniskowanych

wywiadów grupowych pełnili funkcje zarządcze w organizacji: byli to prezesi, członkowie

zarządu, menadżerowie. Znacznie mniejszą grupę stanowią pracownicy nie pełniący funkcji

zarządczych, ale zorientowani w sprawach działalności organizacji. W badaniu w ogóle nie

uczestniczyli tzw. zwykli (szeregowi) członkowie organizacji oraz wolontariusze.

W trakcie realizacji badań nie pojawiły się problemy mające decydujący wpływ na ich

przebieg. W przypadku badania CATI znaczenie miał termin realizacji badań (przez

pierwszy miesiąc odbywały się one podczas letniego sezonu urlopowego), co mogło

stanowić problem w dostępności i dyspozycyjności niektórych respondentów. Część

respondentów badań ilościowych CATI wskazywało, ze czas rozmowy z ankieterem był dla

nich zbyt długi i przerywało rozmowę. Wówczas ankieter dzwonił ponownie w innym

ustalonym terminie, żeby dokończyć rozpoczęty wywiad. Ankieterzy spotykali się również

z odmową udziału w badaniach, ale były to nieliczne przypadki.

Przy rekrutacji do badań jakościowych z respondentami kontaktowano się

telefonicznie na podstawie baz organizacji pozarządowych działających na terenie Dolnego

Śląska. Stosunkowo często problemem okazywał się nieaktualny numer telefonu bądź

zaprzestanie działalności organizacji figurującej w bazie. Problemem było także to, iż

nierzadko osoby zainteresowane uczestnictwem w wywiadzie nie spełniały warunku

pozyskiwania środków publicznych albo funduszy unijnych, albo nie posiadały statutu

stowarzyszenia tylko np. prowadziły innego rodzaju działalność. Podsumowując, częstym

problemem było dotarcie do podmiotów idealnie wpasowujących się w wymagania i kryteria

edukacją, oświatą i kulturą. Część respondentów jako zakres działalności swojej organizacji

wskazywała usługi socjalne i pomoc społeczną, ochronę zdrowia i życia, rozwój

gospodarczy, przedsiębiorczość, rzemiosło, a także sport, turystykę, rekreację, prawa

człowieka, szkolenia, doradztwo, kulturę i sztukę. Niewielka liczba uczestników jako obszar

działalności wskazała współpracę z regionami, rozwój regionalny i ochronę środowiska.

Żadna z organizacji uczestniczących w badaniu nie wskazała działań na rzecz odnowy wsi

oraz religii i ruchów politycznych.

Obszary tematyczne działania organizacji

Liczba Procent





usługi socjalne i pomoc społeczna 5 13,5




szkolenia 4 10,8


doradztwo 3 8,1






Uwaga: wartości procentowe nie sumują się do 100%, ponieważ organizacje mogły wskazać maksymalnie dwie odpowiedzi.

W badaniu FGI uczestniczyli przedstawiciele zarówno organizacji młodych,

działających w trzecim sektorze nie dłużej niż 5 lat (10 organizacji), jak i organizacje bardziej

doświadczone prowadzące działalność dłużej niż 5 lat (26 organizacji). Jedna organizacja

nie określiła od jak dawna działa na rynku. Zgodnie z założeniami przyjętymi przez

Zamawiającego w badaniu jakościowym przeważali przedstawiciele różnego rodzaju

stowarzyszeń, stanowili oni 64,8% ogółu badanych. Udział przedstawicieli fundacji wynosił

13,6%, innych podmiotów 13,6%.

23

dolnośląskie dopiero na jedenastym miejscu i choć w latach 2008-2010 liczba organizacji

nieznacznie się zwiększyła (z 18,7 do 19,3 organizacji na 10 tys. mieszkańców Dolnego

Śląska), to przyrost liczby organizacji w Polsce był w omawianym okresie nieco większy niż

w regionie (z 18,6 do 19,9 organizacji na 10 tys. mieszkańców).

Ze względu na zasięg działalności w regionie wzrósł odsetek organizacji, których

zasięg działalności wykracza poza granice kraju (z 7,0% w 2008 r. do 10,0% w 2010 r.,

średnio dla Polski udział takich organizacji wynosił w 2008 r. i w 2010 r. 6,0%). Pod tym

względem województwo dolnośląskie plasuje się wraz z mazowieckim na pierwszym

miejscu w kraju. Powiększył się również udział podmiotów, które obejmują zasięgiem swojej

działalności powiat (z 25,0% w 2008 r. do 28,0% w 2010 r.). Jednocześnie zmalał odsetek

organizacji, których zasięg obejmuje najbliższe otoczenie, mniejsze niż jedna gmina (z 9,0%

do 6,0%). Oznacza to, że, dolnośląskie organizacje obejmują większy zasięg działania niż

przeciętne polskie organizacje oraz że systematycznie ten zasięg powiększają.

Ze względu na rodzaj prowadzonej działalności, o 10 punktów procentowych

zmniejszył się udział organizacji prowadzących wyłącznie nieodpłatną działalność statutową

(z 82,0% do 72,0%), a wzrósł udział podmiotów prowadzących zarówno nieodpłatną, jak

i odpłatną działalność (z 11,0% do 22,0%). Nadal jednak organizacje prowadzące

działalność gospodarczą stanowią zdecydowaną mniejszość (7% w 2008 r. i 6% w 2010 r.).

Pod tym względem sytuacja w województwie dolnośląskim, świadcząca o niewielkiej

profesjonalizacji sektora non-profit, nie odbiega od sytuacji w innych regionach.

Pod względem typu organizacji województwo notuje jeden z najwyższych w kraju

udział fundacji, które, zgodnie z danymi Banku Danych Lokalnych GUS, stanowią na

Dolnym Śląsku 10% wszystkich działających organizacji. Pozostałe organizacje to

stowarzyszenia kultury fizycznej (26,2% wszystkich dolnośląskich organizacji w 2010 r.),

ochotnicze straże pożarne (12,0%), koła łowieckie (3,4%), pozostałe stowarzyszenia i inne

organizacje społeczne (48,4%).

Ponad połowa podmiotów zlokalizowanych w województwie dolnośląskim ma swoją

siedzibę na terenie gmin miejskich (54,0% w 2008 r., 58% w 2010 r.)., a około ¼ na terenie

gmin miejsko-wiejskich (27,0% w 2008 r., 25% w 2010 r.). Są to jedne z najwyższych

wskaźników w kraju, wynikające głównie z relatywnie wysokiego wskaźnika urbanizacji

województwa dolnośląskiego.

W omawianym okresie zwiększył się udział dolnośląskich organizacji w ogólnej

liczbie podmiotów, które zadeklarowały przychód powyżej jednego miliona złotych (z 5,7%

w 2008 r. do 7,2% w 2010r.). Udział jednostek zatrudniających pracowników pozostał na

tym samym poziomie i wyniósł 13,0%. Jednocześnie nieznacznie zwiększyła się przeciętna

liczba zatrudnionych osób (z 7 do 8 osób), co biorąc pod uwagę zwiększenie liczby

bezwzględnej organizacji spowodowało wzrost liczby zatrudnionych w trzecim sektorze

określone przez Zamawiającego, jednak ostatecznie udało się zrealizować badanie zarówno

przy uczestnictwie wystarczającej liczby respondentów, jak i przy zachowaniu wymaganych

kryteriów.

4. Kondycja trzeciego sektora w województwie dolnośląskim w latach 2008-2013 w świetle danych zastanych Informacje na temat liczebności organizacji pozarządowych przedstawione

w niniejszym raporcie zostały zaczerpnięte z Banku Danych Lokalnych GUS, opracowań

GUS, raportów i baz stowarzyszenia Klon/Jawor, a także z bazy danych teleadresowych

organizacji w województwie dolnośląskim prowadzonej przez Urząd Marszałkowski

Województwa Dolnośląskiego oraz – jako uzupełnienie – bazy danych o organizacjach

prowadzonej przez Urząd Miasta Wrocławia. Należy zaznaczyć, że podawane przez różne

źródła liczebności odbiegają od siebie. Istnieje przynajmniej kilka przyczyn takiego stanu.

Pierwszym z nich jest fakt, że liczba organizacji pozarządowych w skali województwa stale

się zmienia, za czym nie nadążają oficjalne statystyki. W tym samym czasie zakładane są

jedne organizacje, podczas gdy inne zawieszają lub kończą swoją działalność. Drugą

przyczyną jest to, że organizacje, które były we wcześniejszym okresie aktywne i zostały

wpisane do określonej bazy (lub same się do niej zgłosiły) nie mają obowiązku

informowania podmiotu prowadzącego o zaprzestaniu lub zawieszeniu działalności. Istotną

kwestią pozostaje również definicja organizacji pozarządowej, która w zależności od źródła

danych jest formułowana odmiennie.

Zgodnie z danymi Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego liczba

organizacji pozarządowych w województwie dolnośląskim w roku 2010 w stosunku do roku

2008 wzrosła nieznacznie i wynosiła 5 500 w stosunku do 5 400 w 2008 roku1. Sektor

pozarządowy w Polsce rozwijał się w tym samym czasie nieco szybciej: udział organizacji

dolnośląskich w całkowitej liczbie polskich organizacji pozarządowych zmniejszył się

w omawianym okresie (2008-2010) z 7,6% do 7,3%. Warto wspomnieć, że w omawianym

okresie wzrosła w województwie dolnośląskim liczba organizacji posiadających status

organizacji pożytku publicznego (OPP) – z około 620 do 720, co oznacza, że w 2010 roku

11,7% spośród wszystkich polskich OPP było zlokalizowanych w województwie

dolnośląskim (w 2008 roku było to 11,6%). Zarówno w 2008 roku, jak i w 2010 województwo

dolnośląskie pod względem liczby organizacji pozarządowych uplasowało się na piątym

miejscu w kraju, za województwami: mazowieckim, małopolskim, śląskim i wielkopolskim.

Stosunek liczby organizacji do liczby mieszkańców plasuje natomiast województwo

1 W momencie prowadzenia badania desk research (wrzesień 2013 r.) w BDL GUS nie były dostępne dane za 2012 rok.

24

dolnośląskie dopiero na jedenastym miejscu i choć w latach 2008-2010 liczba organizacji

nieznacznie się zwiększyła (z 18,7 do 19,3 organizacji na 10 tys. mieszkańców Dolnego

Śląska), to przyrost liczby organizacji w Polsce był w omawianym okresie nieco większy niż

w regionie (z 18,6 do 19,9 organizacji na 10 tys. mieszkańców).

Ze względu na zasięg działalności w regionie wzrósł odsetek organizacji, których

zasięg działalności wykracza poza granice kraju (z 7,0% w 2008 r. do 10,0% w 2010 r.,

średnio dla Polski udział takich organizacji wynosił w 2008 r. i w 2010 r. 6,0%). Pod tym

względem województwo dolnośląskie plasuje się wraz z mazowieckim na pierwszym

miejscu w kraju. Powiększył się również udział podmiotów, które obejmują zasięgiem swojej

działalności powiat (z 25,0% w 2008 r. do 28,0% w 2010 r.). Jednocześnie zmalał odsetek

organizacji, których zasięg obejmuje najbliższe otoczenie, mniejsze niż jedna gmina (z 9,0%

do 6,0%). Oznacza to, że, dolnośląskie organizacje obejmują większy zasięg działania niż

przeciętne polskie organizacje oraz że systematycznie ten zasięg powiększają.

Ze względu na rodzaj prowadzonej działalności, o 10 punktów procentowych

zmniejszył się udział organizacji prowadzących wyłącznie nieodpłatną działalność statutową

(z 82,0% do 72,0%), a wzrósł udział podmiotów prowadzących zarówno nieodpłatną, jak

i odpłatną działalność (z 11,0% do 22,0%). Nadal jednak organizacje prowadzące

działalność gospodarczą stanowią zdecydowaną mniejszość (7% w 2008 r. i 6% w 2010 r.).

Pod tym względem sytuacja w województwie dolnośląskim, świadcząca o niewielkiej

profesjonalizacji sektora non-profit, nie odbiega od sytuacji w innych regionach.

Pod względem typu organizacji województwo notuje jeden z najwyższych w kraju

udział fundacji, które, zgodnie z danymi Banku Danych Lokalnych GUS, stanowią na

Dolnym Śląsku 10% wszystkich działających organizacji. Pozostałe organizacje to

stowarzyszenia kultury fizycznej (26,2% wszystkich dolnośląskich organizacji w 2010 r.),

ochotnicze straże pożarne (12,0%), koła łowieckie (3,4%), pozostałe stowarzyszenia i inne

organizacje społeczne (48,4%).

Ponad połowa podmiotów zlokalizowanych w województwie dolnośląskim ma swoją

siedzibę na terenie gmin miejskich (54,0% w 2008 r., 58% w 2010 r.)., a około ¼ na terenie

gmin miejsko-wiejskich (27,0% w 2008 r., 25% w 2010 r.). Są to jedne z najwyższych

wskaźników w kraju, wynikające głównie z relatywnie wysokiego wskaźnika urbanizacji

województwa dolnośląskiego.

W omawianym okresie zwiększył się udział dolnośląskich organizacji w ogólnej

liczbie podmiotów, które zadeklarowały przychód powyżej jednego miliona złotych (z 5,7%

w 2008 r. do 7,2% w 2010r.). Udział jednostek zatrudniających pracowników pozostał na

tym samym poziomie i wyniósł 13,0%. Jednocześnie nieznacznie zwiększyła się przeciętna

liczba zatrudnionych osób (z 7 do 8 osób), co biorąc pod uwagę zwiększenie liczby

bezwzględnej organizacji spowodowało wzrost liczby zatrudnionych w trzecim sektorze

określone przez Zamawiającego, jednak ostatecznie udało się zrealizować badanie zarówno

przy uczestnictwie wystarczającej liczby respondentów, jak i przy zachowaniu wymaganych

kryteriów.

4. Kondycja trzeciego sektora w województwie dolnośląskim w latach 2008-2013 w świetle danych zastanych Informacje na temat liczebności organizacji pozarządowych przedstawione

w niniejszym raporcie zostały zaczerpnięte z Banku Danych Lokalnych GUS, opracowań

GUS, raportów i baz stowarzyszenia Klon/Jawor, a także z bazy danych teleadresowych

organizacji w województwie dolnośląskim prowadzonej przez Urząd Marszałkowski

Województwa Dolnośląskiego oraz – jako uzupełnienie – bazy danych o organizacjach

prowadzonej przez Urząd Miasta Wrocławia. Należy zaznaczyć, że podawane przez różne

źródła liczebności odbiegają od siebie. Istnieje przynajmniej kilka przyczyn takiego stanu.

Pierwszym z nich jest fakt, że liczba organizacji pozarządowych w skali województwa stale

się zmienia, za czym nie nadążają oficjalne statystyki. W tym samym czasie zakładane są

jedne organizacje, podczas gdy inne zawieszają lub kończą swoją działalność. Drugą

przyczyną jest to, że organizacje, które były we wcześniejszym okresie aktywne i zostały

wpisane do określonej bazy (lub same się do niej zgłosiły) nie mają obowiązku

informowania podmiotu prowadzącego o zaprzestaniu lub zawieszeniu działalności. Istotną

kwestią pozostaje również definicja organizacji pozarządowej, która w zależności od źródła

danych jest formułowana odmiennie.

Zgodnie z danymi Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego liczba

organizacji pozarządowych w województwie dolnośląskim w roku 2010 w stosunku do roku

2008 wzrosła nieznacznie i wynosiła 5 500 w stosunku do 5 400 w 2008 roku1. Sektor

pozarządowy w Polsce rozwijał się w tym samym czasie nieco szybciej: udział organizacji

dolnośląskich w całkowitej liczbie polskich organizacji pozarządowych zmniejszył się

w omawianym okresie (2008-2010) z 7,6% do 7,3%. Warto wspomnieć, że w omawianym

okresie wzrosła w województwie dolnośląskim liczba organizacji posiadających status

organizacji pożytku publicznego (OPP) – z około 620 do 720, co oznacza, że w 2010 roku

11,7% spośród wszystkich polskich OPP było zlokalizowanych w województwie

dolnośląskim (w 2008 roku było to 11,6%). Zarówno w 2008 roku, jak i w 2010 województwo

dolnośląskie pod względem liczby organizacji pozarządowych uplasowało się na piątym

miejscu w kraju, za województwami: mazowieckim, małopolskim, śląskim i wielkopolskim.

Stosunek liczby organizacji do liczby mieszkańców plasuje natomiast województwo

1 W momencie prowadzenia badania desk research (wrzesień 2013 r.) w BDL GUS nie były dostępne dane za 2012 rok.

25

wskazania wszystkich dolnośląskich organizacji, które są zarejestrowane w bazie

Klon/Jawor (tym razem także Ochotniczych Straży Pożarnych), których łącznie jest 12 690.

Ta liczba posłużyła do obliczenia wielkości procentowych zaprezentowanych w dalszej

części tekstu. Ogólna liczba wskazań w tabeli przewyższa liczbę organizacji (wynosi 15

372), ponieważ mogły one wskazać więcej niż jeden obszar aktywności. Organizacje mogły

także wskazać więcej niż jeden szczegółowy obszar w ramach głównego obszaru. Rozkład

odpowiedzi dla województwa dolnośląskiego ilustruje poniższa tabela.

Dziedziny działań dolnośląskich organizacji w 2012 r.

Dziedziny działań organizacji liczba

Przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, działalność wspierająca 2 421 Działalność charytatywna 537 Pomoc społeczna oraz wyrównywanie szans 1 460 Pomoc ofiarom katastrof 788 Działalność na rzecz osób niepełnosprawnych 787 Działalność na rzecz osób w wieku emerytalnym 206 Działalność na rzecz kombatantów i osób represjonowanych 34 Wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej 33 Ochrona zdrowia 1 361 Ochrona i promocja zdrowia 1 116 Przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym 491 Ochrona praw 725 Upowszechnianie i ochrona wolności i praw człowieka, swobód obywatelskich oraz działań wspomagających rozwój demokracji 536 Działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn 193 Upowszechnianie i ochrona praw konsumentów 94 Działalność na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechnianie i ochrona praw dziecka 203 Przeciwdziałanie bezrobociu, rozwój gospodarczy 898 Działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości 574 Działalność na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem 192 Promocja zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy 424 Nauka, kultura, ekologia 2 469 Nauka, szkolnictwo wyższe, edukacja, oświata i wychowanie 1 484 Wspomaganie rozwoju techniki, wynalazczości i innowacyjności 58 Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego 1 370 Ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego 613 Działalność międzynarodowa, wspólnoty lokalne, aktywność społeczna 1 653 Działalność na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami 647

województwa dolnośląskiego z 3 800 do 5 600 osób. Przeciętna liczba członków organizacji

w województwie dolnośląskim wynosiła w 2008 roku 26 osób (średnia krajowa to 30 osób)2.

Liczba wolontariuszy przypadających na jedną dolnośląską organizację wynosiła 10 osób,

podobnie jak w innych regionach Polski.

Kondycja dolnośląskiego sektora organizacji pozarządowych odmiennie wygląda

z perspektywy bazy Stowarzyszenia Klon/Jawor. Jest w niej zarejestrowanych ponad 80 tys.

organizacji, z czego ponad 14 tys. ma swoją siedzibę w województwie mazowieckim, a duża

liczba (ponad 7 tys.) jest zlokalizowana w województwach śląskim, wielkopolskim,

małopolskim i dolnośląskim. Analiza liczby organizacji pozarządowych w stosunku do liczby

mieszkańców prowadzona przez Stowarzyszenie Klon/Jawor w 2012 roku pokazuje, że

najwyższa aktywność obywatelska występuje w województwach: mazowieckim,

dolnośląskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, pomorskim i lubuskim3. Jest to

znacząca różnica w stosunku do danych BDL GUS za 2008 i 2010 rok. Może ona wynikać

z trzech kwestii:

upływu czasu – dane Stowarzyszenia Klon/Jawor pochodzą z 2012 roku, a dane

BDL GUS z 2010 i 2008 roku;

niewyrejestrowywania się organizacji zawieszających lub kończących swoją

aktywność z baz Stowarzyszenia;

innym rozumieniem kategorii „organizacje pozarządowe”, do której Stowarzyszenie

Klon/Jawor zalicza stowarzyszenia i fundacje4.

Poprzez wyłączenie z analizy Ochotniczych Straży Pożarnych (OSP), których

w województwie dolnośląskim jest znacznie mniej niż w innych regionach, wskaźniki

zaangażowania obywatelskiego na Dolnym Śląsku przyjmują znacznie wyższe wartości niż

wynika to z BDL GUS. Autorzy przywoływanego raportu bazowali również na danych

zaczerpniętych z rejestru REGON. Jak piszą „największy przyrost liczby organizacji

w stosunku do liczby mieszkańców zanotowano w ostatnich latach (2008-2012 – przyp. aut.)

w województwach mazowieckim, dolnośląskim, warmińsko-mazurskim

i zachodniopomorskim”5. W województwie dolnośląskim przyrost w omawianym czteroletnim

okresie wyniósł 9,0 organizacji (tj. stowarzyszeń i fundacji, bez OSP) na 10 tys.

mieszkańców, co plasuje województwo dolnośląskie na drugim miejscu w Polsce po

Mazowszu (9,1 organizacji).

Dzięki danym zbieranym przez Stowarzyszenie Klon/Jawor można poznać profil

działalności organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku. Poniższa tabela obejmuje

2 Dane BDL GUS dostępne wyłącznie za 2008 rok. 3 Klon/Jawor (2013). Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych – raport z badania 2012. Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor, s. 30. 4 Ibidem, s. 5. 5 Ibidem, s. 31.

26

wskazania wszystkich dolnośląskich organizacji, które są zarejestrowane w bazie

Klon/Jawor (tym razem także Ochotniczych Straży Pożarnych), których łącznie jest 12 690.

Ta liczba posłużyła do obliczenia wielkości procentowych zaprezentowanych w dalszej

części tekstu. Ogólna liczba wskazań w tabeli przewyższa liczbę organizacji (wynosi 15

372), ponieważ mogły one wskazać więcej niż jeden obszar aktywności. Organizacje mogły

także wskazać więcej niż jeden szczegółowy obszar w ramach głównego obszaru. Rozkład

odpowiedzi dla województwa dolnośląskiego ilustruje poniższa tabela.

Dziedziny działań dolnośląskich organizacji w 2012 r.


Przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, działalność wspierająca 2 421 Działalność charytatywna 537 Pomoc społeczna oraz wyrównywanie szans 1 460 Pomoc ofiarom katastrof 788 Działalność na rzecz osób niepełnosprawnych 787 Działalność na rzecz osób w wieku emerytalnym 206 Działalność na rzecz kombatantów i osób represjonowanych 34 Wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej 33 Ochrona zdrowia 1 361 Ochrona i promocja zdrowia 1 116 Przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym 491 Ochrona praw 725 Upowszechnianie i ochrona wolności i praw człowieka, swobód obywatelskich oraz działań wspomagających rozwój demokracji 536 Działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn 193 Upowszechnianie i ochrona praw konsumentów 94 Działalność na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechnianie i ochrona praw dziecka 203 Przeciwdziałanie bezrobociu, rozwój gospodarczy 898 Działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości 574 Działalność na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem 192 Promocja zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy 424 Nauka, kultura, ekologia 2 469 Nauka, szkolnictwo wyższe, edukacja, oświata i wychowanie 1 484 Wspomaganie rozwoju techniki, wynalazczości i innowacyjności 58 Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego 1 370 Ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego 613 Działalność międzynarodowa, wspólnoty lokalne, aktywność społeczna 1 653 Działalność na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami 647

województwa dolnośląskiego z 3 800 do 5 600 osób. Przeciętna liczba członków organizacji

w województwie dolnośląskim wynosiła w 2008 roku 26 osób (średnia krajowa to 30 osób)2.

Liczba wolontariuszy przypadających na jedną dolnośląską organizację wynosiła 10 osób,

podobnie jak w innych regionach Polski.

Kondycja dolnośląskiego sektora organizacji pozarządowych odmiennie wygląda

z perspektywy bazy Stowarzyszenia Klon/Jawor. Jest w niej zarejestrowanych ponad 80 tys.

organizacji, z czego ponad 14 tys. ma swoją siedzibę w województwie mazowieckim, a duża

liczba (ponad 7 tys.) jest zlokalizowana w województwach śląskim, wielkopolskim,

małopolskim i dolnośląskim. Analiza liczby organizacji pozarządowych w stosunku do liczby

mieszkańców prowadzona przez Stowarzyszenie Klon/Jawor w 2012 roku pokazuje, że

najwyższa aktywność obywatelska występuje w województwach: mazowieckim,

dolnośląskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, pomorskim i lubuskim3. Jest to

znacząca różnica w stosunku do danych BDL GUS za 2008 i 2010 rok. Może ona wynikać

z trzech kwestii:

upływu czasu – dane Stowarzyszenia Klon/Jawor pochodzą z 2012 roku, a dane

BDL GUS z 2010 i 2008 roku;

niewyrejestrowywania się organizacji zawieszających lub kończących swoją

aktywność z baz Stowarzyszenia;

innym rozumieniem kategorii „organizacje pozarządowe”, do której Stowarzyszenie

Klon/Jawor zalicza stowarzyszenia i fundacje4.

Poprzez wyłączenie z analizy Ochotniczych Straży Pożarnych (OSP), których

w województwie dolnośląskim jest znacznie mniej niż w innych regionach, wskaźniki

zaangażowania obywatelskiego na Dolnym Śląsku przyjmują znacznie wyższe wartości niż

wynika to z BDL GUS. Autorzy przywoływanego raportu bazowali również na danych

zaczerpniętych z rejestru REGON. Jak piszą „największy przyrost liczby organizacji

w stosunku do liczby mieszkańców zanotowano w ostatnich latach (2008-2012 – przyp. aut.)

w województwach mazowieckim, dolnośląskim, warmińsko-mazurskim

i zachodniopomorskim”5. W województwie dolnośląskim przyrost w omawianym czteroletnim

okresie wyniósł 9,0 organizacji (tj. stowarzyszeń i fundacji, bez OSP) na 10 tys.

mieszkańców, co plasuje województwo dolnośląskie na drugim miejscu w Polsce po

Mazowszu (9,1 organizacji).

Dzięki danym zbieranym przez Stowarzyszenie Klon/Jawor można poznać profil

działalności organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku. Poniższa tabela obejmuje

2 Dane BDL GUS dostępne wyłącznie za 2008 rok. 3 Klon/Jawor (2013). Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych – raport z badania 2012. Warszawa: Stowarzyszenie Klon/Jawor, s. 30. 4 Ibidem, s. 5. 5 Ibidem, s. 31.

27

ponadto „Badanie organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku”, które stanowiło punkt

odniesienia od wyników badań przedstawianych w niniejszym raporcie. „Badanie organizacji

pozarządowych na Dolnym Śląsku” zostało zrealizowane w 2008 roku i objęło swoim

zasięgiem wszystkie rodzaje organizacji pozarządowych województwa dolnośląskiego.

Dzięki zestawieniu wyników obu badań (z 2008 i 2013 r.) uzyskujemy pogłębiony opis

zmian, jakie zaszły w dolnośląskim trzecim sektorze na przestrzeni ostatnich pięciu lat.

Warto także w tym miejscu wspomnieć o wynikach dwóch innych badań

socjologicznych, które obejmowały analizę kondycji sektora organizacji działających

w obszarze pomocy i integracji społecznej. Niektóre zaobserwowane wtedy tendencje

i część zdiagnozowanych problemów nadal są na Dolnym Śląsku aktualne. Pierwsze

badanie zrealizowano w 2010 roku na zlecenie Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej

na próbie 700 respondentów reprezentujących 350 organizacji działających w obszarze

pomocy i integracji społecznej6, drugie przeprowadzono w tym samym roku na zlecenie

Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego na próbie 800 dolnośląskich

organizacji działających w tym obszarze aktywności7. Najważniejsze wnioski z obu

projektów przedstawiają się następująco:

Dolnośląskie organizacje w 2010 roku najczęściej obejmowały swoją działalnością

teren jednej gminy (ponad 1/3), co czwarta działała na terenie całego kraju, tylko 3%

z nich obejmowało swoimi działaniami obszar ponadnarodowy,

Cześć organizacji deklarowało poszerzanie zakresu zadaniowego swojej

działalności, najczęściej w celu dostosowania profilu do możliwości uzyskania

wsparcia finansowego z funduszy strukturalnych, krajowych i samorządowych,

dopiero drugim wskazywanym celem poszerzania zakresu działań były potrzeby

zgłaszane przez beneficjentów,

Najważniejsze bariery we współpracy badanych organizacji z administracją

publiczną wskazywane przez organizacje to ograniczone zaufanie administracji,

ograniczone środki finansowe pozostające w dyspozycji administracji na realizację

zadań zleconych organizacjom oraz ograniczony kapitał społeczny skutkujący mało

dynamicznym rozwojem trzeciego sektora,

Spośród organizacji, które deklarowały brak planów poszerzenia działalności,

najczęściej wskazywaną barierą był ograniczony dostęp do środków finansowych,

6 Raport podsumowujący Badanie socjologiczne funkcjonowania organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy i integracji społecznej na terenie Dolnego Śląska (2011). Wrocław: Doradztwo Społeczne i Gospodarcze. Badanie było realizowane w ramach projektu Diagnoza funkcjonowania organizacji działających w obszarze pomocy społecznej i integracji społecznej współfinansowanego z Unii Europejskiej z EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. 7 Raport potrzeb i możliwości podmiotów integracyjno-społecznych województwa dolnośląskiego. Materiały z konferencji podsumowującej projekt (2010). Wrocław: Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Gospodarczych DELTA PARTNER.


Działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych 1 157 Promocja i organizacja wolontariatu 497 Wspieranie organizacji pozarządowych 190 Tożsamość, tradycja narodowa 631 Podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości, rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej 513 Promocja Rzeczypospolitej Polskiej za granicą 83 Pomoc Polonii i Polakom za granicą 32 Działalność na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego 194 Sport, turystyka, wypoczynek 3 542 Wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej i sportu 3 356 Turystyka i krajoznawstwo 678 Wypoczynek dzieci i młodzieży 663 Bezpieczeństwo publiczne 1 069 Ratownictwo i ochrona ludności 910 Porządek i bezpieczeństwo publiczne 192 Obronność państwa i działalność Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej 39 Inne 603

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy organizacji pozarządowych Klon/Jawor, dostęp 10.09.2013 r.

Z przedstawionego zestawienia wynika, że najważniejsze dziedziny działań dolnośląskich

organizacji to:

sport, turystyka, wypoczynek – 23%

nauka, kultura, ekologia – 15,7%

przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, działalność wspierająca – 15,7%

działalność międzynarodowa, wspólnoty lokalne, aktywność społeczna – 10,5%

ochrona zdrowia – 8,9%

bezpieczeństwo publiczne – 7,0%

przeciwdziałanie bezrobociu, rozwój gospodarczy – 5,8%

ochrona praw – 4,7%

tożsamość, tradycja narodowa – 4,1%

inne – 4,0%.

Do dwóch kluczowych obszarów działalności dolnośląskich organizacji należy

wspieranie i promocja kultury fizycznej i sportu oraz pomoc społeczna i wyrównywanie

szans. Wśród organizacji działających w drugim z wymienionych obszarów zrealizowano

w ostatnich latach w województwie dolnośląskim dwa badania socjologiczne, których

najważniejsze wyniki zaprezentowane zostały poniżej. Na Dolnym Śląsku zrealizowano

28

ponadto „Badanie organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku”, które stanowiło punkt

odniesienia od wyników badań przedstawianych w niniejszym raporcie. „Badanie organizacji

pozarządowych na Dolnym Śląsku” zostało zrealizowane w 2008 roku i objęło swoim

zasięgiem wszystkie rodzaje organizacji pozarządowych województwa dolnośląskiego.

Dzięki zestawieniu wyników obu badań (z 2008 i 2013 r.) uzyskujemy pogłębiony opis

zmian, jakie zaszły w dolnośląskim trzecim sektorze na przestrzeni ostatnich pięciu lat.

Warto także w tym miejscu wspomnieć o wynikach dwóch innych badań

socjologicznych, które obejmowały analizę kondycji sektora organizacji działających

w obszarze pomocy i integracji społecznej. Niektóre zaobserwowane wtedy tendencje

i część zdiagnozowanych problemów nadal są na Dolnym Śląsku aktualne. Pierwsze

badanie zrealizowano w 2010 roku na zlecenie Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej

na próbie 700 respondentów reprezentujących 350 organizacji działających w obszarze

pomocy i integracji społecznej6, drugie przeprowadzono w tym samym roku na zlecenie

Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego na próbie 800 dolnośląskich

organizacji działających w tym obszarze aktywności7. Najważniejsze wnioski z obu

projektów przedstawiają się następująco:

Dolnośląskie organizacje w 2010 roku najczęściej obejmowały swoją działalnością

teren jednej gminy (ponad 1/3), co czwarta działała na terenie całego kraju, tylko 3%

z nich obejmowało swoimi działaniami obszar ponadnarodowy,

Cześć organizacji deklarowało poszerzanie zakresu zadaniowego swojej

działalności, najczęściej w celu dostosowania profilu do możliwości uzyskania

wsparcia finansowego z funduszy strukturalnych, krajowych i samorządowych,

dopiero drugim wskazywanym celem poszerzania zakresu działań były potrzeby

zgłaszane przez beneficjentów,

Najważniejsze bariery we współpracy badanych organizacji z administracją

publiczną wskazywane przez organizacje to ograniczone zaufanie administracji,

ograniczone środki finansowe pozostające w dyspozycji administracji na realizację

zadań zleconych organizacjom oraz ograniczony kapitał społeczny skutkujący mało

dynamicznym rozwojem trzeciego sektora,

Spośród organizacji, które deklarowały brak planów poszerzenia działalności,

najczęściej wskazywaną barierą był ograniczony dostęp do środków finansowych,

6 Raport podsumowujący Badanie socjologiczne funkcjonowania organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy i integracji społecznej na terenie Dolnego Śląska (2011). Wrocław: Doradztwo Społeczne i Gospodarcze. Badanie było realizowane w ramach projektu Diagnoza funkcjonowania organizacji działających w obszarze pomocy społecznej i integracji społecznej współfinansowanego z Unii Europejskiej z EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. 7 Raport potrzeb i możliwości podmiotów integracyjno-społecznych województwa dolnośląskiego. Materiały z konferencji podsumowującej projekt (2010). Wrocław: Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Gospodarczych DELTA PARTNER.


Działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych 1 157 Promocja i organizacja wolontariatu 497 Wspieranie organizacji pozarządowych 190 Tożsamość, tradycja narodowa 631 Podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości, rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej 513 Promocja Rzeczypospolitej Polskiej za granicą 83 Pomoc Polonii i Polakom za granicą 32 Działalność na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego 194 Sport, turystyka, wypoczynek 3 542 Wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej i sportu 3 356 Turystyka i krajoznawstwo 678 Wypoczynek dzieci i młodzieży 663 Bezpieczeństwo publiczne 1 069 Ratownictwo i ochrona ludności 910 Porządek i bezpieczeństwo publiczne 192 Obronność państwa i działalność Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej 39 Inne 603

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy organizacji pozarządowych Klon/Jawor, dostęp 10.09.2013 r.

Z przedstawionego zestawienia wynika, że najważniejsze dziedziny działań dolnośląskich

organizacji to:

sport, turystyka, wypoczynek – 23%

nauka, kultura, ekologia – 15,7%

przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, działalność wspierająca – 15,7%

działalność międzynarodowa, wspólnoty lokalne, aktywność społeczna – 10,5%

ochrona zdrowia – 8,9%

bezpieczeństwo publiczne – 7,0%

przeciwdziałanie bezrobociu, rozwój gospodarczy – 5,8%

ochrona praw – 4,7%

tożsamość, tradycja narodowa – 4,1%

inne – 4,0%.

Do dwóch kluczowych obszarów działalności dolnośląskich organizacji należy

wspieranie i promocja kultury fizycznej i sportu oraz pomoc społeczna i wyrównywanie

szans. Wśród organizacji działających w drugim z wymienionych obszarów zrealizowano

w ostatnich latach w województwie dolnośląskim dwa badania socjologiczne, których

najważniejsze wyniki zaprezentowane zostały poniżej. Na Dolnym Śląsku zrealizowano

29

1. Proces profesjonalizacji trzeciego sektora na Dolnym Śląsku przebiega

w umiarkowanym tempie, o czym świadczy fakt powolnego wzrostu odsetka

organizacji prowadzących działalność gospodarczą, świadczących odpłatne usługi,

zatrudniających personel na umowę o pracę.

2. Dominujące potrzeby organizacji wiążą się z uzyskaniem wsparcia finansowego

i merytorycznego, o czym świadczy deklarowanie przez większość podmiotów

potrzeby stworzenia organizacji wspierającej NGO w otoczeniu organizacji oraz

zapotrzebowanie na kursy i szkolenia dla trzeciego sektora.

Jednym z kluczowych czynników wpływającym na zmiany w funkcjonowaniu polskich

organizacji pozarządowych w ostatnich latach stała się możliwość finansowania ich działań

z funduszy unijnych. Zainteresowanie możliwością ubiegania się o środki unijne przez

organizacje od początku polskiego członkostwa w Unii Europejskiej było wysokie. Jak

podaje Stowarzyszenie Klon/Jawor, w 2004 roku aż 70% z nich planowało skorzystać ze

środków unijnych, jednak za słowami nie poszły czyny: na początku roku 2008 zaledwie

20% organizacji potwierdziło, że aplikowało o środki unijne.8 Wiązało się to z małą wiedzą

na temat funduszy, brakiem niezbędnych kompetencji do prowadzenia i rozliczania

projektów, brakiem przygotowania w kwestii unijnych procedur, a także specyfiką samych

funduszy i wymaganiami niemożliwymi do spełnienia przez dużą część organizacji. Dzięki

eliminacji części barier wraz z otwarciem drugiego okresu programowania oraz

profesjonalizacją i edukacją organizacji, w samych tylko latach 2009 i 2010 o fundusze

aplikowała już ponad jedna czwarta organizacji, z czego ponad połowa (55%) z sukcesem.9

Zainteresowanie funduszami unijnymi jest wyraźnie skorelowane ze skalą działania,

tematyką, jaką zajmują się organizacje oraz zasobami i wielkością organizacji. O środki

najczęściej aplikują organizacje aktywne na skalę ponadnarodową, zajmujące się tematyką

rozwoju lokalnego lub działających w obszarze rynku pracy i zatrudnienia, one też są w tych

działaniach najbardziej skuteczne. Najrzadziej o unijne środki zabiegają organizacje

działające na skalę lokalną, zajmujące się sportem, turystyką, rekreacją czy hobby.

Jak w świetle statystyk Ministerstwa Rozwoju Regionalnego10 przedstawia się stan

wykorzystania funduszy strukturalnych przez dolnośląskie organizacje pozarządowe

w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013 na tle

organizacji działających w innych regionach?

8 J. Przewłocka, Polskie organizacje pozarządowe. Najważniejsze pytania, podstawowe fakty, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2011, s. 17 9 Ibidem. 10 Udział organizacji pozarządowych w prowadzeniu działań finansowanych z funduszy unijnych jest monitorowany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przy użyciu systemu informatycznego KSI SIMIK 2007-2013. Przytaczane dane pochodzą z opracowań Ministerstwa bazujących na danych zebranych w KSI.

w szczególności potrzebnych dla zachowania płynności finansowej w sytuacji

realizacji projektów finansowanych z funduszy strukturalnych,

Głównym źródłem pozyskiwania środków na działalność były dla badanych

organizacji samorządy terytorialne (dla ponad połowy organizacji kwoty te stanowiły

około 50% rocznego budżetu); dla ponad połowy organizacji fundusze strukturalne

stanowiły mniej niż 20% rocznego budżetu, fundusze z budżetu centralnego mniej

niż 15%,

Ze względu na zasoby ludzkie organizacji, wśród pracowników nieznacznie

przeważały kobiety, prawie 60% pracowników stanowiły osoby z wykształceniem

wyższym lub średnim. Trzy czwarte organizacji w momencie badania nie zatrudniało

żadnego pracownika, 10% organizacji zatrudniało od 1 do 3 osób, organizacje

zatrudniające ponad pięćdziesiąt osób stanowiły 1,5% badanych. Prawie 2/3

pracowników sektora pozarządowego było zatrudnionych w oparciu o umowę

o pracę, pozostali w oparciu na umowy cywilno-prawne. 61% badanych instytucji

współpracowało w roku poprzedzającym badanie (2009) łącznie z ponad 10 tys.

wolontariuszy,

Braki w zasobach ludzkich (liczbowe lub merytoryczne) odczuwało cztery na dziesięć

organizacji,

Główną wskazywaną barierę ograniczającą skalę pozyskiwania funduszy

zewnętrznych dla większości organizacji (59%) stanowiły zawiłe procedury

biurokratyczne i administracyjne,

Około cztery na pięć organizacji współpracowało z organami administracji publicznej,

najczęściej odbywało się to w formie spotkań czy narad roboczych oraz przy okazji

realizowania zadań finansowanych z budżetu administracji samorządowej. Ponad

40% z nich uczestniczyło w konsultacjach programu współpracy JST z organizacjami

pozarządowymi oraz w sesjach samorządu,

Około 2/3 reprezentantów organizacji artykułowała potrzebę utworzenia w ich

otoczeniu instytucji wspierającej organizacje pozarządowe.

Jeśli z pewną dozą ostrożności uogólnimy wyniki badań z 2010 r. na cały trzeci

sektor w województwie dolnośląskim, to nasuwają się następujące wnioski:

1. Organizacje są wyraźnie zróżnicowane pod względem potencjału finansowego,

organizacyjnego, ludzkiego i technicznego.

2. Największą bolączką trzeciego sektora jest niedobór środków finansowych, na który

wpływa zbyt duże rozbudowanie procedur administracyjnych oraz niedobory

kadrowe utrudniające lub uniemożliwiające organizacjom sięganie po środki

zewnętrzne.

30

1. Proces profesjonalizacji trzeciego sektora na Dolnym Śląsku przebiega

w umiarkowanym tempie, o czym świadczy fakt powolnego wzrostu odsetka

organizacji prowadzących działalność gospodarczą, świadczących odpłatne usługi,

zatrudniających personel na umowę o pracę.

2. Dominujące potrzeby organizacji wiążą się z uzyskaniem wsparcia finansowego

i merytorycznego, o czym świadczy deklarowanie przez większość podmiotów

potrzeby stworzenia organizacji wspierającej NGO w otoczeniu organizacji oraz

zapotrzebowanie na kursy i szkolenia dla trzeciego sektora.

Jednym z kluczowych czynników wpływającym na zmiany w funkcjonowaniu polskich

organizacji pozarządowych w ostatnich latach stała się możliwość finansowania ich działań

z funduszy unijnych. Zainteresowanie możliwością ubiegania się o środki unijne przez

organizacje od początku polskiego członkostwa w Unii Europejskiej było wysokie. Jak

podaje Stowarzyszenie Klon/Jawor, w 2004 roku aż 70% z nich planowało skorzystać ze

środków unijnych, jednak za słowami nie poszły czyny: na początku roku 2008 zaledwie

20% organizacji potwierdziło, że aplikowało o środki unijne.8 Wiązało się to z małą wiedzą

na temat funduszy, brakiem niezbędnych kompetencji do prowadzenia i rozliczania

projektów, brakiem przygotowania w kwestii unijnych procedur, a także specyfiką samych

funduszy i wymaganiami niemożliwymi do spełnienia przez dużą część organizacji. Dzięki

eliminacji części barier wraz z otwarciem drugiego okresu programowania oraz

profesjonalizacją i edukacją organizacji, w samych tylko latach 2009 i 2010 o fundusze

aplikowała już ponad jedna czwarta organizacji, z czego ponad połowa (55%) z sukcesem.9

Zainteresowanie funduszami unijnymi jest wyraźnie skorelowane ze skalą działania,

tematyką, jaką zajmują się organizacje oraz zasobami i wielkością organizacji. O środki

najczęściej aplikują organizacje aktywne na skalę ponadnarodową, zajmujące się tematyką

rozwoju lokalnego lub działających w obszarze rynku pracy i zatrudnienia, one też są w tych

działaniach najbardziej skuteczne. Najrzadziej o unijne środki zabiegają organizacje

działające na skalę lokalną, zajmujące się sportem, turystyką, rekreacją czy hobby.

Jak w świetle statystyk Ministerstwa Rozwoju Regionalnego10 przedstawia się stan

wykorzystania funduszy strukturalnych przez dolnośląskie organizacje pozarządowe

w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013 na tle

organizacji działających w innych regionach?

8 J. Przewłocka, Polskie organizacje pozarządowe. Najważniejsze pytania, podstawowe fakty, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2011, s. 17 9 Ibidem. 10 Udział organizacji pozarządowych w prowadzeniu działań finansowanych z funduszy unijnych jest monitorowany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przy użyciu systemu informatycznego KSI SIMIK 2007-2013. Przytaczane dane pochodzą z opracowań Ministerstwa bazujących na danych zebranych w KSI.

w szczególności potrzebnych dla zachowania płynności finansowej w sytuacji

realizacji projektów finansowanych z funduszy strukturalnych,

Głównym źródłem pozyskiwania środków na działalność były dla badanych

organizacji samorządy terytorialne (dla ponad połowy organizacji kwoty te stanowiły

około 50% rocznego budżetu); dla ponad połowy organizacji fundusze strukturalne

stanowiły mniej niż 20% rocznego budżetu, fundusze z budżetu centralnego mniej

niż 15%,

Ze względu na zasoby ludzkie organizacji, wśród pracowników nieznacznie

przeważały kobiety, prawie 60% pracowników stanowiły osoby z wykształceniem

wyższym lub średnim. Trzy czwarte organizacji w momencie badania nie zatrudniało

żadnego pracownika, 10% organizacji zatrudniało od 1 do 3 osób, organizacje

zatrudniające ponad pięćdziesiąt osób stanowiły 1,5% badanych. Prawie 2/3

pracowników sektora pozarządowego było zatrudnionych w oparciu o umowę

o pracę, pozostali w oparciu na umowy cywilno-prawne. 61% badanych instytucji

współpracowało w roku poprzedzającym badanie (2009) łącznie z ponad 10 tys.

wolontariuszy,

Braki w zasobach ludzkich (liczbowe lub merytoryczne) odczuwało cztery na dziesięć

organizacji,

Główną wskazywaną barierę ograniczającą skalę pozyskiwania funduszy

zewnętrznych dla większości organizacji (59%) stanowiły zawiłe procedury

biurokratyczne i administracyjne,

Około cztery na pięć organizacji współpracowało z organami administracji publicznej,

najczęściej odbywało się to w formie spotkań czy narad roboczych oraz przy okazji

realizowania zadań finansowanych z budżetu administracji samorządowej. Ponad

40% z nich uczestniczyło w konsultacjach programu współpracy JST z organizacjami

pozarządowymi oraz w sesjach samorządu,

Około 2/3 reprezentantów organizacji artykułowała potrzebę utworzenia w ich

otoczeniu instytucji wspierającej organizacje pozarządowe.

Jeśli z pewną dozą ostrożności uogólnimy wyniki badań z 2010 r. na cały trzeci

sektor w województwie dolnośląskim, to nasuwają się następujące wnioski:

1. Organizacje są wyraźnie zróżnicowane pod względem potencjału finansowego,

organizacyjnego, ludzkiego i technicznego.

2. Największą bolączką trzeciego sektora jest niedobór środków finansowych, na który

wpływa zbyt duże rozbudowanie procedur administracyjnych oraz niedobory

kadrowe utrudniające lub uniemożliwiające organizacjom sięganie po środki

zewnętrzne.

31

Udział kwot umów podpisanych przez podmioty

fundacje (19,1%)

Kościół katolicki i inne zw. wyznaniowe (51,1%)

samorząd gospodarczy i zawodowy (2,1%)

stowarzyszenia (27,7%)

Źródło: opracowanie własne na podstawie MRR, NGO 2012, z.1.

Porównując udział poszczególnych typów organizacji w liczbie projektów w ramach

RPO w województwie dolnośląskim z sytuacją w Polsce, można zauważyć, że na Dolnym

Śląsku udział umów podpisanych przez związki wyznaniowe i fundacje jest niższy niż

średnia krajowa (o ok. 6 punktów procentowych w przypadku związków wyznaniowych i ok.

9 punktów procentowych w przypadku fundacji), natomiast znacznie wyższy jest udział

umów podpisanych przez stowarzyszenia (o ok. 14 punktów procentowych). Świadczy to

o ponadprzeciętnym potencjale dolnośląskich stowarzyszeń w pozyskiwaniu środków

unijnych.

Na tle przeciętnych kwot umów w ramach wszystkich RPO, w Programie

województwa dolnośląskiego kwoty umów podpisywanych z każdym typem organizacji były

zdecydowanie niższe niż średnia krajowa. Najbardziej widoczna jest dysproporcja

w kwotach umów podpisanych przez fundacje, które w dolnośląskim były prawie

czterokrotnie niższe niż przeciętnie w Polsce. W przypadku związków wyznaniowych

i stowarzyszeń umowy podpisane w województwie dolnośląskim opiewały na kwoty niższe

o około 50% niż przeciętnie w Polsce.

Dolnośląskie organizacje pozarządowe były aktywne również w innych programach

operacyjnych. Podobnie jak w całej Polsce, dolnośląski trzeci sektor finansował z funduszy

strukturalnych głównie działania w ramach projektów miękkich (Europejski Fundusz

Społeczny – POKL), które stanowiły prawie 92% liczby wszystkich realizowanych projektów.

