Nr 3(19) /2011 Ukazuje się od 2005 roku

Pismo Studenckiego Koła Naukowego Bibliotekoznawców Uniwersy tetu Łódzkiego

W numerze: Sprawozdanie z konferencji zamykającej

projekt pt. „Aktualizacja kształcenia akademickiego

bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach

gminnych”

Wstępniak

Drodzy Czytelnicy, witamy Was po przerwie. Mamy nadzieję, że wszystkim udało się

spędzić miłe i konstruktywne wakacje. Pragniemy powitać w naszych szeregach nowych

studentów i mając nadzieję, że udało im się już zaklimatyzować postanowią oni licznie

przystąpić do naszego Koła Naukowego. W tym numerze chcielibyśmy podzielić się

informacjami z konferencji zamykającej projekt „Aktualizacja kształcenia akademickiego

bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych”, opowiemy też, co oferują

biblioteki w Helsinkach, przybliżymy historię wybranych obyczajów świątecznych oraz

dokończymy temat książek, które haniebnie zapisały się na kartach historii.

Mamy nadzieję, że i ten numer NS przypadnie Wam do gustu.

W imieniu redakcji

Paula Gamus

Spis treści

1. Zimowe wspomnienia wakacyjnego czasu.............................................................3

2. Projekt: „Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących

w małych bibliotekach gminnych” – sprawozdanie z konferencji (Warszawa

8-9 XII 2011)..........................................................................................................4

3. Meetingpoint@lasipalatsi........................................................................................9

4. Mein Kampf - Spotkanie z diabłem i czarownicą cz. 2.........................................11

5. Pięć* zwyczajów bożonarodzeniowych, których nie można pominąć.................14

6. Z przymrużeniem oka – czyli czemu nie warto okłamywać dzieci......................16

7. Oppman Artur Szopka...……………………………………..…………………..17

3

Zimowe wspomnienia wakacyjnego czasu

„Mój anioł prawy, mój anioł lewy” - tak

zatytułowane jest przedstawienie grupy teatralnej

Polskiego Studia Teatralnego z Wilna. Sztuka

została oparta na tekstach Miłosza i była

wystawiana w ramach obchodów roku tego autora.

Dzięki możliwości obejrzenia spektaklu

w wykonaniu Polaków mieszkających na Litwie

odżyły świeże jeszcze wspomnienia wakacyjnych

wojaży. W zimny wieczór wracając z teatru wspomniałam pierwsze upalne dni wakacji

odpoczynku i regeneracji sił. Jak najlepiej wykorzystać czas wakacji? To pytanie co roku

nurtuje studentów zaraz po zdaniu ostatnich egzaminów i zakończeniu sesji. Moje wakacje już

po raz drugi wiązały się z wyjazdem na wschód. Pierwszy wyjazd na Ukrainę, było ciężko,

wyzwanie za wyzwaniem, zupełnie inny świat, nieznani ludzie, a co gorsza obcy język, a nawet

alfabet, stres na granicy, wyczerpująca kilkudziesięciogodzinna podróż. Można by wymieniać

godzinami, jednak było warto. Polacy walczą o każdy kontakt z językiem, msza po polsku,

klasy polskie, marzenia o polskiej szkole. Doceniają każde spotkanie z człowiekiem mówiącym

w języku polskim, na piwo idą ze słownikiem, żeby się czegoś nauczyć, nawet w czasie

niezobowiązującej rozmowy. Są życzliwi, serdeczni, z otwartymi ramionami przyjmują nasz

czas, którym chcemy się podzielić. Tym sposobem powstały przyjaźnie, a w nas pozostały

wspomnienia. Kolejny wyjazd na Litwę. Przekraczanie granicy polsko-litewskiej zdecydowanie

nie było tak spektakularne jak polsko-ukraińskiej, a jednak każdy wyjazd zapewnia dreszczyk

emocji i przynosi nowe doświadczenia. Litwa przywitała nas deszczową pogodą i pierwszy

dzień - niedziela nie był nam zbyt przychylny. Udało nam się w szkole przygotować miły

pokoik, który miałyśmy zamieszkiwać przez dwa tygodnie. Celem naszej podróży były

Bujwidze miejscowość położona około 40 kilometrów od Wilna w strefie przygranicznej. Od

poniedziałku zaczęłyśmy prowadzić zajęcia dla dzieci z polskich rodzin. Nasz czas mogłyśmy

spędzić z ludźmi, którzy naprawdę bardzo to doceniali. Przede wszystkim dlatego, że mieli

4

kontakt z żywym słowem w języku polskim oraz

kulturą naszego kraju. Mimo że w miejscowości

zdecydowana większość mieszkańców to Polacy to

jednak ważny jest dla nich kontakt z kimś kto

urodził się na ziemi polskiej, mówi bez

charakterystycznego „ł”. W czasie zajęć

poznawaliśmy historię poszczególnych polskich

miast, legendy z nimi związane. Wyjazd ten mimo

codziennych obowiązków przyniósł nam również możliwość odpoczynku. Miejscowość jak

z filmu, cisza, spokój, prawie nikogo nie ma na ulicach, tak jakby zaraz miał się rozegrać jakiś

film akcji. Cisza przed burzą. Atmosfera świetna do odpoczynku. Kilka dni w głuszy, pośród

ludzi, u których gości uśmiech na twarzy. Te wyjazdy pokazały, że tak niewiele jak czas

i rozmowy, wspólne spędzenie czasu mogą być wspaniałym pomysłem na dobrze spędzone

wakacje. Dzięki nim pozostały w nas głęboko zakorzenione wspomnienia, które są w stanie

nawet w zimowy wieczór spowodować uśmiech na twarzy i rozgrzać nasze serca.

