Odlewnictwo polskie w roku 2007 doc. dr inż. Jerzy Tybulczuk

Instytut Odlewnictwa Kraków

Odlewnictwo polskie Odlewnictwo polskie w roku 2007w roku 2007

doc. dr inż. Jerzy Tybulczukdoc. dr inż. Jerzy Tybulczuk

Wszelkie prawa zastrzeżone. Powielanie i rozpowszechnianie, zarówno w całości jak i w części, nie może dokonane bez

pisemnej zgody Instytutu Odlewnictwa.


Ilość odlewni w Polsce szacuje się na ok. 390 zakładów

(łącznie z małymi zakładami rzemieślniczymi o niewielkiej produkcji i zatrudnieniu od kilku do kilkunastu osób*/)

w tym: - 180 odlewni żeliwa, - 36 odlewni staliwa, - 245 odlewni metali nieżelaznych.

*/ ich udział w całkowitej ilości odlewni i całkowitej produkcji przedstawiają slajdy 28 i 29


Rozmieszczenie odlewni w Rozmieszczenie odlewni w PolscePolsce

Szacunkowa ilość odlewni w Polsce ok. 390 zakładów(łącznie z małymi zakładami rzemieślniczymi).


Udział województw w całkowitej Udział województw w całkowitej produkcji produkcji

odlewów w Polsceodlewów w Polscepomorskie

1,9 %zachodnio-pomorskie

2,0 %

lubuskie3,1 %

wielkopolskie

22,4 %

dolnośląskie11,8 %

opolskie2,4 % śląskie

21,1 %

małopolskie8,7 %

podkarpackie10,9 %

lubelskie1,0 %

świętokrzyskie5,8 %

mazowieckie1,3 %

podlaskie0,3 %

warmińsko-mazurskie2,1 %

kujawsko-pomorskie

2,8 %

łódzkie2,4 %

Całkowita produkcja odlewów:862 tys.ton


Udział województw w całkowitym Udział województw w całkowitym zatrudnieniuzatrudnieniu

w polskich odlewniach w polskich odlewniach

lubelskie0,8 %

podlaskie0,4 %

warmińsko-mazurskie2,3 %

pomorskie1,0 %

zachodnio-pomorskie

2,8 %

wielkopolskie

18,6 %lubuskie3,0 %

dolnośląskie7,1%

opolskie6,0 %

kujawsko-pomorskie

2,8 %mazowieckie

4,3 %

łódzkie4,9 %

świętokrzyskie7,5 %

śląskie20,7 %

małopolskie8,3 %

podkarpackie9,5 %

Całkowite zatrudnienie: 24,5 tys.pracowników


Stan własnościowy polskich Stan własnościowy polskich odlewni odlewni

(wg danych z 363 odlewni)(wg danych z 363 odlewni)

W ostatnich latach obserwuje się systematyczny:

- spadek udziału przedsiębiorstw państwowych (z ok. 18% w roku 1996 do 5,5 % w roku 2007),

- wzrost ilości spółek akcyjnych, spółek z o.o. i spółek cywilnych.


Struktura kapitałowa polskich odlewni (wg danych z 286 odlewni)

Odlewnie posiadające 100% kapitału zagranicznego dają ok. 51,6% całkowitej produkcji odlewów w Polsce


Wielkość produkcji odlewów w Polsce w 2007 r.

i zmiany w stosunku do 2006 r.

*/ dane szacunkowe (z uwagi na brak danych z wielu małych odlewni produkujących odlewy ze stopów metali nieżelaznych, zwłaszcza ze stopów Cu)**/ bez firmy BREMBO POLAND Sp. z o.o. w Dąbrowie Górniczej

Tworzywo odlewu

Produkcja w tonach % zmian2007/2006r

2006r*/ 2007r

Odlewy z żeliwa szarego i stopowego 434000 518000 19,4

Odlewy z żeliwa sferoidalnego 132000 147300 11,6

Odlewy z żeliwa ciągliwego 24400 18200 -25,4

Odlewy staliwne 60 800 65 500 7,7

Razem odlewy ze stopów żelaza 651200 749000 15,0

Odlewy ze stopów miedzi**/ 7400 7400 0,0

Odlewy ze stopów aluminium 205600 210000 2,1

Odlewy ze stopów cynku 11400 11200 -1,8

Odlewy z innych stopów metali nieżelaznych (w tym stopy Mg) **/ 1200 1400 16,7

Razem odlewy ze stopów metali nieżelaznych 225600 230000 2,0

RAZEM ODLEWY ZE STOPÓW ŻELAZA I METALI NIEŻELAZNYCH 876800 979000 11,7


Wielkość produkcji odlewów w Polsce i zmiany w ostatnim dziesięcioleciu

Produkcja odlewów łącznie ze stopów żelaza i metali nieżelaznych w 2006 roku wyniosła ok. 876 800 ton i

była wyższa o 6 % w stosunku do produkcji w roku 2005.

