Młodzi jako problem i wyzwanie Warszawa, 30 maja 2011 Paweł Dobrowolski dobrowol@dobrowol
19
description
Młodzi jako problem i wyzwanie Warszawa, 30 maja 2011 Paweł Dobrowolski [email protected]. Streszczenie. - PowerPoint PPT Presentation
Transcript of Młodzi jako problem i wyzwanie Warszawa, 30 maja 2011 Paweł Dobrowolski dobrowol@dobrowol
Streszczenie
1. Młodzi nie są problemem lecz dojną krową. To młodzi płaca za starzenie się społeczeństwa i marnotrawstwo PRL. A kolejni rządzący bez względu na panujący system i opcję polityczną robią dobrze obywatelom tu i teraz przerzucając koszty na młodych.
2. Model transferów międzygeneracyjnych wypracowany w epoce wysokiej dzietności, stał się w epoce niskiej dzietności niesprawiedliwy, bowiem powoduje, że pokolenia starsze obciążają młodzież i pokolenia nienarodzone, nieproporcjonalnie dużą częścią kosztów starzenia się społeczeństwa.
3. Starsi Polacy za pośrednictwem budżetu podnoszą swoją stopę życiową, a rachunek za własną konsumpcję,w postaci oficjalnego długu publicznego oraz wysokich niezewidencjonowanych zobowiązań państwa, przerzucają na młodych obywateli. Zapłacą go młodzi i jeszcze nienarodzeni w wyższych podatkach, niższych świadczeniach i gorszej infrastrukturze publicznej.
4. Nie ma żadnego konfliktu pokoleń, bo młodzi nie widzą i nie wiedzą jak są wykorzystywani. Konflikt będzie, gdy młodzi zrozumieją skalę redystrybucji międzypokoleniowej od młodszych do starszych za dekadę do dwóch dekad. Ale wtedy będzie za późno by uniknąć brutalnego zderzenia pokoleniowych egoizmów...
Starzejemy się... a to kosztuje.
Źródło: Główny Urząd Statystyczny
By system emerytalny był neutralny pieniężnie dla poszczególnych pokoleń przejście na emerytury kapitałowe (czyli takie które są finansowane z oszczędności przyszłych emerytów, a nie z podatków nałożonych na ich dzieci i wnuków) należało zacząć za Gomułki.
Zamiast reformować politycy PRL rozdawali przywileje emerytalne rolnikom, górnikom, hutnikom, kolejarzom i nauczycielom... na koszt przyszłych pokoleń, czyli dzisiejszych młodych.
Osoby w wieku produkcyjnym do liczby emerytów i rencistów
23456789
101112
1960
1965
1970
1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
(em
ery
ci
+ r
en
iciś
ci)
/
os
ob
y w
wie
ku
pro
du
kc
yjn
ym
Polacy są bardzo chojni wobec emerytów
Źródło: Eurostat, dane za 2008
Pomimo młodego jak na Europę społeczeństwa Polska jest w grupie państw wydających największy procent PKB na emerytury.
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
10 12 14 16 18 20 22
% społeczeństwa w wieku 65+
% P
KB
wy
da
wa
ne
go
na
em
ery
tury
i re
nty
Polska
Włochy
AustriaFrancja Portugalia
HolandiaSzwajcaria
GrecjaNiemcy
SzwecjaBelgia
Finlandia
Węgry
Dania
SłoweniaHiszpania
Wlk. BrytaniaCzechy
Luksemburg
Malta
IslandiaSłowacja
Norwegia
Rumunia
Litwa Estonia
BułgariaCypr
Irlandia Łotwa
Za utratowanie ZUS zapłacą młodzi
Obecni młodzi zapłacą za emerytury dwa razy – najpierw za emerytury swoich dziadków i rodziców, a potem za własne.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
System pokoleniowy(dzieci i wnuki płacą za
dziadków i rodziców)
System składkowy(każdy oszczędza na
własną emeryturę)
Pokolenia przejściowe(płacą dwa razy)
Reforma emerytalna z 1999 roku uchroni ZUS przed bankructwem. W zamian młodzi dostaną niższe emerytury niż te z ZUS. W ZUS relacja ostatniej pensji do emerytury wynosi ok 60%, a w OFE ok. 30%.
Starsi młodszym zostawią długi
Oficjalny dług publiczny wynosi ok 56% PKB, czyli ok 20 tys na głowę każdego obywatela.
