1

Styczeń/luty 2006

kocioł nr 2/206

2/206

marzec 2013

W NUMErzE:

Friedhelm Wiegelmann urodził się 24.05.1952 w Brilon.Z wykształcenia jest magistrem inżynierem elektrotechnikiem.przebieg kariery zawodowej1976–1978 — Działalność w dystrybucji dla instalacji elektrycznych w firmie SIEMENS w Bielefeld i Hannover.od 1.07.1978 — Wstąpienie do koncernu RWE (Elektrownia na węgiel brunatny Weisweiler/Niemcy).1980–1990 — Kierownik działu ds. pracy bloku i techniki elektrycznej (Elektrownia na węgiel kamienny i gaz Dettingen/Niemcy). 1990–2000 — Główny kierownik działu Produkcja/Technika/Remonty (Elektrow-nia na węgiel kamienny i gaz Dettingen/Niemcy).1993–1997 (dodatkowo) — Pełnomocnik ds. projektu dla budowy elektrowni z tur-binami gazowymi i parowym RWE AG (dla BASF w Ludwigshafen/Niemcy).

1997–2000 (dodatkowo) — Osoba odpowiedzialna za prowadzenie eksplo-atacji technicznej Elektrownia z turbinami gazowymi i parowym RWE AG (dla BASF w Ludwigshafen/Niemcy).1999–2001 (dodatkowo) — Prezes w Kon-sortium Zaoptrywanie w energię Opel (Rüsselsheim/Niemcy).2000–2005 — Kierownik działu Wytwarza-nie/Ciepło envia Mitteldeutsche Energie AG (Cottbus i Halle/Niemcy).2001–2012 (dodatkowo) — Prezes poza-etatowy GKB Gesellschaft für Kraftwerks-beteiligungen mbH.2005–2006 (dodatkowo) — Prezes pozaetatowy envia Elektrownia Bitterfeld- -Wolfen GmbH (Bitterfeld-Wolfen / Niem-cy).2006–2012 — Prezes ds. technicznych (Przewodniczący) envia THERM (wcześniej envia Elektrownia Bitterfeld-Wolfen) (Halle/Niemcy).

Nowy prezes EC „Będzin”Zarząd Elektrociepłowni „Będzin” S.A. informuje, że Rada Nadzorcza podjęła Uchwałę w sprawie powołania Prezesa Zarządu Elektrociepłowni „Będzin” S.A. VII kadencji. Prezesem Zarządu Spółki z dniem 20 marca 2013 roku został pan Friedhelm Wiegelmann.

Niech tegoroczna wiosna napełni nas spokojem, da siłę do pokonywania trudności i pozwoli z ufnością patrzeć w przyszłość.Wszystkim pracownikom Spółki zdrowych i radosnych Świąt Wielkanocnych, serdecznych spotkań w gronie rodziny i przyjaciół

życzą członkowie zarządu i rady Nadzorczej Elektrociepłowni „Będzin” S.a.

Energetyka — polska członkiem koalicji

na rzecz klimatu i Czyste-go powietrza

— Energetyka 2013 — ocenaaktualnej sytuacji w sekto-rze

— polsko-litewski pierścień energetyczny

— W lutym zużycie prądu było mniejsze o 9,5 proc.

— Wyniki produkcyjnei ekologiczne

str. 2–3

komunikaty — Wydarzenia— pomieszczenia

do wynajęcia— poznajemy nowych

pracownikówstr. 3

100 lat EC „Będzin” — Wspomnienia energetyczne„Mimo różnych odgłosów, każdy z festynów miał w sobie niepowta-rzalny klimat, i zapewne nie jeden z uczestników do dzisiaj te niedziel-ne energetyczne spotkania wspo-mina z sentymentem”.str. 4–5

Ekologia— Światowy Dzień ziemi— gdy klimat nam się ocieplistr. 6

informator— Symbole wielkanocne— Muzeum w Sosnowcu— rok 2013 rokiem

Juliana tuwima— Wiosna, ach to ty?— rozmowy niekontrolowanestr. 7–8

2 kocioł nr 2/206

Energetyka

wykonanie plan

NO2 123 367 kg 95 900 kg

SO2 301 753 kg 286 400 kg

CO2 23 882 kg 20 000 kg

Wyniki produkcyjne w lutymENErgia ElEktryCzNaProdukcja energii elektrycznej wyniosła 40 429 MWh brutto, w tym: 35 302 MWh w skojarzeniu oraz 5 127 MWh w kondensacji. Miesięczny plan sprzedaży został wykonany w 97,4 proc.

CiEpłOProdukcja ciepła wyniosła 351 014 GJ. Miesięczny plan sprzedaży ciepła został wykonany w 99,8 proc.

Emisja zanieczyszczeń

Notowania akcji Elektrociepłowni „Będzin” S.a.

polska członkiem koalicjina rzecz klimatu i Czystego powietrzaPolska jest pierwszym krajem UE z Europy Środkowo-Wschodniej, który został part-nerem Koalicji na Rzecz Klimatu i Czystego Powietrza. Jest to inicjatywa zarządzana przez Program Środowiskowy ONZ. Skupia państwa, które podejmują działania na rzecz ograniczania zanieczyszczeń wynikających z uwalniania rożnych gazów cieplarnianych do atmosfery, co ostatecznie wpływa na zmiany klimatu.Nie tylko CO2 powoduje zmiany klimatu, bar-dziej niebezpieczne są tzw. zanieczyszczenia krótkotrwałe, wśród których znajdują się m.in. metan, sadza i fluorowęglowodory. Te ostatnie nie tylko przyczyniają się do wzro-stu temperatury na Ziemi, ale mają również negatywny wpływ na zdrowie człowieka.

