Ukazuje się od 2005 roku Nr 1(23)/2013

Nr 1(23)/2013 Wstępniak Nieczytelna Sygnatura

1

Wstępniak

Przedłużająca się zima i kapryśna pogoda skutecznie zniechęcają do

spacerów. Redakcja „Nieczytelnej Sygnatury” również pozostaje bezradna

wobec „uroków” klimatu przejściowego. Na pocieszenie oraz z okazji zbliżają-

cego się Światowego Dnia Książki oddajemy Wam do rąk, Drodzy Czytelnicy,

kolejny numer „Niezgulnika”. Autorzy artykułów uchylili rąbka tajemnicy m.in.

na temat „Hurtowni książek”, Mitologii Cthulhu, czasopism dziecięco-

młodzieżowych oraz filmów, o których nie wiedzieliście, że powstały na pod-

stawie książek. Dla miłośników łamigłówek przygotowaliśmy quiz literacki

oraz rebus, a entuzjastom zwierząt polecamy wypracowanie pewnej uczenni-

cy, po przeczytaniu którego koty już nigdy nie będą takie same.

Serdecznie zapraszamy do lektury oraz nadsyłania artykułów.

W imieniu Redakcji,

Agnieszka Grzelak

Spis treści

Wstępniak .......................................................................................................... 1

Na bieżąco .......................................................................................................... 2

JPF, Kawaii i Egmont – czyli słów kilka o tym, jak to naprawdę z tą mangą

w Polsce było...................................................................................................... 7

Cień z Providence. Howard Phillips Lovecraft. Cz. 1 ........................................ 10

Czasopisma dziecięco-młodzieżowe dziś. A jutro? .......................................... 13

Ze świata literatury .......................................................................................... 15

Wyniki konkursu poetyckiego .......................................................................... 17

Film – drugie życie książki ................................................................................ 19

Piekielni w bibliotekach ................................................................................... 20

Cicer cum caule ................................................................................................ 21

Okładka: Wiosno, gdzie jesteś? (www.tapeciarnia.pl/108870_ksiazka_kwiatek.html)

Nieczytelna Sygnatura Na bieżąco Nr 1(23)/2013

2

Na bieżąco

Medal za Chlubne Studia

Według Uchwały Rady Wydziału Fi-

lologicznego UŁ z dnia 26 paździer-

nika 2012 Medale za Chlubne Studia

otrzymało w roku akademickim

2011/2012 siedemnastu absolwen-

tów kierunków: Dziennikarstwo

i komunikacja społeczna (I i II°), Filo-

logia Polska (II°), Kulturoznawstwo

(I i II°), Filologia (I i II°) oraz Informa-

cja Naukowa i Bibliotekoznawstwo

(I°). Dnia 1 marca 2013 wyróżnienie

odebrała nasza koleżanka Agnieszka

Grzelak. Serdecznie gratulujemy!

Najbliższe święta:

23 kwietnia – Światowy Dzień Książ-ki i Praw Autorskich 3 maja – Światowy Dzień Wolności Prasy 8 maja – Dzień Bibliotekarzy i Bibliotek 17 maja – Światowy Dzień Społe-czeństwa Informacyjnego 9 czerwca – Międzynarodowy Dzień Archiwów, Dzień Pracowników Ar-chiwów i Bibliotek Bookcrossing na UŁ W Bibliotece Uniwersytetu Łódzkie-go rozpoczęła się akcja bookcrossin-gu. Regał z książkami do wymiany

stoi na parterze przy bramce ochro-ny w nowym gmachu. Najbliższe konferencje Czytać czy nie czytać? (15.04.2013)

Jan Muszkowski: ludzie, epoka, książki. Polska bibliologia uniwersy-tecka w 60 lat od śmierci Profesora (13-15.05) Konferencja organizowana jest przez Katedrę Bibliotekoznawstwa i In-formacji Naukowej UŁ. Tematyka:

Jan Muszkowski: uczony, organiza-tor życia naukowego, twórca teorii książki,

interdyscyplinarność i pole badaw-cze bibliologii,

perspektywy rozwoju dyscypliny i jej metodologii,

Nr 1(23)/2013 Na bieżąco Nieczytelna Sygnatura

3

bibliotekarstwo i nauka o książce w 1. połowie XX wieku,

życie naukowe i kulturalne Łodzi w 1. połowie XX wieku,

biografistyka księgoznawcza. Więcej informacji na: www.muszkowski2013.uni.lodz.pl

Biblioteka w komórce? – przyszłość usług bibliotecznych (04-06.06.) Konferencja organizowana jest przez

Bibliotekę Uniwersytetu Łódzkiego.

Tematyka obejmuje nowoczesne

formy usług z zakresu:

gromadzenia i przechowywania

zbiorów,

informacji naukowej,

udostępniania zbiorów,

kształcenia nowoczesnego odbior-

cy informacji.

Dowiedz się więcej na stronie:

www.lib.uni.lodz.pl/konferencja2013

... na podwórku wre robota!

Budowa nowej siedziby Wydziału Fi-

lologicznego UŁ idzie nadspodzie-

wanie szybko. Budynek przy ul. Po-

morskiej 171/173 ma być gotowy na

inaugurację roku akademickiego

2013/2014.

Odjazdowy Bibliotekarz 2013

– 4 edycja w Łodzi! (12.05)

START Pedagogiczna Biblioteka Wo-

jewódzka, ul. Wólczańska 202

META: Muzeum Papieru i Druku,

ul. Piotrkowska 282

Więcej informacji na:

odjazdowybibliotekarz.pl/

_____________

usłyszała, wyszukała, wybrała

Agnieszka Siwocha

Nieczytelna Sygnatura Festiwale Nr 1(23)/2013

4

XIII Festiwal Nauki, Techniki

i Sztuki w Łodzi (15-22.04)

Celem łódzkich festiwali jest prezen-

tacja i popularyzacja osiągnięć na-

ukowych, pobudzenie młodzieży do

pogłębiania wiedzy, promocja nauki,

techniki i sztuki oraz integracja śro-

dowiska w regionie.