Lecz prawdziwy dług publiczny Polski (dług oficjalny + ukryte ale wymagalne zobowiązania budżetu) wynosi ponad 200%, czyli ponad 90 tys zł na głowę każdego obywatela.
Oficjalny Dług Publiczny na Głowę Polaka( w zł )
6 000
8 000
10 000
12 000
14 000
16 000
18 000
20 000
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Dług wobec banków i obligatariuszy księgowany jest memoriałowo (w całej wartości gdy powstaje), natomiast zobowiązania emerytalne są księgowane kasowo (czyli w roku wypłaty).
zł / Polaka
Skok Tuska i Boniego na OFE obciąży młodych
Premier Tusk i minister Boni chwalą się, że antyreforma OFE do roku 2020 zmniejszy potrzeby pożyczkowe państwa o 195 miliardów. Mają rację.
Niestety mają też nadzieję, że młodzi nie zauważą, że skok na OFE tylko do 2020 wyhoduje na kontach ZUS dług w wysokości 232 miliardów.
Wyborcy tu i teraz zaoszczędzą 195 miliardów. A młodzi będą na sam rok 2020 do tyłu o 232 miliardy.
Na koszt przyszłych pokoleń: Gierek dał emerytury rolnikom, Jaruzelski dał przywilej wcześniejszych emerytur dla wybranych branż, SLD za Kwaśniewskiego dało łatwe renty oraz przywileje emerytalne sędziom i prokuratorom, PiS zwiększył indeksację emerytur o wzrost płac, Tusk z Bonim wykonali skok na OFE. Strach pytać co będzie dalej...
Pokusa robienia dobrze tu i teraz obywatelom na koszt przyszłych pokoleń jest wiecznie żywa bez względu na system polityczny oraz personalia rządzących.
Starsi Polacy unikają pracy
Stopa zatrudnienia osób w wieku 55-64
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Ice
lan
dS
we
de
nN
orw
ay
Sw
itze
rlan
dG
erm
an
yD
en
ma
rkU
nite
d K
ing
do
mC
ypru
sF
inla
nd
Est
on
iaN
eth
erla
nd
sIr
ela
nd
Po
rtu
ga
lL
ithu
an
iaL
atv
iaC
zech
Re
pu
blic
Sp
ain
Bu
lga
riaA
ust
riaG
ree
ceR
om
an
iaS
lova
kia
Fra
nce
Lu
xem
bo
urg
Be
lgiu
mIta
lyC
roa
tiaS
love
nia
Hu
ng
ary
Ma
ced
on
iaP
ola
nd
Ma
ltaT
urk
ey
Średnia
Źródło: Eurostat
Dla starszych Polaków z pracą: niski oficjalny wiek emerytalny, wczesne emerytury, oraz chojne rozdawane renty pozwalają żyć na koszt młodszych częściej niż inni Europejczycy.
Dla starszych Polaków bez pracy: uregulowania takie jak ochrona przed zwolnieniem w okresie przedemerytalnym czynią ich niezatrudnialnymi i zmuszają do życia na koszt młodszych.
