Zarządzanie Kulturą, tom 6 (2013), nr 2 / Culture Management, vol. 6 (2013), no. 2

90

Natalia Brylowska (Uniwersytet Jagielloński) Inkubatory sztuki – nowy typ instytucji artystycznej Słowa kluczowe: przemysły kreatywne, przemysły kultury, artyści, inkubatory sztuki, inkubatory kultury Streszczenie: W artykule omówiono inkubatory sztuki i kultury jako alternatywę dla tradycyjnych instytucji artystycznych, zarówno edukacyjnych, jak i związanych z jej rozpowszechnianiem. Skupiono się na zadaniach, jakie mogą realizować inkubatory na potrzeby środowiska artystycznego oraz całego sektora przemysłu kultury. Posługując się przykładami działających w Polsce i na świecie inkubatorów sztuki, zaprezentowano możliwe formy organizacyjne i cele stawiane przed tego typu instancjami. W artykule zostały wzięte pod uwagę także potencjalne bariery funkcjonowania inkubatorów oraz wyzwania, z jakimi będą musiały się zmierzyć jako nowy typ instytucji artystycznej. Inkubatory sztuki – nowy typ instytucji artystycznej?

Socjologowie sztuki, przepowiadając przyszłość kultury artystycznej, wieszczą, iż tradycyjnie

rozumiane instytucje kształcenia artystycznego zostaną zastąpione ośrodkami umożliwiającymi artystom rozwój i wymianę doświadczeń zgodnie z ich indywidualnymi potrzebami. Mają one pełnić funkcję węzła wymiany informacji, wiedzy i umiejętności oraz prowadzenia dyskusji związanych ze współczesną rolą sztuki i artysty w społeczeństwie. W rzeczywistości może się to okazać zadaniem bardzo trudnym do realizacji, szczególnie przez szkoły artystyczne. Swobodny kontakt ludzi sztuki ma wspierać zróżnicowanie i kreatywne podejście do pracy artystycznej w dobie przemysłów kultury oraz umożliwiać budowanie sieci kontaktów i współpracę między artystami. Czy odpowiedzią na te potrzeby są powstające na świecie, a ostatnio także w Polsce, inkubatory sztuki i kultury?

Realna realizacja tych postulatów jest łatwiejsza pozainstytucjonalnie. Wspomaganie współpracy artystów reprezentujących różne dziedziny sztuki jest zadaniem stowarzyszeń zrzeszających artystów czy też organizacji pozarządowych działających w obszarze kultury i sztuki. Choć niektórzy uważają, że specyfika środowiska artystycznego, indywidualizm artystów i wysoka konkurencja między nimi uniemożliwiają rzeczywiste wytworzenie się takich pozytywnych relacji. Jednak funkcjonowanie kolektywów artystycznych czy wspólnych przestrzeni pracy temu zaprzecza. Wśród rekomendacji dobrych praktyk dla tego typu podmiotów [Markusen, Gilmore, Johnson 2006, s. 9] sugerowane jest również pośredniczenie między artystami a odbiorcami sztuki, krytykami i potencjalnymi klientami, kupcami, zleceniodawcami z różnych obszarów sektora kreatywnego, a także poza nim. Pożądanym wsparciem jest także zapewnienie konsultacji zawodowych i szkoleń związanych ze specyfiką przemysłów kultury i rozwoju umiejętności biznesowych w tym obszarze, a także pozyskiwania środków finansowych na realizację przedsięwzięć artystycznych, często o charakterze społecznym. W państwach, w których tradycja publicznego wspierania kultury nie jest tak długa, znacznie bardziej rozwinięte są fundusze z sektora prywatnego. W Europie coraz częściej również kładzie się nacisk na pozyskiwanie środków na kulturę i sztukę poza źródłami publicznymi. Organizacje artystyczne powinny wspierać powstawanie takich funduszy i mechanizmów

Zarządzanie Kulturą, tom 6 (2013), nr 2 / Culture Management, vol. 6 (2013), no. 2

91

finansowych dopasowanych do specyfiki potrzeb sektora, a w szczególności młodych artystów rozpoczynających karierę.