Właśnie po to, żeby ograniczać emisje tych zanieczyszczeń, została powołana Koalicja na Rzecz Klimatu i Czystego Powietrza. Koalicja powstała w lutym 2012 r. z ini-cjatywy USA i kilku innych państw oraz UNEP (Program Środowiskowy ONZ). Celem inicjatywy jest wzmocnienie działań globalnych w zakresie redukcji emisji krót-kotrwałych zanieczyszczeń powietrza.Europejskimi członkami Koalicji są: Komisja Europejska, Dania, Finlandia, Szwecja, Holandia, Niemcy, Austria, Francja, Włochy i Wielka Brytania. Polska jest pierwszym krajem członkowskim spośród państw Europy Środkowo-Wschodniej, który został partnerem Koalicji.Polska, jako sygnatariusz Konwencji klimatycznej od 1994 r., z nadwyżką reali-zuje zobowiązania wynikające z Protokołu z Kioto. Ograniczyliśmy emisję dwutlenku

węgla o 30 proc. przy zobowiązaniach na poziomie 6 proc. W celu zwiększenie efektywności podejmo-wanych przez administrację samorządową działań na rzecz poprawy jakości powietrza w polskich miast został opracowany Pro-gram Priorytetowy „KAWKA – Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektyw-ności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii”. W jego ramach Narodowy Fundusz Ochrony Śro-dowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przeznaczy 400 mln zł na programy popra-wy jakości powietrza. Dodatkowe pieniądze będą pochodzić od wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Program ruszył 28 lutego br. (...)

11 marca, mos.gov.pl Energetyka 2013 — ocenaaktualnej sytuacji w sektorze Wyniki sondy przeprowadzonej przez CMS Cameron McKenna wspólnie z Centrum Informacji o Rynku Energii wyraźnie pokazują negatywną ocenę aktualnej sytuacji w sektorze energetycznym. Uczestnicy badania wskazują na problemy prawne związane z brakiem „dobrego” i przejrzystego prawa, które w powiązaniu z trudnościami w interpretacji powodują, że inwestycje w projekty energetyczne są trudne w realizacji. Oceniając aktualną sytuację w energetyce, uczestnicy sondy w większości przypadków wybierali oceny negatywne (58 proc. bada-nych). Wśród głównych przyczyn takiego stanu rzeczy wskazywano między innymi: zmiany wizji energetyki w naszym kraju oraz nieprzejrzyste i ciągle zmieniające się przepisy. Jeśli chodzi o tę ostatnią kwestię, ponad 70 proc. ocen negatywnych dotyczy jakości prawa determinującego działalność firm energetycznych. Uczestnicy sondy wypowiadając się na temat barier w prowadzeniu działalności w energetyce, wskazali także na problem braku spójnej strategii wobec sektora ze strony rządowej, która przekłada się na przepisy, zbyt częste zmiany prawa, brak dialogu pomiędzy sektorem a stroną publiczną. Sonda przeprowadzona przez CMS Came-ron McKenna wspólnie z Centrum Infor-macji o Rynku Energii to projekt badający oczekiwania środowisk związanych z ener-getyką i skupionych wokół portalu cire.pl wobec stanowionego prawa, administracji publicznej, oceny strategii rządu i możli-wości prowadzenia biznesu w energetyce.

3kocioł nr 2/206

poznajemy nowych pracowników

komunikaty — Wydarzenia

pomieszczenia do wynajęciaElektrociepłownia „Będzin” S.A. informuje, że posiada do wynajęcia

pomieszczenia biurowe i magazynowe na terenie Spółki.Szczegółowe informacje w zakresie przedmiotu wynajmu można uzyskać

u p. Ewy Kopczyńskiej pod numerem telefonu 32 267 99 71.

łukasz Janasik ukończył Politechnikę Śląską w Gliwicach na Wydziale Inżynierii Środowiska i Energetyki. W 2011 roku uzyskał tytuł mgr inż. ze spe-cjalności: siłownie cieplne oraz maszyny i urządzenia energetyczne.— Od kiedy pracuje pan w Elektro-ciepłowni „Będzin” S.a. i na jakim stanowisku?— W Spółce pracuję od 12 listopada 2012 roku, obecnie na stanowisku: inżynier mechanik ds. kotłów i układów pomocni-czych. Pierwsze doświadczenia w branży energetycznej zdobyłem na praktykach studenckich – w Elektrowni Jaworzno III w dziale utrzymania ruchu oraz Elektrocie-płowni Chorzów „Elcho” Sp. z o.o. — pierwsze wrażenia i spostrzeże-nia w nowej pracy.— Pracę w EC „Będzin” miałem przy-jemność rozpocząć w Dziale Rozwoju i Remontów, gdzie spotkałem się z ciepłym i koleżeńskim przyjęciem. Jestem świeżo po stażu w poszczególnych Działach, co jeszcze bardziej utwierdziło mnie w przekonaniu, że pracownicy Elektrociepłowni tworzą zespół wykwalifikowa-nych fachowców z ogromną wiedzą. W każdym momencie służą radą i pomocą. — Jakie ma pan plany zawodowe na najbliższą przyszłość?— Przede mną spore wyzwanie wykorzystania wiedzy akade-mickiej w praktyce, ale jeszcze większe związane z ciągłym zdobywaniem nowych doświad-czeń. Z pracą w Elektrociepłowni

