MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 620

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGOPRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

(Stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonychza okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póŸniej)

SPIS TREŒCI

Paragraf

Wprowadzenie

Zakres standardu ........................................................................................ 1-2

Odpowiedzialnoœæ bieg³ego rewidenta za opiniê z badania ....................... 3

Data wejœcia w ¿ycie .................................................................................. 4

Cele ........................................................................................................... 5

Definicje .................................................................................................... 6

Wymogi

Ustalenie potrzeby powo³ania przez bieg³ego rewidenta eksperta ............. 7

Rodzaj, czas przeprowadzenia i zakres procedur badania .......................... 8

Kompetencje, umiejêtnoœci i obiektywizm eksperta powo³ywanegoprzez bieg³ego rewidenta .................................................................... 9

Poznanie dziedziny wiedzy eksperta powo³ywanego przez bieg³egorewidenta ............................................................................................ 10

Porozumienie z ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewidenta ............. 11

Ocena odpowiednioœci pracy wykonanej przez eksperta powo³ywanegoprzez bieg³ego rewidenta .................................................................... 12-13

Nawi¹zanie w sprawozdaniu bieg³ego rewidenta do wyników pracypowo³anego przez niego eksperta ........................................................ 14-15

Zastosowania i inne materia³y objaœniaj¹ce

Definicja eksperta powo³ywanego przez bieg³ego rewidenta .................... A1-A3

Ustalenie potrzeby powo³ania przez bieg³ego rewidenta eksperta .............. A4-A9

Rodzaj, czas przeprowadzenia i zakres procedur badania .......................... A10-A13

Kompetencje, umiejêtnoœci i obiektywizm eksperta powo³ywanegoprzez bieg³ego rewidenta .................................................................... A14-A20

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 123

Poznanie dziedziny wiedzy eksperta powo³ywanego przez bieg³egorewidenta ............................................................................................. A21-A22

Porozumienie z ekspertem powo³ywanym przez bieg³ego rewidenta ........ A23-A31

Ocena odpowiednioœci pracy wykonanej przez eksperta powo³ywanegoprzez bieg³ego rewidenta .................................................................... A32-A40

Nawi¹zanie w sprawozdaniu bieg³ego rewidenta do wyników pracypowo³ywanego przez niego eksperta ................................................... A41-A42

Za³¹cznik: Wskazówki dotycz¹ce porozumienia pomiêdzy bieg³ymrewidentem a zewnêtrznym ekspertem powo³ywanym przez niego

Miêdzynarodowy Standard Rewizji Finansowej (MSRF) 620 „Korzystanie z wyni-ków pracy eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta” nale¿y odczytywaæw powi¹zaniu z MSRF 200 „Ogólne cele niezale¿nego bieg³ego rewidenta oraz prze-prowadzanie badania zgodnie z Miêdzynarodowymi Standardami Rewizji Finanso-wej”.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

124 MSRF 620

Wprowadzenie

Zakres standardu

1. Przedmiotem niniejszego Miêdzynarodowego Standardu Rewizji Finansowej(MSRF) jest odpowiedzialnoœæ bieg³ego rewidenta za wyniki pracy osoby luborganizacji posiadaj¹cej wiedzê z dziedziny innej ni¿ rachunkowoœæ lub rewi-zja finansowa, w przypadku, gdy wyniki tej pracy wykorzystuje siê jako pomocdla bieg³ego rewidenta przy uzyskaniu wystarczaj¹cych i odpowiednich dowo-dów badania.

2. Niniejszego standardu nie stosuje siê:

(a) Gdy w sk³ad zespo³u wykonuj¹cego badanie wchodzi osoba posiadaj¹cawiedzê w zakresie specjalistycznej dziedziny rachunkowoœci lub rewizjifinansowej lub zespó³ konsultuje siê z tak¹ osob¹ lub organizacj¹, czegodotyczy MSRF 2201.

(b) Gdy bieg³y rewident wykorzystuje wyniki pracy osoby lub organizacjiposiadaj¹cej wiedzê z dziedziny innej ni¿ rachunkowoœæ lub rewizja fi-nansowa, ale wyniki tej pracy jednostka wykorzysta³a jako pomoc przysporz¹dzaniu przez ni¹ sprawozdañ finansowych (ekspert powo³anyprzez kierownictwo) czego dotyczy MSRF 5002.

Odpowiedzialnoœæ bieg³ego rewidenta za opiniê z badania

3. Bieg³y rewident ponosi wy³¹czn¹ odpowiedzialnoœæ za wyra¿on¹ opiniê z ba-dania; odpowiedzialnoœci tej nie ogranicza fakt korzystania przez niego z wyni-ków pracy eksperta powo³ywanego przez bieg³ego rewidenta. Tym niemniej,je¿eli bieg³y rewident korzystaj¹cy z wyników pracy eksperta powo³ywanegoprzez siebie zgodnie z niniejszym standardem stwierdzi, ¿e wyniki pracy tegoeksperta odpowiadaj¹ jego celom, to mo¿e on przyj¹æ ustalenia lub wnioski,wynikaj¹ce z dziedziny wiedzy eksperta, jako odpowiednie dowody badania.

Data wejœcia w ¿ycie

4. Niniejszy standard stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych spo-rz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póŸniej.

Cele

5. Celem bieg³ego rewidenta jest ustalenie:

(a) Czy nale¿y skorzystaæ z pracy eksperta powo³anego przez bieg³ego rewi-denta oraz

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 125

1 MSRF 220 „Zapewnienie jakoœci badania sprawozdañ finansowych”, paragrafy A10, A20-A22.2 MSRF 500 „Dowody badania”, paragrafy A34-A48.

(b) W przypadku korzystania z wyników pracy eksperta powo³anego przezbieg³ego rewidenta – czy wyniki tej pracy odpowiadaj¹ celom bieg³egorewidenta.

Definicje

6. Na potrzeby niniejszego standardu poni¿sze terminy maj¹ nastêpuj¹ce znaczenie:

(a) Ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta – osoba lub organizacja posia-daj¹ca wiedzê z dziedziny innej ni¿ rachunkowoœæ lub rewizja finansowa,której wyniki pracy w tej dziedzinie s¹ wykorzystywane przez bieg³ego re-widenta jako pomoc przy uzyskaniu wystarczaj¹cych i odpowiednich dowo-dów badania. Ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewidenta mo¿e byæwewnêtrzny ekspert (którym mo¿e byæ partner3, cz³onek personelu, w tympersonelu zatrudnionego tymczasowo przez firmê lub firmê nale¿¹c¹ do sie-ci, z której wywodzi siê bieg³y rewident) lub zewnêtrzny ekspert powo³anyprzez bieg³ego rewidenta. (Zob. par. A1-A3)

(b) Wiedza – umiejêtnoœci, bieg³oœæ i doœwiadczenie w okreœlonej dziedzinie.

(c) Ekspert powo³any przez kierownictwo – osoba lub organizacja posia-daj¹ca wiedzê z dziedziny innej ni¿ rachunkowoœæ lub rewizja finanso-wa, której wyniki pracy w tej dziedzinie s¹ wykorzystywane przezjednostkê jako pomoc przy sporz¹dzaniu przez ni¹ sprawozdañ finanso-wych.

Wymogi

Ustalenie potrzeby powo³ania przez bieg³ego rewidenta eksperta

7. Je¿eli wiedza z dziedziny innej ni¿ rachunkowoœæ lub rewizja finansowa jestkonieczna do uzyskania wystarczaj¹cych i odpowiednich dowodów badania,bieg³y rewident ustala, czy skorzystaæ z wyników pracy powo³anego przez sie-bie eksperta. (Zob. par. A4-A9)

Rodzaj, czas przeprowadzenia i zakres procedur badania

8. Rodzaj, czas przeprowadzenia i zakres procedur badania stosowanych przezbieg³ego rewidenta zgodnie z wymogami paragrafów 9-13 niniejszego standar-du ró¿ni¹ siê zale¿nie od okolicznoœci. Ustalaj¹c rodzaj, czas przeprowadzeniai zakres tych procedur badania bieg³y rewident bierze pod uwagê: (Zob. par. A10)

(a) Rodzaj sprawy, której dotyczy praca eksperta.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

126 MSRF 620

3 Pojêcia „partner” i „firma” nale¿y odczytywaæ, tam gdzie to konieczne, jako odnosz¹ce siê do ich odpo-wiedników w sektorze publicznym.