Maria Przybysz

***

Projekt: „Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy

pracujących w małych bibliotekach gminnych” – sprawozdanie

z konferencji (Warszawa 8-9 XII 2011)

W dniach 8-9 listopada 2011 roku w Warszawie odbyła się konferencja zamykająca

Projekt pt. „Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych

bibliotekach gminnych”. Organizatorem sympozjum był Instytut Informacji Naukowej

i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Spotkanie miało na celu

podsumowanie 2 lat pracy nad wyżej wymienionym Projektem.

5

Pomysłodawcą przedsięwzięcia była Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego

(FRSI) oraz Polskie Towarzystwo Bibliologiczne Oddział Warszawski (PTB OW).

Współorganizatorzy podczas szeregu spotkań zastanawiali się nad zmianami w kształceniu

przyszłych bibliotekarzy na uniwersytetach w Polsce. Głównym zamiarem było wzmocnienie

zagadnień dotyczących małych, lokalnych bibliotek publicznych. Do Projektu zaproszono

9 ośrodków akademickich z całego kraju.

Pierwszego dnia prowadzenie obrad zostało przekazane dr. Michałowi Zającowi z PTB

OW. Po oficjalnym otwarciu konferencji i powitaniu gości przez prof. UW dr hab. Dariusza

Kuźminę i dr. Mikołaja Ochmańskiego, głos zabrał Rafał Kramza – prezes zarządu FRSI, który

wyraził swoje zadowolenie z współudziału w Projekcie.

Z referatem jako pierwszy wystąpił dr Mikołaj Ochmański z PTB OW, który przybliżył

kolejne etapy realizacji projektu:

etap pierwszy (X-XII 2009) – utworzenie infrastruktury informatycznej do

bibliograficznej bazy danych, działania informacyjne i badania pilotażowe;

etap drugi (I 2010) – organizacja konferencji w Jarocinie dla uczestników projektu;

etap trzeci (II-VI 2010) – realizacja badań w środowisku studentów i bibliotekarzy;

etap czwarty (VI-XII 2010) – prace w ośrodkach naukowych nad syllabusami

pojedynczych przedmiotów, ścieżek magisterskich oraz praktyk zawodowych,

zaproponowanych do realizacji w projekcie;

etap piąty (I-XI 2011) – wdrożenie i wyłonienie w trakcie konkursu najlepszych

propozycji zajęć. Przeprowadzenie ewaluacji i analizy 2-letniej współpracy. Zamknięcie

projektu konferencją (8-9 XI 2011).

Kolejnym wygłaszającym był prof. UW dr hab. Dariusz Kuźmina, który zaprezentował

referat pt. „Dwa lata owocnej współpracy”. W swoim wystąpieniu zaznaczył, że Projekt

„Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach

gminnych” to jedno z najbardziej innowacyjnych działań, jakie zostały zrealizowane w Polsce

6

w ostatnich latach. Stwierdzenie takie powstało na podstawie obserwacji przez referenta

realizacji przedsięwzięcia. Prof. UW dr hab. Dariusz Kuźmina wspomniał również, że

dodatkowym efektem, na którym zależało pomysłodawcom, kiedy prezentowano zarys

programu, był wzrost zainteresowania tematyką bibliotekarstwa gminnego. Podsumowując

swoje wystąpienie zaznaczył, że realizacja Projektu nie doszłaby do skutku, gdyby nie aktywny

udział ośrodków akademickich, które silnie zaangażowały się w wykonanie podjętych

zobowiązań.

Pani prof. dr hab. Elżbieta Gondek z Uniwersytetu Śląskiego w wystąpieniu pt.

„Perspektywy kształcenia bibliotekarzy dla środowisk zurbanizowanych” poruszyła m. in.

temat związany z pracą po studiach bibliotekoznawczych. Dnia 5 października 2009 roku na

studiach licencjackich w Katowicach przeprowadzono ankietę wśród 82 studentów, których

zapytano, w jakiej bibliotece chcieliby pracować po odbytych studiach. Jedynie 23

respondentów stwierdziło, że będzie to na pewno biblioteka publiczna, reszta badanych nie

umiała jeszcze określić miejsca zatrudnienia. Zadano im także pytanie, dlaczego wybrali akurat

te studia i skąd dowiedzieli się o tym kierunku. Tylko jeden respondent odpowiedział, że

studiuje bibliotekoznawstwo „przypadkiem”, pozostali dokonali świadomego wyboru.

Informacje dotyczące kierunku, przebadani pozyskali głównie ze strony internetowej

Uniwersytetu Śląskiego, a także z targów edukacyjnych. Interesującym zjawiskiem

przedstawionym przez panią profesor Gondek było stworzenie listy kierunków studiów, jakie

kończą późniejsi pracownicy bibliotek. Są to m.in.: administracja, ekonomika, resocjalizacja,

wychowanie fizyczne, grafika, prawo, kulturoznawstwo czy psychologia.