Inkubatory sztuki i kultury

Jednym z funkcjonujących mechanizmów ułatwiających start twórcom i przedsiębiorcom w

sektorze kreatywnym są tzw. inkubatory sztuki/kultury (także inkubatory przemysłów kultury/przemysłów kreatywnych). Są to przestrzenie przeznaczone na działalność artystyczną, kulturalną, oferujące profesjonalną techniczną i administracyjną pomoc organizacjom sektora kreatywnego, przedsiębiorstwom kulturalnym, a także indywidualnym artystom [Grodach 2011, s. 77]. Są one wzorowane na inkubatorach przedsiębiorczości powstających w wielu miejscach (także w Polsce), często we współpracy z samorządami lokalnymi czy instytucjami szkolnictwa wyższego (akademickie inkubatory przedsiębiorczości). Instytucje tego typu zaczęły powstawać w krajach Europy Zachodniej równolegle z rozwojem myślenia o kulturze i sztuce w kategoriach rynkowych przemysłów kultury. Przeniesienie mechanizmów biznesowych w środowisko artystyczne wymagało dostosowania ich do specyfiki sektora i potrzeb artystów.

Inkubatory funkcjonują w oparciu o różne formy organizacyjne – instytucji publicznych, prywatnych, pozarządowych. W Stanach Zjednoczonych prawie połowa inkubatorów finansowana jest ze środków publicznych lub organizacji non profit, ponieważ są one traktowane jako inicjatywy przeciwdziałające bezrobociu poprzez kreowanie nowych miejsc pracy [Phillips 2004, s. 114]. W momencie powstania nowe inkubatory czasami korzystają z kredytów oferowanych przez banki, jednak często okazuje się, iż ich spłata jest zbyt dużym obciążeniem i uniemożliwia prowadzenie polityki niskich kosztów oferowanych usług. Dlatego efektywnie działające inkubatory w początkowej fazie korzystały ze wsparcia ze środków publicznych, szczególnie w przypadku zakupu budynków, remontów czy rewitalizacji [Montgomery 2007, s. 615]. W raporcie dotyczącym branży kreatywnej w Polsce czytamy: „Skuteczność wspierania innowacyjności zależy […] w dużym stopniu od samorządów lokalnych i regionalnych. One decydują o instrumentach, ich adekwatności do zastanej sytuacji, zakresie i wielkości wsparcia” [Mackiewicz, Michorowska, Śliwka 2009, s. 59]. Jako przykłady dwóch najczęściej stosowanych instrumentów podaje się tzw. klastry oraz inkubatory. Mechanizmy ich działania są jednak odmienne. Klastry mają wspierać powstawanie sieci wewnątrz sektora dla uzyskania efektu synergii, głównym zadaniem inkubatorów jest natomiast ułatwienie twórcom i przedsiębiorcom kreatywnym, artystycznym czy kulturalnym wejścia na rynek poprzez udostępnienie zaplecza i doradztwa w zakresie biznesu. Inkubatory, podobnie jak klastry, mogą wspierać sieciowanie podmiotów w sektorze, ale zakładają tymczasowość oferowanej współpracy i wejście wspieranych inicjatyw w rynek kultury jako samodzielnych, stabilnych podmiotów. Jest to forma „instytucji” zakładającej ciągły przepływ organizacji, przedsiębiorstw, a nie tworzenie stałych organizmów współpracujących w jednej przestrzeni.

W dużej części inkubatory to przedsięwzięcia nienastawione na czerpanie zysków. Dochód ma pokrywać koszty funkcjonowania inkubatora – takie jak obsługa administracyjna czy utrzymanie budynków. Część z nich w ogóle nie pobiera opłat. Funkcjonują także inkubatory komercyjne, których źródłem utrzymania jest wynajem powierzchni, promowanie wydarzeń oraz dodatkowe usługi, takie jak restauracje, kawiarnie, sklepy (np. Cable Factory w Helsinkach). Podstawą funkcjonowania tego typu inicjatyw jest założenie, że podmioty korzystające z inkubatora zarabiają na swojej działalności, sprzedając swoje wytwory i oferując usługi na rynku lokalnym czy globalnym, tworząc nową ekonomikę kultury i rozwijając sektor kreatywny. Zadaniem inkubatora jest wsparcie tych często jednoosobowych przedsiębiorstw w trakcie pierwszych trzech lat funkcjonowania, które zazwyczaj okazują się decydujące w kwestii ich ewentualnego sukcesu [Montgomery 2007, s. 615].

