Oferta edukacyjna - lublin.ipn.gov.pl · Polskie Siły Zbrojne podczas II wojny światowej •...

Oferta edukacyjna

OBEN IPN LUBLIN

Lublin 2015

Oferta edukacyjna

OBEN IPN LUBLIN

rok szkolny 2020/21

Warsztaty edukacyjne (dla nauczycieli, edukatorów, studentów kierunków

humanistycznych) .........................................................................................................

Rajdy edukacyjne (dla wszystkich) .........................................................................

Przeglądy filmowe (dla wszystkich) ........................................................................

Ferie z IPN (dla uczniów) ............................................................................................

Konkursy i projekty edukacyjne (dla uczniów) ....................................................

Przystanki Historia (dla wszystkich) ........................................................................

Teki edukacyjne IPN (dla nauczycieli i uczniów) .................................................

Infografiki historyczne (dla nauczycieli i uczniów) .............................................

Wirtualna paczka edukacyjna (dla nauczycieli i uczniów) ...............................

Wystawy (dla szkół, instytucji i organizacji społecznych) .................................

Broszury edukacyjne (dla wszystkich) ...................................................................

Edukacja w Internecie (dla wszystkich) .................................................................

Multimedia (dla wszystkich) .....................................................................................

Gry (dla wszystkich) .....................................................................................................

Portale edukacyjne (dla wszystkich) ......................................................................

OGÓLNOPOLSKA OFERTA EDUKACYJNA IPN

DZIAŁANIA EDUKACYJNE

MATERIAŁY EDUKACYJNE

6

6

7

7

8

11

12

13

14

14

17

18

20

21

23

30

Instytut Pamięci NarodowejBiuro Edukacji Narodowej Oddział w Lublinie

ul. Wodopojna 2, 20–086 Lublin

OpracowanieZespół OBEN Lublin

Projekt graficzny i skład Anna Łukasik

© Copyright by Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Oddział w Lublinie

Oddział w Lublinie

BIURO EDUKACJI NARODOWEJ

Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Lublinie zajmuje się szeroko rozu-mianą edukacją historyczną. W naszej działalności współpracujemy z wieloma podmiotami, zarówno z sektora rządowo-samorządowego, jak i organizacjami społecznymi, ekspertami akademickimi oraz pasjonatami historii.

W roku szkolnym 2020/2021 podobnie jak w latach ubiegłych działania edukacyj-ne powiązane będą z ważnymi datami z najnowszej historii Polski. Jesienią 2020 w dalszym ciągu będziemy obchodzić 40. Rocznicę powstania NSZZ „Solidarność”. W roku 2021 przypomnimy wydarzenia radomskiego Czerwca 1976 r. W tym też roku przypada 55 rocznica Milenium Chrztu Polski i konkurencyjnych wobec niej obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego. Chcielibyśmy przybliżyć w naszej ofer-cie przebieg tych wydarzeń na Lubelszczyźnie.

W nadchodzącym roku szkolnym chcielibyśmy zaoferować Państwu kilka nowych propozycji edukacyjnych. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom chcemy przenieść część aktywności edukacyjnej do sfery wirtualnej, zarów-no w postaci gotowych materiałów do wykorzystania przez uczniów i na-uczycieli jak i prowadzenia warsztatów i zajęć w formie e-learningu. Jedną z takich nowości jest cykl wirtualnych spacerów po Lublinie przybliżających życie codzienne miasta w przełomowych momentach najnowszej historii Polski. Kontynuować będziemy zapoczątkowaną już serie krótkich filmów edukacyjnych poświęconych ważnym postaciom i wydarzeniom z dziejów naszego kraju. Jesienią 2020 r. przygotowujemy również dla nauczycieli ob-jazd edukacyjny „Śladami zagłady Żydów na Lubelszczyźnie”

Naszą ofertę edukacyjną kierujemy nie tylko do uczniów i nauczycieli. Choć przygotowana jest ona z myślą przede wszystkim o tych dwóch grupach odbiorców to liczymy, iż każda osoba zainteresowana historia najnowszą znajdzie dla siebie coś interesującego wśród przygotowanych przez nas propozycji.

dzi

ałan

ia e

du

kacy

jnedziałan

ia edu

kacyjne

6 7

Retrospektywa Międzynarodowego Festiwalu Filmowego o totalitaryzmach „Echa Katynia” - jesienią 2020 r. zapraszamy na pokazy filmów podejmujących tematykę funkcjonowania systemów totalitarnych i życia jednostek w ich ramach. Zaprezentowane zostaną filmy fabularne oraz dokumentalne, część tytułów nie był wcześniej dystrybuowana w naszym kraju. Szczegó-łowe informacje o terminach pokazów dostępne będą na stronie interneto-wej www.ipn.gov.pl oraz na Facebooku.

Zapraszamy uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych do od-wiedzenia naszej siedziby w Lublinie oraz Przystanków Historii w czasie ferii zimowych. Grupom zorganizowanym proponujemy zajęcia z grami planszo-wymi, wykłady, pokazy filmowe i warsztaty notacyjne.


• „Śladami Zagłady Żydów na Lubelszczyźnie” - objazd edukacyjny dla na-uczycieli

• Opozycja antykomunistyczna w Polsce od podziemia niepodległościo-wego do „Solidarności”

• Zbrodnia na obywatelach polskich w II wojnie światowej• Dla narodu i społeczeństwa. Zaangażowanie kobiet w życie publiczne na

ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku.• Film w służbie systemów totalitarnych - w jaki sposób sztuka filmowa wy-

korzystywana była do propagowania idei nazistowskiej i komunistycznej na przykładzie analizy wybranych filmów niemieckich oraz sowieckich.