%
Młodzi bezrobotni zostali wypchnięci z Polski do UE
Różnica w stopie bezrobocia młodych (do 25) i starych (25 do 74) od 2000 do 2010:
Różnica pomiędzy stopą bezrobocia młodych i starych w 2000
0
5
10
15
20
25G
erm
an
yA
ust
riaD
en
ma
rkIr
ela
nd
Ne
the
rlan
ds
Lu
xem
bo
ur
Po
rtu
ga
lS
we
de
nC
ypru
sH
un
ga
ryN
orw
ay
Un
ited
La
tvia
Ma
ltaC
zech
Be
lgiu
mS
love
nia
Fra
nce
Est
on
iaF
inla
nd
Ro
ma
nia
Sp
ain
Lith
ua
nia
Italy
Bu
lga
riaG
ree
ceS
lova
kia
Po
lan
d
Różnica między stopą bezrobocia młodych i starych w 2001
0
5
10
15
20
25
30G
erm
an
yA
ust
riaN
eth
erla
nd
sIr
ela
nd
De
nm
ark
Lu
xem
bo
ur
Cyp
rus
Po
rtu
ga
lH
un
ga
ryN
orw
ay
Un
ited
Cze
chL
atv
iaB
elg
ium
Fra
nce
Est
on
iaF
inla
nd
Slo
ven
iaR
om
an
iaM
alta
Sp
ain
Lith
ua
nia
Italy
Gre
ece
Bu
lga
riaS
lova
kia
Po
lan
d
Różnica w stopie bezrobocia młodych i starych w 2002
0
5
10
15
20
25
30G
erm
an
yN
eth
erla
Au
stria
De
nm
ark
Ire
lan
dL
uxe
mb
Cyp
rus
Po
rtu
ga
lH
un
ga
ryU
nite
dE
sto
nia
No
rwa
yL
ithu
an
iaC
zech
La
tvia
Be
lgiu
mS
love
nia
Sw
ed
en
Fra
nce
Ma
ltaF
inla
nd
Sp
ain
Italy
Ro
ma
nia
Gre
ece
Bu
lga
riaS
lova
kia
Cro
atia
Po
lan
d
Różnica w stopie bezrobocia młodych i starych w 2003
0
5
10
15
20
25
30G
erm
an
yN
eth
erla
nd
sD
en
ma
rkA
ust
riaIr
ela
nd
Cyp
rus
Lu
xem
bo
urg
No
rwa
yH
un
ga
ryL
atv
iaU
nite
dP
ort
ug
al
Fra
nce
Slo
ven
iaE
sto
nia
Cze
chS
we
de
nM
alta
Lith
ua
nia
Ro
ma
nia
Fin
lan
dB
elg
ium
Sp
ain
Bu
lga
riaIta
lyS
lova
kia
Gre
ece
Cro
atia
Po
lan
d
Różnica w stopie bezrobocia młodych i starych w 2004
0
5
10
15
20
25
Ge
rma
ny
De
nm
ark
Ne
the
rlan
ds
Ire
lan
dA
ust
riaC
ypru
sN
orw
ay
La
tvia
Un
ited
Po
rtu
ga
lH
un
ga
ryS
love
nia
Ma
ltaL
ithu
an
iaL
uxe
mb
ou
rgF
ran
ceE
sto
nia
Fin
lan
dC
zech
Be
lgiu
mS
we
de
nB
ulg
aria
Sp
ain
Ro
ma
nia
Italy
Slo
vaki
aG
ree
ceC
roa
tiaP
ola
nd
Różnica w stopie bezrobocia młodych i starych w 2005
0
5
10
15
20
25
De
nm
ark
Ge
rma
ny
Ne
the
rlan
ds
Ire
lan
dL
atv
iaA
ust
riaN
orw
ay
Lith
ua
nia
Cyp
rus
Est
on
iaP
ort
ug
al
Un
ited
Tu
rke
yL
uxe
mb
ou
rS
love
nia
Ma
ltaS
pa
inC
zech
Fra
nce
Hu
ng
ary
Fin
lan
dB
ulg
aria
Be
lgiu
mR
om
an
iaS
lova
kia
Sw
ed
en
Gre
ece
Italy
Po
lan
dC
roa
tia
Różnica w stopie bezrobocia młodych i starych w 2006
0
5
10
15
20
25
Ne
the
rlan
ds
Ge
rma
ny
De
nm
ark
Lith
ua
nia
Ire
lan
dA
ust
riaN
orw
ay
La
tvia
Cyp
rus
Est
on
iaS
love
nia
Po
rtu
ga
lT
urk
ey
Un
ited
Sp
ain
Cze
chB
ulg
aria
Ma
ltaL
uxe
mb
ou
rgF
inla
nd
Hu
ng
ary
Be
lgiu
mF
ran
ceS
lova
kia
Ro
ma
nia
Italy
Sw
ed
en
Gre
ece
Po
lan
dC
roa
tia
Różnica w stopie bezrobocia młodych i starych w 2007
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18G
erm
an
yN
eth
erla
nd
sL
ithu
an
iaD
en
ma
rkA
ust
riaIr
ela
nd
La
tvia
No
rwa
yC
zech
Slo
ven
iaE
sto
nia
Cyp
rus
Bu
lga
riaM
alta
Po
rtu
ga
lS
lova
kia
Un
ited
Fin
lan
dS
pa
inH
un
ga
ryL
uxe
mb
ou
rgB
elg
ium
Fra
nce
Po
lan
dS
we
de
nR
om
an
iaIta
lyG
ree
ceC
roa
tia
Różnica w stopie bezrobocia młodych i starych w 2008