(b) Ryzyko istotnego zniekszta³cenia sprawy, której dotyczy praca tego eks-perta.

(c) Znaczenie pracy tego eksperta dla badania.

(d) Wiedzê i doœwiadczenie bieg³ego rewidenta dotycz¹ce pracy wczeœniejwykonanej przez tego eksperta.

(e) Czy ekspert ten podlega zasadom i procedurom zapewnienia jakoœci sto-sowanym przez firmê bieg³ego rewidenta. (Zob. par. A11-A13)

Kompetencje, umiejêtnoœci i obiektywizm eksperta powo³ywanego przez bieg³egorewidenta

9. Bieg³y rewident ocenia, czy powo³any przez niego ekspert posiada niezbêdnedla celów bieg³ego rewidenta kompetencje, umiejêtnoœci i obiektywizm. W przy-padku powo³ywania przez bieg³ego rewidenta zewnêtrznego eksperta, ocenaobiektywizmu obejmuje uzyskanie informacji na temat udzia³ów i powi¹zañ,które mog¹ stwarzaæ zagro¿enie dla obiektywizmu tego eksperta. (Zob. par.A14-A20)

Poznanie dziedziny wiedzy eksperta powo³ywanego przez bieg³ego rewidenta

10. Bieg³y rewident w stopniu wystarczaj¹cym poznaje dziedzinê wiedzy, w którejspecjalizuje siê powo³ywany przez niego ekspert, co umo¿liwia bieg³emu rewi-dentowi: (Zob. par. A21-A22)

(a) Ustalenie rodzaju, zakresu i celów pracy tego eksperta na potrzeby bieg³egorewidenta.

(b) Ocenê odpowiednioœci wyników tej pracy do potrzeb bieg³ego rewidenta.

Porozumienie z ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewidenta

11. Bieg³y rewident uzgadnia, w miarê potrzeby na piœmie, nastêpuj¹ce sprawyz powo³anym przez siebie ekspertem: (Zob. par. A23-A26)

(a) Rodzaj, zakres i cele pracy eksperta. (Zob. par. A27)

(b) Odpowiedni¹ rolê i odpowiedzialnoœæ bieg³ego rewidenta i eksperta.(Zob. par. A28-A29)

(c) Rodzaj, czas i zakres komunikowania siê bieg³ego rewidenta z eksper-tem, w tym formê wszelkich sprawozdañ przedk³adanych przez tego eks-perta. (Zob. par. A30)

(d) Koniecznoœæ przestrzegania przez eksperta powo³anego przez bieg³egorewidenta wymogów zachowania poufnoœci informacji. (Zob. par. A31)

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 127

Ocena odpowiednioœci pracy wykonanej przez eksperta powo³anego przezbieg³ego rewidenta

12. Bieg³y rewident ocenia, czy wyniki pracy powo³ywanego przez niego ekspertaodpowiadaj¹ celom bieg³ego rewidenta, w tym: (Zob. par. A32)

(a) Przydatnoœæ i racjonalnoœæ ustaleñ lub wniosków eksperta oraz ich spój-noœæ z innymi dowodami badania. (Zob. par. A33-A34)

(b) Je¿eli wyniki pracy eksperta opieraj¹ siê na znacz¹cych za³o¿eniach orazzastosowaniu metod – przydatnoœæ i racjonalnoœæ tych za³o¿eñ i metodw danych okolicznoœciach. (Zob. par. A35-A37)

(c) Je¿eli wyniki pracy eksperta opieraj¹ siê na danych Ÿród³owych, które s¹znacz¹ce dla pracy eksperta – przydatnoœæ, kompletnoœæ i dok³adnoœætych danych. (Zob. par. A38-A39)

13. Je¿eli bieg³y rewident stwierdzi, ¿e wyniki pracy powo³ywanego przez niego eks-perta nie odpowiadaj¹ celom bieg³ego rewidenta, wówczas: (Zob. par. A40)

(a) Uzgadnia z tym ekspertem rodzaj i zakres dalszej pracy, która powinnabyæ wykonana przez tego eksperta.

(b) Przeprowadza dodatkowe procedury badania odpowiednie do okolicznoœci.

Nawi¹zanie w sprawozdaniu bieg³ego rewidenta do wyników pracy powo³anegoprzez niego eksperta

14. Bieg³y rewident w swoim sprawozdaniu zawieraj¹cym niezmodyfikowan¹ opiniênie nawi¹zuje do wyników pracy powo³anego przez siebie eksperta, chyba ¿ewymaga tego prawo lub regulacja. Je¿eli prawo lub regulacja wymaga takiegonawi¹zania, bieg³y rewident zaznacza w swoim sprawozdaniu, ¿e nawi¹zanie tonie ogranicza jego odpowiedzialnoœci za wyra¿on¹ opiniê. (Zob. par. A41)

15. Je¿eli bieg³y rewident w swoim sprawozdaniu nawi¹zuje do wyników pracypowo³ywanego przez siebie eksperta, poniewa¿ nawi¹zanie to jest przydatnedla zrozumienia modyfikacji opinii bieg³ego rewidenta, bieg³y rewident zazna-cza w swoim sprawozdaniu, ¿e nawi¹zanie to nie ogranicza jego odpowiedzialno-œci za tê opiniê. (Zob. par. A42)

***

Zastosowania i inne materia³y objaœniaj¹ce

Definicja eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta (Zob. par. 6(a))

A1. Wiedza z dziedziny innej ni¿ rachunkowoœæ lub rewizja finansowa obejmujewiedzê dotycz¹c¹ nastêpuj¹cych zagadnieñ:

� Wyceny z³o¿onych instrumentów finansowych, gruntów i budynków,budowli i maszyn, bi¿uterii, dzie³ sztuki, antyków, wartoœci niematerial-

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

128 MSRF 620

nych, aktywów nabytych i zobowi¹zañ zaci¹gniêtych w wyniku po³¹czeñjednostek oraz aktywów, które utraci³y wartoœæ.

� Aktuarialnego oszacowania zobowi¹zañ wynikaj¹cych z umów ubezpie-czeniowych lub programów œwiadczeñ pracowniczych.

� Oszacowanie zasobów ropy naftowej i gazu.

� Wyceny zobowi¹zañ z tytu³u ochrony œrodowiska oraz kosztów rekulty-wacji.

� Interpretacji umów, praw i regulacji.

� Analizy z³o¿onych lub nietypowych zagadnieñ prawa podatkowego.

A2. W wielu przypadkach rozró¿nienie miêdzy wiedz¹ z rachunkowoœci lub rewi-zji finansowej, a wiedz¹ z innej dziedziny bêdzie proste, nawet jeœli rozró¿nie-nie dotyczy specjalistycznego obszaru rachunkowoœci lub rewizji finansowej.Na przyk³ad osobê posiadaj¹c¹ wiedzê z zakresu metod ustalania odroczonegopodatku mo¿na ³atwo odró¿niæ od eksperta z zakresu prawa podatkowego. Pie-rwszej z osób dla celów niniejszego standardu nie uznaje siê za eksperta, gdy¿jej wiedza dotyczy rachunkowoœci, natomiast druga jest, w myœl niniejszegostandardu, ekspertem, gdy¿ jej wiedza dotyczy prawa. Przeprowadzenie podobne-go rozró¿nienia mo¿e byæ tak¿e mo¿liwe w innych przypadkach, na przyk³adwiedzy z dziedziny ewidencji instrumentów finansowych oraz wiedzy z dzie-dziny z³o¿onego modelowania na potrzeby wyceny instrumentów finanso-wych. W pewnych jednak przypadkach, w szczególnoœci dotycz¹cych wscho-dz¹cych dziedzin wiedzy z rachunkowoœci lub rewizji finansowej, rozró¿nie-nie miêdzy specjalistyczn¹ dziedzin¹ rachunkowoœci lub rewizji finansowej,a wiedz¹ z innej dziedziny, bêdzie kwesti¹ profesjonalnego os¹du. Maj¹ce za-stosowanie zasady i standardy zawodowe dotycz¹ce wymogów w zakresieedukacji i kompetencji ksiêgowych oraz bieg³ych rewidentów mog¹ pomócbieg³emu rewidentowi w sformu³owaniu tego os¹du4.