Jeden na 15 projektów realizowanych przez dolnośląski trzeci sektor był finansowany

w ramach RPO WD, natomiast mniej niż jeden na sto z Programów Operacyjnych

Infrastruktura i Środowisko oraz Innowacyjna Gospodarka.

Najpopularniejszym programem, do którego aplikują organizacje sektora non profit

jest PO Kapitał Ludzki. Od 2007 do końca marca 2012 roku beneficjentami funduszy UE

zostało 3 126 spośród niemal 87,8 tys. polskich fundacji i stowarzyszeń, czyli zaledwie około

4%.11 Podpisały one umowy na realizację 7,5 tys. projektów o łącznej wartości 5,9 mld zł.

Ponad połowa tej kwoty trafiła do 111 organizacji – do każdej z nich co najmniej 10 mln zł.

Z kolei ok. 1000 fundacji i stowarzyszeń musiało zadowolić się dofinansowaniem UE dla

projektów nie przekraczającej 50 tys. zł. Tematyka zdecydowanej większości projektów

fundacji i stowarzyszeń dotyczy poprawy jakości kapitału ludzkiego, wyrównywania szans

na rynku pracy i poprawy spójności w regionach i na poziomie ponadregionalnym. Domeną

organizacji pozarządowych są projekty „miękkie” – 11% wartości wszystkich inwestycji

w kapitał ludzki stanowią projekty autorstwa fundacji i stowarzyszeń. Wśród nich wyróżniają

się przedsięwzięcia NGO związane z integracją społeczną (16% wartości wszystkich

projektów z tej dziedziny), a także podnoszeniem kompetencji pracowników i promowaniem

przedsiębiorczości i innowacji (13%), czyli realizacja szkoleń i projektów z szeroko

rozumianej edukacji, a także działania animacyjne w społecznościach lokalnych. Drugą pod

względem wartości grupę stanowią projekty związane z sektorem B+RT (badania i rozwój

technologiczny), innowacjami i przedsiębiorczością, realizowane głównie przez organizacje

wspierania przedsiębiorczości, rozwoju lokalnego lub regionalnego, działające przy

uczelniach i inne o profilu naukowo-badawczym. Część funduszy unijnych organizacje

pozarządowe pozyskują na różnorodne inwestycje turystyczne i kulturalne.

Pod względem łącznej wartości podpisanych umów pierwsze miejsce zajmują

organizacje z Mazowsza, tuż za nimi lokują się organizacje pozarządowe z Lubelszczyzny,

spychając na dalsze miejsca fundacje i stowarzyszenia z województw: małopolskiego,

wielkopolskiego czy śląskiego.

W województwie dolnośląskim udział poszczególnych typów podmiotów w kwocie

umów podpisanych przez trzeci sektor w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego

kształtował się następująco: na koniec 2012 roku największy odsetek (ponad połowa kwoty

umów) została podpisana przez związki wyznaniowe i Kościół katolicki, stowarzyszenia

znalazły się dopiero na drugim miejscu.

11 Miazga A. (2012). Na co III sektor wydaje środki z UE? artykuł w wersji elektronicznej, źródło: http://wiadomosci.ngo.pl/wiadomosci/774433.html (dostęp 21.08.2013)

32

Udział kwot umów podpisanych przez podmioty

fundacje (19,1%)

Kościół katolicki i inne zw. wyznaniowe (51,1%)

samorząd gospodarczy i zawodowy (2,1%)

stowarzyszenia (27,7%)

Źródło: opracowanie własne na podstawie MRR, NGO 2012, z.1.

Porównując udział poszczególnych typów organizacji w liczbie projektów w ramach

RPO w województwie dolnośląskim z sytuacją w Polsce, można zauważyć, że na Dolnym

Śląsku udział umów podpisanych przez związki wyznaniowe i fundacje jest niższy niż

średnia krajowa (o ok. 6 punktów procentowych w przypadku związków wyznaniowych i ok.

9 punktów procentowych w przypadku fundacji), natomiast znacznie wyższy jest udział

umów podpisanych przez stowarzyszenia (o ok. 14 punktów procentowych). Świadczy to

o ponadprzeciętnym potencjale dolnośląskich stowarzyszeń w pozyskiwaniu środków

unijnych.

Na tle przeciętnych kwot umów w ramach wszystkich RPO, w Programie

województwa dolnośląskiego kwoty umów podpisywanych z każdym typem organizacji były

zdecydowanie niższe niż średnia krajowa. Najbardziej widoczna jest dysproporcja

w kwotach umów podpisanych przez fundacje, które w dolnośląskim były prawie

czterokrotnie niższe niż przeciętnie w Polsce. W przypadku związków wyznaniowych

i stowarzyszeń umowy podpisane w województwie dolnośląskim opiewały na kwoty niższe

o około 50% niż przeciętnie w Polsce.

Dolnośląskie organizacje pozarządowe były aktywne również w innych programach

operacyjnych. Podobnie jak w całej Polsce, dolnośląski trzeci sektor finansował z funduszy

strukturalnych głównie działania w ramach projektów miękkich (Europejski Fundusz

Społeczny – POKL), które stanowiły prawie 92% liczby wszystkich realizowanych projektów.

Jeden na 15 projektów realizowanych przez dolnośląski trzeci sektor był finansowany

w ramach RPO WD, natomiast mniej niż jeden na sto z Programów Operacyjnych

Infrastruktura i Środowisko oraz Innowacyjna Gospodarka.

Najpopularniejszym programem, do którego aplikują organizacje sektora non profit

jest PO Kapitał Ludzki. Od 2007 do końca marca 2012 roku beneficjentami funduszy UE

zostało 3 126 spośród niemal 87,8 tys. polskich fundacji i stowarzyszeń, czyli zaledwie około

4%.11 Podpisały one umowy na realizację 7,5 tys. projektów o łącznej wartości 5,9 mld zł.

Ponad połowa tej kwoty trafiła do 111 organizacji – do każdej z nich co najmniej 10 mln zł.

Z kolei ok. 1000 fundacji i stowarzyszeń musiało zadowolić się dofinansowaniem UE dla

projektów nie przekraczającej 50 tys. zł. Tematyka zdecydowanej większości projektów

fundacji i stowarzyszeń dotyczy poprawy jakości kapitału ludzkiego, wyrównywania szans

na rynku pracy i poprawy spójności w regionach i na poziomie ponadregionalnym. Domeną

organizacji pozarządowych są projekty „miękkie” – 11% wartości wszystkich inwestycji

w kapitał ludzki stanowią projekty autorstwa fundacji i stowarzyszeń. Wśród nich wyróżniają

się przedsięwzięcia NGO związane z integracją społeczną (16% wartości wszystkich

projektów z tej dziedziny), a także podnoszeniem kompetencji pracowników i promowaniem

przedsiębiorczości i innowacji (13%), czyli realizacja szkoleń i projektów z szeroko

rozumianej edukacji, a także działania animacyjne w społecznościach lokalnych. Drugą pod

względem wartości grupę stanowią projekty związane z sektorem B+RT (badania i rozwój

technologiczny), innowacjami i przedsiębiorczością, realizowane głównie przez organizacje

wspierania przedsiębiorczości, rozwoju lokalnego lub regionalnego, działające przy

uczelniach i inne o profilu naukowo-badawczym. Część funduszy unijnych organizacje

pozarządowe pozyskują na różnorodne inwestycje turystyczne i kulturalne.

Pod względem łącznej wartości podpisanych umów pierwsze miejsce zajmują

organizacje z Mazowsza, tuż za nimi lokują się organizacje pozarządowe z Lubelszczyzny,

spychając na dalsze miejsca fundacje i stowarzyszenia z województw: małopolskiego,

wielkopolskiego czy śląskiego.

W województwie dolnośląskim udział poszczególnych typów podmiotów w kwocie

umów podpisanych przez trzeci sektor w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego

kształtował się następująco: na koniec 2012 roku największy odsetek (ponad połowa kwoty

umów) została podpisana przez związki wyznaniowe i Kościół katolicki, stowarzyszenia

znalazły się dopiero na drugim miejscu.

11 Miazga A. (2012). Na co III sektor wydaje środki z UE? artykuł w wersji elektronicznej, źródło: http://wiadomosci.ngo.pl/wiadomosci/774433.html (dostęp 21.08.2013)

33

5. Opis i analiza wyników badania Materiałem do analizy ilościowej były dane uzyskane dzięki wywiadom telefonicznym

wspomaganymi komputerowo (CATI) z przedstawicielami organizacji pozarządowych.

Materiałem do analizy jakościowej była treść zogniskowanych wywiadów grupowych oraz

materiałów dodatkowych wypełnianych przez ich uczestników. Analizę ilościową wykonano

przy użyciu technik statystycznych (analiza częstości, analiza związków między zmiennymi,

analiza korelacji), jakościową przy użyciu kluczy kategoryzacyjnych i deskryptywnej analizy

treści. Wyniki przedstawiono w kolejności celów badawczych założonych na etapie

projektowania badania.

5.1. Wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych

W latach 2007-2013 organizacje pozarządowe mogły korzystać z dwóch funduszy

strukturalnych Unii Europejskiej: Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Europejskiego

Funduszu Rozwoju Regionalnego. Co trzecia organizacja biorąca udział w badaniu

ilościowym (32%) miała za sobą doświadczenie w aplikowaniu o środki finansowe, co

dziesiąta wskazywała pozyskanie funduszy UE jako jedno z najważniejszych osiągnięć

organizacji.

Aplikowanie i pozyskiwanie funduszy europejskich jest dodatnio skorelowane

z dobrą kondycją organizacji. Cztery na dziesięć organizacji oceniających swoją kondycję

jako bardzo dobrą składało wnioski, większość z nich uczyniła to z sukcesem. Nie jest

jednak tak, że organizacje postrzegające swoją kondycję jako złą nie starają się o fundusze

strukturalne, ponieważ co czwarta taka organizacja deklarowała, że aplikowała o środki

europejskie, ale skuteczność jest w ich przypadku najniższa.

Udzial projektów realizowanych w PO

PO IG (0,8%) PO IŚ (0,9%)

PO KL (91,9%) RPO (6,5%)

Źródło: obliczenia własne na podstawie MRR, NGO 2012, z.4.

Porównując kwoty uzyskane na realizację projektów przez dolnośląskie organizacje

w ramach różnych programów operacyjnych z kwotami uzyskanymi przez organizacje

w całej Polsce, można zauważyć, że udział środków pozyskanych przez dolnośląskie

organizacje jest wyższy niż przeciętnie w Polsce w szczególności w zakresie PO

Infrastruktura i Środowisko. Uzyskane w ramach tego programu dofinansowanie wynosi

w Polsce nieco ponad 2% całego dofinansowania pozyskanego przez organizacje

z funduszy strukturalnych, podczas gdy w województwie dolnośląskim jest to ponad 8%.

Z kolei ponad dwukrotnie mniejszy niż przeciętnie w Polsce jest udział środków

pozyskanych z programu Innowacyjna Gospodarka (ponad 11% do około 4%). Uzyskany

wynik pokazuje, że choć region kojarzony jest w społecznej świadomości z wprowadzaniem

innowacji oraz nowoczesnymi sektorami gospodarki, to udział trzeciego sektora

w pozyskiwaniu środków jest w tym zakresie znacznie niższy niż przeciętnie w Polsce. Dostępne dane na temat średniej wartości projektów realizowanych przez

organizacje pozarządowe w poszczególnych programach operacyjnych pokazują, że na

Dolnym Śląsku największą średnią wartość projektu notowano w Programie Operacyjnym

Infrastruktura i Środowisko (ok. 6,4 mln złotych). Znacznie niższe przeciętne kwoty

notowano w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka (ok. 4,1 mln zł). Na trzecim

miejscu uplasował się Regionalny Program Operacyjny ze średnią kwotą projektu na

poziomie 1,6 mln, a na ostatnim – umowy podpisane w ramach POKL (ponad pół mln zł).

Bazując na przedstawionych dokumentach i danych pochodzących ze statystyki

publicznej należy stwierdzić, że potencjał organizacji pozarządowych jest w województwie

dolnośląskim ciągle bardzo duży. Zasadniczo, wskaźniki charakteryzujące dolnośląski

sektor pozarządowy nie odbiegają w znaczący sposób od wskaźników notowanych w całej

Polsce, przy czym daje się zauważyć większą niż przeciętnie profesjonalizację

dolnośląskich organizacji. Zebrane informacje zostaną teraz zestawione z danymi

wywołanymi w badaniach ilościowych i jakościowych.

34

5. Opis i analiza wyników badania Materiałem do analizy ilościowej były dane uzyskane dzięki wywiadom telefonicznym

wspomaganymi komputerowo (CATI) z przedstawicielami organizacji pozarządowych.

Materiałem do analizy jakościowej była treść zogniskowanych wywiadów grupowych oraz

materiałów dodatkowych wypełnianych przez ich uczestników. Analizę ilościową wykonano

przy użyciu technik statystycznych (analiza częstości, analiza związków między zmiennymi,

analiza korelacji), jakościową przy użyciu kluczy kategoryzacyjnych i deskryptywnej analizy

treści. Wyniki przedstawiono w kolejności celów badawczych założonych na etapie

projektowania badania.

5.1. Wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych

W latach 2007-2013 organizacje pozarządowe mogły korzystać z dwóch funduszy

strukturalnych Unii Europejskiej: Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Europejskiego

Funduszu Rozwoju Regionalnego. Co trzecia organizacja biorąca udział w badaniu

ilościowym (32%) miała za sobą doświadczenie w aplikowaniu o środki finansowe, co

dziesiąta wskazywała pozyskanie funduszy UE jako jedno z najważniejszych osiągnięć

organizacji.

Aplikowanie i pozyskiwanie funduszy europejskich jest dodatnio skorelowane

z dobrą kondycją organizacji. Cztery na dziesięć organizacji oceniających swoją kondycję

jako bardzo dobrą składało wnioski, większość z nich uczyniła to z sukcesem. Nie jest

jednak tak, że organizacje postrzegające swoją kondycję jako złą nie starają się o fundusze

strukturalne, ponieważ co czwarta taka organizacja deklarowała, że aplikowała o środki

europejskie, ale skuteczność jest w ich przypadku najniższa.

Udzial projektów realizowanych w PO

PO IG (0,8%) PO IŚ (0,9%)

PO KL (91,9%) RPO (6,5%)

Źródło: obliczenia własne na podstawie MRR, NGO 2012, z.4.

Porównując kwoty uzyskane na realizację projektów przez dolnośląskie organizacje

w ramach różnych programów operacyjnych z kwotami uzyskanymi przez organizacje

w całej Polsce, można zauważyć, że udział środków pozyskanych przez dolnośląskie

organizacje jest wyższy niż przeciętnie w Polsce w szczególności w zakresie PO

Infrastruktura i Środowisko. Uzyskane w ramach tego programu dofinansowanie wynosi

w Polsce nieco ponad 2% całego dofinansowania pozyskanego przez organizacje

z funduszy strukturalnych, podczas gdy w województwie dolnośląskim jest to ponad 8%.

Z kolei ponad dwukrotnie mniejszy niż przeciętnie w Polsce jest udział środków

pozyskanych z programu Innowacyjna Gospodarka (ponad 11% do około 4%). Uzyskany

wynik pokazuje, że choć region kojarzony jest w społecznej świadomości z wprowadzaniem

innowacji oraz nowoczesnymi sektorami gospodarki, to udział trzeciego sektora

w pozyskiwaniu środków jest w tym zakresie znacznie niższy niż przeciętnie w Polsce. Dostępne dane na temat średniej wartości projektów realizowanych przez

organizacje pozarządowe w poszczególnych programach operacyjnych pokazują, że na

Dolnym Śląsku największą średnią wartość projektu notowano w Programie Operacyjnym

Infrastruktura i Środowisko (ok. 6,4 mln złotych). Znacznie niższe przeciętne kwoty

notowano w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka (ok. 4,1 mln zł). Na trzecim

miejscu uplasował się Regionalny Program Operacyjny ze średnią kwotą projektu na

poziomie 1,6 mln, a na ostatnim – umowy podpisane w ramach POKL (ponad pół mln zł).

Bazując na przedstawionych dokumentach i danych pochodzących ze statystyki

publicznej należy stwierdzić, że potencjał organizacji pozarządowych jest w województwie

dolnośląskim ciągle bardzo duży. Zasadniczo, wskaźniki charakteryzujące dolnośląski

sektor pozarządowy nie odbiegają w znaczący sposób od wskaźników notowanych w całej

Polsce, przy czym daje się zauważyć większą niż przeciętnie profesjonalizację

dolnośląskich organizacji. Zebrane informacje zostaną teraz zestawione z danymi

wywołanymi w badaniach ilościowych i jakościowych.

35

Wiek organizacji a doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych (%)

Na doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych większego wpływu nie

ma lokalizacja organizacji w konkretnym podregionie województwa, ani lokalizacja na wsi

lub w mieście. Interesujące jest to, że - jak wynika z deklaracji respondentów - organizacje

wiejskie mają wyższą skuteczność w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych.

Lokalizacja organizacji (podregion) a doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych (%)

Ocena kondycji organizacji a doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych (%)

Ubieganie się o fundusze strukturalne zależy od wieku organizacji. Najczęściej

i najskuteczniej czynią to organizacje funkcjonujące w trzecim sektorze ponad pięć lat

i mniej niż dziesięć lat, czyli cały czas ich funkcjonowania przypada na okres poakcesyjny.

Są to organizacje, które przeszły już okres „niemowlęctwa”, okrzepły, a zarazem od

początku swojego istnienia funkcjonowały w warunkach unijnych. Organizacje młode mają

najmniejsze doświadczenie w pisaniu projektów i najmniejszą skuteczność, a niemal 74%

z nich w ogóle nie próbowała pozyskiwać funduszy strukturalnych.

36

Wiek organizacji a doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych (%)

Na doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych większego wpływu nie

ma lokalizacja organizacji w konkretnym podregionie województwa, ani lokalizacja na wsi

lub w mieście. Interesujące jest to, że - jak wynika z deklaracji respondentów - organizacje

wiejskie mają wyższą skuteczność w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych.

Lokalizacja organizacji (podregion) a doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych (%)

Ocena kondycji organizacji a doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych (%)

Ubieganie się o fundusze strukturalne zależy od wieku organizacji. Najczęściej

i najskuteczniej czynią to organizacje funkcjonujące w trzecim sektorze ponad pięć lat

i mniej niż dziesięć lat, czyli cały czas ich funkcjonowania przypada na okres poakcesyjny.

Są to organizacje, które przeszły już okres „niemowlęctwa”, okrzepły, a zarazem od

początku swojego istnienia funkcjonowały w warunkach unijnych. Organizacje młode mają

najmniejsze doświadczenie w pisaniu projektów i najmniejszą skuteczność, a niemal 74%

z nich w ogóle nie próbowała pozyskiwać funduszy strukturalnych.

37

brak doświadczenia - 7,2%,

nieudane wcześniejsze próby pozyskania funduszy strukturalnych przez osoby

zespołu - 6,5%,

wśród funduszy unijnych nie ma takich, które wspierałyby obszary działalności

organizacji - 5,4%,

obawy związane z problemami z realizacją lub rozliczeniem projektu - 5%.

Wśród organizacji, które brały udział w badaniach jakościowych zdecydowana

większość realizowała zadania publiczne niemal 60% posiadało doświadczenie

w pozyskiwaniu funduszy unijnych. Jednak i tutaj ponad 40% respondentów reprezentowało

organizacje, które nigdy nie realizowało projektów z funduszy strukturalnych lub w obecnej

chwili ich nie realizują. Wypowiadali się oni na temat czynników branych pod uwagę przy

podejmowaniu decyzji o niepozyskiwaniu środków.

Na podstawie analizy ich wypowiedzi udzielonych podczas wywiadów fokusowych

można wyróżnić następujące kluczowe bariery:

brak wystarczającej wiedzy potrzebnej do właściwego przygotowania projektu

i wypełnienia wniosku,

niedostosowanie tematów unijnych konkursów do profilu działań organizacji,

zbyt duże wymagania przy realizacji projektu.

Kwestia jest taka, że jakby jest mało [szkoleń], albo może nie dotarłyśmy,

bo wcześniej też nie chodziłyśmy na żadne szkolenia w tym kierunku i jakby

sama procedura pozyskiwania tych funduszy i tak dalej to również było coś, co

było dla nas bardzo czasochłonne do zgłębienia i przy natłoku obowiązków,

które po prostu mamy, postanowiłyśmy się z tego wycofać. (FGI 4,K).

Nie ma co się łudzić, środki europejskie nie dają pieniędzy na całe

spektrum fajnych rzeczy, które robią organizacje pozarządowe, i są bardzo

mocno, szczególnie teraz przez ostatnie dwa lata, gdzie jest reszta pieniędzy,

jeżeli mówimy o tych pieniądzach, które rządzą się okresem programowania.

Więc chodzi o zrealizowanie pewnych założonych wskaźników, w związku

z tym to nie jest tak, że mamy fajny pomysł, tylko on się musi bardzo ściśle

wiązać z tym zapotrzebowaniem, zaprogramowanym w tych projektach

i czasami nawet jak organizacja się wpisuje nie do terenów wiejskich, bo jest

z Wrocławia albo np. się wpisuje, ale nie ma doświadczenia finansowego np.

ostatnich dwóch lat, a jak miałabym zdobyć to doświadczenie finansowe skoro

nie mogłam pozyskać środków wcześniej większych, tak? (FGI 4,K).

Lokalizacja organizacji (miasto/wieś) a doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych (%)

Największe doświadczenie w skutecznym pozyskiwaniu funduszy strukturalnych

mają fundacje, one też najczęściej aplikują o środki unijne (ponad 46% ma za sobą takie

doświadczenie).

Forma prawna organizacji a doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych

Prawie 70% dolnośląskich organizacji pozarządowych nigdy nie starało się

pozyskiwać funduszy strukturalnych. W badaniach ilościowych najczęściej wskazywaną

przyczyną tego stanu rzeczy był brak wiedzy i osób, które w organizacji znają się na

pozyskiwaniu funduszy i pisaniu wniosków (31,6%). Kolejne wskazywane powody to:

brak czasu - 16,9%;

preferencje w pozyskiwaniu środków w prostszy sposób (np. od samorządów) -

13,7%,

zbyt mała organizacja i brak partnera do realizacji projektu - 8,7%,

wszystkie zadania są finansowane z innych źródeł - 8%,

38

brak doświadczenia - 7,2%,

nieudane wcześniejsze próby pozyskania funduszy strukturalnych przez osoby

zespołu - 6,5%,

wśród funduszy unijnych nie ma takich, które wspierałyby obszary działalności

organizacji - 5,4%,

obawy związane z problemami z realizacją lub rozliczeniem projektu - 5%.

Wśród organizacji, które brały udział w badaniach jakościowych zdecydowana

większość realizowała zadania publiczne niemal 60% posiadało doświadczenie

w pozyskiwaniu funduszy unijnych. Jednak i tutaj ponad 40% respondentów reprezentowało

organizacje, które nigdy nie realizowało projektów z funduszy strukturalnych lub w obecnej

chwili ich nie realizują. Wypowiadali się oni na temat czynników branych pod uwagę przy

podejmowaniu decyzji o niepozyskiwaniu środków.

Na podstawie analizy ich wypowiedzi udzielonych podczas wywiadów fokusowych

można wyróżnić następujące kluczowe bariery:

brak wystarczającej wiedzy potrzebnej do właściwego przygotowania projektu

i wypełnienia wniosku,

niedostosowanie tematów unijnych konkursów do profilu działań organizacji,

zbyt duże wymagania przy realizacji projektu.

Kwestia jest taka, że jakby jest mało [szkoleń], albo może nie dotarłyśmy,

bo wcześniej też nie chodziłyśmy na żadne szkolenia w tym kierunku i jakby

sama procedura pozyskiwania tych funduszy i tak dalej to również było coś, co

było dla nas bardzo czasochłonne do zgłębienia i przy natłoku obowiązków,

które po prostu mamy, postanowiłyśmy się z tego wycofać. (FGI 4,K).

Nie ma co się łudzić, środki europejskie nie dają pieniędzy na całe

spektrum fajnych rzeczy, które robią organizacje pozarządowe, i są bardzo

mocno, szczególnie teraz przez ostatnie dwa lata, gdzie jest reszta pieniędzy,

jeżeli mówimy o tych pieniądzach, które rządzą się okresem programowania.

Więc chodzi o zrealizowanie pewnych założonych wskaźników, w związku

z tym to nie jest tak, że mamy fajny pomysł, tylko on się musi bardzo ściśle

wiązać z tym zapotrzebowaniem, zaprogramowanym w tych projektach

i czasami nawet jak organizacja się wpisuje nie do terenów wiejskich, bo jest

z Wrocławia albo np. się wpisuje, ale nie ma doświadczenia finansowego np.

ostatnich dwóch lat, a jak miałabym zdobyć to doświadczenie finansowe skoro

nie mogłam pozyskać środków wcześniej większych, tak? (FGI 4,K).

Lokalizacja organizacji (miasto/wieś) a doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych (%)

Największe doświadczenie w skutecznym pozyskiwaniu funduszy strukturalnych

mają fundacje, one też najczęściej aplikują o środki unijne (ponad 46% ma za sobą takie

doświadczenie).

Forma prawna organizacji a doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych

Prawie 70% dolnośląskich organizacji pozarządowych nigdy nie starało się

pozyskiwać funduszy strukturalnych. W badaniach ilościowych najczęściej wskazywaną

przyczyną tego stanu rzeczy był brak wiedzy i osób, które w organizacji znają się na

pozyskiwaniu funduszy i pisaniu wniosków (31,6%). Kolejne wskazywane powody to:

brak czasu - 16,9%;

preferencje w pozyskiwaniu środków w prostszy sposób (np. od samorządów) -

13,7%,

zbyt mała organizacja i brak partnera do realizacji projektu - 8,7%,

wszystkie zadania są finansowane z innych źródeł - 8%,

39

Ocena wpływu funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych przez organizacje działające w takim obszarze jak organizacja respondenta (%)

Ocena wpływu funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych była także

zróżnicowana wśród respondentów biorących udział w badaniach jakościowych. W tym

przypadku reprezentanci ponad 1/3 organizacji stwierdzili, że nie dostrzegają żadnego

wpływu, co pokrywa się w przybliżeniu z liczbą organizacji, które zadeklarowały, że nie

pozyskują funduszy unijnych. Prawie połowa uczestników zogniskowanych wywiadów

grupowych oceniła wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych jako

duży lub kluczowy. Takich odpowiedzi udzielili głównie przedstawiciele organizacji o dużym

doświadczeniu w pozyskiwaniu środków, które – trzeba przypomnieć – były w badaniu

jakościowym nadreprezentowane.

Przedstawiciele organizacji postrzegali wpływ funduszy strukturalnych na realizację

zadań publicznych głównie w kategoriach:

profesjonalizacji realizacji zadań publicznych dzięki wykorzystaniu wiedzy nabytej

podczas realizacji projektów finansowanych z funduszy strukturalnych, która

wpłynęła na zbudowanie kapitału społecznego do realizacji innych zadań

publicznych,

poprawy jakości realizacji zadań publicznych poprzez wykorzystanie partnerstw czy

sieci kontaktów zbudowanych przy okazji realizacji projektów finansowanych

z funduszy strukturalnych,

zmiany katalogu realizowanych zadań publicznych lub rozłożenia akcentów poprzez

przeorientowanie organizacji na realizację projektów z funduszy strukturalnych,

Nam jest dosyć ciężko dlatego, że my typowo mamy sport, a to wszystko

jest albo pod zdrowie albo pod jakiś inny projekt. Nie chcemy tworzyć fikcji.

(FGI 4, K).

My przykładowo chcieliśmy, planowaliśmy aplikować do Programu

Operacyjnego Kapitał Ludzki z projektem, natomiast już jakby na etapie

wstępnego pisania miałyśmy wizję dokładnie, co w tym projekcie się zawrze,

ale skonsultowałyśmy się właśnie z kilkoma organizacjami mniejszymi

i większymi, które realizowały takie projekty i po usłyszeniu opinii właśnie, że to

jest taka ilość biurokracji, rozliczania, papierów przy organizacji, która tak

naprawdę opiera się na ośmiu [osobach] (…) koszty utrzymania projektu były

niewspółmierne i jakby obniżały wartość tego, co mogłoby w nim zostać tak

naprawdę wykonane. (FGI 4, K).

Bariery w pozyskiwaniu funduszy unijnych, o jakich pisali respondenci w materiałach

dodatkowych, to (w kolejności częstotliwości wskazań):

rozbudowane formalności,

brak środków finansowych w organizacji,

niedostosowanie zadań realizowanych przez organizację do możliwego

dofinansowania,

braki kadrowe,

inne (np. słaby dostęp do informacji o dedykowanych zadaniach, tj. takich, w które

można wpisać się z misją i celami organizacji, młody wiek organizacji, brak danych

regionalnych i lokalnych do diagnoz poprzedzających sformułowanie wniosku,

niejasne kryteria konkursowe).

Ułatwienia w pozyskiwaniu środków z funduszy strukturalnych były wskazywane

rzadziej niż bariery. Członkowie organizacji upatrują ich zarówno w samych podmiotach,

jakie reprezentują (zasoby ludzkie, zasoby finansowe), jak i w otoczeniu zewnętrznym,

w tym w instytucjach oferujących pomoc w pisaniu wniosków (dostęp do informacji,

możliwość skorzystania z punktów doradczych) i w administracji (przejrzyste zasady

przyznawania dofinansowania czyli jawność procedur rozliczania i oceny).

Zarówno respondenci badań ilościowych, jak i jakościowych byli pytani o wpływ

funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych przez organizacje działające

w takim samym obszarze jak organizacja, do której należą. Co trzeci respondent badań

ilościowych nie potrafił ocenić tego wpływu, co trzeci ocenił go jako duży, bardzo duży lub

wręcz kluczowy, ponad 15% jako mały lub bardzo mały, niemal 8% nie dostrzega żadnego

wpływu funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych przez organizacje

pozarządowe.

40

Ocena wpływu funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych przez organizacje działające w takim obszarze jak organizacja respondenta (%)

Ocena wpływu funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych była także

zróżnicowana wśród respondentów biorących udział w badaniach jakościowych. W tym

przypadku reprezentanci ponad 1/3 organizacji stwierdzili, że nie dostrzegają żadnego

wpływu, co pokrywa się w przybliżeniu z liczbą organizacji, które zadeklarowały, że nie

pozyskują funduszy unijnych. Prawie połowa uczestników zogniskowanych wywiadów

grupowych oceniła wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych jako

duży lub kluczowy. Takich odpowiedzi udzielili głównie przedstawiciele organizacji o dużym

doświadczeniu w pozyskiwaniu środków, które – trzeba przypomnieć – były w badaniu

jakościowym nadreprezentowane.

Przedstawiciele organizacji postrzegali wpływ funduszy strukturalnych na realizację

zadań publicznych głównie w kategoriach:

profesjonalizacji realizacji zadań publicznych dzięki wykorzystaniu wiedzy nabytej

podczas realizacji projektów finansowanych z funduszy strukturalnych, która

wpłynęła na zbudowanie kapitału społecznego do realizacji innych zadań

publicznych,

poprawy jakości realizacji zadań publicznych poprzez wykorzystanie partnerstw czy

sieci kontaktów zbudowanych przy okazji realizacji projektów finansowanych

z funduszy strukturalnych,

zmiany katalogu realizowanych zadań publicznych lub rozłożenia akcentów poprzez


Nam jest dosyć ciężko dlatego, że my typowo mamy sport, a to wszystko

jest albo pod zdrowie albo pod jakiś inny projekt. Nie chcemy tworzyć fikcji.

(FGI 4, K).

My przykładowo chcieliśmy, planowaliśmy aplikować do Programu

Operacyjnego Kapitał Ludzki z projektem, natomiast już jakby na etapie

wstępnego pisania miałyśmy wizję dokładnie, co w tym projekcie się zawrze,

ale skonsultowałyśmy się właśnie z kilkoma organizacjami mniejszymi

i większymi, które realizowały takie projekty i po usłyszeniu opinii właśnie, że to

jest taka ilość biurokracji, rozliczania, papierów przy organizacji, która tak

naprawdę opiera się na ośmiu [osobach] (…) koszty utrzymania projektu były

niewspółmierne i jakby obniżały wartość tego, co mogłoby w nim zostać tak

naprawdę wykonane. (FGI 4, K).

Bariery w pozyskiwaniu funduszy unijnych, o jakich pisali respondenci w materiałach

dodatkowych, to (w kolejności częstotliwości wskazań):

rozbudowane formalności,

brak środków finansowych w organizacji,

niedostosowanie zadań realizowanych przez organizację do możliwego

dofinansowania,

braki kadrowe,

inne (np. słaby dostęp do informacji o dedykowanych zadaniach, tj. takich, w które

można wpisać się z misją i celami organizacji, młody wiek organizacji, brak danych

regionalnych i lokalnych do diagnoz poprzedzających sformułowanie wniosku,

niejasne kryteria konkursowe).

Ułatwienia w pozyskiwaniu środków z funduszy strukturalnych były wskazywane

rzadziej niż bariery. Członkowie organizacji upatrują ich zarówno w samych podmiotach,

jakie reprezentują (zasoby ludzkie, zasoby finansowe), jak i w otoczeniu zewnętrznym,

w tym w instytucjach oferujących pomoc w pisaniu wniosków (dostęp do informacji,

możliwość skorzystania z punktów doradczych) i w administracji (przejrzyste zasady

przyznawania dofinansowania czyli jawność procedur rozliczania i oceny).

Zarówno respondenci badań ilościowych, jak i jakościowych byli pytani o wpływ

funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych przez organizacje działające

w takim samym obszarze jak organizacja, do której należą. Co trzeci respondent badań

ilościowych nie potrafił ocenić tego wpływu, co trzeci ocenił go jako duży, bardzo duży lub

wręcz kluczowy, ponad 15% jako mały lub bardzo mały, niemal 8% nie dostrzega żadnego

wpływu funduszy strukturalnych na realizację zadań publicznych przez organizacje

pozarządowe.

41

misji, która… na którą organizacja jest ugruntowana, żeby zdobyć środki na

utrzymanie, nie wiem lokalu, biura, innych rzeczy około podobnych,

organizacyjnych, trzeba szukać środków głównie właśnie projektowych, żeby

one utrzymywały organizację, tak? Żeby zatrudniać ludzi i tak dalej, więc

gdzieś tam już to trochę się przejawia, na siłę wciskamy gdzieś tam ten sport,

żeby chociaż jakiś punkt zaczepienia był, żeby nie odejść totalnie od misji i tak

to mniej więcej u nas wygląda i to jest gdzieś tam problematyczne mi się tak

wydaje, bo jak gdzieś tam się czyta to wiele organizacji zaczyna odchodzić od

swojej misji dla której powstały i realizuje to gdzieś tam. (FGI 1, M)

Ja na przykład jak spotkałem się w ogóle z organizacją pozarządową to

byłem stażystą, moim zadaniem było przeglądanie, jakie są konkursy, pisanie

wniosków de facto tak? Więc to był fakt, którego już zostałem nauczony gdzieś

tam, przez określoną ilość lat rzeczywiście specjalizowałem się w tym, że

prawda miałem statut, wchodziłem na stronę i dowiadywałem się, jaki jest

konkurs i pisałem wniosek pod konkurs, który ma przejść i to było moje

zadanie. Ale gdzieś tam za potrzebą serca, jak zakładałem swoją organizację

pozarządowa, która z kolei działa w obszarze młodzieży, to jakby bardzo się

cieszę, że nauczyłem się tego wcześniej, bo nie ma w Polsce, a nie było

w Polsce żadnych środków na przysłowiową młodzież, tak? (FGI 2, M)

Ja mam taką refleksję, że organizacje piszą wnioski, a nie projekty (…)

Zawsze też byłam uczona, że tutaj mamy problemy, które przekładają się na

wizje, misje i cele organizacji i tak to było, ale patrząc przez pryzmat całego też,

bo realizujemy też ROEFSy, czyli Regionalne Ośrodki Europejskiego Funduszu

Społecznego w Jeleniej Górze i we Wrocławiu, to spotykam się też z takimi

beneficjentami, gdzie jest tylko taki poziom no to mamy tutaj, operujemy tam 9.5,

9.2.1 i tak dalej, czyli programy i poddziałania, nie ma takiego myślenia o tym,

jak to się wpisuje jakby w cele statutowe mojej organizacji, tylko jest patrzenie

przez pryzmat wytycznych, dokumentacji konkursowej, nie ma jakby myślenia

o projekcie, tylko jest po prostu wypełnianie aplikacji. (FGI 2, K)

Za pośredni wpływ funduszy unijnych w trzecim sektorze można uznać gotowość

organizacji do realizacji słabiej opłacanych zadań publicznych zlecanych przez jednostki

samorządu terytorialnego, która jest możliwa dzięki akumulacji zasobów, np. zakupionej

w ramach projektów unijnych infrastrukturze.

Z racji tego, że funduszy unijnych jest dużo więcej, było dużo więcej

i podejrzewam, że będzie dużo więcej i większość organizacji budowała takie

zaplecze techniczne i strukturalne na tych większych środkach, to na pewno

jakoś też i możliwość realizowania niektórych zleceń publicznych, że to tak

wykorzystania zaplecza technicznego (mebli, sprzętu biurowego) zakupionego

w ramach realizacji projektów finansowanych z funduszy strukturalnych, co

umożliwia podejmowanie się realizacji słabiej finansowanych zadań publicznych.

Profesjonalizacja działania organizacji, poprawa jakości realizacji zadań publicznych,

zwiększenie kapitału społecznego organizacji były przez nie oceniane jednoznacznie

pozytywnie.

To ja najpierw zacząłem ze środkami unijnymi, a później wszedłem

w środki te miejskie czy też wojewódzkie i dla mnie jakby taką dużą nie wiem czy

zmianą czy wpływem jednego na drugie było to, że jakby te środki unijne to była

zupełnie inna liga niż środki regionalne, więc (…) wydaje mi się, że one wpłynęły

w ten sposób, że te środki lokalne, regionalne, które były pobierane z Urzędu

Marszałkowskiego czy z Miasta, czy ze Starostwa, były jakby lepszej jakości niż

byłyby, gdybym rzeczywiście nigdy nie zetknął się ze strukturami unijnymi czy

innymi, ale nie wiem czy to jest odpowiedź na to pytanie. (FGI 3, M)

Projekty po pierwsze no one nas zobowiązują do określania rezultatów

prawda? To jest pierwsza podstawowa rzecz, no i to sami możemy ocenić czy

jak pozyskamy pewne rezultaty czy one są postępem w naszym rozwoju czy

nie. (FGI 4, K)

Pod tym względem też mi się wydaje, że operatywność się zwiększyła.

(FGI 3, M)

Ja np. jestem przekonany, że to że nas skłaniają czy tam powiedzmy

marchewkę nam dają, żebyśmy robili to w partnerstwie no to też próbujemy się

jakby... próbujemy się rozumieć nie? Tworzymy jakieś tam synergie, lepsze,

gorsze ale to wszystko przychodzi z zachodu, czyli krótko mówiąc z Unii, nie? Ale

dlaczego.. ja na to patrzę z nadzieją, dlatego, że no też się uczymy. (FGI 4, M)

Respondenci konstatowali, że za sprawą aplikowania o środki unijne zmienia się

katalog realizowanych zadań publicznych, następuje przeorientowanie organizacji „pod

realizację projektów” (nazwane przez jedną z respondentek grantozą12). Przedstawiciele

organizacji pozarządowych nie oceniali tej tendencji jednoznacznie negatywnie ani

pozytywnie. Można odnieść wrażenie, że – przynajmniej część z nich – przyjmowała ten fakt

z rezygnacją i swego rodzaju akceptacją, tak jak akceptuje się rzeczy, na które nie mamy

wpływu, a które powinniśmy brać pod uwagę w swojej aktywności.

Przede wszystkim mi się wydaje, że w naszym przypadku, tak gdzieś się

to zaczyna w jakimś stopniu dziać, niestety trochę odchodzenie od (…) tej

12 Jako pierwsza o „grantozie” w odniesieniu do trzeciego sektora w Polsce wypowiadała się Agnieszka Graff, krytykując dostosowywanie przez organizacje pozarządowe swojej działalności do systemu grantowego i ich zamknięcie na realne potrzeby otoczenia społecznego.

42

misji, która… na którą organizacja jest ugruntowana, żeby zdobyć środki na

utrzymanie, nie wiem lokalu, biura, innych rzeczy około podobnych,

organizacyjnych, trzeba szukać środków głównie właśnie projektowych, żeby

one utrzymywały organizację, tak? Żeby zatrudniać ludzi i tak dalej, więc

gdzieś tam już to trochę się przejawia, na siłę wciskamy gdzieś tam ten sport,

żeby chociaż jakiś punkt zaczepienia był, żeby nie odejść totalnie od misji i tak

to mniej więcej u nas wygląda i to jest gdzieś tam problematyczne mi się tak

wydaje, bo jak gdzieś tam się czyta to wiele organizacji zaczyna odchodzić od

swojej misji dla której powstały i realizuje to gdzieś tam. (FGI 1, M)

Ja na przykład jak spotkałem się w ogóle z organizacją pozarządową to

byłem stażystą, moim zadaniem było przeglądanie, jakie są konkursy, pisanie

wniosków de facto tak? Więc to był fakt, którego już zostałem nauczony gdzieś

tam, przez określoną ilość lat rzeczywiście specjalizowałem się w tym, że

prawda miałem statut, wchodziłem na stronę i dowiadywałem się, jaki jest

konkurs i pisałem wniosek pod konkurs, który ma przejść i to było moje

zadanie. Ale gdzieś tam za potrzebą serca, jak zakładałem swoją organizację

pozarządowa, która z kolei działa w obszarze młodzieży, to jakby bardzo się

cieszę, że nauczyłem się tego wcześniej, bo nie ma w Polsce, a nie było

w Polsce żadnych środków na przysłowiową młodzież, tak? (FGI 2, M)

Ja mam taką refleksję, że organizacje piszą wnioski, a nie projekty (…)

Zawsze też byłam uczona, że tutaj mamy problemy, które przekładają się na

wizje, misje i cele organizacji i tak to było, ale patrząc przez pryzmat całego też,

bo realizujemy też ROEFSy, czyli Regionalne Ośrodki Europejskiego Funduszu

Społecznego w Jeleniej Górze i we Wrocławiu, to spotykam się też z takimi

beneficjentami, gdzie jest tylko taki poziom no to mamy tutaj, operujemy tam 9.5,

9.2.1 i tak dalej, czyli programy i poddziałania, nie ma takiego myślenia o tym,

jak to się wpisuje jakby w cele statutowe mojej organizacji, tylko jest patrzenie

przez pryzmat wytycznych, dokumentacji konkursowej, nie ma jakby myślenia

o projekcie, tylko jest po prostu wypełnianie aplikacji. (FGI 2, K)

Za pośredni wpływ funduszy unijnych w trzecim sektorze można uznać gotowość

organizacji do realizacji słabiej opłacanych zadań publicznych zlecanych przez jednostki

samorządu terytorialnego, która jest możliwa dzięki akumulacji zasobów, np. zakupionej

w ramach projektów unijnych infrastrukturze.

Z racji tego, że funduszy unijnych jest dużo więcej, było dużo więcej

i podejrzewam, że będzie dużo więcej i większość organizacji budowała takie

zaplecze techniczne i strukturalne na tych większych środkach, to na pewno

jakoś też i możliwość realizowania niektórych zleceń publicznych, że to tak

wykorzystania zaplecza technicznego (mebli, sprzętu biurowego) zakupionego

w ramach realizacji projektów finansowanych z funduszy strukturalnych, co

umożliwia podejmowanie się realizacji słabiej finansowanych zadań publicznych.

Profesjonalizacja działania organizacji, poprawa jakości realizacji zadań publicznych,

zwiększenie kapitału społecznego organizacji były przez nie oceniane jednoznacznie

pozytywnie.

To ja najpierw zacząłem ze środkami unijnymi, a później wszedłem

w środki te miejskie czy też wojewódzkie i dla mnie jakby taką dużą nie wiem czy

zmianą czy wpływem jednego na drugie było to, że jakby te środki unijne to była

zupełnie inna liga niż środki regionalne, więc (…) wydaje mi się, że one wpłynęły

w ten sposób, że te środki lokalne, regionalne, które były pobierane z Urzędu

Marszałkowskiego czy z Miasta, czy ze Starostwa, były jakby lepszej jakości niż

byłyby, gdybym rzeczywiście nigdy nie zetknął się ze strukturami unijnymi czy

innymi, ale nie wiem czy to jest odpowiedź na to pytanie. (FGI 3, M)

Projekty po pierwsze no one nas zobowiązują do określania rezultatów

prawda? To jest pierwsza podstawowa rzecz, no i to sami możemy ocenić czy

jak pozyskamy pewne rezultaty czy one są postępem w naszym rozwoju czy

nie. (FGI 4, K)

Pod tym względem też mi się wydaje, że operatywność się zwiększyła.

(FGI 3, M)

Ja np. jestem przekonany, że to że nas skłaniają czy tam powiedzmy

marchewkę nam dają, żebyśmy robili to w partnerstwie no to też próbujemy się

jakby... próbujemy się rozumieć nie? Tworzymy jakieś tam synergie, lepsze,

gorsze ale to wszystko przychodzi z zachodu, czyli krótko mówiąc z Unii, nie? Ale

dlaczego.. ja na to patrzę z nadzieją, dlatego, że no też się uczymy. (FGI 4, M)

Respondenci konstatowali, że za sprawą aplikowania o środki unijne zmienia się

katalog realizowanych zadań publicznych, następuje przeorientowanie organizacji „pod

realizację projektów” (nazwane przez jedną z respondentek grantozą12). Przedstawiciele

organizacji pozarządowych nie oceniali tej tendencji jednoznacznie negatywnie ani

pozytywnie. Można odnieść wrażenie, że – przynajmniej część z nich – przyjmowała ten fakt

z rezygnacją i swego rodzaju akceptacją, tak jak akceptuje się rzeczy, na które nie mamy

wpływu, a które powinniśmy brać pod uwagę w swojej aktywności.

Przede wszystkim mi się wydaje, że w naszym przypadku, tak gdzieś się

to zaczyna w jakimś stopniu dziać, niestety trochę odchodzenie od (…) tej

12 Jako pierwsza o „grantozie” w odniesieniu do trzeciego sektora w Polsce wypowiadała się Agnieszka Graff, krytykując dostosowywanie przez organizacje pozarządowe swojej działalności do systemu grantowego i ich zamknięcie na realne potrzeby otoczenia społecznego.

43

Odsetek zadań publicznych realizowanych przez organizacje w ostatnich 5 latach współfinansowanych z funduszy strukturalnych (N=288)

Kolor granatowy - zadania publiczne nie były finansowane z funduszy strukturalnych Kolor czerwony - poniżej 25% Kolor zielony - 25%-49% Kolor fioletowy - 50% Kolor niebieski - 51%-75% Kolor pomarańczowy - powyżej 75% Kolor błękitny - wszystkie zadania publiczne były finansowane z funduszy strukturalnych Kolor różowy - nie realizujemy zadań publicznych


była kwestia rosnącej biurokracji związanej z obsługą funduszy strukturalnych postrzegana

jako przeszkoda w realizacji zadań merytorycznych, do których organizacja została

powołana. Respondenci wskazywali na paradoks związany z projektami unijnymi. Ich

zdaniem organizacje zamiast poświęcać coraz mniej czasu i energii na tzw. papierologię

(choćby ze względu na coraz większe doświadczenie w realizacji projektów), spędzają na

pracy administracyjnej coraz więcej czasu i robią to kosztem realnych działań i aktywności.

Nasza organizacja zaczynała aktywność w wykorzystywaniu środków

publicznych, w tym unijnych, w pierwszej perspektywie, czyli jeszcze PORZL,

ZPORR, i płynnie przeszła do drugiej perspektywy i gdybym miał to postawić

co było na początku, a co jest teraz: (…) jeśli popatrzę na to, ile moja

organizacja robiła w pierwszej perspektywie rzeczy pożytecznych dla innych

ludzi, a popatrzę, ile teraz aktywności wkłada w obróbkę papierową, a ile

energii wkłada w robienie dobrych rzeczy, to ja mam regres. Zarówno pierwsza

perspektywa, jak i początek drugiej perspektywy, to mniej więcej 60%

nakładów na realizację merytoryczną wymyślonych zadań, 40% nakładów na

obróbkę papierową normalną. Trzeba się było tego nauczyć. Dzisiaj mam

proporcje mniej więcej 70 do 30%, tylko, że 70% to aktywność papierowa i stąd

nazwę, z którymi czy ze Starostwa czy z Urzędu Marszałkowskiego po tych

cięciach, jest bardziej realna niż gdyby tego rzeczywiście nie było, gdybyśmy

mieli opierać się tylko i wyłącznie na tym co może nam zaoferować np. gmina

Wałbrzych. Przy wniosku składanym na 15.000, jeżeli dostaje 2.000, no to

wtedy ja mam zupełnie związane ręce, nie wiem, w co w ogóle wsadzić te

pieniądze, żeby cokolwiek zrealizować, a w momencie kiedy ja po tam 2, 3, 7

latach działalności mam jakieś konkretne zaplecze, rzeczy, które już zdobyłem

w jakiś sposób opierając to na realizacji projektu z innych źródeł, no to ja wtedy

wiem – no dobra, to wsadzę tam, to wsadzę tam, a to jeszcze tam i z tych

2 000 powiedzmy zrobi mi się 8, 9 no to już mogę coś zrealizować i coś zrobić.