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18G
erm
an
yN
eth
erla
nd
sA
ust
riaD
en
ma
rkN
orw
ay
Cyp
rus
Cze
ch R
ep
ub
licL
atv
iaS
love
nia
Ma
ltaE
sto
nia
Bu
lga
riaIr
ela
nd
Lith
ua
nia
Po
rtu
ga
lS
lova
kia
Tu
rke
yU
nite
dP
ola
nd
Fin
lan
dB
elg
ium
Fra
nce
Hu
ng
ary
Lu
xem
bo
urg
Ro
ma
nia
Sp
ain
Cro
atia
Gre
ece
Italy
Sw
ed
en
Różnica w stopie bezrobocia młodych i starych w 2009
0
5
10
15
20
25
Ge
rma
ny
Ne
the
rlaA
ust
riaD
en
ma
rkN
orw
ay
Slo
ven
iaM
alta
Cyp
rus
Bu
lga
riaC
zech
Po
rtu
ga
lL
uxe
mb
Tu
rke
yU
nite
dP
ola
nd
Ire
lan
dF
inla
nd
Be
lgiu
mR
om
an
iaE
sto
nia
Fra
nce
Slo
vaki
aL
ithu
an
iaG
ree
ceC
roa
tiaH
un
ga
ryL
atv
iaIta
lyS
we
de
nS
pa
in
Różnica pomiędzy stopą bezrobocia młodych i starych w 2010
0
5
10
15
20
25
Ge
rma
ny
Ne
the
rlan
ds
Au
stria
No
rwa
yM
alta
De
nm
ark
Slo
ven
iaT
urk
ey
Cze
ch R
ep
ub
licL
uxe
mb
ou
rgP
ort
ug
al
Cyp
rus
Un
ited
Kin
gd
om
Bu
lga
riaF
inla
nd
Fra
nce
Be
lgiu
mP
ola
nd
Ire
lan
dR
om
an
iaH
un
ga
ryE
sto
nia
La
tvia
Lith
ua
nia
Sw
ed
en
Italy
Slo
vaki
aC
roa
tiaG
ree
ceS
pa
in
Co wypycha młodych z polskiego rynku pracy
W każdym kraju bezrobocie młodych jest wyższe niż starszych. Ale w Polsce ta różnica na niekorzyść młodych jest o o wiele wyższa niż w innych krajach.
Co wypycha młodych z polskiego rynku pracy:
Bardzo wysokie opodatkowanie pracy - szczególnie dotkliwe dla młodych, których praca jest mniej warta, gdyż nie mają jeszcze doświadczenia
Związki zawodowe trzymające przemysł,
Zachłanne korporacje zawodowe w usługach,
Socjalistyczny kodeks pracy uprzywilejowuje pracujących (czyli starszych) oraz zwiększa koszt pracy co jest szczególnie dotkliwe dla młodych.
Bieda w Polsce dotyka głównie ludzi młodych, a nie emerytów.
Wbrew powszechnie panującym poglądom to dzieci są nadreprezentowane w populacji ubogich:Ryzyko
ubóstwa w Polsce zmniejsza się wraz z wiekiem.
Ryzyko ubóstwa = dochód po transferach poniżej 60% mediany Źródło: Eurostat
Ryzyko ubóstwa w grupie powyżej 65 lat
0
10
20
30
40
50
60
Hu
ng
ary
Lu
xem
bo
urg
Cze
ch R
ep
ub
licN
eth
erla
nd
sF
ran
ceS
lova
kia
No
rwa
yIc
ela
nd
Po
lan
dG
erm
an
yA
ust
riaIr
ela
nd
Sw
ed
en
Ma
ltaD
en
ma
rkIta
lyS
love
nia
Po
rtu
ga
lR
om
an
iaG
ree
ceB
elg
ium
Fin
lan
dU
nite
d K
ing
do
mS
pa
inL
ithu
an
iaS
witz
erla
nd
Cro
atia
Est
on
iaB
ulg
aria
La
tvia
Cyp
rus
Ryzyko ubóstwa w grupie poniżej 18 lat
0
5
10
15
20
25
30
35Ic
ela
nd
De
nm
ark
Slo
ven
iaN
orw
ay
Cyp
rus
Fin
lan
dS
we
de
nC
zech
Au
stria
Ge
rma
ny
Ne
the
rlan
ds
Be
lgiu
mS
lova
kia
Fra
nce
Sw
itze
rlan
dC
roa
tiaIr
ela
nd
Est
on
iaH
un
ga
ryM
alta
Un
ited
Lu
xem
bo
ur
Po
rtu
ga
lP
ola
nd
Gre
ece
Sp
ain
Lith
ua
nia
Italy
Bu
lga
riaL
atv
iaR
om
an
ia
Młodzi już przegrali gospodarczy konflikt pokoleniowy
Źródło: "Rocznik Demograficzny 2002" GUS, "Uzasadnienia przyczyny absencji wyborczej" CBOS
Starsi są roszczeniowi i zorganizowani w związki zawodowe, partie polityczne, i korporacje zawodowe.