A3. Rozwa¿aj¹c sposób, w jaki na wymogi niniejszego standardu wp³ywa fakt, i¿ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewidenta mo¿e byæ osoba lub organiza-cja, niezbêdne jest kierowanie siê os¹dem. Oceniaj¹c na przyk³ad kompetencje,umiejêtnoœci i obiektywizm eksperta powo³ywanego przez bieg³ego rewidentamo¿e siê okazaæ, ¿e ekspertem tym jest organizacja, z której us³ug bieg³y rewi-dent wczeœniej korzysta³, ale bieg³y rewident nie ma doœwiadczenia ze wspó³pracyz indywidualnym ekspertem wyznaczonym przez tê organizacjê do danego zle-cenia; mo¿e te¿ wyst¹piæ sytuacja odwrotna: bieg³y rewident mo¿e byæ zazna-jomiony z prac¹ okreœlonego eksperta, ale nie z prac¹ organizacji, do której tenekspert do³¹czy³. W ka¿dym z przypadków zarówno osobiste cechy indywidu-alnego eksperta, jak i cechy zarz¹dcze organizacji (takie jak system

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 129

4 Na przyk³ad pomocny mo¿e okazaæ siê Miêdzynarodowy Standard Edukacyjny 8 „Wymogi dotycz¹cekompetencji bieg³ych rewidentów”.

zapewnienia jakoœci wdro¿ony przez organizacjê) mog¹ mieæ znaczenie dlaoceny przeprowadzanej przez bieg³ego rewidenta.

Ustalenie potrzeby powo³ania przez bieg³ego rewidenta eksperta (Zob. par. 7)

A4. Powo³anie przez bieg³ego rewidenta eksperta mo¿e pomóc bieg³emu rewiden-towi w jednej lub kilku z poni¿szych dziedzin:

� Poznanie jednostki i jej œrodowiska, w tym jej kontroli wewnêtrznej.

� Rozpoznanie i ocena ryzyka istotnego zniekszta³cenia

� Ustalenie i zastosowanie ogólnych reakcji na ocenione ryzyko na pozio-mie sprawozdania finansowego.

� Zaprojektowanie i przeprowadzenie dalszych procedur badania jako rea-kcji na ocenione ryzyko na poziomie stwierdzenia, obejmuj¹ce testy kon-troli lub procedury wiarygodnoœci.

� Ocena wystarczalnoœci i odpowiednioœci uzyskanych dowodów badaniadla sformu³owania opinii o sprawozdaniach finansowych.

A5. Ryzyko istotnego zniekszta³cenia mo¿e wzrosn¹æ, gdy do sporz¹dzenia spra-wozdañ finansowych przez kierownictwo, nieodzowna jest wiedza z innejdziedziny ni¿ rachunkowoœæ; mo¿e to na przyk³ad wskazywaæ na z³o¿onoœæ za-gadnienia lub na brak wiedzy kierownictwa z tej dziedziny. Je¿eli sporz¹dzaj¹csprawozdania finansowe kierownictwo nie posiada koniecznej wiedzy, mo¿eono wykorzystaæ eksperta powo³anego przez kierownictwo, aby zapobiec ta-kiemu ryzyku. W³aœciwe kontrole, w tym kontrole wyników pracy ekspertapowo³anego przez kierownictwo, je¿eli ma to miejsce, mog¹ równie¿ zmniej-szyæ ryzyko istotnego zniekszta³cenia.

A6. Je¿eli sporz¹dzanie sprawozdañ finansowych wymaga zastosowania wiedzyz innej dziedziny ni¿ rachunkowoœæ, bieg³y rewident, choæ posiada umiejêtno-œci z zakresu rachunkowoœci i rewizji finansowej, mo¿e nie posiadaæ niezbêd-nej wiedzy do zbadania tych sprawozdañ finansowych. Wymaga siê, abypartner odpowiedzialny za badanie upewni³ siê, ¿e zespó³ wykonuj¹cy badanieoraz eksperci powo³ani przez bieg³ego rewidenta, którzy nie nale¿¹ do zespo³u,maj¹ ³¹cznie kompetencje i umiejêtnoœci odpowiednie, aby przeprowadziæ zle-cenie5. Bieg³y rewident jest ponadto zobowi¹zany do oceny rodzaju, czasuprzeprowadzenia i zakresu zasobów niezbêdnych do wykonania zlecenia6.Ustalenie przez bieg³ego rewidenta czy powinien skorzystaæ z wyników pracypowo³anego przez siebie eksperta, a jeœli tak, to w jakim terminie i zakresie, po-maga bieg³emu rewidentowi w sprostaniu tym wymogom. W miarê postêpubadania lub zmiany okolicznoœci, mo¿e byæ konieczna zmiana wczeœniejszej

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

130 MSRF 620

5 MSRF 220, paragraf 14.6 MSRF 300 „Planowanie badania sprawozdañ finansowych”, paragraf 8 (e).

decyzji bieg³ego rewidenta o korzystaniu z wyników pracy powo³anego przezsiebie eksperta.

A7. Bieg³y rewident, choæ nie jest ekspertem w innej dziedzinie ni¿ rachunkowoœælub rewizja finansowa, mo¿e – tym niemniej – poznaæ tê inn¹ dziedzinê w stop-niu wystarczaj¹cym do przeprowadzenia badania bez pomocy powo³anegoprzez siebie eksperta. Znajomoœæ tej innej dziedziny mo¿e byæ uzyskana naprzyk³ad dziêki:

� Doœwiadczeniu badania jednostek wymagaj¹cych posiadania takiej wie-dzy przy sporz¹dzaniu sprawozdañ finansowych.

� Edukacji lub profesjonalnemu rozwojowi w danej dziedzinie. Mog¹ tobyæ formalne kursy lub dyskusje z osobami posiadaj¹cymi wiedzê z od-noœnej dziedziny, co zwiêksza umiejêtnoœci bieg³ego rewidenta i pozwalazajmowaæ siê sprawami z innej dziedziny. Tego rodzaju dyskusje ró¿ni¹siê od konsultacji z ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewidenta,gdy¿ s¹ one przeprowadzane na kanwie okreœlonych okolicznoœci w³aœci-wych dla danego zlecenia, kiedy to ekspertowi przedstawia siê odnoœnefakty umo¿liwiaj¹ce mu udzielenie ugruntowanej porady na temat okre-œlonej sprawy7.

� Dyskusjom z bieg³ymi rewidentami, którzy przeprowadzali podobne zle-cenia.

A8. W innych przypadkach bieg³y rewident mo¿e jednak ustaliæ, ¿e jest koniecznealbo, ¿e chce skorzystaæ z pracy powo³anego przez siebie eksperta dla uzyska-nia pomocy przy zgromadzeniu wystarczaj¹cych i odpowiednich dowodów ba-dania. Ustalaj¹c, czy skorzystaæ z pracy powo³anego przez bieg³ego rewidentaeksperta mo¿na rozwa¿yæ co nastêpuje:

� Czy kierownictwo skorzysta³o przy sporz¹dzaniu sprawozdañ finanso-wych z wyników pracy powo³anego przez siebie eksperta. (Zob. par. 9)

� Rodzaj i znaczenie sprawy, w tym jej z³o¿onoœæ.

