1 musica speculativa2 praktyka wykonawcza w traktatach sreniowiecznych i renesansowych

ad 1

nurt spekulatywny w średniowieczu wywodzi się z nurtu pitagorejsko-platońskiego; zajmuje się badaniem związków muzyki z harmonią kosmosu

w średniowieczu podobnie jak w antyku, większość teoretyków uważała, że budową wszechświata rządzi liczba –proporcja, odzwierciedlenie harmonia mundi – muzyką rządzi liczba

o za pośrednictwem Boecjusza i Marcjana Kepellio średniowiecze niewiele do koncepcji pitagorejsko-platońskiej wnosi;

wcześniej musica speculativa była obecna w teorii muzycznej

w ANTYKU:; Pitagorejczycy (w tym Boecjusz) uważali, że podstawową kategorią do badania jest QUANTITAS (aspekt ilościowy) – poznawanie muzyki za pomocą rozumu, podczas kiedy Arystoksenos i jego zwolennicy na QUALITATAS (aspekt jakościowy).-ważny aspekt słuchowy

muzyka bliżej nauk ścisłych i wchodzi w skład Quadrivium MUSICA SPECULATIVA:

• powiązanie muzyki z harmonią sfer (platońska wizja świata,

• relacje liczbowe odpowiadające konkretnym interwałom Halcydiusz uważał, że dusza świata została przez Boga uformowana na wzór instrumentu muzycznego

• punktem wyjścia są interwały muzyczne Makrobiusz – ciała niebieskie poruszając się po niebie muszą generować jakieś dźwięki, ponieważ efektem każdego ruchu jest dźwięk

• ; dzwięki tworzą sensowną harmonię; odległości między obiektami określone są regulacjami liczbowymi, które tworzą konkretne relacje, którymi są konsonanse; harmonia świata brzmi realnie, natomiast ludzie

•Nurt kosmologiczny był znacznie silniejszy od IX do XII w., w wieku XIII punkt ciężkości przesuwa się bardziej na kwestie związane z obliczeniami interwałów

•Boecjusz –potrójny podział: musica mundana (harmonia sfer), humana (części ciała, zgodność duszy i ciała)i instrumentalis (instr. strunowe, dęte, uderzane)

• Muzyka jest harmonią – zgodność różnych elementów; zdolność rozróżniania wysokości

• uważa, że muzyka odgrywa dużą rolę w życiu ludzkim, może wpływać na człowieka

tonów

o konsonans – połączenie dźwięku wysokiego i niskiego, który dociera do ucha w sposób przyjemny

o Poznanie rozumowe lepsze od zmysłowego. Muzyk (teoretyk) przeważa nad kompozytorem, a ten przeważa nad wykonawcą

o wysokość dźwięków uzależnia od częstotliwości drgań

•

Elementy muzyczne – koncepcja:

• przejęte z antyku za pośrednictwem Marcjana Kapelli (7 aspektów)

o de sonis – dźwiękio odległości, interwałyo system, system dźwiękowyo o rodzajach, gatunki (diatoniczny, harmoniczny, enharmoniczny) o tony, tonacjeo zmiany, transpozycjeo budowa melodii

• spośród siedmiu z traktatach średniowiecznych znajdujemy nawiązanie do trzech pierwszych

• pojedynczy dźwięk – vox, sonus; vox continua (dźwięk o nieokreślonej wysokości – vox indiscreta u Afligemensisa= odgłos śmiechu, kaszlu, szczekanie psa ) , vox discreta (o określonej wysokości)- sam w sobie zawiera kilka konsonansów według Afigemensisa

• dźwięk – nota albo punctus

• diastema, intervallum, consonantia = interwał; podstawowy interwał – sin fonia

• Hucbald w IX wieku wprowadza określenia – primus modus itd. (sek. mała), secundus modus (sek. wielka)

• Guido z Arezzo dopuszcza 6 interwałów melodycznych: sekundy, tercje, kwarta, kwinta czysta; nie dopuszcza trytonu i interwału seksty

• Wilhelm z Hirsau – dopuszcza wszystkie interwały (oprócz tryton, septyma wielka)

• Jan z Garlandii (podział)

• XIV wiem – dys. 4cz i 6m

• System wielki doskonały przejęty z antyku jest podstawą teorii w śred. – w oktawy podzielony na cztery tetrachordy

• od IX wieku – nazwy literowe, które są do dziś

Ad2

praktyka wykonawcza w traktatach sreniowiecznych i renesansowych

sredniowiecze

1. PRAKTYKA WYKONAWCZA

• zalecenia dot. śpiewu chorałowego

• ogólne wskazówki

• wskazówki dot. praktyki instrumentow

Anonim IV – ornamentowanie długiego dźwięku na początkuHieronim de Moravia – opisuje (ornamentacje głosów)

ŚRODKI WYKONAWCZE, APARAT WYKONAWCZY

Wskazówki dotyczace praktyki wykonawczej wokalnej możemy znaleźć już w traktatach śred. W traktach renesansowych. pojawiają się w XV w. u Tinctorisa i Gafuriusa, ale są one dosyć ogólnikowe.

renseans!!!!!

Tinctoris pisze np. czym powinien się cechować dobry śpiewak. U Gaffuriusa ciekawe wskazówki:

• dottyczace fałszywego kontrapunktu – chodziło o doimprowizowywanie drugiego głosu do chorału ambrozjańskiego w interwałach sekundy i kwarty

• nie należy śpiewać z nadmiernie otwartymi ustami, żaden z głosów nie powinien się wybijać (w chórze), najniższy głos w kompozycji nie powinien być dyminuowany Wiele traktatów odnosi się do praktyki instrumentalnej, w mniejszym stopniu do praktyki wykonawczej. Skupiają się na budowie instrumentów, sposobie komponowania na dany instrument. traktat z 1452 – Konrad Paumann – wiele utworów przeznaczonych na organy, podaje konkretne wskazówki do komponowania utworów organowych Arnold Schlick)- traktat mówiący o budowie organów, o ich strojeniu O sposobie komponowania: Sebastian Virdung - – informacje o sposobach transkrybowania muzyki wokalnej na różne instrumenty Martin Agricola –) – porusza problematykę transkrybowania, traktat rymowanyTinctoris -traktat o instrumencie tibia (może oznaczać różne instrumenty dęte), opisuje również takie instr. jak: lira, lutnia, instr. strunowe

Johannas Kochleus opisuje różne instrumenty, stosuje niemieckie nazwy instrumentów, pisze o sposobie stosowania instrumentów w jego czasach

Lanfranco – opisuje strój viol one – powinien być identyczny ze strojem lutniSilvestro Ganassi – opis metody gry na flecie, Regola rubentina (1542) –

poświęcony zasadom gry na violi,

1420 r. traktat zachowany w Pradze – dokładna wskazówka palcowania na instrumentach klawiszowych

2 poł XVI w.

Traktaty koncentrowały się wokół kwestii dyminucji:Girolamo Diruta– zasady ornamentacji na instr. klawiszowych

Znajdujemy też wskazówki dot. zasad ornamentacji utw. wokalnych

Maffei pisał o zasadach śpiewu z zastosowaniem techniki georgii (dodawana improwizowana ornamentacja do zapisanego głosu)