Hasło tegorocznego festiwalu brzmi:

„Z wiedzą w drogę życia”.

W programie przewidziano 392 im-

prezy, w tym: wykłady, pokazy, wy-

stępy, wycieczki i inne. Proponowa-

ne bloki tematyczne:

Poznaj siebie i otoczenie,

Świat fizyki i chemii,

Ekonomia kryzysu,

Kultura i sztuka w życiu człowieka,

Przyroda i jej ochrona,

Technika i technologia XXI wieku,

Wyzwania współczesnej medycy-

ny,

Matematyka i informatyka,

Język polski i języki obce,

Wycieczki po Łodzi i regionie łódz-

kim,

Imprezy Towarzyszące,

Poznaj Łódzkie Muzea.

Podczas festiwalu Pani prof. Stani-

sława Kurek vel Kokocińska wraz

z doktorantkami Katedry Bibliote-

koznawstwa i Informacji Naukowej

UŁ wygłoszą wykład pt. „Na począt-

ku jest informacja”.

Zapraszamy!

17 kwietnia g. 1100-1145

Wszystkie wydarzenia realizowane

w ramach festiwalu są bezpłatne dla

uczestników, niektóre jednak wyma-

gają wcześniejszych zgłoszeń pod

numerami telefonów lub przez for-

mularze podane na stronie

www.festiwal.lodz.pl

_____________

Lilja

Nr 1(23)/2013 W „Hurtowni książek” Nieczytelna Sygnatura

5

W „Hurtowni książek”

statni program literacki emito-

wany na głównych kanałach

TVP (lata 2008-2010; TVP1). Naj-

pierw zmieniano godziny jego emisji

(z sobotniej 1230 na poniedziałkową

800) zmniejszając liczbę odbiorców

(po tej zmianie liczba widzów spadła

o 150 tys.), następnie zdjęto go

z ramówki. Pozostało wytrwale cze-

kać do godzin „zbyt” nocnych bądź

porannych – na podobne magazyny.

Parę słów o „Hurtowni książek”.

Program został wyreżysero-

wany przez Grzegorza Jankowskiego

(autora także innego programu kul-

turalnego „Łossskot”), a prowadzo-

ny przez Agnieszkę Wolny-Hamkało

początkowo wraz z Billem Johnsto-

nem (tłumaczem literatury polskiej),

później z Andrzejem Grabowskim

(aktorem).

W każdym odcinku pojawiali

się ciekawi goście, m.in.: Jerzy Stuhr,

Paulina Holtz, Jerzy Bralczyk, Edyta

Jungowska, Kate Mosse, Mariusz

Urbanek i inni znani aktorzy, pisarze,

krytycy literaccy. Razem z prowa-

dzącymi dyskutowali na temat no-

wości wydawniczych. Oprócz stałej

scenerii, którą była... hurtownia

książek (firma księgarska Jacek Ole-

siejuk Sp. Z o.o. w Ożarowie Mazo-

wieckim pod Warszawą), program

urozmaicały fragmenty omawianych

lektur, którym towarzyszyły feno-

menalne komiksy autorstwa Jaro-

sława Gacha. Oprócz tego, widzowie

mogli głosować na ulubione tytuły

(via sms), dzięki czemu powstawał

ranking „Hurtowni” złożony z sześciu

pozycji. Wszystkie atrakcje w nie-

spełna 20 minut.

Jednak to nie wystarczyło,

by „Hurtownia” utrzymała się w ra-

mówce. Czyżby nawet tak prosty

w odbiorze program nie był w stanie

O

Nieczytelna Sygnatura W „Hurtowni książek” Nr 1(23)/2013

6

Archiwalne odcinki programu dostępne są na stronie:

beta.vod.tvp.pl/audycje/kultura/hurtownia-ksiazek

zachęcić do sięgnięcia po książkę?

Zdania są podzielone. Oto niektóre

opinie internautów o „Hurtowni

książek”:

„Podoba mi się określenie defi-

niujące Hurtownię książek – jest to

komiks dla imbecyli... wszystko spra-

sowane, język uproszczony (...)”

~ szewc

„Wolny-Hamkało to profesjona-

listka. [...] Amerykanin zaś świeży

i inny nieco niż wszyscy pozostali

przemądrzalcy”.

~ idabel

„Normalnie aż się śliniłam widząc

te niekończące się alejki z książkami,

po których szli prowadzący ;)”

~ abranova

„Myślę, że to dobry program.

Wreszcie dzieje się coś oprócz glę-

dzenia”.

~ odjazd1

„(...) dla mnie bardzo dobra i cie-

kawa formuła, bardzo ale to bardzo

ciekawy pomysł aby program pro-

wadził obcokrajowiec inna perspek-

tywa, prosty język (...)”

~ kreon30

„Pasuje to temu, kto nie widział

nic innego niż lista przebojów i nie

czyta innych informacji poza opako-

waniem marketingowym. [...] Ame-

rykanin nic nie wnosi, mamrocze

i wzdycha, tyle może”.

~ sutekh1

„Pokazali, że można najnormal-

niej w życiu, wykonując codzienne

czynności rozmawiać o literaturze

i prowadzić ciekawe dyskusje. Brawo

dla nich!”

~jg_gazetta

_____________

Lilja

Nr 1(23)/2013 JPF, Kawaii i Egmont Nieczytelna Sygnatura

7

JPF, Kawaii i Egmont – czyli słów kilka o tym, jak to naprawdę z tą mangą

w Polsce było

ziś pewnie trudno byłoby wska-

zać osobę, zwłaszcza młodą,

która nie słyszała nigdy o Naruto,

Pokemonach czy Dragon Ballu. Jed-

nak jeszcze kilka lat temu sprawa

mangi i anime w Polsce nie przed-

stawiała się w różowych barwach.