(FGI 3, M)

Ocena niezbyt dużego wpływu funduszy strukturalnych na realizację przez

organizacje pozarządowe zadań publicznych wydaje się mieć realne podstawy, jeśli

skonfrontuje się ją z odsetkiem zadań publicznych realizowanych przez organizacje

w ostatnich pięciu latach współfinansowanych z funduszy strukturalnych oraz z odsetkiem

wydatków finansowanych z funduszy strukturalnych w całości wydatków poniesionych na

realizację zadań publicznych realizowanych w ostatnich pięciu latach. W badaniach

ilościowych o te kwestie byli pytani jedynie reprezentanci tych organizacji, które realizowały

projekty finansowane ze środków unijnych. Okazuje się, że w zależności od podregionu

województwa, od 25,4% (podregion wałbrzyski) do 42,4% (podregion legnicko-głogowski)

zadań publicznych realizowanych przez organizację nie było finansowanych z funduszy

strukturalnych, w przypadku dużej części z nich (od 18.2% w podregionie legnicko-

głogowskim do 34,3% w podregionie wałbrzyskim) maksymalnie co czwarte realizowane

zadania publiczne były współfinansowane z funduszy strukturalnych.

44

Odsetek zadań publicznych realizowanych przez organizacje w ostatnich 5 latach współfinansowanych z funduszy strukturalnych (N=288)

Kolor granatowy - zadania publiczne nie były finansowane z funduszy strukturalnych Kolor czerwony - poniżej 25% Kolor zielony - 25%-49% Kolor fioletowy - 50% Kolor niebieski - 51%-75% Kolor pomarańczowy - powyżej 75% Kolor błękitny - wszystkie zadania publiczne były finansowane z funduszy strukturalnych Kolor różowy - nie realizujemy zadań publicznych


była kwestia rosnącej biurokracji związanej z obsługą funduszy strukturalnych postrzegana

jako przeszkoda w realizacji zadań merytorycznych, do których organizacja została

powołana. Respondenci wskazywali na paradoks związany z projektami unijnymi. Ich

zdaniem organizacje zamiast poświęcać coraz mniej czasu i energii na tzw. papierologię

(choćby ze względu na coraz większe doświadczenie w realizacji projektów), spędzają na

pracy administracyjnej coraz więcej czasu i robią to kosztem realnych działań i aktywności.

Nasza organizacja zaczynała aktywność w wykorzystywaniu środków

publicznych, w tym unijnych, w pierwszej perspektywie, czyli jeszcze PORZL,

ZPORR, i płynnie przeszła do drugiej perspektywy i gdybym miał to postawić

co było na początku, a co jest teraz: (…) jeśli popatrzę na to, ile moja

organizacja robiła w pierwszej perspektywie rzeczy pożytecznych dla innych

ludzi, a popatrzę, ile teraz aktywności wkłada w obróbkę papierową, a ile

energii wkłada w robienie dobrych rzeczy, to ja mam regres. Zarówno pierwsza

perspektywa, jak i początek drugiej perspektywy, to mniej więcej 60%

nakładów na realizację merytoryczną wymyślonych zadań, 40% nakładów na

obróbkę papierową normalną. Trzeba się było tego nauczyć. Dzisiaj mam

proporcje mniej więcej 70 do 30%, tylko, że 70% to aktywność papierowa i stąd

nazwę, z którymi czy ze Starostwa czy z Urzędu Marszałkowskiego po tych

cięciach, jest bardziej realna niż gdyby tego rzeczywiście nie było, gdybyśmy

mieli opierać się tylko i wyłącznie na tym co może nam zaoferować np. gmina

Wałbrzych. Przy wniosku składanym na 15.000, jeżeli dostaje 2.000, no to

wtedy ja mam zupełnie związane ręce, nie wiem, w co w ogóle wsadzić te

pieniądze, żeby cokolwiek zrealizować, a w momencie kiedy ja po tam 2, 3, 7

latach działalności mam jakieś konkretne zaplecze, rzeczy, które już zdobyłem

w jakiś sposób opierając to na realizacji projektu z innych źródeł, no to ja wtedy

wiem – no dobra, to wsadzę tam, to wsadzę tam, a to jeszcze tam i z tych

2 000 powiedzmy zrobi mi się 8, 9 no to już mogę coś zrealizować i coś zrobić.

(FGI 3, M)

Ocena niezbyt dużego wpływu funduszy strukturalnych na realizację przez

organizacje pozarządowe zadań publicznych wydaje się mieć realne podstawy, jeśli

skonfrontuje się ją z odsetkiem zadań publicznych realizowanych przez organizacje

w ostatnich pięciu latach współfinansowanych z funduszy strukturalnych oraz z odsetkiem

wydatków finansowanych z funduszy strukturalnych w całości wydatków poniesionych na

realizację zadań publicznych realizowanych w ostatnich pięciu latach. W badaniach

ilościowych o te kwestie byli pytani jedynie reprezentanci tych organizacji, które realizowały

projekty finansowane ze środków unijnych. Okazuje się, że w zależności od podregionu

województwa, od 25,4% (podregion wałbrzyski) do 42,4% (podregion legnicko-głogowski)

zadań publicznych realizowanych przez organizację nie było finansowanych z funduszy

strukturalnych, w przypadku dużej części z nich (od 18.2% w podregionie legnicko-

głogowskim do 34,3% w podregionie wałbrzyskim) maksymalnie co czwarte realizowane

zadania publiczne były współfinansowane z funduszy strukturalnych.

45

działań, które były prowadzone w projekcie. Doszliśmy do wniosku, że czujemy

się trochę nieetycznie i źle z tym, że wydajemy 20-30% środków w projekcie

tak naprawdę na obsługę tych projektów. (FGI 4, K).

Niektórzy uczestnicy wywiadów podkreślali trudności z zachowaniem płynności

finansowej, a także konieczność wydania dużych kwot w określonym roku budżetowym

w sytuacji, gdy wyniki konkursu są ogłaszane później niż było to planowane (np. pod koniec

roku). Aspekt ryzyka rozliczania projektu był podnoszony głównie w kontekście

funkcjonowania małych organizacji lub organizacji realizujących projekt z funduszy

strukturalnych po raz pierwszy i często nie wynikał z doświadczeń samych respondentów,

ale z wiedzy pozyskanej od innych organizacji.

U nas ogromny problem polega na… w końcówkach projektów, no bo

część trzeba wyłożyć z własnych środków. Jak ma się parę milionów no to

trzeba założyć oczywiście jakiś tam procent z tego i okazuje się, że organizacja

nie ma takich środków własnych, no bo skąd mogłaby je mieć, jeśli nie

prowadzi działań komercyjnych na zewnątrz, w związku z czym borykamy się

z tym problemem regularnie. Największym wyczynem stowarzyszenia jest

utrzymanie płynności finansowej, nawet nie tyle o dostanie środków, bo z tym

sobie naprawdę bardzo dobrze radzimy, tylko utrzymanie płynności jako takiej.

(FGI 4, M).

My mamy akurat „Młodzież w działaniu”, dostajemy najwięcej grantów

w Polsce (…) dostajemy tam 10 czy 15% budżetu na Polskę i wtedy okazuje

się, że no mamy problem, bo tam jest 30% wkładu własnego, tzn. nie wkładu

tylko środków, które trzeba założyć, żeby wykończyć projekt, no i wkład własny

nawet jeśli jest, to jesteśmy w stanie przeskoczyć. Natomiast tych środków

które trzeba założyć, to często jest nie do przeskoczenia. (FGI 4,M).

Natomiast rozliczenie, no czekamy trzeci miesiąc po złożeniu raportu

i pewnie poczekamy jeszcze co najmniej trzy, żeby odzyskać no niewielkie,

może końcówkę, z punktu widzenia dużych stowarzyszeń, no dla nas dość

bolesną bo 50 tysięcy ponad, gdzieś tam wisi w przestrzeni. No liczymy, że

średnio zawsze w przestrzeni wisi kilkaset tysięcy. (FGI 4, M).

No my mamy 80% budżetu z funduszy unijnych, co czasem rodzi nam

problem, bo kiedy trzeba znaleźć wkład własny, skoro wszystko jest unijne, no

to nie można z unijnych w unijne zrobić wkładu. (FGI 4,M).

Więc są to głównie środki europejskie, [projekty] głównie realizowane

w sposób partnerski z podziałem budżetów zadań z innymi organizacjami

pozarządowymi i jednostkami samorządu terytorialnego, bo tak nam się

zdarza. No w związku z tym one są obarczone trochę mniejszym kłopotem

też zasoby ludzkie, które są niezbędne do tego, żeby to obrobić, a te 30% to

skupienie się na merytoryce. (FGI 3, M).

Jeśli patrzymy czy fundusze nam pomogły, no nam pomogły strasznie,

oczywiście, że pomogły, dały stabilizację, rozwój rozumiany tak jak… czyli

zasoby ludzkie, jest więcej ludzi, jest więcej nawet wolontariuszy, są urządzenia,

maszyny, nota bene się dewaluują bardzo szybko, ale gdybym popatrzył ile

jesteśmy w stanie tymi zasobami robić, no to mam takie poczucie, że mniej niż

kiedyś, kiedy mieliśmy mniej, bo aktywność, tzn. inaczej, system wymaga

takiego zaangażowania w poprawność przestrzegania procedur, że ludzie

zamiast swoją aktywność kierować na rozwiązywanie problemów tych, dla

których działają, no rozwiązują problemy natury papierologicznej. (FGI 3, M).

Jeżeli rozdzielamy środki bezpośrednio brukselskie, choćby z EFS nie ma

tej całej biurokracji, no z czegoś to wynika. Jednak (…) polega na tym, że to na

poziomie krajowym są narzucane te całe reguły, bariery. (FGI 4,M)

Projekty unijne wymagają bardzo dużo papierów i to naprawdę

przekracza, po prostu, nasze lokalowe [możliwości], bo szafy, szafy są

wszelkie zajęte papierami, niepotrzebnymi, uważam. Robimy coś bardzo

niepotrzebnego, kserujemy, od ludzi ciągle coś żądamy, no to jest naprawdę

koszmar, jest to koszmar. (FGI 3, M).

Trochę mam poczucie, że łatwo jest przy pozyskiwaniu pieniędzy ze

środków unijnych zatracić taki sens prowadzonych działań i dla mnie to zawsze

jest pytanie, czy rzeczywiście organizacje mają iść w tym kierunku

pozyskiwania dużych środków. (FGI 4,K).

Te wszystkie papierki i tak dalej to naprawdę nas przytłacza i więcej

czasu poświęcamy na dopięcie wszystkich papierków, wszystkich dokumentów

niż na realizację właściwych działań. (FGI 3, M).

Z perspektywy projektów ostatnich lat to myślę, że biurokracja (…) zabija

kreatywność. My realizujemy przeróżne projekty, od systemówek z jedynki,

również projekty regionalne: Leonardo da Vinci, Młodzież w działaniu, Rada

Polsko-Niemiecka i tutaj w tym obszarze jest trochę więcej miejsca na

kreatywność, na odskocznię od budżetu, mówiąc tak kolokwialnie. Natomiast to

utrudnia rozwój merytoryczny, ta biurokracja (FGI 1, K).

My akurat nie korzystamy z Programów Operacyjnych. Próbowaliśmy,

jesteśmy w stanie, [nasi] członkowie realizują to w innych fundacjach,

stowarzyszeniach, firmach, natomiast nie w naszym stowarzyszeniu, ponieważ

no z naszego punktu widzenia ilość administracji, która była potrzebna i koszty

przeznaczone na administrację były zbyt duże w stosunku do jakości i ilości

46

działań, które były prowadzone w projekcie. Doszliśmy do wniosku, że czujemy

się trochę nieetycznie i źle z tym, że wydajemy 20-30% środków w projekcie

tak naprawdę na obsługę tych projektów. (FGI 4, K).

Niektórzy uczestnicy wywiadów podkreślali trudności z zachowaniem płynności

finansowej, a także konieczność wydania dużych kwot w określonym roku budżetowym

w sytuacji, gdy wyniki konkursu są ogłaszane później niż było to planowane (np. pod koniec

roku). Aspekt ryzyka rozliczania projektu był podnoszony głównie w kontekście

funkcjonowania małych organizacji lub organizacji realizujących projekt z funduszy

strukturalnych po raz pierwszy i często nie wynikał z doświadczeń samych respondentów,

ale z wiedzy pozyskanej od innych organizacji.

U nas ogromny problem polega na… w końcówkach projektów, no bo

część trzeba wyłożyć z własnych środków. Jak ma się parę milionów no to

trzeba założyć oczywiście jakiś tam procent z tego i okazuje się, że organizacja

nie ma takich środków własnych, no bo skąd mogłaby je mieć, jeśli nie

prowadzi działań komercyjnych na zewnątrz, w związku z czym borykamy się

z tym problemem regularnie. Największym wyczynem stowarzyszenia jest

utrzymanie płynności finansowej, nawet nie tyle o dostanie środków, bo z tym

sobie naprawdę bardzo dobrze radzimy, tylko utrzymanie płynności jako takiej.

(FGI 4, M).

My mamy akurat „Młodzież w działaniu”, dostajemy najwięcej grantów

w Polsce (…) dostajemy tam 10 czy 15% budżetu na Polskę i wtedy okazuje

się, że no mamy problem, bo tam jest 30% wkładu własnego, tzn. nie wkładu

tylko środków, które trzeba założyć, żeby wykończyć projekt, no i wkład własny

nawet jeśli jest, to jesteśmy w stanie przeskoczyć. Natomiast tych środków

które trzeba założyć, to często jest nie do przeskoczenia. (FGI 4,M).

Natomiast rozliczenie, no czekamy trzeci miesiąc po złożeniu raportu

i pewnie poczekamy jeszcze co najmniej trzy, żeby odzyskać no niewielkie,

może końcówkę, z punktu widzenia dużych stowarzyszeń, no dla nas dość

bolesną bo 50 tysięcy ponad, gdzieś tam wisi w przestrzeni. No liczymy, że

średnio zawsze w przestrzeni wisi kilkaset tysięcy. (FGI 4, M).

No my mamy 80% budżetu z funduszy unijnych, co czasem rodzi nam

problem, bo kiedy trzeba znaleźć wkład własny, skoro wszystko jest unijne, no

to nie można z unijnych w unijne zrobić wkładu. (FGI 4,M).

Więc są to głównie środki europejskie, [projekty] głównie realizowane

w sposób partnerski z podziałem budżetów zadań z innymi organizacjami

pozarządowymi i jednostkami samorządu terytorialnego, bo tak nam się

zdarza. No w związku z tym one są obarczone trochę mniejszym kłopotem

też zasoby ludzkie, które są niezbędne do tego, żeby to obrobić, a te 30% to

skupienie się na merytoryce. (FGI 3, M).

Jeśli patrzymy czy fundusze nam pomogły, no nam pomogły strasznie,

oczywiście, że pomogły, dały stabilizację, rozwój rozumiany tak jak… czyli

zasoby ludzkie, jest więcej ludzi, jest więcej nawet wolontariuszy, są urządzenia,

maszyny, nota bene się dewaluują bardzo szybko, ale gdybym popatrzył ile

jesteśmy w stanie tymi zasobami robić, no to mam takie poczucie, że mniej niż

kiedyś, kiedy mieliśmy mniej, bo aktywność, tzn. inaczej, system wymaga

takiego zaangażowania w poprawność przestrzegania procedur, że ludzie

zamiast swoją aktywność kierować na rozwiązywanie problemów tych, dla

których działają, no rozwiązują problemy natury papierologicznej. (FGI 3, M).

Jeżeli rozdzielamy środki bezpośrednio brukselskie, choćby z EFS nie ma

tej całej biurokracji, no z czegoś to wynika. Jednak (…) polega na tym, że to na

poziomie krajowym są narzucane te całe reguły, bariery. (FGI 4,M)

Projekty unijne wymagają bardzo dużo papierów i to naprawdę

przekracza, po prostu, nasze lokalowe [możliwości], bo szafy, szafy są

wszelkie zajęte papierami, niepotrzebnymi, uważam. Robimy coś bardzo

niepotrzebnego, kserujemy, od ludzi ciągle coś żądamy, no to jest naprawdę

koszmar, jest to koszmar. (FGI 3, M).

Trochę mam poczucie, że łatwo jest przy pozyskiwaniu pieniędzy ze

środków unijnych zatracić taki sens prowadzonych działań i dla mnie to zawsze

jest pytanie, czy rzeczywiście organizacje mają iść w tym kierunku

pozyskiwania dużych środków. (FGI 4,K).

Te wszystkie papierki i tak dalej to naprawdę nas przytłacza i więcej

czasu poświęcamy na dopięcie wszystkich papierków, wszystkich dokumentów

niż na realizację właściwych działań. (FGI 3, M).

Z perspektywy projektów ostatnich lat to myślę, że biurokracja (…) zabija

kreatywność. My realizujemy przeróżne projekty, od systemówek z jedynki,

również projekty regionalne: Leonardo da Vinci, Młodzież w działaniu, Rada

Polsko-Niemiecka i tutaj w tym obszarze jest trochę więcej miejsca na

kreatywność, na odskocznię od budżetu, mówiąc tak kolokwialnie. Natomiast to

utrudnia rozwój merytoryczny, ta biurokracja (FGI 1, K).

My akurat nie korzystamy z Programów Operacyjnych. Próbowaliśmy,

jesteśmy w stanie, [nasi] członkowie realizują to w innych fundacjach,

stowarzyszeniach, firmach, natomiast nie w naszym stowarzyszeniu, ponieważ

no z naszego punktu widzenia ilość administracji, która była potrzebna i koszty

przeznaczone na administrację były zbyt duże w stosunku do jakości i ilości

47

5.2. Stan współpracy organizacji pozarządowych z władzami samorządowymi


Śląsku z władzami samorządowymi szczebla gminnego, powiatowego i wojewódzkiego. Od

2003 r., kiedy uchwalono ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

zawierającą wiele rozwiązań ułatwiających budowanie stabilnych relacji między

zorganizowanymi grupami obywateli i władzą publiczną, organizacje pozarządowe mają do

dyspozycji liczne instrumenty służące współpracy, wywieraniu wpływu i kontrolowaniu władz

samorządowych. Przedstawicieli dolnośląskich organizacji pozarządowych pytano

o znajomość programów współpracy jednostek samorządu terytorialnego (JST) z trzecim

sektorem, uczestnictwo w zespołach doradczych i eksperckich powoływanych na różnych

szczeblach samorządu, konsultacjach społecznych, o opiniowanie programów współpracy

międzysektorowej.

Organizacjom najlepiej znane są gminne programy współpracy z sektorem

pozarządowym, ale i w tym przypadku niemal co trzeci respondent badań ilościowych nie

zna treści takiego programu lub nawet nie wiedział, że takowy powstał. Połowa

respondentów nie wie, że istnieją takie programy na poziomie powiatowym i wojewódzkim.

Znajomość programów współpracy JST z organizacjami pozarządowymi

Organizacje pozarządowe deklarują, że praktycznie nie uczestniczą w zespołach

doradczych i eksperckich powoływanych przez jednostki samorządu terytorialnego.

W podregionie wrocławskim takich odpowiedzi było najwięcej (ponad 75%).

zdolności, tzn. płynności finansowej. Jak się nimi dobrze zarządza, to można

rzeczywiście środki mieć zanim trzeba je wydać, w tej chwili tak się zrobiło, bo

tak jeszcze 5 lat temu to tak nie było. (FGI 4,K).

Przedstawiciele dolnośląskich organizacji pozarządowych dostrzegają nie tylko

problemy związane z funduszami strukturalnymi, ale także ich pozytywny wpływ na rozwój

potencjału ludzkiego, merytorycznego i infrastrukturalnego swoich organizacji.

Na przestrzeni tych 10 lat sukcesywnie mam takie poczucie, że

stowarzyszenie się rozwija i niewątpliwie taką zasługą jest dostępność

funduszy unijnych, które zarówno dają i nowych pracowników, bo jest

możliwość zatrudnienia, ale i też rozwoju nowych działek. Myślę, że w 2005 czy

2006 roku nie myśleliśmy tak bardzo na temat działki, jaką jest ekonomia

społeczna, przedsiębiorczość społeczna czy rozwój współpracy

międzysektorowej. (FGI 3, K).

[w kontekście finansowania części zadań organizacji z funduszy

strukturalnych] prawie 30 etatowych pracowników, ponad 600 PITów rocznie

wydawanych współpracownikom, to pokazuje skale przedsięwzięcia, no i to by

wyglądało, że to jest rozwój, no bo organizacja się rozwinęła, ma lokal, ma

nawet pieniądze, żeby go wynajmować, ma trochę sprzętu, ma biurka, w tych

kategoriach to jest rozwój. (FGI 3, M).

Bez tych środków nie bylibyśmy w stanie realizować tego, co realizujemy,

ponieważ nie ma innych środków, w ogóle dostępnych na to, co robimy, akurat

nasza specyfika jest taka. (FGI 4,M).

Zmiany, nawet jeśli obiektywnie postrzegane były jako pozytywne, wzbudzały

ambiwalentne oceny. W niektórych wypowiedziach można było dostrzec sentyment do

„okresu pionierskiego” organizacji, kiedy pieniędzy było mniej, albo nie było ich wcale, ale

aktywność przynosiła większą satysfakcję.

Jak ktoś się decyduje na środki zagraniczne, głównie europejskie, to

wtedy może mieć więcej kontroli, zupełnie inne urzędy na głowie, zupełnie inny

poziom formalizacji i ja mam takie poczucie, że to jest droga w jedną stronę.

W sensie takim, że potem już powrotu do takiej małej, fajnej działalności, która

i cieszy ludzi, cieszy społeczność, nie ma. Nie o to chodzi, że te unijne nie

cieszą, tylko one są robione po prostu na inną skalę i trudno jest godzić jedno

z drugim, bo to są zupełnie inne sposoby działania i pracy. (FGI 4, K)

48

5.2. Stan współpracy organizacji pozarządowych z władzami samorządowymi


Śląsku z władzami samorządowymi szczebla gminnego, powiatowego i wojewódzkiego. Od

2003 r., kiedy uchwalono ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

zawierającą wiele rozwiązań ułatwiających budowanie stabilnych relacji między

zorganizowanymi grupami obywateli i władzą publiczną, organizacje pozarządowe mają do

dyspozycji liczne instrumenty służące współpracy, wywieraniu wpływu i kontrolowaniu władz

samorządowych. Przedstawicieli dolnośląskich organizacji pozarządowych pytano

o znajomość programów współpracy jednostek samorządu terytorialnego (JST) z trzecim

sektorem, uczestnictwo w zespołach doradczych i eksperckich powoływanych na różnych

szczeblach samorządu, konsultacjach społecznych, o opiniowanie programów współpracy

międzysektorowej.

Organizacjom najlepiej znane są gminne programy współpracy z sektorem

pozarządowym, ale i w tym przypadku niemal co trzeci respondent badań ilościowych nie

zna treści takiego programu lub nawet nie wiedział, że takowy powstał. Połowa

respondentów nie wie, że istnieją takie programy na poziomie powiatowym i wojewódzkim.

Znajomość programów współpracy JST z organizacjami pozarządowymi

Organizacje pozarządowe deklarują, że praktycznie nie uczestniczą w zespołach

doradczych i eksperckich powoływanych przez jednostki samorządu terytorialnego.

W podregionie wrocławskim takich odpowiedzi było najwięcej (ponad 75%).

zdolności, tzn. płynności finansowej. Jak się nimi dobrze zarządza, to można

rzeczywiście środki mieć zanim trzeba je wydać, w tej chwili tak się zrobiło, bo

tak jeszcze 5 lat temu to tak nie było. (FGI 4,K).

Przedstawiciele dolnośląskich organizacji pozarządowych dostrzegają nie tylko

problemy związane z funduszami strukturalnymi, ale także ich pozytywny wpływ na rozwój

potencjału ludzkiego, merytorycznego i infrastrukturalnego swoich organizacji.

Na przestrzeni tych 10 lat sukcesywnie mam takie poczucie, że

stowarzyszenie się rozwija i niewątpliwie taką zasługą jest dostępność

funduszy unijnych, które zarówno dają i nowych pracowników, bo jest

możliwość zatrudnienia, ale i też rozwoju nowych działek. Myślę, że w 2005 czy

2006 roku nie myśleliśmy tak bardzo na temat działki, jaką jest ekonomia

społeczna, przedsiębiorczość społeczna czy rozwój współpracy

międzysektorowej. (FGI 3, K).

[w kontekście finansowania części zadań organizacji z funduszy

strukturalnych] prawie 30 etatowych pracowników, ponad 600 PITów rocznie

wydawanych współpracownikom, to pokazuje skale przedsięwzięcia, no i to by

wyglądało, że to jest rozwój, no bo organizacja się rozwinęła, ma lokal, ma

nawet pieniądze, żeby go wynajmować, ma trochę sprzętu, ma biurka, w tych

kategoriach to jest rozwój. (FGI 3, M).

Bez tych środków nie bylibyśmy w stanie realizować tego, co realizujemy,

ponieważ nie ma innych środków, w ogóle dostępnych na to, co robimy, akurat

nasza specyfika jest taka. (FGI 4,M).

Zmiany, nawet jeśli obiektywnie postrzegane były jako pozytywne, wzbudzały

ambiwalentne oceny. W niektórych wypowiedziach można było dostrzec sentyment do

„okresu pionierskiego” organizacji, kiedy pieniędzy było mniej, albo nie było ich wcale, ale

aktywność przynosiła większą satysfakcję.

Jak ktoś się decyduje na środki zagraniczne, głównie europejskie, to

wtedy może mieć więcej kontroli, zupełnie inne urzędy na głowie, zupełnie inny

poziom formalizacji i ja mam takie poczucie, że to jest droga w jedną stronę.

W sensie takim, że potem już powrotu do takiej małej, fajnej działalności, która

i cieszy ludzi, cieszy społeczność, nie ma. Nie o to chodzi, że te unijne nie

cieszą, tylko one są robione po prostu na inną skalę i trudno jest godzić jedno

z drugim, bo to są zupełnie inne sposoby działania i pracy. (FGI 4, K)

49

Uczestnictwo w konsultacjach programu współpracy Samorządu Województwa Dolnośląskiego z NGO na lata 2014-2017

Niski poziom uczestnictwa w konsultacjach programu bezpośrednio dotyczącego

organizacji pozarządowych jest o tyle niepokojący, że dzięki zasięganiu opinii podmiotów

zainteresowanych projektowanymi przez samorząd działaniami czy rozwiązaniami, możliwe

jest uniknięcie czy przynajmniej złagodzenie potencjalnych konfliktów społecznych

i nieporozumień, których źródłem mogłaby być narzucona arbitralnie regulacja. Konsultacje

umożliwiają skonfrontowanie planowanych działań i rozwiązań z postulatami grup lub

podmiotów, których będą one bezpośrednio dotyczyć. Uwzględnienie opinii adresatów

projektowanych działań sprawia, że czują się oni współodpowiedzialni za wprowadzane

zmiany, co z jednej strony zwiększa akceptację decyzji administracji publicznej, z drugiej zaś

strony sprzyja efektywnemu wdrażaniu nowych programów w życie. Uczestnictwo przekłada

się też na podniesienie poziomu kultury politycznej danej społeczności, kształtuje nawyki

korzystania z instytucji demokratycznych i uczy, że zaangażowanie w sprawy publiczne

może mieć dla obywateli wymierne korzyści. Konsultacje społeczne to ponadto jedna z form

kontroli działań samorządu, z której - jak wynika z badań - dolnośląskie organizacje bez żalu

rezygnują.

Średnio co trzecia organizacja na Dolnym Śląsku nie była też zainteresowana

przekazaniem uwag do współpracy międzysektorowej na lata 2014-2017, jeszcze więcej

organizacji nie wiedziała, że program jest opracowywany. Część organizacji nie wiedziała,

że można składać uwagi, a co dziesiąta - mimo deklarowanej chęci wniesienia uwag - nie

znalazła na to czasu.

Uczestnictwo w grupach doradczych/eksperckich powoływanych przez JST

Z odpowiedzi respondentów na pytanie o powody nieuczestniczenia w pracach grup

eksperckich lub doradczych powoływanych przy samorządzie wynika, że:

37% nie dysponuje wiedzą na temat działalności takich grup,

28% wie, że takie grupy istnieją, ale nie otrzymało do nich zaproszenia,

14% wie, że takie grupy istnieją, ale uznało, iż udział w ich pracach nie jest istotny

dla organizacji,

6% organizacji twierdzi, że na terenie ich działalności nie powoływano grup

eksperckich,

15% wskazało inne powody (np. brak czasu, zbyt młody wiek organizacji, koszty

dojazdu na spotkanie grupy, brak wykwalifikowanych osób w organizacji).

W związku z tym, że Zleceniodawcą badań był Urząd Marszałkowski Województwa

Dolnośląskiego, kilka pytań w ankiecie poświęconych zostało współpracy organizacji

pozarządowych z samorządem województwa. W drugiej połowie 2013 r. Wydział

Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi przeprowadzał konsultacje programu

współpracy samorządu województwa z organizacjami pozarządowymi na lata 2014-2017. Jedynie 15% respondentów potwierdziło, że ich organizacje wzięły udział w konsultacjach,

najwięcej z podregionu wrocławskiego, najmniej z podregionu jeleniogórskiego. Ponad 40%

organizacji nie wiedziało, że takie konsultacje się odbywały, pozostali nie znaleźli na nie

czasu lub nie byli nimi zainteresowani.

50

Uczestnictwo w konsultacjach programu współpracy Samorządu Województwa Dolnośląskiego z NGO na lata 2014-2017

Niski poziom uczestnictwa w konsultacjach programu bezpośrednio dotyczącego

organizacji pozarządowych jest o tyle niepokojący, że dzięki zasięganiu opinii podmiotów

zainteresowanych projektowanymi przez samorząd działaniami czy rozwiązaniami, możliwe

jest uniknięcie czy przynajmniej złagodzenie potencjalnych konfliktów społecznych

i nieporozumień, których źródłem mogłaby być narzucona arbitralnie regulacja. Konsultacje

umożliwiają skonfrontowanie planowanych działań i rozwiązań z postulatami grup lub

podmiotów, których będą one bezpośrednio dotyczyć. Uwzględnienie opinii adresatów

projektowanych działań sprawia, że czują się oni współodpowiedzialni za wprowadzane

zmiany, co z jednej strony zwiększa akceptację decyzji administracji publicznej, z drugiej zaś

strony sprzyja efektywnemu wdrażaniu nowych programów w życie. Uczestnictwo przekłada

się też na podniesienie poziomu kultury politycznej danej społeczności, kształtuje nawyki

korzystania z instytucji demokratycznych i uczy, że zaangażowanie w sprawy publiczne

może mieć dla obywateli wymierne korzyści. Konsultacje społeczne to ponadto jedna z form

kontroli działań samorządu, z której - jak wynika z badań - dolnośląskie organizacje bez żalu

rezygnują.

Średnio co trzecia organizacja na Dolnym Śląsku nie była też zainteresowana

przekazaniem uwag do współpracy międzysektorowej na lata 2014-2017, jeszcze więcej

organizacji nie wiedziała, że program jest opracowywany. Część organizacji nie wiedziała,

że można składać uwagi, a co dziesiąta - mimo deklarowanej chęci wniesienia uwag - nie

znalazła na to czasu.

Uczestnictwo w grupach doradczych/eksperckich powoływanych przez JST

Z odpowiedzi respondentów na pytanie o powody nieuczestniczenia w pracach grup

eksperckich lub doradczych powoływanych przy samorządzie wynika, że:

37% nie dysponuje wiedzą na temat działalności takich grup,

28% wie, że takie grupy istnieją, ale nie otrzymało do nich zaproszenia,

14% wie, że takie grupy istnieją, ale uznało, iż udział w ich pracach nie jest istotny

dla organizacji,

6% organizacji twierdzi, że na terenie ich działalności nie powoływano grup

eksperckich,

15% wskazało inne powody (np. brak czasu, zbyt młody wiek organizacji, koszty

dojazdu na spotkanie grupy, brak wykwalifikowanych osób w organizacji).

W związku z tym, że Zleceniodawcą badań był Urząd Marszałkowski Województwa

Dolnośląskiego, kilka pytań w ankiecie poświęconych zostało współpracy organizacji

pozarządowych z samorządem województwa. W drugiej połowie 2013 r. Wydział

Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi przeprowadzał konsultacje programu

współpracy samorządu województwa z organizacjami pozarządowymi na lata 2014-2017. Jedynie 15% respondentów potwierdziło, że ich organizacje wzięły udział w konsultacjach,

najwięcej z podregionu wrocławskiego, najmniej z podregionu jeleniogórskiego. Ponad 40%

organizacji nie wiedziało, że takie konsultacje się odbywały, pozostali nie znaleźli na nie

czasu lub nie byli nimi zainteresowani.

51

Wielu reprezentantów organizacji pozarządowych biorących udział w badaniu

jakościowym podkreślało, że ich współpraca z samorządem terytorialnym w ostatnich latach

znacznie się rozwinęła. Biorąc pod uwagę zależność pomiędzy lokalizacją organizacji

a „orientacją na współpracę”, można wywnioskować, że organizacje z Wrocławia i powiatu

wrocławskiego współpracują lub są zainteresowane współdziałaniem z Urzędem

Marszałkowskim bardziej niż organizacje działające w większym oddaleniu od Wrocławia.

Przedstawiciele tych podmiotów częściej znają zasady współpracy i mają na ten temat

wyrobioną opinię.

W przypadku przedstawicieli organizacji wrocławskich zestawienie wypowiedzi na

temat współpracy z Urzędem Marszałkowskim i Urzędem Miasta Wrocławia wypada

zdecydowanie na korzyść współpracy z UMWD, pomimo – jak wskazywała część

organizacji – mniejszych środków finansowych, jakimi dysponuje Urząd Marszałkowski.

Z kolei organizacje działające w innych podregionach województwa dysponują mniejszą

wiedzą i posiadają mniejsze doświadczenie we współpracy z UMWD, natomiast

formułowana przez nie ocena współpracy z urzędami miast jest mniej jednoznaczna

(bardziej zróżnicowane opinie, zdecydowanie mniej negatywnych). Dla części organizacji

spoza Wrocławia fundusze miejskie/gminne są jedynymi, z jakich korzystają.

Z wypowiedzi przedstawicieli dolnośląskich organizacji wyłania się kilka

podstawowych form współpracy organizacji pozarządowych z samorządem lokalnym

i regionalnym:

wykonywanie usług na rzecz mieszkańców poprzez powierzenie lub zlecenie

realizacji zadań publicznych przez samorząd. Wiąże się to ze współpracą

samorządu i organizacji na etapie uzyskiwania informacji, pozyskiwania środków

i późniejszego rozliczania dotacji

współdziałanie w kreowaniu polityk publicznych na poziomie samorządowym

poprzez:

- współdecydowanie o sposobie wydatkowania środków budżetowych dzięki

udziałowi przedstawicieli NGO w komisjach konkursowych, wprowadzenie

w gminach budżetu partycypacyjnego, utworzenie Rad Pożytku Publicznego,

- konsultowanie zapisów w dokumentach programowych tworzonych przez

samorządy, w szczególności dokumentów dotyczących współpracy samorządu

z trzecim sektorem oraz strategii rozwiązywania problemów społecznych,

- inspirowanie powstawania uchwał miejscowych, które wpływają na bieżące

funkcjonowanie organizacji,

- opiniowanie kandydatur na dyrektorów jednostek samorządowych.

korzystanie z pozafinansowego wsparcia samorządów, w tym:

Przekazanie uwag do programu współpracy Samorządu Województwa Dolnośląskiego z NGO na lata 2014-2017

Przedstawiciele organizacji byli również pytani o to, czy znają i korzystają

z Regionalnego Punktu Konsultacyjno-Doradczego przy Wydziale Współpracy

z Organizacjami Pozarządowymi w Urzędzie Marszałkowskim i Dolnośląską Sieć Doradztwa

Pozarządowego oraz czy są zadowoleni ze świadczonych przez nie usług. Dolnośląska Sieć

Doradztwa Pozarządowego jest wdrażana przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego

od maja 2010 roku w formie dotacji dla organizacji pozarządowych prowadzących 16

Punktów Konsultacyjno-Doradczych. Celem sieciowego zarządzania doradztwem, edukacją,

informacją miała być profesjonalizacja organizacji pozarządowych, wzrost ich kompetencji

w zakresie współpracy z administracją publiczną, wypracowanie standardów współpracy

międzysektorowej oraz narzędzi pozarządowego doradztwa. W zamyśle samorządu

wojewódzkiego organizacja działań w formie sieci miała poprawić dostęp mieszkańców

regionu do informacji, edukacji, szkoleń, zwiększyć tempo dyfuzji inicjowanej wiedzy przez

Wydział Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi UMWD, wpłynąć na wzrost siły

oddziaływania pozarządowego coaching`u, zwiększyć efektywność aplikowania o środki

unijne. Okazuje się, że 77% dolnośląskich organizacji nie słyszała o Dolnośląskiej Sieci

Doradztwa Pozarządowego, a spośród 23% tych, które znają ten program sieciowy, 40%

nie korzystało z jego usług, więc nie jest w stanie ich ocenić. Jednak organizacje, które

skorzystały z oferowanego doradztwa, wyraziły duże zadowolenie z poziomu oferowanych

usług. Nieco więcej badanych organizacji zna Regionalny Punkt Konsultacyjno-Doradczy

przy Wydziale Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w Urzędzie Marszałkowskim

(28%) i podobnie jak w przypadku lokalnych punktów konsultacyjnych, są zadowoleni

z poziomu konsultacji i doradztwa udzielanego w tym miejscu.

52

Wielu reprezentantów organizacji pozarządowych biorących udział w badaniu

jakościowym podkreślało, że ich współpraca z samorządem terytorialnym w ostatnich latach

znacznie się rozwinęła. Biorąc pod uwagę zależność pomiędzy lokalizacją organizacji

a „orientacją na współpracę”, można wywnioskować, że organizacje z Wrocławia i powiatu

wrocławskiego współpracują lub są zainteresowane współdziałaniem z Urzędem

Marszałkowskim bardziej niż organizacje działające w większym oddaleniu od Wrocławia.

Przedstawiciele tych podmiotów częściej znają zasady współpracy i mają na ten temat

wyrobioną opinię.

W przypadku przedstawicieli organizacji wrocławskich zestawienie wypowiedzi na

temat współpracy z Urzędem Marszałkowskim i Urzędem Miasta Wrocławia wypada

zdecydowanie na korzyść współpracy z UMWD, pomimo – jak wskazywała część

organizacji – mniejszych środków finansowych, jakimi dysponuje Urząd Marszałkowski.

Z kolei organizacje działające w innych podregionach województwa dysponują mniejszą

wiedzą i posiadają mniejsze doświadczenie we współpracy z UMWD, natomiast

formułowana przez nie ocena współpracy z urzędami miast jest mniej jednoznaczna

(bardziej zróżnicowane opinie, zdecydowanie mniej negatywnych). Dla części organizacji

spoza Wrocławia fundusze miejskie/gminne są jedynymi, z jakich korzystają.

Z wypowiedzi przedstawicieli dolnośląskich organizacji wyłania się kilka

podstawowych form współpracy organizacji pozarządowych z samorządem lokalnym

i regionalnym:

wykonywanie usług na rzecz mieszkańców poprzez powierzenie lub zlecenie

realizacji zadań publicznych przez samorząd. Wiąże się to ze współpracą

samorządu i organizacji na etapie uzyskiwania informacji, pozyskiwania środków

i późniejszego rozliczania dotacji

współdziałanie w kreowaniu polityk publicznych na poziomie samorządowym

poprzez:

- współdecydowanie o sposobie wydatkowania środków budżetowych dzięki

udziałowi przedstawicieli NGO w komisjach konkursowych, wprowadzenie

w gminach budżetu partycypacyjnego, utworzenie Rad Pożytku Publicznego,

- konsultowanie zapisów w dokumentach programowych tworzonych przez

samorządy, w szczególności dokumentów dotyczących współpracy samorządu

z trzecim sektorem oraz strategii rozwiązywania problemów społecznych,

- inspirowanie powstawania uchwał miejscowych, które wpływają na bieżące

funkcjonowanie organizacji,

- opiniowanie kandydatur na dyrektorów jednostek samorządowych.

korzystanie z pozafinansowego wsparcia samorządów, w tym:

Przekazanie uwag do programu współpracy Samorządu Województwa Dolnośląskiego z NGO na lata 2014-2017

Przedstawiciele organizacji byli również pytani o to, czy znają i korzystają

z Regionalnego Punktu Konsultacyjno-Doradczego przy Wydziale Współpracy

z Organizacjami Pozarządowymi w Urzędzie Marszałkowskim i Dolnośląską Sieć Doradztwa

Pozarządowego oraz czy są zadowoleni ze świadczonych przez nie usług. Dolnośląska Sieć

Doradztwa Pozarządowego jest wdrażana przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego

od maja 2010 roku w formie dotacji dla organizacji pozarządowych prowadzących 16

Punktów Konsultacyjno-Doradczych. Celem sieciowego zarządzania doradztwem, edukacją,

informacją miała być profesjonalizacja organizacji pozarządowych, wzrost ich kompetencji

w zakresie współpracy z administracją publiczną, wypracowanie standardów współpracy

międzysektorowej oraz narzędzi pozarządowego doradztwa. W zamyśle samorządu

wojewódzkiego organizacja działań w formie sieci miała poprawić dostęp mieszkańców

regionu do informacji, edukacji, szkoleń, zwiększyć tempo dyfuzji inicjowanej wiedzy przez

Wydział Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi UMWD, wpłynąć na wzrost siły

oddziaływania pozarządowego coaching`u, zwiększyć efektywność aplikowania o środki

unijne. Okazuje się, że 77% dolnośląskich organizacji nie słyszała o Dolnośląskiej Sieci

Doradztwa Pozarządowego, a spośród 23% tych, które znają ten program sieciowy, 40%

nie korzystało z jego usług, więc nie jest w stanie ich ocenić. Jednak organizacje, które

skorzystały z oferowanego doradztwa, wyraziły duże zadowolenie z poziomu oferowanych

usług. Nieco więcej badanych organizacji zna Regionalny Punkt Konsultacyjno-Doradczy

przy Wydziale Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w Urzędzie Marszałkowskim

(28%) i podobnie jak w przypadku lokalnych punktów konsultacyjnych, są zadowoleni

z poziomu konsultacji i doradztwa udzielanego w tym miejscu.

53

Reprezentanci trzeciego sektora podkreślali, że współpracę jednostek samorządu

terytorialnego i organizacji pozarządowych w kreowaniu polityk publicznych trzeba

rozpatrywać zarówno z perspektywy formalnie istniejących instrumentów (np. powoływanie

rad pożytku publicznego, konsultowanie z sektorem pozarządowym aktów prawa

miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej organizacji, opiniowanie

projektów programów rozwoju), jak i przez pryzmat praktyki współdziałania wynikającej

z nastawienia do niej obu stron, które nie zawsze jest pozytywne.

Jest tak, że jeżeli chodzi o instrumenty wpływu i kreowanie różnych

polityk publicznych przez ostatnie 5 lat, moim zdaniem narzędzia organizacje

dostały. Natomiast to są ciągle narzędzia formalne, one nie zawsze są w dosyć

dobry sposób wykorzystywane zarówno przez władzę publiczną, jak i niestety

przez same organizacje pozarządowe. (FGI 4, K).

W ostatnich latach bardzo cenna inicjatywą, to zresztą nie tylko na pewno

u nas, było powołanie Miejskiej Rady Pożytku Publicznego. To jest bardzo

ważne, bo jest jakaś reprezentacja i to się odczuwa czy przy rozpatrywaniu [ofert

na realizację zadań], że ktoś reprezentuje no i powołany jest, taki.. to nie jest

pełnomocnik, ale jest jednym z urzędników, który się zajmuje, jeszcze ma mało

doświadczeń, ale jest to też po prostu cenne. (FGI 2, M)

Jeżeli chodzi o kontakt z władzami samorządowymi to mogę tylko

powiedzieć, że jest w pewnym sensie stagnacja, w pewnym sensie polepszyła

się sprawa, mianowicie jeżeli chodzi o opiniowanie np. dotyczące powoływania

nowych dyrektorów instytucji kulturalnych itd. To zawsze władze samorządowe

się do nas zwracają o takie opinie, prawda? Jest to pozytywna sprawa, to

w pewnym sensie możemy zaopiniować. (FGI 3, M)

Prezydent inicjuje spotkania z organizacjami poprzez swoich

pracowników z organizacjami pozarządowymi i praktycznie się konsultuje

w każdej sprawie, no i można z obecną władzą porozmawiać, zasugerować

pewne rzeczy, co się nam podoba, co nie podoba i widzę, że idzie to do

przodu. Jest to po prostu większy komfort niż był do tej pory i ten kontakt

również przekłada się na pewne działania. (FGI 2, M)

Niektórzy respondenci, oprócz pozytywnych stron współpracy z samorządem,

wskazywali również na następujące zaniechania i problemy utrudniające współpracę

i realizację zadań:

brak zainteresowania, współpracy ze strony samorządów,

brak jednoznacznych czytelnych zasad współpracy z organizacjami,

w szczególności stosowanie niejednolitych zasad oceny ofert na realizację zadań,

- patronatów i udziału przedstawicieli władz samorządowych w wydarzeniach

organizowanych przez organizacje,

- wsparcie rzeczowe i lokalowe organizacji.

Podczas zogniskowanych wywiadów grupowych respondenci mówili o zainteresowaniu

samorządów lokalnych współpracą z trzecim sektorem.

Samorządy, widać zależy im na tym i jak zobaczą, ze coś się robi

ciekawego, a nawet te lokalne samorządy niby biedne, mogą więcej pomóc niż

większe, czy nawet powiaty, starostwa maja małe możliwości, ale też

pomagają, ale to odczuwa się bardzo, że samorządy się angażują. (FGI2, M).

Z otwartością i chęcią współdziałania sektora publicznego z sektorem

pozarządowym nie zawsze idą w parze możliwości, zwłaszcza finansowe.

Coraz trudniej jest o pieniądze, (…) na każdą imprezę na jaką składamy

wniosek do Urzędu Miasta, dostajemy 60% dotacji do każdej imprezy. Nie ma

tak, żeby mi kiedykolwiek pan Prezydent odmówił jakiegoś dofinansowania, no

ale niestety 40% takiej imprezy trzeba mieć własne środki. (FGI2, K).

Respondenci dostrzegają i doceniają pozafinansowe wparcie jednostek samorządu

terytorialnego udzielane organizacjom pozarządowym.

W ubiegłym roku czy dwa lata temu powstało zarządzenie jeżeli chodzi

o Wrocław, zarządzenie Prezydenta Miasta, że mamy ogólny dostęp do

zasobów miejskich. Czyli np. do [budynku] szkoły, przedszkola, do żłobka. Ja

wiem, tam jest pewnego rodzaju ograniczenie, bo to trzeba zgłosić, urzędnicy

nie do końca, dyrektorzy, właściwie nie tyle dyrektorzy, co sprzątaczki

dyrektorów, szkoła, no mają swoje wizje, prawda. (FGI 4,M).

Po dwóch latach uzyskaliśmy pomieszczenie, które remontowaliśmy

właśnie na własny koszt (…) Od miasta, tak dostaliśmy od miasta. Środki na

remont pozyskaliśmy we własnym zakresie od darczyńców i też (…).

Działaliśmy przez okres właśnie czterech lat i znów otrzymaliśmy od miasta

kolejne pomieszczenia, w których jest realizowana rehabilitacja dla dzieci i tutaj

właśnie miasto tak jakby uwierzyło w nas i zobaczyło, że dajemy radę i wtedy

po takiej próbie dopiero otrzymaliśmy kolejne lokale i możemy realizować

właśnie tam rehabilitacje dla dzieci. (FGI 2, K).

Prezydent ma obowiązek organizacji, która nie ma własnej siedziby,

salon narad i to się udostępnia wszystkim organizacjom, my nie płacimy wcale

w tym, ani za prąd. I to jest właśnie u nas dobre, to się zmieniło i to jest

uważam dobre, że można korzystać właśnie z tej sali bezpłatnie, czy z świetlicy

czy z klubu czy z konferencyjnej i to.. to daje, bo to by były duże koszty

gdybyśmy za to płacili, także tu jest jakiś koszt do przodu. (FGI 2,M)

54

Reprezentanci trzeciego sektora podkreślali, że współpracę jednostek samorządu

terytorialnego i organizacji pozarządowych w kreowaniu polityk publicznych trzeba

rozpatrywać zarówno z perspektywy formalnie istniejących instrumentów (np. powoływanie

rad pożytku publicznego, konsultowanie z sektorem pozarządowym aktów prawa

miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej organizacji, opiniowanie

projektów programów rozwoju), jak i przez pryzmat praktyki współdziałania wynikającej

z nastawienia do niej obu stron, które nie zawsze jest pozytywne.

Jest tak, że jeżeli chodzi o instrumenty wpływu i kreowanie różnych

polityk publicznych przez ostatnie 5 lat, moim zdaniem narzędzia organizacje

dostały. Natomiast to są ciągle narzędzia formalne, one nie zawsze są w dosyć

dobry sposób wykorzystywane zarówno przez władzę publiczną, jak i niestety

przez same organizacje pozarządowe. (FGI 4, K).