wiążę swój dalszy rozwój zawodowy. Moja wcześniejsza praktyka w energetyce zwią-zana była raczej z produkcją, więc mam trochę do nadrobienia (np. w kwestiach przepisów, norm). Jeśli czuje się do czegoś powołanie i pasję, wiedza przychodzi bardzo szybko. Nadchodząca kampania remontowa i planowane inwestycje będą dla mnie sporym wyzwaniem, a sama myśl budzi pozytywne emocje.— zainteresowania, sposób na spędzanie wolnego czasu...— Jestem kawalerem. Mieszkam w Katowicach. Dzielnicy bogatej w zieleń parków i bliskość lasów. Taka lokalizacja daje możliwość aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu. Uwielbiam długie piesze wędrówki i wielokilometrowe przejażdżki rowerem. Polubiłem bieganie, próbuję sił na łyżworolkach. Moją miłością są góry. Bez wyjątku, czy to wiosna, lato, jesień czy zima.

Rozmawiała Agnieszka Barska

W tegorocznej sondzie, która została prze-prowadzona w okresie od 4 do 28 lutego 2013 roku wzięło udział 355 osób. (...)

13 marca, cire.pl polsko-litewski pierścień energetycznyZakończył się pierwszy etap w procesie budowy mostu energetycznego pomiędzy Polską a Litwą. Zostały już podpisane umowy z wykonawcami, ale teraz czeka ich trudna faza pozyskiwania zgód, pozwoleń i decyzji środowiskowych. Inwestycja jest warta ponad 1,7 mld zł i ma się zakończyć do 2015 r. Połączy kraje nadbałtyckie z polską i europejską siecią. Po polskiej stronie projekt obejmuje, poza budową połączenia pomiędzy Ełkiem a Alytusem, także 10 innych inwestycji. Podpisano już 10 umów, z czego trzy są już w fazie realizacji. Jest to projekt istotny nie tylko dla naszego kraju, ale i dla całej Unii Europejskiej. Po pierwsze łączy kraje nadbałtyckie z siecią Europy Zachodniej, po drugie zamyka tzw. pierścień bałtycki, czyli połączenie syste-mów energetycznych Norwegii, Szwecji, Finlandii, Danii, Niemiec, Polski, państw bałtyckich i Rosji.Z uwagi na swoje znaczenie projekt otrzy-mał dofinansowanie z UE na poziomie 700 mln zł. Został też wpisany do osi projektów priorytetowych. Sama budowa jest względ-nie prosta, bo przeprowadzenie 100 km linii nie jest problemem technicznym, ale proces pozyskiwania zgód będzie skompli-kowany. (...)

15 marca, newseria.plW lutym zużycie prądu było mniejsze o 9,5 proc.PSE przedstawiły informacje na temat pro-dukcji i zużycia energii elektrycznej w Pol-sce w lutym 2013 roku. Opublikowane dane pokazują, że produkcja energii elektrycznej w minionym miesiącu wyniosła 13 624 GWh, co oznacza, że była mniejsza o 8,3 proc. niż w lutym 2012 roku. Natomiast krajowe zużycie energii elektrycznej w lu-tym 2013 roku wyniosło 12 930 GWh i było mniejsze o 9,5 proc. w porównaniu z lutym 2012 roku. Elektrownie zawodowe na węgiel kamienny wyprodukowały w lutym tego roku 7 561 GWh, co oznacza produkcję mniejszą o 7,83 proc. niż w analogicznym okresie 2012 roku. Natomiast elektrownie zawodowe na węgiel brunatny wytworzyły w minionym miesiącu 4 309 GWh, co ozna-czało produkcję o 10,82 proc. mniejszą niż w lutym 2013 roku. (...)

18 marca, wnp.pl (ICh)

4 kocioł nr 2/206

100 lat EC „Będzin”

Wspomnienia energetyczneNa początku lat 90. „Dzień Energetyka” ustawą sejmową został przeniesiony z pierwszej niedzieli września na 14 sierp-nia. Jak wiadomo, sierpień to jeszcze czas urlopów, więc praktyczne świętowanie w większości firm energetycznych odbywa się we wrześniu.Przypomnijmy sobie, jak obchodzono „Dzień Energetyka” w EC „Będzin” w ostatnich latach XX wieku (1995–2000).Obchody organizowane były z inicjatywy ówczesnego zarządu Spółki przez Dział Or-ganizacyjno-Prawny w trzech odsłonach: Pierwsza – oficjalne obchody połączone z uhonorowaniem „Zasłużonych dla ener-getyki” oraz jubilatów, czyli pracowników z długoletnim stażem. Druga – festyn organizowany dla wszyst-kich pracowników Spółki i ich rodzin, a także dla pracowników nowo powstałych spółek-córek.

Trzecia – spotkanie z Seniorami, byłymi pracownikami EC „Będzin”. Wszystkie organizowane imprezy cieszyły się wówczas dużym powodzeniem.

