O METODOLOGII BADAN ZJAWISK PARAPSYCHICZNYCH … · 1 in»ynier elektronik. 2 Dr zyki ... Metody...

O METODOLOGII BADA� ZJAWISKPARAPSYCHICZNYCH

czyliczego nauka mo»e nauczy¢ si¦ od paranauki?

Michaª K. Urba«ski

Wydziaª Fizyki

Politechnika Warszawska

Pogranicza nauki: Protonauka-Paranauka-PseudonaukaLUBLIN 2007

ZAGADNIENIA Pomiar

Przedstawi¦ swoj¡ tez¦ wyst¦puj¡c w podwójnej roli: jako

1 pracownik nauki akademickiej,2 badacz (prywatny) parapsychologii.

czyli jako ten, który przeszedª przez granic¦ nauki i:

znalazª si¦ w parapsychologii,

czyli w dziedzinie, wiedzy uznanej za paranauk¦.

kryterium demarkacji { ???zale»y od decydentów.

O METODOLOGII BADA� ZJAWISK PARAPSYCHICZNYCH czyli czego nauka mo»e nauczy¢ si¦ od paranauki? Urba«ski

ZAGADNIENIA Pomiar

Ta sytuacja ma przynajmniej cztery "wady":

1 nikogo aktualnie nie reprezentuj¦,nie ma odpowiedniej instytucji badawczej,nie ma pieni¦dzy,nie ma zezwolenia siª politycznych,...

2 nie jestem "czystym" reprezentantem parapsychologiibo jestem nadmiernie ska»ony przez nauk¦ akademick¡ i jejmetody.

3 pozytywne mówienie o zjawiskach paranormalnych w gronieortodoksyjnych naukowców jest ryzykowne.

4 mog¦ sobie tylko pogada¢

a do tego:Mam 15 minut na przedstawienie problemów b¦d¡cych sporemod setek lat.

Jestem wi¦c w beznadziejnej sytuacji


ZAGADNIENIA Pomiar






a do tego:

Mam 15 minut na przedstawienie problemów b¦d¡cych sporemod setek lat.



ZAGADNIENIA Pomiar






a do tego:Mam 15 minut na przedstawienie problemów b¦d¡cych sporemod setek lat.



ZAGADNIENIA Pomiar

Plan:

1 Par¦ sªów o sobie.2 Jak nauczy¢ si¦ fruwa¢ { czyli parapsychiczne operacje

poznawcze,3 Pomiary elektryczne - sprawdzanie prawa Ohma prawem

Ohma,4 Prapsychiczne operacje poznawcze - badanie psychicznego

psychicznym,5 Wymiary astralne a wymiary geometryczne,6 Teoria pomiarów


ZAGADNIENIA Pomiar

Kim jestem1 in»ynier elektronik.2 Dr �zyki (doktorat dotyczyª kwantowej teorii ciaªa staªego).3 Aktualna tematyka bada«: matematyczna teoria pomiarów:

Metody zbiorów rozmytych, topologiczna teoria pomiarów.4 Parapsychologia:

1976-86 v-prezes Polskiego Towarzystwa Psychotronicznego ds.Bada« naukowych.1982-92 wykªady i treningi do przedmiotu fakultatywnego"Filozo�a psychotroniki" dla Wydz.Psychologii UW.1984-2004 wspóªpraca z dr M.Sokolik z wydz. NaukSpoªecznych Stosowanych UW


ZAGADNIENIA Pomiar

Punkt wyj±cia musi jaki± by¢:

Wszystko zale»y od punktu wyj±cia,a punkt wyj±cia jest dogmatem, który:

1 nie podlega empirycznej wery�kacji, ale:2 jest podstaw¡ metody naukowej i okre±la zasady prowadzenia

bada«3 wyznacza kryteria prawdy,4 okre±la co jest "naturalne".

Trzeba wi¦c "grzeba¢"w punkcie wyj±cia


ZAGADNIENIA Pomiar

Podstawowe tezy �lozo�czne

dotycz¡ dwóch aspektów procesu poznania:

1 Operacyjnego: metody badania wszelkich zjawisk musz¡korzysta¢ z operacji poznawczych maj¡cych tak¡ sam¡ natur¦jak badane zjawiska, czyli:a) do badania zjawisk �zycznych wykorzystujemy operacje

�zyczne,b) do badania zjawisk parapsychicznych musz¡ by¢ u»yte

parapsychiczne operacje poznawcze,c) dla poznania zjawisk duchowych niezb¦dne sa czynno±ci

(metody) duchowe.

