Michał Waliński Mały Władzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

download Michał Waliński Mały Władzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

of 26

Transcript of Michał Waliński Mały Władzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    1/266

    Cli`f Wfalyml

    CF\ WFB[LJ L LOOL/

    I[\ LYROLNKN EJAMAJX # TJAJOLKO\:6

    KfkfKf ilnkf ilnKf iln mji`fckf iln mji`fcB{lnwi{|oj b{lnwi{|oj

    B{lnwi{|oj cjkf

    ^yrf cfy{ kfm wlylnoml

    [fbfxr| ojy cfanmlJi{| kfm gwlf{b| { olnhf

    Ilnhln cl rfm tjrx{nhf

    (w|m/ Yr/ M~hlfm! ^YF{ ofgxf tji{rwmjw|i`,

    6

    Ofy{f {ofkjcj m~ar~x| l ejamajx~ ym~tlym tjajolko|i` {fclny{m~ki|i`

    Yrfo| [knboji{jon l loon xngljo| wlfrf tj{jyrfkn w yrjy~om~ jbwxjroln txj#

    tjxikjofao|c bj xjal! kfm wfb{n tjaymln tx{|wl{~k! jb tfx~ afr {wfy{i{f!bj y{nxjmli` mjorfmrw { r|cl xjbjwlymfcl/ Y{i{ngaoln {ofkjcj ejamajx~

    xjbjwlym tjajolko|i` {f gxfoli! yrfojwlingj w w|tfbm~ olnmrx|i` gx~t

    {ofi{o i{ li` m~ar~x| w jgan! knyr txfwln fbof! w ofkanty{|c xf{ln hfx#

    b{j tjwlnx{i`jwof/ Hxfm w rnk b{lnb{loln oln r|amj ghy{|i` l b~gjefajw|i`

    yr~blw! fan ofkhfxb{lnk tjbyrfwjw|i` bfo|i`! mrxn tj{wjal|h| of w clfx

    jhlnmr|won ~jgaolnolf F tx{niln wlnb{ j m~ar~x{n l ejamajx{n tjajolko|ccjof rxfmrjwf kfmj hfxb{j ~|rni{o|! i{yrj oln{hbo| i{|oolm fofal{|

    wlfbjcjil ytjni{onk! nroli{onk! ofxjbjwnk gx~t tjaymli` {f gxfoli! mfb|

    ejamajx hjwlnc knyr kfm rj jmxnaf Gxfcyil tnwo|c ytjyjhnc tjkcjwf#

    olf wlfrf l |ilf! i`fxfmrnx|yr|i{o|c baf olnmrx|i` gx~t ytjni{o|i`! jb#

    {wlnxilnbafki|i` li` |iln! {ftfrx|wfolf l lbnjajgl/ Oln hb{ln rnb| wlmy{nk

    tx{nyfb| w rwlnxb{nol~! l hn{ wlnb{|! j mrxnk cjwf! wy{namln txh| ofwl#6 Tlnxwjbx~m fxr|m~~ w; Alrnxfr~xf A~bjwf 6

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    2/268

    {folf blfajg~ {n xjbjwlymfcl tjajolko|cl hb tjjwli{on /^hjanwf

    {wfy{i{f ofan|! l ofy{f wlnb{f j m~ar~x{n tjajolkonk y{i{ngaoln of rnxnoln

    Yrfow [knboji{jo|i` jtlnxf yl i{yrj oln of yjalbo|i` l jhlnmr|wo|i` yr~#

    blfi` of~mjw|i`! ani{ of mxi|i` tjwy{ni`oln! tjbrx{|c|wfo|i` olnknboj#

    mxjroln tx{n{ xjb{lcn xjbml tx{nmf{~ (ot/ if| y{nxng loefor|ao|i` mjcnbll ela#

    cjw|i`, yrnxnjr|tfi`! mrx|i` gnonfajglf ylgf w tnwo|i` w|tfbmfi` kn#

    y{i{n PLP#wlni{onk t~hali|yr|ml l alrnxfr~x|/

    [ r|c wlmy{ yfr|yefmik ylgfc| bj Tx{ngab~ [fi`jboljtjcjxymln#

    gj 6> tlnol a~bjw|i` tlnwfo|i` tx{n{ i{jjwngj tx{nbyrfwliln#

    af tjajolko|i` tlnwfmw Cfngj Wfb{lf { I`lifgj/ Olnyrnr|! clcj ~yla#

    o|i` yrfxf f~rjxml oln ~bfj yl {nhxf cfrnxlfw bjr|i{i|i` w|mjofwi|!

    jtly~ki|i` kngj |iln! clnkyin wxb nclgxforw { Tjayml! b{lffaoj fxr|#

    yr|i{o/ Jgxfoli{fc| yl {frnc bj yi`fxfmrnx|{jwfolf kngj xntnxr~fx~! {ofon#

    gj b{lml t|rjc tji{rwmjw|c w|txjb~mjwfo|c tx{n{ tx|wfron yr~blf of#

    gxf! ot/ [/ Mwftlymlnk { Wfxy{fw|! Yr/ M~i`fxymlngj { Tlfymjwf i{| C/ Y|a#

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    3/269

    anxf { Tjbmjw| Anonk/ Of mfbnk t|iln w|mjofonk { ejall wlolb~xjwnk ofgxf#

    on y bwln tljynoml! r|amj of knbonk {fclny{i{joj rx{| ~rwjx|/ Rnmyr| tljynonm

    y xnmjoyrx~jwfon { t|r! li` ~mfb gxfeli{o| tji`jb{l jb f~rjxml ]///S jtxfij#

    wfolf= ojrjwfon y rfm! kfm kn w|cfwlf w|mjofwif/

    Tx{|kc~ki {f tjbyrfw mafy|elmfik tlnol a~bjwnk {ftxjtjojwfo

    tx{n{ T/ Onbj w Ejamajx|yr|in!w|xolf N/ Mjjb{lnknm w xntnxr~fx{n {nytj~

    Cfngj Wfb{lf tl tjbyrfwjw|i` mxgw rncfr|i{o|i`; 6 clj! {fajr|!

    wnynan (96 ~rwjxw,= 8 fan! ymfxgl (7,= 9 |i{nolf (2,= 2 tlkfr|mf! {fhf#

    wf! mfxi{cf (2, l jylnc ~rwjxw j rxnil xonk (w rnk gx~tln {xny{r {ofkb~k

    yl knbon { ofkilnmfwy{|i`,/ Tji`jb{noln tlnol tlnwfo|i` tx{n{ {nyt Cf#ngj Wfb{lf tjwlfbf bfank knyr xojxjbon/ Wlmy{j { oli` rj tlnol {f#

    i{nxtolrn { tjaymlngj ejamajx~ wlnkymlngj! tj{jyrfn {f rj fahj tljynoml rwj#

    x{jon tx{n{ w|mjofwi f loytlxjwfon ejamajxnc clnkymlc! fahj tljynoml wf#

    yon! oftlyfon tjb wt|wnc gjo|i` w|bfx{n! fahj wxny{iln tjt~afxon ~rwj#

    x| { mxg~ m~ar~x| cfyjwnk/

    [ y~clnoonk fofal{| ~rwjxw! kfm tx{ntxjwfb{f f~rjxmf! w|olmf! n wwlmy{jil { oli` cjof {f~wf| lyrjron! i`jilf jgaoln olnwlnamln! xolin

    clb{| wnxyk Cfngj Wfb{lf f wnxykfcl ojrjwfo|cl tx{n{ Mjahnxgf/ ^rwj#

    x| rn tjbangfk wy{|yrmlc r|c txfwlbjwjiljc mjoyrfr~kn mrxn rfm tx{n#

    mjo|w~kij w jbolnylnol~ bj ejamajx~ tjaymlngj jtlyf K/ Hfxrclyml w txfi| J

    k{|m~ ejamajx~/ Y{i{ngaoln wlnan clnkyif w xj{wffolfi` N/ Mjjb{lnknm

    knyr rj knk gwo| ina {fkc~kn fofal{f wfxyrw| k{|mjwnk~rwjxw! {wfy{i{f

    (ij {xj{~clfn, ofkilnmfwy{n {kfwlymj k{|mjwn;W|yrtjwfoln r{w/ fcn#

    x|mfol{cw!tjangfkin of ~|wfol~ w|xfn foglnaymli` w tjyrfil {olnmy{rf#

    ijonk! ytjay{i{jonk/ Rx{niln! i{wfxrn tjmjanoln tlnxwy{|i` nclgxforw ywj#

    hjboln tjy~g~kn yl {fxwoj k{|mlnc tjaymlc! kfm l foglnaymlc! tx{| i{|c

    jhf rn k{|ml cwljon y { lornxenxnoik! r{o/ fol i{|yrj tj tjaym~! fol tj fo #

    glnaym~/ Ofkfrwlnk cjof {f~wf| rj w anmy|in l eanmykl! ot/ Kny{i{n ofy{f

    mx{|i{| Mfylf*Kny{i{n ofy{f wjf ]bfoS*Kny{i{n ofy{f mx{|i{| Mfylf* *]bfoilog

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    4/262

    jaf xf~obS/Jhjm {clmi{n ]Bfll 3 Kj`o/ Kfo= Mlnolnbl 3 Mnoonb|S tjkfwlfk

    yl foglnaymln w|mx{|molml (ot/ Nk! ijcfo anr'y gj&,/ Yjwf rfafx ~|wf yl

    w|clnooln {n yjwnc bjafxhb tjkfwlfk yl ywjlyrn li` mjorfclofikn (ot/

    jafx,/ Loon {kfwlymj rj ~|wfoln w|xfn foglnaymli` wnban txfwlbn tjaymlnkeanmykl! ot/Ijogxfr~a~knc| cjbnk tfx{n*Mji`fkiln yl yrj afri{| rn lornxen#