• 18-te miejsce w produkcji światowej (udział 1%)• 6-te miejsce w produkcji krajów UE (udział 5,3%)

Wartość sprzedaży w 2007 r.: ok. 5100 mln zł

Zmiany w ostatnim roku: Polska: wzrost 4,2% Świat: wzrost 7,3% Kraje UE: wzrost 3,5% Zmiany w ostatnim dziesięcioleciu: Polska: wzrost 13,8% Świat: wzrost 27%

W krajach UE w ostatnich trzech latach wzrost produkcji: 3,6%

*/ bez firm zagranicznych produkujących w Polsce felgi aluminiowe**/ bez firmy BREMBO POLAND Sp. z o.o. w Dąbrowie Górniczej

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1998 1999*/ 2000*/ 2001*/ 2002 2003 2004 2005**/ 2006**/ 2007

lata

tys.ton

całkowita wielkość produkcji odlewów linia trendu


Produkcja odlewów z żeliwa szarego i stopowego w Polsce

Wielkość produkcji w 2006 r.431 000 ton

Wartość sprzedaży w 2006 r.ok. 1320 mln zł

Wzrost w stosunku do 2005 r.ok. 0,7%

Spadek w ostatnim dziesięcioleciuok. 15,1%

Zmiany:Świat: w ostatnim roku - wzrost 5,9% w ostatnim dziesięcioleciu - wzrost 7,7% Kraje UE: w ostatnim roku niewielki - wzrost 0,1% w ostatnich trzech latach - spadek 3,6% */ dane wstępne

*/ dane wstępne


Produkcja odlewów Produkcja odlewów z żeliwa sferoidalnego w Polscez żeliwa sferoidalnego w Polsce

Wielkość produkcji w 2006 r.: 129 400 ton

Wartość sprzedaży w 2006 r.: ok. 580 mln zł

Wzrost w stosunku do roku 2005 r. 15,5%

Wzrost w ostatnim dziesięcioleciu 64,8%

Zmiany:Świat: w ostatnim roku wzrost: 7,4% w ostatnim dziesięcioleciu wzrost: 54,8% Kraje UE: w ostatnim roku wzrost: 8,0% w ostatnich trzech latach wzrost: 13,9%

*/ dane wstępne

*/ dane wstępne


Produkcja odlewów z żeliwa ciągliwego w Produkcja odlewów z żeliwa ciągliwego w Polsce Polsce

Wielkość produkcji w 2006 r:24 360 ton

Wartość sprzedaży w 2006 r:ok. 180 mln zł

Wzrost w ostatnim roku :13,3%

Spadek w ostatnim dziesięcioleciu: 6,0 %

Zmiany:Świat: w ostatnim roku spadek: 29,3% w ostatnim dziesięcioleciu spadek: 35,6% Kraje UE: w ostatnim roku wzrost: 1,4% w ostatnich trzech latach spadek: 13% **/bez Przedsiębiorstwa Produkcyjno Handlowo Usługowego "WIKTORYJKA" w Zawierciu

**/ dane wstępne


Produkcja odlewów staliwnych Produkcja odlewów staliwnych w Polscew Polsce

Wielkość produkcji w 2006 r.:59 500 ton

Wartość sprzedaży w 2006 r.:ok. 620 mln zł

Spadek w stosunku do 2005 r.: 1,8%

Spadek w ostatnim dziesięcioleciu: 24,9%

Zmiany: Świat: w ostatnim roku - wzrost: 15,3% w ostatnim dziesięcioleciu - wzrost: 42,3% Kraje UE: w ostatnim roku - wzrost: 5,7% w ostatnich trzech latach - wzrost: 11,5%

Trendy w produkcji odlewów staliwnych w poszczególnych krajach są spadkowe, jednak wzrost w ostatnich latach o ok.2 mln ton odlewów staliwnych w Chinach ma zasadniczy wpływ na wskaźnik wzrostu całkowitej światowej produkcji odlewów staliwnych

