Mechanizmy rozwoju miasta

44
mgr Dorota A. Sikora, Kat mgr Dorota A. Sikora, Kat edra Zarządzania Miastem edra Zarządzania Miastem i Regionem i Regionem 1 Mechanizmy Mechanizmy rozwoju miasta rozwoju miasta

description

Mechanizmy rozwoju miasta. Miejskość. Miasto. jednostka osadnicza, która posiada prawa miejskie nadane jej przez odpowiednie władze, jednostka osadnicza, która charakteryzuje się wielokondygnacyjną zabudową, o charakterze nierolniczym oraz jest wyposażona w komunalne urządzenia techniczne, - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Mechanizmy rozwoju miasta

Page 1: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

11

Mechanizmy Mechanizmy rozwoju miastarozwoju miasta

Page 2: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

22

MiejskośćMiejskość

Page 3: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

33

MiastoMiasto

jednostka osadnicza, jednostka osadnicza, która posiada prawa która posiada prawa miejskie nadane jej przez miejskie nadane jej przez odpowiednie władze,odpowiednie władze,

jednostka osadnicza, jednostka osadnicza, która charakteryzuje się która charakteryzuje się wielokondygnacyjną wielokondygnacyjną zabudową, o charakterze zabudową, o charakterze nierolniczym oraz jest nierolniczym oraz jest wyposażona w komunalne wyposażona w komunalne urządzenia techniczne,urządzenia techniczne,

każda jednostka każda jednostka osadnicza, która osadnicza, która przekracza pewna liczbę przekracza pewna liczbę mieszkańców. mieszkańców.

Page 4: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

44

Miasto jest jednostką Miasto jest jednostką osadniczą, w którą cechuje:osadniczą, w którą cechuje:

odpowiednia liczba ludności,odpowiednia liczba ludności, zróżnicowana struktura funkcji, o zróżnicowana struktura funkcji, o

przewadze funkcji pozarolniczych,przewadze funkcji pozarolniczych, koncentryczna i zwarta zabudowa,koncentryczna i zwarta zabudowa, rozwinięta infrastruktura techniczna i rozwinięta infrastruktura techniczna i

społeczna, społeczna, „„miejski styl życia” mieszkańców.miejski styl życia” mieszkańców.

Page 5: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

55

Funkcje miastaFunkcje miasta

Funkcjami miastaFunkcjami miasta są główne rodzaje są główne rodzaje działalności wykonywanej przez jego działalności wykonywanej przez jego mieszkańców lub przez inne organizacje, mieszkańców lub przez inne organizacje, pogrupowane w pewne kategorie o zbliżonych pogrupowane w pewne kategorie o zbliżonych cechach.cechach.

Funkcje endogeniczneFunkcje endogeniczne – wewnętrzne, związane z obsługą – wewnętrzne, związane z obsługą ludności oraz rynku lokalnego.ludności oraz rynku lokalnego.

Funkcje egzogeniczneFunkcje egzogeniczne – zewnętrzne, związane z obsługą – zewnętrzne, związane z obsługą ludności poza miastem, produkcją materialną na rynek o ludności poza miastem, produkcją materialną na rynek o zasięgu ponadlokalnym, przetwarzaniem i dystrybucją zasięgu ponadlokalnym, przetwarzaniem i dystrybucją informacji o większym zasięgu.informacji o większym zasięgu.

Page 6: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

66

Funkcje usługoweFunkcje usługowe

dziedziny życia miasta, które dziedziny życia miasta, które składają się na zaspokojenie licznych składają się na zaspokojenie licznych potrzeb ludności w zakresie życia potrzeb ludności w zakresie życia kulturalnego, oświaty, ochrony kulturalnego, oświaty, ochrony zdrowia, rozrywek, itd..zdrowia, rozrywek, itd..

rozwijają się szczególnie intensywnie rozwijają się szczególnie intensywnie w dużych miastach.w dużych miastach.

Page 7: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

77

Funkcje produkcyjneFunkcje produkcyjne

miasta górnicze, których rozwój miasta górnicze, których rozwój związany jest z eksploatacją związany jest z eksploatacją surowców mineralnych;surowców mineralnych;

miasta – ośrodki przemysłu miasta – ośrodki przemysłu przetwórczego.przetwórczego.

