Poniedziałek | 23 maja 2011

Muzealne

Muzeum i Kresy

SPOTKANIA Z KRESAMI

Muzeum Niepodległości w Warszawie kolekcjonuje zabytki i pamiątki związane z historią narodu i państwa polskiego w jego historycznych granicach

Dodatek specjalny

„Obrona Lwowa” Wojciech Kossak, kopia Anna Suwała, ze zbiorów Muzeum Niepodległości w Warszawie

Gromadzi więc również zbiorymówiące o dziejach obszarówwschodnich dawnej Rzeczypo-spolitej: od czasów I Rzeczypo-spolitej przez okres zabo-rów, II Rzeczypospolitej po la-ta II wojny światowej i ostatecz-ną utratę Ziem Wschodnich,zwanych też Kresami Wschod-nimi. Bogate, wielokulturowe

dziedzictwo Kresów jest treściąwielu ważnych, różnych przed-sięwzięć realizowanych przezMuzeum Niepodległości jużod 1992 roku. Sporo z nich zo-stało zrealizowanych we współ-pracy z organizacjami Kreso-wian, m.in. z Towarzystwem Mi-łośników Lwowa i Kresów Połu-dniowo-Wschodnich, Stowa-rzyszeniem Grodnian im. Elizy

Orzeszkowej w Warszawie i Ko-łem Krzemieńczan przy Towa-rzystwie Miłośników Warszawy.

Nową jednostką muzeumjest Dział–Instytut Kresowy. Je-go powstanie było odpowiedziąna ogromne potrzeby eduka-cyjne Warszawy w dziedziniewiedzy o ziemiach wschodnichdawnej Rzeczypospolitej. Po-trzebę jego stworzenia sygnali-

zowali zwłaszcza ci, którzyna skutek repatriacji znaleźli sięw granicach powojennej Polski,a także ich potomkowie. Działzajmuje się też martyrologiąPolaków na Kresach.

Kolekcja Leopolis

Funkcjonują trzy kolekcje,gromadzące kresowe pamiątki:

Leopolis, Sybiracka i Krzemie-niecka. Najwcześniej, bo w 1992roku, z inicjatywy Oddziału Sto-łecznego Towarzystwa Miłośni-ków Lwowa powołano KolekcjęLeopolis Muzeum Niepodległo-ści w Warszawie, będącą nawią-zaniem do przedwojennego To-warzystwa Miłośników Prze-szłości Lwowa. Założyciele ko-lekcji, w różnym czasie członko-

wie jej Rady, to dawni lwowia-nie i inni Kresowianie, badaczei miłośnicy Kresów, m.in. JerzyJanicki, przez kilkanaście latprzewodniczący Rady i inni.Przyjęty w styczniu 1993 roku– aktualny do dziś – programokreślił cele i zasady działaniakolekcji: systematyczne groma-dzenie materiałów historycz-nych, muzealnych, wszel- >2

Muzealne spotka2 Poniedziałek | 23 maja 2011

kich śladów materialnych i niematerialnych prze-szłości, przekazujących prawdę i legendę o Lwowiei Małopolsce Południowo-Wschodniej; upamiętnia-nie i upowszechnianie wśród potomnych dziedzictwahistorycznego tego miasta i regionu. Wkrótce zakresterytorialny gromadzenia zbiorów rozszerzono na ca-ły obszar Kresów Wschodnich.

Jako integralna część zasobów Muzeum Niepodle-głości, zbiory Kolekcji Leopolis są własnością narodo-wą. Pozyskano blisko 5 tys. bardzo różnych obiektów,przekazanych przez ponad stu ofiarodawców z po-nad 25 miejscowości w Polsce oraz kilku z zagranicy:Ukrainy, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Stanów Zjedno-czonych. Pozyskane dotychczas materiały dotyczągłównie dziejów Lwowa i jego społeczeństwa (w tyminteresujące pamiątki kilkunastu rodzin lwowskich)w okresie zaborów i w latach II Rzeczypospolitej.