Dzisiejszy, dosyć szeroki wybór ko-

miksu japońskiego, zawdzięczamy

staraniom szeregu osób, dla których

manga stała się nie tylko sposobem

na życie, ale przede wszystkim pasją.

Dwadzieścia lat temu, kiedy

rynek polski dopiero otwierał się na

nowego typu produkty, nie było

żadnego masowego środka przekazu

informacji, który mówiłby o tym,

czym jest manga. Początkowo in-

formacje na temat kultury komiksu

wschodniego pojawiały się spora-

dycznie w czasopismach poświęco-

nych np.: grom komputerowym

(„Secret Service”; 1993-2001). Krót-

kie artykuły przyczyniły się do posze-

rzenia wiedzy odbiorców o mandze

oraz powstających na jej podstawie

filmach animowanych. Jednak po

pewnym czasie zdawkowe notki

przestały wystarczać. Czytelnicy

domagali się większej ilości treści-

wych informacji. Potrzeba ta zrodzi-

ła pomysł stworzenia czasopisma

poświęconego właśnie tej tematyce.

Dodatkowo, na rok przed ukazaniem

się pierwszego numeru czasopisma

o profilu mangowym, w Polsce po-

wstało wydawnictwo specjalizujące

się w komiksie japońskim – Japonica

Polonica Fantastica (1996). Pierwsza

manga, jaka ukazała się nakładem

tegoż wydawnictwa, nosiła tytuł Aż

do nieba. Tajemnicza historia Polski.

Manga ta przedstawia czasy pano-

wania króla Stanisława Poniatow-

skiego, rozbiory, wojny napoleoń-

skie i krótki okres istnienia Księstwa

Warszawskiego, a wszystko to opi-

sane zostało z perspektywy Józefa

Poniatowskiego, który jest głównym

bohaterem tej serii. Decyzja JPFu,

stawiająca na tytuł traktujący o hi-

storii Polski, okazała się strzałem

w dziesiątkę – manga rozeszła się

z prędkością światła. Pozytywne

przyjęcie Aż do nieba oraz pozytyw-

ne nastawienie czytelników przyczy-

niły się do rozpoczęcia prac nad pe-

D

Nieczytelna Sygnatura JPF, Kawaii i Egmont Nr 1(23)/2013

8

riodykiem zajmującym się tematyką

komiksu wschodniego. W czerwcu

1997 roku grupa entuzjastów wyda-

ła pierwsze niekomercyjne czasopi-

smo o mandze i anime zatytułowane

„Kawaii”, co w tłumaczeniu na polski

znaczy „słodki”. Redakto-

rem naczelnym magazynu

został Paweł Musiałowski.

Pierwszy numer miał 64 ko-

lorowe strony, format A4

i był wydaniem ekspery-

mentalnym. Ponieważ ze-

spół nie wiedział, z jakim

odzewem spotka się ich

projekt, zamieszczona w nim notka

od redakcji brzmiała: ...To Wasza mi-

łość do tego tematu powoła-

ła do życia ten oto magazyn.

Czy, i jak często będzie gościł

on w Waszych domach – za-

leży również tylko od Was! ...

to, co tu znajdziecie to

w głównej mierze nasze pro-

pozycje, dajcie nam znać,

czego oczekujecie.

Magazyn dla miłośników

mangi i anime wraz z wydawnic-

twem JPF przez wiele lat samotnie

torowały drogę mandze na rynku

polskim. Wkrótce dołączyło do nich

nowe wydawnictwo, Waneko

(1999), którego działalność również

opierała się na publikowaniu komik-

sów japońskich. Tytuł pierwszej po-

zycji, jaka ukazała się nakładem tej

oficyny to Cześć, Michael! Niestety

tak jak to było z zachodnim komik-

sem w Egmoncie, począt-

kowo sprzedaż odbywała

się głównie drogą poczto-

wą, ponieważ nie było wy-

znaczonych punktów sprze-

daży, w których czytelnik

mógłby regularnie nabywać

mangi. Szczęśliwie, wraz ze

wzrostem zainteresowania

komiksem japońskim, niektórzy

księgarze zaczęli zamawiać tomiki

poszczególnych serii. Manga

stawała się powoli popular-

na.

W 2002 roku, w wy-

dawnictwie Egmont, w ra-

mach Klubu Świata Komiksu

(w obrębie którego powstał

Klub Mangi) postanowiono

wydawać serie mang. Pierw-

szym tytułem, jaki ukazał się pod

znakiem tego wydawnictwa, był

Usagi Yojimbo autorstwa Stana Sa-

kai (Amerykanin japońskiego po-

chodzenia). Historia przedstawia pe-

rypetie antropomorficznego królika

Nr 1(23)/2013 JPF, Kawaii i Egmont Nieczytelna Sygnatura

9

Miyamoto Usagi, który jest samura-

jem i przemierza świat najmując się

jako prywatny ochroniarz. Każdy

tomik składa się z kilku krótkich

opowiadań, które nawiązują do ja-

pońskiej kultury, tradycji

i mitów. Architektura, stro-

je, przedmioty wiernie od-

dają rzeczywistość siedem-

nastowiecznej Japonii. Ko-

miks ten jest charaktery-

styczny z tego względu, iż

jest w nim wyraźnie zary-

sowany styl zachodni (czy-

tany od lewej do prawej, zachowany

wyraźny podział oraz porządek

w rozmieszczeniu rysunków).