*/ dane wstępne */ dane wstępne


Produkcja odlewów ze stopów metali nieżelaznych (głównie Al) w Polsce

Wielkość produkcji w 2006 r.:225,6 tys. ton

Wartość sprzedaży w 2006 r:ok. 2400 mln zł

Wzrost w ostatnim roku ok. 6,1%

W ostatnim dziesięcioleciu ponad trzykrotny wzrost

Zmiany:Świat: w ostatnim roku - wzrost: 11,9% w ostatnim dziesięcioleciu - wzrost: 75,4% Kraje UE: w ostatnim roku - wzrost: 3,7% w ostatnich trzech latach - wzrost: 4,2%

*/ wielkość produkcji bez firm zagranicznych produkujących w Polsce felgi aluminiowe **/dane wstępne


Udział tworzyw w całkowitej produkcji odlewów w Polsce w 2006 roku

Zmiany w produkcji w ostatnich latach: wzrost udziału odlewów ze stopów metali nieżelaznych, wzrost udziału odlewów z żeliwa sferoidalnego..Jednak pomimo systematycznego wzrostu udział ten jest nadal bardzo niski (15%). W krajach UE wynosi ok. 30%. spadek udziału odlewów z żeliwa szarego, stopowego i ciągliwego.

odlewy z żeliwa sferoidalnego

15,1%

odlewy staliwne 6,9%

odlewy z żeliwa ciągliwego

2,8%

odlewy ze stopów metali nieżelaznych

25,7%

odlewy z żeliwa szarego i stopowego

49,5%


Udział tworzyw w całkowitej produkcji odlewów w Polsce, krajach UE i świecie

Najwyższe wskaźniki udziału odlewów z żeliwa sferoidalnego mają kolejno: Norwegia 50%, Portugalia 50%, Szwajcaria 45%, Finlandia 44%, Hiszpania 42%, Francja 41%.

W dalszej kolejności są m.in. USA 33%, Wlk.Brytania 29%; Niemcy 29%, Japonia 29%, Chiny 24%, Brazylia 21%, a np.Polska 16%; Czechy 10%, Rosja 10%, Rumunia 7%; Ukraina 4%; Białoruś 4%.


Zmiany wielkości produkcji i eksportu Zmiany wielkości produkcji i eksportu odlewówodlewów

w latach 1997-2006 w latach 1997-2006Wielkość eksportu w 2006 r:

426,9 tys.tonw tym: 258 tys.ton odlewów ze stopów żelaza,

168,9 tys.ton ze stopów metali

nieżelaznych

Udział eksportu w całkowitej produkcji: 49,5%

Wartość eksportu: ok. 2800 mln zł

Szacuje się, że eksport odlewów z Polski do krajów UE wynosi

ok. 97% całego eksportu


Zmiany wielkości eksportu odlewów w podziale na branże odbiorców

(według danych reprezentujących 90% całkowitego eksportu)

W 2003 roku ok 55% całego eksportu stanowiły odlewy

dla przemysłu motoryzacyjnego

Szacuje się, że eksport odlewów

z Polski do UE wynosi ok. 97% całego eksportu

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

260

280

300

320

340

360

380

1994 1995 1996 1997 1998 1999*/ 2000*/ 2001*/ 2002 2003 2004

lata

Eks

port

w

ty

s.to

n

Armatura przemysłowa Maszyny i urządzeniaPrzemysł okrętowy MotoryzacjaBudownictwo RolnictwoPozostali odbiorcy


Udział technologii w produkcji odlewów Udział technologii w produkcji odlewów z żeliwa szarego i stopowegoz żeliwa szarego i stopowego

W odlewniach żeliwa szarego i stopowego najczęściej stosuje się formowanie ręczne (29,9%) i w liniach automatycznych (26,1 %), a następnie

formowanie odśrodkowe (ok. 20,1%) i maszynowe ( ok. 15,4% ).

Pozostałe technologie 0,3%

Odlewanie odśrodkowe 20,1%

Odlewanie kokilowe 8,2%

Formowanie w liniach automatycznych

26,1%

Formowanie maszynowe 15,4%Formowanie ręczne

29,9%


Udział technologii w produkcji odlewów z żeliwa Udział technologii w produkcji odlewów z żeliwa

sferoidalnegosferoidalnego

Większość odlewów z żeliwa sferoidalnego wykonuje się w największych krajowych odlewniach, stąd też odlewy te wykonywane są głównie w liniach automatycznych (t.j. 76,5 % całkowitej

produkcji odlewów z żeliwa sferoidalnego). Udział formowania ręcznego w 2006 roku wyniósł 11,1 % i był niższy niż w roku poprzednim (t.j. w 2005 roku wyniósł 17,5 %).


