M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Mosty w piosence

Maria Flaga

Spotkanie powyprawowe Kraków, 12 stycznia 2013 r.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

JAWOR

Jawor, jawor, jaworowi ludzie

Co wy tu robicie?

Budujemy mosty,

Dla pana starosty

Tysiąc koni przepuszczamy

A jednego zostawiamy.

 

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Stary Most LondyÑski – Old London Bridge 

Zbudowany był w latach 11761209 według projektu Petera Chaplain’a of St. Marys Colechurch w Londynie. Kierował on robotami przy budowie mostu przez następne 30 lat.

Był to most kamienny, ostrołukowy, złożony z 19-tu przęseł o rozpiętościach w świetle od 4,610,5 m. Długość całkowita mostu wynosiła 285 m, a jego szerokość 9,0 m. Mniej więcej w ⅓ długości mostu 30-stopowy otwór (9,14 m) był przykryty przez most zwodzony dla celów żeglugowych.

Most miał b. szerokie filary, prawie równe rozpiętości przęseł w świetle (b/L = 1,0), które były oparte na szerokich i długich fundamentach (3-krotnie dłuższych od szerokości mostu), skutecznie utrudniających przepływ wód Tamizy pod mostem. Zwężenie przekroju rzeki wynosiło 40 % na poziomie filarów i 60 % na poziomie ich fundamentów. Fundamenty te wzniesiono na gęsto bitych palach drewnianych z wiązu.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Most ten był wielofunkcyjny, a jego historia była bardzo burzliwa. Wzniesiono na nim wieże, młyny, magazyny i budynki mieszkalne (ryc. 1), które były niszczone przez żywioły: ogień, wodę i lód. Nad centralnym przęsłem mostu zbudowano okazałą kaplicę św. Tomasza, mocno uczęszczaną, która pełniła swoją funkcję do 1737 r.

Ryc. 1 Pierwszy most Londyński

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

W roku 1763 zakończono prace związane z modernizacją tego mostu: wyburzenie budynków, poszerzenie pomostu, wzniesienie nowych ścian czołowych oraz usunięcie dwóch środkowych łuków i przyległych podpór oraz izbic i umieszczenie w tym miejscu jednego przęsła żeglownego (ryc. 2).

Ryc. 2 Most Londyński po modernizacji 1763 r.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Ze względu na ciągłe rozmywanie dna rzeki i inne wydarzenia most poddawany był ciągle remontom i naprawom. Tak więc piosenka, którą wówczas śpiewano:

London bridge is falling down, falling down .........,

wcale nie była przypadkową. Bogata historia tego mostu zakończyła się po 600-set latach, gdy w 1831 r. jego konstrukcję uznano za niestabilną I zagrażającą bezpieczeństwu żeglugi. Zastąpiono go Nowym Mostem Londyńskim, również kamiennym 5-cio przęsłowym z łuków półeliptycznych, który przetrwał do 1972 r. kiedy został rozebrany i wzniesiony powtórnie w Lake Havasu City w Arizonie. Obecny Most Londyński z betonu sprężonego przedstawiono na ryc. 3.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Ryc. 3 Most Londyński – widok współczesny

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

London Bridge is broken down London Bridge is broken down,Falling down, falling down.London Bridge is falling down,My fair lady.

Build it up with wood and clay,Wood and clay, wood and clay,Build it up with wood and clay,My fair lady.

Wood and clay will wash away,Wash away, wash away,Wood and clay will wash away,My fair lady.

Build it up with bricks and mortar,Bricks and mortar, bricks and mortar,Build it up with bricks and mortar,My fair lady.

Bricks and mortar will not stay,Will not stay, will not stay,Bricks and mortar will not stay,My fair lady.

Build it up with iron and steel,Iron and steel, iron and steel,Build it up with iron and steel,My fair lady.

Iron and steel will bend and bow,Bend and bow, bend and bow,Iron and steel will bend and bow,My fair lady.

Build it up with silver and gold,Silver and gold, silver and gold,Build it up with silver and gold,My fair lady.