W ostatnich latach bardzo cenna inicjatywą, to zresztą nie tylko na pewno

u nas, było powołanie Miejskiej Rady Pożytku Publicznego. To jest bardzo

ważne, bo jest jakaś reprezentacja i to się odczuwa czy przy rozpatrywaniu [ofert

na realizację zadań], że ktoś reprezentuje no i powołany jest, taki.. to nie jest

pełnomocnik, ale jest jednym z urzędników, który się zajmuje, jeszcze ma mało

doświadczeń, ale jest to też po prostu cenne. (FGI 2, M)

Jeżeli chodzi o kontakt z władzami samorządowymi to mogę tylko

powiedzieć, że jest w pewnym sensie stagnacja, w pewnym sensie polepszyła

się sprawa, mianowicie jeżeli chodzi o opiniowanie np. dotyczące powoływania

nowych dyrektorów instytucji kulturalnych itd. To zawsze władze samorządowe

się do nas zwracają o takie opinie, prawda? Jest to pozytywna sprawa, to

w pewnym sensie możemy zaopiniować. (FGI 3, M)

Prezydent inicjuje spotkania z organizacjami poprzez swoich

pracowników z organizacjami pozarządowymi i praktycznie się konsultuje

w każdej sprawie, no i można z obecną władzą porozmawiać, zasugerować

pewne rzeczy, co się nam podoba, co nie podoba i widzę, że idzie to do

przodu. Jest to po prostu większy komfort niż był do tej pory i ten kontakt

również przekłada się na pewne działania. (FGI 2, M)

Niektórzy respondenci, oprócz pozytywnych stron współpracy z samorządem,

wskazywali również na następujące zaniechania i problemy utrudniające współpracę

i realizację zadań:

brak zainteresowania, współpracy ze strony samorządów,

brak jednoznacznych czytelnych zasad współpracy z organizacjami,

w szczególności stosowanie niejednolitych zasad oceny ofert na realizację zadań,

- patronatów i udziału przedstawicieli władz samorządowych w wydarzeniach

organizowanych przez organizacje,

- wsparcie rzeczowe i lokalowe organizacji.

Podczas zogniskowanych wywiadów grupowych respondenci mówili o zainteresowaniu

samorządów lokalnych współpracą z trzecim sektorem.

Samorządy, widać zależy im na tym i jak zobaczą, ze coś się robi

ciekawego, a nawet te lokalne samorządy niby biedne, mogą więcej pomóc niż

większe, czy nawet powiaty, starostwa maja małe możliwości, ale też

pomagają, ale to odczuwa się bardzo, że samorządy się angażują. (FGI2, M).

Z otwartością i chęcią współdziałania sektora publicznego z sektorem

pozarządowym nie zawsze idą w parze możliwości, zwłaszcza finansowe.

Coraz trudniej jest o pieniądze, (…) na każdą imprezę na jaką składamy

wniosek do Urzędu Miasta, dostajemy 60% dotacji do każdej imprezy. Nie ma

tak, żeby mi kiedykolwiek pan Prezydent odmówił jakiegoś dofinansowania, no

ale niestety 40% takiej imprezy trzeba mieć własne środki. (FGI2, K).

Respondenci dostrzegają i doceniają pozafinansowe wparcie jednostek samorządu

terytorialnego udzielane organizacjom pozarządowym.

W ubiegłym roku czy dwa lata temu powstało zarządzenie jeżeli chodzi

o Wrocław, zarządzenie Prezydenta Miasta, że mamy ogólny dostęp do

zasobów miejskich. Czyli np. do [budynku] szkoły, przedszkola, do żłobka. Ja

wiem, tam jest pewnego rodzaju ograniczenie, bo to trzeba zgłosić, urzędnicy

nie do końca, dyrektorzy, właściwie nie tyle dyrektorzy, co sprzątaczki

dyrektorów, szkoła, no mają swoje wizje, prawda. (FGI 4,M).

Po dwóch latach uzyskaliśmy pomieszczenie, które remontowaliśmy

właśnie na własny koszt (…) Od miasta, tak dostaliśmy od miasta. Środki na

remont pozyskaliśmy we własnym zakresie od darczyńców i też (…).

Działaliśmy przez okres właśnie czterech lat i znów otrzymaliśmy od miasta

kolejne pomieszczenia, w których jest realizowana rehabilitacja dla dzieci i tutaj

właśnie miasto tak jakby uwierzyło w nas i zobaczyło, że dajemy radę i wtedy

po takiej próbie dopiero otrzymaliśmy kolejne lokale i możemy realizować

właśnie tam rehabilitacje dla dzieci. (FGI 2, K).

Prezydent ma obowiązek organizacji, która nie ma własnej siedziby,

salon narad i to się udostępnia wszystkim organizacjom, my nie płacimy wcale

w tym, ani za prąd. I to jest właśnie u nas dobre, to się zmieniło i to jest

uważam dobre, że można korzystać właśnie z tej sali bezpłatnie, czy z świetlicy

czy z klubu czy z konferencyjnej i to.. to daje, bo to by były duże koszty

gdybyśmy za to płacili, także tu jest jakiś koszt do przodu. (FGI 2,M)

55

wspaniałych projektów, ale jak nie będziemy mieć palca wskazującego, to nie

mamy szans na te projekty. (FGI 2, K)

Myśmy zaczęli współpracować z radami osiedla, mieliśmy taki projekt

z funduszy norweskich po to, żeby wspierać radnych osiedlowych, żeby mieli

kompetencje, żeby zakładali też przy radach osiedla organizacje pozarządowe,

żeby było narzędzie pozyskania dodatkowych środków na społeczność lokalną

i jak poszliśmy do dyrektora (…) z tym, że chcielibyśmy zrobić coś z miastem,

wspólnie taką konferencję, spotkanie radnych itd., no to oni powiedzieli, że

super fajnie, po czym tam po 3 czy po 4 miesiącach zrobili taką konferencję

sami, nas do tego nie zapraszając. (FGI 4, K)

My 9 lat temu zaczęliśmy mówić o Młodzieżowym Centrum Informacji,

wprowadziliśmy wtedy taki ogólnowojewódzki program, w ramach FIO zresztą,

budowania Centrów Informacji Młodzieżowej. Poszliśmy do miasta,

powiedzieliśmy, że chcemy to robić. Miasto nas zapytało, o czym chcemy

informować, my powiedzieliśmy, że o wszystkim. Miasto powiedziało, że to jest

niezgodne z polityką miasta i stworzyło 2-3 lata później własne centrum

informacji. (FGI 4, M)

Ocena współpracy różnych poziomów samorządu z trzecim sektorem, jaką

sformułowali respondenci w materiałach dodatkowych, jest niejednoznaczna. Współpraca

z urzędami miasta i gminy jest oceniana słabiej niż z Urzędem Marszałkowskim. Z kolei

współpraca z samorządem powiatowym jest najmniej rozwinięta, stąd większość

uczestników wywiadów grupowych nie potrafiła dokonać jednoznacznej oceny.

W badaniach ilościowych przedstawiciele organizacji byli pytani o oczekiwania

wobec jednostek samorządu terytorialnego szczebla gminnego, powiatowego

i wojewódzkiego. Okazuje się, że najbardziej sprecyzowane oczekiwania mają wobec

Urzędu Miasta lub Urzędu Gminy, bowiem 72% wie, czego oczekuje od władz lokalnych.

Poniższy wykres zestawia odpowiedzi udzielone w badaniach w 2013 i 2008 r. Pięć lat temu






sprzętowego.

brak wystarczającej informacji na temat planowanych działań, ogłaszanych

konkursów,

niewystarczające finansowanie, zbyt duże wkłady własne i zbyt małe zaliczki na

realizację zadań,

nieracjonalne, a niekiedy również zbyt rozbudowane, procedury rozliczania

otrzymanych środków,

zaprzestawanie lub odmowa finansowania zadań dla organizacji, które są ich

pomysłodawcą, mają doświadczenie i zaplecze merytoryczne lub są

pomysłodawcami konkretnych rozwiązań.

Wydaje mi się, że to wsparcie ze strony samorządów, które tak naprawdę

jest wsparciem często deklaratywnym. Czyli coś jest tam wpisane do programu

współpracy z organizacjami pozarządowymi, a niekoniecznie to ma potem

odzwierciedlenie w budżecie. (FGI 2, K)

Jest taka bariera, którą wprowadziła Rada Nadzorcza Wojewódzkiego

Funduszu Ochrony Środowiska, że kiedyś dawali zaliczki na, jak się robiło np.

na lato (…) ale nie tylko, bo na konkursy również i w tej chwili np. mi jak

wysyłano 405 dzieci, a to dotyczyło dzieci z Legnicy i Polkowic, bo nie

wszystkie miasta się kwalifikują i np. wysyłamy 300 dzieci, po 140 zł na dziecko

się dostaje i trudno założyć takiej organizacji, jak nie ma budżetu, żeby po

prostu... Natomiast skąd taka organizacja ma wziąć pieniądze żeby założyć

(…) zawsze można rozliczyć taką zaliczkę, dlatego niezbędne żeby koło 80%

przynamniej dawać, bo to niższa kwota po prostu hamuje. Można by tych

dzieci biednych wziąć więcej, niepełnosprawnych i innych, ale po prostu jest to

bariera. (…) Tutaj organizacje pozarządowe tam z Jeleniej Góry prowadzą ten

bank, ale 200 zł koszty manipulacyjne, 8% niby nie jest duży kredyt, to jednak

się później nazbiera, że pożyczam kilka tysięcy, a muszę 200 dać zł kosztów

i tutaj to jest pewna bariera, a natomiast jeśli chodzi o środki, to główna barierą

jest właśnie ten wkład własny. (FGI 2, M)

Większa informacja o tych środkach, przecież jeżeli np. taki urząd miasta

ma spis organizacji pozarządowych i na przykład zobligowałby organizacje,

żeby przysłały swoje e-maile i np. wysyłał e-mailami informacje o konkursach

różnych no to... to chyba by nam ułatwiło pracę, prawda? (FGI 2, K)

Są określone konkursy i na te konkursy można składać wniosek, ale jeżeli

my się znajdziemy i sobie zaklepiemy teraz w listopadzie gotowy konkurs, to na

pewno pieniądze dostaniemy. Jeżeli tego nie zrobimy, to nie ma szans, bo one

są naznaczone (…) i możemy napisać masę tych projektów, nawet

56

wspaniałych projektów, ale jak nie będziemy mieć palca wskazującego, to nie

mamy szans na te projekty. (FGI 2, K)

Myśmy zaczęli współpracować z radami osiedla, mieliśmy taki projekt

z funduszy norweskich po to, żeby wspierać radnych osiedlowych, żeby mieli

kompetencje, żeby zakładali też przy radach osiedla organizacje pozarządowe,

żeby było narzędzie pozyskania dodatkowych środków na społeczność lokalną

i jak poszliśmy do dyrektora (…) z tym, że chcielibyśmy zrobić coś z miastem,

wspólnie taką konferencję, spotkanie radnych itd., no to oni powiedzieli, że

super fajnie, po czym tam po 3 czy po 4 miesiącach zrobili taką konferencję

sami, nas do tego nie zapraszając. (FGI 4, K)

My 9 lat temu zaczęliśmy mówić o Młodzieżowym Centrum Informacji,

wprowadziliśmy wtedy taki ogólnowojewódzki program, w ramach FIO zresztą,

budowania Centrów Informacji Młodzieżowej. Poszliśmy do miasta,

powiedzieliśmy, że chcemy to robić. Miasto nas zapytało, o czym chcemy

informować, my powiedzieliśmy, że o wszystkim. Miasto powiedziało, że to jest

niezgodne z polityką miasta i stworzyło 2-3 lata później własne centrum

informacji. (FGI 4, M)

Ocena współpracy różnych poziomów samorządu z trzecim sektorem, jaką

sformułowali respondenci w materiałach dodatkowych, jest niejednoznaczna. Współpraca

z urzędami miasta i gminy jest oceniana słabiej niż z Urzędem Marszałkowskim. Z kolei

współpraca z samorządem powiatowym jest najmniej rozwinięta, stąd większość

uczestników wywiadów grupowych nie potrafiła dokonać jednoznacznej oceny.

W badaniach ilościowych przedstawiciele organizacji byli pytani o oczekiwania

wobec jednostek samorządu terytorialnego szczebla gminnego, powiatowego

i wojewódzkiego. Okazuje się, że najbardziej sprecyzowane oczekiwania mają wobec

Urzędu Miasta lub Urzędu Gminy, bowiem 72% wie, czego oczekuje od władz lokalnych.

Poniższy wykres zestawia odpowiedzi udzielone w badaniach w 2013 i 2008 r. Pięć lat temu






sprzętowego.

brak wystarczającej informacji na temat planowanych działań, ogłaszanych

konkursów,

niewystarczające finansowanie, zbyt duże wkłady własne i zbyt małe zaliczki na

realizację zadań,

nieracjonalne, a niekiedy również zbyt rozbudowane, procedury rozliczania

otrzymanych środków,

zaprzestawanie lub odmowa finansowania zadań dla organizacji, które są ich

pomysłodawcą, mają doświadczenie i zaplecze merytoryczne lub są

pomysłodawcami konkretnych rozwiązań.

Wydaje mi się, że to wsparcie ze strony samorządów, które tak naprawdę

jest wsparciem często deklaratywnym. Czyli coś jest tam wpisane do programu

współpracy z organizacjami pozarządowymi, a niekoniecznie to ma potem

odzwierciedlenie w budżecie. (FGI 2, K)

Jest taka bariera, którą wprowadziła Rada Nadzorcza Wojewódzkiego

Funduszu Ochrony Środowiska, że kiedyś dawali zaliczki na, jak się robiło np.

na lato (…) ale nie tylko, bo na konkursy również i w tej chwili np. mi jak

wysyłano 405 dzieci, a to dotyczyło dzieci z Legnicy i Polkowic, bo nie

wszystkie miasta się kwalifikują i np. wysyłamy 300 dzieci, po 140 zł na dziecko

się dostaje i trudno założyć takiej organizacji, jak nie ma budżetu, żeby po

prostu... Natomiast skąd taka organizacja ma wziąć pieniądze żeby założyć

(…) zawsze można rozliczyć taką zaliczkę, dlatego niezbędne żeby koło 80%

przynamniej dawać, bo to niższa kwota po prostu hamuje. Można by tych

dzieci biednych wziąć więcej, niepełnosprawnych i innych, ale po prostu jest to

bariera. (…) Tutaj organizacje pozarządowe tam z Jeleniej Góry prowadzą ten

bank, ale 200 zł koszty manipulacyjne, 8% niby nie jest duży kredyt, to jednak

się później nazbiera, że pożyczam kilka tysięcy, a muszę 200 dać zł kosztów

i tutaj to jest pewna bariera, a natomiast jeśli chodzi o środki, to główna barierą

jest właśnie ten wkład własny. (FGI 2, M)

Większa informacja o tych środkach, przecież jeżeli np. taki urząd miasta

ma spis organizacji pozarządowych i na przykład zobligowałby organizacje,

żeby przysłały swoje e-maile i np. wysyłał e-mailami informacje o konkursach

różnych no to... to chyba by nam ułatwiło pracę, prawda? (FGI 2, K)

Są określone konkursy i na te konkursy można składać wniosek, ale jeżeli

my się znajdziemy i sobie zaklepiemy teraz w listopadzie gotowy konkurs, to na

pewno pieniądze dostaniemy. Jeżeli tego nie zrobimy, to nie ma szans, bo one

są naznaczone (…) i możemy napisać masę tych projektów, nawet

57

Uwaga: wartości nie sumują się do 100% ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź. Źródło: Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku - raport z badań, Wrocław 2008 oraz dane z projektu Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone, 2013

Tylko połowa organizacji (dokładnie 52%) w 2013 r. zadeklarowała, że ma

sprecyzowane oczekiwania wobec Urzędu Marszałkowskiego. W porównaniu z 2008 r. lista

oczekiwań wydłużyła się trzykrotnie, co można interpretować wielorako: jako większą

roszczeniowość organizacji, większą świadomość potrzeb organizacji i przejaw ich

dojrzałości, albo jako dostrzeżenie potencjału, jaki wynika ze współpracy z Urzędem

Marszałkowskim i korzyści, jakie może ona przynieść organizacjom pozarządowym..

Uwaga: w zestawieniu pominięto wskazania poniżej 5%. Wartości nie sumują się do 100% ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź. Źródło: Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku - raport z badań, Wrocław 2008 oraz dane z projektu Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone, 2013

Najmniej sprecyzowane oczekiwania (46% organizacji) okazują się te skierowane

wobec Starostwa Powiatowego, ale i tu przeważa oczekiwanie wsparcia finansowego.

58

Uwaga: wartości nie sumują się do 100% ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź. Źródło: Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku - raport z badań, Wrocław 2008 oraz dane z projektu Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone, 2013

Tylko połowa organizacji (dokładnie 52%) w 2013 r. zadeklarowała, że ma

sprecyzowane oczekiwania wobec Urzędu Marszałkowskiego. W porównaniu z 2008 r. lista

oczekiwań wydłużyła się trzykrotnie, co można interpretować wielorako: jako większą

roszczeniowość organizacji, większą świadomość potrzeb organizacji i przejaw ich

dojrzałości, albo jako dostrzeżenie potencjału, jaki wynika ze współpracy z Urzędem

Marszałkowskim i korzyści, jakie może ona przynieść organizacjom pozarządowym..

Uwaga: w zestawieniu pominięto wskazania poniżej 5%. Wartości nie sumują się do 100% ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź. Źródło: Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku - raport z badań, Wrocław 2008 oraz dane z projektu Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone, 2013

Najmniej sprecyzowane oczekiwania (46% organizacji) okazują się te skierowane

wobec Starostwa Powiatowego, ale i tu przeważa oczekiwanie wsparcia finansowego.

59

urzędników w przygotowaniu wniosków konkursowych”). Respondenci dostrzegają chęć

współpracy UMWD z organizacjami i chęć wprowadzania nowych rozwiązań. Podkreślano

także brak barier ze strony Urzędu, otwartość różnych wydziałów na współdziałanie

z organizacjami, prowadzenie dialogu z trzecim sektorem.

Elementy, które zdaniem respondentów można by poprawić, to zwiększenie

częstotliwości kontaktów oraz wprowadzenie dodatkowych kanałów komunikacji (propozycja

„skrzynki wniosków i problemów”). Postulowane zmiany we współpracy Urzędu

Marszałkowskiego z organizacjami dotyczyły praktycznie jednej kwestii: warunków

przekazywania organizacjom środków finansowych. Ich przedstawiciele oczekują większej

dostępności informacji na temat tego, że w Urzędzie lub jego Wydziale wyczerpane zostały

środki finansowe na dany rok bądź zadanie, wydłużenia okresu trwania konkursów,

zwiększenia środków finansowych przeznaczanych na wsparcie realizacji zadań, większej

przejrzystości i jasności oceny, ujednolicenia zasad współpracy z organizacjami, odejścia od

biurokratycznego rozliczania dotacji.




województwa.

Na terenie Wrocławia mamy uprzywilejowane organizacje, które są

lubiane i takie, które nie są lubiane. Na terenie UMWD jest tak samo. Zmienia

się władza, obecnie mamy SLD w departamencie spraw społecznych,

i sytuacja wygląda zupełnie inaczej niż podczas poprzedniej władzy. Brakuje

stabilności, brakuje jasnych zasad, zasady są formalnie napisane, co nie

przekłada się w żaden sposób niestety na to, jak to w rzeczywistości

funkcjonuje. (FGI 4, K)

Przedstawiciele organizacji pozarządowych podnosili problem zbyt szczupłych

środków na dofinansowanie zadań, brak transparentności oceny konkursowych wniosków

oraz zbyt krótki czas na realizację powierzonego zadania (respondentka, która wskazywała

na ten problem, odnosiła się prawdopodobnie do konkursu na dotacje na realizację zadania

publicznego w sferze działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych,

promocji i organizacji wolontariatu oraz działalności na rzecz organizacji pozarządowych

udzielane w trybie art. 19a ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).

Środki są zwykle niewielkie, 200 tysięcy zł ogłaszane na konkurs

wspierający, nie wiem, kulturę, czy działania... (…) w skali województwa no to

to jest nic, to wiadomo że tam nie wiem... Z 10 organizacji dostanie, czy mniej

jeszcze, a wniosków jest niezwykle dużo, tak? (FGI 2, K)

Uwaga: w zestawieniu pominięto wskazania poniżej 5%. Wartości nie sumują się do 100% ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź.



i gminny (miejski), choć nie jest to ocena jednoznaczna. Na podstawie analizy materiałów

dodatkowych wypełnianych przez uczestników wywiadów zogniskowanych można

wyodrębnić trzy pola, jakie dostrzegają przedstawiciele organizacji w kontekście

pozytywnych aspektów współpracy z UMWD:

rzeczywiste wsparcie kierowane do organizacji,

aktywność i chęć wprowadzania nowych rozwiązań,

dostępność i otwartość.

Rzeczywiste wsparcie rozumiane jest jako wychodzenie poza zapisy dokumentów

programowych, zainteresowanie sprawami organizacji, zrozumienie potrzeb, oferowanie

wsparcia o charakterze pozafinansowym. Takie nastawienie i działania prowadzą do

wymiernego wspomagania rozwoju NGOs. Przedstawiciele organizacji doceniają istnienie

punktu konsultacyjnego, możliwość otrzymania pomocy w wypełnieniu i rozliczeniu

wniosków, merytoryczną wartość strony internetowej („zrozumienie potrzeb i wielka pomoc

60

urzędników w przygotowaniu wniosków konkursowych”). Respondenci dostrzegają chęć

współpracy UMWD z organizacjami i chęć wprowadzania nowych rozwiązań. Podkreślano

także brak barier ze strony Urzędu, otwartość różnych wydziałów na współdziałanie

z organizacjami, prowadzenie dialogu z trzecim sektorem.

Elementy, które zdaniem respondentów można by poprawić, to zwiększenie

częstotliwości kontaktów oraz wprowadzenie dodatkowych kanałów komunikacji (propozycja

„skrzynki wniosków i problemów”). Postulowane zmiany we współpracy Urzędu

Marszałkowskiego z organizacjami dotyczyły praktycznie jednej kwestii: warunków

przekazywania organizacjom środków finansowych. Ich przedstawiciele oczekują większej

dostępności informacji na temat tego, że w Urzędzie lub jego Wydziale wyczerpane zostały

środki finansowe na dany rok bądź zadanie, wydłużenia okresu trwania konkursów,

zwiększenia środków finansowych przeznaczanych na wsparcie realizacji zadań, większej

przejrzystości i jasności oceny, ujednolicenia zasad współpracy z organizacjami, odejścia od

biurokratycznego rozliczania dotacji.




województwa.

Na terenie Wrocławia mamy uprzywilejowane organizacje, które są

lubiane i takie, które nie są lubiane. Na terenie UMWD jest tak samo. Zmienia

się władza, obecnie mamy SLD w departamencie spraw społecznych,

i sytuacja wygląda zupełnie inaczej niż podczas poprzedniej władzy. Brakuje

stabilności, brakuje jasnych zasad, zasady są formalnie napisane, co nie

przekłada się w żaden sposób niestety na to, jak to w rzeczywistości

funkcjonuje. (FGI 4, K)

Przedstawiciele organizacji pozarządowych podnosili problem zbyt szczupłych

środków na dofinansowanie zadań, brak transparentności oceny konkursowych wniosków

oraz zbyt krótki czas na realizację powierzonego zadania (respondentka, która wskazywała

na ten problem, odnosiła się prawdopodobnie do konkursu na dotacje na realizację zadania

publicznego w sferze działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych,

promocji i organizacji wolontariatu oraz działalności na rzecz organizacji pozarządowych

udzielane w trybie art. 19a ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).

Środki są zwykle niewielkie, 200 tysięcy zł ogłaszane na konkurs

wspierający, nie wiem, kulturę, czy działania... (…) w skali województwa no to

to jest nic, to wiadomo że tam nie wiem... Z 10 organizacji dostanie, czy mniej

jeszcze, a wniosków jest niezwykle dużo, tak? (FGI 2, K)

Uwaga: w zestawieniu pominięto wskazania poniżej 5%. Wartości nie sumują się do 100% ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź.



i gminny (miejski), choć nie jest to ocena jednoznaczna. Na podstawie analizy materiałów

dodatkowych wypełnianych przez uczestników wywiadów zogniskowanych można

wyodrębnić trzy pola, jakie dostrzegają przedstawiciele organizacji w kontekście

pozytywnych aspektów współpracy z UMWD:

rzeczywiste wsparcie kierowane do organizacji,

aktywność i chęć wprowadzania nowych rozwiązań,

dostępność i otwartość.

Rzeczywiste wsparcie rozumiane jest jako wychodzenie poza zapisy dokumentów

programowych, zainteresowanie sprawami organizacji, zrozumienie potrzeb, oferowanie

wsparcia o charakterze pozafinansowym. Takie nastawienie i działania prowadzą do

wymiernego wspomagania rozwoju NGOs. Przedstawiciele organizacji doceniają istnienie

punktu konsultacyjnego, możliwość otrzymania pomocy w wypełnieniu i rozliczeniu

wniosków, merytoryczną wartość strony internetowej („zrozumienie potrzeb i wielka pomoc

61

programu, bo od maja do sierpnia tych spotkań w sprawie tego programu było

bardzo wiele, poza tym poprzez organizacje, które były w grupie roboczej

można było się dowiedzieć i jakby też włożyć swoje kawałki, tak? (FGI 4, M)

Rzadko sięgamy po środki Urzędu Marszałkowskiego te pochodzące

z budżetu (…). Współpracujemy też pozafinansowo, jeżeli trzeba udostępnić

salę na Dobrzyńskiej, tak? Czy nawet salę Sejmiku, nie ma problemu żadnego

– to jest kwestia wpasowania się po prostu w terminarz. Jeżeli jest potrzeba

objęcia patronatem czy też przyjazdu czy głównego marszałka czy któregoś

z wicemarszałków i ten patronat, też z reguły nie ma z tym problemu, znowu to

jest kwestia raczej kalendarza i też nie ma problemu. Są formalne drogi

załatwienia takich spraw i mam takie poczucie, że tutaj nie ma jakiejś takiej

subiektywności tej oceny, tylko można to drogami formalnymi załatwić. (FGI 4, K)

Natomiast chciałem zgodzić się z tym, że rzeczywiście z Urzędem

Marszał-kowskim nie ma (…) żadnych problemów ze współpracą, jeżeli chodzi

o udostępnienie sali, patronatów, broń Boże, tutaj żadnych problemów nie mamy.

(FGI 4,M)

Jest to merytoryczna, lokalna polityka, w tym przypadku regionalna, i po to

też konsultujemy dokumenty strategicznie, nie na lat dwa czy trzy, tylko na lat

dziesięć, żeby ona miała pewną ciągłość. Ona oczywiście może być

modyfikowana i ewaluowana, nawet powinna być, natomiast gdzieś no...

pewne, pewne kierunki jakby rozwoju, pewna transparentność powinna zostać

zachowana. (FGI 4, K)

W UMWD jest tak, że biuro czy wydział ds. współpracy z organizacjami

pozarządowymi jakby nie panuje też nad tymi środkami, które są dysponowane

przez wydziały już merytoryczne, czyli zdrowia, kultury itd. Także to jest też za

duży organizm i nawet jeśli w biurze konstruuje się pewną politykę współpracy

finansowej, to oni nie mają takiego władztwa i sprawstwa, żeby przełożyć to na

te poszczególne wydziały merytoryczne. (FGI 4, K)

5.3. Zmiany w dolnośląskim sektorze pozarządowym w latach 2008-2013


w roku 2008 i 2013 zastosowano inne narzędzie badawcze (kwestionariusz ankiety w 2013

r. został mocno rozbudowany przede wszystkim ze względu na inne cele badawcze),

wychwycenie zmian ilościowych w perspektywie porównawczej ogranicza się jedynie do

oceny kondycji organizacji, źródeł finansowania ich działalności, deklarowanych potrzeb

szkoleniowych, oczekiwań wobec jednostek samorządowych (gminnych, powiatowych

Są bardzo różne zdania na temat właśnie tych konkursów ogłaszanych

przez UMWD i może by się tutaj przydała... przydało podnieść jakby tej... tych

standardów obsługi tego wszystkiego, no bo... ogłaszania wyników, oceny tak, nie

wiadomo kto to ocenia, w jaki sposób, było po prostu wielkie pytanie. (FGI 2, K)

A to wydaje mi się że... bo tak mamy barierę... też jak był konkurs, czy

jest konkurs na wkład ogłoszony przez samorząd województwa bodajże, tak?

Tam też jest jakaś konkretna... tam też są wymogi, także to musi być szybko

zrealizowane, chyba w ciągu 3 miesięcy, jakieś takie dziwne rzeczy, które nie

bardzo się wkomponowują w to, co faktycznie organizacje pozarządowe robią.

Więc ja... moja taka sugestia jest, żeby może przestać deklarować na poziomie

samorządów lokalnych, samorządów województw, tylko faktycznie tworzyć

takie warunki wsparcia finansowego, nawet jak to są niewielkie środki, że

wychodzi to naprzeciw potrzebom organizacji, bo ja tego na razie nie widzę

tak. (FGI 2, K)

Rozliczanie pozyskanych z Urzędu Marszałkowskiego środków to kolejny przykład

krytykowanego przez reprezentantów organizacji elementu współpracy. Wskazywali oni na

zbyt „sztywne” podejście urzędników do kwestii odchyleń od planowanego budżetu.

Natomiast z Urzędem Marszałkowskim wydałam.. projekt był na 30 parę

tysięcy zł, wydałam jako wkład własny 1 zł mniej niż było w umowie, no

i musiałam toczyć batalie z pracownikiem o zapis w umowie, że po prostu to się

nic nie zmienia, prawda? (FGI 2, K)

To jest droga przez mękę i tym bardziej, że jak ktoś spróbował innego

rozliczenia projektów aniżeli przez Urząd Miejski czy Marszałkowski, to będzie

unikał ich dlatego, że tu się skupiamy na 40 groszach za ten bilecik czy

papierek, czy to było słuszne czy nie. Merytoryka to jest tam mało ważna, nie,

nikt jej nie sprawdza, oczywiście my, ja tam we wskaźnikach umieszczamy i to

jest najważniejsze. (FGI 4, M)

Respondenci wyrażali zadowolenie ze sposobu i zakresu konsultacji inicjowanych

przez Urząd Marszałkowski oraz współpracy pozafinansowej (udzielania patronatów,

wynajmowania sal, wspierania przedsięwzięć organizacji przez przedstawicieli władz

wojewódzkich). Mimo że ogólna ocena Wydziału Współpracy z Organizacjami

Pozarządowymi była wysoka, to przedstawiciele organizacji wskazywali na problem

ograniczonego wpływu tego wydziału na inne jednostki Urzędu Marszałkowskiego

i oczekiwaną koordynację spójnej polityki Urzędu wobec trzeciego sektora.

Teraz mamy otwarte konsultacje Regionalnego Programu Operacyjnego

na lata 2014-2020. Jest rzeczywiście przykładem na to, że organizacje

pozarządowe w dosyć dużej liczebności zostały zaproszone do tworzenia tego

62

programu, bo od maja do sierpnia tych spotkań w sprawie tego programu było

bardzo wiele, poza tym poprzez organizacje, które były w grupie roboczej

można było się dowiedzieć i jakby też włożyć swoje kawałki, tak? (FGI 4, M)

Rzadko sięgamy po środki Urzędu Marszałkowskiego te pochodzące

z budżetu (…). Współpracujemy też pozafinansowo, jeżeli trzeba udostępnić

salę na Dobrzyńskiej, tak? Czy nawet salę Sejmiku, nie ma problemu żadnego

– to jest kwestia wpasowania się po prostu w terminarz. Jeżeli jest potrzeba

objęcia patronatem czy też przyjazdu czy głównego marszałka czy któregoś

z wicemarszałków i ten patronat, też z reguły nie ma z tym problemu, znowu to

jest kwestia raczej kalendarza i też nie ma problemu. Są formalne drogi

załatwienia takich spraw i mam takie poczucie, że tutaj nie ma jakiejś takiej

subiektywności tej oceny, tylko można to drogami formalnymi załatwić. (FGI 4, K)

Natomiast chciałem zgodzić się z tym, że rzeczywiście z Urzędem

Marszał-kowskim nie ma (…) żadnych problemów ze współpracą, jeżeli chodzi

o udostępnienie sali, patronatów, broń Boże, tutaj żadnych problemów nie mamy.

(FGI 4,M)

Jest to merytoryczna, lokalna polityka, w tym przypadku regionalna, i po to

też konsultujemy dokumenty strategicznie, nie na lat dwa czy trzy, tylko na lat

dziesięć, żeby ona miała pewną ciągłość. Ona oczywiście może być

modyfikowana i ewaluowana, nawet powinna być, natomiast gdzieś no...

pewne, pewne kierunki jakby rozwoju, pewna transparentność powinna zostać

zachowana. (FGI 4, K)

W UMWD jest tak, że biuro czy wydział ds. współpracy z organizacjami

pozarządowymi jakby nie panuje też nad tymi środkami, które są dysponowane

przez wydziały już merytoryczne, czyli zdrowia, kultury itd. Także to jest też za

duży organizm i nawet jeśli w biurze konstruuje się pewną politykę współpracy

finansowej, to oni nie mają takiego władztwa i sprawstwa, żeby przełożyć to na

te poszczególne wydziały merytoryczne. (FGI 4, K)

5.3. Zmiany w dolnośląskim sektorze pozarządowym w latach 2008-2013


w roku 2008 i 2013 zastosowano inne narzędzie badawcze (kwestionariusz ankiety w 2013

r. został mocno rozbudowany przede wszystkim ze względu na inne cele badawcze),

wychwycenie zmian ilościowych w perspektywie porównawczej ogranicza się jedynie do

oceny kondycji organizacji, źródeł finansowania ich działalności, deklarowanych potrzeb

szkoleniowych, oczekiwań wobec jednostek samorządowych (gminnych, powiatowych

Są bardzo różne zdania na temat właśnie tych konkursów ogłaszanych

przez UMWD i może by się tutaj przydała... przydało podnieść jakby tej... tych

standardów obsługi tego wszystkiego, no bo... ogłaszania wyników, oceny tak, nie

wiadomo kto to ocenia, w jaki sposób, było po prostu wielkie pytanie. (FGI 2, K)

A to wydaje mi się że... bo tak mamy barierę... też jak był konkurs, czy

jest konkurs na wkład ogłoszony przez samorząd województwa bodajże, tak?

Tam też jest jakaś konkretna... tam też są wymogi, także to musi być szybko

zrealizowane, chyba w ciągu 3 miesięcy, jakieś takie dziwne rzeczy, które nie

bardzo się wkomponowują w to, co faktycznie organizacje pozarządowe robią.

Więc ja... moja taka sugestia jest, żeby może przestać deklarować na poziomie

samorządów lokalnych, samorządów województw, tylko faktycznie tworzyć

takie warunki wsparcia finansowego, nawet jak to są niewielkie środki, że

wychodzi to naprzeciw potrzebom organizacji, bo ja tego na razie nie widzę

tak. (FGI 2, K)

Rozliczanie pozyskanych z Urzędu Marszałkowskiego środków to kolejny przykład

krytykowanego przez reprezentantów organizacji elementu współpracy. Wskazywali oni na

zbyt „sztywne” podejście urzędników do kwestii odchyleń od planowanego budżetu.

Natomiast z Urzędem Marszałkowskim wydałam.. projekt był na 30 parę

tysięcy zł, wydałam jako wkład własny 1 zł mniej niż było w umowie, no

i musiałam toczyć batalie z pracownikiem o zapis w umowie, że po prostu to się

nic nie zmienia, prawda? (FGI 2, K)

To jest droga przez mękę i tym bardziej, że jak ktoś spróbował innego

rozliczenia projektów aniżeli przez Urząd Miejski czy Marszałkowski, to będzie

unikał ich dlatego, że tu się skupiamy na 40 groszach za ten bilecik czy

papierek, czy to było słuszne czy nie. Merytoryka to jest tam mało ważna, nie,

nikt jej nie sprawdza, oczywiście my, ja tam we wskaźnikach umieszczamy i to

jest najważniejsze. (FGI 4, M)

Respondenci wyrażali zadowolenie ze sposobu i zakresu konsultacji inicjowanych

przez Urząd Marszałkowski oraz współpracy pozafinansowej (udzielania patronatów,

wynajmowania sal, wspierania przedsięwzięć organizacji przez przedstawicieli władz

wojewódzkich). Mimo że ogólna ocena Wydziału Współpracy z Organizacjami

Pozarządowymi była wysoka, to przedstawiciele organizacji wskazywali na problem

ograniczonego wpływu tego wydziału na inne jednostki Urzędu Marszałkowskiego

i oczekiwaną koordynację spójnej polityki Urzędu wobec trzeciego sektora.

Teraz mamy otwarte konsultacje Regionalnego Programu Operacyjnego

na lata 2014-2020. Jest rzeczywiście przykładem na to, że organizacje

pozarządowe w dosyć dużej liczebności zostały zaproszone do tworzenia tego

63

Jest to zatem jedyna pozycja w zestawieniu, która w analizie porównawczej między 2008

i 2013 r. wygląda zdecydowanie lepiej.

Uwaga: Respondenci udzielający w 2013 r. odpowiedzi „inne” (17%) niejednokrotnie mieścili się w podanej kafeterii, stąd w zestawieniu pominięto ten rodzaj odpowiedzi. Źródło: Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku - raport z badań, Wrocław 2008 oraz dane z projektu Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone, 2013

Powyższy wykres można jednak także interpretować przez pryzmat większego

zróżnicowania wpływów finansowych organizacji. Większa dywersyfikacja budżetu może być

zatem - wbrew temu, co się na pierwszy rzut oka wydaje - korzystniejsza dla organizacji, jej

kondycji, autonomii i niezależności (np. od władz samorządowych). Zadanie szczegółowego

pytania na temat kondycji finansowej organizacji mogłoby utwierdzić nas w przekonaniu, czy

powyższa interpretacja jest zgodna z tym, jak zmiany finansowe są odbierane przez same

organizacje.

i wojewódzkich) omówionych w poprzednim podpunkcie oraz znajomości otoczenia

instytucjonalnego organizacji. Inne zmiany, które zaszły w dolnośląskim sektorze

pozarządowym, zostaną przedstawione na podstawie badań jakościowych i uzyskanych

w trakcie zogniskowanych wywiadów grupowych wypowiedzi przedstawicieli organizacji.


podmiotów jako bardzo dobrą lub dobrą. Mniej respondentów miało też trudności

w określeniu kondycji swojej organizacji. Zwiększył się nieco odsetek (o 2 punkty

procentowe) organizacji, które postrzegały swoją kondycję jako bardzo złą.

Źródło: Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku - raport z badań, Wrocław 2008 oraz dane z projektu Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone, 2013

Porównanie źródeł finansowania działalności organizacji pozarządowych w roku 2008

i 2013 nie jest już tak optymistyczne i pokazuje kilka niepokojących - przynajmniej na

pierwszy rzut oka - tendencji. Mimo większego - wydawać by się mogło - doświadczenia

w pozyskiwaniu środków europejskich, wynikającego z naszego „okrzepnięcia” w Unii,

przyswojenia obowiązujących reguł gry, zapoznania się z zasadami aplikowania

i przyznawania środków, przez ostatnich 5 lat udział środków unijnych w budżetach

dolnośląskich organizacji stoi w miejscu i stanowi jedynie 5%. Spada procentowy udział

środków pozyskiwanych z działalności gospodarczej organizacji, sponsoringu, składek

członkowskich, a nawet środków publicznych (budżetowych i samorządowych). W budżetach

organizacji wzrósł jedynie udział środków z Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu

Wojewódzkiego, które w ogóle nie były podawane jako źródło finansowania w 2008 r. Pięć

lat temu organizacje pozarządowe zdawały się też w ogóle nie zauważać w swoich

budżetach wpływów z odpisu podatkowego (1% na rzecz Organizacji Pożytku Publicznego),

mimo że rozwiązanie to funkcjonuje w polskim systemie podatkowym od stycznia 2004 r.

64

Jest to zatem jedyna pozycja w zestawieniu, która w analizie porównawczej między 2008

i 2013 r. wygląda zdecydowanie lepiej.

Uwaga: Respondenci udzielający w 2013 r. odpowiedzi „inne” (17%) niejednokrotnie mieścili się w podanej kafeterii, stąd w zestawieniu pominięto ten rodzaj odpowiedzi. Źródło: Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku - raport z badań, Wrocław 2008 oraz dane z projektu Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone, 2013

Powyższy wykres można jednak także interpretować przez pryzmat większego

zróżnicowania wpływów finansowych organizacji. Większa dywersyfikacja budżetu może być

zatem - wbrew temu, co się na pierwszy rzut oka wydaje - korzystniejsza dla organizacji, jej

kondycji, autonomii i niezależności (np. od władz samorządowych). Zadanie szczegółowego

pytania na temat kondycji finansowej organizacji mogłoby utwierdzić nas w przekonaniu, czy

powyższa interpretacja jest zgodna z tym, jak zmiany finansowe są odbierane przez same

organizacje.

i wojewódzkich) omówionych w poprzednim podpunkcie oraz znajomości otoczenia

instytucjonalnego organizacji. Inne zmiany, które zaszły w dolnośląskim sektorze

pozarządowym, zostaną przedstawione na podstawie badań jakościowych i uzyskanych

w trakcie zogniskowanych wywiadów grupowych wypowiedzi przedstawicieli organizacji.


podmiotów jako bardzo dobrą lub dobrą. Mniej respondentów miało też trudności

w określeniu kondycji swojej organizacji. Zwiększył się nieco odsetek (o 2 punkty

procentowe) organizacji, które postrzegały swoją kondycję jako bardzo złą.

Źródło: Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku - raport z badań, Wrocław 2008 oraz dane z projektu Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – badanie powtórzone, 2013

Porównanie źródeł finansowania działalności organizacji pozarządowych w roku 2008

i 2013 nie jest już tak optymistyczne i pokazuje kilka niepokojących - przynajmniej na

pierwszy rzut oka - tendencji. Mimo większego - wydawać by się mogło - doświadczenia

w pozyskiwaniu środków europejskich, wynikającego z naszego „okrzepnięcia” w Unii,

przyswojenia obowiązujących reguł gry, zapoznania się z zasadami aplikowania

i przyznawania środków, przez ostatnich 5 lat udział środków unijnych w budżetach

dolnośląskich organizacji stoi w miejscu i stanowi jedynie 5%. Spada procentowy udział

środków pozyskiwanych z działalności gospodarczej organizacji, sponsoringu, składek

członkowskich, a nawet środków publicznych (budżetowych i samorządowych). W budżetach

organizacji wzrósł jedynie udział środków z Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu

Wojewódzkiego, które w ogóle nie były podawane jako źródło finansowania w 2008 r. Pięć

lat temu organizacje pozarządowe zdawały się też w ogóle nie zauważać w swoich

budżetach wpływów z odpisu podatkowego (1% na rzecz Organizacji Pożytku Publicznego),

mimo że rozwiązanie to funkcjonuje w polskim systemie podatkowym od stycznia 2004 r.

65

Wśród uczestników wywiadów znalazło się również kilka osób, które reprezentowały

organizacje działające krócej niż pięć lat – wszystkie one dostrzegały rozwój swoich

organizacji, pomimo pewnych zewnętrznych i wewnętrznych trudności.

Przedstawiciele organizacji dostrzegający pozytywne zmiany w kondycji swoich

podmiotów odnoszą je do kilku obszarów. Najczęściej i najwięcej mówiono o zasobach

ludzkich w kontekście tak zmian ilościowych (wzrost liczby członków, rozrost kadry, wzrost

liczby wolontariuszy, zatrudnienie personelu), jak i zmian o charakterze jakościowym

(wzrost kompetencji). Drugi obszar dotyczy intensyfikacji współpracy z innymi podmiotami

i wzrostu rozpoznawalności w grupach lub społecznościach, w których podmioty realizują

swoje działania. Trzecia kategoria pozytywnych zmian wiąże się ze skalą działań.

Uczestnicy wywiadów fokusowych wskazywali na ilościowe zmiany, takie jak wzrost liczby

działań, wzrost liczby projektów, większy budżet, przyrost beneficjentów oraz na zmiany


poszerzenie jej zakresu, zbalansowanie działań zagranicznych i lokalnych. Pozytywne








doświadczyła zmian na gorsze. Negatywne zmiany dotyczą kilku obszarów:

utrata członków,

brak kompetentnego personelu,

pogorszenie zaplecza lokalowego,

zmniejszanie zakresu działania organizacji z powodów finansowych.





Natomiast osobowo następuje powoli wymiana pokoleniowa, tzn. my

specjalnie seniorów nie mamy, ale osobo dojrzałe, o tak, które no niestety są

dosyć mocno bierne, nieraz jest tak że tylko gdzieś tam, dwie, trzy osoby

w stowarzyszeniu faktycznie działają, pozostałe osoby nie przeszkadzają, tak

na tej zasadzie. (FGI 2, K)

Z naszego punktu widzenia musieliśmy dokonać w ciągu tych pięciu lat

takiego trochę przekształcenia i można powiedzieć że dalej jesteśmy na tym







dotyczących współpracy z samorządem (55%), których w 2013 r. W ogóle nie wymieniano.





W 2013 r. co trzeci przedstawiciel organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku twierdził, że

jego organizacja nie ma żadnych potrzeb szkoleniowych. Szersza analiza potrzeb

szkoleniowych deklarowanych w 2013 r. umieszczona została w dalszej części raportu.




lokalnych programów, uchwał dotyczących organizacji pozarządowych). W 2008 33%

organizacji nie potrafiło wymienić ani jednego lokalnego programu, uchwały bądź komórki

jednostki samorządu terytorialnego, z których mogłyby korzystać w ramach swojej

działalności. W 2013 r. było jeszcze gorzej - procentowy udział organizacji, które nie miały

takiej orientacji wzrósł do niemal 40%. W 2008 r. 88% respondentów było w stanie wskazać

osobę lub wydział w Urzędzie Miasta i Gminy, do którego mógłby zwrócić się po radę (85%

w 2013), 70% procent respondentów znało i potrafiło wskazać jednostkę lub jej

reprezentanta w Urzędzie Starostwa Powiatowego (60% w 2013), 16% respondentów było

w stanie wskazać taką osobę lub wydział w Urzędzie Marszałkowskim (51% w 2013 r., czyli

wzrost o 35 punktów procentowych). W obu badaniach respondenci byli pytani o znajomość

Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W 2008 r. znało go 49%

respondentów, w 2013 37% deklarowało, że zna program, kolejne 22% wiedziało, że

program powstał, ale nie znało jego treści.

Pogłębiony obraz zmian sektora pozarządowego w ostatnich pięciu latach uzyskano

dzięki badaniom jakościowym. W wywiadach grupowych uczestniczyli zarówno

przedstawiciele podmiotów, którzy generalnie pozytywnie oceniają zmiany w swoich

organizacjach (stanowili oni większość uczestników badania jakościowego), jak i takich,

które spotykają się w ostatnich latach z dużymi trudnościami, a jej reprezentanci uznają, że

kondycja ich organizacji w ostatnich pięciu latach zdecydowanie się pogorszyła.

Rozmówców, którzy uznali, że stan ich organizacji nie uległ zmianie było bardzo niewielu.

66

Wśród uczestników wywiadów znalazło się również kilka osób, które reprezentowały

organizacje działające krócej niż pięć lat – wszystkie one dostrzegały rozwój swoich

organizacji, pomimo pewnych zewnętrznych i wewnętrznych trudności.

Przedstawiciele organizacji dostrzegający pozytywne zmiany w kondycji swoich

podmiotów odnoszą je do kilku obszarów. Najczęściej i najwięcej mówiono o zasobach

ludzkich w kontekście tak zmian ilościowych (wzrost liczby członków, rozrost kadry, wzrost

liczby wolontariuszy, zatrudnienie personelu), jak i zmian o charakterze jakościowym

(wzrost kompetencji). Drugi obszar dotyczy intensyfikacji współpracy z innymi podmiotami

i wzrostu rozpoznawalności w grupach lub społecznościach, w których podmioty realizują

swoje działania. Trzecia kategoria pozytywnych zmian wiąże się ze skalą działań.

Uczestnicy wywiadów fokusowych wskazywali na ilościowe zmiany, takie jak wzrost liczby

działań, wzrost liczby projektów, większy budżet, przyrost beneficjentów oraz na zmiany


poszerzenie jej zakresu, zbalansowanie działań zagranicznych i lokalnych. Pozytywne








doświadczyła zmian na gorsze. Negatywne zmiany dotyczą kilku obszarów:

utrata członków,

brak kompetentnego personelu,

pogorszenie zaplecza lokalowego,

zmniejszanie zakresu działania organizacji z powodów finansowych.





Natomiast osobowo następuje powoli wymiana pokoleniowa, tzn. my

specjalnie seniorów nie mamy, ale osobo dojrzałe, o tak, które no niestety są

dosyć mocno bierne, nieraz jest tak że tylko gdzieś tam, dwie, trzy osoby

w stowarzyszeniu faktycznie działają, pozostałe osoby nie przeszkadzają, tak

na tej zasadzie. (FGI 2, K)

Z naszego punktu widzenia musieliśmy dokonać w ciągu tych pięciu lat

takiego trochę przekształcenia i można powiedzieć że dalej jesteśmy na tym







dotyczących współpracy z samorządem (55%), których w 2013 r. W ogóle nie wymieniano.





