Matematyka (Mathematics) - up.lublin.pl · Biofizyka pod red F. Jaroszyka, ... Wydawnictwo UP,...

specjalność: biologia stosowanastudia stacjonarne pierwszego stopnia

rok akademicki 2015-16

Kod modułu: BI1s_001

Nazwa modułu: Matematyka(Mathematics)

Język wykładowy: polski

Rodzaj modułu: obowiązkowy

Poziom: 1 Rok: 1 Semestr: 1

Nauczyciel: prof. dr hab. Zofia Hanusz <[email protected]>

Jednostka: Katedra Zastosowań Matematyki i Informatyki

Cel modułu: Zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami z matematyki wyższej. Obejmują one rachunek macierzowy, różniczkowy oraz całkowy. Zapoznanie z podstawowymi metodami statystycznymi, wykorzystywanymi do analizy wyników uzyskanych z eksperymentów biologicznych.

Treści modułu kształcenia:

Definicja macierzy i podstawowych działań matematycznych. Definicja wyznacznika macierzy i macierzy odwrotnej. Rozwiązywanie układów równań liniowych. Definicja pochodnej funkcji jednej zmiennej oraz pochodnych cząstkowych funkcji wielu zmiennych. Definicja całki nieoznaczonej i oznaczonej funkcji jednej zmiennej. Statystyka opisowa: charakterystyki położenia i skali. Metody wizualizacji wyników z eksperymentów biologicznych. Podstawowe rozkłady zmiennych losowych. Estymacja przedziałowa średniej i wariancji dla cech o rozkładzie normalnym. Stawianie i weryfikacja hipotez o jednej i dwóch średnich w populacjach normalnych. Badanie zależności liniowej dwóch cech biologicznych. Zagadnienie regresji liniowej.

Zalecana lista lektur:

Hanusz, Z., Tarasińska, J.: Statystyka Matematyczna, Wyd. AR, Lublin, 2006. Krysicki W, Włodarski L.: Analiza matematyczna w zadaniach, cz. I i II, WN PWN, 2002.Osypiuk E., Pisarek I.: Zbiór zadań z matematyki, Wyd. AR, Lublin, 2004.

Planowaneformy/ działania/

metody dydaktyczne:

Wykłady prowadzone z wykorzystaniem rzutnika multimedialnego. Wykłady oraz zadania do rozwiązania udostępnione studentom na stronie [email protected] Kontakt z wykładowcą w ustalonych godzinach konsultacji.

ECTS: 5 ( 2.52/ 2.4) (kontaktowe/niekontaktowe)

Opisy modułów Strona 1 z 93




Nazwa modułu: Fizyka i biofizyka(Physics and Biophysics)




Nauczyciel: dr Marta Arczewska <[email protected]>

Jednostka: Zakład Biofizyki/Katedra Fizyki

Cel modułu: Nabycie wiedzy w zakresie fizyki i biofizyki oraz umiejętności jej wykorzystania do ilościowego opisu zjawisk występujących w organizmach żywych na różnych poziomach ich organizacji. Zapoznanie się z podstawami teoretycznymi oraz praktycznymi różnych metod badawczych stosowanych w naukach przyrodniczych. Poznanie mechanizmów i skutków oddziaływania fizycznych i biofizycznych czynników środowiskowych na organizmy żywe.


Kinematyka i dynamika punktu materialnego. Mechanika bryły sztywnej, ruch obrotowy. Elementy biomechaniki układu ruchu w organizmie żywym. Mechanika ciał stałych, cieczy i gazów. Hydrostatyka i hydrodynamika cieczy doskonałej i lepkiej. Elementy biofizyki krążenia. Ruch drgający i falowy. Akustyka. Elementy termodynamiki procesów zachodzących w układach biologicznych. Elektryczne własności materii. Optyka geometryczna i falowa, podstawy mikroskopii optycznej. Dualizm falowo-korpuskularny promieniowania elektromagnetycznego. Biofizyka narządu widzenia. Energetyka procesu widzenia. Podstawy spektroskopii molekularnej: elektronowej spektroskopii absorpcyjnej oraz fluorescencyjnej (Diagram Jabłońskiego). Elementy fizyki jądrowej. Detekcja promieniowania jonizującego. Efekty wywoływane przez promieniowanie jonizujące w materiale biologicznym. Podstawy dozymetrii i elementy radiobiologii.


1. D. Halliday, R. Resnick, J. Walker, Podstawy fizyki 1-5, PWN Warszawa 2003.2. A. Pilawski, Podstawy biofizyki. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL Warszawa 1985.3. W. Leyko, Biofizyka dla biologów, PWN, Warszawa, 19974. S. Przestalski, Fizyka z elementami biofizyki i agrofizyki, Wrocław, 20015. Biofizyka pod red F. Jaroszyka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 20026. Z. Kęcki, Podstawy spektroskopii molekularnej, PWN, Warszawa, 19757. 1. Pietruszewski S., Kurzyp T., Kornarzyński K.: Przewodnik do ćwiczeń z fizyki dla studentów Wydziału Inżynierii Produkcji. Wydawnictwo UP, Lublin 2010, skrypt do ćwiczeń laboratoryjnych.8. H. Szydłowski, Pracownia fizyczna, PWN Warszawa, 1994


metody dydaktyczne:

Wykład z prezentacją multimedialną, konsultacje, ćwiczenia audytoryjne, wykonywanie doświadczeń, dyskusja i interpretacja wyników oraz indywidualne sprawozdania studenckie z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych, kolokwia wstępne oraz egzamin pisemny.

ECTS: 5 ( 3/ 2) (kontaktowe/niekontaktowe)





Nazwa modułu: Chemia nieorganiczna i fizyczna(Inorganic and Physical Chemistry)




Nauczyciel: dr Paweł Muszyński <[email protected]>

Jednostka: Katedra Chemii

Cel modułu: Poznanie podstawowych pojęć, praw i reakcji chemicznych, które umożliwią zrozumienie zjawisk w otaczającym nas świecie oraz procesów przebiegających w organizmach żywych. Opanowanie umiejętności w posługiwaniu się prostym sprzętem laboratoryjnym oraz wykonywania nieskomplikowanych reakcji i analiz chemicznych.


Wykład: nomenklatura związków nieorganicznych. Liczba atomowa. Liczba masowa. Liczby kwantowe. Zapis konfiguracji elektronowych atomów i prostych jonów. Określanie położenia pierwiastka w UOP na podstawie konfiguracji elektronowej. Wiązania chemiczne. Wzory sumaryczne i strukturalne związków nieorganicznych. Kataliza i jej rodzaje. Wpływ czynników zewnętrznych na stan równowagi. Dysocjacja elektrolityczna. Prawo rozcieńczeń Ostwalda. Iloczyn jonowy wody. Obliczanie pH roztworów. Związki kompleksowe. Bilansowanie reakcji redoks. Elektroliza. Ogniwa. Budowa i właściwości koloidów. Obliczenia z wykorzystaniem funkcji termodynamicznych i praw termochemii. Ćwiczenia audytoryjne: rozwiązywanie zadań oraz pisanie kolokwiów. Ćwiczenia laboratoryjne: analiza jakościowa, ilościowa, potencjometria, pH-metria.


1.Drapała T.: Chemia ogólna i nieorganiczna. PWN, Warszawa 1986.2.Jackowska I., Piotrowski J.: Chemia ogólna z elementami chemii nieorganicznej. WAR, Lublin 2002.3.Kędryna T.: Chemia ogólna z elementami biochemii. Wydawnictwo ”Zamiast Korepetycji” S.C., Kraków 1995.4.Wojtczak Z. i in.: Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii. Agencja ARTPRESS, Toruń 1995. 5.Jówko A.: Chemia fizyczna dla biologów. Wydawnictwa Uczelniane WSRP, Siedlce 1995.6.Tomassi W., Jankowska H.: Chemia fizyczna. PWN, Warszawa 1980. 7.Mikos-Bielak M. i in.: Przewodnik do ćwiczeń z chemii. WUP, Lublin 2008.8.Bojanowska M. i in.: Chemia ogólna w zadaniach dla studentów uczelni rolniczych. WAR, Lublin 2007.


metody dydaktyczne:

Wykład, ćwiczenia laboratoryjne i audytoryjne






Nazwa modułu: Ergonomia i BHP(Ergonomics and Safety)




Nauczyciel: dr hab. Halina Pawlak <[email protected]>

Jednostka: Katedra Podstaw Techniki – Zakład Ergonomii

Cel modułu: Zapoznanie studentów z interdyscyplinarną wiedzą ergonomiczną w zakresie dostosowania urządzeń, stanowisk pracy, technologii oraz materialnego środowiska pracy do psychofizycznych cech i możliwości człowieka, z oceną obciążenia pracą oraz podejmowanymi działaniami profilaktycznymi chroniącymi pracownika. Zapoznanie studentów z uregulowaniami z zakresu prawnej ochrony pracy i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w Polsce i Unii Europejskiej.


Ergonomia jako nauka interdyscyplinarna, przedmiot, zakres, zadania i cele, geneza i rozwój. Obciążenie psychiczne i fizyczne pracownika. Układ człowiek - maszyna - podstawowe funkcje układu. Czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne w środowisku pracy biologa. Wpływ czynników na zdrowie i obciążenie pracą. Organizacja pracy i struktury przestrzennej stanowisk pracy w laboratorium. Diagnostyka w ergonomii, optymalizacja warunków pracy i działania profilaktyczne. Wybrane aspekty prawnej ochrony pracy, przepisy ogólne i branżowe bhp w Polsce i UE. Zarządzanie bezpieczeństwem pracy.


1. Rosner J. Ergonomia. PWE, Warszawa 1985.2. Wykowska M. Ergonomia jako nauka stosowana. Wyd. AGH Kraków 2007.3. Olszewski J. Podstawy ergonomii i fizjologii pracy. Wyd. Akademia Ekonomiczna, Poznań 1997.4. Górska E. Ergonomia, diagnoza, projektowanie, eksperyment Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2009.5. Koradecka D. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Tom. 1 i 2. CIOP, Warszawa 1997.


metody dydaktyczne:

1. Wykład 2. Dyskusja

ECTS: 1 ( .68/ .32) (kontaktowe/niekontaktowe)





Nazwa modułu: Ochrona własności intelektualnej(Protection of intellectual and industrial property)




Nauczyciel: dr Wiktor Bojar <[email protected]>

Jednostka: Katedra Hodowli Małych Przeżuwaczy i Doradztwa Rolniczego

Cel modułu: Przekazanie studentom podstawowych wiadomości o podmiotach i przedmiocie ochrony praw autorskich, oraz o zagadnieniach uregulowanych w prawie własności intelektualnej


Główne treści kształcenia związane są z systemem ochrony własności intelektualnej w zakresie prawa polskiego z elementami prawa unijnego oraz podstawowymi pojęciami takimi jak: wynalazki i prawo patentowe, wynalazki biotechnologiczne, prawo własności przemysłowej (znaki towarowe, wzory przemysłowe, wzory użytkowe, oznaczenia geograficzne topografie układów scalonych) oraz prawo autorskie (utwór, rodzaje utworów, autorskie prawa osobiste i majątkowe, dozwolony użytek, odpowiedzialność z tytułu naruszenia praw autorskich).


J. Sieńczyło-Chlabicz (red.), Prawo własności intelektualnej, Lexis Nexis Warszawa 2009 J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Wolters Kluwer Polska Warszawa 2010 E. Nowińska, U. Promińska, M. du Vall, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2011 A. Matlak, Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym, Zakamycze 2004 U. Promińska (red.), Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2005 J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie. Ustawodawstwo polskie, t. I, Warszawa 2005 J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie. Umowy międzynarodowe i prawo UE, t. II, Warszawa 2005 J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie. Orzecznictwo i wyjaśnienia, t. III, Warszawa 2005


metody dydaktyczne:

wykłady, studiowanie literatury, rozwiązywanie casusów

ECTS: 1 (/) (kontaktowe/niekontaktowe)





Nazwa modułu: Język obcy 1 - angielski B2(Foreign Language – English B2)


Rodzaj modułu: fakultatywny


Nauczyciel: mgr Joanna Rączkiewicz <[email protected]>

Jednostka: Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych

Cel modułu: Podniesienie kompetencji językowych w zakresie słownictwa ogólnego i specjalistycznego.Rozwijanie umiejętności w miarę poprawnej komunikacji w środowisku zawodowym.Przekazanie wiedzy niezbędnej do stosowania zaawansowanych struktur gramatycznych oraz technik pracy z obcojęzycznym tekstem źródłowym.


Prowadzone w ramach modułu zajęcia obejmują rozszerzenie lub wprowadzenie słownictwa ogólnego w zakresie autoprezentacji, relacji międzyludzkich, form spędzania czasu wolnego, zainteresowań, podróżowania, zdrowia i zdrowego trybu życia, środowiska naturalnego, życia w społeczeństwie, nowoczesnych technologii oraz pracy zawodowej.Moduł obejmuje również wprowadzenie zaawansowanych struktur gramatycznych i leksykalnych celem osiągnięcia przez studenta w miarę poprawnej komunikacji.W czasie ćwiczeń studenci zostaną zapoznani ze słownictwem specjalistycznym danej dyscypliny naukowej, zostaną przygotowani do selektywnego czytania literatury fachowej i samodzielnej pracy z tekstem źródłowym.Moduł ma również za zadanie zapoznanie studenta z kulturą danego obszaru językowego.


1. C. Latham-Koenig, C. Oxenden File Intermediate THIRD EDITION, Oxford 20132. C. Latham-Koenig, C. Oxenden “New English File Upper intermediate, Oxford 2008 3. J. Eastwood "Oxford Practice Grammar", Oxford 20094. Słowniki specjalistyczne pol. ang. i ang. pol.


metody dydaktyczne:

Metoda eklektyczna: wykład, dyskusja, prezentacja, konwersacja,metoda gramatyczno-tłumaczeniowa(teksty specjalistyczne), metoda komunikacyjna i bezpośrednia ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności komunikowania się.