Egmont Polska w następ-

nych latach sukcesywnie

wprowadzał na rynek ko-

lejne tytuły takie jak.: Eden:

It's an Endless World!,

Exaxxion, Gundam Wing,

Gunsmith Cats i wiele in-

nych. Trzeba przyznać, że

w przypadku mang wydaw-

nictwo to nie musiało do-

kładać specjalnych starań, aby prze-

konać do siebie odbiorców. Naj-

trudniejsze zadanie na tym polu

przypadło w udziale Japonice Polo-

nice Fantastice, które jako pierwsze

wydało mangę na polskim rynku.

Dużą zasługę miały też ukazujące się

czasopisma o tej tematyce. Po „Ka-

waii” (1997-2005) światło dzienne

ujrzały np.: „Animegaido” (1997-

-1998), „Mangazyn” (2003-

-2004), „Otaku” (2006 – do

dziś). Koszt jednej mangi to

około 20 zł, więc większość

zainteresowanych może so-

bie pozwolić na tego typu

zakup, nawet za skromne

kieszonkowe. Rynek mangi

w Polsce dzięki Egmontowi,

JPF oraz Waneko wydaje się być sta-

bilny. Bywa jednak, że niektóre serie

zostają zawieszone z powodu nie-

przedłużenia licencji.

Manga, mimo wielu

kłopotów, zyskała w Polsce

swoich miłośników, którzy

nabyli umiejętność prawi-

dłowego jej odbioru i cenią ją

tak bardzo, jak inni cenią

książki. Bądźmy wdzięczni

tym, którzy kilkanaście lat

temu nie zniechęcili się ogól-

ną dezaprobatą.

_____________

mgr Paula Gamus

Nieczytelna Sygnatura H. P. Lovecraft Nr 1(23)/2013

10

Cień z Providence1. Howard Phillips Lovecraft.

Cz. 1

oward Phillips Lovecraft to

amerykański pisarz powieści

grozy. Za życia był niedoceniony.

Obecna krytyka określa go jako ge-

niusza. Lovecraft wykształcił własny

charakterystyczny styl opowiadania,

a dla potrzeb swej twórczości wy-

kreował świat podobny do naszego,

zaludniając go postaciami z pante-

onu bogów, których zaczął wymyślać

jeszcze w swojej młodości. Jest to

tak zwana Mitologia Cthulhu. Pisar-

ski dorobek Howarda Phillipsa Love-

crafta przetrwał głównie dzięki przy-

jaciołom artysty – August Derleth

i Donald Wandrei założyli wydawnic-

two Arkham House w celu rozpo-

wszechniania jego twórczości. Dzięki

tym staraniom stał się znanym pisa-

rzem: najpierw w Stanach Zjedno-

czonych, a z czasem i na całym świe-

cie. Jego dzieła przetłumaczono na

wiele języków. Świat wykreowany

przez Howarda Phillipsa Lovecrafta

1 Tak określił Lovecrafta Marek Wy-

dmuch we wstępie do pierwszego wy-dania zbioru Zew Cthulhu z 1983 r.

znalazł kontynuatorów w osobach

rozwijających Mitologię Cthulhu oraz

nawiązaniach wykorzystujących inne

aniżeli słowo środki wyrazu tj. mu-

zykę, film, malarstwo, gry kompute-

rowe, komiksy, gry fabularne. Roz-

wijali oni to uniwersum i choć nie-

kiedy kształt tej twórczości wykazy-

wał wiele niespójności to cały czas

krążył wokół tego samego wątku

– istot, przy których człowiek jest

tylko nic nie znaczącą drobiną pyłu.

Nieraz byli nagradzani za swoje

utwory i na trwałe zapisali się

w almanachu Mitów Cthulhu i świa-

towej fantastyce. Postać Lovecrafta

stała się znana nie tylko czytelnikom

zafascynowanym opowieściami gro-

zy, lecz także tym, którzy gustują

w innych gatunkach literackich.

Podzielił on też czytelników i kryty-

ków – ze względu na dość specy-

ficzną twórczość można go albo po-

kochać, albo znienawidzić. Jedną

H

Nr 1(23)/2013 H. P. Lovecraft Nieczytelna Sygnatura

11

pewną rzeczą jest natomiast to, że

świat bez tego człowieka nie byłby

takim, jakim znamy go obecnie; mi-

mo całej krytyki, jego wpływ na

obecną światową kulturę jest nie-

podważalny. Zwolennicy twórczości

Lovecrafta uważają, że wyprzedził

swoją epokę, przeciwnicy zarzucają

gubienie się w realiach wykreowa-

nego świata, jak również krytykują

styl pisarza.

Nie miał Lovecraft szczęścia

do filmowych ekranizacji swojej

twórczości. Natomiast sukces odnio-

sły gry fabularne. W rozrywce tego

rodzaju, poszczególni uczestnicy pod

przewodnictwem mistrza gry, czyli

prowadzącego narratora,

wcielają się w różne po-

stacie i realizują określone

scenariusze w dowolnym

świecie, który ograniczony

jest tylko wyobraźnią gra-

jących. Świat Mitologii

Cthulhu został zaadapto-

wany do gier RPG w roku

1981. Sandy Petersen i Lynn Willis

stworzyli wtedy podręcznik, dzięki

któremu gracze mogli wcielić się w

postacie żyjące w świecie „wielkich

przedwiecznych”. Gra i jej poszcze-

gólne dodatki zdobyły wiele nagród,

zawierały też wiele informacji na

temat Mitologii Cthulhu. Twórcy gier

komputerowych również kilkukrot-

nie sięgali po prozę Howarda Phillip-

sa. Po raz pierwszy dokonała tego

firma I-Motion wydając w 1992 roku

Alone In the Dark. W 1993 roku fir-

my Atari i Infogrames wydały grę

przygodową pod tytułem Shadow of

the Comet. Rok 1995 przyniósł grę

Prisoner of Ice stworzoną przez Cha-

osium Inc., a w roku 2001 na rynku

pojawił się Necronomicon, którego

twórcą była firma Wanadoo. Na ko-

lejną produkcję przyszło graczom

czekać pięć lat i w roku 2006 ukazał

się Call of Cthulhu: Dark Corners of

the Earth, którego produ-

centem było Headfirst In-

teractive. Najnowszą pro-

dukcją jest Anderson

& The Legacy of Cthulhu

z 2007 roku od Home-

grown Games.

