Neurorehabilitacjaoparta na dowodach naukowychRedakcja wydania I polskiego Ryszard Kinalski

Neurorehabilitacjaoparta na dowodach naukowych

Farsin Hamzei

Ferdinand Binkofski Giovanni Buccino Denis Ertelt Bjorn Hauptm ann Friedhelm Hummel Thom as Platz

Redakcja wydania I polskiego Ryszard Kinalski

PolskaMedPharm

Spis treści

Wprowadzenie.................................................................. 11Przedmowa do wydania polskiego................................. 13Przedmowa....................................................................... 15

1 Rehabilitacja motoryczna w świetle medycynyopartej na dowodach naukow ych ........................................ 17Thomas Platz

1.1 Wprowadzenie.................................................................. 171.2 Modele bad ań ............................................................................... 181.2.1 Badania obserwacyjne................................................................. 181.2.2 Badania eksperymentalne........................................................... 181.2.3 Kryteria doboru prac badawczych ............................................ 201.3 Ocena wyników badań..................................................... 201.4 Przeglądy piśmiennictwa Cochrane'a.............................. 221.4.1 Przestanki medyczne po udarze m ózgow ym .......................... 241.4.2 Zewnętrzna pomoc w rehabilitacji ruchow ej.......................... 251.4.3 Rehabilitacja kończyny górnej..................................................... 261.4.4 Przywracanie właściwej postawy ciała, zdolności utrzymania

równowagi i chodzenia............................................................... 271.4.5 Aktualne przeglądy projektów..................................................... 281.4.6 Krytyczna ocena przeglądów piśmiennictwa Cochrane'a__ 291.5 Dowody naukowe wynikające z badań klinicznych......... 291.5.1 Intensywność treningu................................................................. 301.5.2 Koncepcje fizjoterapeutyczne.................................................... 311.5.3 Trening podstawowy kończyn górnych .................................... 331.5.4 Trening usprawniający kończynę g ó rn ą ................................... 341.5.5 Terapia wymuszeniem ruchu według Tauba (CIMT)................. 35

6 Spis treści

1.5.6 Trening sensomotoryczny ruchów repetytywnych ramion... 361.5.7 Trening ukierunkowany na zadania............................................ 371.5.8 Trening z wykorzystaniem lustra................................................. 381.5.9 Elektrostymulacja......................................................................... 391.5.10 Trening chodu z zastosowaniem elektrostymulacji.................. 421.5.11 Trening na bieżni........................................................................... 431.5.12 Rehabilitacja ręki z zastosowaniem robota................................. 451.5.13 Trening wstawania i stania z zastosowaniem trenażera

typu biofeedback......................................................................... 461.5.14 Repetytywna przezczaszkowa stymulacja

magnetyczna (rTMS).................................................................... 471.5.15 Krytyczna ocena wyników prac klinicznych............................... 48

Streszczenie.................................................................................... 49Podziękowanie............................................................................... 50Piśmiennictwo.................................................................. 50

2 Terapia w ym uszeniem ruchu (CIMT).................................. 57Farsin Hamzei

2.1 Wprowadzenie.................................................................. 572.1.1 Historia........................................................................................... 572.1.2 Hipoteza......................................................................................... 582.1.3 Składowe CIMT............................................................................... 592.2 Badania kliniczne CIMT...................................................... 622.2.1 CIMT w porównaniu z innymi formami terapii........................ 622.2.2 Znaczenie charakterystyki pacjentów........................................ 642.2.3 Modyfikowanie czasu trwania ćw iczeń..................................... 642.2.4 Postępowania obrazujące i C IM T............................................... 65

Streszczenie.................................................................................... 67Piśmiennictwo.................................................................. 67

3 Podstawy uczenia się proceduralnego i m otorycznegow praktyce postępowania terapeutycznego....................... 69Bjórn Hauptmann

3.1 Wprowadzenie.................................................................. 693.2 Rodzaje pamięci............................................................... 70

Spis treści 7

3.2.1 Pamięć deklaratywna.................................................................. 713.2.2 Pamięć niedeklaratywna........................................................... 713.3 Pamięć proceduralna i uczenie się motoryczne............ 723.4 Uczenie się ruchowe jako proces fazow y...................... 723.4.1 Wczesna faza uczenia s ię ........................................................... 733.4.2 Zależność między ćwiczeniem i przerw ą............................... 733.4.3 Opóźniona poprawa w ydolności............................................. 743.4.4 Liczba powtórzeń........................................................................ 753.4.5 Wpływ snu na konsolidację pamięci........................................ 773.4.6 Stabilność wyuczonego zadania w stosunku do bodźców

odroczonych .............................................................................. 783.4.7 Interferencja kontekstowa i augmentacja............................... 803.4.8 Późna faza uczenia się................................................................. 813.5 Praktyczne zastosowanie w terapii................................. 82