Page 8: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

88

Funkcje handloweFunkcje handlowe

charakteryzuje się charakteryzuje się znaczna dynamiką i znaczna dynamiką i możliwościami możliwościami szybkich zmian;szybkich zmian;

handel najszybciej handel najszybciej adaptuje się do zmian;adaptuje się do zmian;

jest najczęściej jedna jest najczęściej jedna z podstawowych z podstawowych funkcji każdego funkcji każdego miasta, jednak rzadko miasta, jednak rzadko dominującą.dominującą.

Page 9: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

99

Funkcje komunikacyjneFunkcje komunikacyjne

czynnikiem czynnikiem decydującym o ich decydującym o ich rozwoju jest rozwoju jest lokalizacja w lokalizacja w stosunku do sieci stosunku do sieci komunikacyjnej;komunikacyjnej;

Page 10: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

1010

Funkcje kulturalno - Funkcje kulturalno - oświatoweoświatowe

o ich znaczeniu dla miasta decyduje o ich znaczeniu dla miasta decyduje ranga instytucji kulturalnych oraz ranga instytucji kulturalnych oraz oświatowych zlokalizowanych w oświatowych zlokalizowanych w mieście oraz poziom i zasięg imprez mieście oraz poziom i zasięg imprez kulturalnych organizowanych w kulturalnych organizowanych w danym ośrodku.danym ośrodku.

Page 11: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

1111

Funkcje turystyczneFunkcje turystyczne

za miejscowość turystyczną uznaje za miejscowość turystyczną uznaje się jednostkę osadniczą, która ze się jednostkę osadniczą, która ze względu na walory turystyczne, względu na walory turystyczne, infrastrukturę turystyczną i infrastrukturę turystyczną i dostępność komunikacyjną stanowi dostępność komunikacyjną stanowi punkt docelowy lub etapowy migracji punkt docelowy lub etapowy migracji turystycznych.turystycznych.

Page 12: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

1212

UrbanizacjaUrbanizacja

„„Zjawisko społeczne, wyrażające się w Zjawisko społeczne, wyrażające się w przekształceniu wielkich zbiorowości lub przekształceniu wielkich zbiorowości lub ich części ze społeczności tradycyjnie ich części ze społeczności tradycyjnie wiejskich w bardziej zróżnicowaną wiejskich w bardziej zróżnicowaną społeczność miejską. Przekształcenie to społeczność miejską. Przekształcenie to polega na zmianie warunków i sposobu polega na zmianie warunków i sposobu życia, w tym – choć niekoniecznie – życia, w tym – choć niekoniecznie – miejsca zamieszkania i pracy. Przebiega miejsca zamieszkania i pracy. Przebiega nierównomiernie w czasie i przestrzeni”. nierównomiernie w czasie i przestrzeni”.

Page 13: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

1313

UrbanizacjaUrbanizacja

ciągły proces wzrostu ilości i ciągły proces wzrostu ilości i wielkości miast,wielkości miast,

proces koncentracji ludności w proces koncentracji ludności w miastach,miastach,

zjawisko społeczne, wyrażające się w zjawisko społeczne, wyrażające się w przekształcaniu wielkich zbiorowości przekształcaniu wielkich zbiorowości lub ich części, ze społeczności lub ich części, ze społeczności tradycyjnie wiejskich w bardziej tradycyjnie wiejskich w bardziej zróżnicowaną społeczność miejską.zróżnicowaną społeczność miejską.

Page 14: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

1414

Aspekt demograficznyAspekt demograficzny

ujmuje urbanizację jako określony ujmuje urbanizację jako określony proces, kiedy to większa część proces, kiedy to większa część ludności zamieszkuje relatywnie duże ludności zamieszkuje relatywnie duże i gęsto zaludnione obszary,i gęsto zaludnione obszary,

jej przejawem jest wzrost liczby jej przejawem jest wzrost liczby ludności miejskiej i jej udziału w ludności miejskiej i jej udziału w ogólnej liczbie ludności danego ogólnej liczbie ludności danego obszaru.obszaru.