Potężną część spu-

ścizny autora stanowią

opowiadania. Najdłuższym jest mini

powieść W poszukiwaniu nieznane-

go Kadath (The Dream Quest of

Unknown Kadath, 1927), poza tym

na jego twórczość składają się po-

ezja oraz ogromna korespondencja

Nieczytelna Sygnatura H. P. Lovecraft Nr 1(23)/2013

12

(napisał około dwudziestu tysięcy li-

stów). Początki obecności Lovecrafta

w Polsce sięgają lat sześćdziesiątych,

kiedy to przekłady jego opowiadań

były drukowane w „Przekroju”. Na

łamach czasopisma ukazały się: Cień

nad Innsmouth, Kolor z

przestworzy, Zimno, Kosz-

mar w Dunwich, Coś na

progu, Biały statek. Oprócz

tego jedno tylko opowia-

danie wydrukowane zosta-

ło w innym periodyku –

Dagon zamieszczony został

w miesięczniku „Ty i ja” w

roku 1973. W Polsce, jed-

nym z bardziej znanych

utworów amerykańskiego pisarza,

a zarazem głównym tekstem pre-

zentującym boga Cthulhu jest opo-

wiadanie Zew Cthulhu. Trzeba tu za-

znaczyć, że pod tym samym tytułem

istnieje w naszym kraju zbiór nowel

Lovecrafta.

Historia doboru określonych

opowiadań literata do polskiego

wydania tego zbioru przedstawia się

następująco. Pierwotnie selekcji naj-

lepszych utworów pisarza dokonał

August Derleth, który zebrał je pod

wspólnym tytułem The Dunwich

Horror and Others. Po raz pierwszy

ukazały się drukiem w roku 1963

(wyd. Arkham House). Dopiero spo-

śród tych opowiadań wybrane zosta-

ły przez Marka Wydmucha te, które

znalazły się w pierwszym

wydaniu opo-wiadań Love-

crafta w Polsce. Zew

Cthulhu wydany został

w roku 1983 (wyd. Czytel-

nik). Kolejne wydania,

w których ukazywał się Zew

Cthulhu: zbiór Szepczący

w ciemności (wyd. Colibri,

1992), Kolor z przestworzy

(Wydawnictwo S.R., 1996)

i Zew Cthulhu (wyd. Crime & Thriller,

2004). Opowiadanie to znalazło też

swoje miejsce w nowym medium,

jakim jest Internet. W formie cyfro-

wej można je przeczytać na wielu

stronach, których tematyka krąży

w obrębie literatury grozy czy horro-

ru.

_____________

Adam K.

Źródła grafiki:

http://www.hplovecraft.pl/

http://www.giantbomb.com/prisoner-

of-ice/3030-21249/

Nr 1(23)/2013 Prasa dziecięco-młodzieżowa Nieczytelna Sygnatura

13

2001 2006 2011

Bravo 480,937 349,992 258,364

Twist 264,288 264,99 140,876

Bravo Girl 273,573 245,374 138,468

Bravo Sport 157,19 167,75 138,111

Popcorn 214,133 243,799 105,662

Scooby-Doo! - 65,269 101,477

Mały Gość Niedzielny 95,455 110,712 101,37

Dziewczyna 258,704 286,721 86,948

13 Magazyn Nastolatki 112,324 95,26 81,027

Cartoon Network Magazyn - 51,176 63,941

Księżniczka - 60 63,615

Czarodziejki Witch - 128,549 58,569

Winx Club - 49,946 51,335

Kaczor Donald 146,971 90,242 50,811

Victor Gimnazjalista 61,353 71,85 44,077

Victor – Junior - - 40,231

Cogito 106,419 60,752 39,5

Tytuł czasopismaŚredni nakład jednorazowy

Czasopisma dziecięco- -młodzieżowe dziś.

A jutro?

ak przedstawia się aktualna sytu-

acja czasopism dziecięco-młodzie-

żowych? Brak jest najnowszego,

ogólnego opracowania z tego zakre-

su, mimo obszernych publikacji

m.in. Jerzego Jarowieckiego. Pisząc

pracę licencjacką dotyczącą prasy

dla dzieci i młodzieży, napotkałam

na olbrzymie problemy ze znalezie-

niem choćby kilku słów na temat

obecnego rozwoju czasopiśmiennic-

twa dziecięco-młodzieżowego.

Rok 1989 przyniósł na polski

rynek ogromną liczbę nowych tytu-

łów czasopism, nie tylko dla naj-

młodszych odbiorców. Od 1991 r.

działa w Polsce niemiecka firma

Bauer (wydawnictwo m.in. tytułów:

„Bravo”, „Twist”, „Tina”, „Chwila dla

Ciebie”, „Twój Styl”), od 1994 r.

– koncern Axel Springer (wydawca

tytułów, np.: „Fakt”, „Newsweek

Polska”, „Dziewczyna”, „Popcorn”).

Oba koncerny wydają w Polsce cza-

J

Nieczytelna Sygnatura Prasa dziecięco-młodzieżowa Nr 1(23)/2013

14

sopisma dla młodzieży o najwyż-

szych nakładach. Na stronie po-

przedniej przedstawiono tabelę po-

równującą średnie nakłady jednora-

zowe wybranych tytułów przezna-

czonych dla dzieci i młodzieży na la-

ta 2001, 2006 i 2011.