• Śladami walk podziemia niepodległościowego na Zamojszczyźnie…• Śladami miejsc walk Henryka Dobrzańskiego ps. Hubal• Śladami walk Edwarda „Żelaznego” i Leona „Jastrzębia” Taraszkiewiczów• Szlakami walk oddziału „Drągala” na ziemi radomskiej

WARSZATY EDUKACYJNE (dla nauczycieli, edukatorów, studentów kierunków humanistycznych)

RAJDY EDUKACYJNE (dla wszystkich)

FERIE Z IPN (dla uczniów)

PRZEGLĄDY FILMOWE (dla wszystkich)


dzi

ałan

ia e

du

kacy

jnedziałan

ia edu

kacyjne

8 9

Akademia Niepodległości. Jest obliczonym na cztery lata (od grudnia 2017 do połowy 2021) cyklem spotkań, w czasie których pracownicy IPN oraz zaproszeni reprezentanci uczelni wyższych bądź lokalnych środowisk przedstawiają – w for-mie popularnych wykładów – drogę do Niepodległej, poczynając od pierwszej dekady XX stulecia i czas I wojny światowej, poprzez wznoszenie jej państwowe-go gmachu i wykuwania granic, po syntetyczny bilans międzywojennego dwu-dziestolecia. Wykłady w każdym ośrodku mają taki sam przewodni temat, przy czym każdorazowo składają się z dwóch segmentów – wykładowi o charakterze monograficznym towarzyszy drugi, oparty na wątkach biograficznych.

Historia w kolorach. Projekt edukacyjny IPN skierowany do najmłodszych od-biorców historii najnowszej. Jego głównym celem jest zainteresowanie dzieci i młodzieży dziejami Polski i Polaków oraz przybliżenie, w atrakcyjnej i przystęp-nej formie, polskich symboli narodowych – godła, flagi i hymnu.

Kamienie Pamięci. Cykliczny projekt edukacyjny, którego celem jest odkrycie zapomnianych już często lokalnych bohaterów uczestniczących w ważnych wydarzeniach najnowszej historii Polski. Każda edycja koncentruje się wokół innego motywu przewodniego.

Kresy-polskie ziemie wschodnie w XX wieku. Celem projektu jest popularyzo-wanie wiedzy o historii polskich Kresów Wschodnich I i II Rzeczypospolitej wśród młodzieży. Zadaniem uczestników jest przygotowanie pracy pisemnej lub mul-timedialnej na wybrany przez siebie temat – na podstawie dostępnej literatury, zgromadzonych dokumentów, wspomnień i materiału ikonograficznego.

Niezwyciężeni 1920. Obrońcy Ojczyzny. Celem projektu jest zainteresowanie młodych ludzi najnowszą historią Polski przez zachęcenie do poszukiwań w swo-ich miejscowościach osób odznaczonych Krzyżem bądź Medalem Niepodległo-ści, a które jednocześnie brały udział w wojnie polsko – bolszewickiej w latach 1919–1920.

KONKURSY I PROJEKTY EDUKACYJNE (dla uczniów) KONKURSY I PROJEKTY EDUKACYJNE (dla uczniów)

Policjanci w służbie historii. Konkurs jest adresowany do uczniów policyjnych klas mundurowych w ramach współpracy Instytutu Pamięci Narodowej z Komendą Główną Policji. Jego celem jest zainteresowanie uczniów najnow-szą historią Polski ze szczególnym uwzględnieniem historii Policji w czasach II Rzeczpospolitej i II wojny światowej oraz jej wkładu w odzyskiwanie przez Polskę niepodległości i odbudowę Państwa Polskiego. W ramach zadań kon-kursowych uczniowie odkrywają sylwetki policjantów, których postawa może być wzorem służby Polsce i Polakom, miejsca pamięci z nimi związane oraz przekazują zdobytą wiedzę innym.

Sejm Dzieci i Młodzieży. Sejm Dzieci i Młodzieży to przedsięwzięcie edukacyj-ne, które ma kształtować postawy obywatelskie, szerzyć wśród młodzieży wiedzę o zasadach funkcjonowania polskiego Sejmu i demokracji parlamentarnej,a także aktywizować młodych ludzi do działania na rzecz ich środowisk lokalnych. Projekt realizuje Kancelaria Sejmu RP we współpracy z Instytutem Pamięci Naro-dowej, Ministerstwem Edukacji Narodowej oraz Ośrodkiem Rozwoju Edukacji.

Sprzączki i guziki z orzełkiem ze rdzy. Konkurs adresowany jest do siódmych i ósmych klas szkół podstawowych, szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Nagrodą w konkursie jest zagraniczny wyjazd edukacyjny do miejsc pamięci związanych ze Zbrodnią Katyńską. Zadaniem uczestników jest stworzenie strony z albumu, poświęconej konkretnej ofierze Zbrodni Katyńskiej.

Turniej Debat Historycznych. Poprzez wykorzystanie metody debaty oksfordz-kiej projekt uczy samodzielnego myślenia, budowania logicznej argumentacji, słuchania innych, a także brania odpowiedzialności za wypowiedziane przez siebie słowa. Uczestnicy mają również okazję do poszerzenia wiedzy o historii Polski w XX wieku. By wziąć udział w projekcie, należy zgłosić swoją drużynę (4-osobową wraz z opiekunem) do koordynatora z Oddziału w których zostaną przeprowadzone turnieje regionalne. Ich zwycięzcy wezmą udział w finałowym Turnieju Debat Historycznych organizowanym w Warszawie.

DZIAŁANIA EDUKACYJNE DZIAŁANIA EDUKACYJNE

prz

ysta

nek

his

tori

a

11

działan

ia edu

kacyjne

10

Działania lubelskiego IPN to także popularyzacja historii w szczególnych miejscach. Do takich zalicza się 5 Przystanków Historia.

Lokalizacje przystanków historia:• Tomaszów Lubelski (Miejska Biblioteka Publiczna im. Tomasza Zamoyskiego),• Zamość (Muzeum Fortyfikacji i Broni Arsenał Oddział Muzeum Zamojskie-

go w Zamościu)• Pelagów-Trablice (Miejscem jest wyremontowana i przystosowana dla zwie-

dzających stara plebania, gdzie mieszkał, był nachodzony i bity przez tzw.nieznanych sprawców ks. Roman Kotlarz, męczennik radomskiego robotni-czego protestu z Czerwca 1976 r),

• Puszcza Kozienicka (Projekt edukacyjny ZHR-IPN w Puszczy Kozienickiejjest nowatorski na skalę krajową. Praktyczne odtwarzanie codziennegożycia oddziałów partyzanckich połączone z nowoczesnym podejściem pro-pagowania historii wykorzystującym gry i zabawy w ESCAPE ROOM.)

• Żytomierz na Ukrainie (Przystanek skierowany jest do młodych ludzi, którzypragną poczuć związek z ojczyzną a jego głównym zadaniem jest edukacjapolskich dzieci).