ECTS: 2 ( 1.3/ .7) (kontaktowe/niekontaktowe)





Nazwa modułu: Język obcy 1 - francuski B2(Foreign Language – French B2)




Nauczyciel: mgr Elżbieta Karolak <[email protected]>






1. C. Dollez, S. Pons „Alter Ego 4 Méthode de français” Hachette 20052. C. Dollez, S. Pons „Alter Ego 4” Cahier d’exercices”, Hachette 20053. Claire Leroy-Miquel: „Vocabulaire progressif du français avec 250 exercices” CLE International 20074. C.-M. Beaujeu „350 exercices Niveau Supérieu II” Hachette 20065. „Chez nous” Mary Glasgow Magazines Scholastic


metody dydaktyczne:







Nazwa modułu: Język obcy 1 - niemiecki B2(Foreign Language – German B2)




Nauczyciel: mgr Urszula Szuma <[email protected]>






1. S. Mróz-Dwornikowska, K. Szachowska - Welttour 3 - Nowa Era Sp. z o.o. 20132. B. Kujawa, M. Stinia, B. Szymoniak - Mit Beruf auf Deutsch - Nowa Era – Sp. z o.o. 20133. E. M. Rostek "Deutsch. Repetytorium tematyczno – leksykalne ",WAGROS 20084. M. Riegler-Poyet "Das Testbuch Wirtschaftsdeutsch", Langenscheidt 20085. M. Ptak "Grammatik Intensivtrainer ",Langenscheidt 2010


metody dydaktyczne:







Nazwa modułu: Język obcy 1 - rosyjski B2(Foreign Language – Russian B2)




Nauczyciel: mgr Anna Baran <[email protected]>






1. A. Alązak-Gwizdała, O. Tatarczyk - Ekspres na Wschód- COGIT 20112. A. Pado Start ru. 2 WSIP 20063. A. Każmierak i inni Русский язык подготовительные материалы к экзамену ТELCWyd UMCS 20064. L. Fast, M. Zwolińska Р усский язык в деловой среде ч I,II, III wyd. Poltext 20105. Słowniki języka ros. , rolniczy, techniczny, biznesu


metody dydaktyczne:







Nazwa modułu: Wychowanie fizyczne 1(Physical education)




Nauczyciel: mgr Lechosław Kawecki <[email protected]>

Jednostka: Studium Wychowania Fizycznego i Sportu

Cel modułu: Zapoznanie studentów z metodami, środkami i formami organizacyjnymi wykorzystywanymi na zajęciach wychowania fizycznego w celu kształtowania sprawności i wydolności fizycznej oraz nawyków prozdrowotnych


Doskonalenie elementów technicznych i taktycznych wybranych gier zespołowych w formie ścisłej i zabawowej: - koszykówki – podania i chwyty, kozłowanie i rzuty do kosza z miejsca i dwutaktu,obrona każdy swego i obrony strefą, doskonalenie elementów w małych grach i grze uproszczonej- siatkówki – odbicia piłki sposobem górnym i dolnym, zagrywka sposobem „od dołu” i tenisowym, nagranie i wystawienie oraz atak piłki przy ustawieniu podstawowym, doskonalenie elementów w małych grach i grze uproszczonejĆwiczenia wzmacniające poszczególne grupy mięśniowe na siłowni, zasady ich wykonania i metody ćwiczeńĆwiczenia przy muzyce doskonalące koordynację ruchową, rytmiczność ruchów, wzmacniające mięśnie posturalne ciała z wykorzystaniem różnych przyborów, nauczanie podstawowych kroków aerobiku Ćwiczenia kształtujące wydolność organizmu z wykorzystaniem sprzętu aerobowego (rowery stacjonarne, bieżnie, ergometry wioślarskie) - metody kształtowania kondycji poprzez ćwiczenia aerobowe i anaerobowe


Huciński T., „Podstawy obrony w koszykówce” Katowice 1993, Oszast H., Kasperzec M., „Koszykówka” Kraków 1998, FIBA „Koszykówka dla młodych zawodników” Warszawa 2002.Grządziel G., „Piłka siatkowa. technika, taktyka i elementy minisiatkówki”, AWF Katowice 2006, Grządziel. G., Ljach W. „Piłka siatkowa. Podstawy treningu, zasób ćwiczeń” COS Warszawa 2000.Siłownia- Aaberg E. „trening silowy – mechanika mięśni” Wydawnictwo Aha Łódź 2009, Schoenfeld B. „ Idealna kobieca sylwetka”” 118 ćwiczeń w siłowni, Wydawnictwo Aha Łódź 2009


metody dydaktyczne:

- zajęcia praktyczne w formie ćwiczeń - pogadanki promujące aktywność fizyczną i zasady zdrowego stylu życia






Nazwa modułu: Socjologia(Sociology)




Nauczyciel: mgr Krystyna Bajda <[email protected]>

Jednostka:

Cel modułu: Wprowadzenie studentów w meandry historycznego rozwoju socjologii. Wykazanie jej dorobku i znaczenia oraz przydatności w życiu społecznym. Pokazanie przemian cywilizacyjnych, ustrojowych i politycznych. Analiza zjawisk i problemów społecznych, współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych.


Socjologia jako nauka. Przedstawiciele myśli socjologicznej. Metody badań socjologicznych. Współczesne orientacje socjologiczne. Socjologia a inne dziedziny wiedzy. Struktury społeczne. Procesy zachodzące w grupie. Organizacje społeczne. Funkcjonowanie mechanizmów społecznych. Analiza socjologiczna zmian i procesów społecznych. Rodzina w teorii socjologicznej. Przemiany w rodzinie. Praca a bezrobocie. Przyczyny, rodzaje, skutki oraz programy przeciwdziałania i wychodzenia z bezrobocia. Współczesne zagrożenia środowiska.


1. Giddens A. , tłum. Szulżycka A. Socjologia. Warszawa 2010.2. Babbie E., Podstawy badań społecznych. Warszawa 2008.3. Turowski J., Socjologia. Wielkie struktury społeczne. Lublin 1994.4. Domański H., Struktura społeczna. Warszawa 2004.5. Januszek H., Sikora J., Socjologia. Poznań 1994.


metody dydaktyczne:

Wykład konwersatoryjny, dyskusja, kolokwium.






Nazwa modułu: Etyka(Ethic, Deontology)




Nauczyciel: ks dr Stanisław Sieczka <[email protected]>

Jednostka:

Cel modułu: 1. przyswojenie podstawowych pojęć filozoficzno etycznych,2.zapoznanie studentów z podstawowymi kierunkami filozoficzno-etycznymi,3. pokazanie relacji pomiędzy sferą etyczno moralną i prawną,4.studium nad ludzkim sumieniem jako indywidualnym odczytaniem prawa naturalnego,5.kształtowanie odpowiedzialności za siebie i za drugiego człowieka tak w życiu indywidualnym, jak i wspólnotowym.


Wykłady: Treści dotyczą nauk filozoficzno etycznych, prawa, sumienia i stylu życia. Dlatego poruszane są zagadnienia dotyczące definicji i terminologii, którymi posługują się poszczególne kierunki etyczne, także współczesne. Dogłębnie omawiany jest personalizm etyczny, który zwraca uwagę na kształtowanie następujących postaw: odpowiedzialność za drugiego człowieka, odpowiedzialność nie tylko za rodzaj, ale także za efekty ludzkiej pracy, czyli za skutki ludzkiej działalności w odniesieniu przede wszystkim do społeczeństwa, oraz na oddziaływanie na innych poprzez przykład życia.


1. W. Tatarkiewicz, Historia Filozofii, Warszawa 1977.2. T. Ślipko, Zarys etyki ogólnej, Kraków 1974.3. T. Ślipko, Zarys etyki szczegółowej, Kraków 1982.4. Mały słownik etyczny. Red. S. Jedynak, Bydgoszcz 1999.5. K. Wojtyła, Elementarz etyczny, Wrocław 1982.6. A. Szostek, Pogadanki z etyki, Częstochowa 1993.


metody dydaktyczne:

Wykłady, dyskusja, krótkie referaty opracowane prze grupy studentów






Nazwa modułu: Filozofia współczesna(Philosophy)




Nauczyciel: dr Mirosław Murat <[email protected]>

Jednostka:

Cel modułu: - wprowadzenie studentów w meandry historycznego rozwoju filozofii.- wykazanie przydatności filozofii w życiu codziennym. - pokazanie udziału filozofii w rozwoju kultury i cywilizacji. - analiza problemów związanych z przydatnością filozofii w rozwiązywaniu egzystencjalnych problemów człowieka żyjącego w świecie wypełnionym „gadżetami cywilizacyjnymi”.


Prezentowane treści wprowadzają słuchacza ( studenta) w:- problematykę poruszaną przez filozofów na przestrzeni dziejów. Jest ona oczywiście ograniczona ze względu na czas trwania zajęć ( 30 godzin). Podstawowym celem modułu kształcenia jest analiza ciągle aktualnych tematów z zakresu: antropologii, aksjologii, filozofii społecznej.W szczególności kładziony jest nacisk na kształtowanie postaw społecznie aktywnych poprzez analizę zawsze aktualnych problemów egzystencjalnych, do których należą: wolność, odpowiedzialność, autokreacja, autorealizacja, świadome uczestniczenie w życiu społecznym, kulturowym oraz umiejętność odnalezienia się w przestrzeni pomiędzy być i mieć.Wybrane tematy zajęć: filozofia jako nauka, w drodze do pełnej wizji rzeczywistości, człowiek przedmiotem refleksji filozoficznej, człowiek w świecie przyrody- antropologiczno- aksjologiczna analiza problemu. Społeczeństwo i jego rozwój, państwo a jednostka. Od Platona do współczesności. Wolność jako zadanie. Specyfika filozofii XX wieku. Czy potrzebna jest filozofia człowiekowi w XXI wieku?


1. W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. I- III, Warszawa 1988 r.2. Z. Kuderowicz, Filozofia nowożytnej Europy, Warszawa 1989 r.3. F. Copleston, Historia filozofii, t. VII, VIII, IX, Warszawa 1995, 1989, 1991 r.4. G. Colli, Narodziny filozofii, Kraków 1994 r.5.E. Fromm, Niech się stanie człowiek, Warszawa 1994 r.6. B.R. Barber, Dżihad kontra McŚwiat, Warszawa 2005 r.7. S. P. Huntington, Zderzenie cywilizacji, Warszawa 2006 r.8. B. Baran, Filozofia dialogu, Kraków 1991 r.


metody dydaktyczne:

Wykład konwersatoryjny,Dyskusja międzygrupowa na zadany temat,Pisemna praca na zadany temat,






Nazwa modułu: Anatomia porównawcza zwierząt(Comparative anatomy of animals)




Nauczyciel: dr hab. Jacek Łętowski <[email protected]>

Jednostka: Katedra Zoologii, Ekologii Zwierząt i Łowiectwa

Cel modułu: Zapoznanie studentów z budową anatomiczną zwierząt w ujęciu systematycznym, poczynając od najprostszych dwuwarstwowców poprzez prymitywne trójwarstwowe, do ssaków. Ponadto wiedza z tego przedmiotu ma również dać podstawy do zrozumienia ewolucji zwierząt.


Anatomia porównawcza zwierząt, jako jedna z podstawowych nauk biologicznych, której rozwój wiąże się ściśle z historią teorii ewolucji ma za zadanie przedstawienie i pogłębienie zrozumienia głównych tendencji ewolucyjnych przejawiających się w budowie wewnętrznej zwierząt.


1. Beklemiszew N.W. - Podstawy anatomii porównawczej bezkręgowców. PWN, Warszawa 1957.2. Jasiński A. - Anatomia kręgowców. PWN, Warszawa, 1984.3. Kobryń F., Kobryńczuk K. – Kompedium anatomii topograficznej. Wyd. SGGW, Warszawa, 2001. 4. Moraczewski J., Riedel W., Sołtyńska M., Umiński T. - Ćwiczenia z zoologii bezkręgowców. PWN, Warszawa,1974.5. Pilarski W., Koźniewski S. – Anatomia i fizjologia zwierząt. PWRiL, Warszawa, 1981.6. Rajski A. - Zoologia. PWN, Warszawa, 1983.7. Rajski A. (red.) – Ćwiczenia z zoologii dla zootechników. PWN, Warszawa, 1977.8. Szarski H. (red.) – Anatomia porównawcza kręgowców. PWN, Warszawa, 1992.


metody dydaktyczne:

Wykłady – forma tradycyjna z wykorzystaniem sprzętu audiowizualnego. Ćwiczenia - preparaty mikroskopowe i totalne zwierząt, okazy zwierząt, folie i tablice poglądowe, prezentacja multimedialna.






Nazwa modułu: Anatomia funkcjonalna człowieka(Human functional anatomy)




Nauczyciel: dr Iwona Łuszczewska-Sierakowska <[email protected]>

Jednostka: Katedra Anatomii i Histologii Zwierząt

Cel modułu: Zapoznanie studentów z budową, funkcją i topografią narządów biernego i czynnego układu ruchu, przygotowanie i nauczanie studenta analizowania jednostek funkcjonalnych ruchu oraz zapoznanie z układami wegetatywnymi i somatycznymi organizmu człowieka. Uzyskanie przez studenta wiedzy i zrozumienie funkcjonowania układów związanych z poruszaniem się i rozwojem narządów układu ruchu.


Opanowanie wiedzy z zakresu szczegółowej budowy anatomicznej człowieka: opanowanie makroskopowej i mikroskopowej budowy anatomicznej układów: mięśniowego, szkieletowego, nerwowego. Układ kostno-stawowy i mięśniowy w statyce i dynamice. Kości, więzadła i mięśnie jako stabilizatory i ograniczniki ruchu i ważniejsze ośrodki sterowania ruchami. Wpływ układu ruchu na krążenie krwi, pracę serca, na układ oddechowy i przemianę materii. Posługiwanie się anatomicznym mianownictwem polskim, łacińskim. Treści modułu umożliwią powiązanie budowy narządów z pełnionymi funkcjami.


1. Abrahams P.: Atlas anatomii, Świat Książki, 20022. Bochenek A., Reichert M.: Anatomia człowieka, PZWL, 19923. Gąsiorowski A.: Anatomia funkcjonalna narządu ruchu człowieka, UMCS, 20064. Kahle W. i inni: Wyd. Med., Brema, 19985. Z. Wójtowicz- Podstawy anatomii człowieka, Lublin : CZELEJ, 2006.6. W. Woźniak- Anatomia człowieka, Elsevier Urban & Partner Wrocław 2003, wyd. 2 7. R. Aleksandrowicz- Mały atlas anatomiczny, Warszawa PZWL, 1994.


metody dydaktyczne:

Wykłady w oparciu o prezentację multimedialną, slajdy, folie, tablice poglądowe, eksponaty muzealne.






Nazwa modułu: Chemia organiczna(Organic Chemistry)




Nauczyciel: dr Paweł Muszyński <[email protected]>

Jednostka: Katedra Chemii

Cel modułu: Przekazanie podstawowej wiedzy na temat nazewnictwa, struktury i właściwości związków organicznych oraz umiejętności pisania schematów przedstawiających przemiany związków organicznych.


Wykład obejmuje nazewnictwo, budowę, izomerię, metody otrzymywania, właściwości fizyczne i chemiczne związków organicznych. Ćwiczenia audytoryjne mają na celu poszerzenie i ugruntowanie wiadomości przedstawionych na wykładach oraz sprawdzenie wiedzy z chemii organicznej. W ramach ćwiczeń laboratoryjnych wykonywane są wybrane reakcje chemiczne dla związków organicznych.


1.Piotrowski Jan, Jackowska Izabella: Chemia organiczna. WUP, Lublin 2011.2.Hart Harold i in.: Chemia organiczna: krótki kurs. PZWL, Warszawa 1999.3.Patrick Graham L.: Chemia organiczna. PWN, Warszawa 2002.4.Karczyński Feliks, Borkowski Andrzej: Chemia organiczna dla przyrodników. Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2001.5.Moczulska Antonina: Chemia organiczna dla studentów biologii. Wydawnictwa Uczelniane WSP, Słupsk 1996.6.Drapała Tadeusz: Chemia organiczna. PWN, Warszawa 1986.7.Gąszczyk Ryszard i in.: Przewodnik do ćwiczeń z chemii organicznej. WUP, Lublin 2010.


metody dydaktyczne:

Wykład, ćwiczenia laboratoryjne i audytoryjne






Nazwa modułu: Botanika(Botany)




Nauczyciel: prof. dr hab. Barbara Pawlik-Skowrońska <[email protected]>

Jednostka: Katedra Hydrobiologii

Cel modułu: Zapoznanie studentów z budową komórek, tkanek i organów roślinnych oraz z podstawami systematyki roślin.


Botanika jako nauka. Budowa komórki roślinnej. Histologia roślin: tkanki twórcze, okrywające, wydzielnicze, miękiszowe, asymilacyjne, wzmacniające, przewodzące. Anatomia, morfologia i modyfikacje organów: korzeń, pęd, liść, kwiat i owoc. Biologia zapylania i zapładniania roślin okrytozalążkowych. Systematyka i taksonomia roślin. Systemy klasyfikacyjne. Flora glonów, mszaków, paprotników oraz roślin naczyniowych Polski.


