Młodzież wobec wartości pracy a współczesna edukacja

„Człowiek pracuje najlepiej, kiedy robi to, do czego stworzyła go natura”

F.Parsons

dr Daniel Kukla

Wybór zawodu zależy przede wszystkim od indywidualności człowieka. To ona wpływa nie tylko na to, jaki zawód wybieramy,

ale również jak czujemy się wykonując określoną pracę zawodową.

Zanim młody człowiek zacznie myśleć o wyborze zawodu musi najpierw poznać samego siebie.

Jest to pierwszy warunek dobrego zaplanowania kariery zawodowej.

Szkoła czy doradcy zawodowi mogą pomóc młodzieży rozpoznać swoje tzw. zasoby czyli: zainteresowania, uzdolnienia, system

wartości, cechy osobowości. Daje to większą gwarancję na to, iż nie zabraknie chęci do doskonalenia swoich umiejętności a więc

do ustawicznego rozwoju.

2

System edukacji ściśle wpływa na rynek pracy m.in.:

1. dużą role odgrywa forma i sposób kształcenia (zarówno pod kątem tego czego tak naprawdę szkoła naucza, jak również jak to robi),

2. jakimi pracownikami będą obecni uczniowie będzie świadczyło to, czego oni realnie się nauczą, jakie umiejętności będą posiadać. Zarzuca się obecnej edukacji, że nie przygotowuje uczniów do wejścia na rynek pracy, do roli pracownika. Ważne są realne umiejętności jakie nabyliśmy,

3

System edukacji ściśle wpływa na rynek pracy m.in.:

3. z powyższego wynika kolejna ważna kwestia - swoistego rodzaju wyzwanie dla współczesnej edukacji, a mianowicie ujednolicenie wymagań stawianych uczniom, w różnych szkołach. Stąd też stworzenie jednolitych ram kwalifikacyjnych. Celem ERK jest, lepsze dostosowanie kwalifikacji do potrzeb rynku pracy, a co za tym idzie, wzrost mobilności siły roboczej, promowanie uczenia się przez całe życie oraz rozwój społeczeństw1.

Krajowe Ramy Kwalifikacji natomiast to opis wzajemnych relacji między kwalifikacjami, służący większej przejrzystości, dostępności i jakości kwalifikacji, stworzony dla potrzeb rynku pracy i społeczeństwa obywatelskiego.

4

1) A.P. Europejska rama kwalifikacji szansa na ogólnoeuropejski rynek pracy, [w:] Dodatek informacyjno-promocyjny do Gazety Wyborczej „Kwalifikacje po Europejsku”, 12.06.2012r.

Od wielu lat dostrzegamy brak dobrze wykwalifikowanych pracowników w poszczególnych branżach. Wynika to

przede wszystkim z dwóch powodów – rozbieżności pomiędzy nadawanymi kwalifikacjami,

a rzeczywistą wiedzą i umiejętnościami oraz niedopasowaniem kierunków kształcenia do

zapotrzebowań rynku pracy. Krajowe Ramy Kwalifikacji mają za zadanie zmienić ową sytuację,

a przede wszystkim zapewnić przejrzysty system nadawania poszczególnych kwalifikacji zawodowych.

5

System edukacji ściśle wpływa na rynek pracy m.in.:

4. wzrastają wymagania kwalifikacyjne wobec pracowników,

5. pracodawcy poszukujący wykwalifikowanych pracowników nie są zainteresowani ponoszeniem kosztów ich kształcenia już na etapie zatrudnienia,

6. po szóste, choć chyba najważniejsze, rolą rynku edukacji jest dostosowywanie się do aktualnych tendencji i zapotrzebowania rynku pracy.

6

Do najważniejszych tendencji i zmian na rynku pracy można zaliczyć:.

Zjawiskiem powszechnym stają się częste zmiany miejsca pracy wynikające z likwidacji stanowiska pracy, a nawet całych przedsiębiorstw. Zanikanie wielkich przedsiębiorstw, korporacji na rzecz tzw. przedsiębiorstwa z wysoko wykwalifikowanymi pracownikami, gdzie celem jest sprzedaż wiedzy i gdzie do pracy nad konkretnym zadaniem tworzone są grupy celowe.