2 Strukturalnego: natura obserwowanych obiektów okre±lonajest strukturalnie a nie analitycznie."Mocny strukturalizm":natura wszelkiego bytu jest strukturalna i systemowa.Struktura jest pierwotna w stosunku do elementów (cz¦±ciskªadowych).


ZAGADNIENIA Pomiar

OPERACJONIZM, o którym bed¦ mówiªnie jest Bridgmanowski - raczej jak u Piaget'a:

1 na pytanie o istnienie bytu odpowiadam:zale»y od metody poznawczej,

2 bli»ej Platona ni» Arystotelesa,3 bli»ej reltywizmu ni» meta�zyki,4 ale nie postmodernizm chcia» blisko socjologii wiedzy,5 prawa moralne jak prawa �zyki.

STRUKTURALIZM { systemowy:istnienie { sytemowe,poznanie { system poznawczy,poznanajemy relacje (struktury), czyli metoda badawcza mastruktur¦.przyczynowo±¢ struktutalna ("nasiona losu"),odwzorownie jest poj¦ciem pierwotnym (kategoriebezobiektowa), zbiór { wtórnym.


ZAGADNIENIA Pomiar

Podstawowe zaªo»enia dotycz¡ce relacji nauka-paranauka:

1 Paranauki (parapsychologia, medycyna niekonwencjonalna,astrologia itd.) maj¡ swoja metod¦, wªa±ciw¡ dla tej dziedzinyrzeczywisto±ci, która si¦ zajmuj¡.

2 Badania metodami naukowymi zjawisk paranormalnych niedaªy pozytywnych wyników z powodu nieadekwatno±cistosowanych przez naukowców metod badawczych,(przykªad opisu bª¦dnej metodologii zawiera ksi¡»ka J.Taylora, "Nauka i zajawiska nadnaturalne" , 1990).

3 Zjawiska pananormalne musz¡ by¢ badane operacjamiparanormalnymi, których trzeba si¦ nauczy¢(patrz: L. LeShan,"�wiat jasnowidzów", 1992).

4 Aby pozna¢ granice nauki i skorzysta¢ pozytywnie z paranauktrzeba pozna¢ to, co znajduje si¦ poza granica nauki.Wymaga to jednak nabycie praktycznych umiej¦tno±ciparapsychicznych, astrologicznych, bioenergoterapeutycznych,itd.


ZAGADNIENIA Pomiar

Od czego zacz¡¢ badania:

1 Ka»dy kto chce by¢ �zykiem musi nauczy¢ si¦ �zyki:praktycznie i teoretycznie.

2 Ka»dy kto chce by¢ parasychologiem musi nauczy¢ si¦parapsychologii:praktycznie i teoretycznie.


ZAGADNIENIA Pomiar

Bª¦dy Taylora:1 epistemologiczne: metoda �zykalistyczna: obietywne to co

niezale»ne od ±wiadomo±ci - to zaªo»enie jest sprzeczne znatur¡ zjawisk parapsychicznych

2 metodologiczne: zwi¡zaª si¦ z bazarowymi sztukmistrzamitypu Geller zamiast wspóªpracowa¢ z profesjonalnymi,laboratoriami

3 ontologiczne: wªasno±ci bytów �zycznych sa liczbowe(badania ilo±ciowe) a zjawiska s¡ czasoprzestrzenne.

Prof. Taylor niestety nie chciaª nauczy¢ si¦ parapsychologii.

natomiast:LeShan pokazuje opisuje naukowiec mo»e uczy¢ si¦ metodparapsychicznych.


ZAGADNIENIA Pomiar

Problemy naukowego badania zjawisk parapsychicznych:

1 Pomiar narz¦dziami zbudowanymi na podstawie teorii:wªasno±ci elektryczne mierzymy przyrz¡dami elektrycznymi,

2 metody badania zjawisk parapsychicznych powinny by¢parapsychiczne { psychiczne bada si¦ psychicznym,

3 metoda badawcza "rozpina" przestrze« zdarze«, przestrze« wktórej umiejscawiamy (widzimy) zdarzenia,przestrze« { mapa rzeczywisto±ci,

4 interpretacja wyników pomiarów zale»y od zaªo»onej teorii,5 statystyczne naci¡ganie - dowolno±ci w testowaniu hipotez,


ZAGADNIENIA Pomiar

Przykªady metody badawczej.W badaniach �zycznych:

Napi¦cie mierzy si¦ woltomierzem a nat¦»enie pr¡du {amperomierzem.Siª¦ siªomierzem a mas¦ wag¡.Zjawiska elektryczne mierzy si¦ urz¡dzeniami elektrycznymi, prawoOhma sprawdza si¦ prawem Ohma.�wiat namacalny bada si¦ cielesnym macaniem.