W ramach przystanków historia organizowane są: promocje wydawnictwIPN połączone ze spotkaniami autorskimi, warsztaty historyczne dla uczniów, sturnieje gier, prezentacje wystaw będących w zasobach Instytutu oraz oraz inne przedsięwzięcia edukacyjne.

Turniej Gwiaździstej Eskadry. Turniej 3 gier planszowych IPN: 303. Bitwa o Wielką Brytanię, 111. Alarm dla Warszawy i 7. Obrona Lwowa, skierowany do uczniów szkół podstawowych i średnich. Turniej składa się z eliminacji regionalnych i finału ogólnopolskiego.

W kręgu poezji i prozy lagrowej więźniarek KL Ravensbrück. Konkurs skiero-wany jest do uczniów klas VIII szkół podstawowych, szkół gimnazjalnych i po-nadgimnazjalnych. Jest sposobem na oddanie hołdu ofiarom zamordowanym w niemieckim, nazistowskim KL Ravensbrück oraz ocalałym, byłym więźniarkom obozu. Zadaniem każdego z uczestników będzie przygotowanie maksymalnie jednego wybranego utworu poetyckiego oraz fragmentu prozy na bazie wspo-mnień więźniarek KL Ravensbrück. Nagrodą główną dla wszystkich finalistów – uczestników Gali Finałowej oraz ich opiekunów będzie wyjazd do Niemiec do„Miejsca Przestrogi i Pamięci Ravensbrück”.

Projekt ziemiański. Celem projektu edukacyjnego jest przypomnienie histo-rycznego zaangażowania ziemiaństwa w życie społeczne, rozwój i obronę Pol-ski. Każda edycja konkursu dotyczy innego okresu historycznego. Zadaniem konkursowym jest wykonanie (indywidualnie lub grupowo) tematycznej pracy pisemnej, fotograficznej lub multimedialnej.

Żołnierze w służbie historii. Konkurs jest adreso-wany do uczniów klas mundurowych w ramach współpracy Instytutu Pamięci Narodowej z Mini-sterstwem Obrony Narodowej. Jego celem jest zainteresowanie uczniów najnowszą historią Pol-ski ze szczególnym uwzględnieniem historii orę-ża polskiego w XX wieku oraz jego wkładu w budowę niepodległego i niezależ-nego Państwa Polskiego. W ramach zadań konkursowych uczniowie odkrywają miejsca pamięci związane z historią oręża polskiego, sylwetki żołnierzy, których postawa może być wzorem służby Polsce i Polakom oraz przekazują zdobytą wiedzę innym.

PRZYSTANKI HISTORIA (dla wszystkich)

DZIAŁANIA EDUKACYJNE DZIAŁANIA EDUKACYJNE

KONKURSY I PROJEKTY EDUKACYJNE (dla uczniów)

materiały ed

ukacyjn

e mat

eria

ły e

du

kacy

jne

12 13

• Z »Solidarnością« do wolności (dostępna online)• Stan wojenny (dostępna online)• W służbie Ojczyzny. Sylwetka majora Wacława Kopisto (1911–1993)• Polski gen wolności (dostępna online)• Zbrodnia pomorska (dostępna online)• „Kto tego nie widział, nigdy w to nie uwierzy...”. Zbrodnia Wołyńska – historia

i pamięć (dostępna online)• „Szczecin. Grudzień ‚70 – Styczeń ‚71”• 11 listopada 1918 (dostępna online)• „Policja Państwowa 1919–1939” (dostępna online)• Agresja sowiecka na Polskę i okupacja wschodnich terenów Rzeczypospolitej

(1939–1941) (dostępna online)• To nie na darmo..Grudzień 70 w Gdańsku i Gdyni (dostępna online)

Infografiki historyczne - plansze, które w syntetyczny sposób przekazują wie-dzę historyczną. Wszystkie infografiki można pobrać ze strony internetowej: https://edukacja.ipn.gov.pl/edu/materialy-edukacyjne/infografiki-historyczn

• Wrzesień 1939• Stulecie obrony polskości Lwowa• Powstania Śląskie. Geneza. Przebieg. Skutki• Powstanie Wielkopolskie 1918–1919• Polacy przeciw zarazie• Katyń 1940• Polskie Siły Zbrojne podczas II wojny światowej• Obrona Krzyża Nowohuckiego• Oddział Wydzielony Wojska Polskiego pod dowództwem majora „Hubala” –

Henryka Dobrzańskiego w 80 rocznicę wydarzeń (przygotowana przez IPNLublin/Delegatura w Radomiu)

• Historia Polskiego Państwa Podziemnego

Zapraszamy Państwa do odwiedzenia strony internetowej www.edukacja.ipn.gov.pl gdzie znajdą Państwo pełną aktualną ofertę edukacyjną Instytu-tu Pamięci Narodowej, materiały edukacyjne i wystawy do pobrania, mul-timedia oraz informacje o organizowanych przez IPN warsztatach i szkole-niach dla nauczycieli.

Teki są materiałem pomocniczym do pracy w szkole (zawierają one moduł nauczycielski i uczniowski oraz materiał ilustracyjny i multimedia). Więcej infor-macji oraz możliwość pobrania wybranych tek w wersji cyfrowej: https://edukacja.ipn.gov.pl/edu/materialy-edukacyjne/teki-edukacyjn

• Poznański Czerwiec 1956 (dostępna online)• „Operacja polska” NKWD 1937–1938. Losy Polaków w Rosji bolszewickiej

i w ZSRS do 1939 roku (dostępna online)• Polacy ratujący Żydów w latach II wojny światowej (dostępna online)• Auschwitz – pamięć dla przyszłości (dostępna online)• Zbrodnia Katyńska (dostępna online)• Ocaleni z „nieludzkiej ziemi”. Materiały edukacyjne• Polskie Państwo Podziemne w latach 1939–1941• Stosunki polsko-ukraińskie w latach 1939–1947• Deportacje Górnoślązaków do ZSRS w 1945 roku• Tragedia w cieniu „wyzwolenia”. Górny Śląsk w 1945 roku. Materiały

edukacyjne• Polskie podziemie niepodległościowe 1944–1956 (dostępna online)• Podziemie niepodległościowe w województwie białostockim w latach 1944–1956• Konspiracyjne Wojsko Polskie w latach 1945–1948 (dostępna online)• Czerwiec ‚76 – krok ku wolności (dostępna online)• Propaganda Polski Ludowej (dostępna online)• Prymas Tysiąclecia – Kardynał Stefan Wyszyński