Dziewięć wystaw

W ciągu 17 lat funkcjonowania Kolekcji Leopolisw Muzeum Niepodległości przygotowano dziewięćwystaw obejmujących tematykę kresową, na przy-kład: „Lwowskie cymelia” (maj – czerwiec 1993); „WeLwowie przed stu laty. U źródeł Polskiego Towarzy-stwa Ludoznawczego” (październik1995 – luty 1996);„Kresy Wschodnie Rzeczypospolitej. Ziemia i ludzie”(wrzesień 1997– styczeń 1998), jak dotychczas naj-większe przedsięwzięcie – pokazano 1200 obiektów,pochodzących z zasobów 37 muzeów, bibliotek i ar-chiwów oraz ze zbiorów 30 osób prywatnych); „Pa-mięć Grodna 1919-1939” (styczeń – kwiecień 1999),„Henryk Jan Józewski. Polityk, artysta, malarz” (wrze-sień – grudzień 2002), „Wołyń czasu zagłady” (2006).Wszystkim ekspozycjom towarzyszyły różnego ro-

dzaju imprezy: wykłady tematyczne, wieczory au-torskie i wspomnień, dyskusje panelowe, występyzespołów artystycznych, pokazy filmów itd. oraz wy-dawnictwa: katalogi, informatory, foldery, ulotki in-formacyjne.

Muzeum Niepodległości chętnie podejmujewspółdziałanie z instytucjami realizującymi tematy-kę kresową w dziedzinie nauki, kultury, upamiętnia-nia wybitnych osób i zdarzeń historycznych, ochro-ny polskiego dziedzictwa kulturowego na dawnychZiemiach Wschodnich Rzeczypospolitej. W la-tach 1992 – 2011 miało miejsce sporo innych imprezoraz wystaw, poświęconych min. harcerzom lwow-skim, zbrodniom sowieckim na więźniach la-tem 1940 r. na Kresach Wschodnich, ludziom Pole-sia, Brasławszczyźnie oraz Kresom w fotografii Hen-ryka Poddębskiego”.

Syberia i Krzemieniec

Ważną formą upowszechniania i upamiętnianiaKresów Wschodnich są wydawnictwa. Oprócz opra-cowań o niektórych darach złożonych w Kolekcji Le-opolis przygotowano edycje trzech specjalnych nu-merów czasopisma muzealno-historycznego „Nie-podległość i Pamięć” – w latach 1999 („KresyWschodnie Rzeczypospolitej. W obronie polsko-ści”), 2006 (historia i pamięć Lwowa), 2008 („Wołyń:historia i dziedzictwo”). W roku 1993 wspólnie z Mu-zeum Historycznym m. st. Warszawy wydano katalogdzieł związanego ze Lwowem Aleksandra Socha-czewskiego (1843-1923), którego obrazy ekspono-wane są w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszaw-skiej – Oddział Muzeum Niepodległości.

Historia Lwowa i Kresów Wschodnich znalazłamiejsce w działalności edukacyjno-popularyzator-skiej realizowanej w Muzeum poprzez lekcje muze-alne, spotkania autorskie, prezentacje publikacji,odczyty, projekcje filmów, konkursy wiedzy itp.

W roku 1994 została utworzona Kolekcja Sybirac-ka, gromadząca pamiątki dokumentujące losy wy-wiezionych na Wschód Polaków, wśród których takwielu to mieszkańcy dawnych Kresów Wschodnich

Muzeum i Kresy

To ważna i ciekawa inicjatywa

ROZMOWA | Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego

Panie marszałku, jesteśmy w przededniu or-

ganizowanych przez Muzeum Niepodległości

w Warszawie II Muzealnych Spotkań z Kresa-

mi. Powszechnie wiadomo, że Muzeum

finansowane jest ze środków samorządu wo-

jewództwa mazowieckiego. Skąd samorząd

bierze na to środki, bo wiadomo, że z pieniędz-

mi jest krucho?

Adam Struzik: Rzeczywiście sytuacja fi-nansowa województwaspowodowana wysokim „janosikowym”,czyli subwencją wyrównawczą, którą coroku musimy płacić na rzecz innych woje-wództw, nie jest najlepsza. Mimo tychproblemów, musimy wywiązywać się z po-wierzonych nam zadań i tak dysponowaćśrodkami, aby starczyło i na infrastrukturę,i na zdrowie, i na kulturę.

II Muzealne Spotkania z Kresami toimpreza bardzo ważna i ciekawa. Świad-czy o tym zarówno liczba zgłoszonychreferentów, związanych z placówkami ca-łego kraju, jak i szeroki zakrestematyczny. Ze względu na naszą bogatąhistorię i tradycję warto organizować ta-kie konferencje. Dzięki nim takżeprzyszłe pokolenia będą pamiętałyo kresach wschodnich.