Badania parapsychiczne:

zjawiska parapsychiczne moga by± kontrolowalne jedynieparapsychicznie, zjawiska duchowe obserwuje si¦ duchowo.czyli { pomiar �zyczny - nie daje adekwatnej reprezentacji zjawiskparapsychicznych.


ZAGADNIENIA Pomiar

Pomiary elektryczne

Amperomierz - odzwierciedla wªasno±ci elektromagnetycznebadanych obiektów:


ZAGADNIENIA Pomiar

Wery�kacja prawa Ohma


ZAGADNIENIA Pomiar

AMPEROMIERZ - mierzy pr¡d

VOLTOMIERZ - Ampromierz szeregowo poª¡czony z rezystorem iwyskalowany wg. wzoru

U = i ·R (1)

Woltomierz ma "wbudowane" prawo Ohma

jest to zasada pomiaru ka»dej wielko±ci �zycznej:przyrz¡d badawczy "odzwierciedla" prawa �zyki (knowledgedesign).


ZAGADNIENIA Pomiar

Napi¦cie mo»na mierzy¢ elektrostatycznie{ ale zawsze prawa �zyki nale»y interpretowa¢ wzgl¦dniea nie absolutnie: bowiem mierzymy wzgl¦dem wzorca (wzgl¦dnieilo±ciowo i jako±ciowo).

Dziaªanie Amperomierza:

−→F = I

−→l ×

−→B

Ale co to jest−→B :

A to co± takiego co dziaªa siª¡ na poruszaj¡cy si¦ ªadunek:

Aby sprawdzi¢ wzór na siª¦ Lorentz'a Ampera musimy zmierzy¢pr¡d amperomierzem dziaªaj¡cym na podstawie tego wzoru.

prawo �zyki "skonstruowane" w przyrz¡dzie jest prawem

przyrody bo mo»e sªu»y¢, do zbudownia przyrz¡du, który

mo»e odzwierciedla¢ ten "aspekt" rzeczywisto±ci w

przyrz¡dzie


ZAGADNIENIA Pomiar

Badanie zjawisk parapsychicznych:

Przykªad: Psychokineza { wpªyw ±wiadomo±ci (psychiki) nazjawiska �zyczne:Wery�kacja zjawiska dwie metody:

1) sprawdzamy wszystkie pola (oddziaªywania) �zyczne iszukamy oszustwa, zakªócamy eksperyment,

2) parapsychicznie kontrolujemy zjawisko przy pomocyjasnowidzów i mediów.

Problem bada« naukowych nad zjawiskami para-{ "prawo Kubusia Puchatka":

im bardziej krytycznie naukowcy badaj¡ zjawiskoparapsychiczne

tym bardziej ono znika

jest tak { bo psychiczne jest psychiczne.


ZAGADNIENIA Pomiar

Zjawisko psychokinezy, cd.:zjawisko parapsychiczne zale»y (z natury zjawiska psychicznego) odpsychicznego nastawienia - odziaªywania parapsychiczne dotycz¡wszytskich badaczy.

Na "wpªyw stanu psychiki na zjawiska �zyczne",wpªyw maj¡:

medium wywoªujace zjawisko

widzowie - ich oczekiwania i nastawienia

duchy

aby zbada¢ zjawisko trzeba obserwowa¢ wszystkie czynnikiparapsychicznie.

Je±li pod wpªywem sceptycyzmu obserwatorów zjawiskoparapsychiczne nie wyst¡pi { to jest efekt parapsychiczny.


ZAGADNIENIA Pomiar

Rozpinanie czasoprzestrzeni

X - o± x{ów { wyniki pomiarów poªo»enia,T - o± czasu { wyniki pomiarów zegarkim.Czasoprzestrze« { przestrze« zdarze«:Produkt kartezja«ski: T ×X.

Czasoprzestrze« reprezentuje stany linjki i zegarka.X { reprezentuje stany linijkiT { reprezentuje stany zegarka.


ZAGADNIENIA Pomiar

Czy psychika jest czasoprzestrzenna?