OficjalniePrzez pierwsze trzy lata oficjalne obcho-dy „Dnia Energetyka” odbywały się w Teatrze Dzieci Zagłębia w Będzinie; uroczyste powitania, oprawa artystycz-na, gratulacje, życzenia, wręczanie na scenie dyplomów wyróżnionym pracow-nikom. Gośćmi bywali posłowie regionu, przedstawiciele samorządów lokalnych, biznesu, zakładów współpracujących z EC „Będzin”, placówek oświatowych i kulturalnych.Na scenie TDZ dla energetyków wystąpili m.in.: Alicja Majewska, Włodzimierz Korcz, Ewa Kuklińska, Maciej Damięcki, Elżbieta Okupska, Stanisław Ptak i Jacenty Jędru-

sik, który ukończył Technikum Energetyczne w Sosnowcu i... został aktorem.Ostatnie trzy lata stulecia były mniej spek-takularne, a spotkania z jubilatami i wyróż-nionymi pracownikami przeniesione zostały do Ośrodka Szkoleniowo-Wypoczynkowego w Rzeniszowie-Łazach, który był już spółką--córką o nazwie ZUSWEC. Może nie było tak oficjalnie, ale za to bardziej kameralnie, co nie znaczy, że mniej uroczyście. Podczas spotkania z jubilatami w 2000 roku prezes Jacek Umiński wzywał jubilatów do ode-brania dyplomów. Czynił to, nie wymieniając imienia i nazwiska, a każdy wiedział, kogo ma na myśli. O czym to świadczyło? Świad-czyło to o tym, że prezes znał wszystkich pracowników, wiedział kto, co, dlaczego i za co został uhonorowany. Spotkania kończyły się zabawą taneczną, która przeważnie trwała do godziny 18.00 i nie było odwołania – albo autokar, albo na piechotę.

5kocioł nr 2/206

To był specyficzny okres dla Spółki, bo nale-ży pamiętać, że był to czas restrukturyzacji i przygotowań EC „Będzin” do prywatyzacji, wejścia na GPW, czas zmian strukturalnych i organizacyjnych.

Festyny rodzinneFestyny organizowane w Rzeniszowie-Ła-zach rozpoczynały się od wczesnych godzin rannych zawodami sportowymi. Królowała siatkówka, która przyciągała najwięcej kibiców. W 1995 roku po raz pierwszy w historii Spółki odbyło się pasowanie na elektrociepłownika piętnastu nowych pracowników. Po pokonaniu toru przeszkód i obfitym zlaniu wodą przez zofię Wró-blewską, wszyscy stawili się na podium i usłyszeli słowa roty wygłoszonej przez prezesa Jacka Umińskiego, zaczynającej się słowami: Wszem i wobec, we wszystkie strony ogłaszam, że wolą naszą jest przyjąć was tu, w świadomości i obecności wszyst-kich zebranych, w szeregi wielkiej i zacnej rodziny Elektrociepłowni „Będzin”. Potem przysięgali:– nigdy honoru elektrociepłownika nie splamię, – będę trwać w woli rzetelności, uczciwości i dobrej pracy,– moja myśl płocha o lenistwie przed myślą o pracy nigdy nie przeleci,– zawsze będę wierna (wierny) cnocie energii, ciepła, prądu i mocy,– potrzebującym serce własne otworzę, a błądzącym drogę wskażę.Pasowanie, choć niepozbawione humoru i dobrej zabawy, było najpoważniejszym wydarzeniem festynu. Do dzisiaj w EC „Będzin” pracują: agnieszka Barska, paweł Sikora, zbigniew Marasek i Marcin Olejniuk. Festyn zakończył rewe-lacyjny (jak na tamte czasy) pokaz ogni sztucznych. Była to chyba najdłużej i najcie-plej wspominana impreza energetyczna, w której uczestniczyło około 600 osób. Kolejne festyny również cieszyły się dużą popularnością i każdy uczestnik znalazł coś dla siebie. Organizowane konkursy dla dzieci i dorosłych nie wymagały specjalnych zaproszeń, wszyscy w zależności od umie-jętności zgłaszali się do współzawodnictwa. Atrakcją dla kibiców były zawody sportowe, a szczególnie mecze siatkówki. Najwięcej emocji wywołał mecz vipów z „resztą świa-ta”. Wygrała „reszta świata” i była to jedy-na okazja aby vipom „dołożyć”, a wśród vipów byli członkowie zarządu Jacek Umiński i antoni Skiba. Innymi dyscy-

plinami, które również miały swoich zapa-lonych graczy i kibiców, były: tenis ziemny, tenis stołowy, bilard, kometka (rozgrywana w basenie kąpielowym bez wody) i oczywi-ście piłka nożna. W festynach i rozgrywkach sportowych uczestniczyli także pracownicy wszystkich utworzonych spółek-córek.Wieczorową porą przy ognisku i zapachu pieczonej kiełbasy rozbrzmiewały pieśni biesiadne. Były też żarty, opowiadania i tańce przy muzyce do późnych godzin wieczornych. Podczas wszystkich organizowanych w tym okresie festynów nie brakowało atrakcji, nie brakowało też posiłków i napojów ser-wowanych w punktach gastronomicznych z potrawami przygotowywanymi przez do-skonałe kucharki z ZUSWEC-u. Organizato-rzy spotkań zawsze stawali na wysokości zadania i czynili wszystko, aby uatrakcyjnić obchody „Dnia Energetyka”. Z latami festyn trochę stracił na popularno-ści, pracownicy wykazywali mniej zaintere-sowania.Jednak ci, co postanowili się bawić, zawsze bawili się dobrze i nie szukali dziury w ca-łym, a była ich zdecydowana większość. Mimo różnych głosów, każdy z festynów miał w sobie niepowtarzalny klimat, i za-pewne niejeden z uczestników do dzisiaj te niedzielne energetyczne spotkania wspo-mina z sentymentem.

