Morfologiczna budowa drzewSzymaski Patryk 21ETIPD-S1

Spis treci:

MorfologiaSystem korzeniowyPie i koronaPdyLicieKwiatyNasiona i owoce

MorfologiaMorfologia (gr. morph = ksztat, logos = nauka) nauka o formach; morfologiczny zwizany z morfologi dotyczcy postaci i budowy

Drzewa posiadaj zrnicowan budow czci nadziemnej. Z powierzchni ziemi wyrasta pie, ktry od pewnej wysokoci otoczony jest koron skadajc si z rozdzielajcych si gazi zakoczonych limi. Pie oraz starsze, grubsze gazie s zdrewniae, mode drewniej z kocem okresu wegetacyjnego.

MorfologiaPie moe na wysokoci pocztku korony dzieli si na grubsze gazie, nazywane konarami, lub te moe przebiega pionowo w gr przez koron, czasami nawet niemal do koca wysokoci drzewa. Nieco odmiennym typem morfologicznym drzewa jest kodzina, ktra nie wytwarza bocznych rozgazie i jest pojedynczym pniem zakoczonym piropuszem lici.

Drzewa rosn pojedynczo (soliter), w grupach (zadrzewienia) lub tworzc rozlege skupienia (lasy).

System korzeniowyWyrnia si dwa podstawowe typy budowy systemu korzeniowego: system palowy (jeden korze gwny rosncy pionowo w d i odrastajce od niego ciesze korzenie boczne) oraz system wizkowy (wiele rwnorzdnych, stosunkowo cienkich korzeni wyrastajcych z podstawy roliny).

W naszym klimacie wikszo drzew posiada palowy system korzeniowy. W zalenoci od siy wzrostu korzenia gwnego i rozmieszczenia korzeni bocznych system palowy dzieli si na trzy typy:

typowy (inaczej palowy), sercowaty (inaczej ukony) poziomy (inaczej paski).

System korzeniowyDrzewa o typowym i sercowatym palowym systemie korzeniowym s zwykle stabilniejsze, co wynika z wikszej gbokoci zakorzenienia i wystpowania grubego, mocnego korzenia gwnego lub wielu grubych, ukonych korzeni.

Systemy korzeniowe rolin: a-d korzenie palowe, e system wizkowy

Pie i koronaCech odrniajc drzewo od krzewu jest wystpowanie wyranego zrnicowania na pie i koron. W ujciu morfologicznym pie jest oczywicie zdrewnia odyg roliny, natomiast korona skada si z pdw bocznych, czyli gazi, wrd ktrych wyrniamy konary (gazie pierwszego rzdu), gazie waciwe (gazie porednich rzdw) oraz pdy (tegoroczne gazie ostatniego rzdu).

Ogln zasad jest, e drzewa rosnce na wolnej przestrzeni osigaj mniejsz wysoko, za to maj zdecydowanie bardziej rozoyst koron ni wysokie i smuke drzewa rosnce w zwartych drzewostanach, ktre musz walczy o dostp do wiata.

Pie i koronaPokrj wikszoci drzew iglastych jest bardzo zbliony - prosty i regularnie stokowaty. Mamy tu wyrany pie cigncy si centralnie do samego wierzchoka i wykazujce du symetri, ustawione promienicie, prawie prostopade do pnia okki niezbyt grubych konarw. Dugo konarw maleje ze wzrostem wysokoci, dziki czemu korona drzew iglastych (zwaszcza w modoci) przyjmuje charakterystyczny, regularnie stokowaty ksztat. Dokonujc niewielkiego uoglnienia mona powiedzie, e schemat budowy drzewa iglastego w czasie jest nastpujcy: kadego roku na pniu wyksztaca si jeden nowy okek konarw, a na kadej gazi powstaje nowy okek gazi niszego rzdu.

Pie i korona

Plan budowy drzew liciastych jest znacznie bardziej skomplikowany i nieregularny. Przede wszystkim pie, ktry u drzew iglastych jest przewanie prosty i widoczny do samego wierzchoka, u drzew liciastych czsto ju na niewielkiej wysokoci dzieli si (rozgazia) na kilka mocnych konarw. Ukad konarw i gazi wyszych rzdw jest zdecydowanie mniej symetryczny; same gazie s zwykle nieregularnie powykrzywiane.

Pie i korona

PdyPD - zwykle nadziemny organ wystpujcy u rolin wyszych, zoony z zielnej lub zdrewniaej odygi i lici. Rol pdu jest przede wszystkim odywianie roliny dziki procesowi fotosyntezy oraz rozmnaanie poprzez wytwarzane na pdzie organy rozrodcze (np. kwiaty u rolin wyszych). Pd rolinny moe stanowi pojedyncz, jednoosiow odyg lub, czciej, tworzy system rozgazie nadajcych rolinie charakterystyczny pokrj.