Następny referat pt. „Biblioteka gminna czy biblioteka w gminie? Potrzeby i wyzwania

edukacji akademickiej kandydatów do pracy w małych bibliotekach gminnych” wygłosiła prof.

dr hab. Grażyna Wrona z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Wystąpienie miało na

celu pokazanie podjęcia silnych stron studiów bibliotekoznawczych. Prowadząca prezentację

przedstawiła również zmianę sytuacji bibliotek lokalnych. Okazuje się, że coraz częściej

biblioteki są doceniane przez samorządy terytorialne, choć nadal pozostaje jeszcze wiele do

zrobienia. W podsumowaniu Pani Profesor zauważyła, że współczesna edukacja powinna

7

zagwarantować kształcenie umiejętności, które umożliwiłyby stworzenie bibliotekarzom

z placówki bibliotecznej - centrum kultury, integrujące lokalną społeczność.

Ostatnim referatem zaprezentowanym pierwszego dnia konferencji było wystąpienie

prof. Dave'a Nicholasa pt. „The role of the public library in the age of the digital consumer,

smart phone, iPad and Europeana”. Referent swoją przemowę zaczął od zagadnienia Europeany

- „magazynu” kulturalnego dla bibliotek, muzeów i innych instytucji. W dalszej części skupił

się na popularności telefonów komórkowych, które są interesującą platformą informacyjną,

pozwalającą przejrzeć zasoby Europeany. Telefony są szczególnie atrakcyjne dla młodych ludzi

i społeczeństwa mogą przyciągnąć ich do wspomnianych zasobów elektronicznych.

Drugi dzień obrad rozpoczął się od wykładu mgr Marcina Leszczyńskiego – pracownika

działu Instrukcyjno- Metodycznego Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy i Biblioteki Głównej

Województwa Mazowieckiego. Wygłoszony referat nosił tytuł „Programy studiów

bibliotekarskich i praktyk zawodowych wobec potrzeb małych, lokalnych bibliotek

publicznych. Punkt widzenia Biblioteki Wojewódzkiej”. Prelegent mówił o potrzebie zmian

w programach studiów magisterskich i licencjackich. Z punktu widzenia Biblioteki

Wojewódzkiej do zakresu tematycznego przedmiotów realizowanych na studiach zarówno I jak

i II stopnia powinny zostać dodane zagadnienia takie jak: sytuacja prawna biblioteki publicznej

na tle informacji o ustroju administracyjnym i społeczno- ekonomicznym w Polsce, organizacja

i działalność biblioteki publicznej, komputeryzacja, praca z czytelnikiem czy działalność

w środowisku lokalnym. Wszystkie te przedmioty powinny być ukierunkowane na specyfikę

małych bibliotek gminnych. W referacie poruszany również został aspekt praktyk zawodowych

na studiach licencjackich i magisterskich. Stanowisko Biblioteki Wojewódzkiej w tym

przypadku jest jednoznaczne. Praktyki zawodowe stanowią niewątpliwie ważny komponent

kształcenia akademickiego i pozwalają poznać przyszłym absolwentom specyfikę działań

bibliotecznych oraz ogrom zadań stojących przed bibliotekarzem gminnym.

Następnie głos przekazano mgr Justynie Grzymale – członkini PTB OW i jednej

z inicjatorek Projektu. Przedstawiona przez referentkę prezentacja pt. „Projekt – budowanie

kontaktów” przybliżyła słuchaczom pracę organizacyjną nad Projektem. W wystąpieniu

zawarto informacje o uczestnikach Projektu (poszczególne katedry i instytuty oraz ich

8

umiejscowienie w strukturach poszczególnych uniwersytetów), wykaz osób prowadzących

zajęcia w ramach Projektu, nazwy tych zajęć. Zostały również ukazane ścieżki magisterskie

utworzone w ramach Projektu oraz wykaz praktyk zawodowych przygotowanych

w poszczególnych instytucjach.

Kolejne trzy wystąpienia stanowiły dyskusje panelowe. Pierwszą z dyskusji moderowała

prof. dr hab. Maria Juda (UMCS w Lublinie). Zatytułowano ją: „Studia magisterskie dla

przyszłych bibliotekarzy z małych bibliotek gminnych”. Pani Profesor przybliżyła pokrótce

ścieżki magisterskie powstające w poszczególnych uniwersytetach, związane z bibliotekami

gminnymi. W swoim wystąpieniu zawarła również główne założenia utworzenia ścieżek

specjalizacyjnych oraz przykładowe nazwy przedmiotów powołanych w ramach tych ścieżek.

Po wygłoszonym referacie głos zabrali kierownicy i dyrektorzy poszczególnych katedr

i instytutów, którzy opowiadali w jaki sposób ścieżki specjalizacyjne zostały wprowadzone

w reprezentowanych przez nich ośrodkach, jakie wady i zalety ścieżki te posiadają oraz jakie

trudności napotykali w momencie ich wdrażania. Rozmowy te pozwoliły na wymianę

doświadczeń, ale również uświadomiły niektórym obecnym, co powinno się zmienić, co należy

wyeliminować lub na co trzeba położyć większy nacisk podczas tworzenia kolejnych

specjalizacji.

