1

Inwestycje NATO w Polsce w ramach NSIP

NSIP – NATO Security Investment Programme to Program Inwestycji NATO

w Dziedzinie Bezpieczeństwa stworzony w celu wspólnego finansowania projektów

umożliwiających osiąganie przez Sojuszu Północnoatlantycki określonych zdolności

obronnych. Obejmuje on realizację przedsięwzięć związanych z budową, rozbudową

i remontami infrastruktury wojskowej oraz pozyskaniem zasobów materialnych niezbędnych

do osiągnięcia tych zdolności.

Program powstał w 1951 r. jako Program Infrastruktury NATO. Nazwa i formuła

Programu została zmieniona w 1994 r. na NSIP. W Programie NSIP inwestycje rzeczowe są

finansowane ze składek państw członkowskich NATO. Cele i potrzeby określają Dowództwa

Strategiczne NATO. Akceptacja zadań Programu NSIP należy do Rady Północnoatlantyckiej.

Wydatkowanie zgromadzonych środków leży w gestii Komitetu Inwestycyjny NATO.

Uczestniczenie w Programie NSIP stanowi istotny element budowania potencjału

obronnego kraju i polega na wykonywaniu zadań programu na terenie kraju, zapewnieniu

możliwości udziału polskich firm w przetargach na terenie kraju i innych państw

członkowskich.

Zasadnicze zadania Programu NSIP na terenie Polski wykonuje Ministerstwo Obrony

Narodowej, gdzie organem wykonawczym MON – inwestorem NSIP w Polsce jest Zakład

Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (ZIOTP).

Obiekty wybudowane w ramach Programu NSIP tworzą zasób infrastruktury wspólnej

NATO będącej własnością Państwa – Gospodarza. Stanowią ją instalacje wojskowe

przewidziane do wspomagania wojsk oraz potrzebne do realizacji planów operacyjnych,

umożliwiając wyższym dowództwom NATO skuteczne i efektywne osiąganie zamierzonych

celów obronnych.

Łącznie, program NSIP w Polsce obejmuje 8 pakietów inwestycyjnych oraz

zakłada realizację 129 zadań. Na dzień 31.12.2013 r. zakończono realizację

i przekazano do użytkowania 97 zadań, co stanowi 75 %.

M I N I S T E R S T W O O B R O N Y N A R O D O W E J

D E PA RT A ME NT PR A SO WO - I N FO R MAC Y JN Y

Al. Niepodległości 218, 00-911 Warszawa, tel. +48 22 6 840 212, faks +48 22 6 840 224

newsroom@mon.gov.pl

2

CHARAKTERYSTYKA INWESTYCJI NSIP W POLSCE

Wdrażanie zadań NSIP przeprowadza się w ramach następujących pakietów CP:

1. Infrastruktura dla Sił Wzmocnienia NATO w nowoprzyjętych państwach –

w pakiecie realizowane są inwestycje dotyczące modernizacji 7 lotnisk

a także rozbudowa 5 baz paliwowych oraz 2 baz morskich;

2. Integracja systemu dowodzenia obrony powietrznej Polski, Czech

i Węgier z systemem NATINADS – z wyodrębnieniem części elektronicznej

i części budowlanej. W pakiecie ujęto zadania dotyczące modernizacji

3 obiektów stanowisk obrony powietrznej oraz instalacje nadawczo-odbiorcze;

3. Zapewnienie systemu wstępnej łączności i informacyjnego wsparcia

krajów wstępujących – w pakiecie zawarto zadania umożliwiające uzyskanie

możliwości prowadzenia łączności i przesyłania danych zgodnie ze

standardami Sojuszu krajów nowoprzyjętych do Sojuszu z Dowództwami

i agendami NATO;

4. Stanowiska radarowe dalekiego zasięgu typu BACKBON) –

z wyodrębnieniem części elektronicznej i części budowlanej. Pakiet obejmuje

budowę i wyposażenie 6 posterunków radarowych a także integrację radarów

oraz wykonanie systemu łączności pomiędzy tymi posterunkami

a stanowiskami dowodzenia obroną powietrzną;

5. Budowa możliwości operacyjnych systemu dowodzenia obrony i kontroli

przestrzeni powietrznej – z wyodrębnieniem części elektronicznej i części

budowlanej. W pakiecie ujęto budowę obiektu nowego systemu dowodzenia

obroną powietrzną NATO (ACCS) – stanowisko typu ARS w Krakowie;