Page 15: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

1515

Aspekt ekonomicznyAspekt ekonomiczny

urbanizacja jest określana również jako urbanizacja jest określana również jako zawodowa lub funkcjonalna,zawodowa lub funkcjonalna,

przejawia się w stałym na danym obszarze przejawia się w stałym na danym obszarze wzroście udziału ludności utrzymującej się wzroście udziału ludności utrzymującej się ze źródeł pozarolniczych,ze źródeł pozarolniczych,

masowym zjawiskiem są dojazdy ludności masowym zjawiskiem są dojazdy ludności wiejskiej do pracy.wiejskiej do pracy.

Page 16: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

1616

Aspekt przestrzennyAspekt przestrzenny

urbanizacja określana również jako krajobrazowa, urbanizacja określana również jako krajobrazowa, fizjonomiczna, osadnicza, przestrzenno – osadnicza,fizjonomiczna, osadnicza, przestrzenno – osadnicza,

wyraża się w zwiększaniu obszaru zainwestowanego w wyraża się w zwiększaniu obszaru zainwestowanego w sposób miejski, sposób miejski,

obszar ten charakteryzuje się dużą gęstością zabudowy, obszar ten charakteryzuje się dużą gęstością zabudowy, koncentrycznym układem zabudowy, wyrazem koncentrycznym układem zabudowy, wyrazem architektonicznym,architektonicznym,

miarą tak rozumianej urbanizacji jest wskaźnik gęstości miarą tak rozumianej urbanizacji jest wskaźnik gęstości zaludnienia, wskaźnik udziału obszaru zainwestowania zaludnienia, wskaźnik udziału obszaru zainwestowania miejskiego w obszarze kraju.miejskiego w obszarze kraju.

Page 17: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

1717

Aspekt socjologicznyAspekt socjologiczny

prezentuje społeczne podejście,prezentuje społeczne podejście,

ujmuje proces urbanizacji jako przekształcenie ujmuje proces urbanizacji jako przekształcenie tradycyjnego, wiejskiego stylu życia w inny – tradycyjnego, wiejskiego stylu życia w inny – jakościowo różny styl miejski,jakościowo różny styl miejski,

miasto wymuszając inny sposób zachowania miasto wymuszając inny sposób zachowania jednostek oraz całych miejskich społeczności, jednostek oraz całych miejskich społeczności, sprzyja zanikowi instytucji sąsiedztwa, osłabianiu sprzyja zanikowi instytucji sąsiedztwa, osłabianiu więzi rodzinnych, przekształcaniu się typu rodziny z więzi rodzinnych, przekształcaniu się typu rodziny z patriarchalnego w partnerski, upowszechnianiu patriarchalnego w partnerski, upowszechnianiu tolerancji społecznej.tolerancji społecznej.

Page 18: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

1818

Cechy urbanizacjiCechy urbanizacji

wzrost udziału osób zatrudnionych w usługach,wzrost udziału osób zatrudnionych w usługach, wyraźne różnicowanie się rynku pracy zarówno w wyraźne różnicowanie się rynku pracy zarówno w

miastach, jak i na wsiach,miastach, jak i na wsiach, zróżnicowanie kierunków migracji,zróżnicowanie kierunków migracji, kształtowanie się nowego typu struktur kształtowanie się nowego typu struktur

osiedleńczych, przybierających formę stref osiedleńczych, przybierających formę stref podmiejskich, konurbacji, obszarów podmiejskich, konurbacji, obszarów metropolitarnych itd.,metropolitarnych itd.,

powstawanie lokalnych zespołów osadniczych, powstawanie lokalnych zespołów osadniczych, takich jak osiedla wiejskie, czy małe miasta takich jak osiedla wiejskie, czy małe miasta funkcjonalnie zintegrowane w zespoły osadnicze.funkcjonalnie zintegrowane w zespoły osadnicze.

Page 19: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

1919

Fazy urbanizacjiFazy urbanizacji

Guanajuato, Mexico

Page 20: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

2020

UrbanizacjaUrbanizacja

faza charakteryzująca się wzrostem faza charakteryzująca się wzrostem liczby ludności w całej aglomeracji, liczby ludności w całej aglomeracji, przy czym w centrum aglomeracji przy czym w centrum aglomeracji wzrost liczby ludności jest szybszy wzrost liczby ludności jest szybszy niż na obszarach zewnętrznych.niż na obszarach zewnętrznych.