Kolejny panel pt. „Nowe potrzeby – nowe kompetencje – nowe przedmioty na

licencjackich studiach bibliotekoznawczych” poprowadziła dr Urszula Lisowska-Kożuch (UP

w Krakowie). Do dyskusji zaproszone zostały osoby prowadzące zajęcia w ramach Projektu,

ale również studenci, którzy wzięli w nich udział. Wykładowcy wyrazili swoje opinie na temat

przeprowadzonych zajęć: wykładów, konwersatoriów i ćwiczeń. Studentki z UŁ przedstawiły

prezentację multimedialną – efekt odbytych zajęć „Biblioteki gminne w środowisku lokalnym”

prowadzonych przez dr Magdalenę Przybysz - Stawską. Prezentacja zawierała krótki reportaż

przeprowadzony w Gminnej Bibliotece Publicznej w Dalikowie. Studentki opowiedziały

o przebiegu zajęć, oceniły tematykę i przydatność wykładów i ćwiczeń. Studentki z UP

w Krakowie, również uczestniczące w Projekcie, zaprezentowały zdjęcia z warsztatów

odbytych w podkrakowskiej bibliotece gminnej. Wszystkie wystąpienia pozwoliły na

9

uwypuklenie przydatności zajęć dotyczących bibliotek gminnych i potrzeby wprowadzenia ich

do programów studiów.

Ostatnia dyskusja panelowa pt. „Praktyki zawodowe studentów realizowane w małych

bibliotekach gminnych doświadczenia i wyzwania” prowadzona była przez dr hab. Małgorzatę

Kisilowską (UW). Prelegentka przedstawiła założenia praktyk zawodowych w małych

bibliotekach gminnych. Następnie na forum wypowiadali się opiekunowie tychże praktyk

z poszczególnych uczelni. Rozmówcy wyrazili zadowolenie zarówno z samego pomysłu

zorganizowania tego typu praktyk, jak i owocnej współpracy z bibliotekami gminnymi.

Konferencja zakończyła się wystąpieniem dr. Mikołaja Ochmańskiego, który

podziękował uczestnikom spotkania za aktywny udział w dyskusjach. Wszyscy referenci

potwierdzili, że współpraca środowiska akademickiego z zawodowym obu grupom może

przynieść wymierne korzyści. Cieszy niniejszym fakt, że i ośrodek łódzki wziął udział

w Projekcie. Można zatem oczekiwać, że pozyskana wiedza na temat bibliotek gminnych na

stałe wpisze się w programy studiów uniwersyteckich.

Martyna Augustyniak

Katarzyna Krakus

***

Meetingpoint@lasipalatsi

Pod tą tajemniczo brzmiącą nazwą kryje się jedno z najnowszych przedsięwzięć

oferowanych przez Główną Bibliotekę w Helsinkach.

Meetingpoint@lasipalatsi to publiczny punkt serwisowy, służący radą i pomocą

wszystkim osobom, mającym problemy natury technologicznej, np. z oprogramowaniem,

komputerem lub innym urządzeniem elektronicznym. Ponadto odpowiednio przeszkolony

personel placówki, pomaga osobom bezrobotnym w poszukiwaniu pracy oraz aplikacji na dane

stanowisko.

10

Meetingpoint@lasipalatsi pełni również funkcję

tzw. Urban Office, czyli miejskiego biura, które

zapewnia wszystkim zainteresowanym odpowiednie

warunki do pracy, gdzie mogą oni wygodnie usiąść

i skoncentrować się na wykonywanym zadaniu.

Wszystkie usługi oferowane przez Meeting-

point@lasipalatsi są bezpłatne, a działalność placówki

w całości jest finansowana z budżetu miasta,

z funduszu na rzecz rozwoju innowacyjności.

Serwisy oferowane przez Meeting-

point@lasipalatsi to przede wszystkim:

rozwiązywanie problemów z zakresu IT

(technologii informacyjnej), czyli np. jeśli

mamy problem z oprogramowaniem, twardym

dyskiem, etc. wystarczy zadzwonić do placówki

i zarezerwować termin, w którym pracownik

działu technicznego spotka się z nami i pomoże

w usunięciu usterki;

prowadzenie spotkań „Klubu Laptopowiczów”,

na których informatycy wraz z bibliotekarzami

opowiadają o nowoczesnych technologiach

i prezentują jak można z nich korzystać.

Członkowie klubu spotykają się w każdy czwartek w godzinach popołudniowych, grupa

liczy około 15 osób. Każde zajęcia dotyczą innego zagadnienia np. google+, facebook,

skype, etc.

„Start-up hour with the computer”, czyli godzina z komputerem dla początkujących.