Niekwestionowanym lide-

rem pod względem wysokości na-

kładów jest „Bravo”. Należy zauwa-

żyć, że na przestrzeni ostatnich 10

lat, średni nakład jednorazowy

większości przedstawionych tytułów

systematycznie spada. Nakłady „Ma-

łego Gościa Niedzielnego”, „Księż-

niczki” i „Winx Club” są właściwie

stałe. Podobnie z czasopismami

Agencji Wydawniczej Aga Press:

liczba nakładów „Victora Gimnazjali-

sty” rosła, dopóki wydawnictwo nie

wprowadziło na rynek podobnego

periodyku – „Victora Juniora”. Suma

ich nakładów jest wyższa niż nakłady

„Victora Gimnazjalisty” z lat po-

przednich. Niestety, nie stało się tak

z „Cogito” (również wydawane przez

Aga Press).

Nie sposób obecnie zliczyć

wszystkich ukazujących się tytułów

czasopism dziecięco-młodzieżowych

ze względu na przystąpienie do dzia-

łalności wielu małych firm zarówno

z Polski, jak i zagranicy, które nie

składają egzemplarza obowiązkowe-

go. Jak rozwinie się ta sytuacja? Czy

zawsze najmniej wartościowe cza-

sopisma będą na szczycie podob-

nych zestawień? Czy powstanie ko-

lejne czasopismo na miarę „Filipin-

ki”2 czy „Świerszczyka”3?

_____________

Lilja

Źródło:

Zakład Kontroli i Dystrybucji Prasy. Wy-

niki kontroli z lat 2001, 2006 i 2011 [on-

line]. Dostępny w World Wide Web:

<http://www.zkdp.pl/>

2 Wydawana w latach 1957-2006.

3 Wydawany od 1945 r. jednak tracący

na znaczeniu; obecny średni nakład wy-nosi 45 tysięcy.

Nr 1(23)/2013 Ze świata literatury Nieczytelna Sygnatura

15

Ze świata literatury

Zapraszamy do rozwiązania quizu dotyczącego literatury. Właściwa odpowiedź

oznacza literę, którą należy wpisać w odpowiednią kratkę (pod wybranymi pyta-

niami znajdują się podpowiedzi w formie obrazka).

W ten sposób dokończona zostanie myśl Umberta Eco:

Największym wrogiem biblioteki jest

1. Wybierz tytuł utworu, którego nie napisał Julian Tuwim:

P. Rzecz ludzka R. Kwiaty polskie T. Rzecz czarnoleska

2. Jaki utwór został opatrzony pod-tytułem: ... czyli życie wśród ma-luczkich?

A. Modlitwa Ojca E. Podróże Guliwera I. Chata Wuja Toma

3. Z jakim czasopismem związany był Adam Mickiewicz?

L. „Trybuna Ludów” M. „Wiadomości Literackie” N. „Zabawy Przyjemne i Poży-teczne”

4. Który z autorów nie zaznał sławy za życia?

N. Cyprian Kamil Norwid O. Johann Goethe P. Juliusz Verne

5. Kto jest autorem tytułu Pijane dziecko we mgle?

A. Stanisław Wyspiański I. Stanisław Ignacy Witkiewicz Y. Tadeusz Boy-Żeleński

6. Kto napisał najwięcej powieści na świecie? S. Józef Kraszewski T. Juliusz Verne W. Henryk Sienkiewicz

7. W jakim utworze występuje me-

tal lżejszy od powietrza? R. Doktor Jekyll i pan Hyde Ro-berta Stevensona S. Zmierzch Stephenie Meyer T. Lalka Bolesława Prusa

Nieczytelna Sygnatura Ze świata literatury Nr 1(23)/2013

16

8. Który z wymienionych pisarzy urodził się w Łodzi?

E. Stanisław Reymont A. Gustaw Morcinek U. Julian Tuwim

9. Kto jest autorem słów Ideał się-gnął bruku?

B. Fryderyk Schiller C. Juliusz Słowacki D. Cyprian Kamil Norwid

10. Który z pisarzy zajmował się hip-notyzerstwem?

E. Antoni Malczewski O. Antoine de Saint-Exupéry U. Ernest Hemingway

11. Paroletni chłopiec żyje w świecie dziecinnych marzeń, których nie umie zrozumieć i nie chce uznać otoczenie. Pod jego wpływem chłopiec zaczyna wątpić w istnie-nie swej fantastycznej rzeczywi-stości. Przystał już na ów trzeźwy

świat bez uroków i tajemnicy, ale dawne rojenia nie przestają go niepokoić. Jest to streszczenie ja-kiego utworu?

K. Mały Książę Antoine’a de Sa-int-Exupéry’ego L. Oskar i pani Róża Érica-Emmanuela Schmitta N. Złoty lis Jerzego Andrzejew-skiego

12. Kto nosił przydomek George Sand?

T. Aurora Dupin W. Marcel Proust Z. Gabrielle Colette

_____________

Agnieszka Siwocha Źródła obrazków: http://gpo.blox.pl/resource/01_Tuwim_zasniezony_400x400.jpg http://www.probertencyclopaedia.com/j/George%20Sand.jpg http://www.walpurg.pl/wordpress/wp-content/uploads/2010/12/fortepian.jpg http://www.filmweb.pl/film/Chata+wuja+Toma-1987-4517#

Nr 1(23)/2013 Wyniki konkursu Nieczytelna Sygnatura

17

Wyniki konkursu poetyckiego

d 2003 r. w Katedrze Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŁ

dr hab. Mariola Antczak organizuje konkurs poetycki dla studentów III roku,

którego celem jest stworzenie wiersza o bibliotece i bibliotekarzu. Próby poetyc-

kie naszych studentów oceniane są przez Jury. W tym roku tworzyli je:

dr hab. Mariola Antczak (Przewodnicząca), dr Alina Brzuska-Kępa, dr Alicja Ma-

zan-Mazurkiewicz oraz dr Rafał Kępa. Ostatecznie wytypowano cztery najpięk-

niejsze utwory poetyckie; pierwsze miejsce zdobył wiersz Justyny Sibińskiej Sny

rozdawać, drugie miejsce – wiersze Michała Felczaka: Biblioteka moją muzą i Ży-

cie bibliotekarza, a trzecie – wiersz Pauliny Zięby Nasza biblioteka. Gratulujemy

wyróżnionym i cieszymy się, że nawiązując do zapoczątkowanej niegdyś w „Nie-

czytelnej Sygnaturze” tradycji drukowania prób literackich i poetyckich, możemy

znów zamieścić teksty młodych Poetów.