Page 21: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

2121

SuburbanizacjaSuburbanizacja

faza charakteryzująca się wzrostem faza charakteryzująca się wzrostem liczby ludności w całej aglomeracji, liczby ludności w całej aglomeracji, przy czym na obszarach przy czym na obszarach zewnętrznych aglomeracji liczba zewnętrznych aglomeracji liczba ludności wzrasta szybciej niż w ludności wzrasta szybciej niż w centrum.centrum.

Page 22: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

2222

DezurbanizacjaDezurbanizacja

faza charakteryzująca się faza charakteryzująca się zmniejszaniem się liczby ludności w zmniejszaniem się liczby ludności w całej aglomeracji, jednak z obszarów całej aglomeracji, jednak z obszarów centralnych ubywa ludności szybciej, centralnych ubywa ludności szybciej, niż z obszarów zewnętrznych niż z obszarów zewnętrznych aglomeracji.aglomeracji.

Page 23: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

2323

ReurbanizacjaReurbanizacja

faza, w której udział ludności obszaru faza, w której udział ludności obszaru centralnego aglomeracji rośnie, centralnego aglomeracji rośnie, początkowo na skutek zahamowania początkowo na skutek zahamowania tempa ubytku, a następnie na skutek tempa ubytku, a następnie na skutek wzrostu liczby ludności tego obszaru.wzrostu liczby ludności tego obszaru.

Page 24: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

2424

Rozwój struktury przestrzennej Rozwój struktury przestrzennej miast – Grecja (X-VI p.n.e.)miast – Grecja (X-VI p.n.e.)

miasta nie rozwijały się wg. określonego miasta nie rozwijały się wg. określonego geometrycznego układu,geometrycznego układu,

ośrodki miejskie powstawały w wyniku skupiania ośrodki miejskie powstawały w wyniku skupiania się ludności pod ochroną świątyni lub twierdzy,się ludności pod ochroną świątyni lub twierdzy,

teren przylegający otaczany był murem,teren przylegający otaczany był murem, centrum życia społecznego stanowiła agora – centrum życia społecznego stanowiła agora –

funkcje polityczne.funkcje polityczne.

Page 25: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

2525

Rozwój struktury przestrzennej Rozwój struktury przestrzennej miast – Grecja (V-IV-VI p.n.e.)miast – Grecja (V-IV-VI p.n.e.)

system planowania miast system planowania miast oparty na układzie oparty na układzie geometrycznym geometrycznym (Hippodamos z Miletu),(Hippodamos z Miletu),

układ charakteryzował się układ charakteryzował się siatką ulic tworzących siatką ulic tworzących czworoboczne insule, czworoboczne insule, których wymiary były których wymiary były zróżnicowane,zróżnicowane,

rozdrobnienie działek – rozdrobnienie działek – ubożenie miasta,ubożenie miasta,

agora, plac przed agora, plac przed światynią, plac targowy – światynią, plac targowy – prostokątny kształt oraz prostokątny kształt oraz zajęcie przestrzeni zajęcie przestrzeni niezabudowanych bloków.niezabudowanych bloków.

Milet (479 p.n.e.)Źródło: J. Słodczyk „Przestrzeń miasta i jejPrzeobrażenia” s.216

Page 26: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

2626

Rozwój struktury przestrzennej Rozwój struktury przestrzennej miast – miasto średniowiecznemiast – miasto średniowieczne

wiele miast zostało zniszczonych po wiele miast zostało zniszczonych po upadku Cesarstwa Rzymskiego,upadku Cesarstwa Rzymskiego,

miasta zaczęły ograniczać swoją miasta zaczęły ograniczać swoją przestrzeń do dawnego centrum,przestrzeń do dawnego centrum,

niektóre z dawnych miast rzymskich niektóre z dawnych miast rzymskich zostały przebudowane, stając się zostały przebudowane, stając się rezydencjami książąt plemion germańskich rezydencjami książąt plemion germańskich (Rawenna – siedziba Teodoryka),(Rawenna – siedziba Teodoryka),

często samodzielne ośrodki miejskie często samodzielne ośrodki miejskie powstawały przy klasztorach.powstawały przy klasztorach.