Silver and gold will be stolen away,Stolen away, stolen away,Silver and gold will be stolen away,My fair lady.

Set a man to watch all night,Watch all night, watch all night,Set a man to watch all night,My fair lady.

Suppose the man should fall asleep,Fall asleep, fall asleep,Suppose the man should fall asleep?My fair lady.

Give him a pipe to smoke all night,Smoke all night, smoke all night,Give him a pipe to smoke all night,My fair lady.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r. Zbudowany w latach 1178-1188 przez Bénézeta, śmiałka, który wg

legendy był prostym pasterzem z pobliskiego Hautvilar, a który stał się dzięki swojemu posłannictwu i instynktowi projektantem i wykonawcą tego mostu. Uważa się go za twórcę zakonu Braci Mostowych, który budował mosty kamienne w całej ówczesnej Europie zachodniej.

Most w Avignonie był mostem kamiennym przez rzekę Rodan o łącznej długości 900 m, złożonym z 21 przęseł łukowych o rozpiętościach 3034 m. Pięć przęseł przedzielało ramię rzeki od strony miasta, osiem – drugą odnogę rzeki Rodan. Pozostałe sklepienia były na wyspie Barthelasse, dzielącej rzekę na dwie odnogi o różnej szerokości.

Most šw. Bénézeta w Avignonie

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Myśl techniczna przy budowie tego mostu poszła dalej niż w klasycznych mostach rzymskich; zastosowano węższe filary o szerokości ¼ światła łuku, zabezpieczając je przed rozmyciem obustronnymi ostrogami (ryc. 4). Zerwano z łukiem kołowym i zastosowano łuki koszowe o zmiennej krzywiźnie o stosunku f/l = 1/2,8. Grubość sklepień wynosiła 1/40 ich rozpiętości, wobec 1/101/15 w mostach rzymskich.

Ryc. 4 Most Św. Bénézeta

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Szerokość mostu, zgodnie z ówczesną praktyką była niewielka i wynosiła tylko 4,90 m, na jednym z filarów była jeszcze węższa ze względu na zbudowaną tam kapliczkę poświęconą św. Mikołajowi – patronowi podróżnych (ryc. 5).

Ryc.5 Most Św. Bénézeta – stan obecny

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

W roku 1602 trzy przęsła mostu zniosła powódź, a w 1670 r. – po wyjątkowej zimie, kiedy rzeka zamarzła w całości – kra zniszczyła kilka następnych. Obecnie z całego mostu zostały tylko cztery przęsła po stronie miasta (ryc. 6) i piosenka, którą zna chyba każde dziecko we Francji.

Ryc.6 Most Św. Bénézeta w Avignon

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Sur le pont d’avignon

RefrenSur le pont d’AvignonL'on y danse, l'on y danseSur le pont d’AvignonL'on y danse tous en rond

1. zwrotkaLes beaux messieurs font comm’ çaEt puis encore comm’ ça.

2. zwrotkaLes belles dames font comm’ çaEt puis encore comm’ ça.

3. zwrotkaLes militaires font comm’ çaEt puis encore comm’ ça

4. zwrotkaLes musiciens font comm’ çaEt puis encore comm’ ça.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

KAROLINKA

Poszła Karolinka do Gogolina, (2X). A Karliczek za nią, a Karliczek za nią

z flaszeczką wina.

Szła do Gogolina, przed się patrzała, (2X). Ani się na swego synka szykownego 

nie obejrzała.

Prowadźże mnie dróżko, hen w szeroki świat, (2X). Znajda tam inszego syneczka miłego

co mi będzie rad.

Nie goń mnie Karliczku, czego po mnie chcesz? (2X). Joch ci już pedziała, nie byda cie chciała

som to przeca wiesz.

Wróć się , Karolinko, bo jadą goście! (2X). Jo się już nie wróca, jo się już nie wróca

boch jest na moście

Wróć się, Karolinko, czemu idziesz precz? (2X).Nie odpowiem tobie, po swojemu zrobię

to nie twoja rzeczNie odpowiedziała, synka odbieżała

oj, okropna rzecz!