    xnoikf ejonr|i{of! ot/Tfclrfk! tfclrfk Tfoln ~jrffx{~*[n Mnkyl wlfoni{nm

    {jyrf of ~jrfx{~ ]Mnkylf 3 Mfylf! MfrnS/ Tj wlnan loo|i` y{i{ngw jby|f#

    c| bj jcfwlfongj fxr|m~~/

    Xnfy~c~ki tjwlfbf Nwf Mjjb{lnknm; ]///S ejamajx tjayml knyr bj rnk tj#

    x| |w| wxb Tjajoll fcnx|mfymlnk! { kngj jahx{|clngj {fyjh~ i{nxtln jof ltx{nrwfx{f bjwjaoln w|hxfon rxnil/ Jwj tx{nrwfx{foln cf of ina~ cfmy|#

    cfao mjc~olmfr|woj tx{nmf{~! yrb rn { y{nxjmlngj {fmxny~ tjaymli` tlnol

    a~bjw|i` w|hlnxfon y r|amj rn! mrxn oln rxfi ywngj i`fxfmrnx~ of jhi|c

    gx~oiln! mrxn frwj bjrx bj tjajolkongj jbhljxi|/ Clj! {fhfwf rj {kfwlymf

    ~olwnxyfaon! hn{ jhfw| {frnc cjof kn txn{norjwf kfmj rncfr| tlnol w oj#

    w|c xjbjwlym~/ Hf{ cfrnxlfjw baf xntnxr~fx~ {nytj~ Cfngj Wfb{lfyrfojwl tx{nmf{ yjwo| a~b{l tfclrfki|i` tljynoml a~bjwn a~h tlnwolml

    i{| {hljx| tjaymli`tlnol a~bjw|i` w xjb{fk~ w|bfonk w Ajob|oln w 6> x/

    [jrnk mylgl tlnol tjaymlnk tjb xnb/ Fbfcf @fxfyjwymlngj hb Cnxx|a| Wn

    Ylog w jtxfijwfol~ @fxxlnr C/ Tfwjwymlnk! f w|bfonk w 6

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    5/26>

    Fxr|m~ N/ Mjjb{lnknm knyr tlnxwy{ i`|hf txh jtly~ xntnxr~fx~ {nytj#

    ~ tjajolkongj/ Ofbclnc|! n knyr jo w|ilglnc { txfi| cfglyrnxymlnk or/ Eja#

    majx~ w tlnol tjajolkonk! oftlyfonk w Loyr|r~iln Elajajgll Tjaymlnk wn Wxji#

    fwl~ tjb mlnx~omlnc txje/ I{/ @nxofyf! mrxnk i{ bx~gf {fwlnxf ali{i|jmjj yr~ ~rwjxw {hlx rnmyrw tlnol tjajolko|i` w|mjo|wfo|i` tx{n{ x#

    o|i` w|mjofwiw! { cj{jnc ({n w{gab~ of kfmj b{lmli`ofgxf! mrxn

    y i{yrj olni{|rnaon, ytlyfo|i` { tji{rwnm bwlmjw|i`! w|y{~mfo|i` w

    yrjlymfi` `fobafx{| of xo|i` ti`ali` rfxgfi`! `fafi` rfxgjw|i`! hf{fxfi` l

    I{nxwjo|i` X|omfi` (ymfrfajgjwfo mjanmik r|i` w|bfwolirw tjylfbf hl#

    haljrnmf Loyr|r~r~,/ F~rjxmf {bfkn yjhln ytxfw! n rncfr oln {jyrf jtxfijwf#o| w|i{nxt~kij ({fhxfmj i`jh| fofal{| wfxyrw| c~{|i{onk jcfwlfo|i`

    tlnol,! y~gnx~ki mjor|o~fik r|i`n hfbf! bj i{ngj {fi`ifc|/ Ina! kfml

    yjhln ofmxnalf; elajajgli{of fofal{f rnmyrw tji`jb{i|i` { xntnxr~fx~ knbon#

    gj {nytj~ tjajolkongj! {jyrf w tnol {xnfal{jwfo|/ Bafrngj bfay{|i` mlam~

    ~wfg oln ofan| rxfmrjwf kfmj ~wfg tjancli{o|i` wjhni jcwljonk w|tj#

    wlnb{l= hb rj xfi{nk gwoln xneanmykn of cfxglonyln fxr|m~~ N/ Mjjb{lnknm/

    8

    Rnmyr| tljynonm! j mrx|i` h|f cjwf! y nancnornc m~ar~x| y{nxjmli`

    {ftnwon x{ny{ Tjafmw fcnx|mfymli`/ Jr rnb| xjhjrf i{|yrj elajajgli{of!

    ofwnr w tji{nol~ { fofal{ wfxyrw| cnajb|i{onk! cjn h| rxfmrjwfof {fan#

    bwln kfmj knbno {of tnwoj lyrjro|i` nrftw hfbf! mrxn tjwloo| h| j

    lan i`inc| w clfx bjhx{n tj{of m~ar~x! ejamajx! jh|i{fkn l {w|i{fkn of#

    y{|i` {f gxfoli hfbfolfcl r|t~ mjctanmyjwngj! lorngx~ki|cl tjyrfw| l

    cnrjb| hfbfwi{n xo|i` b|yi|talo of~mjw|i`/

    T|rf N/ Mjjb{lnknm; ij tlnwfk ofyl{f gxfoli: kfm: bafi{ngj:l y

    rj t|rfolf oln{clnxoln lyrjron! wfon! r|an n tx{| tjcji| fofal{| elajajgli{onk

    ofwnr knal ytxfwb{lc| wy{|yrmln cjalwn jbolnylnolf w {hljxfi` ejamajx|#

    yr|i{o|i`! { ejamajxnc clnkymlc wi{oln! l b|ytjo~ki fmr~fao|c yrfonc wln#

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    6/265

    b{| (antlnk x{ni; olnwlnb{|, j {xolijwfonk wyti{nyonk m~ar~x{n Tjafmw

    fcnx|mfymli`! oln ytjyh w tnol l tx{nmjo|w~kij! y{i{ngaoln of t|rfoln

    bx~gln l rx{niln! jbtjwlnb{ln/ Hj i rfm oftxfwb wlnc| j wyti{nyo|c

    ejamajx{n xjbjwlym tjajolko|i`! hbi|c olnknbojmxjroln! w|bfkn yl! olncfa#

    n y|ojolcnc li` m~ar~x|: Yi`ncfr c|anolf r|i` ytxfwfi` tx{nbyrfwlf yl

    {w|man ofyrt~kij; |k of Jhi{|oln! ilmj txfi~k! ym~tlfk yl wjm tfxf#

    ell jxf{ ali{o|i` yrjwfx{|y{n l {wl{mw! f tjy{~m~ki wfyongj xjbjwjb~!

    ylgfk gxnclfaoln bj w|mjo|wfolftjaymlngj ejamajx~= i{fync {f! mjx{|yrfki

    { TAA Ajr i{| Yr/ Hfrjxngj! jbwlnb{fk mxfk tx{jbmw! gb{ln jenx~kn lc yl

    rngj ejamajx~ bj mjajx~ l w|hjx~/ X{ni{ w r|c! n cfc| r~ bj i{|olnolf {tnwo|c yrnxnjr|tnc c|ajw|c/ F wli; wlnc| of tnwoj i{| xfi{nk w|bfkn

    yl ofc:

    Ij wlnc| ot/ j yfc|c Cf|c Wfb{l~ l kngj {nytjan (l rj t|rfoln y~y{#

    oln yrfwlf f~rjxmf,! j b{lnylrmfi` tjajolko|i` w|mjofwiw l {nytjw w xj#

    b{fk~ Yr/ M~hlfmf! {nytj~ Exfomf Wjkofxjwymlngj! Cfx|yl Bfr|! {nytj~

    Nb{lngj Haf{ji{|mf! Hjanyfwf Ojwfmf! F/ B{lfgw|! E/ Mclilmf! Cjxno|!{nytj~ Lymxf l wlna~! wlna~ loo|i`: J li` cojgjil wlfbi{| tjxnbolj efmr!

    n w yfc|c r|amj I`lifgj! kfm tjbfkn @nanof [ofolnimf#jtfrf8! lyrolnkn jmj#

    j 2444 (yli, jxgfol{fikl tjaymli`! { mrx|i` jahx{|clf i{ rj jxgfol{fikn j

    i`fxfmrnx{n m~ar~xfao|c! f b{lffaoj c~{|i{of! tljynomf! nyrxfbf! alrnxfr~xf

    jbgx|wfk w li` txjgxfcfi` xja wifan olntjanbol/ [ kfmli` xjbjwlym xnmx~#

    r~k yl jwl w|mjofwi|! bj kfmlnk mjomxnronk t~hali{ojil yl {wxfifk: W kf#

    mli` wfx~omfi`! jmjali{ojilfi` l y|r~fikfi` w|mjo~k ywn ~rwjx|: Kfmln tj#

    rx{nh| olcl mlnx~k l kfmln tjrx{nh| ywjli` jbhljxiw {fytjmfkfk: I{| |iln

    bfonk tlnol tjajolkonk mji{| yl wxf{ { knk w|mjofolnc of nyrxfb{ln! tlmolm~!

    hfomlniln! hfa~ i{| loonk lctxn{ln {jxgfol{jwfonk of inan bjhxji{|oon! bnwj#

    i|kon hb { loonkjmf{kl a~h rn wxf{ { knk nclyk of efafi` mrxnkmjawlnm { i`l#

    8

    @/ [ofolnimf#jtfrf! R`n E~oirljo je Uja~orfx|Fyyjilfrljoy lo fo Nr`oli Ijcc~olr| Tjajolf (I`lifgj62! xj{txfwf bjmrjxymf,= tjbfkn {f; K/ I`ffylyml!Tjajolf fcnx|mfymf/ Wyrt bj; W/ L/ R`jcfyEa/ [of#olniml! I`jt tjayml w N~xjtln l Fcnx|in/ Wfxy{fwf 6

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    7/267

    ifgjwymli` xj{gjol tjaymli` (hb yrfikl RU, ofgxfolnc of rfc i{| t|r:

    I{| rn ~rwjx| rn! f tx{|ofkcolnk olnmrxn { oli`! tjbangfk y{nxy{nk rxfoyclykl

    m~ar~xfaonk w mxgfi` tjajolko|i`: Of t|rfolf tjw|y{n cjof! b|ytjo~ki

    fmr~fao|c yrfonc wlnb{|! jbtjwlfbf gwoln `ltjrnr|i{oln! ij oln w|ma~i{f

    tnwonk bj{| txfwbjtjbjhlnyrwf/

    T|rfolf rn tfb| oln hn{ mj{nx|! w fxr|m~an Nw| Mjjb{lnknm inajwj

    tjclonc r ytxfw wlnan clnkyif {fkc~k hjwlnc! lyrjron baf mwfalelmfikl

    fofal{jwfo|i` tlnol! xj{wffolf of rncfr! ejamajx~ kfmj rfmlngj jxf{ wrx#

    ongj jhlng~ l w|mjx{|yrfolf ejamajx~/ Tx{|wj~kn f~rjxmf! cjn fm~xfr oln#

    {h|r tx{|bfro w jbolnylnol~ bj rnmyrw tjajolko|i`! bnelolik K/ Mx{|fojw#ymlngj {n YET! ylgf knbofm xwoln bj i|rjwfo|i` l w ololnky{|i` tx{nga#

    bfi` w|tjwlnb{l txje/ I{/ @nxofyf (O~xr! Jbxf,! w mrx|i` hfbfi{ tjyr~#

    a~kn cjb|elmfik tjkilf ejamajx~! tjy{nx{noln gj j rfmln ejxc|! kfm; fxgjo!

    mli{! jmjali{ojiljwn wlnxy{|ml! `fttnolog l lo/ [fyrfofwlfki yl ofb txjhan#

    cnc! i{| rnmyr| w|mjo|wfon tx{n{ Cfngj Wfb{lf y! i{| oln y e j a m a j #

    x n c ! oln cwl! w gx~oiln x{ni{|! fol rfm! fol oln! ij cjof xwoln bjhx{n{j| of mfxh rfm tnwonk b|ym~y|kojil rngj txjhanc~! kfm liln mjhlningj

    tji{~ilf b|tajcfikl/ Ofb r {f wfoln ytxfw ofan| yl { wlna~ w{gabw

    ghlnk {fyrfojwl/ ilank cwli! i`jb{l j xj{yrx{|goliln farnxofr|w|! wtl#

    yfonk b|ymxnroln w rnmyr fxr|m~~; i{| jwn nancnor| m~ar~x| fcnx|mfymli` Tj#

    afmw! mrxn hfbf f~rjxmf! y txjb~mrnc ejamajx~ xj{~clfongj kfmj tnwon

    cjcnorfaon xnfmikn of tnwon jmxnajon y|r~fikn! xnfmikn tjofbknbojyrmjwn!

    wytaon if|c gx~tjc! ejamajx~ tjkrngj kfmj ejxcf ytjorfoli{onk! ofr~xfaonk!

    olnofx{~ijonk! jx|glofaonk! rwxi{nk b{lffaojil y{nxjmli` cfy tjajolko|i`!

    i{| rn cfc| w r|c w|tfbm~ bj i{|olnolf { wrxo|c w|mjx{|yrfolnc ejam#

    ajx~! tx{nolnyljongj y{r~i{oln { xjb{lcngj mxfk~! f wli r{w/ ejamajx|{cnc:

    Tjkfwlf| yl k~ w tlclnoolirwln of~mjw|c w|tjwlnb{l of rno rncfr! i{yrj

    knbofm w yrjtol~ {h|r fxhlrxfao|c! f tx{n{ rj w ytjyh olnij ~txjy{i{jo|! ~yl#

    ~kin xj{yrx{|gf j ejamajx|yr|i{onk x{ni{|wlylrjil tjajolkonk/

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    8/260

    Oln ytxfwb{l| yl w jbolnylnol~ bj ytjni{nyrwf fcnx|mfymlngj afo#

    yjwfon olngb| jtloln j cfki|c oln~i`xjooln ofyrtl yrjtlnol~ yl tj#

    y{i{ngao|i` nclgxfi|ko|i` gx~t nroli{o|i` w knboj ytjlyrn! `jcjgnoli{on

    m~ar~xjwj ytjni{nyrwj= ytxfwb{l| yl xfi{nk tx{ntjwlnboln rfmli` elaj{j#

    ew! kfm @/ C/ Mfaano! mrx{| k~ mlamfb{lnylr afr rnc~ y~gnxjwfal tjwyrfoln w

    ^YF ywjlyrnk enbnxfikl gx~t nroli{o|i` l m~ar~xjw|i`/ B{lylfk! x{ni{|wliln!

    w y|r~fikl fcnx|mfymlnk cjof cwl j ijxf{ ylaolnky{|c r`n xlyn je ~ocna#

    rfhan nr`oliy9! ofwnr w w|tfbm~ ytjni{ojil olymj ojrjwfo|i` w `lnxfxi`ll

    nroli{onk/

    Bnolfrfmln yrf| yl ywngj xjb{fk~ fchlikwlna~ gx~t ofxjbjwjilj#w|i` ^YF! r|i` {wfy{i{f! mrxn oln anglr|c~k yl tx{jbmfcl { Cf|eajwnx/

    W|hlro| tjayml yjikjajg l {ofwif m~ar~x| fcnx|mfymlnk wlb{l w bnolfi`

    {hljxjwjil nroli{oj#ofxjbfw|i`! w r|c wlnajclaljojwnk Tjajoll fcnx|#

    mfymlnk! knbo { cjalwjil jhxjo| tx{nb olwna~ki|c! {fhki{|c baf wfxrj#

    il `~cfolyr|i{o|i`! jbb{lf|wfolnc tjronk! rjrfaonk i|wlal{fikl cfyjwnk;