6. Centrum Szkolenia Sił Połączonych JFTC – pakiet obejmujący budowę

obiektów oraz infrastruktury towarzyszącej dla Centrum Szkolenia Sił

Połączonych (JFTC) NATO w Bydgoszczy;

7. Morski system łączności i kierowania –składa się z łączności z okrętami na

morzu oraz z okrętami w bazach morskich. W pakiecie ujęto zadania

dotyczące budowy instalacji łącznościowych w bazach morskich;

8. Modernizacja budynku nr 4 na siedzibę dowództwa 3 batalionu łączności

NATO w Bydgoszczy.

3

Stopień realizacji zadań programu NSIP

zrealizowane w realizacji w przygotowaniu

Ponadto w strukturach Sojuszu trwają prace nad przygotowaniem nowych pakietów

inwestycyjnych CP zlokalizowanych w części na terenie Polski:

CP 9A1301 – Tankowanie w powietrzu

CP 9A1385 – Obronne i ofensywne środki powietrzne w celu zabezpieczenia

rejonu odpowiedzialności

CP 9A1304 – Wielozadaniowe środki powietrzne w celu zabezpieczenia rejonu

odpowiedzialności

CP 9A0980 – Zabezpieczenie zdolności paliwowych na obszarze północnym

NATO

FINANSOWANIE PROGRAMU NSIP

a) wysokość składki

Program NSIP jest finansowany w ramach funduszu tworzonego ze składek państw

członkowskich Sojuszu. Procentowy udział państw członkowskich w funduszu jest ustalany

przez Komitet Inwestycyjny NATO dla każdego państwa wg wskaźników

makroekonomicznych (PKB) i demograficznych. Obecnie obowiązujący udział procentowy

Polski w Programie NSIP został określony na 2,4908 % wysokości funduszu NSIP.

Budżet NSIP na 2013 r. wynosił 840 mln €. Stosownie do powyższego, wielkość

przypadającej na Polskę składki do Programu NSIP w 2013 r. wyniosła ok. 21 mln euro.

(tj. ok. 84 mln zł rocznie – w zależności od kursu Euro).

b) narodowy udział w pakietach CP

Każde zadanie inwestycyjne realizowane w ramach NSIP posiada określony przez

Komitet Inwestycyjny NATO procentowy podział kosztów realizacji pomiędzy NATO a Krajem

4

– Gospodarzem. W przypadku inwestycji realizowanych w Polsce, udział kosztów NATO

zawiera się w przedziale 15 – 100%. Średni podział kosztów wynosi: NATO - 61% Polska -

39%.

Udział w kosztach zadań inwestycyjnych NATO-Polska

Dotychczas poniesione nakłady na Program NSIP

składka – pozyskane środki NATO

Efekt uczestniczenia w Programie NSIP uzyskanie przez Polskę bilansu

dodatniego + 531 mln zł

Do 2002 roku była przewaga wydatków krajowych nad otrzymanymi środkami NATO,

od 2003 r. Polska otrzymuje znacznie więcej środków niż wpłaca do funduszu NSIP.

39%

61 %

5

Dotychczas poniesione nakłady na Program NSIP składka – środki budżetowe –

pozyskane środki NATO

REALIZACJA PAKIETÓW PROGRAMU NSIP W POLSCE

Wartość kosztorysowa wszystkich pakietów wynosi 3 446 mln zł i obejmuje

128 projektów inwestycyjnych, z czego zakończono i przekazano użytkownikowi 90 zadań,

13 zadań znajduje się w przygotowaniu do realizacji a 25 jest w trakcie realizacji.

Od 1999 r. do 31.12.2013 r. Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego

zrealizował ogółem roboty o wartości 2 284 mln zł, tj. 66,2 % i zakończył realizację

97 projektów.

WYKONANIE W UJĘCIU POSZCZEGÓLNYCH PAKIETÓW (STAN NA 31.12.2013 R.)

CP 2A0022 – infrastruktura dla Sił Wzmocnienia NATO

Stan zaawansowania:

Zakończono realizację i przekazano do użytku 77 projektów, co stanowi 82% ilości zadań

pakietu o wartości 1 002 mln zł, tj. 44,0 % wartości pakietu.