TEKI EDUKACYJNE IPN (dla nauczycieli i uczniów)


INFOGRAFIKI HISTORYCZNE (dla nauczycieli i uczniów)

materiały ed

ukacyjn

e mat

eria

ły e

du

kacy

jne

14 15

• Rewolucja społeczna czy dzika przebudowa? Przekształcenia własnościowew Polsce w latach 1944–1956 i ich społeczne skutki

• Polacy – Ukraińcy 1943–1945: „antypolska akcja” OUN i UPA Bandery/ rzeź wo-łyńsko-galicyjska w dokumentach ukraińskich

• Sonderlaboratorium SS. Zamojszczyzna „pierwszy obszar osiedleńczy w Gene-ralnym Gubernatorstwie”

• Bić się do końca. Podziemie niepodległościowe w regionie radomskim w latach1945–1950

• Wasza Solidarność – nasza wolność. Reakcje emigracji polskiej i świata nawprowadzenie stanu wojennego

• Bogu i Polsce. Harcerstwo niepokorne i niezależne w „Polsce Ludowej” (1945–1990)• Czerwiec 1976. Zaczęło się w „Walterze”• Ta ostatnia dekada... Radom i region radomski w latach 80. XX wieku• Zaczęło się w Lipcu. «Solidarność» w Regionie Środkowo-Wschodnim 1980–1989• Zbrodnia Katyńska• „Bądźcie bez litości”. Polityka okupacyjna władz niemieckich wobec ludności

polskiej w dystrykcie radomskim• A więc wojna!!! Ludność cywilna we wrześniu ’39• „W godzinie próby…” Polacy niosący pomoc Żydom w czasie okupacji

niemieckiej• Twarze radomskiej bezpieki• Chłopi `78• „... ksiądz musi zaprzestać”. Życie i działalność księdza Romana Kotlarza• „Zaplute karły reakcji” – polskie podziemie niepodległościowe 1944–1956• Zapomniane ogniwo. Konspiracja młodzieżowa na ziemiach polskich w latach

1944–1956

Nowe wystawy OBEN IPN Lublin

• Lubelska „Łączka” - wystawa poświęcona poszukiwaniom ofiar terroru ko-munistycznego na Cmentarzu Rzymskokatolickim przy ul. Unickiej w Lublinie,prezentująca prace poszukiwawcze oraz sylwetki odnalezionych żołnierzypodziemia niepodległościowego

• „Zwycięstwo będzie Twoją nagrodą”. Polskie Państwo Podziemne w regionieradomskim w latach 1939–1945”

• Tu rodziła się „Solidarność” - wystawa przygotowana z okazji 40. rocznicypowstania NSZZ „Solidarność”, opisująca powstanie związku w skali ogól-nopolskiej jak również w Lublinie, Puławach, Radomiu i Pionkach.

• „Użyteczność. Polski aktywizm społeczny i wysiłek modernizacyjny od końcaXVIII wieku do II wojny światowej”

Kontakt w sprawie wypożyczenia wystaw tel. 81 53 63 461

Wirtualna paczka edukacyjna - gotowe materiały edukacyjne zawierające tek-sty źródłowe, fotografie, nagrania i opracowania. Materiały można pobrać ze strony:https://edukacja.ipn.gov.pl/edu/materialy-edukacyjne/wirtualna-paczka-edukac

• Polacy ratujący Żydów• Żołnierze Wyklęci• Zbrodnia Katyńska• Dzień Męczeństwa duchowieństwa

Polskiego• Zbrodnia Wołyńska• Jan Paweł II

MATERIAŁY EDUKACYJNE MATERIAŁY EDUKACYJNE

WIRTUALNA PACZKA EDUKACYJNA (dla nauczycieli i uczniów)

OBEN dysponuje bogatą ofertą wystaw, które mogą być bezpłatnie udostęp-niane zainteresowanym podmiotom. Wystawy są przygotowane na różnorod-nych nośnikach. Część z wystaw jest okazjonalnie eksponowana w Oddziale i na ogrodzeniu budynku oddziałowego od ul. Staszica.

Aktualnie dysponujemy następującymi wystawami:

• Sąsiedzka krew. Ludobójstwo wołyńsko-galicyjskie 1943–1945 (wystawa ele-mentarna)

• Cud lubelski 1949• Krok ku wolności. Protesty robotnicze w czerwcu 1956 r. (wystawa elementarna)• Niezłomna, wyklęta, przywrócona pamięci. Danuta Siedzikówna „Inka” 1928–1946

(wystawa powstała w OBEN w Gdańsku)• Ojcowie Niepodległości (wystawa powstała w OBEN w Szczecinie)• Samarytanie z Markowej (wystawa powstała w OBEN w Rzeszowie)• 586 dni stanu wojennego• Józef Piłsudski w Lublinie• Symbole Narodowe (wystawa powstała w OBEN w Rzeszowie)• Kobiety niezłomne• Polska Armia Stalina

WYSTAWY (dla szkół, instytucji i organizacji społecznych)

materiały ed

ukacyjn

e mat

eria

ły e

du

kacy

jne

16 17


Broszury edukacyjne przygotowane przez OBEN Lublin służą przybliżeniu treści historycznych, a zwłaszcza sylwetek bohaterów walki o niepodległość z Lubelszczyzny.