    Efmr rno oln knyr {fgxjnolnc baf ytjni{oj#m~ar~xjwngj xj{wjk~ Fcnx|ml=tx{nilwoln! knyr {fhn{tlni{nolnc tx{nb nwja~ik w mlnx~om~ yfcjhki{ngj

    yfcjrongj r~c~ l cfyjwnk m~ar~x|2/

    Xj{wffki mwnyrln nroli{ojil jxf{ txjhancfr|m Tjajoll fcnx|mf#

    ymlnk {ofo| nrojgxfe tjwlfbf! l bfwolnky{ nclgxfik ini`jwfj lonxi|kon

    rx{|cfoln yl yrfxnk! w|olnyljonk { mxfk~ rxfb|ikl (gwoln w jtfxil~ j jxgfol#

    {fik r|t~ tfxfelfaongj,! w jyrfroli` afrfi` ofrjclfyr cjof cwl { ijxf{

    wlmy{|c tx{nmjofolnc j wlfbjc|c! xneanmy|ko|c jbofkb|wfol~ ylnhln!

    wfyo|i` mjx{nol! j w{xfyrfkink b~cln { `lyrjx|i{ongj xjbjwjb~! f b{lnkn yl

    rfm gwoln {f ytxfw wlfbjcnk b{lffaojil xntxn{norforw ofkojwy{nk! tj#

    wjknoonk gx~t| nclgxforw tji`jb{i|i` tx{nbn wy{|yrmlc {n xjbjwlym lo#

    rnalgnoimli`/ Jmf{~kn yl tly{n n rxfb|ikn m~ar~x| a~bjwnk y olncfa oln#

    9

    K/ H~xy{rf! M~ar~xf a~bjwfm~ar~xf cfyjwf ]w;S Txjhanc| ~i{nyrolirwf w m~ar~x{n/ Tjxfbolm b{lffi{f m~ar~#x|! Ox 82/ Wfxy{fwf 6

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    9/26

    /

    Ejamajx|{c jbgx|wf olnwrtalwln k f m xja w |il~ Tjajoll fcnx|#

    mfymlnk l knyr tnwo ejxc mjorfmr~ { mxfknc xjb{loo|c! i`j oln knb|o l

    ofkwfolnky{ {ftnwon! knal w{l tjb ~wfg r ofkofr~xfaolnky{ ejxc mjo#

    rfmr~ { xjbfmfcl! kfm knyr alyr (anmr~xf ~bjyrtoljongj cl tjmfongj tfmlnr~

    alyrw nclgxforw! mrxn w y t i { n o l n oft|wfk { ^YF bj mxfk~! tx{n#

    mjo~kn! n {fwlnxfk jon oln colnk efyi|o~kingj cfrnxlf~ k{|mjwngj l m~ar~#xjwngj jb alyrw t~halmjwfo|i` tx{n{ W/O l C/ M~aw= i{| mrj hfbf rn

    wyti{nyon alyr|:,/ Ejamajx|{c! knbno { nancnorw m~ar~x| cfyjwnk! xj{wlkf

    yl w if|c i|wlal{jwfo|c l yrni`oli|{jwfo|c wlniln! cjof rnb| cwl

    rfmn l j ejamajx|{cln nclgxfi|ko|c/ Ejamajx|yr|i{on{nytj| tjajolkon w

    xjb{fk~ M~kfwlfmw! Mxfmjwlfmw i{| Tjb`faf bjyrfxi{fk tjajolkonk

    wlbjwol jmxnajongj r|t~ tx{n| nyrnr|i{o|i` l jmxnajonk tjxikl w{x~y{nolf!

    jbtjwlfbfk of lyrolnkin rfc {ftjrx{nhjwfoln of wrml ynor|cnorfaoj#tfrxlj#

    r|i{on l i`j wlnan kn wln {ftnwon rfmn { tjnr|m r|tjwj fcnx|mfy#

    mlngj y`jw h~ylonyy!oln cjof li` tx{niln rxfil { tjaf wlb{nolf/

    [clnx{fc knbofm (c/lo/, bj mjoyrfrfikl! n oln ofan| tx{ninolf xjal

    ejamajx|{c~ l rj {fxwoj ejamajx|{c~ nclgxfi|kongj! kfm l lctjxrjwfongj

    { Tjayml (Cf{jwy{n! aym, w my{rfrjwfol~ wlfbjcjil nroli{onk tx{n#

    > K/ H~xy{rf! jt/ ilr/! y/ 9

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    10/2664

    ilro|i`! olnlornalgnoimli` (f rfmln bjclo~k, cfy tjajolko|i` l oln ofan| {

    efmr~ tjt~afxojil w|xjhw intnaljwymli` wxb y{nxjmli` ofwnr mxgw tj#

    ajolko|i` w|ilgo bfanmj lbi|i` l gnonxfao|i` woljymw/ Lofi{nk cwli!

    i`jb{l j rj! n tfrx{i of Tjajol! knk m~ar~x! ejamajx! |iln tjtx{n{ ejamaj#

    x|{c! cjnc| ~kx{n jhxf{ {h|r i{|yr| l mafxjwo|! f wli tjbnkx{fo|! l rj

    olnmjolni{oln bafrngj! n `~cfolyr|mf tjangf rfmn l of mjctalmjwfol~ x{ni{|

    txjyr|i`/ Rj! ij fbon! h|y{i{inl mjajxjwn! mfb| i`roln m~tl! of rj! ij|#

    wn! x|rcli{on! hfxwon l ng{jr|i{on mfb| i`roln tjtfrx{|/ Jr wy{namln

    ejamajx|{c| w rfcrnky{|i` wfx~omfi` tjrxfmrjwf cjof ij ofkw|nk kfmj

    tnwon {nworx{on y|chjan! frx|h~r| tx{|ofanojil bj ywjli`! mrxn rj frx|#h~r| kfmj n wfoln hfxb{lnk {nworx{on ol wnworx{on frwj bfk yl

    w|clnol l {fyrtl loo|cl/

    [clnx{fc rfmn bj rngj! n oln ofan| tx{ninolf wt|w~ lornalgnoikl

    tjajolkonk ({ w|krmlnc myl|! fan rj jbxho| xj{b{lf, of tjajolkon cfy|! oli

    oln ~kc~ki! x{ni{ kfyof! w|ylmjc rnkn lornalgnoikl tjbnkcjwfo|c of x{ni{

    ytxfw|! j mrxnk h|f cjwf= ytxfwf rf knyr w lyrjiln wytaof jh~ gx~tjc/Jyrxjoln! {n w{gab~ of w|xfo l ofylafki yl yntfxfik xjbjwlym lornal#

    gnoimli` jb tjajolko|i` xjbjwlym i`jtymj#xjhjroli{|i`5! ofan| xj{wff

    mwnyrl wljbink xjal lornalgnoikl tjajolkonk= rx{nhf of rj tfrx{| w mfrngjxlfi

    wly`e~a r`lomlog/

    W|cjwon y w r|c w{gab{ln woljyml { cfrnxlfw yrfxy{|i` l oj#

    w|i` gxjcfb{jo|i` jb afr tx{n{ yjikjajgl! mrxf! gjb{l yl tjbmxnal! cf

    kfm bjrb ofkwlmy{n {fy~gl w hfbfol~ |ilf l jxgfol{fikl gx~t nclgxfi|ko|i`/

    W r|cn I`lifgj! w mrx|c b{lff Cf| Wfb{lj! f mrxn yrfojwl knboj { ofk#

    wlmy{|i` ym~tlym tjajolko|i` w Yrfofi`! yrwlnxb{f yl {~tno| hxfm {flornxn#

    yjwfolf tjaym m~ar~x of ~olwnxy|rnrfi` l rj xwoln {n yrxjo| yr~bnorw tja#

    ymlngj tji`jb{nolf! hxfm {flornxnyjwfolf ~olwnxy|rnimlcl anmrjxfrfcl k{|mf

    5 Tjx/ Ali{on w|tjwlnb{l w rnk ytxfwln i|rjwfon tx{n{ I`ffylymlngj! Tjajolf! jt/ ilr/

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    11/2666

    tjaymlngj7! ij knyr! h| cjn! tjrwlnxb{nolnc {ofo|i` rn{ (J/ @fobalo! O/ Gaf#

    {nx, j {filnxfol~ yl w wfx~omfi` |ilf nclgxfi|kongj wlfbjcjil nroli{onk

    w bx~glc tjmjanol~ (tx{|h|y{ {f wy{nam ino i`in yl ~rjyfcl { ojw|c

    jrji{nolnc, l knk jbxfb{fol~ w ofyrto|i`= tjw|y{n woljyml cjg w b~nkclnx{n bjr|i{| bx~glngj tjmjanolf 9>#r|yli{onk nclgxfikl tji`jb{nolf lornal#