W ramach inkubatorów działają nie tylko przedsiębiorstwa, ale także organizacje non profit. Mieszanie form organizacyjnych podmiotów działających w ramach inkubatora zachęca do nawiązywania między nimi współpracy. Artyści w trakcie kariery często dzielą swoją aktywność między sektor prywatny i pozarządowy. Młodzi artyści trafiający do inkubatora mają dzięki temu

Zarządzanie Kulturą, tom 6 (2013), nr 2 / Culture Management, vol. 6 (2013), no. 2

92

możliwość poznania specyfiki działania różnych podmiotów, które mogą przyczynić się znacząco do rozwoju ich kariery artystycznej. Z każdego z trzech sektorów (publicznego, prywatnego i pozarządowego) artyści mogą czerpać dochody, ale także możliwość realizacji artystycznej i dokonania zmiany poprzez swoją twórczość.

Na świecie funkcjonuje wiele inkubatorów przemysłów kreatywnych w takich dziedzinach jak design czy moda. Jednym z dobrych przykładów jest The London Apparel Resource Centre. Centrum powstało z partnerskiej inicjatywy dwóch podmiotów – London Developement Agency, która w całości finansuje jego funkcjonowanie, oraz London Fashion Forum – organizacji non profit zajmującej się strategią rozwoju przemysłu związanego z modą. Funkcjonowanie centrum oparte jest na zasadzie członkostwa, które gwarantuje dostęp do oferowanych przez inkubator usług (rozwój umiejętności, wsparcie biznesowe) i zaplecza technicznego [tamże, s. 610].

Przykładem inkubatora stworzonego specjalnie na potrzeby artystów związanych z pewnym typem działalności artystycznej jest New York Incubator Arts Project, który jest nie tyle instytucją, ile programem organizacji Performing Art Services Inc. Inicjatywy realizowane wewnątrz inkubatora skupiają się wokół sztuk performatywnych, zapewniając twórcom przestrzeń, pomoc specjalistów, a także wsparcie techniczne i administracyjne. Organizacja ta wykorzystuje szczególny sposób zarządzania. Wszystkie decyzje dotyczące realizowanych działań podejmowane są przez społeczność artystów wspólnie z pracownikami administracyjnymi i kuratorami [http://incubatorarts.org]. Inne organizacje stawiające na różnorodność wewnętrznej działalności swoich „podopiecznych” starają się dopasować swoją ofertę, a także przestrzeń do ich potrzeb. Metro Arts w Brisbane w Australii oferuje zarówno pracownie, jak i przestrzeń biurową. W olbrzymiej postindustrialnej przestrzeni wynajmowane pomieszczenia stanowią swego rodzaju puste „skorupy” adaptowane do potrzeb konkretnych twórców [tamże, s. 613].

W Polsce inkubatory sztuki zaczynają powstawać w różnej formie organizacyjnej. Część z nich opiera się głównie na tzw. otwartych pracowniach, zapewniając młodym twórcom zaplecze lokalowe. Przykładem może być gdański projekt Dolne Miasto Otwarte, dofinansowany w ramach projektu „Rewitalizacja Dolnego Miasta w Gdańsku” współfinansowanego przez Unię Europejską. W ramach tej inicjatywy w rewitalizowanej części miasta powstały cztery wyposażone pracownie: malarska, muzyczna, designu i wideo, a także przestrzeń wystawiennicza. Program przewiduje nabór konkursowy, w którym nagrodą jest wynajem pracowni na preferencyjnych warunkach. Jednym z celów projektu jest także nawiązanie, poprzez bezpłatne warsztaty, dialogu między artystami i mieszkańcami rewitalizowanej dzielnicy [http://www.dolneotwartemiasto.blogspot.com].