Page 27: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

2727

Rozwój struktury przestrzennej Rozwój struktury przestrzennej miast – miasto średniowiecznemiast – miasto średniowieczne

ograniczona wielkość ze ograniczona wielkość ze względu na konieczność względu na konieczność otaczania miasta murami otaczania miasta murami obronnymi,obronnymi,

rozbudowa dokonywała się rozbudowa dokonywała się poprzez dobudowanie poprzez dobudowanie nowego pierścienia murów,nowego pierścienia murów,

często łączono kilka osiedli często łączono kilka osiedli leżących w sąsiedztwie i leżących w sąsiedztwie i otaczano je wspólnym otaczano je wspólnym murem,murem,

podwójny układ miasta podwójny układ miasta średniowiecznego – budowa średniowiecznego – budowa obok nowego ośrodka.obok nowego ośrodka.

Układy miast średniowiecznych we FrancjiŹródło: J. Słodczyk „Przestrzeń miasta i jejPrzeobrażenia” s.222

Page 28: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

2828

Rozwój struktury przestrzennej Rozwój struktury przestrzennej miast – miasto barokowemiast – miasto barokowe

nowe elementy nowe elementy urbanistyczne,urbanistyczne,

ważnym elementem stał się ważnym elementem stał się plac,plac,

rozwinięcie rozwinięcie zagospodarowania zagospodarowania przestrzeni publicznych,przestrzeni publicznych,

inicjatorem był papież inicjatorem był papież Sykstus V – w Rzymie Sykstus V – w Rzymie przebudowano układ przebudowano układ komunikacyjny, przez komunikacyjny, przez zabudowę przebito zabudowę przebito prostoliniowe osie, których prostoliniowe osie, których perspektywę zamykały perspektywę zamykały budowle sakralne.budowle sakralne.

Rzym współcześnie

Page 29: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

2929

Rozwój struktury przestrzennej Rozwój struktury przestrzennej miast – miasto barokowe - miast – miasto barokowe -

WersalWersal nowy kształt dzielnicy nowy kształt dzielnicy

rezydencjonalnej, obronne rezydencjonalnej, obronne funkcje siedziby władzy tracą funkcje siedziby władzy tracą znaczenie na rzecz znaczenie na rzecz reprezentacyjności obiektów,reprezentacyjności obiektów,

około 1624 roku Le Roy buduje około 1624 roku Le Roy buduje dla Ludwika XIII pałacyk dla Ludwika XIII pałacyk myśliwski z cegły, natomiast w myśliwski z cegły, natomiast w czasach Ludwika XIV następuje czasach Ludwika XIV następuje rozbudowa pałacu,rozbudowa pałacu,

podstawą układu przestrzennego podstawą układu przestrzennego miasta oraz terenów ogrodowych miasta oraz terenów ogrodowych jest geometryczna siatka jest geometryczna siatka połączeń osiowych,połączeń osiowych,

pałac łączy obie części układu – pałac łączy obie części układu – miasto – ogród, miasto – ogród,

miasto rozwija się wzdłuż trzech miasto rozwija się wzdłuż trzech głównych osi zbiegających się głównych osi zbiegających się przed pałacem.przed pałacem.

WersalŹródło: J. Słodczyk „Przestrzeń miasta i jejPrzeobrażenia” s.233

Page 30: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

3030

Koncentryczny model rozwoju Koncentryczny model rozwoju miastamiasta

Klasyczną konstrukcją, Klasyczną konstrukcją, przyjmowaną w rozważaniach przyjmowaną w rozważaniach ekonomicznych dotyczących ekonomicznych dotyczących kształtowania się struktury miast kształtowania się struktury miast jest model koncentryczny, zwany jest model koncentryczny, zwany również pierścieniowym. również pierścieniowym. Opracowany został na przykładzie Opracowany został na przykładzie analizy układu przestrzennego analizy układu przestrzennego Chicago. Model opiera się na Chicago. Model opiera się na koncepcji miasta jako pewnej koncepcji miasta jako pewnej sekwencji koncentrycznych stref sekwencji koncentrycznych stref otaczających obszar śródmiejski otaczających obszar śródmiejski CBD.CBD.

Ten model wydobywa dwie Ten model wydobywa dwie tendencje panujące w lokalizacji tendencje panujące w lokalizacji dzielnic – jedną dośrodkową – dzielnic – jedną dośrodkową – szereg funkcjonalnych urządzeń i szereg funkcjonalnych urządzeń i dziedzin dąży do lokalizacji w dziedzin dąży do lokalizacji w centrum miasta, oraz drugą – centrum miasta, oraz drugą – odśrodkową – gdzie nowoczesne odśrodkową – gdzie nowoczesne dzielnice mieszkalne i przemysłowe dzielnice mieszkalne i przemysłowe dążą do lokalizacji na peryferiach.dążą do lokalizacji na peryferiach.