Patronat honorowy nad spotkaniamiobjął nie tylko marszałek województwamazowieckiego, ale także marszałek Se-natu RP, Bogdan Borusewicz orazminister kultury i dziedzictwa narodowe-go Bogdan Zdrojewski.Można wnioskować, że dla nich także takonferencja jest szczególnie ważna.

Dlaczego akurat Muzeum Niepodległości zaj-

muje się tematyką kresową?

Muzeum Niepodległości to instytucjaod lat doskonale znana i ceniona. W pier-wotnym założeniu miało zajmować sięwyłącznie zagadnieniami związanymi zezrywami niepodległościowymi, a to wy-znaczało czasową cezuręna XIX i XX wiek. Tak się jednak składa,że w stolicy działa wiele organizacji kre-sowych oraz tych zajmujących sięPolonią, które nie zawsze mają publicz-nego mecenasa, nie mają miejscana organizację swoich spotkań czy kon-ferencji. W tej sytuacji naturalnymwydawała się pomoc i realizacja wspól-nych przedsięwzięć. Dodatkowomuzeum zapewnia bezpieczeństwo i na-leżyte przechowywanie powierzonychlub zdeponowanych tu eksponatów.Z nich to właśnie powstały z czasem: Ko-lekcja Leopolis, Kolekcja Sybiracka orazKolekcja Krzemieniecka. Zawierają onewiele cennych, gromadzonych latamizbiorów, w dużej części pochodzącychod osób prywatnych. Tak więc z uwagi

na wieloletnią tradycję Muzeum nie bezprzyczyny jest organizatorem II Muzeal-nych Spotkań z Kresami. Wartopamiętać, że głównym organizatorem tejkonferencji jest nowoutworzony w Mu-zeum Niepodległości Dział – InstytutKresowy. Ma on w szczególny sposób za-jąć się tematyką Kresów.

Czym dotąd zajmował się ten dział?

Instytut zorganizował już kilka imprezo różnorodnym charakterze. Były to mię-dzy innymi dwie wystawy fotograficzne.Jedna ukazywała piękno Kresów w okre-sie międzywojennym, natomiastna drugiej zaprezentowano zdjęcia wy-konane współcześnie. Obie cieszyły siędużym zainteresowaniem. Podobnie by-ło w wypadku zorganizowanego przezDział Instytut Kresowy konkursu na naj-lepsze fotografie z Kresów. Instytut byłtakże współorganizatorem obchodów67. rocznicy zagłady w Hucie Pieniackiej.

Mowa tu oczywiście o dramatycznych wyda-

rzeniach mających miejsce podczas II wojny

światowej na Kresach Południowo-Wschod-

nich. Czy takie rozdrapywanie zabliźniających

się ran, nie będzie miało negatywnego wpływu

na stosunki polsko-ukraińskie?

Rolą historyków i instytucji zajmują-cych się naszym dziedzictwem jestrzetelne i otwarte mówienie o różnychwydarzeniach. I nie można stosować tupodziału na bardziej poprawne lub teżmniej. Oczywiście wszelkie działania każ-dej Instytucji kultury muszą byćrealizowane z wielkim taktem i delikatno-ścią. Wydarzenia, o których mowa sąbardzo ważne dla naszej wspólnej pa-mięci. Mówią o tragedii wielu tysięcyPolaków i zarazem przypominają sylwet-ki szlachetnych Ukraińców, którzynarażając własne życie szli im z pomocą.Wiem, że w wielu kręgach Ukrainy, inten-cja ta została tak właśnie odczytana.Poza tym stosunkowo niedawno w lip-cu 2009 r. Sejm RP przyjął uchwałę, któraw sposób jednoznaczny, w odniesieniudo tragicznego losu Polaków na KresachWschodnich, mówi o obowiązku przy-wracania pamięci historycznej jakoważnym zadaniu dla wszystkich władzpublicznych, w imię lepszego porozumie-nia się narodów naszej części Europy.

Z tego właśnie misyjnego zadaniaDział Instytut Kresowy w Muzeum Nie-podległości w pełni się wywiązuje.