Streszczenie ................................................................................ 85Piśmiennictwo................................................................. 86

4 Przestrojenie m ózgu po ud arze ............................................ 90Farsin Hamzei

4.1 Wprowadzenie................................................................. 904.2 Zastosowanie fMRT do wykazania zmian układu

motorycznego po udarze m ó zgu ................................... 924.3 Spojrzenie w przyszłość.................................................. 95

Streszczenie.................................................................................. 96Piśmiennictwo................................................................. 96

5 Od neuronów lustrzanych do ne urorehabilitacji............ 98Denis Ertelt, Giovanni Buccino i Ferdinand Binkofski

5.1 Wprowadzenie................................................................. 985.2 Motoryczne metody neurorehabilitacji.......................... 995.2.1 Konwencjonalne metody rehabilitacji..................................... 995.2.2 Nowoczesne przesłanki rehabilitacyjne................................... 1005.2.3 Wpływ treningu mentalnego na uczenie się ruchow e......... 1005.2.4 Trening mentalny w neurorehabilitacji..................................... 1015.3 System neuronów lustrzanych..........................................102

8 Spis treści

5.3.1 Kiedy uaktywniają się neurony lustrzane?............................... 1025.3.2 System neuronów lustrzanych człowieka............................... 1035.3.3 Funkcje systemu neuronów lustrzanych................................. 1045.4 Rola systemu neuronów lustrzanych

w neurorehabilitacji......................................................... 1065.4.1 Trening z użyciem lustra............................................................. 1065.4.2 Wideoterapia .............................................................................. 1075.4.3 Połączenie wideoterapii z ćwiczeniami aktywnymi................ 109

Streszczenie.................................................................................. 110Piśmiennictwo.................................................................. 111

6 Stymulacja mózgu w neurorehabilitacji........................... 118Friedhelm C. Hummel

6.1 Wprowadzenie...................................................................1186.2 Metody stymulacji mózgu................................................ 1206.2.1 Przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS)................ 1206.2.2 Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS)................... 1216.2.3 tDCS czy TM S?............................................................................. 1226.2.4 Inwazyjna nadoponowa stymulacja m ó zg u .......................... 1226.3 Badania procesów wewnątrzkorowych w trakcie

regeneracji motorycznej po udarze mózgu..................... 1236.3.1 Korowa i wewnątrzkorowa pobudliwość

po udarze m ózgu........................................................................ 1246.3.2 Badania dotyczące interakcji zachodzącej między

obszarami kory po udarze m ózgu ............................................ 1266.3.3 Badania reorganizacji korowej po udarze m ó zg u ................. 1276.4 Stymulacja mózgu w celu poprawienia czynności

ruchowych po udarze m ózgu.......................................... 1296.4.1 Zwiększenie pobudliwości w obszarze dotkniętej

kory m otorycznej........................................................................ 1306.4.2 Plantowanie pobudliwości zdrowej kory motorycznej.......... 133

Streszczenie.................................................................................. 133Piśmiennictwo.................................................................. 133

Spis treści 9

7 Trening ukierunkowany na uszkodzeniew rehabilitacji kończyn górnych.................................... 141Thomas Platz

7.1 Wprowadzenie...................................................................1417.2 Funkcjonalne odniesienie ośrodkowego niedowładu

kończyny górnej............................................................... 1437.3 Charakterystyka pacjentów z ciężkim niedowładem

kończyny górnej............................................................... 1447.3.1 Kontrola nerw ow a...................................................................... 1447.3.2 Koordynacja agonista-antagonista.......................................... 1457.3.3 Napięcie mięśniowe.................................................................... 1467.3.4 Ruchy wielostawowe.................................................................. 1467.3.5 Streszczenie.................................................................................. 1477.4 Charakterystyka pacjentów z lekkim niedowładem

kończyny górnej............................................................... 1487.4.1 Streszczenie.................................................................................. 1507.5 Trening podstawowy kończyny gó rn ej........................... 1507.5.1 Etap I. Selektywne ćwiczenie izolowanych ruchów

bez czynności trzym ania........................................................... 1527.5.2 Etap II, Selektywne ćwiczenie izolowanych ruchów

z czynnością trzymania............................................................... 1537.5.3 Etap III. Selektywne ćwiczenie złożonych ruchów

z czynnością trzymania............................................................... 1537.6 Trening usprawniający kończynę górną..........................1557.6.1 Szybkość i precyzja...................................................................... 1577.6.2 Powtórzenia................................................................................ 1587.6.3 Formy ćwiczeń............................................................................. 158

Streszczenie.................................................................................. 160Piśmiennictwo.................................................................. 161

Skróty.............................................................................. 165

Skorowidz. 167