Psychika jest psychiczna i musi by¢ badana narz¦dziamipsychicznymi.Jasnowidzenie { metoda odwzorowywani stanów psychicznych wstanach psychicznych.Przestrze« dla reprezentowania stanów psychicznych { astral.

Udziaª pod±wiadomo±ci w poznawaniuwymiarów astralnych { podstawowy problem praktyczny.


ZAGADNIENIA Pomiar

Dusza nie jest zamkni¦ta w puszce ciaªa:

Ciaªo o zamyka dusz¦ jedynie w wymiarach cielesnych (geometrii�zycznej)


ZAGADNIENIA Pomiar

Pomiar - odwzorowanie przyporz¡dkowuj¡ce obiektom liczby (lubinne struktury matematyczne)

f : X → Y (2)

X - zbiór obiektów empirycznych z relacjami (strukturaempiryczna);Y - liczby lub inna struktura reprezentuj¡ca wyniki pomiarów.

Zaªo»enia dotycz¡ce X zale»¡ od natury mierzonej wielko±ci.

B¦dziemy rozwa»a¢ struktury z porz¡dkiem i addytywnymdziaªaniem, czyli pomiary ekstensywne.

Pomiar jest odwzorowaniem w struktur¦ algebraiczn¡.


ZAGADNIENIA Pomiar

Teoria pomiaru

Dwa zagadnienia:1 istnienie reprezentacji czyli jakie warunki musi speªnia¢

struktura empiryczna, aby istniaª izomor�zm w struktur¦liczbow¡ (lub inn¡ struktur¦);

2 konstrukcja odwzorowania f opisuj¡cej pomiar.

Twierdzenie H�oldera (1901)

Je±li X jest grup¡ z porz¡dkiem liniowym i Archimedejskim toistnieje z dokªadno±ci¡ do staªej multiplikatywnej izomor�zm X wliczby rzeczywiste (z klasycznym dodawaniem i porz¡dkiem).


ZAGADNIENIA Pomiar

Reprezentacja danych pomiarowych

Jak reprezentujemy wyniki obserwacji:

model: "rozpi¦ty" na stanach pomiarowych,

oddziaªywania: "widzimy" to co jest "wbudowane" wprzyrz¡d pomiarowy.


ZAGADNIENIA Pomiar

Zastosowania teorii pomiarów w badaniach psychicznych

zale»y od czasu { a ten si¦ ko«czyco prawda uwa»am, »e nie ma czasu{ ale zegarki sa nieubªagane


ZAGADNIENIA Pomiar


zale»y od czasu { a ten si¦ ko«czy

co prawda uwa»am, »e nie ma czasu{ ale zegarki sa nieubªagane


ZAGADNIENIA Pomiar


zale»y od czasu { a ten si¦ ko«czyco prawda uwa»am, »e nie ma czasu

{ ale zegarki sa nieubªagane


ZAGADNIENIA Pomiar


zale»y od czasu { a ten si¦ ko«czyco prawda uwa»am, »e nie ma czasu{ ale zegarki sa nieubªagane


ZAGADNIENIA Pomiar

Czego si¦ mo»na nauczy¢ od paranauk:

za nim si¦ zacznie badania parapsychiczne.

trzeba si¦ nauczy¢ umiejetno±ci "parapsychicznych"

analogicznie jakaby uprawia¢ �zyk¦ nale»y si¦ nauczy¢ �zyki.


ZAGADNIENIA Pomiar

Kilka Publikacji:1 M. Urba«ski, "Pomiar w psychologii", w: "Metody

Psycho�zjologiczne w badaniach Psychologicznych", Red.:T.Sosnowski, K.Zimermann. PWN 1993.

2 M. Urba«ski, "O metodzie badawczej odmiennych stanów±wiadomo±ci", w: M.Sokolik red. "Wybrane zagadnieniaduchowo±ci". 2006.

3 Teoria pomiarów:M.K. Urbanski, J.Wasowski, Fuzzy Theory of Measurement,Measurement 2007,w druku.M. K. Urbanski, J.Wasowski, Fuzzy approach to the theory ofmeasurement inexactness, Measurement 34(2003) 61{74.


ZAGADNIENIA Pomiar

Dzi¦kuj¦ za uwag¦


O METODOLOGII BADAN ZJAWISK PARAPSYCHICZNYCH … · 1 in»ynier elektronik. 2 Dr zyki ... Metody...

Documents

Transcript of O METODOLOGII BADAN ZJAWISK PARAPSYCHICZNYCH … · 1 in»ynier elektronik. 2 Dr zyki ... Metody...