Specyficznym przedsięwzięciem jest także Warszawski Inkubator Kulturalny. Jest to projekt przeznaczony wyłącznie dla organizacji pozarządowych zajmujących się kulturą i sztuką. W przeciwieństwie do poprzedniego przykładu projekt ten nie oferuje przestrzeni, a raczej cykl szkoleń, otwartych seminariów, bezpłatnych porad i konsultacji wspomagających rozwój inicjatyw w obrębie sektora kultury [http://centrumwspolpracy.org.pl/node/164] Również na potrzeby organizacji pozarządowych powstał powołany przez Urząd Miasta Szczecin w 2011 r. Szczeciński Inkubator Kultury [http://inkubatorkultury.szczecin.pl]. Oferuje on wynajem powierzchni biurowych po preferencyjnych stawkach, a także warsztaty merytoryczne, konsultacje, spotkania sieciowe dotyczące kwestii takich jak finansowanie czy marketing. Szczególny nacisk organizatorzy kładą na profesjonalizm działań inkubatora w dobie przemysłów kultury, wymagający od nich podejścia biznesowego. Oferowane wsparcie kierowane jest do osób zainteresowanych realizacją konkretnych inicjatyw obywatelskich, a także tych, które chciałyby założyć organizację pozarządową we współpracy z inkubatorem. Jako potencjalnych współpracowników SIK wymienia także istniejące już organizacje, przedsiębiorstwa zainteresowane mecenatem kultury, a także badaczy realizujących swoje projekty w dziedzinie kultury.

Przykładem inicjatywy inkubacyjnej przeznaczonej dla bardziej zróżnicowanych pod względem organizacyjno-prawnym podmiotów kultury może być łódzki Art Inkubator

Zarządzanie Kulturą, tom 6 (2013), nr 2 / Culture Management, vol. 6 (2013), no. 2

93

[http://www.artinkubator.com ]1. W założeniach jest to jeden z najbardziej otwartych na rzeczywistość przemysłów kultury inkubatorów w Polsce, który stawia sobie za cel wspieranie kultury działania i przedsiębiorczości, oferując także wsparcie lokalowe, organizacyjne i szkoleniowe dla firm, organizacji i osób prywatnych, prowadzących działalność artystyczno-kulturalną, a także dla zewnętrznych podmiotów i instytucji sektora. W okresie inkubacji pomaga oceniać potencjał artystyczny i biznesowy oraz innowacyjność. Inkubator z takim planem działania pełni także funkcję integracyjną i aktywizującą, tworząc nowe miejsca pracy i wspierając rozwój regionu. Dodatkową wartością jest rewitalizacja budynków dawnej fabryki Karola Scheibera przeznaczonych na działania kulturalne i artystyczne.

Wykorzystywanie postindustrialnych przestrzeni przez inicjatywy kulturalne jest trendem występującym bardzo szeroko. Jednym z przykładów takiej działalności jest Dolnośląski Inkubator Art-Przedsiębiorczości w Bielawie [Masyk 2012], który rozpoczął swoją działalność w 2013 roku. Mieści się on w zabytkowym budynku siedziby administracji zakładu włókienniczego „Bielbaw”. W wyremontowanym budynku powstały pracownie, laboratoria komputerowe, studio obróbki dźwięku i obrazu, sala prób muzycznych, pracowania ceramiki, klub poetycki.

Wiele tego typu inicjatyw ma również duże znaczenie dla rozwoju lokalnego, szczególnie na terenach rewitalizowanych, gdzie działalność kulturalna połączona z duchem przedsiębiorczości daje możliwość wsparcia rewitalizacji społecznej danego obszaru. Mają one potencjał budowania wokół siebie kapitału społecznego – angażując lokalną społeczność, inkubują nowe talenty i stymulują kreatywność [Grodach 2011, s. 76]. Przyciągają także uwagę turystów oraz inwestorów, stymulując dalszą rewitalizację. Dla szerszego regionalnego rozwoju ogromne znaczenie ma zwiększający się wpływ sektora kreatywnego na kształt gospodarki lokalnej. Na fali popularności koncepcji klasy kreatywnej wiele miast przyjęło politykę dążącą do przyciągnięcia jej reprezentantów i tworzenia miasta kreatywnego. Inkubatory sztuki i kultury łączą w sobie potencjał rozwoju środowiska artystycznego powiązany z budowaniem relacji z sektorem biznesu [tamże, s. 74].