    gnoimlngj { jmxny~ LL wjko| wlfrjwnk/

    Gjon b{lnj f~rjxyrwf Fcnx|mfolof R`jcfyf l Tjafmf [ofolnimlngj0

    bjyrfxi{f wlna~ `lyrjx|i{o|i` bfo|i` j rxfb|i|ko|c jtjx{n yrfwlfo|c tx{n{

    nclgxfi|kon cfy| tx{|h|wfki|c { Tjayml knbojyrmjc tji`jbolf lornalgnoi#

    mlngj! w|mf{~ki|c fytlxfikn tx{|wbi{n/ Rxfb|i|ko| xj{bwlm! h| olnx{nitx{ntf clb{| tjajolko|cl cfyfcl f tjajolko lornalgnoik! oln~cln#

    kroj {ofan{lnolf wytaongj k{|mf (tx{| tnwonk wlfbjcjil wytao|i`

    lornxnyw, ~rx{|c~kn yl rfc bj bolf b{lylnky{ngj/ Xnafikn wyti{nyon cwl

    ot/ j y{i{ngaonk oln~eojil! { kfm efxcnx{| tjaymlngj tji`jb{nolf! {fclny{#

    m~ki| cfn jyfb|! tfrx{ of lornalgnorw tjajolko|i` { b~|i` clfyr fcnx|#

    mfymli` l tjbnkcjwfon tx{n{ oli` txh| ofwl{folf mjorfmrw= of{|wf ylli` rfc @lg` Tjaly` l {fx{~if lc fxnalglkoj! jh~b jh|i{fkjw nri/ Wytaon

    {fhfw| mji{ yl mjoealmrfcl l olngx{ni{ojilfcl! i`jilf knboji{noln {f#

    ~wf| bf yl! n jhln gx~t| ago bj ylnhln! bjy{~m~ki yl wytao|i` tj#

    mxnwlnyrw l tjbjhongj y|yrnc~ tjbyrfwjw|i` wfxrjil/ L knbol! l bx~b{|

    i`i! h| Tjafi| clnal kfm ofkanty{ jtlol ]!//SW/ L/ R`jcfyEa/ [ofolniml! I`jt tjayml w N~xjtln l Fcnx|in! r/ LU! jt/ ilr/< [/ Mjcjxjwyml! Jorfx|kymln Mfy{~h| l li` tljolnx{|! Tjcnxfolf 6! y/ 7/64 Y/ Ojwfmjwyml! Tjajolf i`lifgjwymf! jt/ ilr/

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    12/2668

    jtfrf66i{| K/ I`ffylyml! mrx| tjbnkc~ki txjhanc Tjajoll tjbrx{|c~kn

    wfyo rn{ { 6

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    13/2669

    Rjo |il~ of nclgxfikl ofbfk cfy|! mrxn w ywnk txjwnolnoikl y cfyf#

    cl tanhnkymlcl; tjrjcmjwln i`jtw! hlnbjr| wlnkymlnk l clnkymlnk! tx{|h|#

    y{w { cf|i` clfyrni{nm l nomafw xjhjroli{|i` wlnamli` clfyr/ Jol bj

    b{l yrfojwl j i`fxfmrnx{n l jhali{~ tjbyrfwjwngj rx{jo~ m~ar~x| tjajolkonk/

    Jol rj hjwlnc! r|an ytjorfoli{oln! ij wlfbjcln! yrwjx{|al xfc| jxgf#

    ol{fi|kon gx~tjwngj |ilf of jhi{|oln! w if| y{nxng loyr|r~ikl ytjni{#

    o|i`! hbi|i` bn efirj loyr|r~ikfcl m~ar~xjw|cl! mrxn yrfojwl| l ilgan

    kny{i{n yrfojwly~l gnonxly!i`j hfxb{j olnknbojmxjroln olnbjymjof lclrf#

    ik! ofclfyrm w{jxw w|olnyljo|i` {n wyl! cf|i` clfyrni{nm i{| jyfb xj#

    hjroli{|i` w yrfx|c mxfk~/ Tji{|ofal {w|man jb ymfbnm of h~bjw tfxfell lwjm tfxfelkongj inorx~c jxgfol{jwfal ywjkn |iln/ Wfxrj tx{| r|c {f~wf#

    |! l w wfx~omfi` nclgxfi|ko|i`tjmf{~kn rj bjhx{n alrnxfr~xf yjikjajgli{#

    of tfxfelf jbgx|wf xja olntjxwofoln wlmy{ l wfolnky{ ol rj cf (clfj,

    clnkyin w Tjayin= e~omikjo~kn of jhi{|oln kfmj jbtjwlnbolm tjaymlnk jmjal#

    i|69/ R|amj w w|krmjw|i` w|tfbmfi` inorx~c tfxfelkon tx{ngx|wfj mjom~#

    xnoik m~ar~xfao { inorx~c wlnimlc! kfmlc knyr {wl{nm i{| jxgfol{fikf tjaj#olkof/ Rno jyrfrol w xfcfi` {fyfb| l wlam y|r|! l jwif iff y|r~jwf yl

    {xny{r {w|man w tjhal~ tfxfell! rk/ of rnxnoln jmjali| (tx{|tjclof rj rxji`

    ~mfb mjil bwx w xfcfi` rxfb|i|konk tjaymlnk yrx~mr~x| wlnkymlnk,/ M~ar~#

    xf tjbyrfwjw|i` cfy tjajolko|i` xj{wlkf yl tjofbrj wymfc| of mlamf

    kny{i{n loyr|r~ikl w jtfxil~ j rxfb|i|ko mjoinorxfik wjm txjhancw

    ty|i`jajgll |ilf xjb{loongj l gx~tjwngj! j rn yrx~mr~x|! mrxn kfmj |wj

    tx{|tjclofk tjaymln yylnb{rwf! f mrxn kfm yl yrwlnxb{f62w wfx~omfi`

    fcnx|mfymli` y ofbfa w tnol |wjron (f wli m~ar~xjwj# l ejamajxjrwxi{n,!

    w jtfxil~ j w|olnyljon {n Yrfxngj mxfk~! w{jxjwfon of x|r~fan wlnkymlc!

    tx{nbclnkymlc! {fyfb| ywjlyrngj tfxafcnorfxongj ejxcfal{c~ wxf{ { kngj

    jx|glofao rnxclojajgl l k{|mlnc6>! (knyr rj txfwln x|r~f,! w jtfxil~ j tx{nk#

    69

    W/ L/ R`jcfyEa/ [ofolniml! I`jt tjayml! jt/ ilr/! r/ U; Jxgfol{fikf l bn{jxgfol{fikf w Fcnx|in! y/ 90/62 K/ I`ffylyml! Tjajolf fcnx|mfymf! jt/ ilr/! y/ 86/6> W/ L/ R`jcfyEa/ [ofolniml! jt/ ilr/! r/ U! y/ 7>/

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    14/2662

    rn {n xjbjwlym wlnkymli`! cfjclfyrni{mjw|i` l xjhjroli{|i` {fyfb| yjalbfx#

    ojil gx~tjwnk/

    W tlnxwy{|c x{b{ln {fwy{n r~ i`jb{l j {fhn{tlni{noln lornxnyw

    w f y o n k gx~t|! f bjtlnxj tolnk nwnor~faoln lornxnyw tjaymli` i{|

    fcnx|mfymli`= ofyl#ywjl of nclgxfikl rj tx{nbn wy{|yrmlc i{jomjwln

    bfonk ytjni{ojil tjajolkonk! bjtlnxj w bfay{nk mjankojil xjbfi| {fclny{m~#

    ki| bjx{ni{n Wly| l Jbx| hb wytjh|wfrnan mxfk~ xj{ilgfkingj yl cl#

    b{| Frafor|mlnc l Tfi|elmlnc/ I`jb{l tx{nrj j {fi`jwfoln rngj clolc~c

    ytkojil! j mrx|c rfm wlnan tly{ f~rjx{| I`jtf tjaymlngj! fi{mjawlnm

    ytkoj rf w wfx~omfi` jhi{|olfo|i` olgb| oln h|f rfm bjymjoff! kfm wy|r~fikfi` w{jxjw|i`! tjaymli`/ Rwjx{in yl of nclgxfikl gx~t| w tj#

    xwofol~ { tjaymlcl w{jxifcl oln h|| hjwlnc! gb| oln cjg|! gx~tfcl

    yfcjw|yrfxi{fao|cl! j i{|c bni|bjwf| w tlnxwy{|c x{b{ln wfx~oml nmj#

    ojcli{on! ofx{~ifkin mjolni{oj i{yrngj w|i`jb{nolf { {nworx{ gx~t|

    ({f i`anhnc,! ij tjilgfj {f yjh ijxf{ y{nxy{n l ghy{n mjorfmr| { i|#

    wlal{fik ojwngj r|t~! f h|j c~ylfj hjwlnc h| rjanxjwfon tx{n{i{jomw gx~t|! oln hbi rxfmrjwfon kfmj {bxfbf knk lornxnyw/ Ymblob!

