Michał Dwornik, Anna Słupik, Katarzyna Wasiakpwsm-podkowa.edu.pl/attachments/article/103...Willer...

61
Michał Dwornik, Anna Słupik, Katarzyna Wasiak Możliwości obiektywizacji procesu fizjoterapii za pomocą badania przezskórnego EMG Warsztaty Zakład Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II WL, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Transcript of Michał Dwornik, Anna Słupik, Katarzyna Wasiakpwsm-podkowa.edu.pl/attachments/article/103...Willer...

  • Michał Dwornik, Anna Słupik, Katarzyna Wasiak

    Możliwości obiektywizacji

    procesu fizjoterapii za pomocą

    badania przezskórnego EMG

    Warsztaty

    Zakład Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II WL, Warszawski Uniwersytet Medyczny

  • Elektromiografia

    J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyography.

    Williams Wilkins, Baltimore 1985

  • Powstawanie potencjału

    elektrycznego

    Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography

    Noraxon INC. USA. 2005

  • Potencjał czynnościowy

    Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography

    Noraxon INC. USA. 2005

  • Jednostka motoryczna

    Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography

    Noraxon INC. USA. 2005

  • Efekt nakładania się potencjałów

    czynnościowych

    J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyograph

    Williams Wilkins, Baltimore 1985

  • Zapis nałożonych potencjałów

    czynnościowych

    J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyography.

    Williams Wilkins, Baltimore 1985

  • Standaryzacja badania EMG

  • Clinical utility of surface EMG, Neurology 2000;55:171–177

    Report of the Therapeutics and Technology Assessment

    Subcommittee of the American Academy of Neurology

    S.L. Pullman, MD, FRCP(C); D.S. Goodin, MD; A.I. Marquinez, MD; S.

    Tabbal, MD; and M. Rubin, MD, FRCP(C)

    Based on Class III data, SEMG is considered an acceptable tool for

    kinesiologic analysis of movement disorders; for differentiating types of

    tremors, myoclonus, and dystonia; for evaluating gait and posture

    disturbances; and for evaluating psychophysical measures of reaction

    and movement time.

    Standaryzacja badania EMG

  • Standaryzacja badania EMG

    Elektrody rejestrujące

    – Na środku brzuśca mięśnia

    – W odległości 1 cm ( SENIAM – 2 cm )

    – Z dala od punktów motorycznych mięśnia

    – Z dala od ścięgien mięśnia

    – Podłużnie do włókien mięśniowych

    Basmajian J. De Luca C. Muscles Alive: their functions revealed by electromyography; 1985

    Ułożenie elektrod przezskórnych

  • Ułożenie elektrod przezskórnych

    punkt motoryczny

    zewnętrzna część brzuśca

    ścięgno

    prawidłowe położenie

    Basmajian J. De Luca C. Muscles Alive: their functions revealed by electromyography; 1985

    Standaryzacja badania EMG

  • Elektroda referencyjna

    – Możliwie daleko od badanego mięśnia

    – Blisko powierzchni kostnych

    Basmajian JV, De Luca CJ. Muscles Alive: their functions revealed by electromyography (fifth ed.).

    Williams & Wilkins, Baltimore, Maryland, 1985

    Standaryzacja badania EMG

    Ułożenie elektrod przezskórnych

  • Standaryzacja badania EMG

    Ułożenie elektrod przezskórnych

  • Standaryzacja badania EMG

    Przetwarzanie sygnału

  • Standaryzacja badania EMG

    Impedencja

  • Procedura aplikacji elektrod

    Standaryzacja badania EMG

  • The European Recommendations

    for Surface Electromyography

    (SENIAM)

    Standaryzacja badania EMG

    Aplikacja elektrod

  • The European Recommendations

    for Surface Electromyography

    (SENIAM)

    Standaryzacja badania EMG

    Aplikacja elektrod

  • Hermens H.J., Freriks B., Merletti R., Hägg G., Stegeman D.F., Blok J., Rau G., Dissel-horst- Klug C. (1999) SENIAM 8: European Recommendations for Surface ElectroMyoGra-phy,

    Roessingh Research and Development.

    Freriks B., Hermens H.J. (1999) SENIAM 9: European Recommendations for Surface ElectroMyoGraphy, results of the SENIAM project, Roessingh Research and Development.