Seria Rówieśnicy Niepodległej• Kpt. Stanisław Bizior „Śmigło”, „Eam” (15 IV 1918–4 III 1952), T. Panfil• Antoni Kopaczewski „Lew” (25 V 1918–8 IX 1946), T. Panfil• Hieronim Dekutowski „Zapora” (24 IX 1918–7 III 1949), P. Skrok, T. Panfil• Stanisław Łukasik „Ryś” (2 VII 1918–7 III 1949), A. Piekarz

Pozostałe wydawnicta:• II Inpektorat Zamojski Armii Krajowej 1948–1950, B. Szyprowski• Zdzisław Broński „Zdzich”, „ Kryza”, „Uskok” 1912–1949, A. Piekarza• Śpiewnik Zaporczyków• Zniszczenia Lublina na skutek bombardowania przez Niemców 9 IX 1939

(reprint albumu)• Lubelska Łączka. Cmentarz Rzymskokatolicki przy ul. Unickiej w Lublinie -

miejsce pochówków ofiar terroru komunistycznego w latach 1944–1954

Dla najmłodszych przygotowaliśmy reprint kolorowanki z 1937 r. Nasi Wojacy

BROSZURY EDUKACYJNE (dla wszystkich)


Wystawy elementarne - wystawy, które można pobrać ze strony interneto-wej i wydrukować w odpowiednim formacie. W syntetyczny sposób prezentują one najważniejsze wydarzenia z dwudziestowiecznej historii Polski i stanowią wygodną pomoc edukacyjną. Wystawy można pobrać ze stronhttps://edukacja.ipn.gov.pl/edu/wystawy/wystawy-elementarne

• Polskie Symbole Narodowe• Krzyż - symbol wiary i wolności• Zbrodnia Katyńska 1940. Zagłada polskich elit• Zagłada Żydów europejskich• Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej• Powstanie Wielkopolskie 1918–1919• Stan wojenny 1981–1983• Polskie Państwo Podziemne• Bunt robotników. Grudzie ‚ 70-luty ‚ 71• Wrzesień 1939. Polska wobec niemieckiej i sowieckiej agresji• Przełom. Sierpień 1980 i „Solidarność”• Powstanie Warszawskie 1944. Bitwa o Polskę• Krok ku wolności. Protesty robotnicze w czerwcu 1976 ( wystawa przygoto-

wana przez IPN Lublin/ Delegatura w Radomiu)• Sąsiedzka krew. Ludobójstwo wołyńsko - galicyjskie 1943–1945 ( wystawa

przygotowana przez OBEN IPN Lublin)• Poznański Czerwiec 1956• Żołnierze Wyklęci. Podziemie niepodległościowe 1944–1963• Zbrodnie niemieckie i sowieckie na ziemiach polskich 1939–1944

materiały ed

ukacyjn

e mat

eria

ły e

du

kacy

jne

18 19

EDUKACJA W INTERNECIE (dla wszystkich) EDUKACJA W INTERNECIE (dla wszystkich)

MATERIAŁY EDUKACYJNE MATERIAŁY EDUKACYJNE

Aplikacja „Lublin 39”Aplikacja przybliża wydarzenia mające miejsce w Lublinie w trakcie

wojny we wrześniu 1939 roku. Za pomocą multimediów, zachowanych zdjęć, wspomnień naocznych świadków oraz innych źródeł została przed-stawiona historia bombardowań miasta oraz jego bohaterskiej obrony w dniach 16–17 września 1939 roku. Innym elementem aplikacji, sta-nowiącym jej element fabularny, jest prowadzony przez fikcyjną postać dziennik, który ma charakter słuchowiska. Dzięki powyższym wątkom, a także umiejscowieniu na mapie miejsc dotkniętych bombardowania-mi oraz walkami o miasto, odbiorca aplikacji może poznać ten krajobraz Lublina, który stał się świadkiem ówczesnych wrześniowych dni.

Wirtualne spacery po Lublinie i LubelszczyźnieCykl pokazujący różne oblicza miasta i regionu w ważnych dla dziejów

Polski momentach, pozwalający odkryć nieznane dotąd szerzej fakty i cie-kawostki jak również przybliżyć życie Lublina w różnych momentach naj-nowszej historii. W tym przygotowujemy następujące spacery:

• Lublin w dwudziestoleciu międzywojennym• Lublin pod okupacją• Śladami dzielnicy żydowskiej• Milenium/Tysiąclecie w Lublinie

• Wirtualny spacer po Izbie Pamięci Terroru Komunistycznego w Tomaszowie Lubelskim

• Miejsca terroru komunistycznego w Lublinie• Ścieżkami aktywizmu społecznego na Lubelszczyźnie (XIX–XX wiek)• Ekspozycja stała ruchu antykomunistycznego ZHR w Puszczy Kozienickiej

(Przystanek Historia IPN)• Śladami czerwca 1976 roku• Izba Pamięci ks. Romana Kotlarza

Prezentacje multimedialnePomoc dydaktyczna dla uczniów i nauczycieli pokazująca w zwięzły

i syntetyczny sposób wybrane zagadnienia z historii Lubelszczyzny i nie tylko (w przygotowaniu)

• Życie codzienne na Lubelszczyźnie 1918–1939• A więc wojna...• Mała stabilizacja Władysława Gomułki

materiały ed

ukacyjn

e mat

eria

ły e

du

kacy

jne

20 21

Krótkie etiudy edukacyjne dostępne w Internecie:Edukacja za pomocą obrazu i dźwięku. Dysponujemy ciekawymi

materiałami: • Polska krew – opowiadająca o losach Żołnierzy Wyklętych,• Polak Mały – adaptacja znanego wiersza Władysława Bełzy Katechizm

polskiego dziecka.

Materiały edukacyjne dostępne na nośnikach: • Obrońca Lwowa – Żołnierz Niezłomny,• Dzieciom Żołnierzy – wiersz w wykonaniu Dariusza Kowalskiego,• Orlęta Lwowskie,• Inny Świat,• Listy z Tynnego,• Rzeczypospolitej przysięgali.• Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939• Dziennik z walczącego miasta. Lublin ‘39

MULTIMEDIA (dla wszystkich)


Historyczne gry planszowe to jedno z waż-nych narzędzi edukacyjnych Instytutu Pamięci Narodowej. Gry pozwalają przyswajać wiedzę historyczną przy okazji dobrej zabawy.

• lotnicze- 303. – Bitwa o Wielka Brytanię,- 111 – Alarm dla Warszawy,- 7 – W obronie Lwowa.

• seria ZnajZnak i Polak Mały- ZnajZnak (gra pamięciowa, która za po-mocą 133 symboli opowiada historię Polskiod 1918 do 1989 roku; dostępna takżew formie aplikacji na smartfony i tablety)-ZnajZnak Pamięć (gra pamięciowaz symbolami historii najnowszej dlamłodszych graczy)- Gra edukacyjna Polak Mały (gra zapozna-je graczy z polskimi symbolami narodo-wymi: flagą, herbem i słowami hymnu).