W środowisku twórców i działań kulturalnych inkubatory mogą pełnić funkcję integrującą, budując zaufanie i wspólną tożsamość bardzo zróżnicowanej grupy. Wzmacniają potencjał interakcji i współpracy między reprezentantami poszczególnych dziedzin działalności kulturalnej. Jest to szczególnie trudne zadanie w warunkach „okrutnej ekonomii sztuki”, która zmusza artystów do ciągłej konkurencji, zwłaszcza „na wejściu”. Dlatego istnieje niebezpieczeństwo niewykorzystania potencjału integrującego zarówno artystów wewnętrznie (poprzez tworzenie barier wejścia dla nowych osób), jak i artystów ze środowiskiem lokalnym, w którym działa inkubator [tamże, s. 76]. Powstanie inkubatora czy ośrodka sztuki nie gwarantuje wykształcenia się wokół niego zgodnie współpracującego środowiska. Do tego potrzeba znacznie więcej. Dodatkowo, nawiązanie relacji między artystami nie musi prowadzić do współpracy zawodowej, która dawałaby możliwości rozwoju kariery i zysków finansowych [tamże, s. 82]. Nie jest to proces automatyczny. Kolejną kwestią zagrażającą powodzeniu przedsięwzięcia, jakim jest inkubator sztuki, jest problem zbyt długiego okresu inkubacji. Raz zaangażowane organizacje, przedsiębiorstwa i artyści, w obawie przed funkcjonowaniem bez dotychczasowego wsparcia, niechętnie opuszczają inkubatory, które stwarzają im dobre warunki stałego funkcjonowania [tamże, s. 76]. Tego typu „przenoszone ciąże” mogą doprowadzić do stagnacji na lokalnym rynku sztuki i kultury. Zjawisko to może wynikać z braku limitów rezydencji w niektórych inkubatorach, a z drugiej strony być może z niewystarczającego zakresu szkoleń kształtujących umiejętności samodzielnego działania.

Właśnie szkolenia i fachowa pomoc w dziedzinach zarządzania przedsiębiorstwem, planowania finansów, marketingu czy zagadnień prawnych związanych z funkcjonowaniem na rynku sztuki wyróżniają inkubatory spośród innych centrów kultury i sztuki, dzięki czemu stają się one nowym narzędziem wsparcia dla młodych artystów, nieograniczającym się do wsparcia finansowego

1 Projekt „Utworzenie w ramach Fabryki Sztuki w Łodzi Inkubatora Kultury – Art_Inkubator” otrzymał

dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach konkursu „Oś priorytetowa III

Gospodarka, innowacyjność, przedsiębiorczość; Działanie III.4 Rozwój otoczenia biznesu w ramach RPO WŁ

na lata 2007–2013”.

Zarządzanie Kulturą, tom 6 (2013), nr 2 / Culture Management, vol. 6 (2013), no. 2

94

ze źródeł takich jak stypendia czy granty. Kształtowanie umiejętności i dostarczanie wiedzy koniecznej do funkcjonowania na rynku zdominowanym przez przemysły kultury stanowi lukę w kształceniu artystycznym, którą inkubatory starają się uzupełniać. Niektóre oferują nawet profesjonalne usługi związane z badaniem rynku potencjalnych odbiorców dla swoich rezydentów i pośredniczą między twórcami a nabywcami konkretnych produktów czy usług kreatywnych [Phillips 2004, s. 116]. Inkubatory pośredniczą nie tylko między światem sztuki i biznesu, ale także w przestrzeni coraz bardziej płynnego świata twórców i odbiorców kultury. Jednym z ich zadań jest nawiązywanie relacji z publicznością i przeniesienie ich na indywidualne sukcesy organizacji w inkubatorze [Grodach 2011, s. 82].