JAK

UB

OS

TAŁ

OW

SK

I

≥Tarnopol. Ulica Świętojańska

<1

3 Poniedziałek | 23 maja 2011

ania z Kresami

deportowani w głąb ZSRR. Dotychczas pozyskanoponad 1500 obiektów o zesłańcach, więźniach i łagier-nikach oraz o dzisiejszych działaniach upamiętniają-cych prześladowania. Nabytki kolekcji od 2000 rokumożna oglądać na stałej ekspozycji pt. „Sybira-cy 1940-1956”, prezentowanej w Oddziale MuzeumNiepodległości – Muzeum X Pawilonu Cytadeli War-szawskiej.

W roku 2003 powstała w Kolekcja Krzemieniecka,z inicjatywy Koła Krzemieńczan przy TowarzystwiePrzyjaciół Warszawy (Oddział Stare Miasto). Jej celemjest gromadzenie oryginalnych pamiątek związanychz Krzemieńcem i ziemią krzemieniecką. Dzięki ofiar-ności darczyńców, stosunkowo niedawno powoła-na kolekcja stanowi już dziś znaczący zbiór archiwa-liów, materiałów ikonograficznych, wydawnictw, któ-re dość szeroko obrazują charakter przedwojennegoKrzemieńca i jego sławnego Liceum oraz dokumentu-ją współczesne działania mające na celu zachowaniepamięci o mieście, jego społeczności i Liceum Krze-mienieckim. W roku 2008 przygotowano wystawę„Krzemieniec – miasto wielkiej tęsknoty”.

Muzealne Spotkania z Kresami

Wszystkie te działania zaowocowały pomysłemzorganizowania w roku 2007 I Muzealnych Spotkańz Kresami. Na zaproszenie Muzeum Niepodległościodpowiedziało trzydziestu pracowników meryto-rycznych z kilkunastu instytucji muzealnych, wyż-szych uczelni, archiwów państwowych, bibliotek orazstowarzyszeń. Spotkania odbyły się 26-27 maja2008 roku w Muzeum Niepodległości w Warszawie,stanowiąc ważne przedsięwzięcie na drodze do scale-nia mocno rozproszonej wiedzy o zachowanymw zbiorach muzeów, jak też bibliotek i archiwów, dzie-dzictwie Kresów Wschodnich.

Ze względu na bardzo duże zainteresowanie i po-zytywną ocenę Spotkań, na początku 2010 roku Mu-zeum Niepodległości przystąpiło do do przygotowa-nia II Muzealnych Spotkań z Kresami. W odpowiedzina zaproszenie zgłosiło swoje uczestnictwo 35 pra-cowników merytorycznych z 19 instytucji.

Zapamiętaćdramat jednej wsiZ okazji 67. rocznicy zagłady w HuciePieniackiej (dzisiejsza zachodniaUkraina) Muzeum Niepodległości zor-ganizowało od 28 lutego do 4 marca2011 roku cykl imprez – prelekcje, wy-stawę, pokazy filmu. 28 lutego 1944 r.ukraińscy nacjonaliści, głównie z jed-nostki SS, wymordowali tu ponad 800 osób.

Głównym punktem uroczystościbył pokaz filmu „Skrawek piekła na Po-dolu” w reżyserii Jolanty Chojeckiej--Kessler. Na kolejnych spotkaniach or-ganizowano też prelekcje i dyskusje.28 lutego wystąpił historyk Aleksan-der Szycht, który mówił o ludobój-stwie OUN-UPA, oraz Sulimir Stani-sław Żuk, świadek dramatycznych wy-darzeń sprzed ponad 60 lat. Wysłu-chano również wykładu pani Ewy Sie-maszko, najbardziej znanej specjalistkiw omawianym temacie. Prelegentkaprzedstawiła pokaz multimedialnyskierowany przede wszystkim do mło-dzieży, porządkujący główne zagad-nienia związane z Organizacją Ukraiń-skich Nacjonalistów oraz jej zbrojnymramieniem Ukraińską Powstańczą Ar-mią, a także 14. Dywizją GrenadierówSS (zwaną też SS Galizien lub Hałyczy-na). Zarówno wykład, jak i pokaz nosi-ły tytuł: „Zbrodniarze czy bojownicy oniepodległość. Wokół tragedii HutyPieniackiej”.

Po uroczystości można było rów-nież obejrzeć sprowadzoną specjalniena tę okazję z Muzeum Ziemi Wschow-skiej wystawę dotyczącą historii HutyPieniackiej oraz zbrodni dokonanej najej mieszkańcach. Warto zaznaczyć, żepośród eksponatów znajdowała sięmakieta nieistniejącej już wsi z rozkła-dem domów i ulic opracowanym pla-stycznie dzięki relacjom ocalałychmieszkańców.