Wynikiem dotychczasowych działań są następujące efekty:

zmodernizowano infrastrukturę lotniskową na 6 lotniskach: Poznań-Krzesiny, Łask,

Powidz, Malbork, Świdwin i Mirosławiec. W ramach robót wybudowano m.in.:

hangary, budynki eskadrowe, płaszczyzny postojowe, drogi kołowania, systemy

naprowadzające i sygnalizacji elektroświetlnej, systemy hamujące;

6

zmodernizowano infrastrukturę portową w Porcie Wojennym w Gdyni i Świnoujściu,

wykonując m.in. modernizację nabrzeży, lądowiska śmigłowców, stację i poligon

demagnetyzacyjny oraz modernizację systemów elektroenergetycznych portów;

zakończono i przekazano do użytku lotniskowy skład paliwowy w Łasku.

W fazie realizacji pozostaje:

1. Modernizacja lotniskowych składów MPS:

Malbork – zakończono budowę wszystkich obiektów budowlanych i instalacji

składów MPS wraz z systemem ppoż. Trwają prace związane z procedurami

rozruchów technologicznych i końcowych. Planowany termin zakończenia

i przekazania do użytkowania w I kw. 2014 r.

Poznań – Krzesiny – Realizację zadania podzielono na dwa etapy.

Zakończono realizację I etapu, natomiast realizację II etapu robót, planuje się

w 2014 r.:

2. Modernizacja baz paliwowych:

Zrealizowano bazę w Cybowie

Gardeja– trwają procedury administracyjne związane z projektem stałej

ochrony ppoż. oraz procedurami rozruchów technologicznych i końcowych

(planowany termin zakończenia - 2014 r.).

Porażyn – inwestycja rozpoczęta w IV kw. 2010 r. Termin zakończenia

realizacji zadania 2015 r.

W fazie przygotowania inwestycji:

modernizacja infrastruktury lotniskowej na lotnisku Mińsk Mazowiecki - realizacja

zadania zgodnie z planem została przewidziana w dalszych latach;

modernizacja lotniskowego składu paliw na lotnisku w Świdwinie - dokonano

aktualizacji projektu budowlanego, planowany termin rozpoczęcia robót 2014 r.,

termin zakończenia zadania 2016 r.;

modernizacja lotniskowego składu paliw na lotnisku w Powidzu – konieczność

uzyskania nowych decyzji administracyjnych i uzyskania dodatkowej autoryzacji

z KI NATO;

modernizacja lotniskowych składów paliw na lotniskach Mirosławcu i Mińsku

Mazowieckim - realizacja zadań zgodnie z planem została przewidziana w dalszych

latach.

budowa rurociągu paliwowego na potrzeby Portu Wojennego w Gdyni. Dotychczas

Zakład uzyskał prawo do władania gruntem na wszystkich 114 działkach, przez które

biegnie zaprojektowana trasa rurociągu paliwowego 2NB 15001. Przeprowadzono

procedurę przetargową i planuje się podpisać umowę z wykonawcą w lutym 2014 r.

7

modernizacja baz paliwowych w Puszczy Mariańskiej i Wędrzynie - realizacja zadań

zgodnie z planem została przewidziana w dalszych latach.

Pakiet CP 2A022 obejmuje największy zakres rzeczowy i jest pakietem o największej

wartości kosztorysowej.

Modernizacja infrastruktury lotniskowej na lotniskach Poznań – Krzesiny i Łask

pozwoliła obniżyć koszty przygotowania lotnisk bazowania samolotów wielozadaniowych

F-16 „Jastrząb” o ok. 30 %. Budowa Baz Paliwowych odbywa się z wykorzystaniem

najnowszych technologii konstrukcji z uwzględnieniem najwyższych standardów ochrony

środowiska.

CP 5A0035 – integracja systemu dowodzenia obrony powietrznej RP z systemem

NATINADS

Pakiet CP 5A0035 Rada Północnoatlantycka zatwierdziła 16 czerwca 2000 r.

Implementacji na terenie Rzeczypospolitej Polskiej podlega łącznie 7 projektów

o wartości kosztorysowej 172 mln zł. Wydatki na dzień 31.12.2013 r. wynoszą 89 mln zł,

w tym: 52 mln zł środki NATO oraz 37 mln zł środki budżetowe.

Stan zaawansowania:

Zakończono realizację i przekazano do użytku 3 projekty, co stanowi 44,4% ilości zadań

pakietu o wartości 60 mln zł, tj. 30,1 % wartości pakietu.