Młodsi praktykują indywidualne strategie polepszenia stopy życiowej. Mogą co najwyżej zastosować szantaż emigracyjny.
Ludność i udział w wyborach według wieku
-
2
4
6
8
10
12
18 - 34 35 - 54 55 +
wiek
mili
on
yLudność
Głosujący43%
71%
68%
Procent biorących udział w wyborach w danej grupie wiekowej
W sytuacji gdy młodzi są małą grupą wyborców, a dotego nieświadomą kosztów nań nakładanych nie można dziwić się politykom, którzy działają na szkodę młodych.
C.d.n. w najbliższej dekadzie
1. Ok 10 mln osób z pierwszego powojennego wyżu przejdzie na emerytury na koszt młodych.
2. Renta gospodarcza z wejścia na rynek pracy wyżu demograficznego lat 80ych właśnie się kończy.
3. Wyczerpią się proste rezerwy (eliminowanie marnotrwastwa PRL, znacznie niższe koszty prace niż w Europie Zachodniej, oraz kupowanie na kredyt zachodnich technologi) wzrostu stosowane w ostatnich 20 latach.
4. Obecne historycznie niskie koszty pożyczania kończą się – kryzysy niewypłacalności państw chodzą stadami.
Przerzucanie kosztów w przyszłość na kolejne pokolenia się kończy. Niegdysiejsza odległa przyszłość jest tuż, tuż...
Więcej na temat gospodarczego konfliktu pokoleń
Wysokość długu publicznego Polski, Paweł Dobrowolski, Raport Instytut Sobieskiego nr 35, 9 wrzesnia 2009 http://www.sobieski.org.pl/news.php?id=562
Rolowanie młodych, Paweł Dobrowolski, Wprost Numer: 41/2009 (1394) http://www.wprost.pl/ar/173495/Rolowanie-mlodych/
"Prosimy o sprawiedliwsze rozłożenie ciężarów starzenia się społeczeństwa", Paweł Dobrowolski, www.liberte.pl, pazdziernik 2008 http://www.liberte.pl/gospodarka/176.html
"Jak zapobiec konfliktowi pokoleń w Polsce?", Rafal Antczak, Paweł Dobrowolski, rozdział w "W poszukiwaniu kompasu dla Polski" red. Jan Szomburg, str 159-167, IBnGR, 2007. http://www.dobrowol.org/drobiazgi/W_poszukiwaniu_kompasu_dla_Polski.pdf
"Najgorzej mają młodzi", Rafał Antczak, Paweł Dobrowolski, Ryszard Petru, Gazeta Wyborcza, 28 lipca 2006; http://www.dobrowol.org/najgorzejmajamlodzi.html
„Starsi Polacy żyją na koszt młodszych Polaków - zarys zjawiska. Kto płaci za starzenie się społeczeństwa i marnotrawstwo PRL", Paweł Dobrowolski, Instytut Sobieskiego, Warszawa, 1 czerwca 2006 http://www.sobieski.org.pl//panel/plugins/newsy/files/raport__IS_Pawel_Dobrowolski20060626192350.pdf
Może młodzi mogą wyjechać... a kto wtedy zapłaci ZUS...
W latach 2007-08 przeprowadzając się do Irlandi osoba prowadząca jednoosobowe gospodarstwo domowe bez dzieci zmniejszała opodatkowanie swojej pracy z czterdziestu paru do dwudziestu paru procent...