    Standaryzacja badania EMG

    Aplikacja elektrod

  • Zastosowanie badania przezskórnego

    EMG w fizjoterapii

    Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej

    – aktywność mięśni

    – męczliwości mięśni

    – koordynacji pracy mięśni

    Obiektywizacja intensywności bólu

    – pomiar odruchowego wzmożonego napięcia mięśniowego

    Obiektywizacja skuteczności poszczególnych zabiegów

    fizjoterapeutycznych i całego procesu terapeutycznego

  • Zastosowanie badania kinezjiologicznego

    EMG w fizjoterapii

    Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej

    – aktywność mięśni

    Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography

    Noraxon INC. USA. 2005

  • Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej

    – aktywność mięśni

    Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography

    Noraxon INC. USA. 2005

    Zastosowanie badania kinezjiologicznego

    EMG w fizjoterapii

  • Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej

    – aktywność mięśni

    J. Perry Gait Analysis Normal and Pathological Function.

    Slack Thorofare 1992

    Zastosowanie badania kinezjiologicznego

    EMG w fizjoterapii

  • Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej

    – aktywność mięśni

    Zależność EMG/siła od pozycji

    kątowej w stawie

    US Department of Health and Human Services Selected Topics in Surface Electromy-ography for Use in Occupational Set-tings:

    Expert Perspectives DHHS NIOSH Publications #91-100 1992

    Zastosowanie badania kinezjiologicznego

    EMG w fizjoterapii

  • Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej

    – aktywność mięśni

    zależność EMG/siła

    J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyography.

    Williams Wilkins, Baltimore 1985

    Zastosowanie badania kinezjiologicznego

    EMG w fizjoterapii

  • Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej

    – aktywność mięśni

    zależność EMG/siła

    J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyography.

    Williams Wilkins, Baltimore 1985

    Zastosowanie badania kinezjiologicznego

    EMG w fizjoterapii

  • Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej

    – męczliwość mięśni

    C.J. De Luca; M. Knaflitz Surface Electromyography:

    What’s New? C.L.U.T., Torino 1992

    Zastosowanie badania kinezjiologicznego

    EMG w fizjoterapii

  • Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej

    – koordynacji pracy mięśni

    Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction

    to Kinesiological Electromyography Noraxon INC. USA. 2005

    Zastosowanie badania kinezjiologicznego

    EMG w fizjoterapii

  • Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography

    Noraxon INC. USA. 2005

    Warunki standaryzacja badania

    kinezjologicznego EMG

  • Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography

    Noraxon INC. USA. 2005

    Warunki standaryzacja badania

    kinezjologicznego EMG

  • Zastosowanie badania spoczynkowego

    EMG w fizjoterapii

    Obiektywizacja intensywności bólu

    – pomiar odruchowego wzmożonego napięcia mięśniowego zależnego od

    intensywności odczuwania bólu

    Willer J. Nociceptive flexion reflex as a physiological correlate of pain sensation in humans, in: Pain

    measuremenmt in man, Amsterdam, Elseevier, 1984, 87-110

  • Cel badania

    – porównanie wyników sEMG u zdrowych ochotników (n=104) i pacjentów z

    chronicznym bólem (n=200)

    Metodyka

    – pomiary wykonywane w pozycji stojącej i siedzącej i leżącej dla 10 grup

    mięśniowych lewej i prawej strony ciała

    Wyniki

    – sEMG u pacjentów z chronicznym bólem wykazało znamiennie wyższe wartości niż

    u zdrowych ochotników

    Wnioski

    – U pacjentów z chronicznym bólem obserwujemy wzmożone spoczynkowe napięcie

    mięśni

    Cram JR., Steger JC. EMG scanning in the diagnosis of

    chronic pain. Biofeedback Self Regul. 1983 Jun;8(2):229-41.

    Zastosowanie badania spoczynkowego

    EMG w fizjoterapii

  • Obiektywizacja intensywności bólu

    – pomiar odruchowego wzmożonego napięcia mięśniowego zależnego od

    intensywności odczuwania bólu

    Zastosowanie badania spoczynkowego

    EMG w fizjoterapii

  • Zmiany odruchowe spoczynkowego napięcia mięśni pojawiają się w wyniku wystąpienia

    bólu fizjologicznego i patologicznego

    Dobrogowski J. Wordliczek J. Medycyna bólu; 2004

    Obiektywizacja intensywności bólu

    – pomiar odruchowego wzmożonego napięcia mięśniowego

    zależnego od intensywności odczuwania bólu

    Zastosowanie badania spoczynkowego

    EMG w fizjoterapii

  • Ból fizjologiczny

    Bodziec nocyceptywny nie uszkadzający tkanek

    Pobudza włókna bólowe Aδ i C

    Pobudza motoneurony wywołujące skurcz mm. szkieletowych

    Pobudza układ współczulny

    Uruchamia mechanizm konwergencji powodujący wzrost napięcia mięśni

    Objawy bólowe krótkotrwałe

    Krótkotrwałe odruchowe wzmożenie napięcia mięśni

  • Bodziec nocyceptywny uszkadzający tkanki

    Pobudza włókna bólowe Aδ i C hiperalgezja, alodynia

    Pobudza motoneurony wywołujące skurcz mm. szkieletowych

    Pobudza układ współczulny

    Uruchamia mechanizm konwergencji powodujący wzrost napięcia mięśni oraz powstanie bólu rzutowanego