1. Jasnowska J., Jasnowski M., Kowalski W., Radomski J. 1999. Botanika. Wyd. Brasika, Szczecin2. Szweykowska A., Szweykowski J. 2007. Botanika - Morfologia. PWN, Warszawa.3. Szweykowska A., Szweykowski J. 2007. Botanika - Systematyka. PWN, Warszawa. 4. Borkowska J., Marciniuk J., Sorokin J. 2007. Przewodnik do ćwiczeń z botaniki. Wyd. Akademii Podlaskiej, Siedlce.5. Rutkowski J. 2007. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. PWN, Warszawa


metody dydaktyczne:

Metody dydaktyczne: wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia terenowe






Nazwa modułu: Zoologia(Zoology)






Cel modułu: Zapoznanie studentów z przedstawicielami królestwa Protista i Animalia w ujęciu systematycznym. Ponadto wiedza z tego przedmiotu ma dać podstawy do zrozumienia ewolucji zwierząt. Kolejny cel to zdobycie umiejętności rozpoznawania zwierząt w terenie, technikami ich pozyskiwania oraz zapoznanie studentów z podstawowymi gatunkami chronionymi.


Systematyka świata zwierzęcego. Protozoa - charakterystyka poszczególnych typów pierwotniaków. Animalia - Metazoa - charakterystyka typu Porifera. Podkrólestwo - Histozoa. Definicja pojęcia Coelenterata. Charakterystyka typów: Cnidaria i Ctenophora. Mesozoa. Prostomia. Vermes - Triploblastica o symetrii dwubocznej. Przystosowania morfologiczne, anatomiczne i biologiczne robaków do pasożytniczego trybu życia. Pierwotna jama ciała. Charakterystyka typów: Platyhelminthes - Nematoda. Coelomata. Budowa wtórnej jamy ciała. Annelida. Typy segmentacji i cefalizacja. Charakterystyka typów: Priapulida, Mollusca, Deuterostomia. Charakterystyka typów: Echinodermata… Chordata. Drogi ewolucyjne strunowców. Tunicata. Acrania. Vertebrata. Najstarsze kręgowce - Agnatha. Gnathostomata. Pisces, Amphibia. Bezowodniowce i owodniowce. Rozwój błon płodowych. Reptilia. Charakterystyka i systematyka Aves. Pochodzenie, systematyka i biologia Mammalia.


Błaszak Cz. Zoologia. Bezkręgowce. Tom I i II. PWN, Warszawa, 2012.Czapik A. - Podstawy protozoologii. PWN, Warszawa, 1992.Dogiel W. - Zoologia bezkręgowców. PWN, Warszawa, 1986.Grabda E. /red./. - Zoologia. Bezkręgowce. I, II. PWN, Warszawa, 1972.Grodziński Z. - Zoologia. Przedstrunowce i strunowce. PWN, Warszawa, 1979.Jura Cz. - Zoologia bezkręgowców. PWN, Warszawa, 1996.Rajski A. - Zoologia. T. I, II. PWN, Warszawa, 1995.Eisenreich W. D. - Przewodnik do rozpoznawania roślin i zwierząt na wycieczce. Multico, Warszawa, 1996. Moraczewski J., Riedel W., Sołtyńska M., Umiński T. Ćwiczenia z zoologii bezkręgowców. PWN, Warszawa, 1980.


metody dydaktyczne:

Wykłady – forma tradycyjna z wykorzystaniem sprzętu audiowizualnego. Ćwiczenia laboratoryjne - preparaty mikroskopowe i totalne zwierząt, folie i tablice poglądowe, prezentacja multimedialna, zwiedzanie muzeum przyrodniczego. Ćwiczenia terenowe. Park narodowy - jako naturalne laboratorium badawcze.






Nazwa modułu: Taksonomia roślin i zwierząt(Taxonomy plants and animals)






Cel modułu: Zapoznanie studentów z taksonomią i systematyką organizmów pro- i eukariotycznych. Ponadto zapoznają się z podstawowymi sposobami sporządzania zbiorów zoologicznych i botanicznych oraz różnego typu publikacjami taksonomicznymi – od opisu gatunku do publikacji ewolucyjnych.


Taksonomia a systematyka. Historia teorii klasyfikacji. Różne definicje (koncepcje) pojęcia gatunek. Hierarchia kategorii i taksony wyższe. Cechy taksonomiczne. Zbiory taksonomiczne i proces oznaczania. Klasyfikacje. Zmienność i jej rodzaje. Publikacje taksonomiczne. Kodeks nomenklatury zoologicznej. Kodeks nomenklatury botanicznej. Taksonomia organizmów prokariotycznych.


1. Klimaszewski M. S., Wojciechowski W., Jedlicka L. Podstawy systematyki zoologicznej. Wyd. UŚ, 1995.2. Mayr E. Podstawy systematyki zwierząt. PWN, 1974.1. 3. Mayr E. Populacje, gatunki ewolucja. PWN, Wiedza Powszechna, 1970.


metody dydaktyczne:

Wykłady prowadzone są z wykorzystaniem komputera i rzutnika multimedialnego, folii oraz gablot muzealnych i nadbitek różnego typu publikacji.






Nazwa modułu: Technologia informacyjna(Information technology)




Nauczyciel: dr hab. Iwona Rozempolska-Rucińska <[email protected]>

Jednostka: Katedra Biologicznych Podstaw Produkcji Zwierzęcej

Cel modułu: Podwyższenie umiejętności użytkowania komputera. Przygotowanie studentów do wykorzystania technologii informatycznych w przyszłej pracy licencjackiej i magisterskiej


Znajomości podstawowych funkcji porządkujących środowisko pracy użytkownika komputera; przetwarzania tekstów - Edytor tekstu Microsoft Word, wprowadzenie i formatowanie tekstu, korespondencja seryjna, tabele i grafika w tekście; Arkusz kalkulacyjny Microsoft Excel wprowadzanie danych, format komórek, formuły, wykresy, tabele przestawne, sporządzania wykresów i raportów, zastosowanie formuł arytmetycznych i funkcji, baz danych; umiejętność tworzenia i modyfikowania tabel, formularzy, raportów, przetwarzanie informacji zawartych w bazie z wykorzystaniem operatorów arytmetycznych; tworzenie i przygotowanie prezentacji multimedialnych, edycja obrazów i wykresów w programie PowerPoint.


1. strony internetowe WWW http://office.microsoft.com, 2. Kopertowska M. ECDL Europejskie komputerowe prawo jazdy. 2001.3. Stranowicz A., Duda P., Orłowski A. Technologie informacyjne. SGGW, 2007


metody dydaktyczne:

Ćwiczenia laboratoryjne, indywidualna praca przy komputerze; samodzielna praca studenta; omówienie zadań przygotowanych w ramach pracy samodzielnej.


















metody dydaktyczne:

















1. S. Mróz-Dwornikowska, K. Szachowska - Welttour 3 - Nowa Era Sp. z o.o. 20132. B. Kujawa, M. Stinia, B. Szymoniak - Mit Beruf auf Deutsch - Nowa Era – Sp. z o.o. 20133. E. M. Rostek "Deutsch. Repetytorium tematyczno-leksykalne ",WAGROS 20084. M. Riegler-Poyet "Das Testbuch Wirtschaftsdeutsch", Langenscheidt 20085. M. Ptak "Grammatik Intensivtrainer ",Langenscheidt 2010


metody dydaktyczne:



















metody dydaktyczne:







Nazwa modułu: Przedsiębiorczość akademicka(Academic enterpreneurship)




Nauczyciel: prof. dr hab. Grażyna Jeżewska-Witkowska <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z zagadnieniami aktywności biznesowej środowiska akademickiego


Przedsiębiorczość akademicka w Polsce i w innych krajach. Parki technologiczne. Centra transferu technologii. Inkubatory przedsiębiorczości. Pozyskiwanie funduszy na projekty naukowe. Tworzenie i struktura biznes planu. Spółki spin-off i spin-out. Ochrona własności intelektualnej. Transfer wiedzy. Czynniki wpływające na sukces przedsiębiorczości akademickiej


1. Plawgo B. (red). Przedsiębiorczość akademicka-stan, bariery i przesłanki rozwoju. PWSIP, Łomża 2011.2. Tamowicz P. Przedsiębiorczość akademicka. Spółki spin-off w Polsce. PARP Warszawa 2006.3. Fabińska M., Czyż P. (red.) Przedsiębiorczość akademicka w praktyce. Wydawnictwo SWSPiZ Łódź 2011. 4. Guliński J., Zasiadły P. (red.) Innowacyjna przedsiębiorczość akademicka- światowe doświadczenia. PARP Warszawa 2005.


metody dydaktyczne:

Wykłady z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych






Nazwa modułu: Wychowanie fizyczne 2(Physical education 2)




Nauczyciel: mgr Lechosław Kawecki <[email protected]>

Jednostka: Studium Wychowania Fizycznego i Sportu

Cel modułu: Zapoznanie studentów z metodami, środkami i formami organizacyjnymi wykorzystywanymi na zajęciach wychowania fizycznego w celu kształtowania sprawności i wydolności fizycznej oraz nawyków prozdrowotnych


Doskonalenie elementów technicznych i taktycznych wybranych gier zespołowych w formie ścisłej i zabawowej:

łowanie i rzuty do kosza z miejsca i dwutaktu,obrona każdy swego i obrony strefą, doskonalenie elementów w małych grach i grze uproszczonej

łki sposobem górnym i dolnym, zagrywka sposobem „od dołu” i tenisowym, nagranie i wystawienie oraz atak piłki przy ustawieniu podstawowym, doskonalenie elementów w małych grach i grze uproszczonejĆwiczenia wzmacniające poszczególne grupy mięśniowe na siłowni, zasady ich wykonania i metody ćwiczeńĆwiczenia przy muzyce doskonalące koordynację ruchową, rytmiczność ruchów, wzmacniające mięśnie posturalne ciała z wykorzystaniem różnych przyborów, nauczanie podstawowych kroków aerobiku Ćwiczenia kształtujące wydolność organizmu z wykorzystaniem sprzętu aerobowego (rowery stacjonarne, bieżnie, ergometry wioślarskie) - metody kształtowania kondycji poprzez ćwiczenia aerobowe i anaerobowe


Huciński T., „Podstawy obrony w koszykówce” Katowice 1993, Oszast H., Kasperzec M., „Koszykówka” Kraków 1998, FIBA „Koszykówka dla młodych zawodników” Warszawa 2002.Grządziel G., „Piłka siatkowa. technika, taktyka i elementy minisiatkówki”, AWF Katowice 2006, Grządziel. G., Ljach W. „Piłka siatkowa. Podstawy treningu, zasób ćwiczeń” COS Warszawa 2000.Siłownia- Aaberg E. „trening silowy – mechanika mięśni” Wydawnictwo Aha Łódź 2009, Schoenfeld B. „ Idealna kobieca sylwetka”” 118 ćwiczeń w siłowni, Wydawnictwo Aha Łódź 2009


metody dydaktyczne:

- zajęcia praktyczne w formie ćwiczeń - pogadanki promujące aktywność fizyczną i zasady zdrowego stylu życia






Nazwa modułu: Apidologia(Apidologie)




Nauczyciel: dr hab. Krzysztof Olszewski <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie z:- biologią rodziny pszczoły miodnej,- biologią gatunków pszczół z rodzaju Apis- biologią i znaczeniem pszczół samotnych, trzmieli i pszczół bezżądłowych,- ekologicznymi powiązaniami pszczół i roślin, w tym rolą pszczół w środowisku przyrodniczym i rolnictwie, zagrożeniami pszczół,- podstawowymi informacjami o produktach pszczelich, ich powstawaniu, znaczeniu dla pszczół i ludzi.


Biologia gatunków pszczół z rodzaju Apis. Biologia i znacznie pszczół samotnych, trzmieli i pszczół bezżądłowych. Ekologiczne powiązania pszczół i roślin. Rola pszczół w rolnictwie i środowisku przyrodniczym w aspekcie ekonomicznym i ekologicznym. Współczesne zagrożenia pszczół. Podstawowe informacje o produktach pszczelich, ich powstawanie oraz znaczenie dla pszczół i ludzi.


1. Banaszak J. – Ekologia pszczół. PWN, Warszawa – Poznań 1993.2. Jabłoński B. – Potrzeby zapylania i wartość pszczelarska owadopylnych roślin uprawnych. Wyd. ISK, Puławy 1997.3. Prabucki J. - Pszczelnictwo. Wydawnictwo „Albatros”, Szczecin 1998.4. Skowronek W. – Pszczelnictwo. Wyd. ISK i PTN, Puławy 2001.5. Wojtacki M. – Produkty pszczele i przetwory miodowe, PWRiL Warszawa 1988.


metody dydaktyczne:

1. Wykład - prezentacja multimedialna.2. Wykład dyskusyjny.3. Uzupełnienie – filmy DVD.






Nazwa modułu: Podstawy bioanalityki(Bioanalitics basics)




Nauczyciel: prof. dr hab. Anna Czech <[email protected]>

Jednostka: Katedra Biochemii i Toksykologii

Cel modułu: Poznanie podstaw teoretycznych z ukierunkowaniem na praktyczne wykorzystanie analityki w naukach biologicznych. Prawidłowe zaplanowanie miejsca pracy i dobór odpowiedniego sprzętu analitycznego oraz odczynników. Nabycie podstawowej wiedzy nt. nowoczesnego laboratorium analitycznego. Nabycie umiejętności wyboru właściwej metody pobierania i przygotowania próbek biologicznych. Nabycie wiedzy nt: błędów i niebezpieczeństw, jakie mogą pojawić się na każdym etapie pracy w laboratorium analitycznym.


Zapoznanie z zasadami i systemem organizacji laboratoriów analitycznych. Zapoznanie z podstawowym sprzętem wykorzystywanym w laboratorium oraz rodzajami, właściwościami i zastosowaniem szkła laboratoryjnego. Student pozna również ogólne zasady mycia szkła i kolejność stosowania środków myjących, a także pozna zasady neutralizacji i niszczenia wybranych trucizn –piktogramy. Student będzie potrafił zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu chemii analitycznej. Moduł obejmować będzie zapoznanie z: ogólnymi zasadami związanymi z pobieraniem i przygotowywaniem prób do badań; podstawowymi techniki i metody stosowane w laboratorium analitycznym; metodami kalibracji metod analitycznych; procedurami analitycznymi i ich walidacją. W ramach ćwiczeń student nabędzie umiejętności planowania eksperymentu badawczego i przygotowania miejsca pracy. Nabycie wprawy w wykonywaniu obliczeń analitycznych


Kafarski P., Wieczorek P., Ćwiczenia Laboratoryjne z Chemii Bioorganicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1997Szczepaniak W., Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN Warszawa 2005Waldmann H., Janning P., Chemical Biology. A practical course, Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA,Weinheim 2004Mikrobioanalityka, praca zb. pod red. Z. Brzózki, Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 2009Huber L. Dobra praktyka laboratoryjna, PIOS, Warszawa 1997


metody dydaktyczne:

Wykład forma tradycyjna z wykorzystaniem sprzętu audiowizualnego.Ćwiczenia audytoryjne, rozmowa heurystyczn, wykonanie planu eksperymentu w laboratorium analitycznym, ćwiczenia pokazowe






Nazwa modułu: Mikrobiologia ogólna(Microbiology)




Nauczyciel: dr hab. Henryk Krukowski <[email protected]>

Jednostka: Katedra Higieny Zwierząt i Środowiska

Cel modułu: Zapoznanie studentów z podstawowymi grupami drobnoustrojów zasiedlających środowiska naturalne, a więc bakteriami, wirusami i grzybami.