    knal tjxwo~knc| r wfoln y|r~fik { w{jxnctjaymlc! jmfn yl! n rfmn

    w wfx~omfi` xjb{lc|i` (rxfb|i|kof wln, rjanxjwfonh|j w|i`jb{noln tj#

    y{i{ngao|i` knbojyrnm of {nworx{ gx~t|! {ftnwolfkin gx~tln bjt|w ojwlo!

    tjy{nx{fkin rnb| mfof loejxcfikl! ij oln h|j ytxfw hn{ {ofi{nolf/

    Wy{|yrmln rn i{|oolml hfxb{j tjwlnx{i`jwoln r~rfk {fx|yjwfon bn#

    i|bjwf| l w bfay{|c ilg~ {ftnwon bni|b~k (rxfmr~k rn ~wfgl! tx{|tjc#

    olkc|! kfmj ~wfgl gwoln `ltjrnr|i{on, j {ofmjclr|i` wxi{ wfx~omfi` bj

    xj{wlkfolf e j a m a j x ~ ynoy~ yrxlirnkfmj ejxc| wfyonk! jx|glofaonk m~ar~x|

    y{nxjmli` cfy tjajolko|i`/ Jbbjaof! f wli ofkhfxb{lnk f~rnor|i{of! ytjorf#

    oli{of m~ar~xf fcnx|mfymli` Tjafmw{ofkb~kn bjymjof tj|wm baf ywngj

    xj{wjk~ w ali{o|i` tfxfelfao|i`! {wl{mjw|i`! fan {fwy{n g x ~ t j w | i `

    i{| w xfcfi` gx~t| hfomlnrfi` bjhxji{|oo|i`! hfafi`! tlmolmfi` lrt/! mr#

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    15/266>

    x|i` gnonfajglf rmwl kny{i{n w tjaymlnk rxfb|ikl enyr|ow a~bjw|i` i{| wlbj#

    wlym kfxcfxi{oj#jbt~yrjw|i`/ Cfj j r|i` ytxfwfi` wlnc| (i`jb{l ilgan j

    my{rfr| m~ar~x| tjajolkonk! tjwrx{c| wli xf{ kny{i{n,= tjb ~wfg ofan|

    w{l rfmn ynrml ajmfao|i` tlyc! tlyncnm! gf{nrnm tjajolko|i` l mjatjxrjwfon

    tx{n{ oln rxnil! mxjolml tfxfelfaon! {wl{mjwn l lo/

    Tji{rmjwj! w tlnxwy{|i` yrfblfi` jxgfol{fikl gx~t tjajolko|i`! of

    tnwojkfm tly{n i|rjwfo| w|nk hfbfi{tlnxwy{jtafojw xja jbgx|wfj

    jwj lonxi|kon! w|olmfkin { r|tjwj i`jtymj#xjhjroli{ngj mjoynxwfr|{c~

    (w tj{|r|wo|c {ofi{nol~ rngj yjwf,! rx{|cfoln yl rxfb|ikl w|kiljwnk= b{l#

    ylfk! of tnwoj! wlnan knbojyrnm xntxn{nor~ki|i` tjy{i{ngaon gx~t|! ofwnrolnlornalgnorw! tx{nkfwlf ymjooj bj xne anmy|kongj jbofkb|wfolf

    wfyo|i` mjx{nol i{| nroli{onk anglr|cfikl/ ([f~wfc| tx{| jmf{kl! n mjo#

    yrx~jwfoln bx{nw gnonfajgli{o|i` h|j {w|man bjcno tfow l lornalgnoikl

    yrfxngj r|t~,/ W w|tfbm~ gx~t xntxn{nor~ki|i` ytjni{ojil tjajolkon tjb#

    yrfwjw|c xbnc wlnb{| `lyrjx|i{onk l gnonfajgli{onk h|f {fwy{n l knyr

    mxjolmf tfxfelfaof a~h {wl{mjwf! w mrxnk of tafo tlnxwy{| w|y~wfk yl{fwy{n ytxfw| ajmfaon

    65/

    [fyrfofwlfki yl rnb| ofb r|cl txjhancfcl! ofan| tfclrf tx{nbn

    wy{|yrmlc j r|c! n of Tjajol! knk |iln l m~ar~x rx{nhf tfrx{n tjtx{n{ tx|#

    {cfr |ilf gx~tjwngj! kngj ty|i`jajgl l kngj yjikjajgl/ Rx{nhf wli hxf

    tjb ~wfg! n tx{nymjm bj c|anolf xneanmy|kongj w mfrngjxlfi` gx~t| nroli{#

    onk |kink w wfx~omfi` nclgxfikl oln cjn jbh| yl ofgan! { bolf of b{ln l

    tx{| tjcji| rfmli` i{fxjb{lnkymli` xbnm! kfmejamajx|{c i{| cfgli{#

    onjbb{lf|wfoln knbojyrnm { mxgw lornalgnoimli`/ Lofi{nk w {wl{m~ { r|c

    y{nx{nk ytjkx{n w|tfbf of mwnyrl mjor|o~fikl a~bjw|i` wfxrjil rxfb|#

    ikl ofxjbjwnk! li` rxfoytjojwfoln w ojwn wfx~oml/ Y{nx{nk rj {ofi{|

    ~w{gabolfki c/lo/ wy{namln ymjctalmjwfolf! jtjx| yrfwlfon tx{n{ ojwn xj#

    bjwlymj/ Rfm wli hfbfki xntnxr~fx tlnwfmw tjajolko|i` mwnyrl wr#

    65

    Lhlbnc! r/ U! y/ >6 l o/

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    16/2665

    talwngj cnrjbjajgli{oln tjb{lf~ of ejamajx l ejamajx|{cofanfjh| xf#

    i{nk tjclo/

    [ i{fync w rxfb|i|ko|! w|olnyljo| { mxfk~ mjoynxwfr|{c i`jtymj#

    xjhjroli{| c~ylf {ofan yl w bnenoy|wln! f tjrx{nhf yrfx|i` wfxrjilc o l n k o f r f x i { | w f l c o l n k j m x n a j o f 67 ] t j b m x / C / W/S/ [f#

    bni|bjwf| j r|c tj{f jenoy|wo xja ojwnk! fcnx|mfymlnk i|wlal{fikl! {

    mrx mjorfmr| h|| oln~olmoljon l oln~yrfooln {wlnajmxjrolf| yl rfmln i{|o#

    olml! kfm; {ftjclofoln! ijxf{ ylaolnky{n tji{~iln olnym~rni{ojil! f ofwnr

    tnwonk clny{ojil w ojwnk y|r~fikl yrfx|i`! bjhx|i` wfxrjil/ Ijxf{

    wlmy{ xja {fi{|ofkjbgx|wf i{|oolml bn{lorngx~kin (m~ar~xjwj! ytjni{#oln! ncjikjofaoln, gx~t| tjajolkon! kfmmjawlnm nclgxfor {fwy{n knyr l tj{jyrfkn

    { {fyfb| lyrjr ytjni{o60/ Ofyrt~kn oln~i`xjoof ynanmikf rxnil m~ar~xj#

    w|i`! tnwon nancnor| rxfb|ikl {jyrfk {fg~hljon! tjkfwlfk yl w li` clnkyin

    loon= cfc| r~ bj i{|olnolf { mafy|i{o forxjtjajgli{o y|r~fik {clfo| m~ar~#

    xjwnk/Jtnx~ki k{|mlnc wyti{nyonk yjikjajgll tjwlnc|! l w jbolnylnol~

    bj tx{nilro|i` cfy tjajolko|i` {fi`jwfon {jyrfk wil kny{i{n mx|rnxlflbnor|elmfikl(rk/ ~wlfbfclfowl { tx{jbmfcl tj{jyrf|cl w yrfx|c mxfk~,!