76,5%

Inne technologie 0,6%

Formowanie ręczne 11,1%

Formowanie maszynowe 11,8%


Udział technologii w produkcji Udział technologii w produkcji odlewów z żeliwa ciągliwegoodlewów z żeliwa ciągliwego

Najbardziej nowoczesną metodę formowania stosują odlewnie żeliwa ciągliwego gdzie ponad 83 % odlewów wykonuje się w liniach automatycznych. Pozostałe

formy wykonuje się na maszynach formierskich ( 16,7 % ).

Formowanie maszynowe

16,7%

Formowanie w liniach

automatycznych 83,3%


Udział technologii w produkcji odlewów Udział technologii w produkcji odlewów staliwnychstaliwnych

W odlewniach staliwa prawie dwie trzecie form (65,2 %) wykonywanych jest ręcznie; 30,6 % formuje się maszynowo, 2,7 % w liniach automatycznych,

a 1,5% to odlewy wykonywane metodą traconego wosku (formowanie precyzyjne).


2,7%

Formowanie precyzyjne

1,5%

Formowanie ręczne

65,2%

Formowanie maszynowe

30,6%


Udział technologii w produkcji odlewów Udział technologii w produkcji odlewów ze stopów metali nieżelaznychze stopów metali nieżelaznych

Stopy Al

Odlewanie ciśnieniowe

25,0%

Pozostałe technologie

0,3%

Odlewanie niskociśnieniowe

12,8%

Formowanie ręczne 0,4%

Odlewanie kokilowe

61,5%


Udział technologii w produkcji odlewów Udział technologii w produkcji odlewów ze stopów metali nieżelaznych (c.d.)ze stopów metali nieżelaznych (c.d.)

W odlewniach stopów aluminium większość odlewów wykonuje się w kokilach (t.j . ok. 61,5 %), następnie technologią odlewania ciśnieniowego (25%) i niskociśnieniowego (ok. 12,8 % ).

Większość odlewów ze stopów cynku wykonuje się w maszynach ciśnieniowych (t.j. 85,1 %) i w kokilach (t.j. 14,8% ). Pozostałe (t.j. 0,1 % ) to formowane ręcznie i odlewane odśrodkowo.

Odlewy z mosiądzu wykonuje się najczęściej w kokilach (t.j. 52,9 % całkowitej produkcji). Znaczna część odlewana jest technologią odlewania pod niskim ciśnieniem (17,7 %), odlewania odśrodkowego (13,4 %), w formach wykonywanych ręcznie (7,9 %), odlewania ciśnieniowego (4,3 %) i innych.

Najniższy poziom techniczny reprezentują odlewnie produkujące odlewy z brązu, które odlewa się przeważnie w małych odlewniach, gdzie formy wykonywane są ręcznie t.j. 47,2 %. Znaczna część t.j. 31,1 % wykonywana jest technologią odlewania ciągłego i półciągłego. Pozostałe 21,7 % to odlewy wykonywane innymi technologiami (t.j. odśrodkowo, maszynowo, kokilowo i metodą traconego wosku).


Zatrudnienie w odlewniach krajowychZatrudnienie w odlewniach krajowychw latach 2002 - 2006w latach 2002 - 2006

Zatrudnienie w 2006 r.: ok. 24,5 tys.

Spadek w stosunku do 2005 r.

ok. 1,2%

Spadek w ostatnich 5-ciu latach

ok. 6,8%


Udział poszczególnych grup odlewni Udział poszczególnych grup odlewni

(w zależności od zatrudnienia)(w zależności od zatrudnienia) w całkowitej ilości odlewniw całkowitej ilości odlewni

Sektor MSP to ok. 93% wszystkich odlewni


0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

Odlew niezatrudniające

<50 osób

Odlew niezatrudniające51-100 osób

Odlew niezatrudniające101-250 osób

Odlew niezatrudniające

251-1000 osób

Odlew niezatrudniające>1000 osób

Produkcja w tys.ton

Wielkość produkcji w odlewniach Wielkość produkcji w odlewniach w zależności od zatrudnieniaw zależności od zatrudnienia

Sektor MSP : 47,3% całkowitego zatrudnienia 43,1% całkowitej produkcji odlewów


Zmiany wydajności w odlewniach krajowych w latach 1997 – 2006

Średnia wydajność w odlewniach UE: 56 ton/zatrudnionego/rok, a w odlewniach stopów żelaza jest jeszcze wyższa i przekracza (np. w takich krajach jak Niemcy, Francja i Włochy) 100 ton/zatrudnionego/rok

*/ dane wstępne


Urządzenia do topienia Urządzenia do topienia

(według danych statystycznych)(według danych statystycznych)

Przedstawione dane reprezentują 76% (660 tys.ton) całkowitej produkcji odlewów (nie wszystkie odlewnie które przekazały sprawozdania statystyczne wypełniły dane dotyczące topienia) stąd też należy je traktować szacunkowo.