Sterylizacja i dezynfekcja, pojęcia: aseptyka, antyseptyka, dezynfekcja, sterylizacja. Metody sterylizacji i dezynfekcji, kontrola procesów sterylizacji. Podstawy klasyfikacji bakterii. Struktura komórki bakteryjnej. Genetyka bakterii: genom bakterii, zmienność mutacyjna, koniugacja, transformacja, transdukcja. Metabolizm i fizjologia bakterii: asymilacja pierwiastków biogennych (autotrofizm i heterotrofizm), oddychanie (tlenowe i beztlenowe). Mechanizmy chorobotwórczości bakterii: otoczki, adhezja, inwazja, egzoenzymy, toksyczność. Sposoby „ucieczki” bakterii przed mechanizmami obronnymi organizmu zakażonego. Antybiotyki (charakterystyka, zakres i mechanizmy działania). Bakterie G(+) ziarniaki – gronkowce, paciorkowce. Bakterie coliform. Bakterie coryneform. Grzyby drożdżopodobne, pleśnie, dermatofity,. Glony z rodzaju Prototheca. Wirusy – budowa, klasyfikacja i podział


1. Kunicki-Goldfinger W.J.H. „Życie bakterii”. PWN, 2001.2. Schlegel H.G. „Mikrobiologia ogólna”. PWN, 2003. 3. Baran E. (red): Mikologia – co nowego? Wyd. Cornetis, Wrocław, 20084. Zaremba M. L., Borowski J.: Podstawy mikrobiologii lekarskiej. PZWL, Warszawa, 2007.


metody dydaktyczne:

Wykład, ćwiczenia laboratoryjne, samodzielne wykonywanie preparatów, wykonywanie posiewów i ich interpretacja, barwienie, odczyty posiewów.






Nazwa modułu: Biochemia(Biochemistry)




Nauczyciel: dr hab. Katarzyna Ognik <[email protected]>


Cel modułu: Objaśnienie budowy i funkcji głównych składników organizmów żywych oraz poznanie głównych szlaków metabolicznych. Zidentyfikowanie mechanizmów kontroli i utrzymywania równowagi dynamicznej organizmu. Poznanie metabolizmu na poziomie komórek, tkanek i narządów. Poznanie molekularnego podłoża zjawisk życiowych poprzez zaznajomienie się ze strukturą chemiczną składników ustroju oraz ich przemianami.


Metabolizm i stan równowagi dynamicznej organizmu. Białka, aminokwasy, peptydy - budowa, właściwości, funkcje biologiczne. Katabolizm białek i aminokwasów. Biosynteza białka. Białka osocza. Enzymy, budowa, klasyfikacja. Węglowodany, budowa, funkcje, metabolizm. Lipidy budowa, funkcje i metabolizm. Współzależność przemiany azotowej, lipidowej i węglowodanowej, regulacja hormonalna przemiany lipidowej i węglowodanowej. Energetyka procesów metabolicznych, związki wysokoenergetyczne, potencjał układów oksydoredukcyjnych, łańcuch oddechowy, fosforylacje oksydacyjne i substratowa. Hormony i witaminy. Biochemia tkanki łącznej i mięśniowej. Gospodarka wodno-elektrolitowa i kwasowo-zasadowa. Gospodarka wapniem, fosforem i magnezem. Biochemiczne aspekty hemostazy. Regulacja wydzielania żołądkowego, czynności jelitowej. Wady oraz choroby metaboliczne. Integracja metabolizmu, podstawowe drogi kooperacji w gospodarce energetycznej na poziomie narządów i tkanek.


BIOCHEMIA Harpera/ Robert K. Murray [et al.]; [red. nauk. tł. Franciszek Kokot, Aleksander Koj.]; Wyd. 4 zm. i unowocześnione. Warszawa PZWL 2008ĆWICZENIA z biochemii/red. Leokadia Kłyszejko-Stefanowicz; Jacek Kazimierz Bartkowiak [et al.]. Dodr. Warszawa PWN, 2003 PODSTAWY biochemii/ Jerzy Kączkowski. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2002BIOCHEMIA / Lubert Stryer; [red. Tł. Jacek Augustyniak], Jan Michejda; Wyd. 2 dodr. Warszawa PWN, 2000.


metody dydaktyczne:

Wykład - forma tradycyjna z wykorzystaniem sprzętu audiowizualnego.Ćwiczenia laboratoryjne i audytoryjne (wejściówki, prace kontrolne, sprawozdania w formie pisemnej z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych, dyskusja dotycząca poprawności przeprowadzonej analizy oraz uzyskanych wyników). Konsultacje indywidualne.






Nazwa modułu: Fizjologia roślin(Plant physiology)




Nauczyciel: dr Katarzyna Rubinowska <[email protected]>

Jednostka: Katedra Fizjologii Roślin

Cel modułu: Dostarczenie wiedzy i umożliwienie nabycia przez studentów niektórych umiejętności dotyczących funkcjonowania roślin.


Realizowany moduł kształcenia dotyczy przebiegu w roślinach podstawowych procesów fizjologicznych warunkujących ich wzrost, rozwój i plonowanie. Sukcesywnie więc na prowadzonych wykładach w formie opisowej, a na ćwiczeniach laboratoryjnych w postaci odpowiednich eksperymentów biologiczno – chemicznych zaprezentowane zostaną zjawiska osmotyczne w komórkach roślinnych, jak również procesy pobierania, transportu i wydalania wody przez rośliny. Kolejne spotkania dotyczyć będą asymilacji CO2, oddychania i mineralnego żywienia roślin, a także wpływu czynników środowiskowych na ich intensywność. Końcowe treści modułu dotyczyć będą procesów wzrostu i rozwoju roślin, a także ich uwarunkowań środowiskowych.


1. Kozłowska M., 2007. Fizjologia roślin, PWRiL, Poznań.2. Kopcewicz J., Lewak S., 2014. Fizjologia roślin, PWN, Warszawa.3. Piskornik Z., 1988. Fizjologia roślin dla Wydziałów Ogrodniczych cz. I i II, PWN, Warszawa.4. Krzywński Z., Wójcik – Wójtkowiak D., 2001. Zarys fizjologii roślin, Wyd A.R. w Poznaniu.5. Szweykowska A., 1997. Fizjologia roślin. Wyd. U.A.M. Poznań.


metody dydaktyczne:

Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne i audytoryjne, kolokwia testowe, zaliczenie praktyczne.






Nazwa modułu: Genetyka(Genetics)






Cel modułu: Zapoznanie studentów z podstawami genetyki ogólnej i molekularnej począwszy od materialnych i molekularnych podstaw dziedziczności po elementy inżynierii genetycznej.


Podstawowe pojęcia genetyki, segregacja mendlowska. Lokalizacja genów w chromosomach. Gen i jego ekspresja, budowa kwasów nukleinowych, replikacja DNA, kod genetyczny, transkrypcja, translacja, budowa genu, regulacja ekspresji genu. Geny a cechy: dziedziczenie cech ilościowych i jakościowych. Mutageneza, molekularne mechanizmy mutacji, działanie czynników mutagennych. Genetyka rozwoju. Dziedziczenie pozajądrowe. Choroby i wady dziedziczne.


1. Brown T. A.: Genomy. PWN, Warszawa 2001.2. Charon K. M., Świtoński M.: Genetyka i genomika zwierząt. PWN, Warszawa 2012.3. Jeżewska-Witkowska G. (red.): Zbiór zadań i pytań z genetyki. Wyd. UP w Lublinie, 20144. Lorkiewicz M., Tarkowski J.: Zbiór zadań z genetyki i metod doskonalenia zwierząt. PWN, Warszawa 1981.5. Passarge E.: Genetyka, ilustrowany przewodnik. PWN, Warszawa 2004.6. Sadakierska-Chudy A., Dąbrowska G., Goc A.: Genetyka ogólna. Skrypt do ćwiczeń dla studentów biologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2004.7. Stefanowicz G.: Zbiór zadań, pytań i problemów z genetyki ogólnej. Wyd. AR w Lublinie, 1999.8. Winter P. C., Hickey G. I., Fletcher H. L.: Genetyka, krótkie wykłady. PWN, Warszawa 2006


metody dydaktyczne:

Wykłady, ćwiczenia laboratoryjne i audytoryjne, prace w grupach, rozwiązywanie zadań genetycznych






Nazwa modułu: Biologia komórki(Biology of cell)




Nauczyciel: prof. dr hab. Daniela Gruszecka <[email protected]>

Jednostka: Instytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin

Cel modułu: Zapoznanie studentów z możliwościami wykorzystania technik badawczych stosowanych w biologii komórki, preparatyką (obrazami) różnych rodzajów mikroskopii i mikrofotografią, umożliwiającymi rozpoznanie (ultrastruktura), selekcję i funkcję komórek celem ich regulacji i modyfikacji


Zapoznanie z zagadnieniami dotyczącymi głównie struktury ale i funkcji komórek roślinnych i zwierzęcych. Treści te są niezbędne do zrozumienia ich działania na poziomie całego organizmu. Wprowadzenie obejmuje badania komórki w ujęciu historycznym. Następnie, zagadnienia dotyczące morfologii, liczby, funkcji i składu chemicznego komórki. Budowę i funkcjonowanie poszczególnych przedziałów komórkowych. Budowę błon plazmatycznych i transport przez błony. Połączenia międzykomórkowe i powierzchnię komórek. Sygnalizację wewnątrz i międzykomórkową. Organelle cytoplazmatyczne. Składniki cytoszkieletu. Jądro komórkowe.


1. Alberts B., Bray D., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P. Podstawy biologii komórki. (tom 1,2). PWN Warszawa 2005.2. Wojtaszek. Woźny A., Ratajczak L. Biologia komórki roślinnej. Tom 1 Struktura 2008, Tom 2 Funkcja 2009. PWN Warszawa3. Kilarski W. Strukturalne podstawy biologii komórki. PWN Warszawa. 2003.4. Fuller G. M. Podstawy molekularne biologii komórki. Aspekty medyczne. PZWL Warszawa. 2000.


metody dydaktyczne:

Wykłady, prezentacja multimedialna, rzutnik pisma, folie, fotografie, mikroskopy świetlne, preparaty cytologiczne gotowe oraz wykonywane podczas ćwiczeń laboratoryjnych.






Nazwa modułu: Ekotoksykologia(Ecotoxicology)




Nauczyciel: prof. dr hab. Barbara Pawlik-Skowrońska <[email protected]>


Cel modułu: Poznanie podstawowych zagadnień dotyczących potencjalnych i realnych zagrożeń związanych z oddziaływaniem substancji chemicznych wprowadzanych do środowiska naturalnego na populacje i zespoły organizmów roślinnych i zwierzęcych w ekosystemach wodnych i lądowych. Zdobycie teoretycznej i praktycznej wiedzy oraz umiejętności w zakresie oceny zagrożenia i ryzyka środowiskowego dla organizmów żywych zasiedlających ekosystemy wodne i lądowe podlegające antropopresji.


Zagrożenia i ryzyko wprowadzania antropogenicznych substancji chemicznych do ekosystemów wodnych i lądowych. Losy wybranych zanieczyszczeń w środowisku i drogi ich wnikania do organizmów żywych. Ekotoksykologiczne skutki działania zanieczyszczeń chemicznych na organizmy wodne i lądowe – od komórki do ekosystemu : rodzaje oddziaływań toksycznych, interakcje, czynniki modulujące. Transfer zanieczyszczeń w łańcuchach troficznych i jego ocena. Eksperymentalne metody oceny działania zanieczyszczeń chemicznych na organizmy wodne i lądowe oraz porównanie ich potencjału toksycznego. Testy ekotoksyczności na wybranych organizmach zwierzęcych i roślinnych.


- Podstawy Ekotoksykologii – Walker C.H. i in., 2002, PWN Warszawa - Ekotoksykologia od komórki do ekosystemu, Laskowski R., Migula P, 2004, PWRiL, Warszawa - Fundamentals of Aquatic Toxicology, G.M. Rand, 1995, Taylor & Francis, Washington


metody dydaktyczne:

Metody dydaktyczne: wykład, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia laboratoryjne, konwersatorium, prezentacje






Nazwa modułu: Antropologia(Antropology)




Nauczyciel: dr Iwona Łuszczewska-Sierakowska <[email protected]>


Cel modułu: Pokazanie miejsca człowieka w czasie i świecie przyrody


Podstawowy zasób wiadomości z zakresu antropologii. Treści przekazywane na wykładach nawiązują głównie do badań prowadzonych w ramach subdyscyplin współczesnej antropologii kulturowej, takich jak: antropologia płci, antropologia ciała i antropologia pokrewieństwa. Ponadto na zajęciach zostaną omówione klasyczne orientacje antropologiczne. Celem wkładów jest zapoznanie się studentów z początkowym etapem rozwoju społeczeństw, zaznajomienie z głównymi nurtami antropologii, czynnikami kształtowania tożsamości oraz opanowanie przez studentów podstawowych terminów i pojęć z zakresu współczesnej antropologii.


1. Jasicki B. i inni: Zarys antropologii. PWN Warszawa 19622. Malinowski A.: Antropologia fizyczna PWN Warszawa-Poznań 19803. Drozdowski Zb.: Antropologia sportowa PWN Warszawa-Poznań 19794. Burszta W.: Antropologia kultury Zysk i S-ka, Poznań 1998


metody dydaktyczne:

Wykłady w oparciu o prezentację multimedialną, slajdy, folie, tablice poglądowe, film






Nazwa modułu: Paleontologia(Paleontology)




Nauczyciel: dr Anna Zacharko-Siembida <[email protected]>

Jednostka: Katedra Anatomii i Histologii Zwierząt, Wydz. Med. Wet.

Cel modułu: Zapoznanie studentów z podstawowymi zasadami ewolucji i jej wpływem na historię życia na Ziemi.


Treści modułu zawierają podstawy ewolucjonizmu, sposobu życia, budowy i formy współistnienia organizmów w minionych erach i okresach geologicznych. Wiedza ta pozwala zrozumieć zależności w budowie anatomicznej zwierząt współcześnie żyjących. Służy do odtworzenia przebiegu ewolucji świata zwierząt ze szczególnym uwzględnieniem układu kostnego.


1.Jerzy Dzik – Dzieje życia na ziemi, PWN, Warszawa 20032.David M.Raup, Steven M. Stanley – Podstawy paleontologii, PWN, Warszawa 19843.Cambournac Laure – Dinozaury i inne zwierzęta wymarłe. Wydawnictwo Paweł Skokowski, Lublin 20034.Henryk Szarski – Mechanizmy ewolucji. Ossolineum, Wrocław 19765.Henryk Szarski – Historia zwierząt kręgowych, PWN, Warszawa 19906.Zofia Kielan-Jaworowska – Czterysta milionów lat historii kręgowców. Wiedza Powszechna, Warszawa 1965


metody dydaktyczne:

Wykłady, ćwiczenia audytoryjne, referaty, eksponaty






Nazwa modułu: Akwarystyka i terarrystyka(Aquarium and terrarium cultures)




Nauczyciel: dr Jacek Rechulicz <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z pochodzeniem, systematyką i problemami hodowli ryb i zwierząt egzotycznych pochodzących z różnych kontynentów i utrzymywanych w akwariach i terrariach. Poznanie biologii i możliwości utrzymania wybranych gatunków ryb i innych zwierząt ozdobnych oraz nauka podstawowych czynności wykonywanych przy chowie i hodowli ryb i zwierząt egzotycznych w akwariach i terrariach


Zapoznanie z zagadnieniami z zakresu podstaw utrzymania ryb i zwierząt egzotycznych w akwariach i terrariach. Systematyka i pochodzenia ryb akwariowych, typy biotopów, typy i rodzaje akwariów, parametry fizyko-chemiczne wody, biologia wybranych gatunków ryb akwariowych, systemy utrzymania zwierząt w hodowli akwariowej i terrariach, urządzenia wykorzystywane w hodowli ryb akwariowych i innych zwierząt egzotycznych, możliwości hodowli owadów, skorupiaków, pajęczaków, mięczaków oraz płazów, gadów i ssaków w terrariach.