� Ryzyko istotnego zniekszta³cenia danej sprawy.

� Oczekiwany rodzaj procedur stosowanych jako reakcja na rozpoznaneryzyko, w tym: wiedza bieg³ego rewidenta oraz doœwiadczenie zwi¹zanez prac¹ eksperta w takich sprawach i dostêpnoœæ alternatywnych Ÿróde³dowodów badania.

A9. Je¿eli kierownictwo skorzysta³o przy sporz¹dzaniu sprawozdañ finansowychz wyników pracy powo³anego przez siebie eksperta, decyzja bieg³ego rewiden-ta dotycz¹ca potrzeby powo³ania przez siebie eksperta, mo¿e zale¿eæ od takichczynników jak:

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 131

7 MSRF 220, paragraf A21.

� Rodzaj, zakres i cele pracy eksperta powo³anego przez kierownictwo.

� Czy ekspert powo³any przez kierownictwo jest zatrudniony w jednostcelub pracuje na jej zlecenie, œwiadcz¹c odpowiednie us³ugi.

� Zakres, w jakim kierownictwo mo¿e sprawowaæ kontrolê lub wywieraæwp³yw na pracê powo³anego przez siebie eksperta.

� Kompetencje i umiejêtnoœci eksperta powo³anego przez kierownictwo.

� Czy ekspert powo³any przez kierownictwo jest zobowi¹zany stosowaæstandardy techniki wykonywania zawodu lub innego rodzaju zawodowelub bran¿owe wymogi.

� Kontrola jednostki nad prac¹ eksperta powo³anego przez kierownictwo.

MSRF 5008 zawiera wymogi i wytyczne dotycz¹ce wp³ywu kompetencji,umiejêtnoœci i obiektywizmu eksperta powo³anego przez kierownictwo na wia-rygodnoœæ dowodów badania.

Rodzaj, czas przeprowadzenia i zakres procedur badania (Zob. par. 8)

A10. Rodzaj, czas przeprowadzenia i zakres procedur badania uwzglêdniaj¹cychwymogi paragrafów 9-13 niniejszego standardu mog¹ siê ró¿niæ zale¿nie odokolicznoœci. Na przyk³ad poni¿sze czynniki mog¹ wskazywaæ na potrzebêstosowania innych lub bardziej rozleg³ych procedur ni¿ te, które by³yby nor-malnie stosowane:

� Wyniki pracy eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta dotycz¹znacz¹cej sprawy, która poci¹ga za sob¹ subiektywne i z³o¿one os¹dy.

� Bieg³y rewident nie korzysta³ uprzednio z pracy powo³ywanego przezsiebie eksperta i nie ma wczeœniejszej wiedzy o kompetencjach, umiejêt-noœciach i obiektywizmie tego eksperta.

� Powo³ywany przez bieg³ego rewidenta ekspert przeprowadza procedurybêd¹ce integraln¹ czêœci¹ badania, a raczej nie udziela konsultacjiw indywidualnych sprawach.

� Ekspert jest zewnêtrznym ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewi-denta i dlatego nie podlega zasadom i procedurom kontroli jakoœci firmy.

Zasady i procedury zapewnienia jakoœci w firmie bieg³ego rewidenta (Zob. par. 8(e))

A11. Wewnêtrzny ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta mo¿e byæ partneremlub cz³onkiem personelu, w tym personelu zatrudnionego tymczasowo, firmy bie-g³ego rewidenta, i dlatego podlega zasadom i procedurom zapewnienia jakoœci

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

132 MSRF 620

8 MSRF 500, paragraf 8.

tej firmy zgodnie z MSKJ 19 lub krajowymi wymogami, które s¹ co najmniej taksamo wymagaj¹ce10. Alternatywnie, wewnêtrzny ekspert powo³any przez bie-g³ego rewidenta mo¿e byæ partnerem lub cz³onkiem personelu, w tym personeluzatrudnionego tymczasowo, firmy nale¿¹cej do sieci, która mo¿e stosowaæ ta-kie same zasady i procedury zapewnienia jakoœci co firma bieg³ego rewidenta.

A12. Zewnêtrzny ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta nie jest cz³onkiem ze-spo³u wykonuj¹cego badanie i nie podlega zasadom i procedurom zapewnieniajakoœci, zgodnie z MSKJ 111. Tym niemniej w niektórych systemach prawnychprawo lub regulacje mog¹ wymagaæ, aby zewnêtrzny ekspert powo³any przezbieg³ego rewidenta by³ traktowany jako cz³onek zespo³u wykonuj¹cego bada-nie i w zwi¹zku z tym podlega³ stosownym wymogom etycznym, w tym do-tycz¹cym niezale¿noœci, oraz innym zawodowym wymogom, zgodnie z tymjak okreœla je prawo lub regulacje.

A13. Zespó³ wykonuj¹cy badanie mo¿e polegaæ na systemie zapewnienia jakoœci firmy,o ile informacje dostarczane przez firmê lub inne strony nie sugeruj¹ czegoœprzeciwnego12. Zakres tego polegania mo¿e ró¿niæ siê zale¿nie od okolicznoœcii wp³ywaæ na rodzaj, czas przeprowadzenia i zakres procedur bieg³ego rewidentaz uwagi na:

� Kompetencje i umiejêtnoœci uzyskane dziêki programowi rekrutacjii szkoleñ.

� Obiektywizm. Wewnêtrzni eksperci powo³ani przez bieg³ego rewidentapodlegaj¹ stosownym wymogom etycznym, w tym dotycz¹cym niezale¿-noœci.

� Ocenê przez bieg³ego rewidenta odpowiednioœci wyników pracy ekspertapowo³anego przez niego. Na przyk³ad programy szkoleniowe firmy mog¹wewnêtrznemu ekspertowi powo³anemu przez bieg³ego rewidenta dostar-czyæ odpowiednie wiadomoœci o zwi¹zku jego wiedzy z procesem badania.Poleganie na takich szkoleniach i innych dzia³aniach firmy takich, jak proto-ko³y okreœlaj¹ce zakres dzia³ania wewnêtrznych ekspertów powo³anychprzez bieg³ego rewidenta, mog¹ wp³ywaæ na rodzaj, czas przeprowadzeniai zakres procedur bieg³ego rewidenta s³u¿¹cych ocenie odpowiednioœciwyników pracy powo³anego przez niego eksperta.

� Przestrzeganie wymogów regulacyjnych i prawnych drog¹ nadzoru.

� Porozumienie z ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewidenta.

Poleganie to nie ogranicza odpowiedzialnoœci bieg³ego rewidenta za przestrze-ganie wymogów niniejszego standardu.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 133

9 MSKJ 1 „Zapewnianie jakoœci us³ug firm przeprowadzaj¹cych badania i przegl¹dy sprawozdañ finanso-wych oraz wykonuj¹cych inne zlecenia us³ug atestacyjnych i pokrewnych”, paragraf 12(f).

10 MSRF 220, paragraf 2.11 MSKJ 1, paragraf 12 (f).12 MSRF 220, paragraf 4.

Kompetencje, umiejêtnoœci i obiektywizm eksperta powo³ywanego przez bieg³egorewidenta (Zob. par. 9)

A14. Kompetencje, umiejêtnoœci i obiektywizm eksperta powo³ywanego przez bieg³egorewidenta stanowi¹ czynniki znacz¹co wp³ywaj¹ce na ustalenie, czy wyniki pra-cy tego eksperta odpowiadaj¹ celom bieg³ego rewidenta. Kompetencje dotycz¹rodzaju i poziomu wiedzy eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta. Umie-jêtnoœci dotycz¹ zdolnoœci eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta dozastosowania kompetencji w warunkach zlecenia. Czynniki wp³ywaj¹ce naumiejêtnoœci mog¹ na przyk³ad obejmowaæ po³o¿enie geograficzne oraz dostêp-noœæ czasu i œrodków. Obiektywizm dotyczy mo¿liwych skutków stronniczo-œci, konfliktu interesów lub wp³ywów innych osób na zawodowy lub gospodarczyos¹d eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta.