• wojskowość i II wojna światowa- Memory – Pamięć’39 – Wojna obronna1939 r. (gra oparta na zasadach gry Me-mory, wprowadza gracza w tematykękampanii wrześniowej)- Wojenna Odyseja Antka Srebrnego(gra planszowa oparta na fabule popu-larnych komiksów o przygodach AntkaSrebrnego)- Awans – zostań marszałkiem Polskigra edukacyjna, która w atrakcyjny spo-sób ułatwia poznanie dystynkcji obowią-zujących w Wojsku Polskim w 1939 r- Miś Wojtek (w grze, podążając szlakiemżołnierzy 2. Korpusu Polskiego, zbieramypamiątki związane z losami żołnierzyi ich słynnego niedźwiedzia Wojtka)

GRY (dla wszystkich)


materiały ed

ukacyjn

e mat

eria

ły e

du

kacy

jne

22 23

• Polskie Państwo Podziemne to edukacyjna gra historyczna, której głównym za-mierzeniem jest przedstawienie szerokiego spektrum działalności PolskiegoPaństwa Podziemnego poprzez wyeksponowanie portretów i biografii osób,które były czynnie zaangażowane w działalność konspiracyjną w ramach Pol-skiego Państwa Podziemnego. Nie zawężając optyki tylko i wyłącznie do sfery wojskowej, ale również uwydatniając pion administracji cywilnej.

• - Niepodległa (gra kooperacyjna dlastarszych graczy, która poprzez zabawęukazuje wydarzenia prowadzące doodzyskania przez Polskę niepodległości.- Puzzle IV rozbiór Polski- Puzzle z portretem Marszałka JózefaPiłsudskiego

• życie codzienne PRL-u- Kolejka- Reglamentacja.

Gry Kolejka i Reglamentacja przenoszą gra-czy w czasy PRL z jej czasowymi problemami z dostawami towarów. Cel obu gier, który stoi przed graczami, z perspektywy wolnorynkowej gospodarki wydawać się może prozaiczny, wręcz banalny. Jest nim zrobienie zakupów. Niestety w czasach ustro-ju socjalistycznego nie było to zadanie łatwe a czasem wręcz niemożliwe. Wy-magało ono zaangażowania całej rodziny, sprytu, strategii i cierpliwości w staniu w wielogodzinnych kolejkach. Dostępne jedynie podczas zajęc edukacyjnych).

Isnieje możliwość zakupu wybranych gier w księgarni Lubleskiego Oddziału IPN, ul. Wodopojna 2, tel 81 53 63 480 lub za pomocą księgarni internetowej: ipn.poczytaj.pl.

Wkrótce:• Bitwa Warszawska - gra dla dwóch osób odtwarzająca przebieg Bitwy War-

szawskiej 1920 r.• ORP Orzeł - gra odtwarzająca losy bohaterskiej załogi i ucieczki okrętu ze

stolicy Estonii. Zadaniem graczy jest przemknąć niepostrzeżenie przez duń-skie cieśniny do Wielkiej Brytanii. Na Bałtyku, aż roi się od niemieckich okrę-tów i min.


GRY (dla wszystkich)

Wszystkich zainteresowanych najnowszą historią Polski zachęcamy do korzy-stania z bogatej bazy tematycznych portali edukacyjnych. Zawierają teksty źró-dłowe, mapy, filmy, teksty piosenek, zdjęcia, kalendaria, słowniki i bibliografie.Więcej informacji na stronie:ipn.gov.pl/pl/edukacja-1/portale-tematyczne

www.przystanekhistoria.pl - portal poświęcony najnowszej historii Polski, pre-zentujący w atrakcyjnej i przejrzystej formie ustalenia historyczne pracowników IPN oraz osób współpracujących z Instytutem. Portal zawiera blisko 800 różne-go rodzaju publikacji cyfrowych, w tym książek, czasopism wydawanych przez IPN, katalogów wystaw, dodatków do prasy oraz broszur okolicznościowych jak również kalendarium historyczne, zawierające blisko 4 tys. wpisów dotyczących wydarzeń mających miejsce w dwudziestowiecznej historii Polski.

PAMIĘĆ.PLwww.pamiec.pl

TU ZNAJDZIESZ PEŁNĄ OFERTĘ Biura Edukacji Narodowej oraz regulaminy i zasady udziału w naszych projektach i konkursach.

„OD NIEPODLEGŁOŚCI DO NIEPODLEGŁOŚCI”www.polska1918-89.pl

Portal jest uzupełnieniem i wersją online publikacji IPN pod tym samym tytułem. „Od niepodległości do niepodległości” to swego rodzaju podręcznik do historii Polski w XX w. opracowany przez IPN dla uczniów i nauczycieli.

MOJA NIEPODLEGŁAwww.mojaniepodlegla.pl

Tu znajdziesz wszystkie działania IPN związane z 100. rocznicą odzyskania niepodległości: informacje o publikacjach, konkursach i wystawach.

PORTALE TEMATYCZNE

www.trzeciapielgrzymka.ipn.gov.plSpecjalny portal internetowy przygotowany przez Archiwum IPN przypomina

wyjątkowe wydarzenie, jakim była trzecia pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski.

PORTALE EDUKACYJNE (dla wszystkich)


materiały ed

ukacyjn

e mat

eria

ły e

du

kacy

jne

24 25

www.wybory1947.plNa portalu zgromadzono archiwalne dokumenty i fotografie, a także materiały

edukacyjne dotyczące jednego z mitów założycielskich tzw. Polski Ludowej – sfałszowanych przez komunistów wyborów do Sejmu z 19 stycznia 1947 r.

www.ppp.ipn.gov.plMożna tu znaleźć materiały poświęcone historii Polskiego Państwa Podziem-

nego, w tym: rys historyczny, Testament Polskiego Państwa Podziemnego, syl-wetki przywódców, relacje świadków, filmy z wypowiedziami historyków na temat Polskiego Państwa Podziemnego oraz zapisy konferencji naukowych.

www.polskiepodziemie.plStrona zawiera zbiór fotografii i dokumentów, które w przystępny sposób uka-

zują historię podziemia niepodległościowego walczącego w latach 1944–1956 z komunistyczną władzą narzuconą przez Związek Sowiecki. Uzupełnieniem tych materiałów są teksty historyków z lubelskiego oddziału IPN, zawierające informacje o działaniu powojennego podziemia, a także o metodach jego zwalczania przez komunistyczny aparat represji.