4 marca kolejne spotkanie poprowa-dził dr Tadeusz Samborski, znawca te-matu, pracownik urzędu marszałkow-skiego oraz prezes StowarzyszeniaWspółpracy Polska-Wschód. Nastąpiłotakże uroczyste wręczenie odznaczeńprzyznanych osobom zasłużonym dlakrzewienia wiedzy o Kresach. Głos za-brała prezes Stowarzyszenia Huta Pie-niacka Małgorzata Gośniowska-Kola,nakreślając obecną działalność stowa-rzyszenia na rzecz upamiętniania lud-ności zamordowanej w Hucie Pieniac-kiej. Pokaz filmu „Skrawek piekła naPodolu” tym razem opatrzono wykła-dem dr Lucyny Kulińskiej pt. „Bezkar-ność w obliczu zbrodni. Powojennedzieje sprawców rzezi w Hucie Pieniac-kiej”.

Zaproszeni przez Dział – InstytutKresowy aktorzy scen warszawskichzaprezentowali wstrząsające „Strzępywspomnień” świadków wydarzeń iocalałych z wiosek, w których rzezi do-konywała UPA. Wystąpił także, przed-stawiając swe wspomnienia, naocznyświadek tragicznych wydarzeń w Hu-cie Pieniackiej Franciszek Bąkowski,który we wzruszający sposób nakreśliłdramatyczną sytuację dzieci ocalałychz rzezi.

Do udziału w przedsięwzięciu za-proszeni zostali członkowie stowarzy-szeń Rajd Katyński oraz Huta Pieniac-ka, którzy w multimedialnym pokaziezaprezentowali swoje dokonania dlaupamiętnienia zbrodni w Hucie Pie-niackiej.

Projekt zrealizowany został pod ho-norowym patronatem marszałka wo-jewództwa mazowieckiego we współ-pracy ze Stowarzyszeniem Huta Pie-niacka, Stowarzyszeniem WspółpracyPolska-Wschód oraz Kresowym Ru-chem Patriotycznym.

≥Lida. Dworzec Mikołajewski

≥Podwołczyska widok ogólny, granica

≥Stanisławów. Plac Mickiewicza. Ta i inne pocztówki ze zbiorów Muzeum Niepodległości

<<Żółkiew.BramaSobieskiego

<Lwów.PomnikSobieskiego

4 Poniedziałek | 23 maja 2011

Muzealne spotkania z KresamiO dziejachdawnych polskich ziemwschodnich23 – 24 maja 2011 r. w Muzeum Niepodległości w Warszawie odbywają się II Muzealne Spotkania z Kresami

Spotkania poświęcone są pre-zentacji posiadanych zbiorów,zrealizowanych dotąd wystaw,prac naukowo-badawczych,edytorskich oraz innych formaktywności dotyczących tema-tyki Kresów Wschodnich Rze-czypospolitej. Prezentacja słow-na, pokaz multimedialny zbio-rów kresowych, wszelkich śla-dów materialnych i niematerial-nych przeszłości przekazują-cych prawdę ilegendę oKresachWschodnich to znaczące działa-nia muzealne w upamiętnianiui upowszechnianiu wśród po-tomnych dziedzictwa historycz-nego ziem kresowych i ludzi jezamieszkujących.

Tak zaproponowana formułaMuzealnych Spotkań z Kresamigłówną rolę w mówieniu o dzie-jach dawnych polskich ziemkresowych i Kresowian powie-rza prezentowanym obiektommuzealnym, dokumentom hi-storycznym i pamiątkom, któreświadczą oprzeszłości i ją doku-mentują, są wyrazem utrwalo-nej wnich pamięci ludzi. Oprócztematu głównego widzimy po-trzebę uwzględnienia innychwątków, jak na przykład: stanratowania polskich zabytkówza wschodnią granicą, kultywo-wanie kresowych tradycji w po-wojennej Polsce (w tym główniedziałania o zorganizowanymcharakterze od roku 1989 r.).

W odpowiedzi na rozesłaneprzez Muzeum Niepodległościzaproszenie do około 40 insty-tucji i osób w Polsce swojeuczestnictwo w II MuzealnychSpotkaniach z Kresami zgłosiło35 pracowników merytorycz-nych z 19 instytucji muzeal-nych, wyższych uczelni, archi-wów państwowych, bibliotek.Na konferencji są prezentowa-ne zbiory i kolekcje kresowe.