A15. Informacje na temat kompetencji, umiejêtnoœci i obiektywizmu eksperta powo-³anego przez bieg³ego rewidenta mog¹ pochodziæ z ró¿nych Ÿróde³ takich, jak:

� Osobiste doœwiadczenie z wczeœniejszej pracy tego eksperta.

� Rozmowy z tym ekspertem.

� Rozmowy z innymi bieg³ymi rewidentami lub innymi osobami, którymznana jest praca tego eksperta.

� Wiedza na temat kwalifikacji tego eksperta, cz³onkostwa w organizacjizawodowej lub stowarzyszeniu bran¿owym, prawo do wykonywania za-wodu lub inne formy zewnêtrznego uznania.

� Opublikowane prace lub ksi¹¿ki tego eksperta.

� Zasady i procedury zapewnienia jakoœci firmy bieg³ego rewidenta. (Zob.par. A11-A13)

A16. Sprawy wa¿ne dla oceny kompetencji, umiejêtnoœci i obiektywizmu ekspertapowo³anego przez bieg³ego rewidenta obejmuj¹ stwierdzenie, czy ekspert pod-lega standardom techniki wykonywania zawodu lub innego rodzaju zawodo-wym lub bran¿owym wymogom, na przyk³ad standardom etycznym lub innymwymogom cz³onkowskim ustalonym przez zawodow¹ organizacjê lub przezstowarzyszenie bran¿owe, standardom akredytacyjnym organizacji wydaj¹cejuprawnienie do wykonywania zawodu lub wymogom wynikaj¹cym z prawalub regulacji.

A17. Do innych spraw, które mog¹ byæ wa¿ne zalicza siê:

� Przydatnoœæ kompetencji eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta dosprawy, przy której bêd¹ wykorzystane wyniki jego pracy, w tym wszelkiedziedziny specjalizacji eksperta. Na przyk³ad okreœlony aktuariusz mo¿e siêspecjalizowaæ w ubezpieczeniach maj¹tkowych i zdrowotnych, ale posiadaæograniczon¹ wiedzê w zakresie obliczania œwiadczeñ emerytalnych.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

134 MSRF 620

� Kompetencje eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta dotycz¹ceodpowiednich wymogów rachunkowoœci i rewizji finansowej, na przyk³adwiedza o za³o¿eniach i metodach, w tym o modelach, jeœli ma to zastoso-wanie, zgodnych z maj¹cymi zastosowanie ramowymi za³o¿eniami spra-wozdawczoœci finansowej.

� Czy w miarê postêpu badania nieprzewidziane zdarzenia, zmiany warunkówlub dowody badania uzyskane w rezultacie przeprowadzonych procedur,wskazuj¹ na potrzebê zweryfikowania pierwotnej oceny kompetencji, umie-jêtnoœci i obiektywizmu eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta.

A18. Wiele okolicznoœci mo¿e zagra¿aæ obiektywizmowi, na przyk³ad zagro¿eniatakie, jak czerpanie korzyœci w³asnych, stronniczoœæ, samoocena, za¿y³oœæ, za-straszenie. Takie zagro¿enia mog¹ zostaæ wyeliminowane lub ograniczoneprzez tworzone zabezpieczenia b¹dŸ przez struktury zewnêtrzne (na przyk³adorganizacja zawodowa, do której nale¿y ekspert powo³any przez bieg³ego re-widenta, legislacja lub regulacje), b¹dŸ przez œrodowisko zawodowe, w którymdzia³a ekspert (na przyk³ad zasady i procedury zapewnienia jakoœci). Mog¹równie¿ istnieæ zabezpieczenia specyficzne dla danego zlecenia badania.

A19. Ocena znaczenia zagro¿eñ dla obiektywizmu oraz czy zachodzi potrzeba zasto-sowania zabezpieczeñ mo¿e zale¿eæ od roli eksperta powo³anego przez bieg³egorewidenta oraz znaczenia pracy eksperta dla badania. Mog¹ wystêpowaæ okolicz-noœci, gdy zabezpieczenia nie mog¹ zmniejszyæ zagro¿eñ do mo¿liwego za-akceptowania poziomu, na przyk³ad, je¿eli zaproponowany ekspert powo³anyprzez bieg³ego rewidenta jest osob¹, która odegra³a znacz¹c¹ rolê przy sporz¹dza-niu informacji objêtych badaniem, tj. gdy ekspert powo³any przez bieg³ego re-widenta jest to¿samy z ekspertem powo³anym przez kierownictwo.

A20. Oceniaj¹c obiektywizm zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego re-widenta przydatne mo¿e byæ:

(a) Skierowanie do jednostki zapytania o jakiekolwiek znane jej udzia³y lubpowi¹zania z zewnêtrznym ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewi-denta, które mog¹ wp³ywaæ na obiektywizm tego eksperta.

(b) Omówienie z tym ekspertem wszelkich maj¹cych zastosowanie zabez-pieczeñ, w tym wymogów zawodowych stosuj¹cych siê do tego eksperta;i ocena, czy zabezpieczenia s¹ odpowiednie, aby zmniejszyæ ryzyko domo¿liwego do zaakceptowania poziomu. Udzia³y i powi¹zania, które mog¹mieæ znaczenie uzasadniaj¹ce ich omówienie z ekspertem powo³anymprzez bieg³ego rewidenta obejmuj¹:

� Udzia³y finansowe.

� Powi¹zania gospodarcze i osobiste.

� Œwiadczenie us³ug przez eksperta, w tym przez organizacjê, w przy-padku, gdy zewnêtrznym ekspertem jest organizacja.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 135

W pewnych okolicznoœciach mo¿e byæ tak¿e odpowiednie uzyskanie przezbieg³ego rewidenta od powo³anego przez siebie eksperta pisemnego oœwiad-czenia na temat wszelkich udzia³ów i powi¹zañ z jednostk¹, których jest œwia-domy.

Poznanie dziedziny wiedzy powo³ywanego przez bieg³ego rewidenta eksperta (Zob.par. 10)

A21. Bieg³y rewident mo¿e poznaæ dziedzinê wiedzy powo³ywanego przez siebieeksperta przy pomocy sposobów przedstawionych w paragrafie A7 lub prze-prowadzaj¹c rozmowê z tym ekspertem.

A22. Aspekty dotycz¹ce dziedziny wiedzy eksperta powo³ywanego przez bieg³egorewidenta, przydatne dla bieg³ego rewidenta, obejmuj¹:

� Czy dziedzina wiedzy eksperta obejmuje obszary specjalizacji przydatnedla badania. (Zob. par. A17)

� Czy maj¹ zastosowanie jakiekolwiek zawodowe lub innego rodzaju standardylub wymogi prawne lub regulacyjne.

� Jakie za³o¿enia i metody, w tym modele, s¹ stosowane przez ekspertapowo³ywanego przez bieg³ego rewidenta, czy s¹ one powszechnie akcep-towane w dziedzinie wiedzy eksperta i czy s¹ odpowiednie do potrzebsprawozdawczoœci finansowej.

� Rodzaj wewnêtrznych i zewnêtrznych danych lub informacji wykorzy-stywanych przez eksperta powo³ywanego przez bieg³ego rewidenta.

Porozumienie z ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewidenta (Zob. par. 11)

A23. Rodzaj, zakres i cele pracy eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidentamog¹ siê znacz¹co ró¿niæ zale¿nie od okolicznoœci tak, jak ró¿ne mog¹ byæ rolei zakres odpowiedzialnoœci – odpowiednio – bieg³ego rewidenta i powo³anegoprzez niego eksperta, jak te¿ rodzaj, czas i zakres komunikowania siê miêdzynimi. Konieczne jest, zatem, uzgodnienie tych spraw miêdzy bieg³ym rewiden-tem a ekspertem powo³anym przez niego niezale¿nie od tego, czy jest on zew-nêtrznym, czy te¿ wewnêtrznym ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewidenta.