dr Zbigniew Gruszka

Miejsce III

Nasza biblioteka

Jeżeli lekturę przeczytać masz

By nie udawać na lekcji Greka

Kroki swoje kieruj tam

Gdzie szkolna biblioteka

Kiedy na dworze trzyma mróz

Śnieg błyszczy w barwach mleka

Przytulny kącik znajdziesz tam

Gdzie szkolna biblioteka

Gdy znów włosy z głowy rwiesz

Myślisz i nagle „eureka”

Przecież ratunek znajdziesz tam

Gdzie szkolna biblioteka

Gdy koleżanki zawiodą Cię

I nikt na Ciebie nie czeka

Pociechę możesz znaleźć tam

Gdzie szkolna biblioteka

Paulina Zięba

O

Nieczytelna Sygnatura Wyniki konkursu Nr 1(23)/2013

18

Miejsce II

Życie bibliotekarza

Kiedyś człowiek wszędzie bywał

Znał go pub i dyskoteka

Teraz wszystko się nie liczy

Dzień w dzień tylko biblioteka

Szelest kartek, kurzu zapach

To lekarstwo dla mej duszy

Stertka książek do czytania

To jedyne co mnie wzruszy

Biblioteka moją muzą

Lubię wieczór, bo wieczorem

kiedy w całym domu spokój

ja na kartach wyobraźni

mogę swój opuścić pokój.

Biblioteko muzo moja

gdzie dziś z sobą mnie zabierzesz

może zwiedzę Wielki Kanion

może Paryż może Wiedeń.

Dzięki Tobie mogę wszystko, zostać

królem, podróżnikiem,

lecieć w kosmos, zdobyć szczyty

czy bez Ciebie jestem nikim??

Michał Felczak

Miejsce I

Sny rozdawać

Ta Pani z uśmiechem w kolorze

świata,

to ona sny rozdaje na kartach.

Chętnych częstuje przygodą,

ciekawskim podaje prawdę –

choć czasem nie do ręki.

A jej podopieczni…

Szarzy. Zniszczeni. Smutni.

Kolorowi. Nowi. Weseli.

Ci pierwsi – pięknym wnętrzem,

otwarci na świat – zamknięci dla

oka.

Czekają na swoją kolej,

a ona im towarzyszy,

prosi o cierpliwość, pociesza,

bo zdaje sobie sprawę, że to nieła-

twe

– istnieć tylko dla drewnianej deski.

Ci drudzy – rozchwytywani, trochę

niepokorni,

piękni i doceniani – zazdroszczą im ci

pierwsi.

Często ranieni, nierzadko gubieni,

z czasem zużyci,

czują się niepotrzebni, następnie:

Szarzy. Zniszczeni. Smutni.

A ona im towarzyszy…

Justyna Sibińska

Nr 1(23)/2013 Drugie życie książki Nieczytelna Sygnatura

19

Film – drugie życie książki

Sposobów spędzania wolne-

go czasu jest tak wiele, jak wielu jest

ludzi. Z zapartym tchem śledzimy lo-

sy znamienitego i omnipotentnego

doktora House'a, poczynania ojca

Mateusza w Sandomierzu, czy też

niecodzienne problemy polskich tu-

rystów na Gran Canarii w serii „Pa-

miętniki z wakacji”. Z równie wiel-

kim przejęciem świat bibliotekarski

oczekuje na wyniki, przeprowadza-

nych co dwa lata przez Bibliotekę

Narodową, badań czytelnictwa. Peł-

ni napięcia i nadziei przeżywamy

jednak kolejne rozczarowanie. Jak

wynika z najnowszego raportu BN

60,8%4 Polaków nie czyta książek

w ogóle. Nasuwa się zatem pytanie:

jeśli nie czytają, to może oglądają

filmy? Jeśli filmy, to przypuszczalnie

również te, które powstały na pod-

stawie książek. A jest ich co niemia-

ra. To specyficzne zjawisko, rozpo-

częte od zekranizowanego w 1912 r.

przez Włocha Enrico Guazzoniego

4 Chymkowski R., Koryś I., Dawidowicz-

Chymkowska O., Społeczny zasięg książ-ki w Polsce w 2012 r. [online]. Dostępny w WWW: <http://www.bn.org.pl/down-load/document/1362741578.pdf>.

(pierwszy pełnometrażowy film

niemy) dzieła Henryka Sienkiewicza

Quo Vadis5, w XXI w. przybrało kolo-

salne rozmiary. Wśród najsłynniej-

szych adaptacji z ostatnich kilku lat

wyróżnić należy: J. Boyne Chłopiec

w pasiastej piżamie (reż. Mark Her-

man; 2008), S. Larsson Mężczyźni,

którzy nienawidzą kobiet (reż. Niels

Oplev; 2009), S. Gruen Woda dla

słoni (reż. Francis Lawrence; 2011),

G. R. R. Martin saga Pieśń Lodu

i Ognia (tyt. filmu: Gra o tron; reż.

David Benioff, D.B. Weiss; 2011- ),

J. R. R. Tolkien Hobbit. Niezwykła

podróż (reż. Peter Jackson; 2012- ),

S. Collins Igrzyska śmierci (reż. Gary

Ross; 2012), Y. Martel Życie Pi (reż.