Pakiet zawiera:

w części elektronicznej: zapewnienie współpracy z narodowym systemem obrony

powietrznej DUNAJ, radiowej łączności lotniczej oraz szkolenia symulacyjnego,

w części budowlanej: modernizację 3 istniejących obiektów na potrzeby rozwinięcia

stanowisk dowodzenia obrony powietrznej szczebla taktycznego (CRC – polski

odpowiednik Ośrodek Dowodzenia i Naprowadzania – ODN).

CP 5A0039 – zapewnienie łączności z NATO

Pakiet zatwierdzony przez Radę Północnoatlantycką 16 marca 1999 r.

Obejmował on 1 projekt o wartości kosztorysowej 1,0 mln zł. Został w całości zrealizowany w

2000 r. Zadania pakietu umożliwiły budowę systemu łączności teleinformatycznej pomiędzy

Polską a Kwaterą Główną NATO i Dowództwami Strategicznymi Sojuszu.

Uzyskano zdolność do dwustronnej łączności w tym przesyłania danych systemem

teleinformatycznym (w tym danych niejawnych) systemem według standardów NATO.

8

CP 5A0044 – stanowiska radarowe dalekiego zasięgu typu BACKBONE

Pakiet CP 5A0044 Rada Północnoatlantycka zatwierdziła 25 czerwca 1998 r.

Implementacji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega łącznie 12 projektów

o wartości kosztorysowej 398 mln zł.

Stan zaawansowania:

Zakończono realizację i przekazano do użytku 6 projektów, co stanowi 50,0% ilości zadań

pakietu o wartości 143 mln zł, tj. 31,9 % wartości pakietu.

a) w części elektronicznej: zakup 3 radarów dalekiego zasięgu, dostosowania systemu

„swój – obcy”, integracja 3 polskich radarów z systemem wczesnego ostrzegania;

b) w części budowlanej: budowa 6 stałych posterunków radiotechnicznych.

Osiągnięto następujące efekty rzeczowe:

- zakończono realizację i przekazano do eksploatacji 3 stanowiska radarowe wyposażone

w radary NUR-12M (polskiej produkcji) – Wiewiórczyn, Brzoskwinia, Roskosz

(wymienione posterunki pełnią dyżury bojowe);

- zakończono budowę i przekazano do użytkowania posterunki radarowe: Chruściel, Suwałki,

Zamość (radary RAT-31DL włoskiej firmy Selex – dawniej ALENIA-MARCONI);

W fazie realizacji znajduje się:

integracja NUR-12M z systemem DUNAJ,

budowa systemu łączności naziemnej G-G,

instalacja systemu rozpoznania MODE-5,

instalacja urządzeń kryptograficznych,

dostawa sprzętu i oprogramowania IETM (Interactive Electronic Technical

Manual).

CP 5A0109 – budowa możliwości operacyjnych systemu dowodzenia obrony i kontroli

przestrzeni powietrznej (ACCS)

Pakiet został zatwierdzony przez Radę Północnoatlantycką 6 maja 2005 r. Zakłada

on budowę w Polsce stanowiska dowodzenia obroną powietrzną systemu ACCS typu ARS.

Wartość kosztorysowa pakietu wynosi 171 mln zł i obejmuje dwa projekty.

Pakiet obejmuje:

a) część budowlaną obejmującą budowę obiektu,

b) część elektroniczną, polegająca na wyposażeniu obiektu w niezbędne urządzenia, sprzęt

elektroniczny i oprogramowanie.

9

Stan zaawansowania:

Aktualnie zakończono prace budowlane na obiekcie ARS Kraków

CP 9B0401 – Centrum Szkolenia Sił Połączonych JFTC

Komitet Planowania Obronnego NATO zatwierdził pakiet 16 grudnia 2004 r. Zakres

rzeczowy pakietu obejmuje 7 projektów o wartości kosztorysowej 205 mln zł.

Wydatki na dzień 31.03.2012 r. wynoszą 186 mln zł.