W 2013 r. co trzeci przedstawiciel organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku twierdził, że

jego organizacja nie ma żadnych potrzeb szkoleniowych. Szersza analiza potrzeb

szkoleniowych deklarowanych w 2013 r. umieszczona została w dalszej części raportu.




lokalnych programów, uchwał dotyczących organizacji pozarządowych). W 2008 33%

organizacji nie potrafiło wymienić ani jednego lokalnego programu, uchwały bądź komórki

jednostki samorządu terytorialnego, z których mogłyby korzystać w ramach swojej

działalności. W 2013 r. było jeszcze gorzej - procentowy udział organizacji, które nie miały

takiej orientacji wzrósł do niemal 40%. W 2008 r. 88% respondentów było w stanie wskazać

osobę lub wydział w Urzędzie Miasta i Gminy, do którego mógłby zwrócić się po radę (85%

w 2013), 70% procent respondentów znało i potrafiło wskazać jednostkę lub jej

reprezentanta w Urzędzie Starostwa Powiatowego (60% w 2013), 16% respondentów było

w stanie wskazać taką osobę lub wydział w Urzędzie Marszałkowskim (51% w 2013 r., czyli

wzrost o 35 punktów procentowych). W obu badaniach respondenci byli pytani o znajomość

Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W 2008 r. znało go 49%

respondentów, w 2013 37% deklarowało, że zna program, kolejne 22% wiedziało, że

program powstał, ale nie znało jego treści.

Pogłębiony obraz zmian sektora pozarządowego w ostatnich pięciu latach uzyskano

dzięki badaniom jakościowym. W wywiadach grupowych uczestniczyli zarówno

przedstawiciele podmiotów, którzy generalnie pozytywnie oceniają zmiany w swoich

organizacjach (stanowili oni większość uczestników badania jakościowego), jak i takich,

które spotykają się w ostatnich latach z dużymi trudnościami, a jej reprezentanci uznają, że

kondycja ich organizacji w ostatnich pięciu latach zdecydowanie się pogorszyła.

Rozmówców, którzy uznali, że stan ich organizacji nie uległ zmianie było bardzo niewielu.

67

Prowadzimy placówki (…) warsztat terapii zajęciowej, środowiskowe domy

samopomocy, zakłady aktywizacji zawodowej, na terenie (…) prowadzimy

warsztaty terapii zajęciowej, prowadziliśmy jeszcze dwa środowiskowe domy

samopomocy, ale jeden nam zabrał urząd miasta, drugi powiat, także

prowadzimy teraz tylko warsztaty, a mieliśmy jeszcze mieszkania chronione, ale

niestety też musieliśmy je oddać bo nie mięliśmy wsparcia. (FGI 3, K).

Doskwiera brak miejsca (…) ponieważ mamy różne grupy, np. stworzyła

się grupa teatralna, nie mamy gdzie przechowywać akcesoriów. Marzymy

o jakimś miejscu, swojej siedzibie, chociaż magazynku. W Sektorze nie

możemy prowadzić też zajęć ruchowych, ratujemy się szkołami, nieodpłatnym

użyczaniem, to co prezydent wprowadził. Jest nas już 63 osoby, robimy hałas

sobą, więc to co jest, to jest za mało. (FGI 1, K).

Miarą rozwoju organizacji jest także zwiększanie zakresu współpracy z innymi

stowarzyszeniami, darczyńcami, społecznościami, grantodawcami, samorządem. Uczestnicy

wywiadów grupowych mieli w tym względzie rożne doświadczenia, zarówno pozytywne, jak

i negatywne.

Zatrudniamy pracowników, no to różnie z tymi pracownikami, ponieważ

w miesiącu marcu otrzymaliśmy lokal do remontu, pozyskaliśmy trzech

stażystów i w połowie mamy lokal wyremontowany, ponieśliśmy koszty

materiałów, natomiast robocizna to już jest bardzo dużo. Wspaniale nam się

współpracuje ze starostą legnickim i z urzędem pracy. W każdym bądź razie

coraz bardziej udaje nam się współpracować z instytucjami legnickimi,

z organizacjami pozarządowymi, cały czas współpracowaliśmy, ale w tej chwili

ta organizacja się nasila. (FGI 2, K)

Ja mogę tylko tyle powiedzieć, że we wcześniejszych latach gminy jakoś

chętniej dotowały nas. Chodzi tutaj o badania krwi na poziom ołowiu. W tej

chwili przychylność gmin… może i środków nie ma w budżecie na to, jest dużo

niższa, wręcz spadła prawie do zera. (FGI 2, K)









etapie reorganizowania fundacji, ponieważ na przełomie 2008/2009 część

osób, które działały u nas bardzo długo, były przygotowanymi pracownikami,

bardzo dobrymi, odeszła do lokalnych klubów działania czyli do stowarzyszeń,

które powstały do obecnego okresu programowania i to spowodowało że

musieliśmy zweryfikować trochę projekty, naszą działalność, no można

powiedzieć (…). Myślę ze w tej chwili zespół fundacja ma taki bardzo

okrzepnięty. (FGI 2, K)

Członków nam przybywa, bardzo dużo młodych kobiet przybywa, z tym

że, no nie garną się do jakiejkolwiek działalności. Mam w zarządzie pięć osób,

które no starają się działać, ja np. jestem wyłączona w tej chwili, ale mam

świetny zespół. (FGI 2,K)

Kilku działaczy się wycofało, jedna taka pani po prostu umarła i przejęli to

ludzie, żeby to istniało po prostu dalej, ale nie są to takie osoby, które potrafią

po prostu dotacje gdzieś tam załatwić, na jakieś, na jakieś tam wydarzenia i tak

dalej, po prostu istnieje tak: ludzie przychodzą spotykają się, mamy tam sale,

które wynajmujemy, mamy działkę, w okresie w którym jest ciepło spotykamy

się na działce i to właśnie wycieczki się tam robi powiedzmy, raz w roku jakąś

i to wszystko.(FGI 3, M).






z pozytywnym skutkiem, choć odroczonym w czasie. Z kolei jedna z młodych organizacji

(dwuletni okres działalności) zaczęła prowadzić zajęcia, które spotkały się z bardzo dużym,

nieplanowanym, zainteresowaniem - poważnym ograniczeniem staje się w tej sytuacji brak

własnego lokum.

Jesteśmy organizacją, która już obrosła w różne dobra i po prostu też

potrzebne nam były takie powierzchnie, żeby to wszystko zmagazynować.

Śmieszne to, ale prawdziwe. (FGI2, K)

Ja skupiam około 200 osób, jeżeli chodzi o fundację, i poza laptopem

i biurkiem przypadkowym nie mam nic. Wszystko, resztę, wszystko co się

dzieje, dzieje się w obszarze tych zasobów o których mówimy [inkubator –

sala, sprzęt – rzutniki, laptopy, drukarki i inne], dlatego też no pytanie, jak się

na to wszystko patrzy i jakby no dzisiaj biurko, fotel – to chyba już niekoniecznie

jest najważniejszą rzeczą w organizacjach pozarządowych. (FGI 4, M)

68

Prowadzimy placówki (…) warsztat terapii zajęciowej, środowiskowe domy

samopomocy, zakłady aktywizacji zawodowej, na terenie (…) prowadzimy

warsztaty terapii zajęciowej, prowadziliśmy jeszcze dwa środowiskowe domy

samopomocy, ale jeden nam zabrał urząd miasta, drugi powiat, także

prowadzimy teraz tylko warsztaty, a mieliśmy jeszcze mieszkania chronione, ale

niestety też musieliśmy je oddać bo nie mięliśmy wsparcia. (FGI 3, K).

Doskwiera brak miejsca (…) ponieważ mamy różne grupy, np. stworzyła

się grupa teatralna, nie mamy gdzie przechowywać akcesoriów. Marzymy

o jakimś miejscu, swojej siedzibie, chociaż magazynku. W Sektorze nie

możemy prowadzić też zajęć ruchowych, ratujemy się szkołami, nieodpłatnym

użyczaniem, to co prezydent wprowadził. Jest nas już 63 osoby, robimy hałas

sobą, więc to co jest, to jest za mało. (FGI 1, K).

Miarą rozwoju organizacji jest także zwiększanie zakresu współpracy z innymi

stowarzyszeniami, darczyńcami, społecznościami, grantodawcami, samorządem. Uczestnicy

wywiadów grupowych mieli w tym względzie rożne doświadczenia, zarówno pozytywne, jak

i negatywne.

Zatrudniamy pracowników, no to różnie z tymi pracownikami, ponieważ

w miesiącu marcu otrzymaliśmy lokal do remontu, pozyskaliśmy trzech

stażystów i w połowie mamy lokal wyremontowany, ponieśliśmy koszty

materiałów, natomiast robocizna to już jest bardzo dużo. Wspaniale nam się

współpracuje ze starostą legnickim i z urzędem pracy. W każdym bądź razie

coraz bardziej udaje nam się współpracować z instytucjami legnickimi,

z organizacjami pozarządowymi, cały czas współpracowaliśmy, ale w tej chwili

ta organizacja się nasila. (FGI 2, K)

Ja mogę tylko tyle powiedzieć, że we wcześniejszych latach gminy jakoś

chętniej dotowały nas. Chodzi tutaj o badania krwi na poziom ołowiu. W tej

chwili przychylność gmin… może i środków nie ma w budżecie na to, jest dużo

niższa, wręcz spadła prawie do zera. (FGI 2, K)









etapie reorganizowania fundacji, ponieważ na przełomie 2008/2009 część

osób, które działały u nas bardzo długo, były przygotowanymi pracownikami,

bardzo dobrymi, odeszła do lokalnych klubów działania czyli do stowarzyszeń,

które powstały do obecnego okresu programowania i to spowodowało że

musieliśmy zweryfikować trochę projekty, naszą działalność, no można

powiedzieć (…). Myślę ze w tej chwili zespół fundacja ma taki bardzo

okrzepnięty. (FGI 2, K)

Członków nam przybywa, bardzo dużo młodych kobiet przybywa, z tym

że, no nie garną się do jakiejkolwiek działalności. Mam w zarządzie pięć osób,

które no starają się działać, ja np. jestem wyłączona w tej chwili, ale mam

świetny zespół. (FGI 2,K)

Kilku działaczy się wycofało, jedna taka pani po prostu umarła i przejęli to

ludzie, żeby to istniało po prostu dalej, ale nie są to takie osoby, które potrafią

po prostu dotacje gdzieś tam załatwić, na jakieś, na jakieś tam wydarzenia i tak

dalej, po prostu istnieje tak: ludzie przychodzą spotykają się, mamy tam sale,

które wynajmujemy, mamy działkę, w okresie w którym jest ciepło spotykamy

się na działce i to właśnie wycieczki się tam robi powiedzmy, raz w roku jakąś

i to wszystko.(FGI 3, M).






z pozytywnym skutkiem, choć odroczonym w czasie. Z kolei jedna z młodych organizacji

(dwuletni okres działalności) zaczęła prowadzić zajęcia, które spotkały się z bardzo dużym,

nieplanowanym, zainteresowaniem - poważnym ograniczeniem staje się w tej sytuacji brak

własnego lokum.

Jesteśmy organizacją, która już obrosła w różne dobra i po prostu też

potrzebne nam były takie powierzchnie, żeby to wszystko zmagazynować.

Śmieszne to, ale prawdziwe. (FGI2, K)

Ja skupiam około 200 osób, jeżeli chodzi o fundację, i poza laptopem

i biurkiem przypadkowym nie mam nic. Wszystko, resztę, wszystko co się

dzieje, dzieje się w obszarze tych zasobów o których mówimy [inkubator –

sala, sprzęt – rzutniki, laptopy, drukarki i inne], dlatego też no pytanie, jak się

na to wszystko patrzy i jakby no dzisiaj biurko, fotel – to chyba już niekoniecznie

jest najważniejszą rzeczą w organizacjach pozarządowych. (FGI 4, M)

69

partnerskie, gdzie jeżeli my jesteśmy liderem to cały budżet np. 3-milionowego

projektu przechodzi przez naszą księgowość, to rzeczywiście jest praca w tym

momencie administracyjna, natomiast część tych zadań jest realizowanych

w partnerstwie. (FGI 4, K)

Z perspektywy tych 5 lat zatrudniamy więcej pracowników, ja jestem tego

żywym dowodem, więc liczba osób pracujących etatowo (…) się zwiększyła i to

może być wskaźnik, jest lepiej, tak? Ale to jest w tym projekcie, a nie w tej

organizacji. Więc to są takie dwie różne rzeczy i ja myślę, że wskaźniki które

mogą być bardzo złudne dla oceny właśnie no siły danej organizacji. (FGI 4, K)



ich działaczy.

Bardzo widzę taki niezwykły rozkwit, wręcz erupcję organizacji

działających na poziomie wsi, które zajmują się rozwojem wsi i integracją

mieszkańców czy organizacji w mniejszych miejscowościach i to jest coś

niebywałego, widzę ludzi z nową energią, młodych, którzy chcą coś zrobić, ale

z kolei tutaj bardzo potrzebne jest wsparcie takie mocno wcelowane w te

organizacje, żeby im pomóc wyjść z tego poziomu, kiedy one jeszcze nie

potrafią pisać projektów i gromadzić środków finansowych do poziomu, gdzie

one są już aktywne, sprawne i potrafią jakoś tam realizując jeden projekt zrobić

konkretne działania. Obserwując te nasze organizacje, one muszą mieć taką

bardzo wcelowaną pomoc i jeśli tą pomoc otrzymają, to rzeczywiście są

w stanie mocniej okrzepnąć i jak obserwuję te mniejsze organizacje gdzieś tak

po dwóch, trzech latach, widzę że one już trochę nabierają „wiatru w żagle”

i działają bardziej samodzielnie. (FGI 2, K)

Potencjalnym zagrożeniem dla wszystkich organizacji, ale w szczególności

najmłodszych, jest – stanowiący swoisty leitmotiv całych badań – problem braku ciągłości

finansowania. Zagrożenie to w mniejszym stopniu może dotyczyć istnienia organizacji jako

takiej, ale jest istotne w kontekście realizowania zadań postrzeganych przez organizację

jako wartościowe.


otoczenie i potrzeby

Analiza aktualnej struktury organizacji pozarządowych, ich działalności i relacji

z otoczeniem opiera się głównie na danych zebranych przy pomocy badań ilościowych.

Analiza jakościowa miała na celu wyłącznie przybliżenie najważniejszych charakterystyk

Druga perspektywa programowania się kończy, to już takie myślenie, co

od 2014 roku, wiadomo, że na teraz jeszcze wszystko jest w konsultacjach,

więc też taka przestrzeń na kreatywność i wymyślanie, co dalej, żeby utrzymać

20-osobowy etatowy zespół. (FGI 3, K)

Jesteśmy organizacją, która ponad 95% środków pozyskuje z funduszy

strukturalnych, to są głównie pieniądze z Europejskiego Funduszu

Społecznego, zarówno z UMWD, w tym z Pomocy Technicznej, jak i

z Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy, ale też z tych środków

centralnych z EFS-u, ale teraz akurat nas martwi, dlatego, że nam nie pozwala

jakby zachować takiej dywersyfikacji tych środków. (FGI 4, K)

Szukałyśmy tego lokalu, ponieważ startowałyśmy z projektem właśnie

biura Centrum Doradztwa. Niektóre siłą rzeczy wymagały jakiegoś lokum

i przez dwa lata utrzymanie tego biura było nam finansowane przez

grantodawcę (…), no i w tym momencie, jeżeli mam mówić o aktualnej sytuacji

to właśnie przeszłyśmy drobny kryzys związany z tym, że zakończyło się

finansowanie tego projektu i przez jakąś chwilę to biuro musiało być

utrzymywane właśnie ze środków własnych organizacji, w tym momencie

dostałyśmy już fundusz na kolejne (…) działania tego projektu, ale to też jest

właśnie takie nasze stałe zmartwienie, co będzie w momencie w którym

wyczerpią się jakby fundusze, albo zmieni się wizja grantodawcy. A my

natomiast widzimy właśnie dużą potrzebę funkcjonowania tego typu punktu

wsparcia, tutaj we Wrocławiu i chciałyśmy to jakby wciągnąć w perspektywy nie

tylko jednego projektu, czy dwóch sezonów projektów, ale w przyszłości, ale

też, ale właśnie ciężko jest będąc nową ORP znaleźć takie stałe źródło

finansowania. (FGI 4, K)

Ja tak długo jestem na rynku, z punktu widzenia naszej organizacji to

bardzo się pogorszyła sytuacja i pod względem finansowym, właściwie pod

każdym względem, to tylko że udaje mi się coś załatwić, że za niewielki koszt

wynajmujemy, prawda, lokal, ale wszyscy pracujemy generalnie za darmo, bo

nie stać nas na utrzymanie, są to koszty przewyższające. (FGI 4, K)





Porównując nawet nie wiem, budżet organizacji, no to on przez te

ostatnie 5 lat wzrasta systematycznie. Dzieje się to też dlatego, że jest on

trochę w cudzysłowie częściowo sztucznie napompowany przez tzw. projekty

70

partnerskie, gdzie jeżeli my jesteśmy liderem to cały budżet np. 3-milionowego

projektu przechodzi przez naszą księgowość, to rzeczywiście jest praca w tym

momencie administracyjna, natomiast część tych zadań jest realizowanych

w partnerstwie. (FGI 4, K)

Z perspektywy tych 5 lat zatrudniamy więcej pracowników, ja jestem tego

żywym dowodem, więc liczba osób pracujących etatowo (…) się zwiększyła i to

może być wskaźnik, jest lepiej, tak? Ale to jest w tym projekcie, a nie w tej

organizacji. Więc to są takie dwie różne rzeczy i ja myślę, że wskaźniki które

mogą być bardzo złudne dla oceny właśnie no siły danej organizacji. (FGI 4, K)



ich działaczy.

Bardzo widzę taki niezwykły rozkwit, wręcz erupcję organizacji

działających na poziomie wsi, które zajmują się rozwojem wsi i integracją

mieszkańców czy organizacji w mniejszych miejscowościach i to jest coś

niebywałego, widzę ludzi z nową energią, młodych, którzy chcą coś zrobić, ale

z kolei tutaj bardzo potrzebne jest wsparcie takie mocno wcelowane w te

organizacje, żeby im pomóc wyjść z tego poziomu, kiedy one jeszcze nie

potrafią pisać projektów i gromadzić środków finansowych do poziomu, gdzie

one są już aktywne, sprawne i potrafią jakoś tam realizując jeden projekt zrobić

konkretne działania. Obserwując te nasze organizacje, one muszą mieć taką

bardzo wcelowaną pomoc i jeśli tą pomoc otrzymają, to rzeczywiście są

w stanie mocniej okrzepnąć i jak obserwuję te mniejsze organizacje gdzieś tak

po dwóch, trzech latach, widzę że one już trochę nabierają „wiatru w żagle”

i działają bardziej samodzielnie. (FGI 2, K)

Potencjalnym zagrożeniem dla wszystkich organizacji, ale w szczególności

najmłodszych, jest – stanowiący swoisty leitmotiv całych badań – problem braku ciągłości

finansowania. Zagrożenie to w mniejszym stopniu może dotyczyć istnienia organizacji jako

takiej, ale jest istotne w kontekście realizowania zadań postrzeganych przez organizację

jako wartościowe.


otoczenie i potrzeby

Analiza aktualnej struktury organizacji pozarządowych, ich działalności i relacji

z otoczeniem opiera się głównie na danych zebranych przy pomocy badań ilościowych.

Analiza jakościowa miała na celu wyłącznie przybliżenie najważniejszych charakterystyk

Druga perspektywa programowania się kończy, to już takie myślenie, co

od 2014 roku, wiadomo, że na teraz jeszcze wszystko jest w konsultacjach,

więc też taka przestrzeń na kreatywność i wymyślanie, co dalej, żeby utrzymać

20-osobowy etatowy zespół. (FGI 3, K)

Jesteśmy organizacją, która ponad 95% środków pozyskuje z funduszy

strukturalnych, to są głównie pieniądze z Europejskiego Funduszu

Społecznego, zarówno z UMWD, w tym z Pomocy Technicznej, jak i

z Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy, ale też z tych środków

centralnych z EFS-u, ale teraz akurat nas martwi, dlatego, że nam nie pozwala

jakby zachować takiej dywersyfikacji tych środków. (FGI 4, K)

Szukałyśmy tego lokalu, ponieważ startowałyśmy z projektem właśnie

biura Centrum Doradztwa. Niektóre siłą rzeczy wymagały jakiegoś lokum

i przez dwa lata utrzymanie tego biura było nam finansowane przez

grantodawcę (…), no i w tym momencie, jeżeli mam mówić o aktualnej sytuacji

to właśnie przeszłyśmy drobny kryzys związany z tym, że zakończyło się

finansowanie tego projektu i przez jakąś chwilę to biuro musiało być

utrzymywane właśnie ze środków własnych organizacji, w tym momencie

dostałyśmy już fundusz na kolejne (…) działania tego projektu, ale to też jest

właśnie takie nasze stałe zmartwienie, co będzie w momencie w którym

wyczerpią się jakby fundusze, albo zmieni się wizja grantodawcy. A my

natomiast widzimy właśnie dużą potrzebę funkcjonowania tego typu punktu

wsparcia, tutaj we Wrocławiu i chciałyśmy to jakby wciągnąć w perspektywy nie

tylko jednego projektu, czy dwóch sezonów projektów, ale w przyszłości, ale

też, ale właśnie ciężko jest będąc nową ORP znaleźć takie stałe źródło

finansowania. (FGI 4, K)

Ja tak długo jestem na rynku, z punktu widzenia naszej organizacji to

bardzo się pogorszyła sytuacja i pod względem finansowym, właściwie pod

każdym względem, to tylko że udaje mi się coś załatwić, że za niewielki koszt

wynajmujemy, prawda, lokal, ale wszyscy pracujemy generalnie za darmo, bo

nie stać nas na utrzymanie, są to koszty przewyższające. (FGI 4, K)





Porównując nawet nie wiem, budżet organizacji, no to on przez te

ostatnie 5 lat wzrasta systematycznie. Dzieje się to też dlatego, że jest on

trochę w cudzysłowie częściowo sztucznie napompowany przez tzw. projekty

71

Na ocenę kondycji organizacji bardziej niż lokalizacja zdaje się wpływać jej forma

prawna. Przedstawiciele fundacji zdecydowanie częściej oceniają kondycję swoich

podmiotów jako bardzo dobrą i nieco częściej niż inne jako dobrą.

Ocena kondycji organizacji w zależności od formy prawnej











i zaprezentowanie sposobu, w jaki przedstawiciele organizacji postrzegają zróżnicowanie

w obrębie trzeciego sektora.







Ocena kondycji organizacji w zależności od lokalizacji (podregion województwa)

Lokalizacja organizacji we wsi lub mieście różnicowała odpowiedzi na pytanie

o kondycję jedynie w przypadku ocen negatywnych, organizacje miejskie ponad dwa razy

częściej niż wiejskie oceniały swoją kondycję jako złą lub bardzo złą.

Ocena kondycji organizacji w zależności od lokalizacji organizacji (miasto/wieś)

72

Na ocenę kondycji organizacji bardziej niż lokalizacja zdaje się wpływać jej forma

prawna. Przedstawiciele fundacji zdecydowanie częściej oceniają kondycję swoich

podmiotów jako bardzo dobrą i nieco częściej niż inne jako dobrą.

Ocena kondycji organizacji w zależności od formy prawnej











i zaprezentowanie sposobu, w jaki przedstawiciele organizacji postrzegają zróżnicowanie

w obrębie trzeciego sektora.







Ocena kondycji organizacji w zależności od lokalizacji (podregion województwa)

Lokalizacja organizacji we wsi lub mieście różnicowała odpowiedzi na pytanie

o kondycję jedynie w przypadku ocen negatywnych, organizacje miejskie ponad dwa razy

częściej niż wiejskie oceniały swoją kondycję jako złą lub bardzo złą.

Ocena kondycji organizacji w zależności od lokalizacji organizacji (miasto/wieś)

73

organizacji). Potrzeby lokalowo-sprzętowe także są zróżnicowane, ale raczej mniejsze niż

organizacji dojrzałych, ponieważ z racji małego zakresu zadań cześć organizacji bazuje na

prywatnym sprzęcie członków, a część korzysta z zasobów inkubatorów. W tym okresie

następuje doprecyzowanie planowanych do realizacji zadań, organizacje zdobywają

pierwsze doświadczenia w sięganiu po środki, często bez sukcesu, „konfrontują się

z rzeczywistością”.

Poniższy wykres pokazuje, że młody wiek organizacji nie sprawia, że jej

przedstawiciele gorzej oceniają jej kondycję, wręcz przeciwnie - jako bardzo dobrą oceniają

ją częściej niż reprezentanci organizacji o dłuższym stażu.

Ocena kondycji organizacji w zależności od okresu działalności

Część uczestników wywiadów grupowych z dużym doświadczeniem w trzecim

sektorze kwestionowało potrzebę i sens zakładania nowych organizacji pozarządowych,

wskazując na problemy pierwszego etapu funkcjonowania każdej organizacji.

Niekoniecznie my musimy mieć coraz więcej organizacji żeby…, lepiej

może byłoby, żeby było więcej obywateli zaangażowanych w organizacje

pozarządowe. Trzeba o tym mówić (…) Też trzeba być przekonanym, że to nie

będzie biuro, pomieszczenie, będziemy tam mieli sielankę, a potem będziemy

zarządzać, bo tak nie jest, no. Po prostu wielu ludzi chyba nie ma wyobrażenia,

zresztą powiem szczerze. Bardzo często jestem też świadkiem konsultacji

właśnie przez Grzegorza, gdzie Grzegorz mówi tak, ludzie przychodzą

napaleni, będą coś robić. „No co chcecie robić, nie? Zrozumcie, że te formalne

strony są takie, że po tym pozyskanie, że pieniądz, że to, że tamto”. Otwierają

dopiero oczy i „może poszukajcie wśród tych 200 organizacji pozarządowych,

które są skupione przy tym sektorze, kogoś do kogo np. przyjdziecie z tym

pomysłem i to będziecie mogli realizować”. Oczywiście, to jest sprawa

Najważniejsze osiągnięcia dolnośląskich organizacji

Uwaga: respondent mógł wybrać max 2 odpowiedzi

Dolnośląskie organizacje pozarządowe, bazując na wypowiedziach uczestników

wywiadów grupowych, można podzielić na cztery grupy:

młode organizacje, które nie przeszły „punktu krytycznego” (około 2-3 pierwsze

lata działalności),

młode organizacje o nieugruntowanej pozycji, pozyskujące niewielkie fundusze,

najczęściej inne niż z EFS, EFRR, działające najczęściej lokalnie,

dojrzałe organizacje niepozyskujące środków lub pozyskujące – w własnej

ocenie – zbyt mało środków,

dojrzałe organizacje pozyskujące fundusze ze zróżnicowanych źródeł lub

głównie z funduszy strukturalnych

Pierwsze 2-3 lata działalności organizacji to etap „docierania się” zespołu,

bilansowania dotychczasowych doświadczeń, często zdobywanych w innych organizacjach.

Potrzeby młodych organizacji są – co oczywiste - inne niż organizacji dojrzałych, ale też

zależą od tego, czy jej członkowie mają doświadczenie działania w trzecim sektorze, czy są

w tym zakresie debiutantami. Stąd też potrzeba pomocy administracyjnej, doradczej,

księgowo-prawnej jest zróżnicowana (od bardzo dużej w przypadku prawdziwych

debiutantów do żadnej w sytuacji zakładania nowej organizacji na bazie członków innych

74

organizacji). Potrzeby lokalowo-sprzętowe także są zróżnicowane, ale raczej mniejsze niż

organizacji dojrzałych, ponieważ z racji małego zakresu zadań cześć organizacji bazuje na

prywatnym sprzęcie członków, a część korzysta z zasobów inkubatorów. W tym okresie

następuje doprecyzowanie planowanych do realizacji zadań, organizacje zdobywają

pierwsze doświadczenia w sięganiu po środki, często bez sukcesu, „konfrontują się

z rzeczywistością”.

Poniższy wykres pokazuje, że młody wiek organizacji nie sprawia, że jej

przedstawiciele gorzej oceniają jej kondycję, wręcz przeciwnie - jako bardzo dobrą oceniają

ją częściej niż reprezentanci organizacji o dłuższym stażu.

Ocena kondycji organizacji w zależności od okresu działalności

Część uczestników wywiadów grupowych z dużym doświadczeniem w trzecim

sektorze kwestionowało potrzebę i sens zakładania nowych organizacji pozarządowych,

wskazując na problemy pierwszego etapu funkcjonowania każdej organizacji.

Niekoniecznie my musimy mieć coraz więcej organizacji żeby…, lepiej

może byłoby, żeby było więcej obywateli zaangażowanych w organizacje

pozarządowe. Trzeba o tym mówić (…) Też trzeba być przekonanym, że to nie

będzie biuro, pomieszczenie, będziemy tam mieli sielankę, a potem będziemy

zarządzać, bo tak nie jest, no. Po prostu wielu ludzi chyba nie ma wyobrażenia,

zresztą powiem szczerze. Bardzo często jestem też świadkiem konsultacji

właśnie przez Grzegorza, gdzie Grzegorz mówi tak, ludzie przychodzą

napaleni, będą coś robić. „No co chcecie robić, nie? Zrozumcie, że te formalne

strony są takie, że po tym pozyskanie, że pieniądz, że to, że tamto”. Otwierają

dopiero oczy i „może poszukajcie wśród tych 200 organizacji pozarządowych,

które są skupione przy tym sektorze, kogoś do kogo np. przyjdziecie z tym

pomysłem i to będziecie mogli realizować”. Oczywiście, to jest sprawa

Najważniejsze osiągnięcia dolnośląskich organizacji

Uwaga: respondent mógł wybrać max 2 odpowiedzi

Dolnośląskie organizacje pozarządowe, bazując na wypowiedziach uczestników

wywiadów grupowych, można podzielić na cztery grupy:

młode organizacje, które nie przeszły „punktu krytycznego” (około 2-3 pierwsze

lata działalności),

młode organizacje o nieugruntowanej pozycji, pozyskujące niewielkie fundusze,

najczęściej inne niż z EFS, EFRR, działające najczęściej lokalnie,

dojrzałe organizacje niepozyskujące środków lub pozyskujące – w własnej

ocenie – zbyt mało środków,

dojrzałe organizacje pozyskujące fundusze ze zróżnicowanych źródeł lub

głównie z funduszy strukturalnych

Pierwsze 2-3 lata działalności organizacji to etap „docierania się” zespołu,

bilansowania dotychczasowych doświadczeń, często zdobywanych w innych organizacjach.

Potrzeby młodych organizacji są – co oczywiste - inne niż organizacji dojrzałych, ale też

zależą od tego, czy jej członkowie mają doświadczenie działania w trzecim sektorze, czy są

w tym zakresie debiutantami. Stąd też potrzeba pomocy administracyjnej, doradczej,

księgowo-prawnej jest zróżnicowana (od bardzo dużej w przypadku prawdziwych

debiutantów do żadnej w sytuacji zakładania nowej organizacji na bazie członków innych

75

osoby w średnim lub starszym wieku, niekiedy emeryci-pasjonaci. Przedstawiciele tego typu

organizacji sygnalizują potrzebę pomocy w pozyskiwaniu nowych środków. Ich

doświadczenie we współpracy z samorządem na poziomie miast/gmin jest bardzo duże,

choć oceniane niejednoznacznie, ale coraz bardziej niewystarczające. Oceniają, że brak

wiedzy w zakresie pozyskiwania funduszy z innych źródeł sprawia, że sytuacja finansowa

ich organizacji jest chwiejna, zależna od woli urzędników. Problemem jest w ich przypadku

zapewnienie wkładów własnych do projektów. Organizacje tego typu doświadczają zatem

trudności w bieżącym funkcjonowaniu, a jednocześnie mają doświadczenie w realizacji

zadań i świadomość tego, ile pozytywnych zmian mogą wnieść w społeczność lokalną.

Niektóre organizacje są zwolnione tam z samego czynszu (…) ale mimo

to, też te media są bardzo drogie, jeżeli ktoś ma już kilka…, jak jedno

pomieszczenie, to jeszcze nie jest problem, ale żeby np. dla tylu członków.

Wiadomo – te organizacje, które zwłaszcza nie prowadzą takiej działalności

gospodarczej, nie mają w ogóle żadnych środków, tylko co spadnie – jak to się

mówi – z nieba, czy gdzieś się użebra, czy jacyś darczyńcy przekażą, to

jedynie to jest i to przeważnie celowo przekazują, także nie można, nie ma

właściwie wolnych środków na administrację, że to jest najgorsze: trudności

w utrzymaniu biura (…). Ci, co są emerytami, to mogą sobie pozwolić żeby tam

kierować, bezpłatnie pracować, ale wszyscy nie. No przecież musi być jakiś

księgowy i tak dalej. (FGI 2, M)

A tak… no tak musimy… np. w tej chwili pisałam projekt, właśnie

z funduszy, wiadomo których – Batorego, gdzie poradnictwo obywatelskie, to

co my robimy, i co mamy np. 5 000 porad w ciągu roku w samym Wałbrzychu,

tego jest bardzo dużo i potrzeba jest bardzo duża, jeszcze większa niż… ja

powinnam jeszcze zatrudnić z 3 doradców, żeby w ogóle te potrzeby społeczne

tutaj w Wałbrzychu zaspokoić. Nie jestem w stanie po prostu takiego projektu

mieć, po prostu nie jestem w stanie sama sobie, no niestety rządzi darczyńca

i do tego my się dostosowujemy faktycznie. (FGI 3, K)

My korzystamy głównie ze środków związanych z ochroną środowiska

czyli program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, czy Narodowy Fundusz,

czy Wojewódzkie Fundusze, tam jest refundacja, czyli my musimy

zaangażować własne środki, żeby potem otrzymać zwrot, a czasami się czeka

na ten zwrot długo (…) trudno nam jest wtedy zachować jakąś ciągłość

finansowania, jest to niezwykle trudne. W związku z tym różnego rodzaje

fundusze pożyczkowe dla organizacji, różnie oprocentowane są po prostu

koniecznością, żeby ten sektor się wzmacniał bo inaczej organizacje

pozarządowe nie będą w stanie robić dużych, dużych projektów, bardziej

stosunków międzyludzkich, to są Zosie-samosie w tym polskim kraju naszym,

że my wszyscy sami. (FGI 4,M)

Problem jest taki, że mamy bardzo dużo młodych organizacji i to jest

fantastyczne, tylko bardzo niewiele z tych organizacji rozwija się i przekracza

próg takiego zrównoważonego rozwoju, po którym one rzeczywiście przez ileś

tam lat mają impakt na to, co się dzieje społecznie i jakąś zmianę wywołują.

W związku z czym myślę, że tu jest główny problem i prawdę mówiąc, jeśli

chodzi o działanie inkubatorów, super, że takie działania są, ale moim zdaniem

akurat nie potrzebujemy nowych organizacji, tylko potrzebujemy usamodzielnienia

tych organizacji, które są i to w takim stopniu, że pozwala im to rzeczywiście

prowadzić sensowne, długo zakrojone działania na większą skalę. (FGI 4,M)

Młode organizacje o jeszcze nieugruntowanej pozycji, ale które przeszły już etap

„raczkowania” (określenie jednej z respondentek), pozyskują niewielkie fundusze, zwykle

inne niż z Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego, działają najczęściej lokalnie, poszerzają stopniowo liczbę beneficjentów

i zakres realizowanych działań. Mają już wystarczające doświadczenie, żeby ocenić, które

realizowane przez nie zadania są warte dalszej realizacji, jakie źródła finansowania są

korzystne i osiągalne w ich sytuacji. Często borykają się z problemami lokalowymi,

ograniczoną aktywnością członków (podobnie zresztą jak większe organizacje, które nie

zatrudniają personelu).

Jak ktoś nie jest na topie z pewną tematyką, która jest w tym momencie

aktualna (…) na którą można pozyskać nawet pieniądze w trybie

bezkonkursowym, czy też po prostu pójść do danego sponsora i z racji tematu

na czasie pozyskać te pieniądze, to moim zdaniem wcale nic się nie zmieniło

tak naprawdę od nowelizacji ustawy, poza tym, że jest więcej papierków,

więcej procedur i takich elementów i znowu: ci którzy chcą, nie ma problemu.

Natomiast ci, którym trzeba pomóc, to jak, jak się nie wpasują w ofertę, nie

będzie im pasował nie wiem lokal na Legnickiej, czy też takie, a nie inne

wsparcie oferowane w tej chwili w ramach różnych projektów, oni się nie

rozwijają. (FGI 4, K)

Dojrzałe organizacje z ograniczonym dostępem do zewnętrznych źródeł

finansowania, niepozyskujące środków, lub pozyskujące – w własnej ocenie – zbyt mało

środków, co bezpośrednio przekłada się na realizację przez nie zadań, często prowadzą

działalność o charakterze lokalnym lub/i są oddziałami ogólnopolskich organizacji, mogą

mieć ograniczoną decyzyjność (brak osobowości prawnej). Borykają się one z ograniczoną

aktywnością członków, często całość aktywności spoczywa na 1-2 osobach, które

niejednokrotnie pracują bezpłatnie. Przedstawiciele takich organizacji to często aktywne

76

osoby w średnim lub starszym wieku, niekiedy emeryci-pasjonaci. Przedstawiciele tego typu

organizacji sygnalizują potrzebę pomocy w pozyskiwaniu nowych środków. Ich

doświadczenie we współpracy z samorządem na poziomie miast/gmin jest bardzo duże,

choć oceniane niejednoznacznie, ale coraz bardziej niewystarczające. Oceniają, że brak

wiedzy w zakresie pozyskiwania funduszy z innych źródeł sprawia, że sytuacja finansowa

ich organizacji jest chwiejna, zależna od woli urzędników. Problemem jest w ich przypadku

zapewnienie wkładów własnych do projektów. Organizacje tego typu doświadczają zatem

trudności w bieżącym funkcjonowaniu, a jednocześnie mają doświadczenie w realizacji

zadań i świadomość tego, ile pozytywnych zmian mogą wnieść w społeczność lokalną.

Niektóre organizacje są zwolnione tam z samego czynszu (…) ale mimo

to, też te media są bardzo drogie, jeżeli ktoś ma już kilka…, jak jedno

pomieszczenie, to jeszcze nie jest problem, ale żeby np. dla tylu członków.

Wiadomo – te organizacje, które zwłaszcza nie prowadzą takiej działalności

gospodarczej, nie mają w ogóle żadnych środków, tylko co spadnie – jak to się

mówi – z nieba, czy gdzieś się użebra, czy jacyś darczyńcy przekażą, to

jedynie to jest i to przeważnie celowo przekazują, także nie można, nie ma

właściwie wolnych środków na administrację, że to jest najgorsze: trudności

w utrzymaniu biura (…). Ci, co są emerytami, to mogą sobie pozwolić żeby tam

kierować, bezpłatnie pracować, ale wszyscy nie. No przecież musi być jakiś

księgowy i tak dalej. (FGI 2, M)

A tak… no tak musimy… np. w tej chwili pisałam projekt, właśnie

z funduszy, wiadomo których – Batorego, gdzie poradnictwo obywatelskie, to

co my robimy, i co mamy np. 5 000 porad w ciągu roku w samym Wałbrzychu,

tego jest bardzo dużo i potrzeba jest bardzo duża, jeszcze większa niż… ja

powinnam jeszcze zatrudnić z 3 doradców, żeby w ogóle te potrzeby społeczne

tutaj w Wałbrzychu zaspokoić. Nie jestem w stanie po prostu takiego projektu

mieć, po prostu nie jestem w stanie sama sobie, no niestety rządzi darczyńca

i do tego my się dostosowujemy faktycznie. (FGI 3, K)

My korzystamy głównie ze środków związanych z ochroną środowiska

czyli program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, czy Narodowy Fundusz,

czy Wojewódzkie Fundusze, tam jest refundacja, czyli my musimy

zaangażować własne środki, żeby potem otrzymać zwrot, a czasami się czeka

na ten zwrot długo (…) trudno nam jest wtedy zachować jakąś ciągłość

finansowania, jest to niezwykle trudne. W związku z tym różnego rodzaje

fundusze pożyczkowe dla organizacji, różnie oprocentowane są po prostu

koniecznością, żeby ten sektor się wzmacniał bo inaczej organizacje

pozarządowe nie będą w stanie robić dużych, dużych projektów, bardziej

stosunków międzyludzkich, to są Zosie-samosie w tym polskim kraju naszym,

że my wszyscy sami. (FGI 4,M)

Problem jest taki, że mamy bardzo dużo młodych organizacji i to jest

fantastyczne, tylko bardzo niewiele z tych organizacji rozwija się i przekracza

próg takiego zrównoważonego rozwoju, po którym one rzeczywiście przez ileś

tam lat mają impakt na to, co się dzieje społecznie i jakąś zmianę wywołują.

W związku z czym myślę, że tu jest główny problem i prawdę mówiąc, jeśli

chodzi o działanie inkubatorów, super, że takie działania są, ale moim zdaniem

akurat nie potrzebujemy nowych organizacji, tylko potrzebujemy usamodzielnienia

tych organizacji, które są i to w takim stopniu, że pozwala im to rzeczywiście

prowadzić sensowne, długo zakrojone działania na większą skalę. (FGI 4,M)

Młode organizacje o jeszcze nieugruntowanej pozycji, ale które przeszły już etap

„raczkowania” (określenie jednej z respondentek), pozyskują niewielkie fundusze, zwykle

inne niż z Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego, działają najczęściej lokalnie, poszerzają stopniowo liczbę beneficjentów

i zakres realizowanych działań. Mają już wystarczające doświadczenie, żeby ocenić, które

realizowane przez nie zadania są warte dalszej realizacji, jakie źródła finansowania są

korzystne i osiągalne w ich sytuacji. Często borykają się z problemami lokalowymi,

ograniczoną aktywnością członków (podobnie zresztą jak większe organizacje, które nie

zatrudniają personelu).

Jak ktoś nie jest na topie z pewną tematyką, która jest w tym momencie

aktualna (…) na którą można pozyskać nawet pieniądze w trybie

bezkonkursowym, czy też po prostu pójść do danego sponsora i z racji tematu

na czasie pozyskać te pieniądze, to moim zdaniem wcale nic się nie zmieniło

tak naprawdę od nowelizacji ustawy, poza tym, że jest więcej papierków,

więcej procedur i takich elementów i znowu: ci którzy chcą, nie ma problemu.

Natomiast ci, którym trzeba pomóc, to jak, jak się nie wpasują w ofertę, nie

będzie im pasował nie wiem lokal na Legnickiej, czy też takie, a nie inne

wsparcie oferowane w tej chwili w ramach różnych projektów, oni się nie

rozwijają. (FGI 4, K)

Dojrzałe organizacje z ograniczonym dostępem do zewnętrznych źródeł

finansowania, niepozyskujące środków, lub pozyskujące – w własnej ocenie – zbyt mało

środków, co bezpośrednio przekłada się na realizację przez nie zadań, często prowadzą

działalność o charakterze lokalnym lub/i są oddziałami ogólnopolskich organizacji, mogą

mieć ograniczoną decyzyjność (brak osobowości prawnej). Borykają się one z ograniczoną

aktywnością członków, często całość aktywności spoczywa na 1-2 osobach, które

niejednokrotnie pracują bezpłatnie. Przedstawiciele takich organizacji to często aktywne

77

Współpraca organizacji pozarządowych z innymi podmiotami (%)

Częstotliwość współpracy z niektórymi instytucjami otoczenia organizacji jest

skorelowana z ich lokalizacją (podregionem) i lokalizacją na wsi lub w mieście oraz wiek

organizacji. Przykładowo organizacje wiejskie częściej niż miejskie współpracują

z Kościołem, radnymi i osobami prywatnymi. Organizacje z najdłuższym stażem (powyżej

25 lat) rzadziej niż młodsze organizacje współpracują z biznesem i przedsiębiorcami,

mediami i osobami prywatnymi, za to zdecydowanie częściej z Kościołem, radnymi,

urzędami, innymi organizacjami i szkołami. Widoczne są także różnice w charakterze

współpracy organizacji z różnych podregionów województwa. Organizacje z podregionu

legnicko-głogowskiego częściej niż inne współpracują z biznesem, mediami, szkołami

i poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, a organizacje z podregionu wrocławskiego

znacznie rzadziej niż pozostałe deklarują współpracę z urzędami i Kościołem. Szczegółowe

zestawienie zostało przedstawione w trzech poniższych tabelach.

Współpraca organizacji pozarządowych z otoczeniem a lokalizacja w podregionie

Biznes,

przedsię-biorcy

Media Kościół Radni Urzędy Szkoły Inne NGO

Osoby prywatne

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne

Jeleniogórski 24,8 19,5 18,6 31,0 73,5 51,3 38,9 35,4 8,8

Wałbrzyski 25,9 29,5 23,2 30,5 72,3 51,8 45,5 30,9 6,8

Legnicko-głogowski 30,9 37,3 24,5 35,5 71,8 56,4 39,1 32,7 14,5

Wrocławski 24,7 23,4 17,1 21,7 58,6 51,4 39,6 30,0 7,4

Ogółem 25,4 26,1 19,6 26,7 65,4 52,1 40,7 31,2 8,4

wymagających projektów ze środków Unii Europejskiej. Federacja Organizacji

Pozarządowych miała ten fundusz pożyczkowy, ale w tej chwili zdaje mi się, że

to trochę tam następuje jakaś zmiana, zakończył się projekt itd. i się okazuje że

w skali Dolnego Śląska tak, organizacje pozarządowe nie maja środków... nie

mają skąd wziąć pożyczki, bo my jako organizacja nie pójdziemy do banku,

dlatego, że oprocentowanie, obsługa tego i wymogi, jakie banki stawiają są tak

wysokie, że musielibyśmy nie wiem, przez 3 miesiące ubiegać się o pożyczkę,

co jest po prostu bardzo trudne. I w związku z tym wydaje mi się że to

zapewnienie wkładu własnego przez samorządy do projektów tak, lub wkładu

własnego zapewnionego przez Samorząd Województwa lub możliwości

zaciągnięcia pożyczek bardzo nisko oprocentowanych na preferencyjnych

warunkach, tutaj by to sporo, sporo rozwiązało. (FGI 2, K)

Dojrzałe organizacje pozyskujące fundusze ze zróżnicowanych źródeł lub głównie

z funduszy strukturalnych, często w partnerstwach, niejednokrotnie duże, działające co

najmniej na terenie regionu, w tym federacje, organizacje parasolowe oraz średnie

organizacje, które z powodzeniem działają od co najmniej kilku lat, są najbardziej stabilnym

elementem pejzażu dolnośląskiego trzeciego sektora. Jednak i ten typ organizacji boryka

się z niewystarczającą stabilnością, szczególnie w sytuacji braku dywersyfikacji środków.

Organizacje średnie mają również – w sytuacji gdy realizują projekty samodzielnie –

problemy z zapewnieniem wkładów własnych. Większość działań w średniej wielkości

organizacjach jest realizowana przez aktywnych członków zarządu, zatrudnienie jest bardzo

niewielkie i przypisane do konkretnych projektów. To rodzi problem ciągłości działań,

pewności zatrudnienia.

Organizacje duże mają największe budżety, czasem więcej niż jeden oddział

w regionie, ogromne doświadczenie zarówno w realizacji projektów, jak i we współpracy

z samorządem. Pełnią funkcje doradcze, mentorskie, albo jako realizator projektów

dotyczących prowadzenia inkubatorów albo z racji realizacji celów statutowych, jakimi jest

wspieranie techniczne, szkoleniowo-informacyjne i finansowe organizacji pozarządowych.

Ich działanie jest znane w środowisku organizacji, które wypowiadają się pozytywnie

o otrzymanym wsparciu. Ich sytuacja jest zdecydowanie najlepsza, a realizowane działania

łączą cele statutowe i cele wyznaczane przez grantodawców.





podmiotami lub osobami ze swojego otoczenia.

78

Współpraca organizacji pozarządowych z innymi podmiotami (%)

Częstotliwość współpracy z niektórymi instytucjami otoczenia organizacji jest

skorelowana z ich lokalizacją (podregionem) i lokalizacją na wsi lub w mieście oraz wiek

organizacji. Przykładowo organizacje wiejskie częściej niż miejskie współpracują

z Kościołem, radnymi i osobami prywatnymi. Organizacje z najdłuższym stażem (powyżej

25 lat) rzadziej niż młodsze organizacje współpracują z biznesem i przedsiębiorcami,

mediami i osobami prywatnymi, za to zdecydowanie częściej z Kościołem, radnymi,

urzędami, innymi organizacjami i szkołami. Widoczne są także różnice w charakterze

współpracy organizacji z różnych podregionów województwa. Organizacje z podregionu

legnicko-głogowskiego częściej niż inne współpracują z biznesem, mediami, szkołami

i poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, a organizacje z podregionu wrocławskiego

znacznie rzadziej niż pozostałe deklarują współpracę z urzędami i Kościołem. Szczegółowe

zestawienie zostało przedstawione w trzech poniższych tabelach.

Współpraca organizacji pozarządowych z otoczeniem a lokalizacja w podregionie

Biznes,

przedsię-biorcy


Osoby prywatne


Jeleniogórski 24,8 19,5 18,6 31,0 73,5 51,3 38,9 35,4 8,8

Wałbrzyski 25,9 29,5 23,2 30,5 72,3 51,8 45,5 30,9 6,8

Legnicko-głogowski 30,9 37,3 24,5 35,5 71,8 56,4 39,1 32,7 14,5

Wrocławski 24,7 23,4 17,1 21,7 58,6 51,4 39,6 30,0 7,4

Ogółem 25,4 26,1 19,6 26,7 65,4 52,1 40,7 31,2 8,4

wymagających projektów ze środków Unii Europejskiej. Federacja Organizacji

Pozarządowych miała ten fundusz pożyczkowy, ale w tej chwili zdaje mi się, że

to trochę tam następuje jakaś zmiana, zakończył się projekt itd. i się okazuje że

w skali Dolnego Śląska tak, organizacje pozarządowe nie maja środków... nie

mają skąd wziąć pożyczki, bo my jako organizacja nie pójdziemy do banku,

dlatego, że oprocentowanie, obsługa tego i wymogi, jakie banki stawiają są tak

wysokie, że musielibyśmy nie wiem, przez 3 miesiące ubiegać się o pożyczkę,

co jest po prostu bardzo trudne. I w związku z tym wydaje mi się że to

zapewnienie wkładu własnego przez samorządy do projektów tak, lub wkładu

własnego zapewnionego przez Samorząd Województwa lub możliwości

zaciągnięcia pożyczek bardzo nisko oprocentowanych na preferencyjnych

warunkach, tutaj by to sporo, sporo rozwiązało. (FGI 2, K)

Dojrzałe organizacje pozyskujące fundusze ze zróżnicowanych źródeł lub głównie

z funduszy strukturalnych, często w partnerstwach, niejednokrotnie duże, działające co

najmniej na terenie regionu, w tym federacje, organizacje parasolowe oraz średnie

organizacje, które z powodzeniem działają od co najmniej kilku lat, są najbardziej stabilnym

elementem pejzażu dolnośląskiego trzeciego sektora. Jednak i ten typ organizacji boryka

się z niewystarczającą stabilnością, szczególnie w sytuacji braku dywersyfikacji środków.