A24. Sprawy, o których mowa w paragrafie 8, mog¹ wp³yn¹æ na stopieñ szczegó³owo-œci i sformalizowania porozumienia miêdzy bieg³ym rewidentem a powo³anymprzez niego ekspertem, w tym ustalenie, czy potrzebne jest pisemne porozu-mienie. Na przyk³ad poni¿sze czynniki mog¹ wskazywaæ na potrzebê bardziejszczegó³owego porozumienia, ni¿ mia³oby to miejsce w innych okoliczno-œciach, lub sporz¹dzenia go na piœmie:

� Ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta bêdzie mia³ dostêp do wra¿-liwych lub poufnych informacji o jednostce.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

136 MSRF 620

� Rola i odpowiedzialnoœæ – odpowiednio – bieg³ego rewidenta i ekspertapowo³anego przez bieg³ego rewidenta ró¿ni¹ siê od normalnie przyjê-tych.

� Zastosowanie maj¹ wymogi prawne lub regulacyjne pochodz¹ce z wielujurysdykcji.

� Sprawa, której dotyczy praca eksperta powo³anego przez bieg³ego rewi-denta jest wysoce z³o¿ona.

� Bieg³y rewident nie korzysta³ wczeœniej z wyników pracy tego eksperta.

� Wiêkszy zakres pracy eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidentaoraz jej znaczenie dla badania.

A25. Porozumienie miêdzy bieg³ym rewidentem a powo³ywanym przez niego eksper-tem ma czêsto formê umowy. Za³¹cznik przestawia sprawy, które bieg³y rewidentmo¿e rozwa¿yæ pod k¹tem ich w³¹czenia do umowy lub innej formy porozumieniaz powo³ywanym przez siebie ekspertem.

A26. Je¿eli, porozumienie miêdzy bieg³ym rewidentem a ekspertem powo³anym przezniego nie ma formy pisemnej, to dowód zawarcia porozumienia mo¿e wynikaæ, naprzyk³ad, z:

� Memorandum dotycz¹cego planowania lub powi¹zanej dokumentacji ro-boczej takiej jak program badania.

� Zasad i procedur firmy bieg³ego rewidenta. W przypadku wewnêtrznegoeksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta, ustalone zasady i proce-dury, którym ten ekspert podlega, mog¹ obejmowaæ szczególne zasadyi procedury dotycz¹ce pracy takiego eksperta. Zakres dokumentacji objê-tej dokumentacj¹ robocz¹ bieg³ego rewidenta zale¿y od rodzaju takichzasad i procedur. Przyk³adowo mo¿e nie byæ wymagana ¿adna dokumen-tacja w dokumentacji roboczej, je¿eli firma bieg³ego rewidenta posiadaszczegó³owe protoko³y okreœlaj¹ce okolicznoœci, w których korzysta siêz pracy takiego eksperta.

Rodzaj, zakres i cele pracy (Zob. par. 11(a))

A27. Uzgadniaj¹c rodzaj, zakres i cele pracy eksperta powo³anego przez bieg³ego re-widenta, przydatne mo¿e byæ omówienie standardów techniki wykonywaniazawodu lub innego rodzaju zawodowych lub bran¿owych wymogów, do którychekspert bêdzie siê stosowa³.

Odpowiednie role i zakresy odpowiedzialnoœci (Zob. par. 11(b))

A28. Uzgodnienie odpowiednio roli i zakresu odpowiedzialnoœci bieg³ego rewiden-ta i powo³anego przez niego eksperta obejmuje:

� Ustalenie, czy bieg³y rewident, czy te¿ powo³any przez niego ekspertprzeprowadz¹ szczegó³owe badanie danych Ÿród³owych.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 137

� Zgodê na to, aby bieg³y rewident omówi³ ustalenie lub wnioski ekspertapowo³anego przez bieg³ego rewidenta z jednostk¹ i z innymi oraz zamie-œci³ szczegó³y ustaleñ lub wniosków tego eksperta w uzasadnieniu wyra-¿enia zmodyfikowanej opinii w sprawozdaniu bieg³ego rewidenta, je¿elito niezbêdne. (Zob. par. A42)

� Ustalenia dotycz¹ce informowania eksperta powo³anego przez bieg³egorewidenta o wnioskach bieg³ego rewidenta na temat jego pracy.

Dokumentacja robocza

A29. Uzgodnienie co do odpowiednich ról i zakresów odpowiedzialnoœci bieg³egorewidenta i powo³anego przez niego eksperta mo¿e równie¿ obejmowaæ uz-godnienia dotycz¹ce wzajemnego dostêpu i utrzymywania dokumentacji robo-czej. Je¿eli ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta jest cz³onkiem zespo³uwykonuj¹cego badanie, dokumentacja robocza tego eksperta stanowi czêœæ do-kumentacji z badania. Je¿eli porozumienie stanowi inaczej, dokumentacja ro-bocza wewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta jest jegow³asnoœci¹ i nie stanowi czêœci dokumentacji badania.

Komunikacja (Zob. par. 11(c))

A30. Efektywna dwustronna komunikacja u³atwia w³aœciw¹ integracjê rodzaju, cza-su przeprowadzenia i zakresu procedur stosowanych przez eksperta powo³ane-go przez bieg³ego rewidenta z innym pracami zwi¹zanymi z badaniem orazodpowiedni¹ modyfikacjê celów eksperta powo³anego przez bieg³ego rewi-denta w miarê postêpu badania. Na przyk³ad, je¿eli praca eksperta powo³anegoprzez bieg³ego rewidenta dotyczy wniosków bieg³ego rewidenta na tematznacz¹cego ryzyka, odpowiednie mo¿e byæ zarówno sporz¹dzenie pisemnegosprawozdania na zakoñczenie pracy tego eksperta, jak równie¿ przedstawianieustnych sprawozdañ w miarê postêpu pracy. Ustalenie okreœlonego partneralub osoby z personelu, która bêdzie wspó³pracowa³a z ekspertem powo³anymprzez bieg³ego rewidenta, oraz procedur komunikowania siê eksperta z jed-nostk¹, pomaga w terminowym i efektywnym komunikowaniu siê, w szczegól-noœci w przypadku wiêkszych zleceñ.

PoufnoϾ (Zob. par. 11(d))

A31. Jest konieczne, aby zasady dotycz¹ce poufnoœci, wynikaj¹ce z odnoœnych wy-mogów etycznych wi¹¿¹cych bieg³ego rewidenta, mia³y równie¿ zastosowaniedo eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta. Dodatkowe wymogi mog¹byæ okreœlone przez prawo lub regulacje. Jednostka mo¿e równie¿ zastrzec so-bie uzgodnienie z ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewidenta specyficznezasady dotycz¹cych poufnoœci.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

138 MSRF 620

Ocena odpowiednioœci pracy wykonanej przez eksperta powo³anego przez bieg³egorewidenta (Zob. par. 12)

A32. Ocena przez bieg³ego rewidenta kompetencji, umiejêtnoœci i obiektywizmueksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta, poznanie przez bieg³ego rewi-denta dziedziny wiedzy tego eksperta oraz rodzaju wykonanej przez niego pra-cy wp³ywa na rodzaj, czas przeprowadzenia i zakres procedur badania s³u¿¹cychocenie odpowiednioœci wyników pracy tego eksperta dla celów bieg³ego rewi-denta.

Ustalenia i wnioski eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta (Zob. par. 12(a))

A33. Specyficzne procedury s³u¿¹ce ocenie odpowiednioœci wyników pracy ekspertapowo³anego przez bieg³ego rewidenta dla celów bieg³ego rewidenta obejmuj¹:

� Zapytania kierowane do eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta.