Podczas prywatnej sesji z informatykiem, można dowiedzieć się najistotniejszych rzeczy

o komputerach, systemach oraz podstawowych programach, etc. Jest to serwis

skierowany dla osób, które nigdy wcześniej nie używały komputera i nie posiadają

żadnej wiedzy na jego temat;

Stowarzyszenie Enter i ICT przy współpracy z Meetingpoint@lasipalatsi, organizuje

i prowadzi specjalne kursy dla seniorów, na których starsze osoby uczą się jak

wykonywać przelewy bankowe drogą elektroniczną, korzystać z Internetu czy e-maila;

Meetingpoint@lasipalatsi – hol

Źródło: własne

Meetingpoint@lasipalatsi – wewnątrz

Źródło: własne

11

Urban Office – to specjalnie zaprojektowane miejsce, które zapewnia przestrzeń do pracy

osobom jej potrzebującym. Przy pomocy ruchomych ścian wyciszających, w kilka

sekund można stworzyć „własny kąt”, z którego będziemy mogli korzystać przez cały

dzień. To szczególnie dobre rozwiązanie dla osób, które nie mają biura albo nie potrafią

pracować w domu. Poza tym Urban Office udostępnia swoim klientom urządzenia

elektroniczne np: kamery, mikrofony, ładowarki, laptopy, etc.

w placówce znajduje się oddział biura pracy, w którym osoby bezrobotne otrzymują

fachową pomoc przy szukaniu pracy. Oprócz tego mogą oni bezpłatnie skorzystać

z Internetu, wydrukować CV albo inne potrzebne dokumenty. Osoby poszukujące pracy,

mają także możliwość skorzystać z porady profesjonalnego doradcy, który udzieli

odpowiedzi na nurtujące ich pytania w zakresie przyszłej kariery;

Serwis Przedsiębiorców – Meetingpoint@lasipalatsi współpracuje również

z przedsiębiorcami i firmami, zachęcając ich do organizowania wykładów

i prezentowania swoich najnowszych produktów. Jest to świetna szansa na pokazanie

nowego produktu szerszej publiczności oraz zapoznanie się z opiniami potencjalnych

klientów.

Więcej informacji o Meetingpoint@lasipalatsi można znaleźć na stronach:

http://www.lib.hel.fi/en-GB/kohtaamispaikka/

- eve makowska

***

Mein Kampf - Spotkanie z diabłem i czarownicą cz. 2

W poprzednim numerze Nieczytelnej Sygnatury pisaliśmy o Młocie na czarownice,

książce która przyczyniła się do unicestwienia wielu niewinnych kobiet. Przyszła pora na

kolejną książkę, która miała podobny wpływ na życie ludzkie mowa tu o Mein Kampf.

Adolf Hitler urodził się 20 kwietnia 1889 roku w Braunau w Austrii1. Jego matka Klara

z domu Pölzl była trzecią żoną Aloisa Hitlera (ojca Adolfa). Alois miał wcześniej dwie żony,

pierwsza nie urodziła mu żadnych dzieci2. Druga żona obdarzyła go dwójką potomków:

Aloisem juniorem i Angeliką. Kiedy zmarła na gruźlicę, Alois senior ożenił się z opiekunką

jego dzieci, młodszą od niego o przeszło dwadzieścia lat córką stryjecznej siostry, 19-letnią

Klarą. Z tego ostatniego związku urodziło się pięcioro dzieci, z czego przeżyło tylko dwoje:

Adolf i jego młodsza siostra Paula.

1 Raina P.: Adolf Hitler 1945 koniec legendy. Warszawa 2005, s. 9-18

2 Ta informacja w różnych źródłach bywa nieco odmienna.

12

Alois senior często bił syna z wcześniejszego związku,

a kiedy ten wyprowadził się z domu w wieku czternastu lat, skupił

swoją uwagę na małym Adolfie. Chłopak był katowany

wielokrotnie aż do momentu, kiedy postanowił nigdy więcej nie

płakać, wtedy też ojciec zaniechał kar cielesnych3. Wielu badaczy

zwraca uwagę, że to nieszczęśliwe dzieciństwo miało znaczący

wpływ na charakter Hitlera. Po śmierci rodziców Adolf przeniósł

się do Wiednia, gdzie przystąpił do egzaminów na Akademię Sztuk

Pięknych, niestety został odrzucony w kolejnych etapach rekrutacji.

Mimo niepowodzeń nie zniechęcił się i nadal malował, były to

głównie obrazy budynków, które później sprzedawał. Jego

zamiłowanie do rysunku architektonicznego przyczyniło się do

podjęcia dalszego kształcenia, tym razem w architekturze. Tejże

szkoły Adolf również nie ukończył. Wkrótce przeniósł się do

Monachium i w 1914 roku wstąpił jako ochotnik do armii niemieckiej, walcząc na froncie

w czasie I wojny światowej.

W 1919 roku został zawarty traktat wersalski. Niemcy dowiedzieli się o jego

postanowieniach dużo później. W traktacie oskarżano państwo niemieckie o rozpoczęcie

wojny, domagano się również olbrzymich odszkodowań i zwrotu zagarniętych ziem. W tym

czasie, kiedy Monachium pogrążone było w chaosie rewolucji, Hitler związał się ze skrajną

prawicą, która nie chciała zgodzić się z postanowieniami wersalskimi. W swojej działalności

politycznej, jaką wtedy rozpoczął, postulował między innymi oczyszczenie życia

gospodarczego i politycznego z elementu zdradzającego istotny interes Niemiec.