Organizacje średnie mają również – w sytuacji gdy realizują projekty samodzielnie –

problemy z zapewnieniem wkładów własnych. Większość działań w średniej wielkości

organizacjach jest realizowana przez aktywnych członków zarządu, zatrudnienie jest bardzo

niewielkie i przypisane do konkretnych projektów. To rodzi problem ciągłości działań,

pewności zatrudnienia.

Organizacje duże mają największe budżety, czasem więcej niż jeden oddział

w regionie, ogromne doświadczenie zarówno w realizacji projektów, jak i we współpracy

z samorządem. Pełnią funkcje doradcze, mentorskie, albo jako realizator projektów

dotyczących prowadzenia inkubatorów albo z racji realizacji celów statutowych, jakimi jest

wspieranie techniczne, szkoleniowo-informacyjne i finansowe organizacji pozarządowych.

Ich działanie jest znane w środowisku organizacji, które wypowiadają się pozytywnie

o otrzymanym wsparciu. Ich sytuacja jest zdecydowanie najlepsza, a realizowane działania

łączą cele statutowe i cele wyznaczane przez grantodawców.





podmiotami lub osobami ze swojego otoczenia.

79

4%. Szkolenie z ochrony danych osobowych i BHP wzbudziłoby zainteresowanie co

pięćdziesiątej organizacji, z ustawy o zamówieniach publicznych co setnej. Nieco inne są

potrzeby szkoleniowe organizacji wiejskich i miejskich.

Odsetek organizacji wiejskich i miejskich zgłaszających potrzeby szkoleniowe (%)

5.5. Poziom wiedzy organizacji na temat pozyskiwania funduszy strukturalnych i podejmowana aktywność w tym zakresie

Wśród organizacji, których przedstawiciele wzięli udział w badaniu ilościowym, 23%

miało doświadczenie w pisaniu wniosków i udało im się pozyskać środki unijne, kolejnych 9%

składało wnioski, ale nie udało im się pozyskać środków z funduszy strukturalnych, jednak aż

68% nie miało w tym względzie żadnego doświadczenia. Spośród organizacji, które

aplikowały o środki, 45% robi to od co najmniej pięciu lat, 26% od roku do trzech lat, 22% od

trzech do pięciu lat, 7% czyniła starania krócej niż rok. Najwięcej organizacji (36%)

przygotowało do tej pory dwa-trzy wnioski, 27% więcej niż pięć, 21% jeden wniosek, 16%

cztery-pięć wniosków. Najwięcej badanych organizacji (36%) uzyskało dofinansowanie do

jednego wniosku, 31% do czterech-pięciu, 21% do więcej niż pięciu, 12% do dwóch-trzech.


teoretycznej na temat pozyskiwania funduszy strukturalnych, jak i o umiejętności praktyczne




Współpraca organizacji pozarządowych z otoczeniem a wiek organizacji

Biznes,

przedsię-biorcy


Osoby prywatne


do 5 lat 28,6 29,8 9,5 11,9 57,1 51,2 57,1 35,7 9,5

od 5 do 10 lat 31,2 29,1 18,5 25,4 65,1 51,3 65,1 32,8 9,0

od 10 do 25 lat 27,4 28,3 17,7 25,7 63,7 47,5 63,7 32,7 8,8

25 lat lub dłużej 18,7 20,4 25,7 33,1 70,1 58,5 70,1 27,1 7,0

Ogółem 25,4 26,1 19,6 26,7 65,4 52,1 40,7 31,2 8,4

Współpraca organizacji pozarządowych z otoczeniem a lokalizacja (wieś-miasto)

Biznes,

przedsię-biorcy


Osoby prywatne


Miasto 25,8 26,5 17,2 17,2 64,6 51,2 40,1 29,7 7,8

Wieś 25,6 24,4 29,4 29,4 68,9 55,6 43,9 37,2 10,6

Ogółem 25,4 26,1 19,6 26,7 65,4 52,1 40,7 31,2 8,4

Generalnie można powiedzieć, że organizacje, które współpracują z otoczeniem, są

zadowolone z tej współpracy. Poziom zadowolenia organizacji przedstawia się następująco

(procent odpowiedzi zadowoleni lub raczej zadowoleni):

95% z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi,

89% z osobami prywatnymi,

87% z innymi organizacjami pozarządowymi,

86% z Kościołem i szkołami,

80% z mediami,

76% z radnymi i z urzędami,

71% z biznesem i przedsiębiorcami.

Organizacje pytanie o inne niż finansowe potrzeby, co prawda wskazują na potrzeby

szkoleniowe, ale aż jedna trzecia dolnośląskich organizacji nie zgłasza w tym zakresie

żadnych postulatów. Szkoleń w zakresie pozyskiwania funduszy (strukturalnych i z innych

źródeł) potrzebowało 41% organizacji, a w zakresie przygotowywania wniosków tylko 11%.

Z księgowości organizacji chciałaby się doszkolić co dziesiąta organizacja, z rozliczania

projektów 7% organizacji, zarządzania organizacją 6%, zarządzania finansami organizacji

80

4%. Szkolenie z ochrony danych osobowych i BHP wzbudziłoby zainteresowanie co

pięćdziesiątej organizacji, z ustawy o zamówieniach publicznych co setnej. Nieco inne są

potrzeby szkoleniowe organizacji wiejskich i miejskich.

Odsetek organizacji wiejskich i miejskich zgłaszających potrzeby szkoleniowe (%)

5.5. Poziom wiedzy organizacji na temat pozyskiwania funduszy strukturalnych i podejmowana aktywność w tym zakresie

Wśród organizacji, których przedstawiciele wzięli udział w badaniu ilościowym, 23%

miało doświadczenie w pisaniu wniosków i udało im się pozyskać środki unijne, kolejnych 9%

składało wnioski, ale nie udało im się pozyskać środków z funduszy strukturalnych, jednak aż

68% nie miało w tym względzie żadnego doświadczenia. Spośród organizacji, które

aplikowały o środki, 45% robi to od co najmniej pięciu lat, 26% od roku do trzech lat, 22% od

trzech do pięciu lat, 7% czyniła starania krócej niż rok. Najwięcej organizacji (36%)

przygotowało do tej pory dwa-trzy wnioski, 27% więcej niż pięć, 21% jeden wniosek, 16%

cztery-pięć wniosków. Najwięcej badanych organizacji (36%) uzyskało dofinansowanie do

jednego wniosku, 31% do czterech-pięciu, 21% do więcej niż pięciu, 12% do dwóch-trzech.


teoretycznej na temat pozyskiwania funduszy strukturalnych, jak i o umiejętności praktyczne




Współpraca organizacji pozarządowych z otoczeniem a wiek organizacji

Biznes,

przedsię-biorcy


Osoby prywatne


do 5 lat 28,6 29,8 9,5 11,9 57,1 51,2 57,1 35,7 9,5

od 5 do 10 lat 31,2 29,1 18,5 25,4 65,1 51,3 65,1 32,8 9,0

od 10 do 25 lat 27,4 28,3 17,7 25,7 63,7 47,5 63,7 32,7 8,8

25 lat lub dłużej 18,7 20,4 25,7 33,1 70,1 58,5 70,1 27,1 7,0

Ogółem 25,4 26,1 19,6 26,7 65,4 52,1 40,7 31,2 8,4

Współpraca organizacji pozarządowych z otoczeniem a lokalizacja (wieś-miasto)

Biznes,

przedsię-biorcy


Osoby prywatne


Miasto 25,8 26,5 17,2 17,2 64,6 51,2 40,1 29,7 7,8

Wieś 25,6 24,4 29,4 29,4 68,9 55,6 43,9 37,2 10,6

Ogółem 25,4 26,1 19,6 26,7 65,4 52,1 40,7 31,2 8,4

Generalnie można powiedzieć, że organizacje, które współpracują z otoczeniem, są

zadowolone z tej współpracy. Poziom zadowolenia organizacji przedstawia się następująco

(procent odpowiedzi zadowoleni lub raczej zadowoleni):

95% z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi,

89% z osobami prywatnymi,

87% z innymi organizacjami pozarządowymi,

86% z Kościołem i szkołami,

80% z mediami,

76% z radnymi i z urzędami,

71% z biznesem i przedsiębiorcami.

Organizacje pytanie o inne niż finansowe potrzeby, co prawda wskazują na potrzeby

szkoleniowe, ale aż jedna trzecia dolnośląskich organizacji nie zgłasza w tym zakresie

żadnych postulatów. Szkoleń w zakresie pozyskiwania funduszy (strukturalnych i z innych

źródeł) potrzebowało 41% organizacji, a w zakresie przygotowywania wniosków tylko 11%.

Z księgowości organizacji chciałaby się doszkolić co dziesiąta organizacja, z rozliczania

projektów 7% organizacji, zarządzania organizacją 6%, zarządzania finansami organizacji

81

Ocena umiejętności praktycznych w zakresie pozyskiwania funduszy strukturalnych przez organizacje zlokalizowane w podregionach (%)

Uwaga: Zsumowano odpowiedzi mała i bardzo mała oraz duża i bardzo duża











niedostosowania realizowanych zadań do typów dofinansowania, braki kadrowe oraz inne

czynniki (w tym brak danych regionalnych i lokalnych do diagnoz, słaby dostęp do informacji

o dedykowanych zadaniach, tj. takich, w które organizacja może wpisać się z misją i celami,

lokalny charakter działalności).







zakresie żadnych umiejętności, co trzecia uważa, że posiada je w małym lub bardzo małym

zakresie.

Poziom deklarowanej wiedzy teoretycznej dotyczącej pozyskiwania funduszy strukturalnych

brak wiedzy 15,1%

bardzo mała 19,4%

mała 16,1%

przeciętna 30,4%

duża 14,2%

bardzo duża 4,7%

Poziom umiejętności pozyskiwania funduszy unijnych w organizacji

brak umiejętności 25,1%

bardzo małe 18,0%

małe 17,0%

przeciętne 24,4%

duże 11,8%

bardzo duże 3,7%

Najlepiej swoje umiejętności praktyczne oceniają organizacje z podregionu

jeleniogórskiego, ale generalnie nie widać w tym zakresie znaczących różnic między

poszczególnymi podregionami.

82

Ocena umiejętności praktycznych w zakresie pozyskiwania funduszy strukturalnych przez organizacje zlokalizowane w podregionach (%)

Uwaga: Zsumowano odpowiedzi mała i bardzo mała oraz duża i bardzo duża











niedostosowania realizowanych zadań do typów dofinansowania, braki kadrowe oraz inne

czynniki (w tym brak danych regionalnych i lokalnych do diagnoz, słaby dostęp do informacji

o dedykowanych zadaniach, tj. takich, w które organizacja może wpisać się z misją i celami,

lokalny charakter działalności).







zakresie żadnych umiejętności, co trzecia uważa, że posiada je w małym lub bardzo małym

zakresie.

Poziom deklarowanej wiedzy teoretycznej dotyczącej pozyskiwania funduszy strukturalnych

brak wiedzy 15,1%

bardzo mała 19,4%

mała 16,1%

przeciętna 30,4%

duża 14,2%

bardzo duża 4,7%

Poziom umiejętności pozyskiwania funduszy unijnych w organizacji

brak umiejętności 25,1%

bardzo małe 18,0%

małe 17,0%

przeciętne 24,4%

duże 11,8%

bardzo duże 3,7%

Najlepiej swoje umiejętności praktyczne oceniają organizacje z podregionu

jeleniogórskiego, ale generalnie nie widać w tym zakresie znaczących różnic między

poszczególnymi podregionami.

83

zainteresowania aplikowaniem o te środki wynika również z przekonania o niedopasowaniu

funduszy do zadań, które realizuje organizacja. Niekiedy, jak pokazała dyskusja, takie

przeświadczenie wynika z niewiedzy. Konieczne jest więc przekazywanie

skondensowanych informacji na temat różnych typów funduszy unijnych (krajowych,

regionalnych, unijnych, norweskich i innych).

Stowarzyszenie bardzo aktywnie to działa, ma tam takie wyszkolone

osoby, też żeśmy próbowali wchodzić, ale jako bardzo... bo po prostu brak jest

organizacjom tego..., dlatego powinny być też mniejsze projekty, na po prostu

mniejsze dotacje, żeby łatwiej było w tym wziąć udział. (FGI 2, M)

My głównie pozyskujemy środki krajowe, takie małe lokalne. Unijnych

funduszy nie, ze względu chociażby na kwoty i ze względu na stopień

sformalizowania. (FGI 2, K)


współpracowników, rzadziej korzystają ze szkoleń. Najlepszą nauką jest jednak

doświadczenie, ponieważ – jak mówili respondenci – nawet mimo bardzo dobrej znajomości

dokumentów programowych realizacja projektów zawsze obfituje w sytuacje, które nie były

przewidziane na etapie wypełniania wniosku. Praktyka okazuje się bardzo przydatna

w realizacji kolejnych projektów. Zdobyta podczas realizacji projektów wiedza jest najczęściej

„przechowywana” w organizacji i wykorzystywana na jej potrzeby, chyba, że podmiot decyduje

się na realizację projektów w partnerstwie i zaprasza do niego inne organizacje.

Piszemy takie projekty, które po prostu mamy prawie, że pewniaka, że

dostaniemy pieniądze, bo jak piszemy projekty czy do ”szwajcara” dobrze

mówię? Nie pamiętam jak się on tam dokładnie nazywa (…) Nie przypisuje

sobie absolutnie wiele pracy, tyle, że zafirmowaliśmy, osoba upoważniona...

tzn. która ma doświadczenie z fundacji ekologicznej (…) napisała cały projekt.

(FGI 2, K)

Wśród części organizacji istnieje przekonanie, że praktyczna wiedza nie jest

niezbędna przy pozyskiwaniu środków, ponieważ można skorzystać z usług firm, które piszą

wnioski lub ze wsparcia zewnętrznego – inkubatora, organizacji parasolowej czy wynajętego

specjalisty.

5.6. Wykorzystywane źródła wsparcia merytorycznego i doradczego przy pozyskiwaniu funduszy strukturalnych UE oraz oczekiwania w tym zakresie

Pozyskiwanie funduszy i realizacja projektów finansowanych z funduszy

strukturalnych dotyczy – dla przypomnienia – około połowy organizacji, które brały udział






U nas, zmienił się, jest dużo lepszy dostęp do informacji. Dużo szybciej,

dużo więcej informacji dociera do nas o różnych projektach, o różnych

możliwościach pozyskiwania dotacji, jest lepsza współpraca. Na początku jak

zaczynaliśmy, to właściwie do wszystkiego trzeba było dochodzić samemu,

wszystko trzeba było się samemu dowiedzieć, a w tej chwili jest to… może też

dlatego, że troszkę już jesteśmy znani w pewnych większych organizacjach,

ale to się zmieniło, na pozytywne. (FGI 2, K)

























strukturalne są postrzegane przez organizacje w kategoriach zagrożenia. Brak

84

zainteresowania aplikowaniem o te środki wynika również z przekonania o niedopasowaniu

funduszy do zadań, które realizuje organizacja. Niekiedy, jak pokazała dyskusja, takie

przeświadczenie wynika z niewiedzy. Konieczne jest więc przekazywanie

skondensowanych informacji na temat różnych typów funduszy unijnych (krajowych,

regionalnych, unijnych, norweskich i innych).

Stowarzyszenie bardzo aktywnie to działa, ma tam takie wyszkolone

osoby, też żeśmy próbowali wchodzić, ale jako bardzo... bo po prostu brak jest

organizacjom tego..., dlatego powinny być też mniejsze projekty, na po prostu

mniejsze dotacje, żeby łatwiej było w tym wziąć udział. (FGI 2, M)

My głównie pozyskujemy środki krajowe, takie małe lokalne. Unijnych

funduszy nie, ze względu chociażby na kwoty i ze względu na stopień

sformalizowania. (FGI 2, K)


współpracowników, rzadziej korzystają ze szkoleń. Najlepszą nauką jest jednak

doświadczenie, ponieważ – jak mówili respondenci – nawet mimo bardzo dobrej znajomości

dokumentów programowych realizacja projektów zawsze obfituje w sytuacje, które nie były

przewidziane na etapie wypełniania wniosku. Praktyka okazuje się bardzo przydatna

w realizacji kolejnych projektów. Zdobyta podczas realizacji projektów wiedza jest najczęściej

„przechowywana” w organizacji i wykorzystywana na jej potrzeby, chyba, że podmiot decyduje

się na realizację projektów w partnerstwie i zaprasza do niego inne organizacje.

Piszemy takie projekty, które po prostu mamy prawie, że pewniaka, że

dostaniemy pieniądze, bo jak piszemy projekty czy do ”szwajcara” dobrze

mówię? Nie pamiętam jak się on tam dokładnie nazywa (…) Nie przypisuje

sobie absolutnie wiele pracy, tyle, że zafirmowaliśmy, osoba upoważniona...

tzn. która ma doświadczenie z fundacji ekologicznej (…) napisała cały projekt.

(FGI 2, K)

Wśród części organizacji istnieje przekonanie, że praktyczna wiedza nie jest

niezbędna przy pozyskiwaniu środków, ponieważ można skorzystać z usług firm, które piszą

wnioski lub ze wsparcia zewnętrznego – inkubatora, organizacji parasolowej czy wynajętego

specjalisty.

5.6. Wykorzystywane źródła wsparcia merytorycznego i doradczego przy pozyskiwaniu funduszy strukturalnych UE oraz oczekiwania w tym zakresie

Pozyskiwanie funduszy i realizacja projektów finansowanych z funduszy

strukturalnych dotyczy – dla przypomnienia – około połowy organizacji, które brały udział






U nas, zmienił się, jest dużo lepszy dostęp do informacji. Dużo szybciej,

dużo więcej informacji dociera do nas o różnych projektach, o różnych

możliwościach pozyskiwania dotacji, jest lepsza współpraca. Na początku jak

zaczynaliśmy, to właściwie do wszystkiego trzeba było dochodzić samemu,

wszystko trzeba było się samemu dowiedzieć, a w tej chwili jest to… może też

dlatego, że troszkę już jesteśmy znani w pewnych większych organizacjach,

ale to się zmieniło, na pozytywne. (FGI 2, K)

























strukturalne są postrzegane przez organizacje w kategoriach zagrożenia. Brak

85

Te wszystkie szkolenia zabierają nam wiele czasu, to dobrze, że mamy

jeszcze oparcie w pracownikach, w zarządzie i inni mogą korzystać, ale nie

zawsze przenoszą to na grunt organizacji, nawet jeśli korzystają ze szkoleń, no

taka jest prawda. Nie zawsze i nie do końca są to w sposób strawny

przekazywane informacje. (FGI 2, M)

Ja powiem coś na temat, mój pogląd na temat szkoleń dotyczących

pisania projektów. Ich zatrzęsienie, w zasadzie, jak człowiek wejdzie na portal

www.ngo, czy tam Dolny Śląsk czy coś tam, tych szkoleń jest po prostu masa.

Natomiast pytanie jest takie, czy one faktycznie uczą uczestników szkoleń

pisania projektów? Czy to nie jest po prostu odwalanie sieczki szkoleniowej,

tak bym to nazwała. Otóż my mamy uwagi, uwagi takie zwrotne, że ludzie

wychodzą ze szkoleń nie rozumiejąc dalej, co to jest projekt i główne elementy

tego projektu i wychodzą z tych szkoleń dalej nie mając podstawowej

umiejętności napisania projektu. (FGI 2, K)

Ja mam czasami wrażenie, że szkolący specjalnie chachmęcą, ponieważ

konkurencja na rynku powoduje to, że no nie wszyscy dostaną środki, więc

może… przepraszam, że tak mówię, że ci uczestnicy może też zostaną nie do

końca doinformowani, o co chodzi w tym konkursie, no bo to komuś tam

weźmie te środki z przed nosa. (FGI 2, K)

Bo zawsze jest bardzo dużo tych osób szkolących się... i jeden przez

drugiego, tak i potem ktoś kto rzeczywiście coś nie zrozumiał, bo też wiele razy

byłam na takich szkoleniach i jeżeli coś ktoś nie zrozumiał, to nie ma szans się

dopytać, bo jest na przykład 30 osób na takim szkoleniu i jedna osoba jest

bardzo dumna i wszystko pojmuje i od razu. (FGI 2, K)

Przedstawiciele organizacji mają konkretne sugestie i rekomendacje

dotyczące szkoleń, które w założeniu mają im pomóc w aplikowaniu o środki

publiczne.

Szkolenia owszem, są ważne, trzeba je cały czas robić, ale może warto

byłoby się postarać o to, żeby to były to szkolenia wcelowane w grupę

odbiorców, z rozpoznanymi potrzebami, żeby łączyć, nie wiem, organizacje,

które mało wiedzą o pisaniu projektów i one uczestniczą w szkoleniu, a już

osobno szkolenie robić dla organizacji, które już, nie wiem, realizowały,

korzystały ze środków i maja jakąś wiedzę i robić jeszcze jakieś szkolenie dla

tych, którzy są wyjadaczami, ale też potrzebują jeszcze tam jakiegoś

postawienia kropki nad i. (FGI 2, K)

Najlepsze szkolenie, w jakim uczestniczyłam, które naprawdę nauczyło

mnie czegokolwiek, to było szkolenie zorganizowane przez organizację, która

w badaniach jakościowych i jednej trzeciej organizacji, które brały udział w badaniach

ilościowych. Najważniejszą deklarowaną barierą w pozyskiwaniu funduszy nie jest brak

wiedzy, o czym była już mowa, jednak z wypowiedzi respondentów pośrednio wynika, że

niekompletna, powierzchowna, oparta na zasłyszanych opiniach wiedza ma wpływ na

postrzeganie funduszy albo jako niemożliwych do pozyskania ze względu na

niedostosowanie realizowanych zadań do tematów, które mogą być dofinansowane (co nie

zawsze jest zgodne z rzeczywistością), albo jako zagrażających budżetowi organizacji,

a w konsekwencji jej przetrwaniu.

Posiadaną przez organizacje wiedzę na temat pozyskiwania funduszy można

rozpatrywać w szerszym kontekście liczebności personelu i możliwości przeznaczenia

czasu na kształcenie się ludzi pracujących lub działających w organizacji.

Prawda jest jedna, że nasze organizacje społeczne funkcjonują dlatego,

że mają takich, a nie innych liderów i proszę podnieść rękę do góry wszyscy ci,

których całe zarządy i całe organizacje wspierają. Są pojedyncze osoby, które

działają – cztery, pięć i to jest całość, a żeby organizacja działała prężnie, to

my powinniśmy być zatrudnieniu na 1,5 etatu, jako liderzy organizacji, bo

inaczej no nie osiągnie się takich wyników, jakie osiągamy w naszej pracy,

a wykonujemy tą pracę niestety, ale tak jak się ładnie mówi non-profit. (FGI 2, K)

Żeby korzystać z funduszy strukturalnych, kompetencje zatrudnionych lub

działających w organizacji osób muszą być wysokie i wszechstronne.

Od tego czasu mamy stały zespół osób, też taki rozwijający się zespół

współpracowników ale to są, jest potrzebne i się dzieje to to, że te osoby

muszą naprawdę być niezwykle rozwinięte w bardzo wielu dziedzinach

obsługując projekty, tak? Począwszy od strony finansowej poprzez przetargi,

skończywszy na zagadnieniach merytorycznych związanych z realizacją

projektów, to jest bardzo trudne dlatego że osoba, która potem jest w stanie

koordynować duże projekty, no potrzebuje rocznego przygotowania czy

dwuletniego, by potem spełniać już te bardzo wysokie wymogi. (FGI 2, K)

Wiedza, która jest potrzebna do pozyskania funduszy i późniejszej realizacji

projektu, ma często charakter praktyczny, dlatego potrzebne są specyficzne formy

kształcenia. Dotyczy to zarówno sytuacji sięgania po fundusze strukturalne, jak i po inne

fundusze, choć to ostatnie jest – jak podkreślają organizacje – znacznie prostsze.

Respondenci kwestionowali jakość niektórych oferowanych organizacjom

pozarządowym szkoleń, a w tym kontekście sensowność poświęcania ograniczonego

czasu, który mogą przeznaczyć na działalność w organizacji, na uczestnictwo

w nieodpowiadających ich potrzebom szkoleniach.

86

Te wszystkie szkolenia zabierają nam wiele czasu, to dobrze, że mamy

jeszcze oparcie w pracownikach, w zarządzie i inni mogą korzystać, ale nie

zawsze przenoszą to na grunt organizacji, nawet jeśli korzystają ze szkoleń, no

taka jest prawda. Nie zawsze i nie do końca są to w sposób strawny

przekazywane informacje. (FGI 2, M)

Ja powiem coś na temat, mój pogląd na temat szkoleń dotyczących

pisania projektów. Ich zatrzęsienie, w zasadzie, jak człowiek wejdzie na portal

www.ngo, czy tam Dolny Śląsk czy coś tam, tych szkoleń jest po prostu masa.

Natomiast pytanie jest takie, czy one faktycznie uczą uczestników szkoleń

pisania projektów? Czy to nie jest po prostu odwalanie sieczki szkoleniowej,

tak bym to nazwała. Otóż my mamy uwagi, uwagi takie zwrotne, że ludzie

wychodzą ze szkoleń nie rozumiejąc dalej, co to jest projekt i główne elementy

tego projektu i wychodzą z tych szkoleń dalej nie mając podstawowej

umiejętności napisania projektu. (FGI 2, K)

Ja mam czasami wrażenie, że szkolący specjalnie chachmęcą, ponieważ

konkurencja na rynku powoduje to, że no nie wszyscy dostaną środki, więc

może… przepraszam, że tak mówię, że ci uczestnicy może też zostaną nie do

końca doinformowani, o co chodzi w tym konkursie, no bo to komuś tam

weźmie te środki z przed nosa. (FGI 2, K)

Bo zawsze jest bardzo dużo tych osób szkolących się... i jeden przez

drugiego, tak i potem ktoś kto rzeczywiście coś nie zrozumiał, bo też wiele razy

byłam na takich szkoleniach i jeżeli coś ktoś nie zrozumiał, to nie ma szans się

dopytać, bo jest na przykład 30 osób na takim szkoleniu i jedna osoba jest

bardzo dumna i wszystko pojmuje i od razu. (FGI 2, K)

Przedstawiciele organizacji mają konkretne sugestie i rekomendacje

dotyczące szkoleń, które w założeniu mają im pomóc w aplikowaniu o środki

publiczne.

Szkolenia owszem, są ważne, trzeba je cały czas robić, ale może warto

byłoby się postarać o to, żeby to były to szkolenia wcelowane w grupę

odbiorców, z rozpoznanymi potrzebami, żeby łączyć, nie wiem, organizacje,

które mało wiedzą o pisaniu projektów i one uczestniczą w szkoleniu, a już

osobno szkolenie robić dla organizacji, które już, nie wiem, realizowały,

korzystały ze środków i maja jakąś wiedzę i robić jeszcze jakieś szkolenie dla

tych, którzy są wyjadaczami, ale też potrzebują jeszcze tam jakiegoś

postawienia kropki nad i. (FGI 2, K)

Najlepsze szkolenie, w jakim uczestniczyłam, które naprawdę nauczyło

mnie czegokolwiek, to było szkolenie zorganizowane przez organizację, która

w badaniach jakościowych i jednej trzeciej organizacji, które brały udział w badaniach

ilościowych. Najważniejszą deklarowaną barierą w pozyskiwaniu funduszy nie jest brak

wiedzy, o czym była już mowa, jednak z wypowiedzi respondentów pośrednio wynika, że

niekompletna, powierzchowna, oparta na zasłyszanych opiniach wiedza ma wpływ na

postrzeganie funduszy albo jako niemożliwych do pozyskania ze względu na

niedostosowanie realizowanych zadań do tematów, które mogą być dofinansowane (co nie

zawsze jest zgodne z rzeczywistością), albo jako zagrażających budżetowi organizacji,

a w konsekwencji jej przetrwaniu.

Posiadaną przez organizacje wiedzę na temat pozyskiwania funduszy można

rozpatrywać w szerszym kontekście liczebności personelu i możliwości przeznaczenia

czasu na kształcenie się ludzi pracujących lub działających w organizacji.

Prawda jest jedna, że nasze organizacje społeczne funkcjonują dlatego,

że mają takich, a nie innych liderów i proszę podnieść rękę do góry wszyscy ci,

których całe zarządy i całe organizacje wspierają. Są pojedyncze osoby, które

działają – cztery, pięć i to jest całość, a żeby organizacja działała prężnie, to

my powinniśmy być zatrudnieniu na 1,5 etatu, jako liderzy organizacji, bo

inaczej no nie osiągnie się takich wyników, jakie osiągamy w naszej pracy,

a wykonujemy tą pracę niestety, ale tak jak się ładnie mówi non-profit. (FGI 2, K)

Żeby korzystać z funduszy strukturalnych, kompetencje zatrudnionych lub

działających w organizacji osób muszą być wysokie i wszechstronne.

Od tego czasu mamy stały zespół osób, też taki rozwijający się zespół

współpracowników ale to są, jest potrzebne i się dzieje to to, że te osoby

muszą naprawdę być niezwykle rozwinięte w bardzo wielu dziedzinach

obsługując projekty, tak? Począwszy od strony finansowej poprzez przetargi,

skończywszy na zagadnieniach merytorycznych związanych z realizacją

projektów, to jest bardzo trudne dlatego że osoba, która potem jest w stanie

koordynować duże projekty, no potrzebuje rocznego przygotowania czy

dwuletniego, by potem spełniać już te bardzo wysokie wymogi. (FGI 2, K)

Wiedza, która jest potrzebna do pozyskania funduszy i późniejszej realizacji

projektu, ma często charakter praktyczny, dlatego potrzebne są specyficzne formy

kształcenia. Dotyczy to zarówno sytuacji sięgania po fundusze strukturalne, jak i po inne

fundusze, choć to ostatnie jest – jak podkreślają organizacje – znacznie prostsze.

Respondenci kwestionowali jakość niektórych oferowanych organizacjom

pozarządowym szkoleń, a w tym kontekście sensowność poświęcania ograniczonego

czasu, który mogą przeznaczyć na działalność w organizacji, na uczestnictwo

w nieodpowiadających ich potrzebom szkoleniach.

87

Ocena zadowolenia z różnych źródeł wsparcia przy aplikacji o fundusze strukturalne (%)

Respondenci badań jakościowych wskazywali, że wsparcie, z jakiego korzystają

organizacje przy aplikowaniu o fundusze strukturalne i inne środki publiczne, pochodzi

z pięciu źródeł:

innych, zaprzyjaźnionych organizacji

I w ten sposób korzystamy z tego, co inne stowarzyszenia czy organizacje już

załatwiły, także w zasadzie negatywnego czy pozytywnego (…) Ja na przykład dużo

jeździłam na, właśnie na szkolenia. Przez 2 lata dosłownie gdzieś tam, to to

Szklarska, to Karpacz, to to inne miejscowości. Dzięki temu, że właśnie inne

organizacje są prężniejsze i wtedy można było skorzystać z ich wiedzy z ich

doświadczenia (FGI 2, K)

inkubatorów i organizacji parasolowych,

Inicjatywy obywatelskie jak Eurolegnica organizują dużo szkoleń gdzie nas

zapraszają, no szkolimy się jak na razie. (FGI 2, K)

(…) tutaj jakąś rolę znaczącą odgrywa Federacja, bo jeżeli mamy jakiś problem, no

to tam wtedy do Federacji się zwracamy i tam Marysia gdzieś biega prawda, coś tam

pisze itd. no i jest to jakiś tam taki skutek. (FGI 4, M)

Trzy organizacje, dwie wałbrzyskie i głogowska u nas otworzyło też właśnie ten

Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej i bardzo długo też oni nas wspierali, też

pod kątem i doradztwa prawnego, księgowego i w zasadzie to było najbardziej jakoś

tak znane w naszym regionie. (FGI 2, K)

urzędników instytucji ogłaszających konkurs (na poziomie samorządów lokalnych),

Z jednej strony ja rozumiem, bo jest grono organizacji, które właśnie uderzają do

Urzędu Miasta czy do Urzędu Marszałkowskiego, które nie mają pojęcia o tym, czym

jest akurat lokalną grupą działania, to było szkolenie bodajże chyba 5-dniowe.

Natomiast uczestniczyłam w kilku szkoleniach organizowanych przez Urząd

Marszałkowski i to jest faktycznie nieporozumienie. Po pierwsze, nie da się

nauczyć ludzi pisać projektów w kilka godzin, to jest totalny absurd. Po drugie,

to jest właśnie to że… o czym Pani mówiła, odpowiednio skonstruowana grupa

ludzi, albo umawiamy się, że bierzemy ludzi, którzy nigdy nie pisali projektów,

albo bierzemy ludzi którzy już pisali projekty i teraz jeżeli mamy wymieszanych

ludzi i przyjeżdżają urzędnicy, którzy puszczają na slajdach wniosek Urzędu

Marszałkowskiego pusty, no to albo siedzi na sali ktoś, kto kiedyś wypełniał ten

wniosek i wie, o co mniej więcej chodzi, albo siedzi ktoś, kto nigdy tego nie

robił i nie wiem, o co chodzi. Druga rzecz, ja nawet kiedyś w takiej ankiecie

sugerowałam to Urzędowi Marszałkowskiemu, żeby szkolenia robić na

podstawie wniosków. Najlepiej, sugerowałam, żeby zrobić na podstawie ...

szkolić ludzi na podstawie, jak już to dwóch wniosków, tego który został bardzo

dobrze oceniony i tego który został bardzo źle oceniony, żeby była jakaś

konfrontacja, natomiast jeżeli leci pusty formularz wypełniania wniosku, to... to

absolutnie nie zdaje egzaminu. (FGI 2, K)

Zastanawiające jest to, że mimo świadomości niezbyt dużej wiedzy

teoretycznej, jeszcze mniejszych umiejętności praktycznych oraz znacznie mniejszego

zainteresowania szkoleniami niż jeszcze pięć lat temu, organizacje nie wydają się zbyt

często poszukiwać wsparcia w aplikowaniu o fundusze strukturalne poza organizacją.

Wykorzystywane źródła wsparcia przy aplikacji o fundusze strukturalne (%)

Nieliczne organizacje, które korzystają ze wsparcia jednostek samorządu

terytorialnego lub lokalnych punktów konsultacyjnych prowadzonych przez inne

organizacje pozarządowe, są niemal bez wyjątku zadowolone z uzyskanego wsparcia.

88

Ocena zadowolenia z różnych źródeł wsparcia przy aplikacji o fundusze strukturalne (%)

Respondenci badań jakościowych wskazywali, że wsparcie, z jakiego korzystają

organizacje przy aplikowaniu o fundusze strukturalne i inne środki publiczne, pochodzi

z pięciu źródeł:

innych, zaprzyjaźnionych organizacji

I w ten sposób korzystamy z tego, co inne stowarzyszenia czy organizacje już

załatwiły, także w zasadzie negatywnego czy pozytywnego (…) Ja na przykład dużo

jeździłam na, właśnie na szkolenia. Przez 2 lata dosłownie gdzieś tam, to to

Szklarska, to Karpacz, to to inne miejscowości. Dzięki temu, że właśnie inne

organizacje są prężniejsze i wtedy można było skorzystać z ich wiedzy z ich

doświadczenia (FGI 2, K)

inkubatorów i organizacji parasolowych,

Inicjatywy obywatelskie jak Eurolegnica organizują dużo szkoleń gdzie nas

zapraszają, no szkolimy się jak na razie. (FGI 2, K)

(…) tutaj jakąś rolę znaczącą odgrywa Federacja, bo jeżeli mamy jakiś problem, no

to tam wtedy do Federacji się zwracamy i tam Marysia gdzieś biega prawda, coś tam

pisze itd. no i jest to jakiś tam taki skutek. (FGI 4, M)

Trzy organizacje, dwie wałbrzyskie i głogowska u nas otworzyło też właśnie ten

Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej i bardzo długo też oni nas wspierali, też

pod kątem i doradztwa prawnego, księgowego i w zasadzie to było najbardziej jakoś

tak znane w naszym regionie. (FGI 2, K)

urzędników instytucji ogłaszających konkurs (na poziomie samorządów lokalnych),

Z jednej strony ja rozumiem, bo jest grono organizacji, które właśnie uderzają do

Urzędu Miasta czy do Urzędu Marszałkowskiego, które nie mają pojęcia o tym, czym

jest akurat lokalną grupą działania, to było szkolenie bodajże chyba 5-dniowe.

Natomiast uczestniczyłam w kilku szkoleniach organizowanych przez Urząd

Marszałkowski i to jest faktycznie nieporozumienie. Po pierwsze, nie da się

nauczyć ludzi pisać projektów w kilka godzin, to jest totalny absurd. Po drugie,

to jest właśnie to że… o czym Pani mówiła, odpowiednio skonstruowana grupa

ludzi, albo umawiamy się, że bierzemy ludzi, którzy nigdy nie pisali projektów,

albo bierzemy ludzi którzy już pisali projekty i teraz jeżeli mamy wymieszanych

ludzi i przyjeżdżają urzędnicy, którzy puszczają na slajdach wniosek Urzędu

Marszałkowskiego pusty, no to albo siedzi na sali ktoś, kto kiedyś wypełniał ten

wniosek i wie, o co mniej więcej chodzi, albo siedzi ktoś, kto nigdy tego nie

robił i nie wiem, o co chodzi. Druga rzecz, ja nawet kiedyś w takiej ankiecie

sugerowałam to Urzędowi Marszałkowskiemu, żeby szkolenia robić na

podstawie wniosków. Najlepiej, sugerowałam, żeby zrobić na podstawie ...

szkolić ludzi na podstawie, jak już to dwóch wniosków, tego który został bardzo

dobrze oceniony i tego który został bardzo źle oceniony, żeby była jakaś

konfrontacja, natomiast jeżeli leci pusty formularz wypełniania wniosku, to... to

absolutnie nie zdaje egzaminu. (FGI 2, K)

Zastanawiające jest to, że mimo świadomości niezbyt dużej wiedzy

teoretycznej, jeszcze mniejszych umiejętności praktycznych oraz znacznie mniejszego

zainteresowania szkoleniami niż jeszcze pięć lat temu, organizacje nie wydają się zbyt

często poszukiwać wsparcia w aplikowaniu o fundusze strukturalne poza organizacją.

Wykorzystywane źródła wsparcia przy aplikacji o fundusze strukturalne (%)

Nieliczne organizacje, które korzystają ze wsparcia jednostek samorządu

terytorialnego lub lokalnych punktów konsultacyjnych prowadzonych przez inne

organizacje pozarządowe, są niemal bez wyjątku zadowolone z uzyskanego wsparcia.

89

realizacji projektów finansowanych z funduszy strukturalnych, zmianie katalogu

realizowanych zadań publicznych lub innym rozłożeniu akcentów poprzez


wykorzystywaniu zaplecza technicznego zakupionego w ramach realizacji projektów

finansowanych z funduszy strukturalnych, co umożliwia podejmowanie się realizacji

słabiej finansowanych zadań publicznych.

Najważniejsze problemy związane z realizacją projektów finansowanych z funduszy

strukturalnych związane są z rosnącą biurokracją przy ich obsłudze oraz trudnościami

z zachowaniem płynności finansowej, zwłaszcza w przypadku mniejszych organizacji.

Mimo że wielu reprezentantów organizacji pozarządowych uważa, iż ich współpraca

z samorządem terytorialnym w ostatnich latach znacznie się rozwinęła, to najczęściej

odnosi się to do poziomu lokalnego, a nie powiatowego czy wojewódzkiego.

Oczekiwania organizacji wobec jednostek samorządu terytorialnego są najbardziej

sprecyzowane w odniesieniu do urzędów miast i urzędów gmin.

Katalog oczekiwań organizacji pozarządowych wobec samorządów wszystkich szczebli

otwiera wsparcie finansowe i pomoc w pozyskiwaniu środków unijnych. W odniesieniu

do samorządu województwa organizacje oczekują także kontynuowania doradztwa

i szkoleń skierowanych do trzeciego sektora.

Dolnośląskie organizacje pozarządowe w niewielkim stopniu oczekują od jednostek

samorządu terytorialnego włączania w proces podejmowania decyzji i nie są nadmiernie

zainteresowane współkreowaniem zasad międzysektorowej współpracy. Postulowane

w Raporcie Polska 2013 tzw. responsywne zarządzanie publiczne, którego

fundamentem jest odpowiedzialność administracji publicznej, gdzie głównymi

egzekutorami będą obywatele traktowani nie jako konsumenci usług publicznych, ale do

pewnego stopnia ich kreatorzy i aktywni interesariusze, odbiega od oczekiwań samych

organizacji obywatelskich na Dolnym Śląsku.

W ostatnich pięciu latach znacznie spadło zainteresowanie organizacji pozarządowych

szkoleniami i usługami doradczymi, a te, które zgłaszają zapotrzebowanie na tego typu

usługi mają wobec nich wyższe wymagania i oczekiwania.

Mimo świadomości niezbyt dużej wiedzy teoretycznej, jeszcze mniejszych umiejętności

praktycznych oraz słabszej niż pięć lat temu gotowości do uczestnictwa w szkoleniach,

dolnośląskie organizacje pozarządowe nie wydają się zainteresowane poszukiwaniem

wsparcia w aplikowaniu o fundusze strukturalne poza organizacją (np. w regionalnym

lub lokalnych punktach konsultacyjno-doradczych).

Tzw. profesjonalizacja organizacji pozarządowych rozumiana jako pozyskiwanie

środków unijnych, poszerzanie wiedzy na ten temat, prowadzenie działalności

jest wniosek, czym jest harmonogram, czym jest budżet i to się wszystko odbywa na

zasadzie: jest telefon do pani Zosi w Urzędzie, Pani Zosia mówi jak to się wypełnia

i jakby organizacje się uczą, ale z drugiej strony też jakby jest duży kontrast, że jeżeli

ktoś chciałby składać też wniosek do jakiejkolwiek normalnej instytucji finansującej,

to nie tak się odbywa. (FGI 3, M)

fachowców, którzy mają profesjonalne przygotowanie i piszą wnioski dla organizacji,

lokalnych punktów konsultacyjnych lub Regionalnego Punktu Konsultacyjno-

Doradczego dla organizacji pozarządowych:

Ja korzystałam: bardzo pozytywnie, z tego co pamiętam to była jakaś prawna

konsultacja i skorzystałam w pełni, dwukrotnie tam byłam w Urzędzie

Marszałkowskim przy Ostrowskiego tutaj i byłam z tego zadowolona. (FGI 4,K)

6. Wnioski

Poprawia się kondycja dolnośląskich organizacji pozarządowych, które zdecydowanie

częściej niż w 2008 r. określają ją jako bardzo dobrą lub dobrą.

Na Dolnym Śląsku wzrasta odsetek organizacji pozarządowych, które mają za sobą

doświadczenie w aplikowaniu o fundusze strukturalne Unii Europejskiej; w 2013 r. było

ich w regionie ok. 30%.

O fundusze strukturalne najczęściej i najskuteczniej ubiegają się organizacje

funkcjonujące na rynku ponad pięć i mniej niż dziesięć lat, czyli takie, których cały okres

aktywności przypada na okres poakcesyjny.

Najczęściej wskazywaną przez organizacje przyczyną nieubiegania się o fundusze

strukturalne jest brak wiedzy w zakresie pozyskiwania funduszy i nieumiejętność pisania

wniosków. Kolejne powody to: brak czasu, preferencje w pozyskiwaniu środków

w prostszy sposób (np. od samorządów), brak partnerów do realizacji projektów,

finansowanie działalności z innych źródeł, brak doświadczenia, nieudane wcześniejsze

próby pozyskania funduszy strukturalnych, obawy związane z problemami z realizacją

lub rozliczeniem projektu, niedostosowanie tematów unijnych konkursów do profilu

działań organizacji, zbyt duże wymagania przy realizacji projektu.

Co trzecia organizacja ocenia wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań

publicznych jako duży, bardzo duży lub wręcz kluczowy, co przejawiać się ma

w profesjonalizacji realizacji zadań publicznych dzięki wykorzystaniu wiedzy nabytej

podczas realizacji projektów unijnych, poprawie jakości realizacji zadań publicznych

poprzez wykorzystanie partnerstw czy sieci kontaktów zbudowanych przy okazji

90

realizacji projektów finansowanych z funduszy strukturalnych, zmianie katalogu

realizowanych zadań publicznych lub innym rozłożeniu akcentów poprzez


wykorzystywaniu zaplecza technicznego zakupionego w ramach realizacji projektów

finansowanych z funduszy strukturalnych, co umożliwia podejmowanie się realizacji

słabiej finansowanych zadań publicznych.

Najważniejsze problemy związane z realizacją projektów finansowanych z funduszy

strukturalnych związane są z rosnącą biurokracją przy ich obsłudze oraz trudnościami

z zachowaniem płynności finansowej, zwłaszcza w przypadku mniejszych organizacji.

Mimo że wielu reprezentantów organizacji pozarządowych uważa, iż ich współpraca

z samorządem terytorialnym w ostatnich latach znacznie się rozwinęła, to najczęściej

odnosi się to do poziomu lokalnego, a nie powiatowego czy wojewódzkiego.

Oczekiwania organizacji wobec jednostek samorządu terytorialnego są najbardziej

sprecyzowane w odniesieniu do urzędów miast i urzędów gmin.

Katalog oczekiwań organizacji pozarządowych wobec samorządów wszystkich szczebli

otwiera wsparcie finansowe i pomoc w pozyskiwaniu środków unijnych. W odniesieniu

do samorządu województwa organizacje oczekują także kontynuowania doradztwa

i szkoleń skierowanych do trzeciego sektora.

Dolnośląskie organizacje pozarządowe w niewielkim stopniu oczekują od jednostek

samorządu terytorialnego włączania w proces podejmowania decyzji i nie są nadmiernie

zainteresowane współkreowaniem zasad międzysektorowej współpracy. Postulowane

w Raporcie Polska 2013 tzw. responsywne zarządzanie publiczne, którego

fundamentem jest odpowiedzialność administracji publicznej, gdzie głównymi

egzekutorami będą obywatele traktowani nie jako konsumenci usług publicznych, ale do

pewnego stopnia ich kreatorzy i aktywni interesariusze, odbiega od oczekiwań samych

organizacji obywatelskich na Dolnym Śląsku.

W ostatnich pięciu latach znacznie spadło zainteresowanie organizacji pozarządowych

szkoleniami i usługami doradczymi, a te, które zgłaszają zapotrzebowanie na tego typu

usługi mają wobec nich wyższe wymagania i oczekiwania.

Mimo świadomości niezbyt dużej wiedzy teoretycznej, jeszcze mniejszych umiejętności

praktycznych oraz słabszej niż pięć lat temu gotowości do uczestnictwa w szkoleniach,

dolnośląskie organizacje pozarządowe nie wydają się zainteresowane poszukiwaniem

wsparcia w aplikowaniu o fundusze strukturalne poza organizacją (np. w regionalnym

lub lokalnych punktach konsultacyjno-doradczych).

Tzw. profesjonalizacja organizacji pozarządowych rozumiana jako pozyskiwanie

środków unijnych, poszerzanie wiedzy na ten temat, prowadzenie działalności

jest wniosek, czym jest harmonogram, czym jest budżet i to się wszystko odbywa na

zasadzie: jest telefon do pani Zosi w Urzędzie, Pani Zosia mówi jak to się wypełnia

i jakby organizacje się uczą, ale z drugiej strony też jakby jest duży kontrast, że jeżeli

ktoś chciałby składać też wniosek do jakiejkolwiek normalnej instytucji finansującej,

to nie tak się odbywa. (FGI 3, M)

fachowców, którzy mają profesjonalne przygotowanie i piszą wnioski dla organizacji,

lokalnych punktów konsultacyjnych lub Regionalnego Punktu Konsultacyjno-

Doradczego dla organizacji pozarządowych:

Ja korzystałam: bardzo pozytywnie, z tego co pamiętam to była jakaś prawna

konsultacja i skorzystałam w pełni, dwukrotnie tam byłam w Urzędzie

Marszałkowskim przy Ostrowskiego tutaj i byłam z tego zadowolona. (FGI 4,K)

6. Wnioski

Poprawia się kondycja dolnośląskich organizacji pozarządowych, które zdecydowanie

częściej niż w 2008 r. określają ją jako bardzo dobrą lub dobrą.

Na Dolnym Śląsku wzrasta odsetek organizacji pozarządowych, które mają za sobą

doświadczenie w aplikowaniu o fundusze strukturalne Unii Europejskiej; w 2013 r. było

ich w regionie ok. 30%.