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

PIOSENKI zOlNIERSKIE

Cztery Córy

Cztery córy miał tata,Stary młynarz ze Zgierza.Każda piękna, bogata,Każda chciała żołnierza.

Stary młynarz kawalarzTakie wydał orędzie:Która chce mieć wojaka,Niech go sama zdobędzie!

Więc najstarsza Jadwiga,Hoża dziewka i miła,Poszła z siecią nad morze,Marynarza złowiła.

Najsprytniejsza zaś HankaWzięła owsa i sianaI zwabiła kasztanka,A z kasztankiem ułana.

Trzecia córka młynarza,Modrooka Ludwika,Podskoczyła pod nieboI złapała lotnika.

Tylko Zosia najmłodszaJakoś szczęścia nie miała,Stała biedna na mościeI cichutko płakała.

Wyszeptała w rozpaczy:Niechaj śmierć mnie zabieraI skoczyła do rzekiWprost w ramiona sapera.

Idą córy do młyna,Każda wiedzie żołnierza,Ze zdumienia oniemiałStary młynarz ze Zgierza.

Lotnik, ułan, marynarzNo i saper — to heca,Jak się wnuki posypią,Będzie z młyna forteca!

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

ZIELONY MOSTECZEK

Zielony mosteczek ugina się,Trawka na nim rośnie, nie sieka się.

Żeby ja tę łąkę harendował,To bym ja mosteczek wyryktował.

Czerwone i białe róże sadził,I ciebie, dziewczyno, odprowadził,

Odprowadziłbym cię aż do lasa,A potem zawołał hop, sa, sa, sa.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Na prawo most , na lewo most

Kiedy rano jadę osiemnastką,chociaż ciasno, chociaż tłok,patrzę na kochane moje miasto,które mnie zadziwia co krok.Bo tu Marszałkowska i Trasa WZ,Krakowskie Przedmieście i tunel, i wnet...

Na prawo most, na lewo most,a dołem Wisła płynie,tu rośnie dom, tam rośnie domz godziny na godzinę.Autobusy czerwienią migają,zaglądają do okien tramwajom.Wciąż większy gwar, wciąż więcej nasw Warszawie, najmilszym z miast.

Gdy po pracy z Pragi wracam pieszo,mijam domów nowy rządi nad brzegiem staję, by nie spieszącna stolicę popatrzeć stąd.Bo tam Stare Miasto podnosi się już,różowy Mariensztat uśmiecha się tuż...

Na prawo most, na lewo most, …a dołem Wisła płynie,tu rośnie dom, tam rośnie domz godziny na godzinę.A po Wiśle kajaki pływają,robotnicy po pracy śpiewają.Wciąż większy gwar, wciąż więcej nasw Warszawie, najmilszym z miast.

A w niedzielę, kiedy dzień się chyli,widzę z mostu świateł blask,gdy w dalekich oknach w jednej chwilinoc zapala tysiące gwiazd.I patrzę na wodę, latarnie w niej drżą,i śpiewam dziewczynie mej piosenkę tę:

Na prawo most, na lewo most, …a dołem Wisła płynie,tu rośnie dom, tam rośnie domz godziny na godzinę.Wciąż większy gwar, wciąż więcej nasw Warszawie, najmilszym z miast.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Ten wiersz jest żyłką słoneczną na ścianiejak fotografia wszystkich wiosen.Kamyczki deszczu wam przyniosę -wyblakłe nutki w nieba dzwonjak wody wiatrem oddychanie.

Tańczą panowie niewidzialni "na moście w Awinion".

Zielone, staroświeckie graniejak anemiczne pączki ciszy.Odetchnij drzewem, to usłyszyszjak promień - naprężony ton,jak na najcieńszej wiatru gamie

tańczą liściaste suknie panien "na moście w Awinion".

W drzewach, w zielonych okien ramieprzez widma miast - srebrzysty gotyk.Wirują ptaki płowo złotejak lutnie, co uciekły z rąk.W lasach zielonych - białe łanieuchodzą w coraz cichszy taniec.