Spotkania z Seniorami„Dzień Energetyka” dla emerytów i renci-stów również organizowany był w Rzeni-szowie-Łazach przeważnie na początku września, kiedy to jeszcze można było wy-grzać się w słońcu.Zapaleni grzybiarze wyjeżdżali już o 6.00, aby do spotkania z przedstawicielami za-rządu i kadry kierowniczej wrócić z lasu. Wysypów borowików czy podgrzybków z reguły nie było, ale czasami ktoś coś zna-lazł, a jeżeli nie, to już sam spacer na świeżym powietrzu z przysiadami, zapewne dobrze wpływał na samopoczucie.Uroczyste powitanie rozpoczynało się około południa, kiedy pozostali chętni dotarli au-tokarami na miejsce. Scenariusz każdego spotkania był prawie taki sam, zmieniała się jedynie pogoda, menu, czasami zmie-niali się uczestnicy, chociaż stałych nie brakowało. Po przywitaniu gości przedstawiciel zarzą-du zawsze informował zebranych o aktual-nej sytuacji EC „Będzin”. Stałym punktem programu były wypowiedzi panów Henry-

ka łakoty i Stanisława gorgonia, któ-rzy zawsze podkreślali fakt, że Elektrocie-płownia „Będzin” jest jedyną firmą, która pamięta o swoich pracownikach. Po części oficjalnej panie z ZUSWEC-u wnosiły obiad. Po obiedzie deser, kawa, herbata, napoje, owoce i oczywiście pierwsze rozmowy, które toczyły się w różnych grupach i pod-grupach do samego wieczora. Tematy by-wały różne, ale dominowały wspomnienia z dawnych dobrych czasów młodości. Nie brakowało również rozmów o dzieciach, najukochańszych wnukach, a także o cho-robach, dolegliwościach i tudnych czasach. Kto pamięta dzisiaj, że w EC „Będzin” pra-cowały krystyna koruba i zofia Maj-chrzak? Pracowały w „popielnikach”. — Wtedy były trudne warunki, kurz, nosze-nie wody w wiadrach z rzeki, czasami roz-ładowywałyśmy wagony – wspominały. Pa-nie chętnie przeszły na emeryturę a teraz chętnie spotykają się z okazji „Dnia Ener-getyka”. A Władysław górecki? Urodził się w 1913 roku. W EC „Będzin” przepraco-wał 40 lat i też bywał na spotkaniach.„Dni Energetyka” Seniorów miały szczegól-ny charakter. Nikt tu nie był gorszy ani lep-szy. Nie było szefów, nie było podwładnych. Nikt nikomu nie musiał imponować. To byli i są wolni i niezależni ludzie, i chyba dlatego w spotkaniach tych wyczuwało się szcze-rość i radość z możliwości bycia razem.

Teresa Bobran

100 lat EC „Będzin”

6 kocioł nr 2/206

Światowy Dzień ziemi – 22 kwietnia

Ekologia

Od kilkunastu lat w mediach huczy na temat ocieplenia klimatu i jego nasilających się ne-gatywnych skutkach. W tym czasie globalne ocieplenie stało się niemalże synonimem katastrofy. Prognozy naukowców w istocie są niepokojące, choć są i tacy, którzy spo-glądają na to zjawisko z innej strony. Czy to możliwe, że ocieplenie klimatu może mieć pozytywne skutki? Zdaniem naukowców już niebawem na Ziemi pojawią się nowe ga-tunki, bardziej inteligentne zwierzęta oraz bardziej odporne rośliny – flora i fauna zmieniają się na naszych oczach. Nowe gatunkiPrzewiduje się, że w ciągu następnych 80–100 lat temperatura na Ziemi wzrośnie o ok. 3,5 do 7,5 stopnia Celsjusza. Ta znaczna zmiana warunków spowoduje rewolucję w ekosystemach, dosłownie eliminując niektóre gatunki. Ale, jak mówią specjaliści, nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Część fauny wyginie, lecz dla innych gatunków zmiany okażą się korzystne i umożliwią im zasiedlenie wielu niedostępnych dotychczas terenów. lepsze zwierzętaNie tylko nowe, lecz sprytniejsze i bardziej inteligentne – takie mają być zwierzęta, których życie i rozwój zostanie wypromo-wany przez podwyższoną temperaturę. Badania nad jaszczurkami z gatunku Bas-siana prowadzone w University of Sydney wykazały, że gady, które wykluwają się z jaj umieszczonych w ciepłych inkubatorach są bardziej inteligentne od osobników, które przyszły na świat w nieco niższej