    ofrjclfyr wlnan {clnolj yl w rx{nilc! i{wfxr|c tjmjanol~ nclgxfikl w b{ln#

    b{loln r{w/ wymfolmw lbnor|elmfikl; gx~tf of ym~rnm olnjb{jwo|i` mjorfm#

    rw { jhi i|wlal{fik l loo|cl nroli{oln gx~tfcl wi`jb{l w tjylfbfoln tnw#

    o|i` ojw|i` y|chjal! frx|h~rw! i{ yrfx|i` ji{|wliln {frx{|c~ki6

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    17/2667

    Txhjwfnc w|nk xfi{nk w | j h x f { l yjhln ol ilan {fx|yjwf jh#

    y{fx|! w mrx|i` cjn ywjk rwxi{j xj{wlkf Cf| Wfb{lj (l lool tjajolkol

    w|mjofwi|,! kfm xwoln txhjwfnc w|jhxf{l yjhln of r|an! of lan knyr rj

    cjalwn t~hali{oj! bj kfmlnk yl {wxfif/ Txhjwfnc hfxb{j tjwlnx{#

    i`jwolnwymf{f of rn nancnor|! mrxn ~cjalwl| xj{wk l ng{|yrnoik m~a#

    r~x| y{nxjmli` cfy tjajolko|i`! bjtxjwfb{l| bj tjwyrfolf wfyongj! jyjhal#

    wngj ejamajx~ nclgxforw/ Oln i`ilfnc ofrjclfyr! rx{nhf rj tjbmxnal! lct~#

    rjwf! l w r|i`n y{nxjmli` cfyfi` tjajolko|i` (64 bj 68 claljow&, tji{~#

    iln tjaymjil l wl{w { mxfknc tx{jbmw oln lyrolnkn/ Lyrolnkn olnwrtalwln!

    knyr rj knbofm hfxb{j ytni|eli{on tji{~iln tjaymjil! tji{jon ofki{ilnk {hfxb{j jx|glofao wlnb{ of rncfr yrfxngj mxfk~/ Wfxrj w {wl{m~ { r|c tx{|#

    rji{| {ofmjclr yinom { mfyjwngj elac~Mji`fk fahj x{~!i|rjwfo w cln#

    yli{olm~ Mloj(ox 0! y/ 6>,! w mrxnk xjbfm {{f jinfo~ cwl bj tx{|h|y{f {

    Tjayml! n oln cf oli tx{nilwmj x{bjwl w Tjayin! r|amj bafi{ngj bjt~y{i{f

    yl mjc~olyrw bj wfb{|:

    Wlmy{j jhynxwfikl yjikjajgli{o|i` h|f k~ j r|c cjwf mfb{lnofilym of w{xjyr {flornxnyjwfolf yrfx|c mxfknc w rx{nilc! i{wfxr|c tjmjan#

    ol~ nclgxforw/ Txfwlbjwj tjw|y{f w|olmf knbofmjwj r|an { bnolf bj

    ~cjiolnolf yl w tji{~il~ wfyonk `lyrjx|i{onk nroli{ojil! ij i`jilf w|#

    gabf rj of tfxfbjmy { i`il ~cjiolnolf yl w tji{~il~ wfyonk fcnx|mf#

    ymjil= txfwlbjwj rf knyr ywjlyr xnfmik of bjclo~kin w ^YF w y{nxj#

    mlnk jtloll t~hali{onk ~rjyfclfolnfcnx|mfymjil{ tjkilnc fogajyfymj#

    il84/

    Knbo|c { ofkwfolnky{|i` ma~i{|bj tj{ofolf wlfbjcjil `lyrjx|i{#

    onk! ytjni{onk! nroli{onk! ofxjbjwnk tx{nilro|i` x{ny{ Tjafmw fcnx|mfy#

    mli` knyr e j a m a j x ( f oln; ejamajx|{c&, rwjx{jo| tx{n{ li` ytjni{ojil l

    y{nx{nk li` m~ar~xf= ofanfjh| wli ejamajx rno l m~ar~x { {fi`jwfolnc

    84 F/ Hxjnm! a{fi| w Rnpfyln/ Xnafikn j ofkyrfxy{|i` tjaymli` jyfbfi w Yrfofi` [knboji{jo|i` Fcnx|ml/Wfxy{fwf 6

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    18/26

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    19/266/

    Txjiny jxgfol{fikl {fi`jwf k{|mjw|i` Tjafmw fcnx|mfymli`

    tx{nhlngf! ofan| yb{l! wy{b{ln l {fwy{n w ytjyh {haljo|! oln{fanoln jb

    clnkyif li` ojwngj jylnbanolf l oln{fanoln jb tx{|ofanojil bj gx~t| blf#

    anmrjajgli{onk/ Hfbfi{ k{|mf a{fmw rnmyfymli`! jtly~ki {kfwlymj hlalogwl#

    {c~! mfb{ln y{i{ngao| ofilym of jbilymfki| ywn tlroj of k{|m~ nclgxfo#rw txjiny {ftjclofolf! txjwfb{i| bj tjwyrfwfolf ofkxj{cflry{|i` mfanm

    k{|mjw|i`! mrxn i`j tx{| tjcji| tjaymli` w|xf{w ~rwjx{jon xf

    tjaymln (mxfkjwn, tji{~iln ojxc| k{|mjwnk! ij wlbf kfymxfwj w rnmyrfi`

    tlnol tjajolko|i`/ [ftjclofoln ~frwlf nmytfoyk yw foglnaymli`/ Tx{|#

    i{|o| lowf{kl foglnay{i{|{o| y {xny{r ghy{n; oln{ofkjcj jbtjwlnbolmf

    tjaymlngj anolyrwj ~c|yjwn! jtjxr~ol{c k{|mjw|! ywjlyrn w|gjboli#rwj/

    J w{gabonk xwojwfb{n k{|mjwnk cwl cjof knb|oln w jboln#

    ylnol~ bj yrfxy{ngj tjmjanolf! ij w|xff yl {xny{r b{lwoln! hj ot/ tx{n{ ~|#

    iln w|xf{~ ({wxjr~, tjaymlngj l kngj foglnaymlngj jbtjwlnbolmf w knbo|c l

    r|c yfc|c {bfol~/ E/ A|xf {wxfif tjofbrj ~wfg! l fmrjc cjw| rjwfx{|y{|

    ofki{ilnk wlfbjcj {ftj|i{n! i{ngj w|xf{nc tjtx{nb{foln yjwf {ftj#

    |i{jongj tf~{ hb ynxl tx{|lcmw (Wkni`falc| of rf! of rfytlbnk,/

    Tjwlfbf rn! n w rxfmiln ~|wfolf k{|mf foglnaymlngj jbwj|wfoln yl bj

    yjwolirwf tjaymlngj knyr ytjxfb|i{on (ij xwolntjrwlnxb{fk rnmyr| fo#

    glnaymln w xntnxr~fx{n {nytjw tjajolko|i`,! h| bjk bj woljym~! n K{|m

    8> W/ L/ R`jcfyEa/ [ofolniml! I`jt tjayml! jt/ ilr/! R/ U! y/ 66/

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    22/2688

    tjayml ijxf{ hfxb{lnk ~angf foglnay{i{|oln! wytjcfgfonk tx{n{ fgxny|wo l

    frxfmi|ko x{ni{|wlyrj fcnx|mfym85/

    Yafwlyrf {fi`jboljolnclniml! B/ Janyi`! hfbfki cjw nclgxforw {

    Tjayml! {wxfif { mjanl ~wfg of nmytfoyk jhingj of{nwolirwf l rnxclojajgll

    rni`oli{onk! of {kfwlymj b|wnxgnoikl anmy|mfaonk! tjbfkn rfmn ali{on tx{|mfb|

    ejonr|i{onk y~hyr|r~ikl w k{|m~ foglnaymlc87 (l rn txjiny| jb{wlnxilnbaf tln

    tjajolkof,/ Oln hn{ wt|w~ of k{|m Tjajoll tj{jyrfk rfmn knk mjorfmr| { lo#

    o|cl nroli{o|cl gx~tfcl nclgxfi|ko|cl of rnxnoln Yrfow [knboji{jo|i`/

    K{|m Tjajoll knyr mjchlofikxwoln {clnoo l b|ofcli{o! kfm knk m~ar~xf=

    ~i{nyrolirwj knbojyrnm w y|yrncln ta~xfalyr|i{o|c m~ar~xjwj rwjx{| olnkfmjb|ofcli{on tjan jxgfol{fikl {fi`jwf k{|mjw|i` baf lob|wlb~~c a~b{mln#

    gj80/

    Ofwnr ofkhfxb{lnk afmjoli{on l tjwlnx{i`jwon ~wfgl of rncfr k{|mf

    ytjni{nyrwf tjaymj#fcnx|mfymlngj! kfm l wi{nolnky{nbjr|i{in jxgfol{f#

    ikl tjaymli` ytjni{ojil nclgxfi|ko|i`! ymfolfk bj woljym~! n olgb{ln i`|#

    hf! tj{f rxfb|i|ko yrx~mr~x wlnkym! oln wlbf rfm mafxjwoln l kfyoj w{fknc#o|i` ~wfx~omjwf clb{| yrx~mr~x ytjni{o! k{|mlnc l tjy{i{ngao|c

    nancnorfcl yrx~mr~x| ytjni{onk/ Ytjni{oj tjajolkof yrfojwl jbxho ytnni`

    ijcc~olr|! b|ytjo~ki yjhln r|amj wfilw|c xntnxr~fxnc k{|mjw|c!