Uelastycznienie rynku pracy (ruchome płace - zależne od rynku pracy, indywidualizacja umów o pracę).

Powstawanie popytu na pracę o charakterze i zasięgu ponadnarodowym (jako efekt globalizacji); wiąże się z tym tania siła robocza w krajach słabo rozwiniętych.

Elastyczne zatrudnienie, elastyczne formy pracy: umowy na czas określony, umowy "do projektu", praca dorywcza, outsourcing (wypożyczanie pracowników).

Telepraca - świadczenie pracy na odległość (efekt rewolucji informatycznej).

Por. szerzej na ten temat: Eggert M., Doskonała kariera, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2004. Por. też.: Gerlach R., Edukacja zawodowa dorosłych nie tylko dla rynku pracy [w:] Pedagogika pracy.

Praca czasowa- nowoczesne korporacje mogą posiadać stosunkowo niewielki stały personel. Na ich obrzeżach działają firmy lub pracownicy angażowani jedynie do wykonania określonych czynności lub usług. Wiąże się to nieodłącznie z rozpowszechnieniem się outsourcingu, który sprawia, że zatrudnienie przyjmuje coraz częściej formy pracy sezonowej/zadaniowej.

Praca nakładcza- praca nakładcza (chałupnictwo). Rozpowszechnienie się pracy nakładczej w dłuższym okresie może wpływać destabilizująco na lokalny rynek pracy, ponieważ oznacza wzmocnienie nad nim kontroli korporacji transnarodowych.

Leasing pracowniczy - organizowaniem leasingu pracowniczego zajmują się agencje pracy tymczasowej. Daje on pracodawcy możliwość zatrudniania pracowników w zależności od pojawiających się potrzeb personalnych. Podobnie jak praca nakładcza wpływa na destabilizację rynku pracy.

Należy zaznaczyć iż związek miedzy edukacja a rynkiem pracy będzie się zacieśniał.

Na znaczeniu będą zyskiwały różnorodne formy kształcenia zawodowego. Wzorem

krajów UE podejmowane będą coraz częściej inicjatywy zachęcające do

przedłużenia i uzupełnienia kształcenia (promowane uczenie przez całe życie).

9

Działania współczesnego systemu edukacji,

„powinny uczyć jak żyć,

jak się uczyć, aby przez całe życie móc przyswajać sobie nową wiedzę,

oraz uczyć rozwijania w sobie potencjału twórczego

i dzięki niemu żyć” Pilch T.

10

Aby zwiększyć szansę młodzieży na rynku pracy, należy m.in.:

- podnieść poziom wiedzy dyrektorów szkół w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego;

- zachęcić pracodawców do współpracy ze szkołami a tym samym prowadzić monitoring rynku pracy;

- włączać instytucje regionalne w system doradztwa edukacyjno-zawodowego;

- upowszechniać idee doradztwa edukacyjno-zawodowego.

11

Prof. A. Solak, zwraca uwagę na takie aspekty pracy jak: - aspekt kształcący, podkreślając, że poprzez podejmowanie

działalności, a więc i pracy człowiek rozwija swoją osobowość,

- aspekt społeczny pracy, praca może posłużyć zaspokajaniu potrzeb materialnych innych osób,

- aspekt solidarnościowy, pracując ludzie wchodzą w relacje z innymi, ulepszając i udoskonalając otaczający ich świat.

12

Na zakończenie…

Praca jest przede wszystkim wartością, która wpływa na nasze życie.

Współcześnie staje się wartością, którą trudno będzie zatrzymać raz na całe życie.

Wartość pracy nie może być oceniana tylko w jej mechaniczno-technicznej ani ekonomicznej formie, lecz

przede wszystkim w aspekcie podmiotowym, gdyż podmiotem pracy jest człowiek. Jednakże dziś ważna jest

kariera i wyścig. Świat pracy przybiera darwinistyczne cechy: silniejsi robią kariery, a słabsi wypadają z obiegu.

13

dr Daniel Kukla AKADEMIA IM. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE

Dziękuję za uwagę

14