Page 31: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

3131

Model koncentrycznyModel koncentryczny

Chicago

Page 32: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

3232

Model koncentrycznyModel koncentryczny

Rio de Janeiro

Page 33: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

3333

Sektorowy model rozwoju Sektorowy model rozwoju miastamiasta

Założenia Hoyta:Założenia Hoyta: CBD obejmuje szerszy zakres funkcji CBD obejmuje szerszy zakres funkcji

a jego kształt nie zawsze odpowiada a jego kształt nie zawsze odpowiada koncepcjom układu koncepcjom układu koncentrycznego, wykształcają się koncentrycznego, wykształcają się bowiem deformujące ten układ bowiem deformujące ten układ pasma handlu i usług wzdłuż pasma handlu i usług wzdłuż głównych dróg;głównych dróg;

zespół urządzeń handlu hurtowego zespół urządzeń handlu hurtowego na ogół nie otacza całkowicie CBDna ogół nie otacza całkowicie CBD

przemysł ma tendencję do tworzenia przemysł ma tendencję do tworzenia się na peryferiach, ale wzdłuż się na peryferiach, ale wzdłuż głównych linii kolejowych, dolin głównych linii kolejowych, dolin rzecznych itd..rzecznych itd..

dzielnice mieszkaniowe klasy dzielnice mieszkaniowe klasy robotniczej na ogół nie otaczają CBDrobotniczej na ogół nie otaczają CBD

obszar zamieszkały przez obszar zamieszkały przez dojeżdżających do pracy na ogół nie dojeżdżających do pracy na ogół nie ma charakteru jednorodnego, ale ma charakteru jednorodnego, ale zamieszkują go różne grupy zamieszkują go różne grupy społeczne.społeczne.

Page 34: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

3434

Model sektorowyModel sektorowy

Paryż

Page 35: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

3535

Model sektorowyModel sektorowy

Londyn

Page 36: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

3636

Model sektorowyModel sektorowy

Moskwa

Page 37: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

3737

Klinowy model rozwoju Klinowy model rozwoju miastamiasta

rozwój przestrzenny przebiega rozwój przestrzenny przebiega wzdłuż klinów, w kierunku wzdłuż klinów, w kierunku zewnętrznym, zewnętrznym,

w tym modelu swój wyraz w tym modelu swój wyraz przestrzenny znajdują podziały przestrzenny znajdują podziały klasowe, bo proces grupowania klasowe, bo proces grupowania się pewnych warstw się pewnych warstw społecznych powoduje w społecznych powoduje w trakcie jego rozwoju tworzenie trakcie jego rozwoju tworzenie nie wąskich pierścieni, ale nie wąskich pierścieni, ale większych dzielnic,większych dzielnic,

zgrupowanie pewnego typu zgrupowanie pewnego typu miejsc pracy lub osadnictwo miejsc pracy lub osadnictwo określonych grup ludzi określonych grup ludzi rozpoczyna samorzutny proces, rozpoczyna samorzutny proces, gdzie tzw. dobre adresy gdzie tzw. dobre adresy koncentrują się wzdłuż koncentrują się wzdłuż pewnych kierunków rozwoju pewnych kierunków rozwoju miasta.miasta.

Page 38: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

3838

Model klinowyModel klinowy

Amsterdam

Page 39: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

3939

Miasto - ogródMiasto - ogród

w założeniu miało łączyć zalety w założeniu miało łączyć zalety miasta i wsi oraz wykluczać ich miasta i wsi oraz wykluczać ich wady,wady,

miasto – ogród nie jest miasto – ogród nie jest przedmieściem dużego miasta, przedmieściem dużego miasta, ale samodzielnym ośrodkiem ale samodzielnym ośrodkiem zapewniającym pracę ludziom,zapewniającym pracę ludziom,

miasta liczące ok.. 30 tys. miasta liczące ok.. 30 tys. mieszkańców miały charakter mieszkańców miały charakter miast satelitarnych miast satelitarnych zlokalizowanych obok zlokalizowanych obok większego ośrodka,większego ośrodka,

każdy ośrodek miał kształt każdy ośrodek miał kształt okręgu wokół parku miejskiego, okręgu wokół parku miejskiego, a główna aleja łącząca a główna aleja łącząca wszystkie dzielnice wszystkie dzielnice mieszkaniowe miała kształt mieszkaniowe miała kształt kolisty, wzdłuż lokalizowano kolisty, wzdłuż lokalizowano usługi.usługi.