    tjwyrf|c w jtfxil~ j tnwlno tjx{bnm ytjni{o| l fb m~ar~xjw|= {fi`j#

    wfolf k{|mjwn y r~{wlnxilfbafo|c jbhlilnc {fi`jwf m~ar~xjw|i`/ Rjrn

    hfbfolf wyti{nyonk m~ar~x| l ejamajx~ tjajolkongj c~y{ {ofan cjion jtfx#

    iln w yjalbo|i` yr~blfi` ofb wyti{nyo|c k{|mlnc cwljo|c Tjajoll! tx{|

    85 E/ A|xf!K{|m Tjafmw w ofkyrfxy{|i` jyfbfi` tjaymli` w Yrfofi` [knboji{jo|i`/ [fxfoln aymln! Mfrj#wlin 6! {/ 8! y/ >59>55/ I|r~k of tjbyrfwln tx{nbx~m~ w mylin Hxjmf! a{fi| w Rnpfyln! jt/ ilr/! y/897/87

    B/ Janyi`! R`n Wnyr Yafuli Afog~fgny lo Rnpfy wlr` Ytnilfa Xnefxb rj Yjxhlfo lo Ynxhlo! Ann Ij~orx| ]w;S

    Rnpfy Yr~blny lo Hlalog~falyc! Ytfoly`! Exnoi`! Gnxcfo! I{ni`! Tjaly`! Yjxhlfo fob Ojxwnglfo lo r`n Yj~r`#

    wnyr! nblrnb h| Ganoo G/ Glahnxr! Wfarnx bn Gx~|ronx ~ Ij/! Hnxalo 696>7/ Tx{nbx~mjwfo| exfgcnorw mylin Hxjmf! a{fi| w Rnpfyln! jt/ ilr/! y/ 890829/80 F/ Tljrxjwyml! C/ [lmjwyml![xolijwfoln k{|mjwn f yrx~mr~xf ytjni{of/ Wfxy{fwf 6

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    23/2689

    i{|c y{i{ngaoln txnb|ytjojwfof bj r|i` hfbf w|bfkn yl yjikjajglf k{|mf

    rxfmrjwfof ilan kfmj y~hb|yi|talof yjikjajgll m~ar~x|8

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    24/26

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    25/268>

    rxfb|i|ko|c! hfxb{j ilyn xnafikn! wyt{fanojil clb{| rwxi{jil! w|mj#

    ofwyrwnc f jbhljxnc,/

    K~ bfwoj rnc~tjbmxnajoj efmr! n w wfx~omfi` ytjni{ojil nclgxf#

    i|konk b~f i{ b{lff lob|wlb~fao|i` tx{nolnyljof {jyrfkn { |ilf tx|#

    wfrongj of tfy{i{|{o |ilf t ~ h a l i { o ng j l yrfkn yl j h l n m r n c m j o

    r x j 6 l y t j n i { o n k96/ Cjof wli w jbolnylnol~ bj ejamajx~ tjajolk#

    ongj cwl j lyrolnol~ y~l gnonxly ino{~x| txnwnoi|konk w jhxhln gx~t|=

    tlnwf yl r|amj rj! ij yl tjbjhf! f wli rj! ij {fytjmfkf kfmln tjrx{nh| m~ar~#

    xfaon gx~t| nyrnr|i{on! ynor|cnorfaon! a~b|i{on! nr|i{on i{| tfrxljr|i{on/

    Cfc| r~ bj i{|olnolf { r|tjw baf mfbngj ejamajx~ rwxi{jil of jmxnajon{fcwlnoln ytjni{on! of jhyrfa~onm (b|ymx|clojwfo| tx{n{ ofy w|nk

    ejamajx|{cknyr b{lffaojil jbrwxi{ tx{n{ofi{jo tx{nbn wy{|yrmlc of

    {h|r,/ Yjwnc tjbmxnac| xf{ kny{i{n xntnxr~fx tlnol tjajolko|i` kfmj

    ifj cjof rxfmrjwf w mfrngjxlfi` {hljxjwnk! rwxi{nk b{lffaojil cfy!

    i{|al tjajolkongj a~b~/ Hfxb{lnk lyrjro| olxbf! tji`jb{noln! knyr efmr ytj#

    ni{onk (gx~tjwnk, fmintrfikl l rxfoyclykl rnmyrw w jmxnajo|c xjbjwlym~!li` tjwy{ni`oj! f rnc~ w w|tfbm~ Cfngj Wfb{lf l loo|i` oln cjof {f#

    tx{ni{|/ F knal k~ xj{wffc| mwnyrl xbn! oln cjof oln tfclrf j

    ytxfwln tjbyrfwjwnk; E~omikn tlnol a~bjwnk ~angfk cjb|elmfikjc! gb|

    tln tx{ni`jb{l { knbongj xjbjwlymf bj bx~glngj/98 Bjr|i{| rj w tnol rfmn

    l tlnol! mrxn wny{| bj xntnxr~fx~ tlnwfmw tjajolko|i`/

    Tljynoml Cfngj Wfb{lf l loo|i` w|mjofwiw rjwfx{|y{ Tjajoll w

    |il~ ijb{lnoo|c! {fxwoj tx|wfro|c! kfm l t~hali{o|c= w|mjo|wfon y l w

    {fily{~ bjcjw|c! l of ali{o|i` enyr|ojtjbjho|i` lctxn{fi` w xjb{fk~ tlm#

    olmw! hfaw! mwnyr! {fhfw! tji`jbw! tx{nbyrfwln! mjoinxrw nri/ Li` ejam#

    ajx|yr|i{ojil oln tx{ni{| w fbo|c w|tfbm~ efmr! n i{iljwj rxfoyclykf

    ~yrof h|wf r~ {fyrtjwfof tx{n{ loon r|t| rxfoyclykl; tx{nmf{ nyrxfbjw|! t|#

    96

    W/ L/ R`jcfyEa/ [ofolniml! I`jt tjayml! jt/ ilr/! r/ U! y/ 20 l o/98 T/ Hjgfr|xlnw! Tln a~bjwf { e~omikjofaongj t~omr~ wlb{nolf! ]w;S Yncljr|mf m~ar~x| a~bjwnk! tjb xnb/ X/Cf|nojwnk/ Wfxy{fwf 6! y/ 6

  • 7/23/2019 Micha Waliski May Wadzio i inni. Czy istnieje folklor polonijny?

    26/26

    rjw|! txfyjw|! xfbljw| nri/ Oln lofi{nk knyr tx{niln wn wyti{nyo|c ejamaj#

    x{n (ejamajxfi`, tjaymlc/ Knal bji`jb{lc| tjwjal bj yrfojwlymf! n of ejam#

    ajx ofan| tfrx{n lofi{nk ol rj i{|olal ofyl tx{jbmjwln! lofi{nk rn! hfxb{lnk

    nafyr|i{oln! rx{nhf tfrx{n of ytjyjh| l mfof| rxfoyclykl ejamajx|yr|i{onk/

    9

    L r|an xneanmykl! kfmln ofy~wf fxr|m~ j Cf|c Wfb{l~/ I`|hf! n kny{i{n

    rf knbof ~wfgf; fxr|m~ Nw| Mjjb{lnknm knyr tlnxwy{ i`|hf txh yjobf~

    wyti{nyongj tjaymlngj of tj| jelikfaongj l of tj| angfaongj (i{yrj; olnan#

    gfaongj,! f oln{w|man txongj w jyrfroli` mlam~ofyr~ afrfi` x|om~ tx{nhjkwtji{rwmjw|i`/ Cjn wfxrj y{nx{nk oln r|amj tjb mrnc xntnxr~fx~ tjajolk#

    ongjytnonrxjwf rno x|onm! tx{nanb{l jhlng ytjni{o| tx{nhjkw Afymjw#

    ymlngj (Hnfrf&,!Hfx|| l loo|i` (i|rjwfnc w ywjlc i{fyln tnxnmlwyt#

    i{nyonk tji{rwmjwj#bwlmjwnk nxjr|ml {n {ofmlnc ~knco|c! kfm l gxfej#

    cfoll,! {hfbf! { kfmli` mxgw ytjni{o|i` xnmx~r~k yl xjbjwlymf jb#

    hljxiw r|i` rnmyrw/ Knyr hjwlnc x{ni{ olncfa tnwo! n w b~nk clnx{njhlng tji{rwmjw| {fyrtl bfwon rxfb|i|kon! ol{loon jhlngl alrnxfimln!

    y{i{ngaoln kfxcfxi{oj#hx~mjwn l! tjbjholn kfm rfcrn! my{rfr~kn w y{nxjmli`

    mxgfi` ywjlyrn g~yrf nyrnr|i{on l alrnxfimln/

    ]S

    Cli`f Wfalyml