Nakłady poniesione w przemyśle odlewniczym w latach Nakłady poniesione w przemyśle odlewniczym w latach 2004 - 2006 2004 - 2006

oraz planowane na lata 2007-2008 oraz planowane na lata 2007-2008 (wg danych ze 156 odlewni reprezentujących ok. 71% całkowitej produkcji)(wg danych ze 156 odlewni reprezentujących ok. 71% całkowitej produkcji)

Nakłady inwestycyjne w przemyśle odlewniczym w Polsce w 2006 r. wyniosły: 325,5 mln zł,a np. w Niemczech 500 mln Euro.


Poniesione nakłady B+R (dotyczące odlewnictwa) w Poniesione nakłady B+R (dotyczące odlewnictwa) w ramach grantów badawczych, projektów celowych oraz ramach grantów badawczych, projektów celowych oraz nakładów inwestycyjnych na urządzenia i aparaturę. nakładów inwestycyjnych na urządzenia i aparaturę.

Poniesione nakłady B+R w roku 2006: 11333,1 tys. zł.


Struktura kosztów produkcji odlewów Struktura kosztów produkcji odlewów w Polsce i wybranych krajach świataw Polsce i wybranych krajach świata

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Polska*/

Chiny

Meksyk

Brazylia

USA

materiały robocizna energia amortyzacja pozostałe koszty

*/ Struktura kosztów grupy wybranych odlewni samodzielnych (tj. odlewni nie będących wydziałami większych przedsiębiorstw) reprezentujących 40% całkowitej produkcji


Wynagrodzenie w przemyśle odlewniczym Wynagrodzenie w przemyśle odlewniczym

w Polsce i w wybranych krajach świataw Polsce i w wybranych krajach świata

Źródło: AFS (American Foundry Society Inc. By Stratecasts Inc) METALCASTING FORECAST & TRENDS 2005*/ Badania własne

przemyśle odlewniczym

Kraj

Koszt robocizny w

(stawka godzinowa z premią w dolarach)

Meksyk 2,20

Brazylia 3,60

POLSKA*/ 5,5

Korea 7,0

Hiszpania 10,6

Kanada 16,00

Wlk.Brytania 20,2

Francja 20,4

Włochy 18,2

USA 23,0

Japonia 23,0

Niemcy 33,3

Wlk.Brytania

0 5 10 15 20 25 30

Meksyk

Brazylia

POLSKA*/

Korea

Hiszpania

Kanada

Francja

Włochy

USA

Japonia

Niemcy

kraj

$ / godz


Wynagrodzenie w polskim przemyśle Wynagrodzenie w polskim przemyśle odlewniczym odlewniczym (w wybranych województwach)(w wybranych województwach)

Źródło: badania własne

Do wyliczeń przyjęto roczny wymiar czasu pracy wg Dwutygodnika "Ubezpieczenia i Prawo Pracy" nr 2 z 10.01. 2005 r. wynoszący w 2005 r.: 2016 godzin

0 5 10 15 20 25

mazowieckie

wielkopolskie

pomorskie

dolnośląskie

śląskie

małopolskie

podkarpackie

lubelskie

łódzkie

lubuskie

Koszt średni

województwo

zł / godz

Województwa Koszt robocizny w krajowym

przemyśle odlewniczym (stawka godzinowa z premią w zł )

mazowieckie 19,35

wielkopolskie 16,07

pomorskie 15,48

dolnośląskie 14,88

śląskie 14,58

małopolskie 13,69

podkarpackie 13,10

lubelskie 11,90

łódzkie 11,01

lubuskie 10,71

Koszt średni 12,20

Odlewnictwo polskie w roku 2007 doc. dr inż. Jerzy Tybulczuk

Documents

Transcript of Odlewnictwo polskie w roku 2007 doc. dr inż. Jerzy Tybulczuk