Page 40: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

4040

Miasto przemysłoweMiasto przemysłowe

Pierwotne koncepcje miasta Pierwotne koncepcje miasta przemysłowego opierały się przemysłowego opierały się na układzie regularnym i na układzie regularnym i były podporządkowane były podporządkowane spełnianej przez miasto spełnianej przez miasto funkcji produkcyjnej.funkcji produkcyjnej.

Zabudowa skupiała się Zabudowa skupiała się wokół kwadratowego placu wokół kwadratowego placu (Zgierz, Konstantynów) lub (Zgierz, Konstantynów) lub wzdłuż długiej ulicy.wzdłuż długiej ulicy.

Przy głównej osi Przy głównej osi lokalizowały się lokalizowały się manufaktury i zakłady manufaktury i zakłady przemysłowe.przemysłowe.

Łódź – plan miasta przemysłowegoŹródło: W. Ostrowski (1975)

Page 41: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

4141

Rozwój ŁodziRozwój Łodzi Dzielnice rozwijały się żywiołowo, Dzielnice rozwijały się żywiołowo,

tworząc obszary chaotycznej tworząc obszary chaotycznej zabudowy, na których tereny zabudowy, na których tereny zajęte przez fabryki zajęte przez fabryki przemieszane były z przemieszane były z mieszkalnictwem i innymi mieszkalnictwem i innymi funkcjami. funkcjami.

Mieszkańcy starali się mieszkać Mieszkańcy starali się mieszkać w pobliży śródmieścia ze w pobliży śródmieścia ze względu na słaby rozwój względu na słaby rozwój komunikacji.komunikacji.

Wraz z oddalaniem się od Wraz z oddalaniem się od centrum powstawały biedniejsze centrum powstawały biedniejsze dzielnice, o niskim standardzie dzielnice, o niskim standardzie zabudowy.zabudowy.

Zabudowa stawała się Zabudowa stawała się zagęszczona, a koncentracja zagęszczona, a koncentracja ludzi coraz większa – efekt – ludzi coraz większa – efekt – powstawanie „podwórek – powstawanie „podwórek – studni” bez terenów zielonych.studni” bez terenów zielonych.

Page 42: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

4242

Budownictwo komunalneBudownictwo komunalne

Page 43: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

4343

Ogrodzone osiedla budowane Ogrodzone osiedla budowane przez developerówprzez developerów

osiedla o jednorodnej strukturze budynków

osiedla o różnej strukturze budynków

Page 44: Mechanizmy  rozwoju miasta

mgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarmgr Dorota A. Sikora, Katedra Zarządzania Miastem i Regionemządzania Miastem i Regionem

4444

WNIOSKIWNIOSKI

Rozwój Łodzi przesuwa się na zewnątrz.Rozwój Łodzi przesuwa się na zewnątrz. Potrzeba przebudowy śródmiejskich kwartałów Potrzeba przebudowy śródmiejskich kwartałów

miasta.miasta. Konieczność rozwiązania problemów Konieczność rozwiązania problemów

komunikacyjnych centrum.komunikacyjnych centrum. Brak polityki rozwoju budownictwa mieszkaniowego.Brak polityki rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Poszukiwanie nowych mieszkań w obszarze Poszukiwanie nowych mieszkań w obszarze

centralnym miasta (remonty kamienic, programy centralnym miasta (remonty kamienic, programy rewitalizacyjne).rewitalizacyjne).

Poszukiwanie nowych lokalizacji dla budownictwa Poszukiwanie nowych lokalizacji dla budownictwa mieszkaniowego w strefie przejściowej, pomiędzy mieszkaniowego w strefie przejściowej, pomiędzy centrum, a obszarami zewnętrznymi miasta.centrum, a obszarami zewnętrznymi miasta.