� Przegl¹d dokumentacji roboczej i sprawozdañ eksperta powo³anegoprzez bieg³ego rewidenta.

� Potwierdzaj¹ce procedury takie, jak:

o Obserwacja pracy eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta.

o Analiza opublikowanych danych takich, jak raporty statystyczne,wydawanych przez godne zaufania, autorytatywne Ÿród³a.

o Potwierdzenie odnoœnych spraw przez strony trzecie.

o Przeprowadzenie szczegó³owych procedur analitycznych.

o Ponowne przeliczenia.

� Omówienie – na przyk³ad – z innym ekspertem posiadaj¹cym odpowied-ni¹ wiedzê, ustaleñ lub wniosków eksperta powo³anego przez bieg³egorewidenta, które nie s¹ zgodne z innymi dowodami badania.

� Omówienie sprawozdania eksperta powo³anego przez bieg³ego rewiden-ta z kierownictwem.

A34. Czynniki uwzglêdniane przy ocenie przydatnoœci i racjonalnoœci ustaleñ lubwniosków eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta, niezale¿nie od tegoczy maj¹ one postaæ sprawozdania lub inn¹ formê, mog¹ obejmowaæ ustalenie,czy:

� Zaprezentowano je w sposób spójny ze standardami zawodu lub bran¿y,z których wywodzi siê ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta.

� Wyra¿ono je w sposób jasny, nawi¹zuj¹c do celów uzgodnionych z bieg³ymrewidentem, zakresu przeprowadzonej pracy i zastosowanych standar-dów.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 139

� Oparto je na analizie w³aœciwego okresu oraz uwzglêdniono póŸniejszezdarzenia, tam gdzie ma to zastosowanie.

� Stanowi¹ przedmiot jakichkolwiek zastrze¿eñ, ograniczeñ lub restrykcji,a jeœli tak, czy rodzi to skutki dla bieg³ego rewidenta.

� Oparto je na odpowiednim rozpatrzeniu b³êdów lub odchyleñ wykrytychprzez eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta.

Za³o¿enia, metody i dane Ÿród³owe

Za³o¿enia i metody (Zob. par. 12(b))

A35. Je¿eli praca eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta polega na ocenieokreœlonych za³o¿eñ i metod, w tym modeli, jeœli ma to zastosowanie, przyjê-tych przez kierownictwo do ustalenia wartoœci szacunkowych, procedury za-stosowane przez bieg³ego rewidenta bêd¹ w pierwszej kolejnoœci skierowanena ocenê tego, czy ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta dokona³ nale¿y-tego przegl¹du tych za³o¿eñ i metod. Je¿eli praca eksperta powo³anego przezbieg³ego rewidenta polega na ustaleniu w imieniu bieg³ego rewidenta wartoœciszacunkowych lub ich przedzia³u, stanowi¹cych porównanie z szacunkamiustalonymi przez kierownictwo, procedury zastosowane przez bieg³ego rewi-denta bêd¹ w pierwszej kolejnoœci i skierowane na ocenê za³o¿eñ i metod, w tymmodeli, jeœli ma to zastosowanie, zastosowanych przez eksperta powo³anegoprzez bieg³ego rewidenta.

A36. MSRF 54013 omawia za³o¿enia i metody zastosowane przez kierownictwo przyustalaniu wartoœci szacunkowych, w tym zastosowanie, w niektórych przypad-kach, wysoce specjalistycznych modeli opracowanych przez jednostkê. Cho-cia¿ omówienie to wi¹¿e siê z uzyskaniem przez bieg³ego rewidenta wystar-czaj¹cych i odpowiednich dowodów badania dotycz¹cych za³o¿eñ i metod za-stosowanych przez kierownictwo, to mo¿e ono tak¿e pomóc bieg³emu rewi-dentowi przy ocenie za³o¿eñ i metod przyjêtych przez eksperta powo³anegoprzez bieg³ego rewidenta.

A37. Je¿eli praca eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta poci¹ga za sob¹ ko-rzystanie ze znacz¹cych za³o¿eñ oraz metod, czynnikami przydatnymi przyocenie przez bieg³ego rewidenta tych metod i za³o¿eñ jest stwierdzenie, czy s¹one:

� Powszechnie akceptowane w dziedzinie wiedzy eksperta powo³anegoprzez bieg³ego rewidenta.

� Spójne z wymogami maj¹cych zastosowanie ramowych za³o¿eñ spra-wozdawczoœci finansowej.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

140 MSRF 620

13 MSRF 540 „Badanie wartoœci szacunkowych, w tym szacunków wartoœci godziwej i powi¹zanych ujaw-nieñ”, paragrafy 8, 13 i 15.

� Zale¿¹ od zastosowania specjalistycznych modeli.

� Spójne z zastosowanymi przez kierownictwo, a je¿eli nie, to jakie s¹przyczyny i skutki ró¿nic.

Dane Ÿród³owe wykorzystane przez eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta(Zob. par. 12(c))

A38. Je¿eli praca eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta poci¹ga za sob¹ ko-rzystanie z danych Ÿród³owych, które s¹ znacz¹ce dla wyników jego pracy,wówczas mog¹ byæ zastosowane nastêpuj¹ce procedury dla sprawdzenia tychdanych:

� Weryfikacja Ÿród³a danych, w tym zrozumienie, a jeœli to potrzebne toi sprawdzenie kontroli wewnêtrznej danych, i tam gdzie to odpowiednie,przekazanie rezultatów weryfikacji ekspertowi.

� Przegl¹d danych pod k¹tem kompletnoœci i wewnêtrznej spójnoœci.

A39. W wielu przypadkach bieg³y rewident mo¿e sprawdziæ dane Ÿród³owe. Jednakw innych przypadkach, gdy dane Ÿród³owe wykorzystywane przez ekspertapowo³anego przez bieg³ego rewidenta maj¹ wysoce techniczny charakter z za-kresu dziedziny wiedzy eksperta, ekspert mo¿e sprawdziæ dane Ÿród³owe. Je¿e-li ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta sprawdzi³ dane Ÿród³owe,skierowanie przez bieg³ego rewidenta do eksperta zapytañ lub nadzór b¹dŸprzegl¹d tego sprawdzenia mog¹ byæ w³aœciwym sposobem oceny przezbieg³ego rewidenta przydatnoœci, kompletnoœci i dok³adnoœci tych danych.

Nieodpowiednioœæ wyników pracy (Zob. par. 13)

A40. Je¿eli bieg³y rewident stwierdzi, ¿e wyniki pracy powo³anego przez niego eks-perta nie odpowiadaj¹ jego celom, a sprawy tej nie da siê rozwi¹zaæ drog¹ prze-prowadzenia procedur badania wymaganych przez paragraf 13, które mog¹polegaæ na przeprowadzeniu dalszych prac zarówno przez eksperta jak i bieg³egorewidenta lub zatrudnieniu b¹dŸ zaanga¿owaniu innego eksperta, wtedy koniecznemo¿e siê okazaæ wyra¿enie w sprawozdaniu bieg³ego rewidenta zmodyfikowa-nej opinii zgodnie z MSRF 705, poniewa¿ bieg³y rewident nie uzyska³ wystar-czaj¹cych i odpowiednich dowodów badania14.