O fundusze strukturalne najczęściej i najskuteczniej ubiegają się organizacje

funkcjonujące na rynku ponad pięć i mniej niż dziesięć lat, czyli takie, których cały okres

aktywności przypada na okres poakcesyjny.

Najczęściej wskazywaną przez organizacje przyczyną nieubiegania się o fundusze

strukturalne jest brak wiedzy w zakresie pozyskiwania funduszy i nieumiejętność pisania

wniosków. Kolejne powody to: brak czasu, preferencje w pozyskiwaniu środków

w prostszy sposób (np. od samorządów), brak partnerów do realizacji projektów,

finansowanie działalności z innych źródeł, brak doświadczenia, nieudane wcześniejsze

próby pozyskania funduszy strukturalnych, obawy związane z problemami z realizacją

lub rozliczeniem projektu, niedostosowanie tematów unijnych konkursów do profilu

działań organizacji, zbyt duże wymagania przy realizacji projektu.

Co trzecia organizacja ocenia wpływ funduszy strukturalnych na realizację zadań

publicznych jako duży, bardzo duży lub wręcz kluczowy, co przejawiać się ma

w profesjonalizacji realizacji zadań publicznych dzięki wykorzystaniu wiedzy nabytej

podczas realizacji projektów unijnych, poprawie jakości realizacji zadań publicznych

poprzez wykorzystanie partnerstw czy sieci kontaktów zbudowanych przy okazji

91

7.

Rek

omen

dacj

e

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Nie

wys

tarc

zają

ce z

asob

y fin

anso

we

orga

niza

cji

poza

rząd

owyc

h (n

p. n

a w

kład

wła

sny

w p

roje

kcie

) id

enty

fikow

ane

jako

głó

wna

ba

riera

w u

bieg

aniu

się

o

środ

ki u

nijn

e

Udz

iela

nie

wsp

arci

a fin

anso

weg

o, p

oręc

zeń,

gw

aran

cji l

ub p

ożyc

zek

prze

z sa

mor

ząd

loka

lny,

po

wia

tow

y lu

b w

ojew

ódzk

i

Zwię

ksze

nie

dost

ępu

do

nisk

oopr

ocen

tow

anyc

h kr

edyt

ów n

a w

kład

wła

sny

do p

roje

ktu

lub

na w

ydat

ki,

któr

e m

uszą

zos

tać

poni

esio

ne p

rzed

pr

zeka

zani

em tr

ansz

do

finan

sow

ania

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

tzw

. org

aniz

acje

pa

raso

low

e i w

spie

rają

ce

Wię

ksza

otw

arto

ść s

amor

ządó

w

na w

nios

ki o

rgan

izac

ji po

zarz

ądow

ych

o ud

ziel

anie

po

ręcz

eń i

gwar

ancj

i

Ogł

asza

nie

konk

ursó

w o

fert

z za

kres

u w

spar

cia

wkł

adów

w

łasn

ych

orga

niza

cji

poza

rząd

owyc

h fin

anso

wan

e z

budż

etu

sam

orzą

du

Przy

goto

wan

ie p

roje

któw

i a

plik

owan

ie o

śro

dki u

nijn

e pr

zez

orga

niza

cje

para

solo

we

lub

inne

in

styt

ucje

w c

elu

uzys

kani

a śr

odkó

w n

a w

spar

cie

orga

niza

cji

poza

rząd

owyc

h w

regi

onie

Roz

budo

wan

e i n

iezr

ozum

iałe

form

alno

ści

przy

apl

ikow

aniu

o

fund

usze

stru

ktur

alne

i p

rzy

rozl

icza

niu

proj

ektó

w, k

tóre

są

prob

lem

em d

la o

rgan

izac

ji po

zysk

ując

ych

środ

ki

z fu

ndus

zy s

trukt

ural

nych

lu

b od

stra

szaj

ą pr

zed

aplik

owan

iem

o n

ie

Udz

iela

nie

efek

tyw

nego

w

spar

cia

mer

ytor

yczn

ego

na e

tapi

e pr

zygo

tow

ywan

ia

wni

oskó

w p

roje

ktow

ych

i na

etap

ie ro

zlic

zani

a un

ijnyc

h pr

ojek

tów

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

orga

niza

cje

wsp

iera

jące

pr

owad

zące

pun

kty

dora

dcze

, szk

olen

iow

e,

kons

ulta

cyjn

e

Info

rmac

ja i

fach

owe

dora

dztw

o w

yspe

cjal

izow

anyc

h ko

mór

ek

w je

dnos

tkac

h sa

mor

ządu

te

ryto

rialn

ego

odpo

wia

dają

cych

za

wsp

ółpr

acę

z or

gani

zacj

ami

poza

rząd

owym

i

Zlec

anie

usł

ug d

orad

czyc

h pa

raso

low

ym o

rgan

izac

jom

po

zarz

ądow

ym i

finan

sow

anie

ich

ze ś

rodk

ów p

ublic

znyc

h

gospodarczej, efektywna współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego,

biznesem, mediami itp., jest udziałem mniejszości organizacji na Dolnym Śląsku. Dla

pozostałych miarą sukcesu jest przetrwanie, rozpoznawalność w najbliższym otoczeniu,

uznanie środowiska i poczucie sensu, jakie daje aktywność społeczna.

92

7.

Rek

omen

dacj

e

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Nie

wys

tarc

zają

ce z

asob

y fin

anso

we

orga

niza

cji

poza

rząd

owyc

h (n

p. n

a w

kład

wła

sny

w p

roje

kcie

) id

enty

fikow

ane

jako

głó

wna

ba

riera

w u

bieg

aniu

się

o

środ

ki u

nijn

e

Udz

iela

nie

wsp

arci

a fin

anso

weg

o, p

oręc

zeń,

gw

aran

cji l

ub p

ożyc

zek

prze

z sa

mor

ząd

loka

lny,

po

wia

tow

y lu

b w

ojew

ódzk

i

Zwię

ksze

nie

dost

ępu

do

nisk

oopr

ocen

tow

anyc

h kr

edyt

ów n

a w

kład

wła

sny

do p

roje

ktu

lub

na w

ydat

ki,

któr

e m

uszą

zos

tać

poni

esio

ne p

rzed

pr

zeka

zani

em tr

ansz

do

finan

sow

ania

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

tzw

. org

aniz

acje

pa

raso

low

e i w

spie

rają

ce

Wię

ksza

otw

arto

ść s

amor

ządó

w

na w

nios

ki o

rgan

izac

ji po

zarz

ądow

ych

o ud

ziel

anie

po

ręcz

eń i

gwar

ancj

i

Ogł

asza

nie

konk

ursó

w o

fert

z za

kres

u w

spar

cia

wkł

adów

w

łasn

ych

orga

niza

cji

poza

rząd

owyc

h fin

anso

wan

e z

budż

etu

sam

orzą

du

Przy

goto

wan

ie p

roje

któw

i a

plik

owan

ie o

śro

dki u

nijn

e pr

zez

orga

niza

cje

para

solo

we

lub

inne

in

styt

ucje

w c

elu

uzys

kani

a śr

odkó

w n

a w

spar

cie

orga

niza

cji

poza

rząd

owyc

h w

regi

onie

Roz

budo

wan

e i n

iezr

ozum

iałe

form

alno

ści

przy

apl

ikow

aniu

o

fund

usze

stru

ktur

alne

i p

rzy

rozl

icza

niu

proj

ektó

w, k

tóre

są

prob

lem

em d

la o

rgan

izac

ji po

zysk

ując

ych

środ

ki

z fu

ndus

zy s

trukt

ural

nych

lu

b od

stra

szaj

ą pr

zed

aplik

owan

iem

o n

ie

Udz

iela

nie

efek

tyw

nego

w

spar

cia

mer

ytor

yczn

ego

na e

tapi

e pr

zygo

tow

ywan

ia

wni

oskó

w p

roje

ktow

ych

i na

etap

ie ro

zlic

zani

a un

ijnyc

h pr

ojek

tów

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

orga

niza

cje

wsp

iera

jące

pr

owad

zące

pun

kty

dora

dcze

, szk

olen

iow

e,

kons

ulta

cyjn

e

Info

rmac

ja i

fach

owe

dora

dztw

o w

yspe

cjal

izow

anyc

h ko

mór

ek

w je

dnos

tkac

h sa

mor

ządu

te

ryto

rialn

ego

odpo

wia

dają

cych

za

wsp

ółpr

acę

z or

gani

zacj

ami

poza

rząd

owym

i

Zlec

anie

usł

ug d

orad

czyc

h pa

raso

low

ym o

rgan

izac

jom

po

zarz

ądow

ym i

finan

sow

anie

ich

ze ś

rodk

ów p

ublic

znyc

h

gospodarczej, efektywna współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego,

biznesem, mediami itp., jest udziałem mniejszości organizacji na Dolnym Śląsku. Dla

pozostałych miarą sukcesu jest przetrwanie, rozpoznawalność w najbliższym otoczeniu,

uznanie środowiska i poczucie sensu, jakie daje aktywność społeczna.

93

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Nie

zado

wol

enie

po

stro

nie

orga

niza

cji p

ozar

ządo

wyc

h z

ofer

ty s

zkol

enio

wej

pr

zygo

tow

ywan

ej p

rzez

je

dnos

tki s

amor

ządu

te

ryto

rialn

ego

Wła

ściw

e pr

zygo

tow

anie

of

erty

szk

olen

iow

ej

finan

sow

anej

ze

środ

ków

pu

blic

znyc

h

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Rez

ygna

cja

ze s

zkol

eń

przy

goto

wyw

anyc

h z

myś

lą

o w

szys

tkic

h or

gani

zacj

ach

(wed

le

zasa

dy, ż

e ja

k co

ś je

st o

fero

wan

e dl

a w

szys

tkic

h, to

nie

traf

ia d

o ni

kogo

)

Wła

ściw

e ro

zpoz

nani

e po

trzeb

or

gani

zacj

i w z

akre

sie

wys

pecj

aliz

owan

ych

szko

leń

(np.

pr

zygo

tow

ywan

ie ic

h w

spól

nie

z za

inte

reso

wan

ymi

orga

niza

cjam

i)

Ofe

rta s

zkol

eń „c

elow

anyc

h”

i pro

filow

anyc

h uw

zglę

dnia

jący

ch

zróż

nico

wan

e po

trzeb

y i p

ozio

m

wie

dzy

orga

niza

cji

Zape

wni

enie

dos

tępu

do

szko

leń

w fo

rmie

war

szta

tów

ora

z ud

ostę

pnie

nie

mat

eria

łów

sz

kole

niow

ych

dla

orga

niza

cji,

któr

e ni

e m

ogą

ucze

stni

czyć

w

szk

olen

iach

(np.

og

ólno

dost

ępna

pla

tform

a in

tern

etow

a)

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Brak

wys

tarc

zają

cej w

iedz

y te

oret

yczn

ej i

umie

jętn

ości

pr

akty

czny

ch w

zak

resi

e po

zysk

iwan

ia p

rzez

or

gani

zacj

e po

zarz

ądow

e fu

ndus

zy s

trukt

ural

nych

Przy

goto

wan

ie te

oret

yczn

e i p

rakt

yczn

e lid

erów

or

gani

zacj

i poz

arzą

dow

ych

z za

kres

u fu

ndus

zy

stru

ktur

alny

ch

orga

niza

cje

wsp

iera

jące

pr

owad

zące

pun

kty

dora

dcze

, szk

olen

iow

e,

kons

ulta

cyjn

e

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o

kom

ercy

jne

firm

y do

radc

ze

Prow

adze

nie

szko

leń,

war

szta

tów

, se

min

arió

w, z

wyk

orzy

stan

iem

in

now

acyj

nych

met

od

szko

leni

owyc

h pr

zez

orga

niza

cje

wsp

iera

jące

i up

oważ

nion

e do

te

go k

omór

ki je

dnos

tek

sam

orzą

du te

ryto

rialn

ego,

zw

łasz

cza

na p

oczą

tku

now

ego

okre

su p

rogr

amow

ania

ora

z dl

a or

gani

zacj

i nie

pos

iada

jący

ch

żadn

ego

dośw

iadc

zeni

a w

poz

yski

wan

iu fu

ndus

zy

stru

ktur

alny

ch

94

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Nie

zado

wol

enie

po

stro

nie

orga

niza

cji p

ozar

ządo

wyc

h z

ofer

ty s

zkol

enio

wej

pr

zygo

tow

ywan

ej p

rzez

je

dnos

tki s

amor

ządu

te

ryto

rialn

ego

Wła

ściw

e pr

zygo

tow

anie

of

erty

szk

olen

iow

ej

finan

sow

anej

ze

środ

ków

pu

blic

znyc

h

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Rez

ygna

cja

ze s

zkol

eń

przy

goto

wyw

anyc

h z

myś

lą

o w

szys

tkic

h or

gani

zacj

ach

(wed

le

zasa

dy, ż

e ja

k co

ś je

st o

fero

wan

e dl

a w

szys

tkic

h, to

nie

traf

ia d

o ni

kogo

)

Wła

ściw

e ro

zpoz

nani

e po

trzeb

or

gani

zacj

i w z

akre

sie

wys

pecj

aliz

owan

ych

szko

leń

(np.

pr

zygo

tow

ywan

ie ic

h w

spól

nie

z za

inte

reso

wan

ymi

orga

niza

cjam

i)

Ofe

rta s

zkol

eń „c

elow

anyc

h”

i pro

filow

anyc

h uw

zglę

dnia

jący

ch

zróż

nico

wan

e po

trzeb

y i p

ozio

m

wie

dzy

orga

niza

cji

Zape

wni

enie

dos

tępu

do

szko

leń

w fo

rmie

war

szta

tów

ora

z ud

ostę

pnie

nie

mat

eria

łów

sz

kole

niow

ych

dla

orga

niza

cji,

któr

e ni

e m

ogą

ucze

stni

czyć

w

szk

olen

iach

(np.

og

ólno

dost

ępna

pla

tform

a in

tern

etow

a)

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Brak

wys

tarc

zają

cej w

iedz

y te

oret

yczn

ej i

umie

jętn

ości

pr

akty

czny

ch w

zak

resi

e po

zysk

iwan

ia p

rzez

or

gani

zacj

e po

zarz

ądow

e fu

ndus

zy s

trukt

ural

nych

Przy

goto

wan

ie te

oret

yczn

e i p

rakt

yczn

e lid

erów

or

gani

zacj

i poz

arzą

dow

ych

z za

kres

u fu

ndus

zy

stru

ktur

alny

ch

orga

niza

cje

wsp

iera

jące

pr

owad

zące

pun

kty

dora

dcze

, szk

olen

iow

e,

kons

ulta

cyjn

e

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o

kom

ercy

jne

firm

y do

radc

ze

Prow

adze

nie

szko

leń,

war

szta

tów

, se

min

arió

w, z

wyk

orzy

stan

iem

in

now

acyj

nych

met

od

szko

leni

owyc

h pr

zez

orga

niza

cje

wsp

iera

jące

i up

oważ

nion

e do

te

go k

omór

ki je

dnos

tek

sam

orzą

du te

ryto

rialn

ego,

zw

łasz

cza

na p

oczą

tku

now

ego

okre

su p

rogr

amow

ania

ora

z dl

a or

gani

zacj

i nie

pos

iada

jący

ch

żadn

ego

dośw

iadc

zeni

a w

poz

yski

wan

iu fu

ndus

zy

stru

ktur

alny

ch

95

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Brak

wys

tarc

zają

cej

info

rmac

ji na

tem

at

plan

owan

ych

prze

z je

dnos

tki s

amor

ządu

te

ryto

rialn

ego

dzia

łań

skie

row

anyc

h do

or

gani

zacj

i poz

arzą

dow

ych

Zwię

ksze

nie

skut

eczn

ości

i u

spra

wni

enie

pol

ityki

ko

mun

ikac

yjne

j i i

nfor

mac

yjne

j jed

nost

ek

sam

orzą

du te

ryto

rialn

ego

oraz

utrz

ymyw

anie

ko

ntak

tu z

org

aniz

acja

mi

w te

reni

e

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Wpr

owad

zeni

e ne

wsl

ette

ra n

a te

mat

pla

now

anyc

h dz

iała

ń je

dnos

tek

sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o ki

erow

aneg

o do

or

gani

zacj

i poz

arzą

dow

ych

z ak

tual

izow

anej

baz

y ng

o

Zwię

ksze

nie

dost

ępno

ści

info

rmac

ji na

tem

at te

go, ż

e w

urz

ędzi

e lu

b je

go w

ydzi

ale

wyc

zerp

ane

zost

ały

środ

ki

finan

sow

e na

dan

y ro

k bą

dź n

a da

ne z

adan

ie

Wpr

owad

zeni

e no

wyc

h na

rzęd

zi

kom

unik

acji

(np.

skr

zynk

a po

stul

atów

i w

nios

ków

)

Zbyt

mał

e fin

anso

wan

ie

zada

ń pu

blic

znyc

h zl

ecan

ych

prze

z je

dnos

tki

sam

orzą

du te

ryto

rialn

ego

orga

niza

cjom

Ure

alni

enie

wsp

arci

a fin

anso

weg

o na

zad

ania

pu

blic

zne

popr

zez

zwię

ksze

nia

środ

ków

fin

anso

wyc

h pr

zezn

acza

nych

na

wsp

arci

e re

aliz

acji

zada

ń

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Ode

jści

e od

zas

ady

przy

znaw

ania

fin

anso

wan

ia n

a w

iele

ni

skob

udże

tow

ych

proj

ektó

w n

a rz

ecz

kum

ulow

ania

wię

kszy

ch

środ

ków

na

prio

ryte

tow

e za

dani

a pu

blic

zne

Zapr

zest

awan

ie lu

b od

mow

a fin

anso

wan

ia

zada

ń dl

a or

gani

zacj

i, kt

óre

są ic

h po

mys

łoda

wcą

Zlec

anie

real

izac

ji pr

ojek

tów

org

aniz

acjo

m,

któr

e są

ich

pom

ysło

daw

cam

i

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Przy

znaw

anie

dod

atko

wyc

h pu

nktó

w w

kon

kurs

ach

ogła

szan

ych

na re

aliz

ację

zad

ań

publ

iczn

ych,

któ

re m

ają

dośw

iadc

zeni

e w

ich

real

izac

ji bą

dź s

ą ic

h po

mys

łoda

wca

mi

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Sygn

aliz

owan

y pr

zez

orga

niza

cje

brak

je

dnoz

nacz

nych

i c

zyte

lnyc

h za

sad

wsp

ółpr

acy

jedn

oste

k sa

mor

ządu

tery

toria

lneg

o z

orga

niza

cjam

i, a

w s

zcze

góln

ości

st

osow

anie

nie

jedn

olity

ch

zasa

d oc

eny

ofer

t na

real

izac

ję z

adań

Wdr

ożen

ie p

rzej

rzys

tych

, tra

nspa

rent

nych

i c

zyte

lnyc

h za

sad

przy

znaw

ania

do

finan

sow

ania

, jaw

ność

pr

oced

ur ro

zlic

zani

a i o

ceny

wni

oskó

w o

raz

ujed

nolic

enia

zas

ad

wsp

ółpr

acy

z or

gani

zacj

ami

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Czy

teln

e, u

czci

we

i moż

liwe

pros

te p

rzyg

otow

ywan

ie

war

unkó

w k

onku

rsow

ych

Udo

stęp

nian

ie z

aint

eres

owan

ym

orga

niza

cjom

do

wgl

ądu

wni

oskó

w, k

tóre

w w

ynik

u ko

nkur

su o

trzym

ały

dofin

anso

wan

ie z

e śr

odkó

w

publ

iczn

ych

oraz

ich

ocen

y do

kona

nej p

rzez

kom

isję

ko

nkur

sow

ą

Roz

budo

wan

e pr

oced

ury

rozl

icza

nia

środ

ków

fin

anso

wyc

h pr

zyzn

anyc

h or

gani

zacj

om p

rzez

je

dnos

tki s

amor

ządu

te

ryto

rialn

ego

kosz

tem

ro

zlic

zeni

a m

eryt

oryc

zneg

o z

wyk

onan

ia p

owie

rzon

ych

zada

ń

Upr

oszc

zeni

e pr

oced

ur

finan

sow

ych

i kon

troln

ych

i wię

ksze

sku

pien

ie s

ię n

a ef

ekta

ch re

aliz

acji

zada

ń fin

anso

wan

ych

ze ś

rodk

ów

publ

iczn

ych

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Wpr

owad

zeni

e el

asty

czny

ch

zasa

d ro

zlic

zani

a do

tacj

i do

stos

owan

ych

do rz

eczy

wis

tej

sytu

acji

real

izac

ji pr

ojek

tu (m

.in.

dopu

szcz

enie

wię

kszy

ch

prze

suni

ęć p

omię

dzy

zada

niam

i, m

niej

szc

zegó

łow

y bu

dżet

)

96

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Brak

wys

tarc

zają

cej

info

rmac

ji na

tem

at

plan

owan

ych

prze

z je

dnos

tki s

amor

ządu

te

ryto

rialn

ego

dzia

łań

skie

row

anyc

h do

or

gani

zacj

i poz

arzą

dow

ych

Zwię

ksze

nie

skut

eczn

ości

i u

spra

wni

enie

pol

ityki

ko

mun

ikac

yjne

j i i

nfor

mac

yjne

j jed

nost

ek

sam

orzą

du te

ryto

rialn

ego

oraz

utrz

ymyw

anie

ko

ntak

tu z

org

aniz

acja

mi

w te

reni

e

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Wpr

owad

zeni

e ne

wsl

ette

ra n

a te

mat

pla

now

anyc

h dz

iała

ń je

dnos

tek

sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o ki

erow

aneg

o do

or

gani

zacj

i poz

arzą

dow

ych

z ak

tual

izow

anej

baz

y ng

o

Zwię

ksze

nie

dost

ępno

ści

info

rmac

ji na

tem

at te

go, ż

e w

urz

ędzi

e lu

b je

go w

ydzi

ale

wyc

zerp

ane

zost

ały

środ

ki

finan

sow

e na

dan

y ro

k bą

dź n

a da

ne z

adan

ie

Wpr

owad

zeni

e no

wyc

h na

rzęd

zi

kom

unik

acji

(np.

skr

zynk

a po

stul

atów

i w

nios

ków

)

Zbyt

mał

e fin

anso

wan

ie

zada

ń pu

blic

znyc

h zl

ecan

ych

prze

z je

dnos

tki

sam

orzą

du te

ryto

rialn

ego

orga

niza

cjom

Ure

alni

enie

wsp

arci

a fin

anso

weg

o na

zad

ania

pu

blic

zne

popr

zez

zwię

ksze

nia

środ

ków

fin

anso

wyc

h pr

zezn

acza

nych

na

wsp

arci

e re

aliz

acji

zada

ń

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Ode

jści

e od

zas

ady

przy

znaw

ania

fin

anso

wan

ia n

a w

iele

ni

skob

udże

tow

ych

proj

ektó

w n

a rz

ecz

kum

ulow

ania

wię

kszy

ch

środ

ków

na

prio

ryte

tow

e za

dani

a pu

blic

zne

Zapr

zest

awan

ie lu

b od

mow

a fin

anso

wan

ia

zada

ń dl

a or

gani

zacj

i, kt

óre

są ic

h po

mys

łoda

wcą

Zlec

anie

real

izac

ji pr

ojek

tów

org

aniz

acjo

m,

któr

e są

ich

pom

ysło

daw

cam

i

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Przy

znaw

anie

dod

atko

wyc

h pu

nktó

w w

kon

kurs

ach

ogła

szan

ych

na re

aliz

ację

zad

ań

publ

iczn

ych,

któ

re m

ają

dośw

iadc

zeni

e w

ich

real

izac

ji bą

dź s

ą ic

h po

mys

łoda

wca

mi

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Sygn

aliz

owan

y pr

zez

orga

niza

cje

brak

je

dnoz

nacz

nych

i c

zyte

lnyc

h za

sad

wsp

ółpr

acy

jedn

oste

k sa

mor

ządu

tery

toria

lneg

o z

orga

niza

cjam

i, a

w s

zcze

góln

ości

st

osow

anie

nie

jedn

olity

ch

zasa

d oc

eny

ofer

t na

real

izac

ję z

adań

Wdr

ożen

ie p

rzej

rzys

tych

, tra

nspa

rent

nych

i c

zyte

lnyc

h za

sad

przy

znaw

ania

do

finan

sow

ania

, jaw

ność

pr

oced

ur ro

zlic

zani

a i o

ceny

wni

oskó

w o

raz

ujed

nolic

enia

zas

ad

wsp

ółpr

acy

z or

gani

zacj

ami

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Czy

teln

e, u

czci

we

i moż

liwe

pros

te p

rzyg

otow

ywan

ie

war

unkó

w k

onku

rsow

ych

Udo

stęp

nian

ie z

aint

eres

owan

ym

orga

niza

cjom

do

wgl

ądu

wni

oskó

w, k

tóre

w w

ynik

u ko

nkur

su o

trzym

ały

dofin

anso

wan

ie z

e śr

odkó

w

publ

iczn

ych

oraz

ich

ocen

y do

kona

nej p

rzez

kom

isję

ko

nkur

sow

ą

Roz

budo

wan

e pr

oced

ury

rozl

icza

nia

środ

ków

fin

anso

wyc

h pr

zyzn

anyc

h or

gani

zacj

om p

rzez

je

dnos

tki s

amor

ządu

te

ryto

rialn

ego

kosz

tem

ro

zlic

zeni

a m

eryt

oryc

zneg

o z

wyk

onan

ia p

owie

rzon

ych

zada

ń

Upr

oszc

zeni

e pr

oced

ur

finan

sow

ych

i kon

troln

ych

i wię

ksze

sku

pien

ie s

ię n

a ef

ekta

ch re

aliz

acji

zada

ń fin

anso

wan

ych

ze ś

rodk

ów

publ

iczn

ych

jedn

ostk

i sam

orzą

du

tery

toria

lneg

o sz

czeb

la

gmin

nego

, pow

iato

weg

o i w

ojew

ódzk

iego

Wpr

owad

zeni

e el

asty

czny

ch

zasa

d ro

zlic

zani

a do

tacj

i do

stos

owan

ych

do rz

eczy

wis

tej

sytu

acji

real

izac

ji pr

ojek

tu (m

.in.

dopu

szcz

enie

wię

kszy

ch

prze

suni

ęć p

omię

dzy

zada

niam

i, m

niej

szc

zegó

łow

y bu

dżet

)

97

8. Bibliografia

Bojkało W. et.al. (2008). Wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na Dolnym Śląsku. Wskazania dla projektu nowelizacji Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku.

Fundusze unijne dla organizacji pozarządowych w latach 2007-2013. Przewodnik. Wydanie II. (2009). (zebr. i oprac.) Wasilewska M. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, http://wiadomosci.ngo.pl/files/wiadomosci.ngo.pl/public/korespondenci/Marcela_pliki/Fundusze_UE_dla_NGOs-ow-wyd.II.pdf

Informacja na temat stanu wykorzystania funduszy strukturalnych przez organizacje pozarządowe w roku 2008. (2009). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.




Miazga A. (2012). Na co III sektor wydaje środki z UE? http://wiadomosci.ngo.pl/wiadomosci/774433.html

Organizacje pozarządowe a fundusze strukturalne. Podsumowanie wykorzystania funduszy strukturalnych w Polsce w latach 2004-2006 i perspektywy na lata 2007-2013. Warszawa: Stowarzyszenie na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych.

Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – raport z badań. (2008). Wrocław. Organizacje pożytku publicznego i 1% - wstępne wyniki badania na formularzu SOF-

5 za 2011 rok. (2013). Główny Urząd Statystyczny: Kraków, http://form.stat.gov.pl/sof Projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

oraz niektórych innych ustaw, https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/decyzje-rzadu Raport podsumowujący Badanie socjologiczne funkcjonowania organizacji

pozarządowych działających w obszarze pomocy i integracji społecznej na terenie Dolnego Śląska (2011). Wrocław: Doradztwo Społeczne i Gospodarcze.

Raport potrzeb i możliwości podmiotów integracyjno-społecznych województwa dolnośląskiego. Materiały z konferencji podsumowującej projekt (2010). Wrocław: Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Gospodarczych DELTA PARTNER.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013. Dokument przyjęty przez Komisję Europejską w dniu 13 grudnia 2011 r.

Sektor non-profit w Polsce. Wybrane wyniki badań statystycznych zebranych przez GUS na formularzach SOF (2009). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.

Stowarzyszenia, fundacje i społeczne podmioty wyznaniowe w 2008 (2010). Główny Urząd Statystyczny: Warszawa.

Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku (2013). Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki z dnia 1

stycznia 2013 r. Uchwała Nr XX/245/07 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 28 grudnia

2007 r. w sprawie przyjęcia Programu Współpracy Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku w 2008 roku.

Uchwała Nr XXX/464/08 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 29 września 2008 r. w sprawie przyjęcia Programu Współpracy Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku w 2009 roku.

Uchwała Nr XLVI/799/09 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie przyjęcia Programu Współpracy Województwa Dolnośląskiego

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Brak

dąż

enia

do

prof

esjo

naliz

acji

niek

tóry

ch

orga

niza

cji s

połe

czny

ch

Ofe

row

anie

wsp

arci

a fin

anso

weg

o,

mer

ytor

yczn

ego,

or

gani

zacy

jneg

o po

dmio

tom

trze

cieg

o se

ktor

a ba

zują

cych

na

akty

wno

ści

społ

eczn

ikow

skie

j, bę

dący

ch p

odst

awą

społ

ecze

ństw

a ob

ywat

elsk

iego

i w

arun

kiem

pod

nosz

enia

po

ziom

u ka

pita

łu

społ

eczn

ego

orga

niza

cje

wsp

iera

jące

i t

zw. p

aras

olow

e O

fero

wan

ie p

rzez

org

aniz

acje

w

spie

rają

ce p

omoc

y w

por

usza

niu

się

w rz

eczy

wis

tośc

i pro

jekt

owo-

gran

tow

o-ko

nkur

sow

ej ty

m

orga

niza

cjom

, któ

re n

ie p

osia

dają

ta

kich

um

ieję

tnoś

ci i

nie

maj

ą w

ysta

rcza

jące

go p

oten

cjał

u w

tym

za

kres

ie

98

8. Bibliografia

Bojkało W. et.al. (2008). Wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na Dolnym Śląsku. Wskazania dla projektu nowelizacji Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku.

Fundusze unijne dla organizacji pozarządowych w latach 2007-2013. Przewodnik. Wydanie II. (2009). (zebr. i oprac.) Wasilewska M. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, http://wiadomosci.ngo.pl/files/wiadomosci.ngo.pl/public/korespondenci/Marcela_pliki/Fundusze_UE_dla_NGOs-ow-wyd.II.pdf





Miazga A. (2012). Na co III sektor wydaje środki z UE? http://wiadomosci.ngo.pl/wiadomosci/774433.html

Organizacje pozarządowe a fundusze strukturalne. Podsumowanie wykorzystania funduszy strukturalnych w Polsce w latach 2004-2006 i perspektywy na lata 2007-2013. Warszawa: Stowarzyszenie na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych.

Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku – raport z badań. (2008). Wrocław. Organizacje pożytku publicznego i 1% - wstępne wyniki badania na formularzu SOF-

5 za 2011 rok. (2013). Główny Urząd Statystyczny: Kraków, http://form.stat.gov.pl/sof Projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

oraz niektórych innych ustaw, https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/decyzje-rzadu Raport podsumowujący Badanie socjologiczne funkcjonowania organizacji

pozarządowych działających w obszarze pomocy i integracji społecznej na terenie Dolnego Śląska (2011). Wrocław: Doradztwo Społeczne i Gospodarcze.

Raport potrzeb i możliwości podmiotów integracyjno-społecznych województwa dolnośląskiego. Materiały z konferencji podsumowującej projekt (2010). Wrocław: Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Gospodarczych DELTA PARTNER.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013. Dokument przyjęty przez Komisję Europejską w dniu 13 grudnia 2011 r.

Sektor non-profit w Polsce. Wybrane wyniki badań statystycznych zebranych przez GUS na formularzach SOF (2009). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.

Stowarzyszenia, fundacje i społeczne podmioty wyznaniowe w 2008 (2010). Główny Urząd Statystyczny: Warszawa.

Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku (2013). Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki z dnia 1

stycznia 2013 r. Uchwała Nr XX/245/07 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 28 grudnia

2007 r. w sprawie przyjęcia Programu Współpracy Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku w 2008 roku.

Uchwała Nr XXX/464/08 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 29 września 2008 r. w sprawie przyjęcia Programu Współpracy Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku w 2009 roku.

Uchwała Nr XLVI/799/09 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie przyjęcia Programu Współpracy Województwa Dolnośląskiego

Wni

osek

R

ekom

enda

cja

Adre

sat r

ekom

enda

cji

Spos

ób w

droż

enia

Brak

dąż

enia

do

prof

esjo

naliz

acji

niek

tóry

ch

orga

niza

cji s

połe

czny

ch

Ofe

row

anie

wsp

arci

a fin

anso

weg

o,

mer

ytor

yczn

ego,

or

gani

zacy

jneg

o po

dmio

tom

trze

cieg

o se

ktor

a ba

zują

cych

na

akty

wno

ści

społ

eczn

ikow

skie

j, bę

dący

ch p

odst

awą

społ

ecze

ństw

a ob

ywat

elsk

iego

i w

arun

kiem

pod

nosz

enia

po

ziom

u ka

pita

łu

społ

eczn

ego

orga

niza

cje

wsp

iera

jące

i t

zw. p

aras

olow

e O

fero

wan

ie p

rzez

org

aniz

acje

w

spie

rają

ce p

omoc

y w

por

usza

niu

się

w rz

eczy

wis

tośc

i pro

jekt

owo-

gran

tow

o-ko

nkur

sow

ej ty

m

orga

niza

cjom

, któ

re n

ie p

osia

dają

ta

kich

um

ieję

tnoś

ci i

nie

maj

ą w

ysta

rcza

jące

go p

oten

cjał

u w

tym

za

kres

ie

99

9. Aneks Kwestionariusz wywiadu do badania ilościowego Dzień dobry, nazywam się … i reprezentuję Centrum Monitoringu Społecznego

i Kultury Obywatelskiej. Na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa

Dolnośląskiego przeprowadzamy badania sondażowe wśród dolnośląskich organizacji

pozarządowych. Chciał/a/bym porozmawiać z Panią/em na temat organizacji, którą Pan/i

reprezentuje. Wszystkie odpowiedzi zostaną wykorzystane wyłącznie do zestawień

statystycznych w taki sposób, że nie będzie możliwa identyfikacja udzielonych przez

Pana/ią odpowiedzi. Zebrane informacje będą wykorzystane przez UMWD do opracowania

działań adekwatnych do oczekiwań dolnośląskich organizacji pozarządowych. ANKIETER

(odpowiedz, jeśli zostaniesz zapytany). Czas trwania wywiadu to około 15 minut.

PYTANIA REKRUTACYJNE ANKIETER kontroluj nałożone kwoty

0A Lokalizacja – podregion ANKIETER wypełnij samodzielnie 0A

wrocławski 0A_1

jeleniogórski 0A_2

wałbrzyski 0A_3

legnicki 0A_4

0B Typ organizacji 0B

Klub sportowy 0B_1

Klub inny 0B_2

Towarzystwo 0B_3

Fundacja 0B_4

Stowarzyszenie 0B_5

Spółdzielnia socjalna 0B_6

Związek 0B_7

Izba 0B_8

Inny ………………………………………………………………………ANKIETER zapisz 0B_9

z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku w 2010 roku.

Uchwała Nr LXIV/1085/10 z dnia 28 października 2010 roku w sprawie przyjęcia Programu Współpracy Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku na lata 2011-2013.

Uchwała Nr IX/134/11 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 20 kwietnia 2011 r. w sprawie sposobu konsultowania projektów prawa miejscowego dotyczących działalności pożytku publicznego i wolontariatu.

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz.U. z 1991 r., Nr 46, poz. 203 z późń. zm.).

Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2001, nr 79, poz.855 z późn.zm.).

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz.1536 z późn. zm.).

Wstępne wyniki badania społecznej i ekonomicznej kondycji stowarzyszeń, podobnych organizacji społecznych, fundacji oraz społecznych podmiotów wyznaniowych w 2010 roku (SOF-1) (2012). Główny Urząd Statystyczny: Kraków, http://form.stat.gov.pl/sof

Wysocki Ł. Instytucje otoczenia biznesu w świetle ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Poznań: Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, http://wielkopolskiewici.pl/ftp/instytucje-otoczenia-biznesu-w-swietle-ustawy-o-dzialalnosci-pozytku-publicznego.pdf

100

9. Aneks Kwestionariusz wywiadu do badania ilościowego Dzień dobry, nazywam się … i reprezentuję Centrum Monitoringu Społecznego

i Kultury Obywatelskiej. Na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa

Dolnośląskiego przeprowadzamy badania sondażowe wśród dolnośląskich organizacji

pozarządowych. Chciał/a/bym porozmawiać z Panią/em na temat organizacji, którą Pan/i

reprezentuje. Wszystkie odpowiedzi zostaną wykorzystane wyłącznie do zestawień

statystycznych w taki sposób, że nie będzie możliwa identyfikacja udzielonych przez

Pana/ią odpowiedzi. Zebrane informacje będą wykorzystane przez UMWD do opracowania

działań adekwatnych do oczekiwań dolnośląskich organizacji pozarządowych. ANKIETER

(odpowiedz, jeśli zostaniesz zapytany). Czas trwania wywiadu to około 15 minut.

PYTANIA REKRUTACYJNE ANKIETER kontroluj nałożone kwoty

0A Lokalizacja – podregion ANKIETER wypełnij samodzielnie 0A

wrocławski 0A_1

jeleniogórski 0A_2

wałbrzyski 0A_3

legnicki 0A_4

0B Typ organizacji 0B

Klub sportowy 0B_1

Klub inny 0B_2

Towarzystwo 0B_3

Fundacja 0B_4

Stowarzyszenie 0B_5

Spółdzielnia socjalna 0B_6

Związek 0B_7

Izba 0B_8

Inny ………………………………………………………………………ANKIETER zapisz 0B_9

z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku w 2010 roku.

Uchwała Nr LXIV/1085/10 z dnia 28 października 2010 roku w sprawie przyjęcia Programu Współpracy Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku na lata 2011-2013.

Uchwała Nr IX/134/11 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 20 kwietnia 2011 r. w sprawie sposobu konsultowania projektów prawa miejscowego dotyczących działalności pożytku publicznego i wolontariatu.

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz.U. z 1991 r., Nr 46, poz. 203 z późń. zm.).

Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2001, nr 79, poz.855 z późn.zm.).

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz.1536 z późn. zm.).

Wstępne wyniki badania społecznej i ekonomicznej kondycji stowarzyszeń, podobnych organizacji społecznych, fundacji oraz społecznych podmiotów wyznaniowych w 2010 roku (SOF-1) (2012). Główny Urząd Statystyczny: Kraków, http://form.stat.gov.pl/sof

Wysocki Ł. Instytucje otoczenia biznesu w świetle ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Poznań: Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, http://wielkopolskiewici.pl/ftp/instytucje-otoczenia-biznesu-w-swietle-ustawy-o-dzialalnosci-pozytku-publicznego.pdf

101

2a/2b Jakie są dwa najważniejsze osiągnięcia organizacji? A_2a A_2b

Pozyskanie funduszy UE 1 1

Pozyskanie innych funduszy 2 2

Nawiązanie współpracy z innymi NGO 3 3

Nawiązanie współpracy z administracją samorządową 4 4

Rozpoznawalność/marka w społeczności lokalnej 5 5

Rozpoznawalność/marka wśród polityków lub urzędników 6 6

Rozpoznawalność/marka na poziomie gminy/powiatu 7 7

Rozpoznawalność/marka na poziomie województwa 8 8

To, że ciągle istnieje/utrzymała się/ radzi sobie 9 9

To, że długo funkcjonuje/ma tradycję 10 10

Realizacja konkretnego działania, zadania (ANKIETER odpowiedź typu zorganizowaliśmy festiwal, coroczną zbiórkę na dzień dziecka itp.) 11 11

Większa liczba członków organizacji 12 12

Zwiększenie obszaru działalności organizacji 13 13

Zwiększenie liczby realizowanych zadań 14 14

Otrzymana nagroda, dyplom, inny dowód uznania 15 15

Uzyskanie statusu OPP 16 16

Poprawa warunków funkcjonowania: nowy lokal i/lub nowy sprzęt 17 17

Inne…………………………………………………………… ANKIETER zapisz 18 18

Organizacja nie ma osiągnięć 19 19

Trudno powiedzieć 20 20

3 Jakie są dwa najważniejsze źródła finansowania działań organizacji? A_3a A_3b

Składka członkowska 1 1

Działalność gospodarcza 2 2

Środki Urzędu Miasta/Urzędu Gminy 3 3

Środki Starostwa Powiatowego 4 4

Środki Urzędu Marszałkowskiego 5 5

Środki z Urzędu Wojewódzkiego 6 6

Środki z ministerstwa 7 7

Fundusze unijne ……………………………………………..……… ANKIETER zapisz nazwę programu 8 8

Sponsorzy - prywatne firmy 9 9

Odpis 1%, darowizny 10 10

Inne………………………………………………………………. ANKIETER zapisz 11 11

0C Obszar działalności (3 najważniejsze) 0C

Młodzież i dzieci 0C_1

Nauka, oświata, edukacja i wychowanie 0C_2

Kultura i sztuka 0C_3

Usługi socjalne i pomoc społeczna, dobroczynność 0C_4

Ochrona zdrowia i życia 0C_5

Osoby niepełnosprawne, rehabilitacja społeczno-zawodowa 0C_6

Sport, rekreacja, turystyka i wypoczynek 0C_7

Ochrona środowiska 0C_8

Prawa człowieka 0C_9

Religia i ruchy polityczne 0C_10

Współpraca z regionami, rozwój regionalny lub rozwój miast 0C_11

Szkolenia 0C_12

Doradztwo 0C_13

Aktywizacja lokalnych społeczności 0C_14

Działania na rzecz odnowy wsi 0C_15

Rozwój gospodarczy, przedsiębiorczość, rzemiosło 0C_16

Inne ……………………………………………………………………… ANKIETER zapisz 0C_17 A OGÓLNA KONDYCJA ORGANIZACJI

1 Jak ocenia Pan/i kondycję organizacji, którą Pan/i reprezentuje? A_1

Bardzo dobrze 1

Dobrze 2

Ani dobrze ani źle 3

Źle 4

Bardzo źle 5

Trudno powiedzieć 99

102

2a/2b Jakie są dwa najważniejsze osiągnięcia organizacji? A_2a A_2b

Pozyskanie funduszy UE 1 1

Pozyskanie innych funduszy 2 2

Nawiązanie współpracy z innymi NGO 3 3

Nawiązanie współpracy z administracją samorządową 4 4

Rozpoznawalność/marka w społeczności lokalnej 5 5

Rozpoznawalność/marka wśród polityków lub urzędników 6 6

Rozpoznawalność/marka na poziomie gminy/powiatu 7 7

Rozpoznawalność/marka na poziomie województwa 8 8

To, że ciągle istnieje/utrzymała się/ radzi sobie 9 9

To, że długo funkcjonuje/ma tradycję 10 10

Realizacja konkretnego działania, zadania (ANKIETER odpowiedź typu zorganizowaliśmy festiwal, coroczną zbiórkę na dzień dziecka itp.) 11 11

Większa liczba członków organizacji 12 12

Zwiększenie obszaru działalności organizacji 13 13

Zwiększenie liczby realizowanych zadań 14 14

Otrzymana nagroda, dyplom, inny dowód uznania 15 15

Uzyskanie statusu OPP 16 16

Poprawa warunków funkcjonowania: nowy lokal i/lub nowy sprzęt 17 17

Inne…………………………………………………………… ANKIETER zapisz 18 18

Organizacja nie ma osiągnięć 19 19

Trudno powiedzieć 20 20

3 Jakie są dwa najważniejsze źródła finansowania działań organizacji? A_3a A_3b

Składka członkowska 1 1

Działalność gospodarcza 2 2

Środki Urzędu Miasta/Urzędu Gminy 3 3

Środki Starostwa Powiatowego 4 4

Środki Urzędu Marszałkowskiego 5 5

Środki z Urzędu Wojewódzkiego 6 6

Środki z ministerstwa 7 7

Fundusze unijne ……………………………………………..……… ANKIETER zapisz nazwę programu 8 8

Sponsorzy - prywatne firmy 9 9

Odpis 1%, darowizny 10 10

Inne………………………………………………………………. ANKIETER zapisz 11 11

0C Obszar działalności (3 najważniejsze) 0C

Młodzież i dzieci 0C_1

Nauka, oświata, edukacja i wychowanie 0C_2

Kultura i sztuka 0C_3

Usługi socjalne i pomoc społeczna, dobroczynność 0C_4

Ochrona zdrowia i życia 0C_5

Osoby niepełnosprawne, rehabilitacja społeczno-zawodowa 0C_6

Sport, rekreacja, turystyka i wypoczynek 0C_7

Ochrona środowiska 0C_8

Prawa człowieka 0C_9

Religia i ruchy polityczne 0C_10

Współpraca z regionami, rozwój regionalny lub rozwój miast 0C_11

Szkolenia 0C_12

Doradztwo 0C_13

Aktywizacja lokalnych społeczności 0C_14

Działania na rzecz odnowy wsi 0C_15

Rozwój gospodarczy, przedsiębiorczość, rzemiosło 0C_16

Inne ……………………………………………………………………… ANKIETER zapisz 0C_17 A OGÓLNA KONDYCJA ORGANIZACJI

1 Jak ocenia Pan/i kondycję organizacji, którą Pan/i reprezentuje? A_1

Bardzo dobrze 1

Dobrze 2

Ani dobrze ani źle 3

Źle 4

Bardzo źle 5


103

6

Czy są Państwo zadowo-leni czy

niezado-woleni ze

współ-pracy z ….

Bizne-sem,

przed-się-

bior-cami

Media-mi

Koś-cio-łem

Rad-nymi

Urzę-dami

Szko-łami

Innymi NGO-sami

Oso-bami pry-wat-nymi

Porad-niami psy-cho-

logicz-no-pe-dago-gicz-nymi

………… (inne)

B6_1 B6_2 B6_3 B6_4 B6_5 B6_6 B6_7 B6_8 B6_9 B6_10

Zadowo-leni 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Raczej za-dowoleni 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Ani zado-woleni ani niezado-woleni

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

Raczej nie-zadowoleni 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

Niezado-woleni 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

7 Czy znają Państwo …, z której/ego możecie korzystać prowadząc swoją działalność ANKIETER przeczytaj wszystkie pozycje

B7_1

B7_2

B7_3

Lokalny program

Uchwała JST Komórka JST

Tak 1 1 1

Nie 2 2 2

8 Czy znają Państwo osobę lub wydział/inną jednostkę organizacyjną w ………., do której moglibyście się zwrócić po radę dotyczącą działalności państwa organizacji? ANKIETER przeczytaj wszystkie pozycje

B8_1

B8_2

B8_3

Urząd Miasta/ Gminy

Starostwo Powiatowe

Urząd Mar-szałkowski

Tak 1 1 1

Nie 2 2 2

9a Czy zna Pan/i Gminny Program Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi? B9a

Znam treść tego programu 1

Wiem, że powstał taki dokument, ale nie znam jego treści 2

Nie znam, nie wiedziałem/am, że powstał 3

4 Jakich obszarów dotyczą najważniejsze potrzeby szkoleniowe organizacji? ANKIETER zaznacz max trzy najważniejsze

A_4a A_4b A_4c

Pozyskiwanie funduszy UE 1 1 1

Pozyskiwanie funduszy z innych źródeł 2 2 2

Przygotowywanie wniosków 3 3 3

Rozliczanie projektów 4 4 4

Księgowość dla organizacji 5 5 5

Zarządzanie organizacją 6 6 6

Zarządzanie finansami dla organizacji 7 7 7

Ustawa o zamówieniach publicznych 8 8 8

Ochrona danych osobowych 9 9 9

Współpraca z wolontariuszami, w tym podpisywanie porozumień, rozliczanie wkładu osobowego itp. 10 10 10

BHP 11 11 11

Inne …………………………………………………… ANKIETER zapisz 12 12 12

Organizacja nie ma potrzeb szkoleniowych

B WSPÓŁPRACA z WŁADZAMI SAMORZĄDOWYMI

5 Z kim Państwo współpracujecie? ANKIETER zaznacz wszystkie B5

Biznes, przedsiębiorcy B5_1

Media B5_2

Kościół B5_3

Radni B5_4

Urzędy B5_5

Szkoły B5_6

Inne organizacje pozarządowe B5_7

Osoby prywatne B5_8

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne B5_9

Inne ………………………………………………………………………ANKIETER zapisz B5_10

Nie współpracujemy ANKIETER przejdź do pyt. 7 B5_11

104

6

Czy są Państwo zadowo-leni czy

niezado-woleni ze

współ-pracy z ….