Mills D. „Ty i twoje akwarium”, Muza S. A., 1998.Mayland H. J. “Moje akwarium”, Diogenes, 1998.Scott P., W. “Wszystko o akwarium”, Muza S. A., 1993.Lewczuk J. „Zakładamy akwarium”, PWRiL Warszawa, 1992. Schmitz S. „Zwierzęta w terrarium", Oficyna Wydawnicza MULICO, Warszawa 1998.Rogner M. „Moje pierwsze terrarium", Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 1995.Gorazdowski M. J., Kaczorowski M. „Amatorska hodowla gadów”, Mulico, 2003.Dost U. „Zwierzęta w terrarium”, Delta, 2002.


metody dydaktyczne:

Zajęcia prowadzone w formie wykładów i ćwiczeń z wykorzystaniem nowoczesnych środków audio-wizualnych. Prezentowany jest szereg preparatów biologicznych i pomocy naukowych. Dyskusja. Zajęcia praktyczne w pracowni akwarystycznej.






Nazwa modułu: Ichtiobiologia(Ichthyobiology)




Nauczyciel: dr Wojciech Płaska <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z problemami racjonalnej gospodarki rybackiej. Poznanie gatunków chronionych i obcych ryb, nauka metod określania wieku, tempa wzrostu ryb i znakowania. Zaznajomienie się z metodami badań ichtiofauny oraz podstawowym sprzętem rybackim. Zapoznanie z ustawodawstwem i wykonywaniem opracowań dotyczących operatów rybackich.


Ustawodawstwo związane z rybami. Czynniki wpływające na życie ryb, odżywianie się i rozród ryb. Ochrona naturalnych warunków życia ryb w wodzie. Gatunki chronione i obce ryb. Zasady prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w zbiornikach naturalnych, zaporowych i drobnych zbiornikach wodnych. Oznaczanie wieku i tempa wzrostu ryb. Znaczenie ryb w ekosystemie wodnym i ich wpływ na jego funkcjonowanie. Sprzęt rybacki, podstawowe typy narzędzi połowowych. Metody badań ichtiofauny oraz podstawowy sprzęt rybacki. Rekultywacja biologiczna zbiorników wodnych, biomanipulacje rybami. Operaty rybackie - podstawa prawna i przykłady.


Brylińska M. „Ryby słodkowodne Polski”, PWN Warszawa, 2000.Szczerbowski J. „Rybactwo jeziorowe i rzeczne”, PWRiL, Warszawa, 1985.Guziur J. „Chów ryb w małych stawach”, Oficyna wyd. „Hoża”, Warszawa 1997.Opuszyński K. „Podstawy biologii ryb” Warszawa, 1979.Koch W. „Chów ryb w stawach” PWRiL Warszawa, 1980.Prost M. „Choroby ryb” PWRiL Warszawa, 1980.Rudnicki A. „Hodowla ryb w stawach” PWRiL Warszawa, 1963.Szczerbowski J. „Rybactwa Śródlądowe”, Instytut Rybactwa Śródlądowego, Olsztyn 1993.http://www.fishbase.org


metody dydaktyczne:

Zajęcia prowadzone są w formie wykładów i ćwiczeń z wykorzystaniem nowoczesnych środków audio-wizualnych. Do dyspozycji studentów jest także pracownia akwarystyczna z rodzimymi gatunkami ryb.






Nazwa modułu: Paleobiologia(Paleobiology)




Nauczyciel: dr Anna Kaczorowska <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studenta z historią życia na Ziemi, z elementami historii i ewolucji ekosystemów jeziornych oraz z metodami poznawania tej historii


Zapoznanie ze sposobami życia i formami współistnienia organizmów w minionych erach geologicznych; zagadnienia dotyczące pochodzenia organizmów i ich ewolucji; zasady wnioskowania, służące odtworzeniu przebiegu ewolucji świata z uwzględnieniem ewolucji ekosystemów


1. Cohen A. S. Paleolimnology. The History and Evolution of Lake Systems. Oxford University press. 2003.2. Dzik J. Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii. PWN, W-wa, 2003.3. Stanley, S.M. Historia Ziemi. PWN 2002.4. Tobolski K. Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych. PWN, W-wa, 2000.5. Van Andel, T.H. Nowe spojrzenie na starą Ziemię. PWN, 2001.


metody dydaktyczne:

Wykłady, ćwiczenia audytoryjne, ćwiczenia laboratoryjne, samodzielna praca studenta, wykonanie prezentacji, przygotowanie projektu zespołowego


















metody dydaktyczne:

















1. C. Dollez, S. Pons „Alter Ego 4 Méthode de français” Wyd. Hachette 20052. C. Dollez, S. Pons „Alter Ego 4” Cahier d’exercices”, Wyd. Hachette 20053. Claire Leroy-Miquel: „Vocabulaire progressif du français avec 250 exercices” Wyd. CLE International 20074. C.-M. Beaujeu „350 exercices Niveau Supérieu II” Wyd. Hachette 20065. „Chez nous” Wyd. Mary Glasgow Magazines Scholastic


metody dydaktyczne:

















1. S. Mróz-Dwornikowska, K. Szachowska - Welttour 3 - Nowa Era Sp. z o.o. 20132. B. Kujawa, M. Stinia, B. Szymoniak - Mit Beruf auf Deutsch - Nowa Era – Sp. z o.o. 20133. E. M. Rostek "Deutsch. Repetytorium tematyczno-leksykalne ",WAGROS 20084. M. Riegler-Poyet "Das Testbuch Wirtschaftsdeutsch", Langenscheidt 20085. M. Ptak "Grammatik Intensivtrainer ",Langenscheidt 2010


metody dydaktyczne:



















metody dydaktyczne:







Nazwa modułu: Zwierzęta laboratoryjne(Laboratory animals)




Nauczyciel: dr hab. Grzegorz Borsuk <[email protected]>


Cel modułu: Ukształtuje pogląd na rolę zwierząt laboratoryjnych w naukach biologicznych. Zapoznać z metodami hodowli, chowu oraz z uwarunkowaniami prawnymi.


Różnice pomiędzy zwierzętami hodowlanymi, amatorskimi, doświadczalnymi i laboratoryjnymi. Hodowla inbred i outbred. Modele genetyczne, linie, podlinie, szczepy kongeniczne, rekombinacyjne, zwierzęta transgeniczne i inne. Monitoring stanu zdrowia. Organizacja pracy w zwierzętarni. Zwierzęta GN, GF (mono- di- lub polibionty), SPF oraz CV-I, CV-II, CV-III. Monitoring genetyczny i markery biologiczne oraz biochemiczne. Sprzęt, pomieszczenia, zwierzętarnie i ich wyposażenie. Bariery sanitarne. Żywienie. Rozród. Normy etyczne i prawne, Prawodawstwo Europejskie i Polskie. Metody badań alternatywnych. Instytucje europejskie i polskie prowadzące nadzór nad zwierzętami laboratoryjnym.


1. Brylińska J., Kwiatkowska J. Zwierzęta Laboratoryjne, Metody Hodowli i Doświadczeń, Wydawnictwo Uniwersyteckie, Kraków (1996).2. Sławiński T. Zasady Hodowli Zwierząt Laboratoryjnych, PWN, Warszawa (1981).3. Opracowania na temat zwierząt laboratoryjnych dostępne w Internecie.


metody dydaktyczne:

Ćwiczenia laboratoryjne w tym opracowanie wniosku, ćwiczenia audytoryjne, opracowanie referatu, dyskusje, uzupełnienie – filmy DVD.






Nazwa modułu: Fizjologia zwierząt(Animal Physiology)




Nauczyciel: dr Marek Bieńko <[email protected]>

Jednostka: Katedra Fizjologii Zwierząt Wydział Medycyny Weterynaryjnej UP w Lublinie

Cel modułu: Przedstawienie studentom informacji o czynnościach życiowych zachodzących w organizmach zwierząt i człowieka oraz omówienie wiadomości niezbędnych dla zrozumienia fizjologii i funkcjonowania poszczególnych układów oraz ich wzajemnych interakcji.


Treści przedmiotu koncentrują się na funkcjach istot żywych i ich narządów, przebiegu procesów fizjologicznych na poziomie narządów i tworzonych przez nie układów, a także współoddziaływania i łączności oraz regulacji nerwowej i endokrynnej organizmów, które warunkują efektywność i sprawność czynnościową organizmu każdego gatunku zwierząt i człowieka. Przedmiot obejmuje szczegółowe zagadnienia dotyczące układu mięśniowego, nerwowego, krążenia, oddechowego, pokarmowego (z uwzględnieniem zwierząt przeżuwających). Treści obejmują również zagadnienia związane z układem czerwono i białokrwinkowym oraz głównymi drogami metabolizmu w organizmie zwierzęcym, przemianami białek, węglowodanów, tłuszczów, potrzebami energetycznymi zwierząt, przemianą wodną i mineralną, rolą witamin w przemianach ustrojowych. Obejmuje także budowę nefronu, wytwarzanie moczu, czynność wewnątrzwydzielniczą nerek oraz procesy termoregulacyjne.


Tadeusz Krzymowski: Fizjologia zwierząt. PWRiL, 2010.William F. Ganong: Fizjologia. PZWL, 2007.John Bullock: Fizjologia. Urban i Partner,2004.Stanisław Traczyk: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. PZWL, 2007.


metody dydaktyczne:

Wykład - (przekaz słowny) połączony z prezentacją multimedialną.Ćwiczenia - składające się z części teoretycznej podczas której omawiane są poszczególne działy fizjologii oraz części praktycznej w czasie której studenci wykonują badania z wykorzystaniem symulacyjnych programów komputerowych, tkanek żywych pochodzących od zwierząt laboratoryjnych lub też wykonują część doświadczeń na sobie samych. Na zakończenie ćwiczeń studenci formułują wnioski z przeprowadzonych doświadczeń.






Nazwa modułu: Biologia molekularna i podstawy biotechnologii(Molecular biology and biotechnology base)




Nauczyciel: dr hab. Andrzej Jakubczak <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi nośnika informacji genetycznej oraz podstawowymi procesami zachodzącymi w komórce na poziomie molekularnym.


Związki biologii molekularnej z genetyką i ewolucjonizmem. Molekularna budowa i właściwości kwasów nukleinowych (DNA, RNA), Centralny Dogmat Biologii Molekularnej. Podstawowe zasady przepływu informacji genetycznej w komórce: od replikacji poprzez transkrypcję do translacji i obróbki potranslacynej. Organizacja genomu. Zastosowanie badań z zakresu budowy DNA i genów w praktyce, np. w kontroli pochodzenia, diagnostyce chorób genetycznych.


1. Alberts B. i wsp., Podstawy biologii komórki, PWN, 2005.2. Lewin B. Genes VIII. Oxford University Press, USA, 2004; dostęp on line http://www.ebook3000.com/dictionary/Genes-VIII-Benjamin-Lewin_69047.html3. Nowak Z., Gruszczyńska J., Wybrane techniki i metody analizy DNA, Wyd. SGGW, Warszawa, 2007.4. Rybczyńska M., Wybrane zagadnienia z biologii molekularnej, Wyd. AM, Poznań, 2002.5. Turner P. C. i wsp., Biologia molekularna (Krótkie wykłady), PWN, 2007.6. Węgleński P., Genetyka molekularna. PWN, 1998.


metody dydaktyczne:

Wykład: wykład informacyjny, wykład konwersatoryjny, wykład z prezentacją multimedialnąĆwiczenia audytoryjne: ćwiczenia przedmiotowe, analiza tekstów z dyskusją (praca z publikacją - artykuł), praca w grupach, dyskusja, wykonanie projektuĆwiczenia laboratoryjne: ćwiczenia praktyczne, wykonanie sprawozdania z ćwiczeń






Nazwa modułu: Ekologia(Ecology)




Nauczyciel: dr hab. Andrzej Demetraki-Paleolog <[email protected]>

Jednostka: Katedra Hydrobiologii, UP

Cel modułu: Zapoznanie studentów z współczesną ekologią ogólną. Studenci powinni poznać definicje oraz zakres nauk ekologicznych, ich związek z innymi naukami przyrodniczymi, podstawowe pojęcia ekologiczne, zasady i mechanizmy regulacji ekologicznych na szczeblu populacji i biocenozy funkcjonujące w świecie roślin i zwierząt głównie w ekosystemach lądowych. Mechanizmy prawa i reguły ekologiczne, z którymi studenci mają się zapoznać będą dotyczyć: rozmieszczenia organizmów w przestrzeni, ich liczebności oraz szeroko pojętych właściwości biocenoz.


Przedmiot dotyczący zagadnień z ekologii ogólnej. Ze względu na następujące w późniejszym okresie studiów przedmioty dotyczące ekologii wód zajęcia będą dotyczyć głównie ekologii ekosystemów lądowych. W ramach przedmiotu studenci poznają definicję oraz główne prawa i pojęcia ekologiczne, zasady rozmieszczania się gatunków, populacji i biocenoz w przestrzeni oraz mechanizmy oddziaływania na siebie i regulacji gatunków, populacji i biocenoz w warunkach sztucznych hodowli i w środowisku naturalnym. W programie znajdują się aspekty dotyczące interakcji biotop/biotop, biotop/biocenoza oraz zagadnienia związane z regulacjami biomasy, liczebności i struktury wiekowej biocenoz i populacji. Omówione zostaną właściwości biocenozy: formy wzrostu, zróżnicowanie, dominacja, liczebność, struktura troficzna.


1. Charles J. Krebs. 1996. Ekologia. PWN, Warszawa.2. Charles J. Krebs. 2011. Ekologia, Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. PWN, Warszawa.3. Wojciechowski Iwo. 1987 Ekologiczne Podstawy Kształtowania Środowiska. PWN, Warszawa.4. Odum Eugene P. 1982. Podstawy Ekologii, PWRL.5. Joanna R. Freeland. 2008. Ekologia molekularna, PWN Warszawa.


metody dydaktyczne:

Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja, przygotowanie prezentacji, gry decyzyjne.






Nazwa modułu: Bromatologia(Bromatology)




Nauczyciel: prof. dr hab. Eugeniusz Grela <[email protected]>

Jednostka: Instytut Żywienia Zwierząt i Bromatologii

Cel modułu: Zapoznanie studentów z biologicznym aspektem produkcji i zużytkowania żywności, metabolizmem składników pokarmowych oraz wartością odżywczą i dietetyczną żywności. Nabycie praktycznych umiejętności analizy składników odżywczych żywności oraz układania i bilansowania jadłospisów w gospodarstwie domowym.