Patronat honorowy nad kon-ferencją objęli marszałek Sena-tu RP Bogdan Borusewicz, mi-nister kultury i dziedzictwa na-rodowego Bogdan Zdrojewskioraz marszałek województwamazowieckiego Adam Struzik.

Przedstawione zostaną refe-raty dotyczące zbiorów i ko-lekcji z dziedzin:> grafika, rysunek, malarstwo,> fotografia,> zbiory i kolekcje – druki i rę-kopisy oraz inne,> etnografia,

a także dotyczące wysta-wiennictwa, prac konserwa-torskich, badawczych i popu-laryzacji.

Spotkaniom towarzyszy po-kaz pamiątek kresowych –obiek-tów wybranych przez autorówprezentacji oraz wystawa czaso-pism kresowych wydanychwPolsce wlatach1989 –2009 zezbiorów Muzeum Niepodległo-ści wWarszawie.

250 zdjęć zza Buga

Na początku grudnia 2010 r.Dział – Instytut Kresowy ogłosiłkonkurs fotograficzny zatytułowa-ny „Dawne Kresy we współcze-snym obiektywie”. Chodziło o po-zyskanie zdjęć –amatorskich ipro-fesjonalnych – wykonanych nie-dawno. Termin składania pracupływał10 stycznia2011.

Konkurs cieszył się ogromnymzainteresowaniem – wpłynęło po-nad 250 prac od uczestnikówz Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy.Świadczy to o dużym zaintereso-waniu tematyka kresową orazo fakcie, że Kresy są wciąż mocnozakorzenione w sercach Polaków.

Nagrodę główną zazajęcieImiej-sca stanowił album „Kresy w foto-grafii Henryka Poddębskiego”ufundowany przez WydawnictwoAd Rem. Laureaci konkursu uhono-rowani zostali przez Muzeum Nie-podległości nagrodami książkowy-mi nawiązującymi dotematyki Kre-sów oraz specjalnie przygotowany-mi przez Dział – Instytut Kresowydyplomami. Wszyscy pozostaliuczestnicy otrzymali pamiątkowedyplomy i drobne upominki w po-staci zestawów patriotycznych kartpocztowych.

Po burzliwych, kilkuetapowychpracach weryfikacyjnych całego ze-społu, jury wyłoniło laureatów.Imiej-sce, nagrodę główną, otrzymała Ana-stasia Cariuk zazdjęcie „Różana, re-zydencja Sapiehów”.

Oficjalne ogłoszenie wynikówkonkursu i uroczyste wręczenienagród połączone z multimedial-ną prezentacją najpiękniejszychfotografii, odbyło się 31 stycz-nia 2011 roku w siedzibie MuzeumNiepodległości.

Najpiękniejszych sto prac zostałozaprezentowanych na wystawie,prezentującej polskość nadawnychziemiach wschodnich. Przedstawia-ją smutny los dewastowanych za-bytków i cmentarzy, gdzie na po-chylonych krzyżach wciąż widniejąbiało–czerwone opaski. Pokazująteż współczesność Kresów, dziś bę-dących terytorium trzech państw.

„Ballada o Wołyniu”

23 i24 maja wspecjalnie zaaranżo-wanych wnętrzach Muzeum Nie-podległości w Warszawie odbędąsię dwa premierowe pokazy spek-taklu „Ballada o Wołyniu” w wyko-naniu Teatru Nie Teraz z Tarnowa.

„Ballada o Wołyniu” to pierwszywPolsce spektakl teatralny, który opo-wiada oludobójstwie napolskiej lud-ności Kresów Wschodnich w latach II wojny światowej popełnionymprzez nacjonalistów ukraińskich.

Scenariusz spektaklu korzystazwątków legendarnej książki wiel-kiego polskiego pisarza Włodzimie-rza Odojewskiego „Zasypie wszyst-ko, zawieje”. Wykorzystywane sątakże oryginalne świadectwa osób,które przeżyły zagładę Polakówna Kresach oraz stare pieśni – pol-skie iukraińskie.

Teatr Nie Teraz istnieje od 30 lati wywodzi się z nurtu polskiej alter-natywy artystycznej oraz teatru poli-tycznego ukształtowanego w la-tach80.XXwieku. Spektakl „Balladao Wołyniu” to pierwszy w historiiMuzeum Niepodległości projektotwierający przestrzeń muzeumnaprofesjonalne działania teatralne.