Bizne-sem,

przed-się-

bior-cami

Media-mi

Koś-cio-łem

Rad-nymi

Urzę-dami

Szko-łami

Innymi NGO-sami

Oso-bami pry-wat-nymi

Porad-niami psy-cho-

logicz-no-pe-dago-gicz-nymi

………… (inne)

B6_1 B6_2 B6_3 B6_4 B6_5 B6_6 B6_7 B6_8 B6_9 B6_10

Zadowo-leni 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Raczej za-dowoleni 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Ani zado-woleni ani niezado-woleni

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

Raczej nie-zadowoleni 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

Niezado-woleni 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

7 Czy znają Państwo …, z której/ego możecie korzystać prowadząc swoją działalność ANKIETER przeczytaj wszystkie pozycje

B7_1

B7_2

B7_3

Lokalny program

Uchwała JST Komórka JST

Tak 1 1 1

Nie 2 2 2

8 Czy znają Państwo osobę lub wydział/inną jednostkę organizacyjną w ………., do której moglibyście się zwrócić po radę dotyczącą działalności państwa organizacji? ANKIETER przeczytaj wszystkie pozycje

B8_1

B8_2

B8_3

Urząd Miasta/ Gminy

Starostwo Powiatowe

Urząd Mar-szałkowski

Tak 1 1 1

Nie 2 2 2

9a Czy zna Pan/i Gminny Program Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi? B9a




4 Jakich obszarów dotyczą najważniejsze potrzeby szkoleniowe organizacji? ANKIETER zaznacz max trzy najważniejsze

A_4a A_4b A_4c

Pozyskiwanie funduszy UE 1 1 1

Pozyskiwanie funduszy z innych źródeł 2 2 2

Przygotowywanie wniosków 3 3 3

Rozliczanie projektów 4 4 4

Księgowość dla organizacji 5 5 5

Zarządzanie organizacją 6 6 6

Zarządzanie finansami dla organizacji 7 7 7

Ustawa o zamówieniach publicznych 8 8 8

Ochrona danych osobowych 9 9 9

Współpraca z wolontariuszami, w tym podpisywanie porozumień, rozliczanie wkładu osobowego itp. 10 10 10

BHP 11 11 11

Inne …………………………………………………… ANKIETER zapisz 12 12 12

Organizacja nie ma potrzeb szkoleniowych

B WSPÓŁPRACA z WŁADZAMI SAMORZĄDOWYMI

5 Z kim Państwo współpracujecie? ANKIETER zaznacz wszystkie B5

Biznes, przedsiębiorcy B5_1

Media B5_2

Kościół B5_3

Radni B5_4

Urzędy B5_5

Szkoły B5_6

Inne organizacje pozarządowe B5_7

Osoby prywatne B5_8

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne B5_9

Inne ………………………………………………………………………ANKIETER zapisz B5_10

Nie współpracujemy ANKIETER przejdź do pyt. 7 B5_11

105

12b Czy jest Pan/i zadowolony/a czy niezadowolony/a z usług świadczonych przez Dolnośląską Sieć Doradztwa Pozarządowego? B12b

Zadowolony/a 1

Raczej zadowolony/a 2

Ani zadowolony/a ani niezadowolony/a 3

Raczej niezadowolony/a 4

Niezadowolony/a 5

Nie korzystałem/am z usług świadczonych w Regionalnym Punkcie Konsultacyjno-Doradczym 99

13 Czy członkowie organizacji uczestniczyli w pracach grup/y eksperckiej/ich lub doradczych powoływanych przy samorządzie? B13

Tak, w pracach wielu grup ANKIETER przejdź do pytania 15 1

Tak, w pracach jednej grupy ANKIETER przejdź do pytania 15 2

Nie 3

14 Dlaczego członkowie organizacji nie uczestniczyli w pracach grup/y eksperckiej/ich lub doradczych powoływanych przy samorządzie? B14

Wiemy, że takie grupy istnieją, ale nie otrzymaliśmy zaproszenia 1

Wiemy, że takie grupy istnieją, ale uznaliśmy, że udział w pracach grup/y eksperckiej/ich nie jest istotny dla naszej organizacji 2

Nie dysponujemy wiedzą na temat działalności takich grup 3

Nie powoływano grup eksperckich na terenie, na którym działa nasza organizacja pozarządowa 4

Inne …………………………………………………………………………ANKIETER zapisz 5

15 Czy Pan/i organizacja brała udział w konsultacjach programu współpracy Samorządu Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi na lata 2014-2017?

B15

Tak 1

Nie, nie wiedzieliśmy, że są prowadzone konsultacje 2

Nie, byliśmy zainteresowani, ale nie znaleźliśmy czasu 3

Nie, nie byliśmy zainteresowani 4

9b Czy zna Pan/i Powiatowy Program Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi? B9b




9c Czy zna Pan/i Program Współpracy Samorządu Województwa Dolnośląskiego z Organizacjami Pozarządowymi? B9c


Wiem, że powstaje taki dokument, ale nie znam jego treści 2

Nie znam, nie wiedziałem/am, że powstaje 3

10 Czy zna Pan/i Gminny Program Rozwiązywania Problemów Alkoholowych? B10


Wiem, że istnieje taki dokument, ale nie znam jego treści 2


11a Czy zna Pan/i Regionalny Punkt Konsultacyjno-Doradczy przy Wydziale Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w Urzędzie Marszałkowskim? B11a

Znam 1

Nie znam ANKIETER PRZEJDŹ DO PYT. 12 2

11b Czy jest Pan/i zadowolony/a czy niezadowolony/a z usług świadczonych w Regionalnym Punkcie Konsultacyjno-Doradczym? B11b

Zadowolony/a 1




Niezadowolony/a 5


12a Czy zna Pan/i Dolnośląską Sieć Doradztwa Pozarządowego? B12a

Znam 1


106

12b Czy jest Pan/i zadowolony/a czy niezadowolony/a z usług świadczonych przez Dolnośląską Sieć Doradztwa Pozarządowego? B12b

Zadowolony/a 1




Niezadowolony/a 5


13 Czy członkowie organizacji uczestniczyli w pracach grup/y eksperckiej/ich lub doradczych powoływanych przy samorządzie? B13

Tak, w pracach wielu grup ANKIETER przejdź do pytania 15 1

Tak, w pracach jednej grupy ANKIETER przejdź do pytania 15 2

Nie 3

14 Dlaczego członkowie organizacji nie uczestniczyli w pracach grup/y eksperckiej/ich lub doradczych powoływanych przy samorządzie? B14

Wiemy, że takie grupy istnieją, ale nie otrzymaliśmy zaproszenia 1

Wiemy, że takie grupy istnieją, ale uznaliśmy, że udział w pracach grup/y eksperckiej/ich nie jest istotny dla naszej organizacji 2

Nie dysponujemy wiedzą na temat działalności takich grup 3

Nie powoływano grup eksperckich na terenie, na którym działa nasza organizacja pozarządowa 4

Inne …………………………………………………………………………ANKIETER zapisz 5

15 Czy Pan/i organizacja brała udział w konsultacjach programu współpracy Samorządu Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi na lata 2014-2017?

B15

Tak 1

Nie, nie wiedzieliśmy, że są prowadzone konsultacje 2



9b Czy zna Pan/i Powiatowy Program Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi? B9b




9c Czy zna Pan/i Program Współpracy Samorządu Województwa Dolnośląskiego z Organizacjami Pozarządowymi? B9c


Wiem, że powstaje taki dokument, ale nie znam jego treści 2

Nie znam, nie wiedziałem/am, że powstaje 3

10 Czy zna Pan/i Gminny Program Rozwiązywania Problemów Alkoholowych? B10


Wiem, że istnieje taki dokument, ale nie znam jego treści 2


11a Czy zna Pan/i Regionalny Punkt Konsultacyjno-Doradczy przy Wydziale Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w Urzędzie Marszałkowskim? B11a

Znam 1


11b Czy jest Pan/i zadowolony/a czy niezadowolony/a z usług świadczonych w Regionalnym Punkcie Konsultacyjno-Doradczym? B11b

Zadowolony/a 1




Niezadowolony/a 5


12a Czy zna Pan/i Dolnośląską Sieć Doradztwa Pozarządowego? B12a

Znam 1


107

20 Jakie są najważniejsze oczekiwania organizacji wobec Urzędu Miasta/Gminy? ANKIETER zaznacz max 3

C20

Wsparcie finansowe C20_1

Pomoc w pozyskiwaniu środków unijnych C20_2

Informowanie, przepływ informacji C20_3

Wsparcie merytoryczne C20_4

Pełnienie funkcji koordynatora C20_5

Wsparcie infrastrukturalne lub sprzętowe C20_6

Doradztwo, szkolenia C20_7

Współpraca, podejmowanie wspólnych działań C20_8

Promowanie organizacji C20_9

Pomoc prawna C20_10

Pomoc organizacyjna C20_11

Zainteresowanie działalnością organizacji pozarządowych C20_12

Współpraca na dotychczasowym poziomie C20_13

Inne specyficzne oczekiwania …………………………………..……ANKIETER zapisz C20_14

21 Czy organizacja ma sprecyzowane oczekiwania wobec Starostwa Powiatowego? C21

Tak 1

Nie ANKIETER przejdź do pytania 23 2

22 Jakie są najważniejsze oczekiwania organizacji wobec Starostwa? ANKIETER zaznacz max 3

C22










Pomoc prawna C22_10



Nawiązanie współpracy z organizacjami pozarządowymi C22_13


Inne specyficzne oczekiwania ………………………..………………ANKIETER zapisz C22_15

16 Czy Pan/i organizacja przekazała uwagi do programu współpracy na lata 2014-2017?

B16

Tak 1

Nie, nie wiedzieliśmy, że program jest opracowywany 2

Nie, nie wiedzieliśmy, że można składać uwagi 3



C OCZEKIWANIA w STOSUNKU DO WŁADZ SAMORZĄDOWYCH

17 Czy organizacja ma sprecyzowane oczekiwania wobec Urzędu Marszałkowskiego? C17

Tak 1


18 Jakie są najważniejsze oczekiwania organizacji wobec Urzędu Marszałkowskiego? ANKIETER zaznacz max 3

C18










Pomoc prawna C18_10


Pomoc w rozliczaniu projektów C18_12


Inne specyficzne oczekiwania …………………………………………ANKIETER zapisz C18_14

19 Czy organizacja ma sprecyzowane oczekiwania wobec Urzędu Miasta/Gminy? C19

Tak 1


108

20 Jakie są najważniejsze oczekiwania organizacji wobec Urzędu Miasta/Gminy? ANKIETER zaznacz max 3

C20










Pomoc prawna C20_10




Inne specyficzne oczekiwania …………………………………..……ANKIETER zapisz C20_14

21 Czy organizacja ma sprecyzowane oczekiwania wobec Starostwa Powiatowego? C21

Tak 1


22 Jakie są najważniejsze oczekiwania organizacji wobec Starostwa? ANKIETER zaznacz max 3

C22










Pomoc prawna C22_10



Nawiązanie współpracy z organizacjami pozarządowymi C22_13


Inne specyficzne oczekiwania ………………………..………………ANKIETER zapisz C22_15

16 Czy Pan/i organizacja przekazała uwagi do programu współpracy na lata 2014-2017?

B16

Tak 1

Nie, nie wiedzieliśmy, że program jest opracowywany 2

Nie, nie wiedzieliśmy, że można składać uwagi 3



C OCZEKIWANIA w STOSUNKU DO WŁADZ SAMORZĄDOWYCH

17 Czy organizacja ma sprecyzowane oczekiwania wobec Urzędu Marszałkowskiego? C17

Tak 1


18 Jakie są najważniejsze oczekiwania organizacji wobec Urzędu Marszałkowskiego? ANKIETER zaznacz max 3

C18










Pomoc prawna C18_10


Pomoc w rozliczaniu projektów C18_12


Inne specyficzne oczekiwania …………………………………………ANKIETER zapisz C18_14

19 Czy organizacja ma sprecyzowane oczekiwania wobec Urzędu Miasta/Gminy? C19

Tak 1


109

29 Ile projektów z funduszy unijnych uzyskało dofinansowanie (łącznie z partnerskimi)? D29

1 1

2-3 2

4-5 3

Więcej niż 5 4

Ani jeden 5

30 Jaki procent zadań publicznych realizowanych w ostatnich 5 latach przez Pana/i organizację był współfinansowany z funduszy unijnych ?

D30

Realizowane zadania publiczne w ogóle nie były współfinansowane z funduszy unijnych (0%) ANKIETER przejdź do pyt. 32 1

Mniej niż 25% 2

25%-49% 3

50% 4

51-75% 5

Więcej niż 75%, ale nie wszystkie 6

Wszystkie realizowane zadania publiczne były współfinansowane z funduszy unijnych (100%) 7

Nie realizujemy zadań publicznych ANKIETER przejdź do pyt.32 99

31 Jaki procent wydatków poniesionych przez Pana/i organizację na realizację zadań publicznych w ostatnich 5 latach stanowiły środki unijne?

D31

Nie ponosiliśmy wydatków z funduszy unijnych na realizację zadań publicznych (0%) 1

Mniej niż 25% 2

25%-49% 3

50% 4

51-75% 5


Wszystkie wydatki poniesione na realizację zadań publicznych pochodziły z funduszy unijnych (100%) 7

ANKIETER przejdź do pyt. 33

23 Czy przy Starostwie istnieje Punkt Konsultacyjno-Doradczy? C23

Tak, istnieje 1

Nie, nie istnieje 2

Nie wiem 99

24 Czy przy Starostwie istnieje inkubator organizacji pozarządowych? C24

Tak, istnieje 1

Nie, nie istnieje 2

Nie wiem 99

25 Czy korzystali Państwo z …..? Punkt Konsultacyjno-Doradczy

przy Starostwie Powiatowym

Inkubator organizacji pozarządowych przy

Starostwie

C25_1 C25_2

Tak 1 1

Nie 2 2

D POZYSKIWANIE FUNUSZY STRUKTURALNYCH i REALIZACJA ZADAŃ PRZEZ ORGANIZACJE

26 Czy organizacja ma jakiekolwiek doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy unijnych? D26

Tak, organizacja ma doświadczenie w pisaniu wniosków i udało nam się pozyskać środki 1

Tak, organizacja ma doświadczenie w pisaniu wniosków, ale dotychczas nie udało nam się zdobyć dofinansowania z funduszy unijnych 2

Nie ANKIETER przejdź do pyt. 32 3

27 Od jak dawna Pana/Pani organizacja podejmuje próby pozyskania funduszy unijnych? D27

Mniej niż 1 rok 1

Rok lub więcej, ale mniej niż 3 lata 2

Trzy lata i więcej, ale krócej niż 5 lat 3

Pięć lat lub więcej 4

28 Ile wniosków o dofinansowanie projektów z funduszy unijnych powstało w Pana/i organizacji? Proszę w podanej liczbie uwzględnić wnioski składane w partnerstwie

D28

1 1

2-3 2

4-5 3

Więcej niż 5 4

110

29 Ile projektów z funduszy unijnych uzyskało dofinansowanie (łącznie z partnerskimi)? D29

1 1

2-3 2

4-5 3

Więcej niż 5 4

Ani jeden 5

30 Jaki procent zadań publicznych realizowanych w ostatnich 5 latach przez Pana/i organizację był współfinansowany z funduszy unijnych ?

D30

Realizowane zadania publiczne w ogóle nie były współfinansowane z funduszy unijnych (0%) ANKIETER przejdź do pyt. 32 1

Mniej niż 25% 2

25%-49% 3

50% 4

51-75% 5


Wszystkie realizowane zadania publiczne były współfinansowane z funduszy unijnych (100%) 7

Nie realizujemy zadań publicznych ANKIETER przejdź do pyt.32 99

31 Jaki procent wydatków poniesionych przez Pana/i organizację na realizację zadań publicznych w ostatnich 5 latach stanowiły środki unijne?

D31

Nie ponosiliśmy wydatków z funduszy unijnych na realizację zadań publicznych (0%) 1

Mniej niż 25% 2

25%-49% 3

50% 4

51-75% 5


Wszystkie wydatki poniesione na realizację zadań publicznych pochodziły z funduszy unijnych (100%) 7

ANKIETER przejdź do pyt. 33

23 Czy przy Starostwie istnieje Punkt Konsultacyjno-Doradczy? C23

Tak, istnieje 1

Nie, nie istnieje 2

Nie wiem 99

24 Czy przy Starostwie istnieje inkubator organizacji pozarządowych? C24

Tak, istnieje 1

Nie, nie istnieje 2

Nie wiem 99

25 Czy korzystali Państwo z …..? Punkt Konsultacyjno-Doradczy

przy Starostwie Powiatowym

Inkubator organizacji pozarządowych przy

Starostwie

C25_1 C25_2

Tak 1 1

Nie 2 2

D POZYSKIWANIE FUNUSZY STRUKTURALNYCH i REALIZACJA ZADAŃ PRZEZ ORGANIZACJE

26 Czy organizacja ma jakiekolwiek doświadczenie w pozyskiwaniu funduszy unijnych? D26

Tak, organizacja ma doświadczenie w pisaniu wniosków i udało nam się pozyskać środki 1

Tak, organizacja ma doświadczenie w pisaniu wniosków, ale dotychczas nie udało nam się zdobyć dofinansowania z funduszy unijnych 2

Nie ANKIETER przejdź do pyt. 32 3

27 Od jak dawna Pana/Pani organizacja podejmuje próby pozyskania funduszy unijnych? D27

Mniej niż 1 rok 1

Rok lub więcej, ale mniej niż 3 lata 2

Trzy lata i więcej, ale krócej niż 5 lat 3

Pięć lat lub więcej 4

28 Ile wniosków o dofinansowanie projektów z funduszy unijnych powstało w Pana/i organizacji? Proszę w podanej liczbie uwzględnić wnioski składane w partnerstwie

D28

1 1

2-3 2

4-5 3

Więcej niż 5 4

111

34

Czy Pana/i organizacja

była zadowolona ze wsparcia uzyskanego

w ….

Regionalnym Punkcie

Konsultacyjno-Doradczego dla organi-zacji poza-rządowych

Punkcie/ In-kubatorze należącym do Dolno-

śląskiej Sieci Doradztwa Pozarządo-

wego

Szkoleniu organizowa-nym przez

profesjonal-ną formę

Komórce Urzędu Gminy

/Miasta

Komórce Starostwa

Powiatowym

E34_1 E34_2 E34_3 E34_4 E34_5

Tak 1 1 1 1 1

Raczej tak 2 2 2 2 2

Ani tak ani nie 3 3 3 3 3

Raczej nie 4 4 4 4 4

Nie 5 5 5 5 5

Nie korzysta-liśmy 6 6 6 6 6

35 Jak ocenił/a/by Pan/i wiedzę teoretyczną dotyczącą pozyskiwania funduszy unijnych w Pana/i organizacji?

E35

Wcale nie ma takiej wiedzy teoretycznej 1

Bardzo mała 2

Mała 3

Przeciętna 4

Duża 5

Bardzo duża 6

36 Jak ocenił/aby Pan/i umiejętności pozyskiwania funduszy unijnych w Pana/i organizacji?

E36

Wcale nie ma takich umiejętności 1

Bardzo małe 2

Małe 3

Przeciętne 4

Duże 5

Bardzo duże 6

32 Dlaczego państwa organizacja nie pozyskuje środków (2 najważniejsze przyczyny)

D32_1 D32_2

Nie mamy w zespole osoby, która się na tym zna, nie mamy wiedzy 1 1

Mamy wiedzę teoretyczną, ale nie mamy doświadczenia 2 2

Mamy za mały zespół – nie mamy czasu 3 3

Zespół próbował i odniósł sukces, ale zniechęciła nas realizacja 4 4

Zespół próbował, ale odniósł porażkę i się zniechęcił 5 5

Wolimy pozyskiwać środki w prostszy sposób (np. od samorządów) 6 6

Nie mamy takiej potrzeby – wszystkie zadania są finansowane z innych źródeł 7 7

Nie mamy partnera do realizacji, a sami jesteśmy za mali 8 8

Nie chcemy pozyskiwać środków, bo boimy się problemów z realizacją lub rozliczaniem 9 9

Wśród funduszy unijnych nie ma takich, które wspierałyby takie obszary, na których nam zależy/ kluczowe obszary naszej działalności 10 10

Inne ………………………………………………………………ANKIETER zapisz 11 11

ANKIETER przejdź do pyt. 35 E ŹRÓDŁA WSPARCIA MERYTORYCZNEGO/DORADCZEGO

33

Czy korzystali Państwo

z pomocy ….. by aplikować

o środki unijne?

Regionalnego Punktu

Konsultacyjno-Doradczego

dla organizacji pozarządowych

Punktu /Inkubatora należącego do Dolno-


wego

Szkolenia organizowa-

ne przez profesjonal-

ną formę

Komórki Urzędu Gminy/ Miasta

Komórki Starostwa Powiato-

wego

E33_1 E33_2 E33_3 E33_4 E33_5

Tak 1 1 1 1 1

Nie 2 2 2 2 2

112

34

Czy Pana/i organizacja

była zadowolona ze wsparcia uzyskanego

w ….

Regionalnym Punkcie

Konsultacyjno-Doradczego dla organi-zacji poza-rządowych

Punkcie/ In-kubatorze należącym do Dolno-


wego

Szkoleniu organizowa-nym przez

profesjonal-ną formę

Komórce Urzędu Gminy

/Miasta

Komórce Starostwa

Powiatowym

E34_1 E34_2 E34_3 E34_4 E34_5

Tak 1 1 1 1 1

Raczej tak 2 2 2 2 2

Ani tak ani nie 3 3 3 3 3

Raczej nie 4 4 4 4 4

Nie 5 5 5 5 5

Nie korzysta-liśmy 6 6 6 6 6

35 Jak ocenił/a/by Pan/i wiedzę teoretyczną dotyczącą pozyskiwania funduszy unijnych w Pana/i organizacji?

E35

Wcale nie ma takiej wiedzy teoretycznej 1

Bardzo mała 2

Mała 3

Przeciętna 4

Duża 5

Bardzo duża 6

36 Jak ocenił/aby Pan/i umiejętności pozyskiwania funduszy unijnych w Pana/i organizacji?

E36

Wcale nie ma takich umiejętności 1

Bardzo małe 2

Małe 3

Przeciętne 4

Duże 5

Bardzo duże 6

32 Dlaczego państwa organizacja nie pozyskuje środków (2 najważniejsze przyczyny)

D32_1 D32_2

Nie mamy w zespole osoby, która się na tym zna, nie mamy wiedzy 1 1

Mamy wiedzę teoretyczną, ale nie mamy doświadczenia 2 2

Mamy za mały zespół – nie mamy czasu 3 3

Zespół próbował i odniósł sukces, ale zniechęciła nas realizacja 4 4

Zespół próbował, ale odniósł porażkę i się zniechęcił 5 5

Wolimy pozyskiwać środki w prostszy sposób (np. od samorządów) 6 6

Nie mamy takiej potrzeby – wszystkie zadania są finansowane z innych źródeł 7 7

Nie mamy partnera do realizacji, a sami jesteśmy za mali 8 8

Nie chcemy pozyskiwać środków, bo boimy się problemów z realizacją lub rozliczaniem 9 9

Wśród funduszy unijnych nie ma takich, które wspierałyby takie obszary, na których nam zależy/ kluczowe obszary naszej działalności 10 10

Inne ………………………………………………………………ANKIETER zapisz 11 11

ANKIETER przejdź do pyt. 35 E ŹRÓDŁA WSPARCIA MERYTORYCZNEGO/DORADCZEGO

33

Czy korzystali Państwo

z pomocy ….. by aplikować

o środki unijne?

Regionalnego Punktu

Konsultacyjno-Doradczego

dla organizacji pozarządowych

Punktu /Inkubatora należącego do Dolno-


wego

Szkolenia organizowa-

ne przez profesjonal-

ną formę

Komórki Urzędu Gminy/ Miasta

Komórki Starostwa Powiato-

wego

E33_1 E33_2 E33_3 E33_4 E33_5

Tak 1 1 1 1 1

Nie 2 2 2 2 2

113

Scenariusz zogniskowanego wywiadu grupowego (FGI) Wprowadzenie 5 min

Przedstawienie się moderatora, poinformowanie o celach badań, Zleceniodawcy Wydział Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi UMWD oraz wykonawcy – Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej. Poinformowanie o fakcie nagrywania wywiadu, czasie trwania oraz zachęcenie uczestników do udzielania szczerych i wyczerpujących wypowiedzi.

Rozgrzewka 10 min

Przedstawienie się uczestników i przekazanie podstawowych informacji na temat organizacji, którą reprezentują (okres działalności, forma prawna, liczba członków, zatrudnianie pracowników etatowych, główne obszary działalności organizacji).

Kondycja sektora pozarządowego na Dolnym Śląsku

15 min

Jak oceniacie kondycję organizacji, którą reprezentujecie? Jak sytuacja organizacji zmieniła się w ostatnich pięciu latach? Pod jakim względem? MODERATOR dopytaj o sytuację finansową, kadrową, prawną.

Jakie są najważniejsze źródła finansowania organizacji? Czy w tym zakresie zaszły w ostatnich pięciu latach zmiany? Czy zmiany idą w kierunku zwiększania udziału źródeł publicznych czy prywatnych? Czy oceniają Państwo te procesy jako zmiany na lepsze czy gorsze?

MODERATOR dopytaj, jeśli ta kwestia nie pojawi się spontanicznie we wcześniejszych wypowiedziach Czy dostęp do funduszy strukturalnych zmienił funkcjonowanie Państwa organizacji? w jaki sposób?

Co uznalibyście za największy sukces Waszej organizacji? Dlaczego? w jaki sposób to osiągnięcie wpływa na funkcjonowanie organizacji?

Co sądzicie o kondycji sektora pozarządowego na Dolnym Śląsku? Czy zmienił się w ostatnich pięciu latach? w jaki sposób? Pod jakim względem? Jakie były przyczyny zachodzących zmian?

Wiedza i kompetencje w sektorze pozarządowym oraz źródła wsparcia merytorycznego

30 min

Czy pracownicy waszych organizacji korzystali ze szkoleń? Jakich tematów dotyczyły? Przez kogo były organizowane? Jaka jest wasza opinia na temat tych szkoleń? Czy jesteście z nich zadowoleni?

Jakie są potrzeby szkoleniowe w organizacji, którą reprezentujecie? Czy występują bariery w dostępie do wiedzy i umiejętności? Jakie to są bariery? Które z nich mają kluczowe znaczenie?

MODERATOR: dopytaj o wewnętrzny coaching, o przekazywanie wiedzy od pracownika do pracownika wewnątrz organizacji, o know-how, jakim dysponują

37 Jakby Pan/i ocenił/a wpływ funduszy unijnych na realizację zadań publicznych przez dolnośląskie organizacje pozarządowe działające w tym obszarze, co Pana organizacja?

E37

Żaden 1

Bardzo mały 2

Mały 3

Ani duży ani mały 4

Duży 5

Bardzo duży 6

Kluczowy 7


F METRYCZKA

38 Od jak dawna istnieje organizacja? F38

1 roku lub krócej 1

Od ponad 1 roku do 3 lat 2

Od ponad 3 lat do 5 lat 3


Ponad 10 lat, ale mniej niż 25 lat 5

25 lat lub więcej 6

39 Czy organizacja posiada status OPP? F39

Tak 1

Nie 2

40 Liczba …… F40

członków …………………………………………………..…………………….……… ANKIETER zapisz F42_A

wolontariuszy ………………………………………………………………….……… ANKIETER zapisz F42_B

ANKIETER: wypełnij samodzielnie

41A Lokalizacja – powiat F41A

………………………………………………………………………………………………… ANKIETER zapisz

41B Lokalizacja – gmina F41B

………………………………………………………………………………………………… ANKIETER zapisz

41C Lokalizacja F41C

Miasto ……………………………………………………………………….…………… ANKIETER zapisz 1

Wieś ……………………………………………………………….……………………… ANKIETER zapisz 2

Dziękuję za poświęcony czas

114

Scenariusz zogniskowanego wywiadu grupowego (FGI) Wprowadzenie 5 min

Przedstawienie się moderatora, poinformowanie o celach badań, Zleceniodawcy Wydział Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi UMWD oraz wykonawcy – Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej. Poinformowanie o fakcie nagrywania wywiadu, czasie trwania oraz zachęcenie uczestników do udzielania szczerych i wyczerpujących wypowiedzi.

Rozgrzewka 10 min

Przedstawienie się uczestników i przekazanie podstawowych informacji na temat organizacji, którą reprezentują (okres działalności, forma prawna, liczba członków, zatrudnianie pracowników etatowych, główne obszary działalności organizacji).

Kondycja sektora pozarządowego na Dolnym Śląsku

15 min

Jak oceniacie kondycję organizacji, którą reprezentujecie? Jak sytuacja organizacji zmieniła się w ostatnich pięciu latach? Pod jakim względem? MODERATOR dopytaj o sytuację finansową, kadrową, prawną.

Jakie są najważniejsze źródła finansowania organizacji? Czy w tym zakresie zaszły w ostatnich pięciu latach zmiany? Czy zmiany idą w kierunku zwiększania udziału źródeł publicznych czy prywatnych? Czy oceniają Państwo te procesy jako zmiany na lepsze czy gorsze?

MODERATOR dopytaj, jeśli ta kwestia nie pojawi się spontanicznie we wcześniejszych wypowiedziach Czy dostęp do funduszy strukturalnych zmienił funkcjonowanie Państwa organizacji? w jaki sposób?

Co uznalibyście za największy sukces Waszej organizacji? Dlaczego? w jaki sposób to osiągnięcie wpływa na funkcjonowanie organizacji?

Co sądzicie o kondycji sektora pozarządowego na Dolnym Śląsku? Czy zmienił się w ostatnich pięciu latach? w jaki sposób? Pod jakim względem? Jakie były przyczyny zachodzących zmian?

Wiedza i kompetencje w sektorze pozarządowym oraz źródła wsparcia merytorycznego

30 min

Czy pracownicy waszych organizacji korzystali ze szkoleń? Jakich tematów dotyczyły? Przez kogo były organizowane? Jaka jest wasza opinia na temat tych szkoleń? Czy jesteście z nich zadowoleni?

Jakie są potrzeby szkoleniowe w organizacji, którą reprezentujecie? Czy występują bariery w dostępie do wiedzy i umiejętności? Jakie to są bariery? Które z nich mają kluczowe znaczenie?

MODERATOR: dopytaj o wewnętrzny coaching, o przekazywanie wiedzy od pracownika do pracownika wewnątrz organizacji, o know-how, jakim dysponują

37 Jakby Pan/i ocenił/a wpływ funduszy unijnych na realizację zadań publicznych przez dolnośląskie organizacje pozarządowe działające w tym obszarze, co Pana organizacja?

E37

Żaden 1

Bardzo mały 2

Mały 3

Ani duży ani mały 4

Duży 5

Bardzo duży 6

Kluczowy 7


F METRYCZKA

38 Od jak dawna istnieje organizacja? F38

1 roku lub krócej 1

Od ponad 1 roku do 3 lat 2



Ponad 10 lat, ale mniej niż 25 lat 5

25 lat lub więcej 6

39 Czy organizacja posiada status OPP? F39

Tak 1

Nie 2

40 Liczba …… F40

członków …………………………………………………..…………………….……… ANKIETER zapisz F42_A

wolontariuszy ………………………………………………………………….……… ANKIETER zapisz F42_B

ANKIETER: wypełnij samodzielnie

41A Lokalizacja – powiat F41A

………………………………………………………………………………………………… ANKIETER zapisz

41B Lokalizacja – gmina F41B

………………………………………………………………………………………………… ANKIETER zapisz

41C Lokalizacja F41C

Miasto ……………………………………………………………………….…………… ANKIETER zapisz 1

Wieś ……………………………………………………………….……………………… ANKIETER zapisz 2

Dziękuję za poświęcony czas

115

Teraz porozmawiajmy przez chwilę na temat na temat samorządu lokalnego. Jakie są oczekiwania waszych organizacji pod adresem urzędu miasta/ gminy? Które uważacie za kluczowe dla funkcjonowania waszej organizacji?

A jakie oczekiwania mielibyście pod adresem starostwa powiatowego? Które z nich są najważniejsze, a które mniej ważne biorąc pod uwagę realizowane przez was zadania?

Pozyskiwanie funduszy strukturalnych i realizacja zadań statutowych

25 min

Jakie jest wasze doświadczenie w pisaniu projektów finansowanych z funduszy strukturalnych? Jakie napotkaliście bariery, a jakie ułatwienia?

Czy wasza organizacja realizowała takie projekty? Jakie są wasze doświadczenia w realizacji? Jakiego typu projekty realizowaliście?

Jak dostęp do funduszy strukturalnych wpłynął na realizację zadań statutowych przez waszą organizację? Czy poszerzyliście zakres realizowanych zadań? MODERATOR: dopytaj o realizację zadań publicznych !

Jak zmieniła się jakość funkcjonowania organizacji biorąc pod uwagę korzystanie ze środków UE ? Czy dzięki korzystaniu z funduszy byliście w stanie poszerzyć krąg odbiorców waszych działań? Czy nawiązaliście partnerstwa przy okazji realizacji projektów? z jakimi instytucjami?

MODERATOR: dopytaj przedstawicieli organizacji, które nie pozyskiwały środków o przyczyny takiej sytuacji, o zmiany, które trzeba byłoby wprowadzić, aby zaczęły pozyskiwać środki

Czy doświadczenia z realizacji projektów finansowanych z funduszy strukturalnych skłaniają Was do aplikowania o nie na przyszłość? Czy realizacja projektów finansowanych z funduszy zmieniła kulturę organizacyjną waszych NGO? (MODERATOR: dopytaj czy większa profesjonalizacja? zbliżenie do kultury korporacyjnej? jak oceniają te zmiany?)

Podsumowanie 5 min

Czy macie do tematów, które poruszaliśmy, jakieś uwagi? Czy chcielibyście coś dodać?

Podziękowanie uczestnikom za udział w wywiadzie i pożegnanie.

Czy wiedza jaką dysponujecie na temat pozyskiwania funduszy jest wystarczająca? Dlaczego tak/nie? a jak oceniacie umiejętności praktyczne pracowników/członków organizacji w zakresie pozyskiwania funduszy? Czy w tym zakresie korzystaliście ze szkoleń? Przez jakie instytucje były organizowane te szkolenia? a czy korzystaliście z doradztwa w tym zakresie? MODERATOR Dopytaj o konkretne przykłady: czego dotyczyło doradztwo? Jakich etapów przygotowywania wniosków? z jakimi etapami uczestnicy mieli największe problemy?

Jak oceniacie dostęp do szkoleń dla organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku?

Czy sami szukacie szkoleń czy czekacie na oferty? Jakie są bariery w korzystaniu ze szkoleń? Finansowe? Mentalne? Inne?

Współpraca z władzami samorządowymi 30 min

Z kim współpracuje wasza organizacja pozarządowa? Jak układa się ta współpraca? Czego dotyczy? a z kim chcielibyście współpracować? Czego miałaby dotyczyć ta współpraca?

Czy wasza organizacja współpracuje z władzami samorządowymi? MODERATOR zapytaj po kolei o władze miasta/gminy, starostwo powiatowe, Urząd Marszałkowski, dopytaj o zaangażowanie przedstawicieli organizacji w konsultacje dokumentów programowych, pracę w grupach eksperckich

Czy w swojej działalności korzystacie z lokalnych uchwał, programów? Czy znacie pracowników komórek organizacyjnych wyznaczonych do współpracy z organizacjami pozarządowymi?

Czy znacie Wydział Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w UMWD? Przy jakiej okazji korzystaliście z kontaktu z Wydziałem? Jak oceniacie tą współpracę? Co się wam podoba w funkcjonowaniu tego Wydziału? Czy chcielibyście coś zmienić? Jakie są wasze oczekiwania w jaki sposób oceniacie Regionalny Punkt Konsultacyjno-Doradczy przy Wydziale Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w Urzędzie Marszałkowskim? Gdzie się o nim dowiedzieliście? Czy korzystaliście z jego wsparcia? Czy jesteście zadowoleni czy niezadowoleni z udzielonego wsparcia? Co byście zmienili w funkcjonowaniu Punktu? Czy czegoś Wam brakuje? Czy to, czego brakuje jest kluczowe?

Czy korzystaliście ze wsparcia sieci inkubatorów organizacji pozarządowych/punktów konsultacyjno-doradczych zrzeszonych w sieci pod patronatem UMWD? Jakie są wasze doświadczenia? a czy korzystaliście z Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego? Jakie były wasze oczekiwania? Czego dotyczyły? a jak oceniacie otrzymane wsparcie?

Czy znacie Program Współpracy Samorządu Województwa z organizacjami pozarządowymi, który obowiązywał w latach 2011-2013? Jaka jest wasza opinia na temat zapisów, które się znalazły w tym dokumencie? a jak, z perspektywy czasu oceniacie ten program? Czy w jakiś sposób powstanie tego programu wpłynęło na funkcjonowanie waszych organizacji? Jak, proszę podajcie przykłady. A czy znacie nową wersję Programu (na lata 2014-2017)? Czy braliście udział w konsultacjach? Dlaczego tak/nie? Jak oceniacie zapisy, które są w tym programie? Czy czegoś wam brakuje? Czy to czego brakuje jest istotne z punktu widzenia waszej organizacji? a jakie są mocne strony tego programu? jakie zapisy są szczególnie cenne?

116

Teraz porozmawiajmy przez chwilę na temat na temat samorządu lokalnego. Jakie są oczekiwania waszych organizacji pod adresem urzędu miasta/ gminy? Które uważacie za kluczowe dla funkcjonowania waszej organizacji?

A jakie oczekiwania mielibyście pod adresem starostwa powiatowego? Które z nich są najważniejsze, a które mniej ważne biorąc pod uwagę realizowane przez was zadania?

Pozyskiwanie funduszy strukturalnych i realizacja zadań statutowych

25 min

Jakie jest wasze doświadczenie w pisaniu projektów finansowanych z funduszy strukturalnych? Jakie napotkaliście bariery, a jakie ułatwienia?

Czy wasza organizacja realizowała takie projekty? Jakie są wasze doświadczenia w realizacji? Jakiego typu projekty realizowaliście?

Jak dostęp do funduszy strukturalnych wpłynął na realizację zadań statutowych przez waszą organizację? Czy poszerzyliście zakres realizowanych zadań? MODERATOR: dopytaj o realizację zadań publicznych !

Jak zmieniła się jakość funkcjonowania organizacji biorąc pod uwagę korzystanie ze środków UE ? Czy dzięki korzystaniu z funduszy byliście w stanie poszerzyć krąg odbiorców waszych działań? Czy nawiązaliście partnerstwa przy okazji realizacji projektów? z jakimi instytucjami?

MODERATOR: dopytaj przedstawicieli organizacji, które nie pozyskiwały środków o przyczyny takiej sytuacji, o zmiany, które trzeba byłoby wprowadzić, aby zaczęły pozyskiwać środki

Czy doświadczenia z realizacji projektów finansowanych z funduszy strukturalnych skłaniają Was do aplikowania o nie na przyszłość? Czy realizacja projektów finansowanych z funduszy zmieniła kulturę organizacyjną waszych NGO? (MODERATOR: dopytaj czy większa profesjonalizacja? zbliżenie do kultury korporacyjnej? jak oceniają te zmiany?)

Podsumowanie 5 min

Czy macie do tematów, które poruszaliśmy, jakieś uwagi? Czy chcielibyście coś dodać?

Podziękowanie uczestnikom za udział w wywiadzie i pożegnanie.

Czy wiedza jaką dysponujecie na temat pozyskiwania funduszy jest wystarczająca? Dlaczego tak/nie? a jak oceniacie umiejętności praktyczne pracowników/członków organizacji w zakresie pozyskiwania funduszy? Czy w tym zakresie korzystaliście ze szkoleń? Przez jakie instytucje były organizowane te szkolenia? a czy korzystaliście z doradztwa w tym zakresie? MODERATOR Dopytaj o konkretne przykłady: czego dotyczyło doradztwo? Jakich etapów przygotowywania wniosków? z jakimi etapami uczestnicy mieli największe problemy?

Jak oceniacie dostęp do szkoleń dla organizacji pozarządowych na Dolnym Śląsku?

Czy sami szukacie szkoleń czy czekacie na oferty? Jakie są bariery w korzystaniu ze szkoleń? Finansowe? Mentalne? Inne?

Współpraca z władzami samorządowymi 30 min

Z kim współpracuje wasza organizacja pozarządowa? Jak układa się ta współpraca? Czego dotyczy? a z kim chcielibyście współpracować? Czego miałaby dotyczyć ta współpraca?

Czy wasza organizacja współpracuje z władzami samorządowymi? MODERATOR zapytaj po kolei o władze miasta/gminy, starostwo powiatowe, Urząd Marszałkowski, dopytaj o zaangażowanie przedstawicieli organizacji w konsultacje dokumentów programowych, pracę w grupach eksperckich

Czy w swojej działalności korzystacie z lokalnych uchwał, programów? Czy znacie pracowników komórek organizacyjnych wyznaczonych do współpracy z organizacjami pozarządowymi?

Czy znacie Wydział Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w UMWD? Przy jakiej okazji korzystaliście z kontaktu z Wydziałem? Jak oceniacie tą współpracę? Co się wam podoba w funkcjonowaniu tego Wydziału? Czy chcielibyście coś zmienić? Jakie są wasze oczekiwania w jaki sposób oceniacie Regionalny Punkt Konsultacyjno-Doradczy przy Wydziale Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w Urzędzie Marszałkowskim? Gdzie się o nim dowiedzieliście? Czy korzystaliście z jego wsparcia? Czy jesteście zadowoleni czy niezadowoleni z udzielonego wsparcia? Co byście zmienili w funkcjonowaniu Punktu? Czy czegoś Wam brakuje? Czy to, czego brakuje jest kluczowe?

Czy korzystaliście ze wsparcia sieci inkubatorów organizacji pozarządowych/punktów konsultacyjno-doradczych zrzeszonych w sieci pod patronatem UMWD? Jakie są wasze doświadczenia? a czy korzystaliście z Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego? Jakie były wasze oczekiwania? Czego dotyczyły? a jak oceniacie otrzymane wsparcie?

Czy znacie Program Współpracy Samorządu Województwa z organizacjami pozarządowymi, który obowiązywał w latach 2011-2013? Jaka jest wasza opinia na temat zapisów, które się znalazły w tym dokumencie? a jak, z perspektywy czasu oceniacie ten program? Czy w jakiś sposób powstanie tego programu wpłynęło na funkcjonowanie waszych organizacji? Jak, proszę podajcie przykłady. A czy znacie nową wersję Programu (na lata 2014-2017)? Czy braliście udział w konsultacjach? Dlaczego tak/nie? Jak oceniacie zapisy, które są w tym programie? Czy czegoś wam brakuje? Czy to czego brakuje jest istotne z punktu widzenia waszej organizacji? a jakie są mocne strony tego programu? jakie zapisy są szczególnie cenne?

117

IV Współpraca z samorządem terytorialnym Najmocniejszy punkt współpracy z Urzędu Gminy/Urzędu Miasta z organizacjami pozarządowymi to ………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Gdyby to zależało ode mnie, to w kontaktach samorządu gminnego/miejskiego z organizacjami pozarządowymi

zmienił(a)bym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Najmocniejszy punkt współpracy organizacji pozarządowych ze Starostwem Powiatowym to …………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Gdyby to zależało ode mnie, to w kontaktach samorządu powiatowego z organizacjami pozarządowymi zmienił(a)bym………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………… Najmocniejszy punkt współpracy organizacji pozarządowych z Urzędem Marszałkowskim to …………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Gdyby to zależało ode mnie, to w kontaktach Urzędu Marszałkowskiego z organizacjami pozarządowymi zmienił(a)bym …………………………………………………………………………………………………………………………………………..………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Jak ocenia Pan(i) współpracę swojej organizacji z Urzędem Gminy/Urzędem Miasta?

1 bardzo źle

2 źle

3 ani dobrze ani

źle

4 dobrze

5 bardzo dobrze

0 nie prowadzimy

współpracy

Jak ocenia Pan(i) współpracę swojej organizacji ze Starostwem Powiatowym?

1 bardzo źle

2 źle

3 ani dobrze ani

źle

4 dobrze

5 bardzo dobrze

0 nie prowadzimy

współpracy

Jak ocenia Pan(i) współpracę w swojej organizacji z Urzędem Marszałkowskim?

1 bardzo źle

2 źle

3 ani dobrze ani

źle

4 dobrze

5 bardzo dobrze

0 nie prowadzimy

współpracy

Materiały dodatkowe do wypełnienia przez uczestników zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI)

Proszę dokończyć zdania poniżej lub zakreślić odpowiedź, która najlepiej odzwierciedla Pana(i) opinię

I Zmiany w organizacji Jakie są najważniejsze zmiany, jakie zaszły w latach 2008-2013 w Pana(i) organizacji? Proszę wpisać od najważniejszej do najmniej ważnej. 1………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

II Realizowanie zadań zleconych i pozyskiwanie funduszy unijnych Największa barierą w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych dla organizacji, którą reprezentuję jest /są ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Największym ułatwieniem w pozyskiwaniu funduszy unijnych dla organizacji, którą reprezentuję jest/są …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. W mojej organizacji realizujemy raczej projekty w partnerstwie dlatego, że …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. W mojej organizacji realizujemy raczej projekty samodzielnie dlatego, że …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Żeby moja organizacja realizowała więcej projektów unijnych to najważniejszą rzeczą, jaka musiałaby się zmienić jest/są …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Jaki jest wpływ funduszy unijnych na realizację zadań statutowych organizacji w Pana(i) organizacji?

1 żaden

2 mały

3 ani mały ani duży

4 duży

5 kluczowy

III Lokalne Inkubatory NGO wchodzące w skład Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego powołanej przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego Moja organizacja korzysta/ła z usług Lokalnego Inkubatora NGO wchodzącego w skład Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego powołanej przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego

0 wcale

1 bardzo rzadko

2 rzadko

3 ani rzadko ani często

4 często

5 bardzo często

0 nie

korzystała Moja organizacja nie korzystała/korzystała z punktu Sieci Doradztwa dlatego, że ………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Jak generalnie ocenia Pan(i) wsparcie otrzymane w punkcie Sieci Doradztwa ?

1 bardzo

źle

2 źle

3 ani dobrze

ani źle

4 dobrze

5 bardzo dobrze

Czy jest coś, czego Panu (i) brakuje w Sieci Doradztwa? Proszę wpisać co to jest? ………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

118

IV Współpraca z samorządem terytorialnym Najmocniejszy punkt współpracy z Urzędu Gminy/Urzędu Miasta z organizacjami pozarządowymi to ………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Gdyby to zależało ode mnie, to w kontaktach samorządu gminnego/miejskiego z organizacjami pozarządowymi

zmienił(a)bym ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Najmocniejszy punkt współpracy organizacji pozarządowych ze Starostwem Powiatowym to …………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Gdyby to zależało ode mnie, to w kontaktach samorządu powiatowego z organizacjami pozarządowymi zmienił(a)bym………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………… Najmocniejszy punkt współpracy organizacji pozarządowych z Urzędem Marszałkowskim to …………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Gdyby to zależało ode mnie, to w kontaktach Urzędu Marszałkowskiego z organizacjami pozarządowymi zmienił(a)bym …………………………………………………………………………………………………………………………………………..………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Jak ocenia Pan(i) współpracę swojej organizacji z Urzędem Gminy/Urzędem Miasta?

1 bardzo źle

2 źle

3 ani dobrze ani

źle

4 dobrze

5 bardzo dobrze

0 nie prowadzimy

współpracy

Jak ocenia Pan(i) współpracę swojej organizacji ze Starostwem Powiatowym?

1 bardzo źle

2 źle

3 ani dobrze ani

źle

4 dobrze

5 bardzo dobrze

0 nie prowadzimy

współpracy

Jak ocenia Pan(i) współpracę w swojej organizacji z Urzędem Marszałkowskim?

1 bardzo źle

2 źle

3 ani dobrze ani

źle

4 dobrze

5 bardzo dobrze

0 nie prowadzimy

współpracy

Materiały dodatkowe do wypełnienia przez uczestników zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI)

Proszę dokończyć zdania poniżej lub zakreślić odpowiedź, która najlepiej odzwierciedla Pana(i) opinię

I Zmiany w organizacji Jakie są najważniejsze zmiany, jakie zaszły w latach 2008-2013 w Pana(i) organizacji? Proszę wpisać od najważniejszej do najmniej ważnej. 1………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

II Realizowanie zadań zleconych i pozyskiwanie funduszy unijnych Największa barierą w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych dla organizacji, którą reprezentuję jest /są ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Największym ułatwieniem w pozyskiwaniu funduszy unijnych dla organizacji, którą reprezentuję jest/są …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. W mojej organizacji realizujemy raczej projekty w partnerstwie dlatego, że …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. W mojej organizacji realizujemy raczej projekty samodzielnie dlatego, że …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Żeby moja organizacja realizowała więcej projektów unijnych to najważniejszą rzeczą, jaka musiałaby się zmienić jest/są …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Jaki jest wpływ funduszy unijnych na realizację zadań statutowych organizacji w Pana(i) organizacji?

1 żaden

2 mały

3 ani mały ani duży

4 duży

5 kluczowy

III Lokalne Inkubatory NGO wchodzące w skład Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego powołanej przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego Moja organizacja korzysta/ła z usług Lokalnego Inkubatora NGO wchodzącego w skład Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego powołanej przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego

0 wcale

1 bardzo rzadko

2 rzadko

3 ani rzadko ani często

4 często

5 bardzo często

0 nie

korzystała Moja organizacja nie korzystała/korzystała z punktu Sieci Doradztwa dlatego, że ………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Jak generalnie ocenia Pan(i) wsparcie otrzymane w punkcie Sieci Doradztwa ?

1 bardzo

źle

2 źle

3 ani dobrze

ani źle

4 dobrze

5 bardzo dobrze

Czy jest coś, czego Panu (i) brakuje w Sieci Doradztwa? Proszę wpisać co to jest? ………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

119

Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiejul. W. Korfantego 27, 53-021 Wrocław

tel./fax: (71) 729 85 89www.obserwatorium.cmsiko.pl, www.cmsiko.pl

e-mail: [email protected]

ISBN 978-83-936900-7-7ISBN 978-83-875282-8-7

Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku. Raport z badań 2013

Education

Transcript of Organizacje pozarządowe na Dolnym Śląsku. Raport z badań 2013