Natura i chemizm pożywienia. Ewolucja poglądów na żywienie ludzi w aspekcie historycznym. Człowiek i jego pożywienie. Odżywianie a zdrowie publiczne. Choroby dieto- zależne. Budowa i funkcje przewodu pokarmowego. Mechanizmy regulujące pobieranie pokarmu. Składniki pokarmowe w żywności. Normy żywienia i wyżywienia. Produkcja i zużytkowanie żywności w Polsce i na świecie.Podział i użyteczność żywności, wartość pokarmowa produktów żywnościowych, piramida spożycia. Możliwości produkcji i stosowanie żywności transgenicznej. Dodatki do żywności. Zasady racjonalnego żywienia i odżywiania, Gastronomia a produkcja żywności. Zapewnienie jakości i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Dietetyka żywienia. Walory żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Perspektywy produkcji i zużytkowania żywności bezpiecznej (ekologicznej).


1.Dąbrowska Z.: Higiena żywności i żywienia. ODD, Warszawa, 20022.Gertig H., Przysławski J.: Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. PZWL, Warszawa, 2006. 3.Gertig H.: Żywność a zdrowie. PZWL, Warszawa, 1996.4.Keller J.S.: Podstawy fizjologii żywienia człowieka. SGGW, Warszawa, 2000.5.Sikorski Z.E.: Chemiczne i funkcjonalne właściwości składników żywności. WNT, Warszawa, 1994.6.Świderski F.: Żywność wygodna i żywność funkcjonalna. WN-T, Warszawa, 19997.Żywienie człowieka, red. Gawęcki J. i Hryniewiecki L., tom 1 i 2, PWN, Warszawa, 2000.8.Wills J.: Biblia żywności i żywienia. Amber, Warszawa, 1998.


metody dydaktyczne:

1) ćwiczenia w postaci zajęć komputerowych z programami żywieniowymi2) ćwiczenia audytoryjne połączone z dyskusją, 3) wykonanie i obrona projektu diety,4) wykłady – prezentacje multimedialne






Nazwa modułu: Jakość i bezpieczeństwo żywności(Food quality and safety)




Nauczyciel: prof. dr hab. Anna Litwińczuk <[email protected]>

Jednostka: Katedra Towaroznawstwa i Przetwórstwa Surowców Zwierzęcych

Cel modułu: Zapoznanie studentów z zagrożeniami zdrowotnymi żywności, przepisami regulującymi jakość i bezpieczeństwo żywności oraz systemami zapewniającymi bezpieczeństwo żywności.


Badania nad jakością zdrowotną żywności-rys historyczny; kryteria jakości zdrowotnej żywności; środki spożywcze szkodliwe dla zdrowia, zepsute, sfałszowane; wartość odżywcza a jakość zdrowotna produktów spożywczych, zmiany wartości odżywczej podczas przetwarzania i przechowywania żywności; podział i klasyfikacja zanieczyszczeń żywności, zanieczyszczenia fizyczne, chemiczne i mikrobiologiczne; substancje dodatkowe stosowane w produkcji żywności; prawna ochrona jakości zdrowotnej żywności w Polsce: Ustawa o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia-wymagania i zalecenia, znakowanie żywności, nadzór nad jakością zdrowotną żywności w Polsce (GMP, GHP, HACCP); podstawy ustawodawstwa żywnościowego i kontroli jakości żywności w krajach Unii Europejskiej; światowe prawo żywnościowe - Codex Alimentarius.


1. Codex Alimentarius Food Hygiene TEXTS. FAO/WHO, ROMA 1997.2. Dzwolak W., Ziajka S.: Podstawy zapewnienia bezpieczeństwa żywności w systemie HACCP. Studio 108, Olsztyn, 2001.3. Dzwolak W., Ziajka S., Kroll J.: Dobra praktyka produkcyjna GMP w produkcji żywności. Studio 108, Olsztyn, 1999.4. Gawęcki J., Hryniewiecki L.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. PWN, Warszawa 20085. Gawęcki J., Roszkowski W.: Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. PWN Warszawa, 20096. Kołożyn-Krajewska D., Sikora T.: HACCP koncepcja i system zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. HALDRUK, Warszawa, 1999.7. Litwińczuk Z. ( red ):Metody oceny towaroznawczej surowców i produktów zwierzęcych. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego, Lublin 2011.8. Gertig H., Duda G., Żywność a zdrowie i prawo, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.


metody dydaktyczne:

Wykład, wykład konwersatoryjny, film i dyskusja na temat poruszanych zagadnień problemowych






Nazwa modułu: Substancje biologicznie czynne w żywności(Biologically active substances in food)




Nauczyciel: prof. dr hab. Joanna Barłowska <[email protected]>

Jednostka: Katedra Towaroznawstwa i Przetwórstwa Surowców Zwierzęcych

Cel modułu: Zapoznanie studentów z pojęciem żywności funkcjonalnej i znaczeniu jej w zapewnieniu zdrowia człowieka. Ma on na celu zapoznać studentów z poszczególnymi produktami żywnościowymi pochodzenia zwierzęcego i roślinnego oraz substancjami w nich występującymi o charakterze biologicznie czynnym (korzystnie wpływającymi na zdrowie człowieka). Studenci zapoznają się również z metodami oznaczania niektórych składników bioaktywnych żywności.


W ramach przedmiotu omówione zostaną podstawowe produkty pochodzenia zwierzęcego (mleko i jego przetwory, mięso różnych gatunków zwierząt gospodarskich, ryby, jaja i produkty pszczele) i roślinnego (zboża, warzywa, owoce i oleje) jako źródło substancji biologicznie czynnych. Przedstawione również zostanie oddziaływanie tych substancji na organizm człowieka. Omówione zostaną także czynniki wpływające na zawartość składników bioaktywnych w żywności.


Literatura naukowa z zakresu substancji biologicznie czynnych w żywności


metody dydaktyczne:

Wykład multimedialny, ćwiczenia audytoryjne






Nazwa modułu: Akarologia(Acarology)




Nauczyciel: dr Robert Stryjecki <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z budową, biologią i ekologią przedstawicieli podgromady roztocze (Acari). Szczególny nacisk położono na akarologię stosowaną, omawiając wybrane gatunki roztoczy szkodników roślin, produktów przechowywanych, pasożytów zwierząt i człowieka, oraz roztoczy alergogennych.


Przedmiot dotyczy organizmów należących do podgromady roztocze (Acari). Omawiane są zagadnienia ogólne: systematyka podgromady roztocze (Acari), budowa, biologia i ekologia roztoczy, ich występowanie i znaczenie w ekosystemach lądowych i wodnych, pasożytnictwo u roztoczy, interakcje roztoczy z innymi organizmami. Położono szczególny nacisk na zagadnienia związane ze znaczeniem roztoczy w życiu i gospodarce człowieka, a także praktyczne wykorzystanie tych bezkręgowców do oceny stanu środowiska. Szczegółowo omawiane są gatunki roztoczy: szkodniki roślin, produktów przechowywanych, pasożyty zwierząt i człowieka, oraz roztocze alergogenne (budowa, biologia, ekologia, powodowane szkody, straty, choroby, zwalczanie szkodliwych gatunków).


1. Boczek J., Błaszak Cz.. Roztocze (Acari). Znaczenie w życiu i gospodarce człowieka. Wyd. SGGW, Warszawa, 2005.2. Boczek J. Zarys akarologii rolniczej. PWN, Warszawa, 1980.3. Boczek J. Roztocze. Szkodniki roślin i produktów przechowywanych. PWRiL, Warszawa, 1966.4. Deryło A. (red.), Parazytologia i akaroentomologia medyczna. PWN, Warszawa, 2002. 5. Boczek J., Brzeski M., Kropczyńska-Linkiewicz D. Wybrane działy zoologii. Podręcznik dla studiujących ochronę roślin i środowiska. PWN, Warszawa, 2000.6. Hempel-Zawitkowska J., (red.). Zoologia dla uczelni rolniczych. PWN, Warszawa, 2004.


metody dydaktyczne:

Wykłady - w formie prezentacji multimedialnych. Ponadto prezentowane są filmy wideo. Ćwiczenia w formie praktycznej z wykorzystaniem preparatów (mikroskopowe, mokre) roztoczy, a także żywych zwierzęt. Praca z mikroskopami, wykonanie rysunków. Uzupełnieniem zajęć są prezentacje filmów wideo.






Nazwa modułu: Zarządzanie obszarami chronionymi(Management of protected areas)




Nauczyciel: dr Grzegorz Grzywaczewski <[email protected]>


Cel modułu: Poznanie współczesnych problemów w zarządzaniu i funkcjonowaniu obszarów chronionych. Poza tym omówione zostaną zagadnienia: zarządzanie i tworzenie form ochrony przyrody; narzędzia wspomagające ochronę obszarów chronionych; zarządzanie i uwarunkowania społeczno-ekonomiczne parków narodowych; plany ochrony i plan zdań ochronnych dla obszarów chronionych – potrzeby i zasady tworzenia; uwarunkowania i możliwości aktywizacji właścicieli gospodarstw rolnych na obszarach chronionych; obszary chronione jako obiekty turystyczne; birdwatching - szansą na rozwój na obszarach chronionych; formalne dokumenty niezbędne do zarządzania obszarami chronionymi, szablon projektu dokumentacji planu ochrony/planu zadań ochronnych, wskaźniki i parametry oceny, zasady włączania gatunków do przedmiotów ochrony, kluczowe instytucje/osoby i zakres odpowiedzialności.


Współczesne problemy w zarządzaniu i funkcjonowaniu obszarów chronionych. Zagadnienia: zarządzanie i tworzenie form ochrony przyrody; narzędzia wspomagające ochronę obszarów chronionych; zarządzanie i uwarunkowania społeczno-ekonomiczne parków narodowych; plany ochrony i plan zdań ochronnych dla obszarów chronionych; uwarunkowania i możliwości aktywizacji właścicieli gospodarstw rolnych na obszarach chronionych; obszary chronione jako obiekty turystyczne; birdwatching - szansą na rozwój na obszarach chronionych; formalne dokumenty niezbędne do zarządzania obszarami chronionymi, szablon projektu dokumentacji planu ochrony/planu zadań ochronnych, wskaźniki i parametry oceny.


1. Gwiazdowicz M. (red.). 2008. Ochrona Przyrody. Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, Wydawnictwo Sejmowe Kancelarii Sejmu. Warszawa.2. Kłodziński M. 2012. Sieć ekologiczna Natura 2000 a rozwój gospodarczy obszarów wiejskich. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 12 (1): 59–69.3. Krajowa Strategia Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej. Załącznik do uchwały nr 270/2007 RM z dnia 26.10.2007 r.4. Makomaska-Juchiewicz M, Tworek St. (red.), 2003. Ekologiczna sieć Natura 2000. Problem czy szansa? Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.5. Państwowa Rada Ochrony Przyrody 2007. Najważniejsze problemy ochrony przyrody w Polsce. www.nawschodzie.pl/projekty_zrealizowane/prop.pdf - dostęp 30.09.2015 r.6. Radziejowski J. 2001. Obszary chronionej przyrody. Historia, stan obecny, wyzwania przyszłości. Wszechnica Polska Szkoła Wyższa TWP w W-wie.7. Radziejowski J. Obszary chronione jako forma zarządzania różnorodnością biologiczną.


metody dydaktyczne:

Wykłady i ćwiczenia audytoryjne prowadzone formie prezentacji multimedialnych. Dyskusja. Ćwiczenia terenowe z użyciem sprzętu optycznego (lornetki, lunety, klucze do oznaczania).






Nazwa modułu: Fizjologia adaptacji(Physiology of adaptation)






Cel modułu: Zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi adaptacji organizmów do życia w różnych środowiskach


Oddychanie, odżywianie, osmoregulacja, termoregulacja, sposoby poruszania się u organizmów żyjących w różnych środowiskach. Fizjologiczne mechanizmy adaptacji różnych grup organizmów do życia w środowiskach ekstremalnych: niskiej i wysokiej temperatury, dużym zasoleniu, małej dostępności wody. Tempo przemiany materii a rozmiary ciała. Adaptacja ptaków do lotu. Skalowanie allometryczne i izometryczne.


1. Jurd R.D. Biologia zwierząt. Krótkie wykłady. PWN, Warszawa 2007.2. Knut-Schmidt N. Fizjologia zwierząt-adaptacja do środowiska. PWN 20083. Krzymowski T., Przała J. (red.) Fizjologia zwierząt. PWRiL 2005.4. McLaughlin D., Stamford J., White D. Fizjologia człowieka. Krótkie wykłady. PWN. Warszawa 2012.5. Schmidt-Nielsen K., Dlaczego tak ważne są rozmiary zwierząt. Skalowanie. PWN. Warszawa 1994.


metody dydaktyczne:

Wykłady z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych, wykresów, diagramów, materiałów z analizy obrazu mikroskopowego i makroskopowego, praca z artykułem naukowym






Nazwa modułu: Fizjologia trawienia i wchłaniania(Physiology of digestion and absorption)




Nauczyciel: prof. dr hab. Eugeniusz Grela <[email protected]>

Jednostka: Instytut Żywienia Zwierząt i Bromatologii

Cel modułu: Zapoznanie studentów z fizjologicznym aspektem trawienia składników pokarmowych oraz warunkami wchłaniania, resorpcji i metabolizmu. Nabycie praktycznych umiejętności modyfikowania metabolizmu składników odżywczych pochodzących z żywności oraz modulacją wchłaniania i wykorzystania w organizmie.


Budowa i funkcje układu i przewodu pokarmowego. Mechanizmy regulujące pobieranie pokarmu. Budowa i funkcje wątroby i trzustki. Składniki pokarmowe w żywności. Trawienie składników pokarmowych u ludzi i zwierząt. Trawienie u zwierząt mono- i poligastrycznych, funkcje żołądka i żwacza. Wchłanianie (bierne, czynne i pinocytoza). Tranzyt i pasaż składników odżywczych. Enzymy trawienne. Metabolizm składników odżywczych (białek, cukrów i tłuszczów) na tle niektórych zagrożeń cywilizacyjnych (miażdżyca, cukrzyca), profilaktyka w żywieniu ludzi oraz dietetyka odżywiania na tle chorób układu pokarmowego. Rola włókna pokarmowego w żywieniu ludzi i zwierząt. Rola hormonów jelitowych w regulacji trawienia i wchłaniania.


1. Beck J., Budzińska K., Caputa M.: Wykłady z fizjologii człowieka. PZWL, Warszawa, 2010.2. Gawęcki J. i Hryniewiecki L.: Żywienie człowieka, tom 1 i 2, PWN, Warszawa, 2000.3. Keller J.S.: Podstawy fizjologii żywienia człowieka. SGGW, Warszawa, 2000.4. Konturek S.: Fizjologia człowieka, wydanie VI. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2000.5. Sikorski Z.E.: Chemiczne i funkcjonalne właściwości składników żywności. WNT, Warszawa, 1994.6. Sylwanowicz W., Michajlik A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia człowieka. PZWL, Warszawa, 1998.7. Traczyk, Trzebski: Podstawy fizjologii człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. PZWL, Warszawa, 1989.


metody dydaktyczne:

1) ćwiczenia audytoryjne,2) opracowanie i obrona wybranej prezentacji z zakresu przedmiotu,3) wykłady – prezentacje multimedialne






Nazwa modułu: Mikroorganizmy antagonistyczne i toksynotwórcze(Antagonistics and toxinogenic microorganisms)




Nauczyciel: prof. dr hab. Irena Kiecana <[email protected]>

Jednostka: Katedra Fitopatologii i Mykologii

Cel modułu: Zapoznanie studentów z alternatywnymi, w stosunku do metod chemicznych, sposobami ograniczania chorób i szkodników roślin oraz z gatunkami grzybów toksynotwórczych, wytwarzanymi przez nie mikotoksynami oraz ich działaniem na organizmy stałocieplne. Podkreślenie znaczenia i efektywności działania mikroorganizmów pożytecznych w biologicznym ograniczaniu chorób i szkodników roślin. Nabycie umiejętności praktycznego zastosowania mikroorganizmów w celu zachowania równowagi biologicznej.