podziemiezbrojne.ipn.gov.plPortal ukazuje najważniejsze zjawiska związane z polską konspiracją nie-

podległościową w latach 1944–1963

www.oblawaaugustowska.plObława augustowska to największa powojenna zbrodnia na Polakach do-

konana przez Sowietów, którzy wywieźli w nieznane miejsce i zamordowali 592 osoby związane w czasie wojny z Armią Krajową. Na portalu można zna-leźć wyniki dotychczasowych badań naukowych nad przebiegiem obławy, listy ofiar, ich zdjęcia, filmy oraz mapy.

www.wilczetropy.ipn.gov.plPortal o podziemiu niepodległościowym na Mazowszu i Podlasiu w latach

1944–1956. Na portalu przedstawiono losy konspiratorów, a także propozycje eduacyjne: publikacje, mapy, teksty piosenek i trasy rajdów historycznych.

www.poszukiwania.ipn.gov.plPortal dotyczy poszukiwań miejsc pochówku ofiar systemów totalitar-

nych. Zawiera informacje o pracach archeologicznych, ekshumacjach i iden-tyfikacjach osób odnalezionych oraz innych działaniach Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.


www.inka.ipn.gov.plZnajdziemy tu biografię bohaterskiej sanitariuszki, tekst o 5. Wileńskiej

Brygadzie AK, a także zdjęcia i dokumenty dotyczące Danuty Siedzikówny.

www.zagonczyk.ipn.gov.plPortal przypomina historię Feliksa Selmanowicza „Zagończyka” – żołnierza

Armii Krajowej, a po 1945 r. podziemia niepodległościowego. „Zagończyk” został stracony razem z Danutą Siedzikówną „Inką” 28 sierpnia 1946 r.

www.zbrodniawolynska.plZawiera informacje na temat zbrodni wołyńskiej dokonanej przez szowi-

nistyczne organizacje ukraińskie, kalendarium, relacje świadków, informacje o śledztwach prowadzonych przez prokuratorów IPN-KŚZpNP, zdjęcia orazpublikacje na temat zbrodni.

www.truthaboutcamps.euWitryna edukacyjna dostępna w wielu wersjach językowych przedstawia

podstawowe informacje o obozach koncentracyjnych i ośrodkach zagłady utworzonych przez III Rzeszę Niemiecką podczas II wojny światowej.

www.martyrologiawsipolskich.plStrona prezentuje wszelkie formy represji, jakim podlegała wieś w okresie

okupacji niemieckiej i sowieckiej, z uwzględnieniem specyfiki poszczegól-nych ziem polskich, w tym Kresów Wschodnich i ziem wcielonych do III Rzeszy.

www.okulicki.ipn.gov.plPortal edukacyjny o jednym z najwybitniejszych oficerów Wojska Polskiego,

kawalerze orderu Virtuti Militari, przyznanego za czyny bojowe podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 r., przede wszystkim zaś ostatnim dowódcy Armii Krajowej.

www.czerwiec76.ipn.gov.plZawiera rys historyczny kryzysu społeczno-politycznego, szczegółowe kalen-

darium wydarzeń, teksty o represjach i pomocy represjonowanym, galerię zdjęć i notacje, bibliografię prac IPN związanych z tematem, a także quiz sprawdzają-cy wiedzę.

www.zyciezazycie.plPortal stawia sobie za cel upamiętnienie tych wszystkich obywateli II RP, którzy

w czasie II wojny światowej byli represjonowani przez okupanta niemieckiego za pomoc eksterminowanej ludności żydowskiej.




materiały ed

ukacyjn

e mat

eria

ły e

du

kacy

jne

26 27

www.grudzien70.ipn.gov.plW wirtualnej przestrzeni, podzielonej na działy: historia, ofiary, galerie,

czytelnia, kalendarium, dokumenty i multimedia, zawartych zostało wiele materiałów opisujących grudniową rewoltę. Szczególną uwagę zwracają au-tentyczne zdjęcia filmowe pokazujące determinację robotników i ogrom siły użytej przez komunistów przeciwko patriotycznemu buntowi mieszkańców Trójmiasta i Szczecina.

www.czerwiec56.ipn.gov.plPortal zawiera mnóstwo ciekawych materiałów dokumentujących wydarzenia

związane z pierwszym buntem robotników w PRL. Najlepiej zacząć od obejrzenia filmu na stronie głównej, który stanowi tzw. historię w pigułce – bogaty materiał zdjęciowy w skrócie prezentuje, co działo się w Poznaniu w czerwcu 1956 r.

www.1wrzesnia39.plTematem portalu jest wrzesień 1939 r. Można tu znaleźć kalendarium wyda-

rzeń, syntetyczną historię, wybór dokumentów, relacje świadków, galerię zdjęć, fragmenty filmów, można także zagrać w grę związaną z tymi wydarzeniami.

www.rok1989.plCelem portalu jest przedstawienie roli Polski w wydarzeniach 1989 r. na tle

innych państw Europy Środkowo-Wschodniej. Można tu znaleźć kalendaria wy-darzeń 1989 r. w Polsce oraz innych krajach byłego bloku sowieckiego, wybór dokumentów, relacje świadków, galerię zdjęć, fragmenty filmów itd. Informacje opracowano w kilku wersjach językowych.

www.kultura-niezalezna.plPortal stawia sobie za cel uświadomienie społeczeństwu skali niezależnych

działań w sferze kultury, podejmowanych w latach osiemdziesiątych, oraz ukazanie – szczególnie młodemu pokoleniu – roli, jaką kultura niezależna odegrała w kształtowaniu postaw czy dokonywaniu wyborów w komunistycznej rzeczywistości.

www.korbonski.ipn.gov.plWitryna poświęcona Stefanowi Korbońskiemu, adwokatowi, działaczowi

państwowemu, jednemu z przywódców Polskiego Państwa Podziemnego okresu okupacji i Polskiego Stronnictwa Ludowego w latach 1945–1947.


www.xj.popieluszko.plNa portalu oprócz biogramu księdza zamieszczone są relacje, dokumenty,

galerie zdjęć a także mapa z miejscami działalności ks. Jerzego. Internauci mogą zapoznać się także z homiliami księdza Jerzego, wygłaszanymi podczas mszy św. za Ojczyznę, odprawianych w warszawskim kościele pw. św. Stanisława Kost-ki. Kazania zostały zamieszczone zarówno w formie tekstu, jak i autentycznych nagrań. Do dyspozycji zainteresowanych są także materiały edukacyjne (w tym scenariusze lekcji), przybliżające postać i działalność ks. Jerzego Popiełuszki.