Obciążenie pracy podatkami: jednosobowe gospodarstwo domowe zarabiające 100% przeciętnej
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
Ne
w Z
ea
lan
dK
ore
aC
hile
Me
xico
Isra
el
Ire
lan
dU
nite
d S
tate
sC
an
ad
aJa
pa
nA
ust
ralia
Un
ited
_K
ing
do
mL
uxe
mb
ou
rgG
ree
ceT
urk
ey
Po
rtu
ga
lN
orw
ay
De
nm
ark
Po
lan
dIc
ela
nd
Sw
itze
rlan
dS
pa
inE
sto
nia
Fin
lan
dC
zech
Re
pu
blic
Slo
vak
Re
pu
blic
Slo
ven
iaS
we
de
nH
un
ga
ryA
ust
riaG
erm
an
yF
ran
ceIta
lyN
eth
erla
nd
sB
elg
ium
Obciążenie pracy podatkami: jednosobowe gospodarstwo domowe zarabiające 67% przeciętnej
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
Ne
w Z
ea
lan
dK
ore
aIs
rae
lM
exi
coC
hile
Ire
lan
dC
an
ad
aA
ust
ralia
Un
ited
Sta
tes
Lu
xem
bo
urg
Jap
an
Un
ited
Kin
gd
om
Po
rtu
ga
lIc
ela
nd
Gre
ece
No
rwa
yT
urk
ey
Fin
lan
dS
pa
inD
en
ma
rkS
love
nia
Po
lan
dE
sto
nia
Cze
ch R
ep
ub
licS
lova
k R
ep
ub
licS
witz
erla
nd
Sw
ed
en
Au
stria
Hu
ng
ary
Ge
rma
ny
Fra
nce
Ne
the
rlan
ds
Italy
Be
lgiu
m
Źródło: Taxing Wages,
OECD 2011
Pokolenie „1200 złotych" może wyjechać z Polski i zostać pokoleniem „1000 euro”.
To swoisty szantaż: albo obniżycie wydatki budżetu, zadłużenie państwa oraz podatki, albo Polska wpadnie w dziurę nie do załatania. Bez młodych Polska się nie rozwinie, a może nawet zbankrutuje Już chyba wpadliśmy w spiralę zadłużenia...
Szacunek ukrytego długo publicznego
Ukryty publiczny dług emerytalny
0%
100%
200%
300%
400%
500%
600%V
ietn
am
Mo
rocc
oK
ore
aP
eru
Ma
uri
tius
El S
alv
ad
or
Ca
pe
Ve
rde
Se
ne
ga
lD
om
inic
an
Re
pM
exi
coC
hile
Co
lom
bia
Eca
ud
or
Ire
lan
dB
oliv
iaA
rge
tnin
aU
SA
De
nm
ark
Ira
nC
an
ad
aN
eth
erl
an
ds
Ph
ilip
pin
es
Be
lgiu
mS
pa
inC
ost
a R
ica
Un
ited
_K
ing
do
Nic
ara
gu
aT
urk
ey
Jap
an
Lith
ua
nia
Mo
ldo
vaL
uxe
mb
ou
rgF
inla
nd
Fra
nce
Ge
rma
ny
Est
on
iaK
yryg
yzst
an
Au
stri
aG
ree
ceC
roa
tiaH
un
ga
ryP
ort
ug
al
Slo
vaki
aU
rug
ua
yIta
lyM
alta
Slo
ven
iaU
kra
ine
Ro
ma
nia
Po
lan
dM
ace
do
nia
Bra
zil
% P
KB
Źródło: obliczenia własne na podstawie przeglądu literatury przedmiotu
Szacunek oficjalnego i ukrytego długu publicznego
Źródło: dług oficjalny Eurostat, dług ukryty obliczenia własne na podstawie przeglądu literatury przedmiotu
Oficjalny i ukryty dług publiczny jako % PKB
0%
50%
100%
150%
200%
250%
300%
350%
400%
Ire
lan
dD
en
ma
rkS
pa
inN
eth
erla
nd
sU
SA
Lith
ua
nia
Lu
xem
bo
urg
Un
ited
_K
ing
Tu
rke
yE
sto
nia
Fin
lan
dP
ola
nd
Be
lgiu
mC
roa
tiaS
lova
kia
Fra
nce
Ge
rma
ny
Au
stria
Po
rtu
ga
lH
un
ga
ryR
om
an
iaS
love
nia
Gre
ece
Ma
ltaIta
ly
Ukryty
Oficjalny
Średnia