W tym roku w Polsce Światowy Dzień Ziemi będziemy obchodzić po raz 23. To największe ekologiczne święto obchodzone jest od 1970 roku w 192 krajach świata. Obchody Światowego Dnia Ziemi w 2013 roku odbywać się będą podczas realizacji ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej w za-kresie właściwego postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym pt. „Elektroodpady – proste zasady”.Temat segregacji, recyklingu i odzysku zużytego sprzętu elektrycznego i elektro-nicznego jest ważnym z punktu widzenia ochrony środowiska problemem. Normy prawne, które obowiązują od wejścia

zBiÓrka ElEktrOŚMiECiZapraszamy do zapoznania się z harmonogra-mem zbiórek zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na terenie Sosnowca.9.04.2013ul. Przyjaciół Żołnierza – parking przy ZSS nr 4, 16.00–18.00ul. Akacjowa – przy bloku nr 75, 18.15–20.0016.04.2013ul. Niepodległości 10 – parking przed budynkiem, 16.00–18.00ul. Będzińska 8 – 12 – parking przed budynkiem, 18.10–20.0023.04.2013ul. K. K. Baczyńskiego 4 – Hala Sportowa 16.00–18.00ul. Wysoka/Pawia – parking naprzeciw Pawia 1–3, 18.15–20.0007.05.2013ul. Zamkowa 5/G. Narutowicza 50d – teren między budynkami 16.00–18.00ul. H. Sienkiewicza 3 – parking przed centrum handlowym Europa, 18.15–20.0014.05.2013ul. Łomżyńska 2–4 – parking przed budynkiem 16.00–18.00ul. Gwiezdna 8–12 – parking naprzeciw budynku, 18.10–20.0021.05.2013ul. S. Goszczyńskiego/B. Prusa – parking naprzeciw S. Goszczyńskiego 1–8, 16.00 – 18.00ul. Legionów 6 – przed budynkiem 18.15 –20.0028.05.2013ul. Romana Dmowskiego 28 – parking, 16.00–18.00ul. Piękna 1–3 – parking pomiędzy budynkami, 18.10–20.00

Polski do UE, nakładają na nas obowiązki dotyczące elektroodpadów. Dotyczą one producentów, importerów, sprzedawców oraz konsumentów i porządkują system zbierania, recyklingu i przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elek-tronicznego. Właściwe postępowanie ze zużytym sprzętem to ochrona środowiska, troska o zdrowie i kondycję człowieka oraz oszczędność surowców naturalnych do produkcji nowych urządzeń. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny to odpad niebez-pieczny i jako taki nie może być wyrzucany z innymi odpadami do śmietnika.

źródło: www.dzienziemi.pl

gdy klimat nam się ociepli...temperaturze. Doktor Joshua Amiel, autor badań, przekonuje, że zmiana warunków atmosferycznych wpływa na zwiększenie sekrecji hormonów w mózgu gadów, które odpowiedzialne są za rozwój centralnego układu nerwowego.Bociany zostaną na zimęOcieplenie klimatu, a tym samym pro-mowanie gatunków ciepłolubnych, nie oznacza jednak, że zasiedlą one i nasz kraj. Na terenie Polski zauważymy jednak szereg innych zmian. Jedną z nich będzie odmienne zachowanie ptaków, które dziś jeszcze migrują do ciepłych krajów, by tam przetrwać srogie zimowe miesiące. Badacze przekonują, że nasze rodzime boćki będą nam towarzyszyć przez cały rok, ponieważ temperatury panujące zimą będą dla nich odpowiednie. Wpłynie to znacznie na liczebność populacji tych ptaków. Obecnie bowiem wiele bocianów, tak samo jak innych gatunków ptactwa, ginie podczas sezonowych wędrówek. Niektóre z nich, m.in. rybitwy popielate, przemierzają trasę o długości nawet 70 tysięcy km! To bardzo zagraża życiu tych zwierząt. Wyższa temperatura panująca w ich ekosystemach, być może zachęci je do pozostania na miejscu. Więcej roślin — więcej żywnościBujna i bogata flora jest nieodłącznie zwią-zana z wysoką temperaturą i odpowiednią wilgotnością. To właśnie wokół równika skupiają się największe lasy świata – lasy tropikalne w Nizinie Amazonki. Z kolei nieprzyjazne warunki Antarktydy, Arktyki

7kocioł nr 2/206

informator

Symbole wielkanocne są tym, co wyróżnia Wielkanoc na tle innych świąt. W większo-ści nasze polskie tradycje są w zupełności rodzime. Taką tradycją jest przede wszystkim święcenie pokarmów w koszyczku wielkanoc-nym. Warto wiedzieć, że ta tradycja istnieje tylko w Polsce. Potraw w koszyku może być wiele, ale jest siedem głównych, których nie powinno nigdy zabraknąć. Chleb – jest to pokarm niezbędny do życia. Gwarantuje dobrobyt i pomyślność.Jajko – to dowód odradzającego się życia, symbol zwycięstwa nad śmiercią.Sól – życiodajny minerał, który w tra-dycji ludowej posiadał moc odstraszania wszelkiego zła. Sól to przede wszystkim oczyszczenie, sedno istnienia i prawdy.Wędlina – ma zapewnić zdrowie i płod-ność. Symbolizuje także dostatek, na który nie wszyscy mogą sobie pozwolić.

czy nawet tajgi syberyjskiej nie zachęcają roślin do wzrostu. Podwyższenie globalnej temperatury powietrza oznaczać będzie nadejście „tłustych lat” dla większości gatunków roślin. Dodatkowo, więcej gazu cieplarnianego – dwutlenku węgla, który jest substratem dla roślin w procesie fotosyntezy, zapewni bardziej efektywny wzrost i rozwój flory. Dzięki odpowiedniej temperaturze, światłu, obecności soli mineralnych, wody oraz CO2, rośliny będą miały się coraz lepiej. zniesienie naturalnych barierKorzyści płynące z ocieplenia klimatu na Ziemi będą dotyczyć także systemów transportowych. Opady, szczególnie śnieg, często wstrzymują wiele połączeń, pogarszając widoczność i bezpieczeństwo transportu. Zimno jest zagrożeniem za-