Nawi¹zanie w sprawozdaniu bieg³ego rewidenta do wyników pracy powo³anegoprzez niego eksperta (Zob. par. 14-15)

A41. W niektórych przypadkach prawo lub regulacje mog¹ wymagaæ nawi¹zania dowyników pracy eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta, na przyk³addla zapewnienia przejrzystoœci w sektorze publicznym.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 141

14 MSRF 705 „Modyfikacje opinii w sprawozdaniu niezale¿nego bieg³ego rewidenta”, paragraf 6 (b).

A42. W pewnych okolicznoœciach mo¿e byæ odpowiednie, aby w sprawozdaniubieg³ego rewidenta zawieraj¹cym opiniê zmodyfikowan¹, nawi¹zaæ do wyni-ków pracy eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta w celu wyjaœnieniaprzyczyn modyfikacji. W takim przypadku bieg³y rewident mo¿e byæ zobo-wi¹zany do uzyskania zgody powo³anego przez siebie eksperta przed zamiesz-czeniem takiego nawi¹zania.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

142 MSRF 620

Za³¹cznik(Zob. par. A25)

Wskazówki dotycz¹ce porozumienia miêdzy bieg³ym rewidentem a zewnêtrznymekspertem powo³anym przez niego

Za³¹cznik przestawia sprawy, które bieg³y rewident mo¿e rozwa¿yæ w celu ich w³¹cze-nia do porozumienia z powo³anym przez niego zewnêtrznym ekspertem. Lista ta macharakter ilustracji i nie jest wyczerpuj¹ca; ma ona jedynie s³u¿yæ jako przewodnik, któ-ry mo¿e byæ stosowany ³¹cznie z innymi wskazówkami zawartymi w niniejszym stan-dardzie. Decyzja o tym, czy dan¹ sprawê nale¿y uwzglêdniæ w porozumieniu, zale¿y odokolicznoœci zlecenia. Lista mo¿e tak¿e pomóc przy analizie spraw, które nale¿y uwz-glêdniæ w porozumieniu z wewnêtrznym ekspertem powo³anym przez bieg³ego rewi-denta.

Rodzaj, zakres i cele pracy zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego re-widenta

� Rodzaj i zakres procedur, które ma przeprowadziæ zewnêtrzny ekspert powo³anyprzez bieg³ego rewidenta.

� Cele pracy zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta w powi¹za-niu z ocen¹ istotnoœci i ryzyka zwi¹zanego ze spraw¹, której dotyczy praca tegoeksperta oraz, tam gdzie to odpowiednie, maj¹cymi zastosowanie ramowymiza³o¿eniami sprawozdawczoœci finansowej.

� Wszelkie standardy techniki wykonywania zawodu lub innego rodzaju zawodowelub bran¿owe wymogi, które zewnêtrzny ekspert powo³any przez bieg³ego rewi-denta bêdzie przestrzega³.

� Za³o¿enia i metody, obejmuj¹ce modele, tam gdzie ma to zastosowanie, które ze-wnêtrzny ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta bêdzie stosowa³ oraz ichobowi¹zywanie.

� Stan na dzieñ lub okres, jeœli ma to zastosowanie, objêty badaniem przedmiotupracy zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta oraz wymogidotycz¹ce póŸniejszych zdarzeñ.

Role i odpowiedzialnoœæ – odpowiednio – bieg³ego rewidenta i zewnêtrznego eks-perta powo³anego przez bieg³ego rewidenta

� Odpowiednie standardy rewizji finansowej i rachunkowoœci oraz wymogi regula-cyjne i prawne.

� Wyra¿enie zgody przez zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewi-denta na zamiar wykorzystania przez bieg³ego rewidenta sprawozdania eksperta,w tym nawi¹zania do tego sprawozdania, lub ujawnienia go innym, na przyk³adnawi¹zania do sprawozdania w uzasadnieniu zmodyfikowanej opinii w sprawoz-

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 143

daniu bieg³ego rewidenta, jeœli to konieczne, lub ujawnienie go kierownictwu lubkomitetowi audytu.

� Rodzaj i zakres przegl¹du przez bieg³ego rewidenta wyników pracy zewnêtrznegoeksperta powo³anego przez niego.

� Ustalenie, czy bieg³y rewident, czy zewnêtrzny ekspert powo³any przez bieg³egorewidenta sprawdzi dane Ÿród³owe.

� Dostêp zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidenta do zapisów,akt, personelu i ekspertów powo³anych przez jednostkê.

� Procedury komunikowania siê zewnêtrznego eksperta powo³anego przezbieg³ego rewidenta z jednostk¹.

� Dostêp bieg³ego rewidenta i zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³egorewidenta do wzajemnej dokumentacji roboczej.

� W³asnoœæ i kontrola nad dokumentacj¹ robocz¹ podczas i po realizacji zlecenia,w tym wymogi dotycz¹ce archiwizowania dokumentów.

� Odpowiedzialnoœæ zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidentaza wykonanie pracy z nale¿yt¹ umiejêtnoœci¹ i starannoœci¹.

� Kompetencje i zdolnoœæ zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewi-denta do wykonania pracy.

� Oczekiwanie, ¿e zewnêtrzny ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta wyko-rzysta wszelk¹ posiadan¹ przez siebie wiedzê przydatn¹ dla badania, a jeœli nie,poinformuje o tym bieg³ego rewidenta.

� Wszelkie ograniczenia organizacji zewnêtrznego eksperta powo³anego przezbieg³ego rewidenta w stosunku do sprawozdania bieg³ego rewidenta.

� Wszelkie uzgodnienia dotycz¹ce informowania zewnêtrznego eksperta powo³anegoprzez bieg³ego rewidenta o wnioskach bieg³ego rewidenta dotycz¹cych jego pracy.

Komunikowanie siê i sprawozdawczoœæ

� Metody i czêstotliwoœæ komunikowania siê, w tym:

o Sposób w jaki ustalenia i wnioski zewnêtrznego eksperta powo³anego przezbieg³ego rewidenta bêd¹ prezentowane (na przyk³ad, w formie pisemnegosprawozdania, ustnego sprawozdania lub systematycznego informowaniazespo³u wykonuj¹cego badanie).

o Wyznaczenie okreœlonych osób spoœród zespo³u wykonuj¹cego badanie,które bêd¹ wspó³pracowaæ z zewnêtrznym ekspertem powo³anym przezbieg³ego rewidenta.

� Kiedy zewnêtrzny ekspert powo³any przez bieg³ego rewidenta zakoñczy pracêi przedstawi ustalenia i wnioski bieg³emu rewidentowi.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

144 MSRF 620

� Odpowiedzialnoœæ zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidentaza niezw³oczne informowanie o ewentualnym opóŸnieniu zakoñczenia pracyi wszelkich potencjalnych zastrze¿eniach lub ograniczeniach ustaleñ lub wnio-sków eksperta.

� Odpowiedzialnoœæ zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidentaza niezw³oczne informowanie o przypadkach, gdy jednostka ograniczy mu dostêpdo zapisów, akt, personelu i ekspertów zaanga¿owanych przez jednostkê.

� Odpowiedzialnoœæ zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidentaza przekazywanie bieg³emu rewidentowi informacji, które zdaniem ekspertamog¹ mieæ znaczenie dla badania, w tym wszelkie zmiany wczeœniej zakomuni-kowanych okolicznoœci.

� Odpowiedzialnoœæ zewnêtrznego eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidentaza informowanie o okolicznoœciach, które mog¹ stwarzaæ zagro¿enie dla obiekty-wizmu eksperta i wszelkich odpowiednich zabezpieczeniach, które mog¹ wyeli-minowaæ lub zmniejszyæ takie zagro¿enia do mo¿liwego do zaakceptowaniapoziomu.

PoufnoϾ

� Koniecznoœæ przestrzegania przez eksperta powo³anego przez bieg³ego rewidentawymogów zachowania zasad poufnoœci, w tym:

o Zasad dotycz¹cych poufnoœci zawartych w odnoœnych wymogach etycz-nych wi¹¿¹cych bieg³ego rewidenta.

o Dodatkowych wymogów, które mog¹ byæ na³o¿one przez prawo lub regula-cje, o ile wystêpuj¹.

o Specyficznych wymogów dotycz¹cych poufnoœci wymaganych przez jed-nostkê, o ile wystêpuj¹.

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

MSRF 620 145

KORZYSTANIE Z WYNIKÓW PRACY EKSPERTA POWO£ANEGO PRZEZ BIEG£EGO REWIDENTA

146 MSRF 620