Tańczą panowie, tańczą panie             "na moście w Awinion".           

Na mošcie w AvinionK.K. Baczyński

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Po moście lubię przejść się nocąNa gwiazdy patrzeć jak migocąI chłonąć ciszę skrytą w nocy cieńNim się obudzi nowy dzień.

I myślę, że na całym świecieTakiego miasta nie znajdzieciePokażcie mi choć jedno z takich miastPrzez które płynie rzeka z gwiazd

A w dole tam pieni się rzekaSrebrem odbitych gwiazd lśni A w górze hen gwiazdy z dalekaTęsknotę wróżą mi.

I myślę, że na całym świecieTakiego miasta nie znajdzieciePokażcie mi choć jedno z takich miastPrzez które płynie rzeka z gwiazd.

LONDYÑSKIE MOSTY

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

ZWODZONY MOST

Nad miastem chmury coraz gęściejTo swoje czary rzuca nocI ciągle czeka czyjeś szczęścieNad rzeką gdzie zwodzony most.

Wzniesione przęsło mostu tego I pustka, nie ma już gdzie iśćA ten zwodzony most, dlaczego Z kimś bliskim mnie rozłączył dziś.

Cóż znaczą nocy złe zaklęciaWie od nich wszak zależny los.Więc spróbuj się doczekać szczęściaNad rzeką gdzie zwodzony most.

Niewiele już zostało złudzeń.Czy jeszcze się wydarzy coś? I często zawracają ludzieOd rzeki, gdzie zwodzony most.

Wzniesione przęsło mostu tego I pustka nie wie już gdzie iść.A ten zwodzony most dlaczego Z kimś bliskim mnie rozłączył dziś.

A przecież wszystko jest do wzięcia Od ciebie wszak zależny los.Więc spróbuj się doczekać szczęściaNad rzeką gdzie zwodzony most.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

MOST NA RZECE KWAI

Most ten położony jest na trasie linii kolejowej Bangkok-Rangun, w Azji południowo-wschodniej (ryc. 7).

Został oddany do użytku w czasie II Wojny Światowej, w maju 1943 r., gdy armia japońska okupująca te tereny przygotowywała się do inwazji na Indie. Most ten, na rzece Kwai Yai, 5 km od miasta Kanchanaburi (na północny-zachód od Bangkoku) liczył 11 wolnopodpartych łukowych przęseł stalowych o rozpiętościach po 20,8 m i 19 przęseł drewnianych na dojeździe od strony Rangunu o rozpiętościach po 5,0 m (ryc. 8).

Ryc.7 Lokalizacja mostu

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Budowa mostu była okupiona ogromnymi stratami w ludziach. Przy budowie nowej linii kolejowej o długości 415 km, na której wzniesiono około 300 obiektów mostowych zatrudniono ponad 300.000 azjatyckich niewolników i 68.000 jeńców wojennych (po kapitulacji aliantów w Singapurze w lutym 1942 r.). W trakcie budowy linii kolejowej, którą zrealizowano w 16 miesięcy (w tym most na rzece Kwai – w 7 miesięcy) tylko z wykorzystaniem siły ludzkich mięśni, zmarło z chorób, wycieńczenia i wyczerpującej pracy około 16.000 jeńców wojennych i blisko 100.000 przymusowych azjatyckich robotników.W czerwcu 1945 r. most został zbombardowany przez brytyjską flotę lotniczą, po czym po wojnie w 1946 roku podjęto jego rekonstrukcję. Trzy uszkodzone przęsła łukowe zastąpiono dwoma większymi dźwigarami kratowymi (ryc. 9) o rozpiętościach po 31,2 m, zaś 19 przęseł drewnianych mostu dojazdowego zastą-piono 6-ma przęsłami stalowymi o rozpięto-ściach po 16,0 m.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Ryc.8 Most z okresu 1943-1945 r.

Ryc.9 Most po odbudowie w 1946 r.

M

ari

a F

laga M

osty

w p

iosen

ce

K

raków

, 1

2 s

tycz

nia

20

13

r.

Ryc.10 Aktualny widok mostu