Ser – jest to symbol przyjaźni między człowiekiem a siłami przyrody. Z racji pochodzenia od krów, owiec i kóz zapewnia zdrowy rozwój zwierząt domowych.Chrzan – był starym ludowym znamieniem wszelkiej siły i fizycznej krzepy.Ciasto – jest to symbol umiejętności go-spodyń. Obowiązkowo musi być to domowy wypiek, najlepiej baba drożdżowa.Dlaczego zajączek wielkanocny?Idea zajączka wielkanocnego przybyła do nas z Niemiec i z krajów anglosaskich. Zwyczaj, iż zajączek daje drobne upominki, najsilniej praktykowany jest na Śląsku i w Wielkopolsce.kurczaczek na WielkanocKurczaczek wielkanocny pełni podobną funkcję do jajka. Oznacza nowe życie, a jego żółty kolor dodatkowo symbolizuje świą-teczną i wiosenną radość.

Śniadanie wielkanocneTak jak na Wigilię tradycją jest odświętna kolacja, tak na Wielkanoc zasiadamy do świątecznego śniadania. Jeśli chodzi o Wi-gilię, to ma to związek z pierwszą gwiazdką na niebie. A wielkanocne śniadanie?Ma to związek z religią chrześcijańską, gdyż dawniej rezurekcja trwała wiele go-dzin i pierwszy posiłek spożywano dopiero koło południa. Z tego względu właśnie mó-wimy o śniadaniu wielkanocnym, a nie obiedzie czy kolacji. Nie bez znaczenia jest fakt, iż według tra-dycji w ten dzień powinno się oszczędzać pracę kobiet – dlatego nie ma jako takiego obiadu i wielkiego gotowania, a raczej podgrzewanie i dania na zimno.

równo dla statków, samolotów, pociągów, jak i samochodów. Według instytucji Arctic Climate Impact Assesment (ACIA), zajmu-jącej się oceną wpływu mających nadejść zmian klimatycznych, stopnienie części masy lodowców Arktyki, otworzy nowe ścieżki dla transportu morskiego. Obecnie statki handlowe, by pokonać naturalną ba-rierę w postaci kontynentów obu Ameryk, przemierzają znaczny dystans, opływając Amerykę Południową wokół jej południo-wych krańców, albo korzystają z Kanału Panamskiego. Niestety, budowa Kanału Pa-namskiego nie pozwala wielu frachtowcom nawigować wzdłuż jego koryta. Mając to na uwadze, dodatkowa trasa, przebiegająca u północnych wybrzeży Ameryki Północnej, znacznie usprawniłaby transport drogą morską.

Symbole wielkanocne

Muzeum w Sosnowcu

21 marca została otwarta wystawa z cyklu: „Wielcy Mistrzowie” NikiFOrWystawa prezentuje malarstwo genialne-go artysty z Krynicy. Na ekspozycji zgro-

madzono blisko 40 prac pochodzących z kolekcji Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu i Muzeum Miejskiego w Zabrzu. Nikifor zwany też Nikiforem Krynickim (prawdziwe nazwisko artysty prawdo-podobnie brzmiało Epifaniusz Drowniak) urodził się w 1895 roku w Krynicy. Był samoukiem zaliczanym do grona najwybit-niejszych na świecie malarzy „naiwnych”, zwanych też prymitywistami. Posiadał wrodzoną wrażliwość na barwę, „malarską intuicję” i właśnie mistrzowską kolorystyką jego obrazów zachwycili się profesjonalni artyści, którzy jako pierwsi zainteresowali się jego twórczością. Lwowski malarz Roman Turyn zaczął kolekcjonować obrazy Nikifora już w 1932 r. Po wojnie ulicznego artystę z Krynicy odkryto na nowo. Prze-łomem okazała się ekspozycja w paryskiej galerii Diny Vierny w kwietniu 1959 r., któ-ra dała początek następnym wystawom. Z Nikiforem nie zawahali się wystawiać swoich obrazów artyści tej miary, co Jerzy Nowosielski, Tadeusz Brzozowski, Jan Lebenstein i inni. Nikifor dostąpił też zaszczytu indywidualnej wystawy w war-szawskiej „Zachęcie” w 1967 r. Zmarł 10 października 1968 r. w sanatorium koło Jasła. Został pochowany na cmentarzu w Krynicy.Wystawa jest czynna od 21 marca do 12 maja 2013 roku.

22 marca w Muzeum w Sosnowcu została otwarta wystawa:

Utracone Nadzieje.Ludność żydowska w województwie ślą-skim/katowickim w latach 1945-1970

Wystawa opowiada o poszukiwaniu przez żydowskich mieszkańców województwa śląskiego/katowickiego swojego miejsca w polskiej powojennej rzeczywistości i ich

88

kociołBiuletyn informacyjno-reklamowy

informator

rok 2013 rokiemJuliana tuwima

dążeniach do zachowania własnej tożsa-mości. Jej celem jest odtworzenie, między innymi na przykładzie Zagłębia Dąbrow-skiego, kolejnych etapów funkcjonowania tej społeczności w Polsce w latach 1945–1970. Ekspozycja pokazuje codzienne życie miejscowych Żydów w nowych warunkach politycznych, nie pomija także tematów trudnych, jak: antysemityzm czy masowe emigracje Żydów. Całość ilustrowana jest bogatym materiałem pochodzącym ze zbiorów archiwum Yad Vashem, United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie, Ghetto Fighters’ House z Izraela, Żydowskiego Instytutu Histo-rycznego, Zarządu Głównego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce oraz jego oddziałów w Katowicach, Biel-sku-Białej, Częstochowie oraz ze zbiorów prywatnych.