W 1921 roku Hitler został wybrany przewodniczącym partii i zyskał miano „Führer”

(wódz). Wtedy też jego maksymą stało się jednowładztwo; decydował o wszystkim sam i nie

pozwalał na żadne działania bez jego zgody. Takie podejście miało wyeliminować niepotrzebne

błędy w prowadzonej przez niego polityce. Ponadprzeciętna żądza władzy Hitlera doprowadziła

do osadzenia go w więzieniu. Jednak z pięcioletniego wyroku Hitler odsiedział tylko kilka

miesięcy. Czas, jaki spędził w odizolowaniu, nie okazał się stracony, wręcz przeciwnie, właśnie

wtedy Hitler mógł bez reszty poświęcić się swoim przemyśleniom, czego owocem było jego

zasadnicze dzieło Mein Kampf (Moja walka). Hitler mimo posiadanego sprytu i niezwykłej siły

perswazji wcześniej czy później musiał ponieść klęskę. Jego ogromna chęć ekspansji na inne

kraje przysporzyła mu licznych wrogów. I tak w 1945 roku przegrał swoją wojnę z Sowietami.

Dzień 30 kwietnia był dla Hitlera i jego żony Ewy Braun ostatnim dniem życia. W oblężonej

przez wroga Kancelarii kanclerza oboje popełnili samobójstwo, Führer strzelił sobie w skroń,

zaś Ewa zażyła truciznę. Ich zwłoki, zgodnie z ostatnią wolą wodza, spalono. Świta Hitlera

w przeważającej części nie skończyła lepiej, większość, która zachowała resztki rozsądku,

3 Karolides N.J., Bald M., Sova D.B.: 100 zakazanych książek. Historia cenzury dzieł literatury światowej. Warszawa 2004, s. 178

Mein Kampf -

Francuskojęzyczna wersja

książki (1934)

13

popełniła samobójstwo. Inni, którzy nie zdecydowali się na podobny krok, zostali zesłani do

obozów pracy4.

Hitler w Mein Kampf dał wyraz swoim politycznym poglądom oraz zarysował swoją

„życiową misję”. Książka składa się z dwóch tomów. Pierwszy z nich - Obrachunek, ukazał się

w 1925 roku. Autor zawarł w nim przemyślenia na temat polityki Niemiec przeplatając je

wątkami autobiograficznymi. W drugim tomie, Ruchu narodowosocjalistycznym z 1927 roku,

rozwinął wcześniej poruszane kwestie. Poglądy Hitlera stały się ideologicznym fundamentem

nazistowskich Niemiec.

Mein Kampf zakazane!

Pierwsze próby publikacji Mein Kampf w Stanach Zjednoczonych wzbudziły wiele

protestów. Rodzice rezygnowali z podręczników szkolnych wydawnictwa, które chciało

opublikować nazistowską biblię, pisano nawet listy do samego prezydenta, aby wpłynął na

wydawcę i odwiódł go od pomysłu opublikowania książki. Mimo

wielu prób zablokowania publikacji, Mein Kampf ukazało się

w 1933 nakładem wydawnictwa Houghton Mifflin. Książka

Hitlera spotkała się z niechęcią nie tylko w Stanach

Zjednoczonych. W Czechach w 1933 roku wprowadzono

całkowity zakaz publikowania Mein Kampf. Również w Polsce

zabroniono rozpowszechniania tego tytułu. Związek Radziecki

prawdopodobnie nigdy oficjalnie nie zakazał rozpowszechniania

tego tekstu, pomimo obaw o suwerenność terytorialną5.

Kiedy Mein Kampf uważane było za lekturę gorszącą

i ubliżającą Żydom, w Niemczech stało się biblią. Narodowy

Kościół Rzeszy ogłosił nową doktrynę, która zakładała zastąpienie

Pisma Świętego przez Mein Kampf. Kościół miał stać się

narzędziem władzy państwowej.

W Polsce przed rokiem 1939 nie ukazało się żadne polskojęzyczne wydanie Mein Kampf.

Natomiast po 1989 roku książkę wydały następujące wydawnictwa: Wydawnictwo SCRIPTA

MANENT, Krosno 1992; Wydawnictwo WERSET, Kraków 1992; Wydawnictwo UZVARA,

Dyneburg 1998; Wydawnictwo XXL – Wydawnictwo Książki Niezwykłej 2005. Właścicielowi

tego ostatniego wytoczono proces o złamanie prawa autorskiego. Oskarżyciel wskazał, że

mężczyzna wydając książkę propagował faszyzm. To wyjątkowa książka, która stanowi

przyczynek do wybuchu II wojny światowej, która do dzisiaj jest biblią dla faszystów i wielu

4 Karolides N.J., Bald M., Sova D.B.: 100 zakazanych książek. Historia cenzury dzieł literatury światowej. Warszawa 2004, s. 177-

181 5 Hitler wychodził z założenia, że Niemcy mają prawo wkroczyć do każdego państwa, w którym zamieszkuje rodowity Niemiec w

celu jego obrony. Hitler planował zjednoczenie wszystkich ziem zamieszkanych przez Niemców i budowę tzw. Wielkich Niemiec na

terenach zabranych sąsiadom.

Adolf Hitler, "Karlskirche

Wien". Akwarela, 1912

14

innych oszołomów, których nie brakuje w naszym kraju. Książka, która propaguje treści

rasistowskie i antysemickie. Dlatego też wnosimy o surową karę - wypowiadał się

reprezentujący Bawarię6 adwokat

7.

Według opinii filologów Mein Kampf nie jest takie wyjątkowe. Ma nieciekawą

konstrukcję, długie i enigmatyczne zdania trudno zrozumieć. Odbioru nie ułatwia

apodyktyczny charakter treści wynikający z głębokiego przeświadczenia autora o wielkości

jego geniuszu. Dostępne wydania książki po 1945 roku nie zawierają większych zmian. Do

najistotniejszych poprawek z punktu widzenia ideologii nazistowskiej należy m.in. rezygnacja

z pojęcia „demokracji germańskiej” na rzecz zasady wodzostwa, korekta ta pochodzi jeszcze

sprzed 1930 roku 8.