www.sierpien1980.plNa portalu historyczno-edukacyjnym można znaleźć nieznane dokumenty

Służby Bezpieczeństwa, galerie zdjęć z narodzin i tzw. karnawału „Solidarności”, fragmenty filmów, relacje uczestników tamtych dni, kalendarium wydarzeń – oraz wiele innych ciekawych materiałów.

www.marzec1968.plPortal zawiera kompendium wiedzy na temat wydarzeń marca 1968 r. Krótkie

teksty historyczne, dużo nieznanych zdjęć, filmy operacyjne Służby Bezpieczeń-stwa i fragmenty ścieżki dźwiękowej z „Dziadów” Kazimierza Dejmka to niektóre z elementów portalu.

www.13grudnia81.plZnajdziemy tu podane w przystępnej formie podstawowe fakty, chronologię

wydarzeń, relacje świadków, które związane są z wprowadzonym 13 grudnia 1981 r. stanem wojennym. Jest również możliwość zapoznania się z publikacjami naukowymi i filmami dokumentalnymi.

www.pilecki.ipn.gov.plStrona edukacyjna poświęcona „ochotnikowi do Auschwitz” rtm. Witoldowi

Pileckiemu. To nie tylko historia jednego z najodważniejszych ludzi ruchu oporu w II wojnie światowej, to także Pilecki nieznany – malarz, poeta.

www.katyn.ipn.gov.plZawiera podstawowe informacje na temat zbrodni katyńskiej, kalendarium,

listy pisane przez ofiary, informacje o śledztwie prowadzonym przez prokura-torów IPN-KŚZpNP, materiał zdjęciowy oraz czytelnię, w której można znaleźć publikacje na temat zbrodni.




pro

jekt

y o

gól

nop

olsk

ie

29

materiały ed

ukacyjn

e

28

Nowe portale tematyczne:www.kop.ipn.gov.pl

Portal prezentujący historię Korpusu Ochrony Pogranicza, polskiej formacji granicznej o charakterze wojskowym, działającej w latach 1924–1939. Portal przy-bliża historię formacji, rozmieszczenie jednostek, wzbogacony jest materiałami wideo oraz unikatowym zbiorem fotografii pokazujących działalność formacji.

zbrodniapomorska1939.plPortal jest pomocą dydaktyczną umożliwiającą nauczycielom szkół ponad-

podstawowych zaprezentowanie uczniom zbrodni pomorskiej 1939 r , czy-li zamordowania przez hitlerowców co najmniej 30 tys. na Pomorzu jesienią 1939 r.

powstaniewielkopolskie.ipn.gov.plPortal upamiętniający zwycięskie powstanie wielkopolskie lat 1918–1919

sw.ipn.gov.plStrona w atrakcyjny sposób opisuje historię jednej z najważniejszych orga-

nizacji opozycyjnych w PRL- Solidarności Walczącej

wzz.ipn.gov.pl Portal prezentuje historię utworzenia Wolnych Związków Zawodowych oraz

przypomina zapomnianych bohaterów (twórców, działaczy i współpracowni-ków), którym tak wiele zawdzięczamy. Ludzi niezłomnych, którzy bardzo za-służyli się w walce o wolną i sprawiedliwą Polskę.

www.operacja-polska.pl Portal upamiętnia ofiary tzw. Operacji polskiej NKWD z lat 1937–38 podczas

której zamordowano kilkaset tysięcy Polaków zamieszkujących tereny ZSRS.

OGÓLNOPOLSKA OFERTA EDUKACYJNA IPN

dla wszystkich– Akademia Niepodległości (cykl spotkań, wykłady)– Bohaterowie Niepodległej (seria publikacji)– Patroni naszych ulic (krótkie opracowania)– Kamienie pamięci (pamięć o lokalnych bohaterach)– Festiwal komiksów– Historia w kolorach (dzieje Polski i Polaków dla najmłoszych)– Akcje rocznicowe

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych – 1 marca Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów – 24 marca Pokaż, że pamiętasz! – 1 sierpnia Zapal światło wolności – 13 grudnia

dla nauczycieli„Zmagania o niepodległość i jej granice (lata 1768–1921) oraz odbudowa struktur Państwa Polskiego” (cykl szkoleń) „Dzieje polskiej emigracji niepodległościowej 1939–1989”

dla uczniów– V Turniej Debat Historycznych (debata oksfordzka)– Turniej Gwiaździstej Eskadry (turniej gier planszowych)– BohaterOn (wysyłanie kartek do powstańców warszawskich)– „Łączka” i inne miejsca poszukiwań– Konkurs „Niezwyciężeni 1918. Ofiary totalitaryzmów”– Projekt „O tym nie można zapomnieć…”– Konkurs „Nie jestem żadną bohaterką”. Irena Sendlerowa na tle historii II

wojny światowej– Konkurs „W kręgu poezji łagrowej więźniarek KL Ravensbrück”– Konkurs „Do broni – Postawy i losy ziemian w trakcie II wojny światowej”– Konkurs „Sprzączki i guziki z orzełkiem ze rdzy...”– Konkurs „Epizody z najnowszej historii Polski w komiksie”– Konkurs „Policjanci w służbie historii” (dla uczniów policyjnych klas

mundurowych)– Konkurs „Żołnierze w służbie historii” (dla uczniów wojskowych klas

mundurowych)

Więcej infirmacji nt. ogólnopolskich konkursów i projektów edukacyjnych IPN w roku szkolnym 2019/2020: ipn.gov.pl (zakładka „edukacja”)



projekty o

góln

opolskie

30

Instytut Pamięci NarodowejBiuro Edukacji Narodowej

Oddział w Lublinie

20–086 Lublin, ul. Wodopojna 2tel. 81 53 63 467, faks 81 53 63 462

www.ipn.gov.pl

Znajdziesz nas również:

IPN.Lublin

lubelskiIPN

IPN.Lublin

Oferta edukacyjna - lublin.ipn.gov.pl · Polskie Siły Zbrojne podczas II wojny światowej •...

Documents

Transcript of Oferta edukacyjna - lublin.ipn.gov.pl · Polskie Siły Zbrojne podczas II wojny światowej •...