Ang Lee; 2012), D. Mitchell Atlas

chmur (A. i L. Wachowscy, T. Tyk-

wer; 2012). Wymienione powyżej

tytuły, to tylko nieliczne propozycje

książek i filmów wartych przeczyta-

nia i obejrzenia w wolnym czasie,

który na pewno nie okaże się stra-

cony.

_____________

Agnieszka Grzelak

5 Pierwszym reżyserem, który sfilmował

(choć niepełnie) dzieło noblisty był Pa-the Freres z Francji (1902).

Nieczytelna Sygnatura Piekielni w bibliotekach Nr 1(23)/2013

20

Piekielni w bibliotekach

iekielny klient obrzucił Cię mię-

sem, po czym powiesił na Tobie

psy? Jak mówi przysłowie – „z tłu-

stego mięsa, tłusta polewka” – więc

podziel się swoją historią z innymi,

nawet jeśli do „polewki” jest trochę

daleko, a znacznie bliżej do śmiechu

rozpaczy6. – w ten sposób admini-

stratorzy portalu Piekielni.pl zachę-

cają internautów do opisu piekielno-

ści: czy to sąsiada, lekarza,

nosza, samego siebie czy, na

przykład, bibliotekarza.

Historii do-

tyczących stricte in-

stytucji bibliotecz-

nej, które znalazły

się na „głównej”,

czyli zostały najle-

piej ocenione przez

czytających, jest 36.

Według użytkowni-

ków portalu, pie-

kielność biblioteka-

rzy polega przede wszystkim na ich

lenistwie, arogancji, niedbalstwie,

6 Piekielni.pl – zasady [online]. Dostępny

w WWW: <http://piekielni.pl/zasady>.

technofobii czy, po prostu, imperty-

nencji. Pojawiły się również historie

o bibliotekarzach „z misją”, chronią-

cych młodszych czytelników przed

niewłaściwymi treściami (popularną

beletrystyką...).

Wiele historii dotyczy rów-

nież relacji bibliotekarz-bibliotekarz,

gdzie jedna ze stron wykazuje abso-

lutną bezmyślność, brak wiedzy nie-

zbędnej do skatalogowania książki

bądź „miganie” się od pracy.

Jednak każdy kij ma dwa

końce: ponad 50% historii odnosi

się do pokazujących rogi użyt-

kowników bibliotek.

Oprócz typowych sy-

tuacji, kiedy pada

prośba o wypożycze-

nie Lalki Sienkiewicza,

zdarzają się także

mniej pocieszne – gdy

czytelnicy są agre-

sywni bądź wulgarni.

Zarówno w roli użyt-

kownika, jak i pracownika biblioteki,

postarajmy się nie prowokować in-

nych do opisania kolejnej historii na

Piekielni.pl... _____________

Agnieszka Siwocha

P

Podczas przedświątecznej

wizyty w wypożyczalni

słyszę dialog:

- Chciałem zwrócić książkę.

- To będzie 45 złotych kary.

- Ale... przecież amnestia...

- Panie, ale nie na takie kwoty!

~Grim

Nr 1(23)/2013 Cicer cum caule Nieczytelna Sygnatura

21

Cicer cum caule

Nagrobek korektora

Źródło: Tuwim J., Cicer cum caule, czyli groch z kapustą.

Warszawa: Iskry, 2009, s. 82

Wypracowanie 8-letniej dziewczynki o kocie

Przytacza je jako autentyczne Jan St. Bystroń w księdze „Komizm” (1938):

Kot rozmnaża się przez swoje małe, które są dziewięć dni ślepe. Potem dostają

oczy, a stara się nimi opiekuje, albo lata po dachach za kotami. Kotki są bardzo

zabawne i zajmują się kłąbkami nici albo innymi swawolami. Potem uczą się łowić

myszy, przyczem ich pazurów nie słychać. Uszy są ostre i kończyste do śledzenia

myszki. Wreszcie wychodzi z dziury. Pozwala jej parę razy latać nim ją pożre. Kot

jest obciągnięty różnym futrem. Bywa elektryczny, jak się go odwrotnie pogłasz-

cze. Z tyłu za nim znajduje się ogon coraz cieńszy, aż na końcu ustaje. Wskutek

swych pazurów jest bardzo przywiązany i wspina się na drzewa, gdzie łowi jaja

dla swych młodych.

Źródło: Tuwim J., Cicer cum caule, czyli groch z kapustą.

Warszawa: Iskry, 2009, s. 225-226

Nieczytelna Sygnatura Cicer cum caule Nr 1(23)/2013

22

Z życia...

Rebus obrazkowy

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Nr 1(23)/2013 Nieczytelna Sygnatura

23

Zapraszamy na stronę Koła Naukowego Bibliotekoznawców

www.bibliotekoznawcy.uni.lodz.pl

i na stronę naszej Katedry: www.kbin.uni.lodz.pl.

NIECZYTELNA SYGNATURA Niezgulnik Studencki 1(23)/2013

Redaktor numeru: Agnieszka Grzelak, Agnieszka Siwocha

Redaktor techniczny, skład: Agnieszka Siwocha

Korekta: dr Zbigniew Gruszka

Grafika: Agnieszka Siwocha

Redakcja: mgr Paula Gamus, Agnieszka Grzelak, Adam Kuras, Agnieszka Siwocha

Redaktorzy honorowi: dr Jacek Ladorucki, dr Zbigniew Gruszka

Adres redakcji: Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŁ, ul. Matejki 34a, 90-237

Łódź. Redakcja zastrzega, że artykuły zamieszczone w czasopiśmie nie muszą odzwierciedlać

stanowiska redakcji. Zastrzegamy sobie prawo do skracania nadsyłanych artykułów. Teksty,

oferty współpracy, reklamy (i propozycje prenumeraty) prosimy dostarczać na adres

e-mailowy: nieczytelna_sygnatura@wp.pl.