Działania Hitlera w czasie II wojny światowej doprowadziły do zgładzenia prawie

6 milionów Żydów9. W walkach zbrojnych zginęło mnóstwo żołnierzy i ludności cywilnej.

Mein Kampf po latach jest nadal w wielu miejscach książką zakazaną. Warto zadbać o to, by

treści, które zawiera, nigdy nie posłużyły ponownie do szerzenia nienawiści.

Paula Gamus

***

Pięć* zwyczajów bożonarodzeniowych, których nie można pominąć

Czym jest Boże Narodzenie i jakie tradycje wiążą się z tym świętem - wie każdy. Jednak

w praktyce kultywujemy czasem pewne zwyczaje nie zastanawiając się nawet dlaczego to

robimy, skąd do nas przywędrowały, jak długo są w naszej rodzinie. Dlatego też redakcja

„Nieczytelnej Sygnatury” postanowiła w wielkim skrócie przybliżyć czytelnikom wybrane

zwyczaje i choć pokrótce przybliżyć ich historię. Oto one:

1. Choinka – jest jedną z naszych najmłodszych tradycji świątecznych. W obecnej formie

w Polsce choinka pojawiła się w XVIII wieku, a w niektórych regionach obyczaj ten

upowszechnił się dopiero w XX wieku. Pomysł na przystrajanie choinki przywędrował

do nas z Niemiec, opisuje to m.in. Zygmunt Gloger w Encyklopedii Staropolskiej.

Za czasów pruskich, tj. w latach 1795-1806, przyjęto od Niemców zwyczaj w Wigilię

Bożego Narodzenia ubierania dla dzieci sosenki lub jodełki orzechami, cukierkami,

6 Prawa autorskie do Mein Kampf zostały przekazane w 1948 roku Wolnemu Państwu Bawarii. 7 Zakończył się proces przeciwko wydawcy "Mein Kampf" Hitlera. [online], [dostęp: 3 października 2011]. Dostępny w Internecie: <http://wiadomosci.gazeta.pl/kraj/1,34308,4137006.html> 8 Grunberg K.: Adolf Hitler. Biografia Fuhrera. Warszawa 1988, s.56

15

jabłuszkami i mnóstwem świeczek woskowych.

2. Bombki – początki tych ozdób choinkowych

sięgają 1847 roku, kiedy Hans Greiger,

mieszkaniec niemieckiego miasta Lauscha,

rozpoczął tworzenie szklanych wydmuszek do

udekorowania choinki, gdyż nie stać go było na

typowe wówczas dekoracje czyli orzechy, jabłka

czy cukierki. W Polsce pierwsze bombki pojawiły

się już w XIX wieku. Obecnie nasz kraj jest

„bombkowym potentatem” i zaopatruje rynki m.in.

w Kanadzie, Japonii, USA i Nowej Zelandii.

3. Dzielenie się opłatkiem - opłatki, jakie dziś znamy,

pierwsi zaczęli wypiekać zakonnicy z klasztoru benedyktyńskiego we Francji. Stamtąd

zwyczaj ten rozpowszechnił się na całą Europę i wraz z chrześcijaństwem przybył także

do Polski. Początkowo opłatek używany był jednak wyłącznie do Mszy św. Dopiero od

XV wieku stał się bardziej popularny, kiedy nastąpił jego masowy wypiek. Co ciekawe

był przekąską do wina, środkiem do pieczętowania listów, smarowany miodem był

przysmakiem dzieci. Zwyczaj łamania cienkiego opłatka z mąki pszennej i wody

podczas wieczerzy wigilijnej pojawił się w Polsce pod koniec XVIII w. Oprócz białego

opłatka, przeznaczonego na komunikanty i do łamania się podczas wigilii, wypieka się

również kolorowy, przeznaczony dla zwierząt domowych i bydła. Na Śląsku znany jest

tzw. radośnik, czyli opłatek posmarowany miodem, dawany dzieciom.

4. Pasterka – msza kończąca wieczór wigilijny odprawiana w kościołach zazwyczaj

o północy. Zgodnie z tradycją upamiętnia ona przybycie do Betlejem pasterzy i złożenie

przez nich hołdu nowo narodzonemu Jezusowi. Zwyczaj sprawowania

bożonarodzeniowej liturgii nocnej wprowadzono w Kościele już w drugiej połowie

V wieku, do Polski dotarł wraz z religią chrześcijańską.

16

5. Święty Mikołaj – kim jest ani jakie korzyści niesie

jego pojawienie się nie trzeba wyjaśniać.

Natomiast nie każdy wie, kim był pierwowzór

starszego pana z brodą w czerwonym kubraczku.

A był nim żyjący na przełomie IV i V wieku n.e.

Mikołaj, biskup Mirry. Według podań biskup,

posiadający znaczny majątek, chętnie wspierał

ubogich mieszkańców swego rodzinnego miasta.

Znana jest historia o trzech niesprawiedliwie

uwięzionych oficerach uwolnionych za jego

wstawiennictwem oraz opowieść o trzech ubogich

pannach wydanych za mąż dzięki posagom,

których Święty dyskretnie im dostarczył.