Poznanie mikroorganizmów antagonistycznych występujących w uprawnym środowisku glebowym i w fyllosferze różnych gatunków roślin oraz sposobów ich oddziaływania względem fitopatogenów. Nabycie umiejętności zastosowania w ochronie roślin preparatów biotechnicznych na bazie mikroorganizmów antagonistycznych. Poznanie głównych mykotoksykoz i dróg ich powstawania. Toksyczne drugorzędowe metabolity grzybów z rodzajów Fusarium, Aspergillus, Penicillium, Alternaria, Bipolaris. Nabycie umiejętności sposobów ograniczania zanieczyszczenia płodów rolnych mykotoksynami. Poznanie znaczenia grzybów w ograniczaniu liczebności owadów szkodliwych w agrocenozach i naturalnych siedliskach roślin.


Pięta D. Wybrane zagadnienia z fitopatologii, wyd. AR Lublin, 2004; Tkaczuk C. Występowanie i potencjał infekcyjny grzybów owadobójczych w glebach agrocenoz i środowisk seminaturalnych w krajobrazie rolniczym. Wyd. Akademii Podlaskiej, 2004. Sobiczewski P. Bakterie wykorzystywane w produkcji roślinnej; 172-213. W: Biotechnologia roślin (red. S. Malepszy), PWN, Warszawa, 2009; Chełkowski J. Mikotoksyny, grzyby toksynotwórcze i mikotoksykozy, 2009. (Wersja on-line. Www.cropnet.pl/mycotoxins);Dutkiewicz J. Zagrożenia biologiczne w rolnictwie, Inst. Med.. Wsi, Lublin, 1998; Desjardins A. E. Fusarium Mycotoxins Chemistry, Genetics and Biology, The American Phytopathological Society St. Paul, Minnesota USA 2006;Grajewski J. Mikotoksyny i grzyby pleśniowe, zagrożenie dla człowieka i zwierząt. Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz. 2006.


metody dydaktyczne:

wykłady, ćwiczenia audytoryjne, dyskusja






Nazwa modułu: Ornitologia(Ornithology)






Cel modułu: Poznanie wybranych zagadnień z ornitologii ogólnej, takich jak: pochodzenie, ewolucja ptaków, systematyka, budowa zewnętrzna i wewnętrzna, strategie rozrodcze, opieka na potomstwem, sposoby lokomocji, orientacja przestrzenna, rozmieszczenie geograficzne i liczebność w Europie, Polsce i na Lubelszczyźnie. Nauka rozpoznawania po wyglądzie i głosach wybranych gatunków ptaków. Analiza metod badań i ochrony ptaków.


Pochodzenie, ewolucja i systematyka ptaków. Charakterystyka wybranych elementów budowy wewnętrzna i morfologii. Biologia i ekologia wybranych grup systematycznych. Przystosowania ptaków do środowiska. Metody rozpoznawania. Rozmieszczenie geograficzne i charakterystyka liczebność wybranych gatunków w Europie, Polsce i na Lubelszczyźnie. Metody ochrony. Sposoby rozpoznawania wybranych gatunków. Praktyczne zastosowanie wiedzy o ptakach.


Tomiałojć L. Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski - rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „proNatura”, Wrocław.Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G., Chylarecki P. 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.Wójciak J., Biaduń W., Buczek T., Piotrowska M. 2005. Atlas ptaków lęgowych Lubelszczyzny. Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne, Lublin.Cramp S. (eds.). 1985. Handbook of the Birds of Europe the Middle East and North Africa. Oxford, New York, Oxford University Press. Ferens B., Wojtusiak J. 1964. Ornitologia ogólna. PWN, Warszawa.Zawadzka D., Ciach M., Figarski T., Kajtoch Ł., Rejt Ł. 2013. Materiały do wyznaczania i określania stanu zachowania siedlisk ptasich w obszarach specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. GDOŚ, Warszawa.Kruszewicz A.G. 2005. Ptaki Polski. Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa.Svensson L., Mullarney K., Zetterstrom D. 2012. Przewodnik Collinsa. Ptaki. Naj-pełniejszy przewodnik do rozpoznawania ptaków Europy i obszaru śródziem-nomorskiego. MULTICO, Warszawa.


metody dydaktyczne:


















metody dydaktyczne:

















1. S. Mróz-Dwornikowska, K. Szachowska - Welttour 3 - Nowa Era Sp. z o.o. 20132. B. Kujawa, M. Stinia, B. Szymoniak - Mit Beruf auf Deutsch - Nowa Era – Sp. z o.o. 20133. E. M. Rostek "Deutsch. Repetytorium tematyczno-leksykalne" ,WAGROS 20084. M. Riegler-Poyet "Das Testbuch Wirtschaftsdeutsch", Langenscheidt 20085. M. Ptak "Grammatik Intensivtrainer ",Langenscheidt 2010


metody dydaktyczne:

Metoda eklektyczna: wykład, dyskusja, prezentacja, konwersacja,metoda gramatyczno-tłumaczeniowa (teksty specjalistyczne), metoda komunikacyjna i bezpośrednia ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności komunikowania się.


















metody dydaktyczne:

Metoda eklektyczna: wykład, dyskusja, prezentacja, konwersacja,metoda gramatyczno-tłumaczeniowa (teksty specjalistyczne), metoda komunikacyjna i bezpośrednia ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności komunikowania się.






Nazwa modułu: Praktyka zawodowa 3 tyg. obowiązkowa(Student practice)




Nauczyciel: Prodziekan <[email protected]>

Jednostka: Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt

Cel modułu: Nabycie umiejętności manualnych, bezpośredni kontakt z pracą laboratoryjną lub przyrodą, nabycie szacunku dla pracy jak też umiejętności współżycia z ludźmi, w tym pracy w zespole i poznanie nowych środowisk. W czasie praktyki studenci powinni brać udział w możliwie jak największej ilości prac, uczestnicząc czynnie w ich organizowaniu i technicznym wykonaniu.


Całością spraw dotyczących praktyk studenckich zajmuje się Zakład Szkolenia Praktycznego UP. Dokumentami niezbędnymi do odbycia praktyki są: porozumienie zawierane pomiędzy danym zakładem pracy a UP w Lublinie reprezentowanym przez pracownika Zakładu Szkolenia Praktycznego, regulamin praktyk, program praktyki i dziennik praktyk. Studenci odbywający praktykę w terminie wyznaczonym przez program studiów tzn. podczas letniej przerwy semestralnej są ubezpieczeni przez Uczelnię od następstw nieszczęśliwych wypadków na czas odbywania praktyki. Studenci sporządzają indywidualne obszerne sprawozdania z przebiegu praktyki (dzienniki praktyk), których treść jest potwierdzana przez zakładowego opiekuna praktyki i stanowi podstawę do uzyskania zaliczenia. Realizację praktyki nadzoruje pracownik Zakładu Szkolenia Praktycznego odpowiedzialny za Wydział i jest zobowiązany do kontrolowania studentów przebywających na praktyce oraz sporządzenia sprawozdania z przeprowadzonej kontroli.



metody dydaktyczne:

Minimalny wymiar praktyk wynosi 3 tygodnie.

ECTS: 4 (/ 4) (kontaktowe/niekontaktowe)





Nazwa modułu: Analityka diagnostyczna(Diagnostic analysis)




Nauczyciel: prof. dr hab. Anna Czech <[email protected]>


Cel modułu: Podstawy interpretacji wyników badań laboratoryjnych z zakresu analizy płynów ustrojowych (krew, mocz, płyny jam ciała, kał) w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych ludzi i zwierząt. Błędy wynikające z procesu analitycznego. Kryteria doboru badań laboratoryjnych oraz ukierunkowana podstawowa interpretacja wyników. Podstawy oceny wartości diagnostycznej metod analitycznych. Wyniki badań laboratoryjnych a inne źródła informacji o stanie zdrowia. Znaczenie badań laboratoryjnych w profilaktyce.


Zapoznanie z błędami, jakie mogą pojawić się na każdym etapie pracy w laboratorium analitycznym. Zapoznanie z technikami transportowania, przechowywania oraz pobierania i przygotowywania materiału (krew, mocz, kał, płyn mózgowo-rdzeniowy, płyny przesiękowe i wysiękowe itp.) do badań laboratoryjnych. Student będzie potrafił wykonywać badania laboratoryjne przy użyciu metod manualnych; w stopniu podstawowym autoryzować i interpretować wyniki uzyskanych badań; wykonywać analizy ilościowe i jakościowe w zakresie niezbędnym do wyjaśnienia zjawisk i procesów metabolicznych. Student w stopniu podstawowym będzie przygotowany do pracy laboratoriach analitycznych.


Dembińska-Kieć A., Nastalski J.W., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej wyd. II poprawione i uzupełnione, red. Elsevier, 2009.Kokot Franciszek, Kokot Stefan, Badania laboratoryjne. Zakres norm i interpretacja - F.Kokot Wydanie IV PZWL, 2011.Malinowska Aleksandra, Biochemia zwierząt. SGGW, Warszawa 1999. Douglas J. Weiss, K. Jane Wardrop John Wiley & Sons, Schalm's Veterinary Hematology (e-Book Google), 2010.Meyer D.J., Harvey J.W., Diagnostyka laboratoryjna w weterynarii. Wyd. I polskie, red. A. Winnicka, 2013.


metody dydaktyczne:

wykład- forma tradycyjna z wykorzystaniem sprzętu audiowizualnegoćwiczenia, prace kontrolne, sprawozdania w formie pisemnej, dyskusja, konsultacje indywidualne.






Nazwa modułu: Genetyka populacji(Population genetics)




Nauczyciel: prof. dr hab. Grzegorz Zięba <[email protected]>


Cel modułu: Poznanie i rozumienie czynników i mechanizmów wpływających na genetyczną strukturę populacji, umiejętność charakteryzowania populacji. Ocena zmian zachodzących w populacjach, ich przyczyny i konsekwencje.


Struktura genetyczna populacji. Frekwencje genotypów i alleli, kojarzenia losowe w dużej populacji, prawo Hardy’ego-Weinberga. Czynniki zmieniające frekwencje genów – mutacje i migracje. Zmiana struktury populacji pod wpływem różnych modeli selekcji i kojarzeń nielosowych. Znaczenie poznawcze i aplikacyjne markerów DNA. Wskaźniki polimorfizmu genetycznego. Zmienność genetyczna wewnątrz i między populacjami. Kojarzenia krewniacze. Pokrewieństwo addytywne i współczynnik inbredu. Depresja inbredowa. Małe populacje: wpływ wielkości populacji na jej strukturę. Mierniki różnorodności cech ilościowych. Zmiany wariancji genetycznej na skutek selekcji i zjawisko Bulmera. Efektywna wielkość populacji. Podział zmienności fenotypowej na komponenty. Parametry genetyczne populacji.


1. Hartl D.L., Clark A.G. 2010: Podstawy genetyki populacyjnej. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.2. Jeżewska-Witkowska G., red. 2014: Zbiór zadań i pytań z genetyki. WUP.3. Żuk B., Wierzbicki H., Zatoń-Dobrowolska M., Kulisiewicz Z. 2011: Genetyka populacji i metody hodowlane. PWRiL, Warszawa.


metody dydaktyczne:

- wykłady informacyjne i problemowe- instruktażowe rozwiązywanie przykładowych zadań przez nauczyciela lub pod jego kierunkiem, również przy użyciu oprogramowania dydaktycznego- projekt badawczy poszerzający wiedzę i rozwijający umiejętności- samodzielna praca studenta (przygotowanie do ćwiczeń, konsultacji i zaliczeń)- omówienie zadań przygotowanych w ramach pracy samodzielnej






Nazwa modułu: Mikologia(Mycology)




Nauczyciel: dr hab. Agnieszka Jamiołkowska <[email protected]>

Jednostka: Katedra Ochrony i Kwarantanny Roślin

Cel modułu: Poznanie morfologii grzybów (Królestwo Grzyby – Fungi), znaczenia ich dla człowieka i środowiska oraz poznanie podstaw oznaczania grzybów


Charakterystyka królestwa Grzyby. Typy rozmnażania i sposoby odżywiania grzybów. Grzyby jako patogeny roślin. Grzyby jako czynniki biologicznej ochrony roślin przed chorobami, mykotoksyny, mykoryza, grzyby chronione. Grzyby w żywieniu człowieka. Podstawy diagnostyki grzybów wielkoowocnikowych. Podstawy diagnostyki chorób roślin na podstawie objawów chorobowych i oznak etiologicznych. Podstawy oznaczania grzybów na podstawie cech mikroskopowych.


Flück M. Atlas grzybów. Delta W-Z, WarszawaKryczyński S., Weber Z., 2011. Fitopatologia t. 1. Podstawy fitopatologii. PWRiL, WarszawaŁuszczyński J., 2006. Przewodnik do ćwiczeń z mikologii. Wyd. Akademii ŚwiętokrzyskiejMarcinkowska J., 2003. Oznaczanie rodzajów grzybów ważnych w patologii roślin. Fundacja SGGW, WarszawaMoore D., Robson G. D., Trinci A., P., J., 2011. 21st Century Guide to Fungi. Cambridge University Press


metody dydaktyczne:

Wykłady, dyskusja, ćwiczenia laboratoryjne i audytoryjne, wykonanie prezentacji. W ramach ćwiczeń laboratoryjnych studenci poznają objawy chorobowe i oznaki etiologiczne oraz cechy mikroskopowe grzybów.






Nazwa modułu: Genomika i proteomika(Genomics and proteomics)




Nauczyciel: dr hab. Magdalena Gryzińska <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie z zagadnieniami z dziedziny genomiki, filogenetyki molekularnej, proteomiki. Analiza genomów in silico - genomika porównawcza; ewolucja genomów; genomika strukturalna.


Genom wiroidów, wirusów, prokariontów i eukariontów. Organizacja genomu. Metody analizy genów i genomów. Wstęp do genomiki - genomika strukturalną (struktura i organizację genomu) i genomika funkcjonalna (funkcja poszczególnych elementów genomu, regulacja transkrypcji genomu). Genom jądrowy, chloroplastowy, mitochondrialny. Porównanie genomu pro- i eukariotycznego. Podobieństwa i różnice sekwencji DNA całych genomów, w obrębie tego samego gatunku jak i pomiędzy genomami należącymi do różnych gatunków. Ocena ekspresji białek dokonywana w zależności od określonego stanu fizjologicznego lub patofizjologicznego organizmu bądź komórki.


Charon K, Świtoński M. Genetyka i genomika zwierząt. PWN, 2012.Kraj A., Drabik A., Silberring J., Proteomika i metabolomika. WUW, 2010.Krzyżosiak W. (red.) Genom człowieka. PWN, Warszawa, 1997.


metody dydaktyczne:

Wykład, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia audytoryjne, dyskusja, praca w grupach






Nazwa modułu: Immunologia(Immunology)




Nauczyciel: dr Iwona Sembratowicz <[email protected]>


Cel modułu: Przybliżenie studentom podstawowych mechanizmów odporności oraz zapoznanie ich z fizjologią i patofizjologią odpowiedzi immunologicznej u kręgowców. Zostaną omówione składowe odporności - mechanizmy odpowiedzi niespecyficznej, (komórkowej i humoralnej) oraz specyficznej. Student pozna molekularne podstawy rozwoju odpowiedzi immunologicznej (obróbka antygenu, prezentacja antygenu z udziałem cząstek MHC, synteza cytokin, regulacja odpowiedzi immunologicznej). Zapozna się z rodzajami immunoterapii oraz testami stosowanymi w badaniach immunologicznych.