KRTKOPD pd o krtkich midzywlachDUGOPD pd o dugich midzywlachWZE miejsce, z ktrego wyrasta liMIDZYWLE - bezlistne odcinki odyg pomidzy wzami

PdySpecjaln grup pdw stanowi pdy odrolowe. S to pdy wyrose z pkw przybyszowych powstaych samorzutnie lub w wyniku uszkodzenia na pniu, gaziach lub korzeniach (tzw. odrola korzeniowe). Su one do rozmnaania wegetatywnego. Pki, w zalenoci od ich usytuowania na pdzie, dzielimy na szczytowe i boczne, siedzce i osadzone na trzoneczkach (np. u olszy czarnej), przylegajce (np. u wierzb) i odstajce od pdu. U wikszoci drzew wystpuj pki okryte jedn lub wieloma uskami pkowymi; pki bezuskie zdarzaj si rzadko (np. u skrzydorzecha kaukaskiego).

LicieLicie odgrywaj niezwykle istotn rol, poniewa zachodzi w nich jeden z najwaniejszych procesw - proces fotosyntezy.

Rnorodno form lici jest zadziwiajca. Mamy na przykad licie niezoone oraz jedno- lub wielokrotnie zoone (w tym zoone pierzasto lub doniasto), ogonkowe i siedzce, ustawione skrtolegle i okkowo, klapowane i bezklapowe, caobrzegie, karbowane, pikowane itd. Kryteria mona by wymienia bardzo dugo.

LicieNajwaniejszy jednak podzia dotyczy ksztatu blaszki liciowej. Wyrniamy tu dwie gwne grupy: wielkopowierzchniowe licie o paskiej blaszce (licie waciwe) oraz maopowierzchniowe licie igiekowate (igy). W skad drugiej grupy wchodz zarwno drzewa i krzewy o igach w postaci typowych szpilek, jak i te o igach uskowatych. Ksztat lici mona podzieli na trzy gwne

kategorie: blaszkowaty, szpilkowaty i uskowaty

LicieIstniej pewne specyficzne typy lici, ktre nie s zwizane z fotosyntez. Licie takie w zwizku z penionymi przez nie rozmaitymi funkcjami mog przyjmowa bardzo nietypowe formy. Na przykad niektre licie robinii akacjowej (dokadniej przylistki bdce te form lici) zostay w drodze ewolucji przeksztacone w ostre kolce majce suy drzewu do ochrony przed obgryzaniem pdw przez zwierzta.

Przylistki tulipanowca amerykaskiego, ciernie robinii akacjowej

KwiatyBudowa kwiatw, w pewien sposb spenia ten sam oglny schemat. Najwaniejszymi czciami skadowymi kwiatu s prciki zawierajce mski pyek oraz owocolistki (uski nasienne), na ktrych wyrastaj eskie zalki.

U drzew nagozalkowych nieosonite zalki le bezporednio na powierzchni usek nasiennych, natomiast u okrytonasiennych jeden lub kilka owocolistkw zrasta si w zamykajcy zalki wewntrz siebie supek (w wikszoci przypadkw zakoczony tzw. znamieniem). Czsto wystpuj take kolorowe patki korony penice rol powabni dla owadw i, ju rzadziej, zielone dziaki kielicha. Cay kwiat jest zwykle osadzony na duszej lub krtszej szypuce.

KwiatyZe wzgldu na posiadane organy pciowe, kwiaty dzielimy na obupciowe (czyli zawierajce zarwno prciki jak i supek / uski nasienne) oraz rozdzielnopciowe, tj. mskie (zawierajce tylko prciki) i eskie (zawierajce tylko supek / uski nasienne).

Niektre gatunki tworz pojedyncze kwiaty, podczas gdy kwiaty innych wyrastaj w wikszej liczbie kwiatw tworzc skupienia, zwane kwiatostanami. W zalenoci od sposobu rozgazienia si pdw kwiatostanowych oraz sposobu osadzenia kwiatw wyrniamy szereg typw kwiatostanw.

Kwiaty

Kwiatostan typu kotkiposta maych szyszeczek kwiatostan typu baldachy

Nasiona i owoceKwiaty i nasiona wystpuj u wszystkich rolin nasiennych, owoce natomiast - tylko u rolin okrytozalkowych.Tote nasiona tworz praktycznie wszystkie roliny drzewiaste (z wyjtkiem zarodnikowych paproci drzewiastych), a owoce wystpuj wycznie u drzew i krzeww liciastych.

Oskrzydlone nasiona drzew iglastych s zwykle umieszczone bezporednio na suchych i zdrewniaych uskach nasiennych. uski te, wraz z nasionami, uskami okrywajcymi oraz centralnym trzpieniem, tworz charakterystyczne kontenery nasion drzew iglastych, nazywane szyszkami.

Nasiona i owoceWrd owocw wyrniamy owoce suche niepkajce (nieupki, orzechy, torebki, ziarniaki i skrzydlaki czyli oskrzydlone orzeszki lub nieupki), suche pkajce (mieszki, strki, uszczyny), suche dzielce si (rozupki) misiste (inaczej waciwe: jagody, pestkowce, nibypestkowce).

Istniej ponadto owoce pozorne (inaczej rzekome, w tym jabkowate, gogowate i rowate), w ktrych tworzeniu obok zalni bior udzia inne czci kwiatu.

Nasiona i owocePrzykady gwnych typw owocw: suchych pkajcych, suchych niepkajacych oraz misistych.

Bibliografia

wikipedia.orgdrzewa.netstudent.poznan24h.pldrzewa.nk4.netmark.plsciaga.plgoogle.pl/imghp

KONIEC

************************