Czterema podstawowymi wyzwaniami, z jakimi muszą się w przyszłości zetknąć różnego rodzaju centra sztuki, a więc także inkubatory, są [Markusen, Johnson 2006, s. 27–28]:

1. Technologia. Niektóre dziedziny sztuki współczesnej potrzebują specjalistycznego sprzętu

i oprogramowania. Zadaniem inkubatorów jest nauka ich obsługi oraz zapewnianie dostępu do nich artystom, którzy nie są jeszcze w stanie ponieść tak dużej inwestycji finansowej. Nowe technologie zapewniają także nowe możliwości promowania własnej twórczości oraz rozszerzają zasięg odbioru, umożliwiając np. publikowanie dzieł na własną rękę. Inkubatory powinny wskazywać swoim użytkownikom właśnie tego typu możliwości.

2. Multimedialność. Jest to problem związany z nowymi trendami w sztuce, które przekraczają granice między dziedzinami. Inkubatory z założenia są otwarte na tego typu działania twórcze i muszą dostosować ofertę do potrzeb rozwoju artystów i organizacji łączących w swojej działalności bardzo różne techniki i obszary – także wykraczające w dziedziny niezwiązane bezpośrednio z tradycyjnie rozumianą kulturą.

3. Profit czy non profit. Artyści czy inicjatorzy działań kulturalnych często łączą we własnym życiu zawodowym przedsięwzięcia podejmowane dla zysku z tymi prowadzonymi typowo non profit. W Polsce spotykamy się ze specjalizacją inkubatorów dla inicjatyw pozarządowych nienastawionych na zysk; być może wynika to z wymogów stawianych przez fundatorów lub ze sposobu pozyskiwania funduszy na bieżące działanie tego typu instytucji. Co ważne, mieszanie działalności profit i non profit w jednym inkubatorze może dawać jego użytkownikom większe szanse na rozwój.

4. Zmienne czynniki społeczne i polityczne. Przed inkubatorami stoi wiele wyzwań związanych ze zmieniającą się rzeczywistością kulturową i społeczną, a także przemianami zachodzącymi na rynku kultury i sztuki czy w polityce kulturalnej. Ze względu na swoją rolę muszą one obserwować bieżące trendy, jak kumulacja działań kulturalnych i artystycznych w dużych miastach czy zwrot ku pewnym dziedzinom sztuki.

Dla środowiska artystycznego inkubatory mogą pełnić funkcję nowych centrów wymiany

doświadczeń i dyskusji, stając się poniekąd ośrodkami edukacyjnym dla artystów, których działalność jest coraz bardziej różnorodna i nie mieści się w ramach klasycznej edukacji artystycznej. Istniejące inkubatory nierzadko współpracują z akademiami artystycznymi. Są też takie, które w swojej przestrzeni goszczą instytucje edukacyjne, np. znajdujące się w Sheffield – The Workstation i The Showroom. Jest to działający od lat 90. XX w. duży inkubator, na terenie którego znajduje się Northern Media School – wydział Sheffield Hallam University [Montgomery 2007, s. 22].

Edukacja współczesnego artysty nie kończy się na dyplomie, który często nie daje przygotowania do funkcjonowania na współczesnym rynku sztuki i kultury. Dlatego też inkubatory są jedną z możliwych dróg wejścia młodych artystów i przedsiębiorców kulturalnych w świat przemysłów kultury. Być może inkubatory, z jednej strony, wskażą im drogę do profesjonalnej

Zarządzanie Kulturą, tom 6 (2013), nr 2 / Culture Management, vol. 6 (2013), no. 2