Wstęp tylko zzaproszeniem.

Okazją do zaprezentowania w muzeumszczególnej wystawy było wydanie przezWydawnictwo Ad Rem z Lublina albumu„Kresy” znanego fotografika HenrykaPoddębskiego. Przygotowane w oparciuo materiał do albumu wielkoformatowefotografie były doskonałym materiałemdo przygotowania wystawy skierowanejdo szerokiego grona odbiorców.

Na wystawie przedstawione zostały re-produkcje zdjęć wykonanych przez Hen-ryka Poddębskiego podczas jego licznychpodróży na Kresy. Fotografie mają unika-towy charakter i w większości przypad-ków nie były wcześniej publikowane. Pod-dębski miał niezwykły talent i dar ukazy-wania uroku iducha miejsc, które utrwalał.Szczególnie imponująco wyglądają pano-ramy miast i miasteczek kresowych. Arty-stę fascynowało bogactwo kultur i obycza-jów nadające niepowtarzalny koloryt miej-scowym społecznościom. Ale interesowałsię także codziennym życiem mieszkań-ców kresowych miast, miasteczek i wsi,

dlatego na wystawie nie mogło zabraknąćutrwalonych w obiektywie scenek rodza-jowych. Uważny zwiedzający niewątpliwieodnalazł miejsca zapisane na kartach hi-storii, uwiecznione wliteraturze, poczuł at-mosferę kresowych miast, miał okazję po-dziwiać urok miejsc ipiękno ludzi.

Wystawę – około 30 plansz – zaprezen-towano w sali balowej Pałacu Przeben-dowskich/Radziwiłłów 12 – 31 stycz-nia 2011 roku. Dodatkowym uzupełnie-niem wystawy były oryginalne fotografiewykonane przez Poddębskiego, a udo-stępnione muzeum przez córkę artystyKrystynę Kukiełę. Zostały one wyekspo-nowane wgablotach muzealnych iantyra-mach i opatrzone podpisami.

Zgodnie zrealizowanymi przez muzeumzałożeniami każda wystawa obudowa-najest imprezami towarzyszącymi.Itej wy-stawie towarzyszył cykl spotkań tematycz-nych, które zgromadziły liczne grono miło-śników Kresów. Pierwsze spotkanie po-święcone było autorowi zdjęć i jego podró-żom. Małgorzata Florczak z Instytutu

Sztuki PAN wygłosiła prelekcję „HenrykPoddębski naKresach –fotograf wpodró-ży”, zaś KrystynaKukieła –córka fotografa – wspominała postać Henryka Poddęb-skiego. Kolejne adresowane było do mło-dzieży (choć na sali nie zabrakło też doro-słych słuchaczy) imiało umożliwić przenie-sienie w świat Kresów. Krystyna Kukieławspominała wakacje na Kresach, opowia-dała o wyjazdach z ojcem, przywoływałaobrazy z przeszłości. Gościem ostatniegospotkania był prof. Jan Lewandowskiz Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curiez Lublina, który opowiadał o Kresachdawnych idzisiejszych.

Wystawę „Kresy w obiektywie Henry-ka Poddębskiego” zobaczyło 16 zorga-nizowanych grup szkolnych. Dla uczest-ników zajęć opracowane zostały spe-cjalne karty pracy, które zawierały ze-stawy zadań. Ich rozwiązanie wymagałood uczestnika uważnego obejrzeniazgromadzonych na wystawie fotografiii zapoznania się z komentarzami, jakimiopatrzono zdjęcia.

Kresowe fotografie1879 osób obejrzało wystawę fotografii Henryka Poddębskiego w Muzeum

Niepodległości. Przygotował ją Dział – Instytut Kresowy przy współpracy Działu Edukacji i Promocji Muzeum Niepodległości oraz Wydawnictwa AD REM

≥Siedziba Muzeum Niepodległości w Warszawie

≥Wilno. Ulica Adama Mickiewicza

Dodatek, we współpracy z Muzeum Niepodległości,zredagował Piotr Kościński

MA

TE

RIA

ŁY

PR

AS

OW

EZ

E Z

IOR

ÓW

MU

ZE

UM

NIE

PO

DL

EG

ŁO

ŚC

I