Stan zaawansowania:

Zakończono realizację i przekazano do użytku 8 projektów, co stanowi 89% ilości zadań

pakietu o wartości 155 mln zł, tj. 67,8 % wartości pakietu.

a) części budowlanej – 5 projektów: modernizacja istniejących obiektów na potrzeby sztabu

Centrum i zaplecza socjalnego oraz budowa nowych obiektów na potrzeby szkoleniowe

i żywieniowo-sportowe, system ppoż. oraz system głosowego powiadamiania;

b) części elektronicznej – 3 projekty: budowa wewnętrznych sieci informatycznych wraz

z montażem sprzętu komputerowego.

Całość zadań pakietu jest finansowana ze środków NATO.

Siedziba JFTC została zakończona pod względem budowlanym i elektronicznym

zgodnie z pierwotnym projektem i przekazana do użytkowania w 2008 r

CP 9B3012/5A0006 – system łączności i kierowania okrętami na morzu

Pakiet został zatwierdzony przez Komitet Planowania Obronnego NATO w dniu

16 grudnia 2005 r. Istotą pakietu jest zapewnienie łączności między okrętami i stanowiskami

dowodzenia oraz łączności w Portach Wojennych na potrzeby sił morskich NATO. Pakiet

obejmuje 2 projekty o łącznej wartości kosztorysowej 89 mln zł.

Założenia pakietu opracowuje Agencja NCIA dla wszystkich państw, w których będzie

on instalowany. Dodatkowo dla Polski Agencja pełni rolę inwestora zastępczego

i będzie wdrażała rozwiązania technologiczne.

CP 0A149R01 – modernizacja budynku nr 4 na siedzibę dowództwa 3 batalionu

łączności NATO w Bydgoszczy.

Pakiet Inwestycyjny docelowo ma zawierać osiem projektów dotyczących utworzenia

siedziby 3 NSB w Bydgoszczy. Zrealizowano w ramach prefinansowania jedno z ośmiu

zadań (budynek sztabowy nr 4 dla potrzeb 3 NSB Bydgoszcz). Wartość zadania 12 mln zł.

10

KORZYŚCI Z REALIZACJI PROGRAMU NSIP dla GOSPODARKI RP

Jedną z zasad Programu NSIP jest udzielanie zamówień na roboty, dostawy i usługi

realizowane w ramach Programu NSIP wyłącznie firmom państw członkowskich NATO

nominowanym przez właściwe instytucje krajów Sojuszu.

ZIOTP zorganizował 21 przetargów międzynarodowych, w wyniku, których

20 zamówień udzielono polskim firmom, a 1 firmie zagranicznej. W rezultacie

tej procedury podwykonawcami były polskie firmy w 79 przypadkach, firmy zagraniczne

w 2 przypadkach.

PODSUMOWANIE

Począwszy od 2000 r. terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stało się znaczącym

obszarem inwestowania Sojuszu Północnoatlantyckiego. W wyniku dotychczasowych działań

wyspecjalizowanych komórek zaangażowanych w przygotowanie i realizację zadań

Programu NSIP osiągnięto znaczący postęp w realizacji pakietów Programu,

charakteryzujący się zasadniczymi wskaźnikami:

- zakończono realizację 97 projektów,

- w fazie realizacji znajduje się 16 projektów,

- w przygotowaniu do realizacji 16 projektów

- na realizację pakietów Programu NSIP pozyskano z budżetu NATO 1 367 mln zł,

Łączny wskaźnik realizacji implementowanych pakietów wynosi 61 %.

Udział Polski w Programie NSIP obejmującym wszystkie państwa członkowskie

NATO pozwolił osiągnąć następujące korzyści:

- wzmocnienie narodowego potencjału obronnego,

- dostosowanie kolektywnych zdolności obronnych Sojuszu adekwatnie do zagrożeń,

- poprawa zdolności wymiany informacji w strukturach dowódczych z państwami NATO,

- pozyskanie do wykorzystania w Siłach Zbrojnych RP najnowszych technologii obronnych,

- unowocześnienie zasobu niezbędnej infrastruktury wojskowej,

- możliwość uzyskania kontraktów przez polskie firmy w innych krajach członkowskich

Sojuszu,

- obniżenie kosztów inwestycji narodowych dostosowujących infrastrukturę wojskową do

współczesnych standardów.

Reasumując, uzyskano poprawę wiarygodności kraju na arenie międzynarodowej.

Polska stała się pierwszym krajem wśród nowoprzyjętych członków NATO, w którym

rozmieszczono i zbudowano element struktury jednego z dowództw NATO - JFTC

w Bydgoszczy.

Opr. DPI na podst. materiału ZIOTP