    Ból patologiczny

    Ból przewlekły

    Przewlekłe odruchowe wzmożenie napięcia mięśni

  • Przewodzenie bólu

    Ból szybko przekazywany

    – włókna typu III

    – pobudzenie neuronów gamma i alfa

    tonus mięsni

    Ból wolno przekazywany

    – włókna typu IV

    – wzmożenie aktywności układu współczulnego

    pobudzenie neuronów gamma

    – tonus mięsni

    Skurcz naczyń krwionośnych

    Wzmożone napięcie tkanki łącznej

    próg pobudliwości receptorów

    ból

    Dobrogowski J. Wordliczek J. Medycyna bólu; 2004

  • Mechanizm konwergencji

  • Mechanizm konwergencji

    Droga

    rdzeniowo - wzgórzowa

    boczna

    Nocyreceptory

    Aδ i C

    Hockaday J.,Whitty C.,

    Patterns of referred pain in normal subject, Brain 1967, 90, 481.

  • Mechanizmy zmian odruchowych

    Jądro pośrednio -

    boczne

    Neurony

    współczulne

    Komórki ruchowe α i γ

    Nocyreceptory

    Aδ i C

    Neurony

    współczulne Neurony ruchowe α i γ

    Milne R., Convergence cutaneous and pelvic

    visceral nociceptive inputs onto primate

    spinothalamic neurons, Pain, 1981, 11, 163.

  • Mechanizm zmian odruchowych

    wzrostu napięcia mięśni

    URAZ

    BÓL PATOLOGICZNY

    Droga rdzeniowo -

    wzgórzowa boczna

  • Wielosegmentowy mechanizm zmian

    odruchowych wzmożonego napięci mięśni

    Droga

    Von Lissauer’a

  • Ból rzutowany i wzrost napięcia mięśni

    Feinstein B., Langton J.B.K., Jameson R.M., and Schiller F., Experiments on referred

    pain from deep somatic tissues, J. Bone Joint Surg., 1954 36A, 981-997.

  • Feinstein B., Langton J.B.K., Jameson R.M., and Schiller F., Experiments on

    referred pain from deep somatic tissues, J. Bone Joint Surg., 1954 36A, 981-997.

    Ból rzutowany i wzrost napięcia mięśni

  • Wzrost spoczynkowego napięcia mięśni

    Uraz

    Pobudzenie receptorów włókien III i IV typu

    Pobudzenie tworu siatkowatego mózgu

    Pobudzenie neuronu gamma

    Wzrost napięcia włókien intrafuzalnych

    Wzrost napięcia włókien ekstrafuzalnych

    Wzmożenie napięcia spoczynkowego mięśni

  • Zależność spoczynkowego napięcia mięśni od

    prawidłowej terapii przeciwbólowej

    Przerwanie błędnego koła bólu

    Obniżenie pobudliwości układu współczulnego

    (badania Sato i Schmidta)

    Pob

    udze

    nie

    ukła

    du

    wsp

    ółc

    zuln

    ego

    Pob

    udze

    nie

    ukła

    du

    wsp

    ółc

    zuln

    ego

    Pobudzenie włókien

    typu II i III Pobudzenie włókien

    typu IV

    Czas Czas

    Sato A., Schmidt R., Spinal and supraspinal components of the reflex discharges

    into lumbar and thoracic white rami, J Physiol. 1971, 212(3), 839-50.

    http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=pubmed&dopt=Abstract&list_uids=5557074&query_hl=21

  • Michał Dwornik, Anna Słupik, Katarzyna Wasiak

    Możliwości obiektywizacji

    procesu fizjoterapii za pomocą

    badania przezskórnego EMG

    Warsztaty

    Zakład Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II WL, Warszawski Uniwersytet Medyczny

  • Procedura aplikacji elektrod

    Standaryzacja badania EMG

  • Badanie spoczynkowe EMG

  • Terapia

    manualna tkanek miękkich

    mobilizacja stref komórkowo bólowych kręgosłupa części

    L1/S1

    lub mobilizacja/ manipulacja stawów

    międzywyrostkowych kręgosłupa części L1/S1

    M. wielodzielny

  • Terapia

    M. dwugłowy uda

    Poizometryczna relaksacja mm ( PIR )

  • Terapia

    M. brzuchaty łydki gł. boczna

    Kinesiotaping, aplikacja zmniejszająca napięcie mięśniowe

  • Terapia

    M. piszczelowy przedni

    Terapia manualna tkanek miękkich

    • mobilizacja uciskowa przyczepów mięśniowych

  • Wzrost spoczynkowego napięcia mięśni

    Uraz

    Pobudzenie receptorów włókien III i IV typu

    Pobudzenie tworu siatkowatego mózgu

    Pobudzenie neuronu gamma

    Wzrost napięcia włókien intrafuzalnych

    Wzrost napięcia włókien ekstrafuzalnych

    Wzmożenie napięcia spoczynkowego mięśni

  • Badanie spoczynkowe EMG

  • Możliwości obiektywizacji procesu fizjoterapii

    za pomocą badania przezskórnego EMG

    Analiza przez porównanie średniej wartości sygnału EMG