95

działalności artystycznej czy kulturalnej (skoro instytucje edukacji artystycznej nie spełniają już takiej funkcji), a z drugiej – otworzą rynek sztuki współczesnej lokalny czy globalny, czyniąc młodych artystów bardziej zauważalnymi i świadomymi konieczności kierowania swoją karierą. Literatura Dolne Otwarte Miasto, 2012, http://www.dolneotwartemiasto.blogspot.com. Grodach C., 2011, Art Spaces in Community and Economic Development: Connections to Neighborhoods, Artists, and the Cultural Economy, “Journal of Planning Education and Research”, 31 (1), s. 74–85. http://www.mg.gov.pl/files/upload/10147/Analiza%20potrzeb%20i%20rozwoju%20przemyslow%20kreatywnych.pdf. Mackiewicz M., Michorowska B., Śliwka A., 2009, Analiza potrzeb i rozwoju przemysłów kreatywnych. Raport końcowy, Warszawa, Markusen A., Gilmore S., Johnson A., Levi T., Martinez A., 2006, How Artists Build Careers across Commercial, Nonprofit and Community Work, http://www.hewlett.org/uploads/files/Crossover _HowArtistsBuildCareers.pdf. Markusen A., Johnson A., 2006, Artists’ Centers Evolution and Impact on Careers, Neighborhoods and Economies. Project on Regional and Industrial Economics. Humphrey Institute of Public Affairs, University of Minnesota, http://www.hhh.umn.edu/img/assets/6158/artists_centers.pdf. Masyk Ł., 2012, Dolnośląski Inkubator Art-Przedsiębiorczości, http://www.bielawa.pl/site/index /site_id/351. Montgomery J., 2007, Creative industry business incubators and managed workspaces: A review of best practice, “Planning Practice and Research”, 22 (4), s. 601–617. Phillips R., 2004, Artful business: Using the arts for community economic development, “Community Development Journal”, 39 (2), s. 112–122. Szreder K., 2012, Dlaczego artyści są biedni. Próba diagnozy, „Notes na 6 tygodni” (76), s. 106–117. The Incubator Arts Project, 2012, http://incubatorarts.org. Natalia Brylowska – absolwentka porównawczych studiów cywilizacji (Wydział Filozoficzny, UJ, licencjat) oraz zarządzania w kulturze (Instytut Kultury, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, UJ, magister). Studentka III roku studiów doktoranckich z dziedziny nauk o zarządzaniu na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Interesuje się antropologią miasta (zagadnienia rewitalizacji Artyści – robotnicy. Kultura w rewitalizacji terenów Stoczni Gdańskiej, [w:] Od hałdy do kultury, seria „Biblioteka Zarządzania Kulturą”, Kraków, Wydawnictwo Attyka, 2012, s. 95–105), kulturą współczesną, badaniami kultury. Pracuje, tworząc Obserwatorium Kultury przy Instytucie Kultury Miejskiej w Gdańsku i jest koordynatorem pomorskiego węzła Sieci Badawczej Obserwatorium Żywej Kultury. Szczególnie zajmują ją zagadnienia związane z relacjami między kulturą a zarządzaniem oraz zastosowanie metod antropologicznych w badaniu ekonomicznej rzeczywistości współczesnej kultury.

INCUBATORS OF ARTS – A NEW TYPE OF ARTISTIC INSTITUTION Key words: creative industries, cultural industries, artists, art incubators, incubators of culture

Abstract: The article discusses art and culture incubators as an alternative to the traditional artistic institutions, both educational as well as for its distribution. It focuses on tasks that incubators may implement for the artistic environment and the entire industrial sector.

Zarządzanie Kulturą, tom 6 (2013), nr 2 / Culture Management, vol. 6 (2013), no. 2

96

Using the examples of working art incubators from Poland and the world, it presents possible organizational forms and aims of this type of institutions. In the article also describes the potential impediments to the functioning of the incubators and the challenges they will have to face as a new type of artistic institution. Natalia Brylowska – she graduated from comparative studies of civilizations (Department of Philosophy, Jagiellonian University, Bachelor) and the management of culture (Institute of Culture, the Department of Management and Social Communication, Jagiellonian University, MA). Third year student of doctoral studies in the field of management science at the Department of Management and Social Communication at the Jagiellonian University. Interested in the urban anthropology (revitalization issues Artists-workers. Culture in the revitalization of the Gdansk shipyard (Artyści – robotnicy. Kultura w rewitalizacji terenów Stoczni Gdańskiej) [in] Od hałdy do kultury, a series of Cultural Management Library, Kraków, Wydawnictwo Attyka, 2012, s. 95-105), the contemporary culture, cultural research, therefore works for the Cultural Observatory at the City Culture Institute in Gdansk and as the coordinator of research network Obserwatorium Żywej Kultury for the Pomerania region. In her work deals with the issues related to the relationship between culture and the management, particularly the application of anthropological and sociological methods in the study of the economic reality of contemporary culture.