I na sam koniec coś o czym nie można nie wspomnieć, aczkolwiek jest to punkcik

z gwiazdką, a więc opcjonalny:

6. * Kevin sam w domu – dla wszystkich urodzonych po 1985 roku jest to film nierozłącznie

kojarzony z Bożym Narodzeniem, czy komuś się to podoba czy nie. Jednak po kilkunastu

latach świątecznych emisji, w 2011 roku, Kevin sam w domu był emitowany tradycyjnie

przez stację Polsat, ale w Mikołajki.

Milena Grzelka

***

Z przymrużeniem oka – czyli czemu nie warto okłamywać dzieci...

Mamo, czy to prawda, że Pan Bóg sprawia, że mamy co jeść?

- Oczywiście.

- I że dzieci przynosi bocian?

- Tak.

- I że prezenty rozdaje św. Mikołaj?

- Tak.

- To po jaką cholerę trzymamy w domu tatusia?

17

Oppman Artur wiersz

Szopka

Chodźcieno bliżej, Kochane poland!

Patrzcie! tu gwiazda nad Szopka świeci,

Ona do złocąc Niebieskie Stropy,

Wiodła Trzech królów do biednej Szopy;

Śpiących pasterzy blaskiem zbudziła,

Czy zatrzymać Jezuska zaprowadziła,

Teraz Stoi i Jasno świeci,

Wiec pójdźcie tutaj, Kochane poland!

W szopce, możemy żłobku, nd miękkiem sianie

Leży Jezusek, Świata kochanie;

On, co ma zbawić narody Ziemi,

Leży, spowity szaty biednemi;

NIE ma Sukienki, kolebki nie ma,

Lecz wesołemi patrzy oczyma,

18

Bo SIĘ raduje Święte biedactwo,

Ze SIĘ do Niego zbiegło prostactwo.

Możni królowie składają Dary:

Mirrę, Kadzidło, złota Bez miary;

Lecz Jezus, wdzięczny ZA ICH ofiarę,

Woli poglądać km świtki szare,

Na Tych pastuszków, których gromada

Przyszła do Niego OD owiec stada

I w zachwyceniu patrzy km Dziecię,

Na swoje Skarby największe w Świeciu.

Dziesięć Mu DWA białe daje baranki,

Ów Śliczna piosnkę ciągnie z multanki,

Trzeci zerwane w Polu Kwiatuszki

Kładzie z pokłonem pod Drobne nóżki,

Jeszcze Inny sukmankę zdziewa,

Pana Jezusa Ciepło okrywa.

Dziecię z uśmiechem patrzy km niego

I łezki szczęścia z oczu mu Biega.

Najświętsza Matka i Święty Józef

Nabrali trawy świeżutko zżętej,

Karmią osiołka, co RAZEM z wołem

PRZY żłobku Bożym Stoja pospołem:

Ciepłym oddechem Dobre zwierzeta

Ogrzały Dziecku nóżki, rączęta,

I jeden Wiedza ZE owo Dziecię

Przyszło, by cnotę czynić na Świecie.

Czekajcie, poland! zaraz w stajence

Zaczną pastuszki grać km lirence,

Beda śpiewali Śliczne Kolędy,

By SIĘ Nowina rozeszła wszędy,

By Ziemia Cała o tern wiedziała,

Ze wielka Radość światu SIĘ Stala.

Wy Też Bogu pokłon oddajcie

I z pastuszkami Pieśń zaśpiewajcie10.

10

Oppman A.: Szopka [online], [dostęp: 20.12.2011], Dostępny w Internecie:

<http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=43953>.

Jesteśmy na stronie:

www.bibliotekoznawcy.uni.lodz.pl

Czytamy Klub miłośników Jane Austen

Karen Joy Fowler

Dodatkowo obejrzymy film

Rozważni i romantyczni - Klub miłośników Jane

Austen

wszystko to już

21 grudnia

Więcej na temat dokładnego terminu spotkania oraz jego miejsca na stronie

www.bibliotekoznawcy.uni.lodz.pl

NIECZYTELNA SYGNATURA Niezgulnik Studencki 3(19)/2011

Redaktor numeru: Paula Gamus

Redaktor techniczny, skład + efekty specjalne: Paula Gamus

Korekta: mgr Zbigniew Gruszka

Grafika: Paula Gamus

Redakcja: Martyna Augustyniak, Paweł Borettini, Paula Gamus, Milena Grzelka, Katarzyna Krakus,

Ewelina Makowska, Maria Przybysz

Redaktorzy honorowi: dr Jacek Ladorucki, mgr Zbigniew Gruszka

Adres redakcji: Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŁ, ul. Matejki 34a, 90-237 Łódź.

Redakcja zastrzega, że artykuły zamieszczone w czasopiśmie nie muszą odzwierciedlać stanowiska redakcji.

Zastrzegamy sobie prawo do skracania nadsyłanych artykułów. Teksty, oferty współpracy, reklamy

(i propozycje prenumeraty) prosimy dostarczać na adres e-mailowy: nieczytelna_sygnatura@wp.pl.

Zapraszamy także na www.bibliotekoznawcy.uni.lodz.pl i na stronę naszej Katedry: www.kbin.uni.lodz.pl.