Julian Tuwim (ur. 13 września 1894 w Łodzi, zm. 27 grudnia 1953 w Zakopanem) — polski poeta żydowskiego po-chodzenia, pisarz, autor wodewili, skeczy, librett operetkowych i tekstów piosenek, jeden z najpopularniejszych po-etów dwudziestolecia międzywojennego. Podpisywał się ponad czterdziestoma pseudonimami, m.in. Oldlen, Tuvim, Schyzio Frenik, Wim, J. Wim, Pikador, Roch Pekiński.Uchwałą Sejmu VII kadencji z 7 grud-nia 2012 rok 2013 ogłoszony został ro-kiem Juliana Tuwima.Julian Tuwim był nie tylko wspaniałym po-etą, tłumaczem, satyrykiem oraz autorem tekstów piosenek, ale także znawcą historii polszczyzny, pasjonatem słowa, miłośni-kiem antyku, teatru i nauk ścisłych. Często wspominał swoją nieodwzajemnioną miłość do... matematyki. Znany był i ceniony jako

bibliofil, który nie tylko zbiera książki i do-skonale się na nich zna, ale zbiory swe ko-cha, obcuje z nimi i stale do nich zagląda. Był zapalonym kolekcjonerem, miał pasję zbierania wszelkiego rodzaju ciekawostek literackich. Spod jego pióra wychodziły liczne dowcipne teksty, często w lapidarnej formie aforyzmów, np.: Gratulacje — najuprzejmiejsza forma za-wiści. Odpowiedzialność — to, co inni powinni ponosić. Para — woda w natchnieniu.

Wiosna, ach to ty?

rozmowy niekontrolowanekrzyżówka— 2 pionowo: Do wazonu lub do buzi. Na cztery litery, druga R.— Poziomo to bym wiedziała...— Poziomo to każdy wie.Foto— Fajne zdjęcie zrobiłeś tym mazurkom, u nas latają tylko gawrony.— To rób zdjęcia gawronom...— Dobry pomysł. Przynajmniej są duże, a nie takie małe jak mazurki.— Mazurki są takie duże, jak się je upiecze.

Złośliwi powiadają, że z powodu ocieplenia klimatu wiosna przywitała nas śniegiem i ujemnymi temperaturami. To nie pierwszy raz się zdarza w tym stuleciu. Wystarczy się dostosować bez zbędnego jęczenia.Z czym kojarzy się wiosna?Każdemu z czym innym, jednak najczęściej ze słońcem i ciepłem, z budzeniem się przyrody, z hukiem pękania pączków, wybu-chami miłości i nieuzasadnionej radości, z przylotem i śpiewem ptaków. Niektórym kojarzy się ze święconką, a jeszcze innym z opróżnianiem szaf, zdejmowaniem ze ścian pajęczyn i sprzątaniem sprężynują-cych szufladek. Wszystkie skojarzenia i od-czucia towarzyszące wiośnie są prawidłowe i niech jeden z drugiego się nie nabija, że czuje to inaczej.

Ekspozycja została przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Ka-towicach, Muzeum Górnośląskie w Byto-miu, Fundację Brama Cukermana oraz Ghetto Fighters’ House Museum z Izraela. Będzie udostępniona zwiedzającym od 22 marca do 5 maja.

Otwarciu wystawy towarzyszyła konferen-cja popularnonaukowa:

„Żydzi sosnowieccy po 1939 roku”.Referaty:Sosnowieccy Żydzi w czasie okupacji niemieckiej, dr. Aleksandra Namysło, IPN Katowice. Historia sosnowieckiej kamienicy, Mateusz Siedlecki, uczeń IV LO im. St. Staszica w Sosnowcu.Miasto mojej młodości, Michał Sobelman, rzecznik prasowy Ambasady Izraela.

— A gawrony po upieczeniu maleją...— Bo gawrony przed upieczeniem trzeba wypchać albo nadziać.Na przystanku— Czy mógłby pan nie palić?— Tu nie jest napisane, że nie wolno palić..— Tu też nie jest napisane, że nie można komuś przyłożyć.Sklep rybny— Proszę mi zważyć tego leszcza.— Leszcze mają bardzo dużo ości. Pan wie?— Wiem, jestem na emeryturze i mam dużo czasu.

WyDaWCa Elektrociepłownia „Będzin” Spółka AkcyjnarEDaktOr NaCzElNa Agnieszka Barska, tel. 32 267 99 16raDa prOgraMOWa Józef Kijak – wiceprzewodniczący, Jolanta Dąbrowska-Macha, Krystyna Jakubska-Serwatka, Agnieszka Barska – członkowie, Teresa Bobran – sekretarzOpraCOWaNiE WyDaWNiCtWa ELIPSA Będzin, tel. 32 761 84 55, elipsa@konto.plrEalizaCJa WyDaWNiCza, DrUk AWR Edytor Katowice, tel. 32 203 37 19

Elektrociepłownia „Będzin” Spółka akcyjna, ul. Małobądzka 141, 42-500 Będzin

Foto: Zbigniew Janeczek

Foto: Zbigniew Janeczek