Budowa i funkcje układu immunologicznego kręgowców. Rodzaje odporności – swoista, nieswoista, komórkowa i humoralna. Rodzaje, funkcje i działanie terapeutyczne cytokin. Niedobory immunologiczne jako przykład zaburzeń układu odpornościowego. Mechanizm powstawania i rodzaje alergii. Reakcje zapalne – przebieg, rodzaje oraz znaczenie (korzystne i negatywne). Sposoby stymulacji odporności (rola naturalnych i syntetycznych immunostymulatorów. Immunologia szczepień ochronnych. Rodzaje szczepionek. Pojęcie immunosupresji. Czynniki o działaniu immunosupresyjnym. Immunologia nowotworów przeszczepów. Pojęcie apoptozy – przebieg i znaczenie procesu. Podstawowe analizy wskaźników odporności nieswoistej (fagocytoza, test redukcji NBT, poziom lizozymu) oraz swoistej (poziom immunoglobulin w osoczu). Oznaczanie białek reakcji zapalnej (białko C-reaktywne, ceruloplazmina).


1. Roitt, J. Brostoff, D. Male. 2000. Immunologia.2. J. Gołąb, M. Jakóbisiak, W. Lasek. 2004. Immunologia. 3. J. Buczek, W. Deptuła, Z. Gliński, J. Jarosz, A. Wernicki. 2000. Immunologia porównawcza i rozwojowa zwierząt. 4. M. Kandefer-Szerszeń. 2006. Ćwiczenia z immunologii.


metody dydaktyczne:

Wykład - forma tradycyjna z wykorzystaniem sprzętu audiowizualnego.Ćwiczenia laboratoryjne i audytoryjne (wejściówki, prace kontrolne, sprawozdania w formie pisemnej z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych, dyskusja Konsultacje indywidualne.






Nazwa modułu: Metodyka badań terenowych(Methodics of field studies)




Nauczyciel: dr hab. Monika Tarkowska-Kukuryk <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z metodami planowania badań terenowych (układ przestrzenny punktów/stanowisk badawczych, liczba punktów, terminy i częstotliwość badań) oraz zasadami prowadzenia badań, w tym projektowania eksperymentu.


Identyfikacja, opis i pomiar elementów abiotycznych (warunki siedliskowe) i biotycznych (flora, fauna) środowiska w warunkach terenowych. Interpretacja i wykorzystanie wyników prac terenowych. Wybrane metody badań terenowych służące rejestrowaniu i dokumentowaniu jakościowych i ilościowych cech środowiska. Interpretacja wyników pomiarów i obserwacji terenowych w postaci graficznej (tabele, ryciny) oraz tekstowej (raport, sprawozdanie, wnioski). Zasady planowania i przeprowadzania eksperymentu w warunkach terenowych.


1. Dzwonko Z. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Wydawnictwo Instytutu Botaniki UJ, Kraków.2. Jones A., Duck R., Reed R., Weyers J. 2002. Nauki o środowisku. Ćwiczenia praktyczne. PWN, Warszawa.3. Namieśnik J. 1995. Pobieranie próbek środowiskowych do analizy. PWN Warszawa.4. Namieśnik J. 2000. Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy. PWN Warszawa.5. Przewodniki metodyczne do badań monitoringowych i oceny siedlisk (www. gios.gov.pl)


metody dydaktyczne:

Ćwiczenia audytoryjne i terenowe, prezentacja, dyskusja, wykład.






Nazwa modułu: Bioróżnorodność zwierząt i ich znaczenie w środowisku(Biodiversity of animals and their role in the environment)




Nauczyciel: dr hab. Witold Chabuz <[email protected]>

Jednostka: Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła

Cel modułu: Zapoznanie studentów z bioróżnorodnością podstawowych gatunków ssaków i ptaków (wolnożyjących i użytkowanych gospodarczo) oraz ich znaczeniem dla środowiska przyrodniczego, kultury i dziedzictwa narodowego.


Przedmiot obejmuje zagadnienia z zakresu z bioróżnorodności podstawowych gatunków ssaków i ptaków (wolnożyjących i użytkowanych gospodarczo) oraz ich znaczeniem dla środowiska przyrodniczego oraz dla kultury i dziedzictwa narodowego. Przedstawione są wiadomości na temat zmienności genetycznej, oraz czynników wpływających zwiększenie i zmniejszenie zmienności. Wykonanie praktycznych zajęć z analizy behawioru zwierząt i zachowania bioróżnorodności szaty roślinnej na terenach wypasanych przez te zwierzęta. Przeprowadzenie oceny zmienności genetycznej i dystansów genetycznych dla wybranych grup zwierząt. Ocena inbredu.


1. FAO. Animal genetic resources for food and agriculture. Rome 20072. Freeland J. R.: Ekologia molekularna. PWN Warszawa 20083. Jamroz D., Podkówka W., Chachułowa J.: Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. PWN4. Komosińska H., Podsiadło E.: Ssaki kopytne. PWN Warszawa 20025. Litwińczuk Z. (red); Ochrona zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich i dziko żyjących. PWRiL Warszawa 2011. 6. Zachowanie bioróżnorodności jako ważny element w przekazie tradycji i dziedzictwa narodowego. Post Nauk Rol. , 1, 121-132, 20097. Moskalewska A. Zwierzęta udomowione w dziejach ludzkości. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa 2005.


metody dydaktyczne:

Prezentacja multimedialna, ćwiczenia projektowe, ćwiczenia audytoryjne, dyskusja.






Nazwa modułu: Ochrona zasobów genetycznych zwierząt(Protection of animal genetic resources)




Nauczyciel: dr Wioletta Sawicka-Zugaj <[email protected]>

Jednostka: Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła

Cel modułu: Ochrona zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich, dziko żyjących oraz roślin, wynikająca z „Konwencji o Różnorodności Biologicznej”


Bioróżnorodność. Stan różnorodności biologicznej w Polsce i na świecie. Strategia ochrony zasobów genetycznych. Historia działań na rzecz rozwoju ochrony zasobów genetycznych. Konwencje międzynarodowe i regionalne ochrony bioróżnorodności. Organizacja i zadania ośrodków koordynujących ochronę zasobów genetycznych w Polsce i świecie. Programy rolno-środowiskowe.


1. Litwińczuk Z. (red.): Ochrona zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich i dziko żyjących. PWRiL, Warszawa, 2011.2.Pullin A.S.: Biologiczne podstawy ochrony przyrody, PWN, Warszawa, 20073.FAO. Animal Genetic Resources for Food and Agriculture. Rzym 20074. Litwińczuk Z., Zachowanie bioróżnorodności jako ważny element w przekazie tradycji i dziedzictwa narodowego. Post. Nauk Rol., 1, 121-132, 20095.Konwencja o Różnorodności Biologicznej, Dz. U. Nr 184 poz. 1532, 1992.6. Krupiński J., Polskie rasy zachowawcze, Atlas zwierząt gospodarskich objętych programem ochrony w Polsce, Instytut Zootechniki, Kraków, 2012


metody dydaktyczne:

Wykład, Prezentacja multimedialna, Dyskusja, Zadania do samodzielnego rozwiązywania






Nazwa modułu: Parazytologia(Parasitology)






Cel modułu: Zapoznanie studentów z gatunkami z różnych grup systematycznych prowadzącymi pasożytniczy tryb życia, bytując na człowieku lub zwierzętach. Poznanie biologii pasożytów, ich znaczenia epidemiologicznego i profilaktyki.


Wprowadzenie do problematyki przedmiotu, definicje podstawowych pojęć: parazytologia, pasożytnictwo, pasożyt, parazytoid, rodzaje pasożytów. Pasożytnicze pierwotniaki. Robaki płaskie. Obleńce. Nitnikowce i kolcogłowy. Pijawki, skorupiaki i roztocza. Owady: wszy, pchły, pluskwiaki, dwuskrzydłe, błonkoskrzydłe. Strzykwy, smoczkouste i krwiopijne nietoperze. Biologia i ekologia gatunku pasożyta. Rodzaje chorób wywoływanych przez poszczególne gatunki pasożytów lub ich grupy (parazytozy), sposoby zarażeń, objawy chorób, metody walki z chorobami i ich sprawcami.


1. Anusz Z.-Mikrobiologia i parazytologia lekarska. PZWL, Warszawa, 1999.2. Biej-Bijenko G. J. - Zarys entomologii. PWRiL, Warszawa, 1976.3. Czapik A. - Podstawy protozoologii. PWN, Warszawa, 1976.4. Deryło A.- Parazytologia i akaroentomologia medyczna. PWN, Warszawa, 2002.5. Grabda E. /red./. - Zoologia. Bezkręgowce. PWN, Warszawa, 1972.6. Kadłubowski R., Kurnatowska A.-Zarys parazytologii lekarskiej. PZWL, Warszawa, 2004.7. Niewiadomska K., Pojmańska T., Machnicka B., Czubaj A. Zarys parazytologii ogólnej. PWN, Warszawa, 2001.8. Zamachowski W., Zyśk A. - Strunowce. Chordata. Wyd. naukowe AP, Kraków, 2002.


metody dydaktyczne:

Wykłady, ćwiczenia audytoryjne, prezentacje multimedialne, preparaty trwałe.






Nazwa modułu: Ekologia człowieka(Human ecology)




Nauczyciel: dr Danuta Kowalczyk-Pecka <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie z aktualną problematyką zagrożeń zdrowia człowieka wynikających z oddziaływania polutantów środowiskowych, poznanie metod identyfikacji zagrożeń, szacowania ryzyka i patologii klinicznych oraz przedstawienie sposobów ograniczania negatywnego wpływu zanieczyszczeń na organizm ludzki.


Poznanie dróg wchłaniania do organizmu, metabolizmu i zagrożeń zdrowia powodowanych przez wybrane polutanty środowiskowe. Sposoby eliminacji z ustroju patogennych zanieczyszczeń środowiska Emisja substancji chemicznych przez organizm ludzki. Mechanizmy oddziaływania trucizn na organizm ludzki. Specyfika środowiskowych zagrożeń zdrowia, podstawowe pojęcia: oddziaływanie, efekt biologiczny, wrażenie, zagrożenie, ryzyko, substancje i czynniki zagrażające zdrowiu. Zagrożenie zdrowia w Polsce i na świecie, główne przyczyny śmiertelności w Polsce. Patologie kliniczne wynikające z zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego. Wpływ środowiskowych zagrożeń na rozrodczość ludzi. Przedstawienie zagadnienia teratologii; mechanizmy teratogenezy, nomenklatura i klasyfikacja wad wrodzonych. Etapy karcynogenezy.


1. Agapow L., Kadna A., Kruk J., Feruszewski R.: Ekologia człowieka. Wyd. Nauk. Uniw. Szczecińskiego, Szczecin, 1998.2. Connor J. M., Ferguson-Smith M. A.: Podstawy genetyki medycznej. PZWL, Warszawa, 1991.3. Kurnatowska A. (red.): Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy medycznej. PWN, Warszawa, 2001.4. Laskowski R., Migula P.: Ekotoksykologia – od komórki do ekosysytemu. PWRiL, Warszawa, 2004.5. Miłkowski J., Miłkowski J.: O wadach wrodzonych. Wiedza Powszechna, Warszawa, 1989.6. Prandecka B. (red.) : Interdyscyplinarne podstawy ochrony środowiska przyrodniczego. Ossolineum. Wrocław, 1993.7. Siemiński M.: Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Inne wyzwania. PWN, Warszawa, 20078. Wolański N.: Ekologia człowieka t.1 i t.2. PWN, Warszawa, 2006.


metody dydaktyczne:

Wykłady – prezentacja multimedialna, ćwiczenia –audytoryjne i laboratoryjne z wykorzystaniem sprzętu multimedialnego, filmy poglądowe.modele kalkulacyjne do szacowania ryzyka utraty zdrowia, przegląd wielotematycznych prezentacji multimedialnych studentów






Nazwa modułu: Protistologia(Protistology)




Nauczyciel: dr hab. Wojciech Pęczuła <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie uczestnika z podstawami systematyki i najważniejszymi grupami organizmów z grupy Protista oraz ich rolą w funkcjonowaniu ekosystemów.


Pozycja Protista w systemach klasyfikacyjnych organizmów żywych dawniej i dziś. Współczesna systematyka tej grupy organizmów. Typy budowy występujące u organizmów Protista. Sposoby odżywiania się, formy troficzne organizmów z grupy Protista. Rozmnażanie protistów. Protisty roślinopodobne, grzybopodobne i zwierzęce – przegląd systematyczny. Ekologia protistów i ich rola w ekosystemach. Protista a zdrowie człowieka.


Podbielkowski Z. Glony. WSiP, Warszawa, 2004.Kawecka B., Eloranta P. Zarys ekologii glonów środowisk wodnych i lądowych. PWN, Warszawa, 1994.Czapik A. Podstawy protozoologii PWN, Warszawa 1980.Fiałkowska E., Fyda J., Pajdak-Stós A., Wiąckowski K 2005: Osad czynny: biologia i analiza mikroskopowa. Oficyna Wydawnicza „Impuls” Kraków, 2005.Hausmann B. Protistology. E.Schweizerbart'sche Verlagsbuchhandlung, 2003.Műller E., Loeffler W. – Zarys mikologii dla przyrodników i lekarzy. PWRiL Warszawa ,1987.


metody dydaktyczne:

Wykład, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia audytoryjne, zajęcia terenowe.






Nazwa modułu: Biologia rozrodu(Biology of reproduction)




Nauczyciel: prof. dr hab. Hanna Bis-Wencel <[email protected]>

Jednostka: Katedra Higieny Zwierząt i Środowiska

Cel modułu: Zapoznanie studenta z budową anatomiczną układu rozrodczego człowieka i problematyką związaną z czynnościami fizjologicznymi w okresie dojrzałości płciowej, prokreacji i ciąży.


Przedmiot obejmuje zagadnienia z zakresu budowy anatomicznej i podstawowych funkcji fizjologicznych układu rozrodczego samca i samicy, hormonalnej regulacji rozrodu i prokreacji człowieka oraz przebiegu ciąży fizjologicznej i porodu. Omawia współczesne metody in vitro i antykoncepcji.


W. Traczyk: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii klinicznej, PZWL, Warszawa 2007W. Ganong: Fizjologia, PZWL, Warszawa 2007T. Krzymowski: Fizjologia zwierząt, PWRiL, 2005A. Bielański, M. Tischner: Biotechnologia rozrodu zwierząt gospodarskich, Universitas, Kraków 1993


metody dydaktyczne:






Nazwa modułu: Histologia(Histology)




Nauczyciel: dr Agata Wawrzyniak <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z budową mikroskopową i ultrastrukturą tkanek zwierzęcych (nabłonkowych, łącznych, mięśniowych, nerwowej i glejowej) oraz narządów wchodzących w skład układów i ich funkcji w organizmie zwierząt.


Poznanie treści z zakresu histologii ogólnej tj. budowy i funkcji poszczególnych tkanek zwierzęcych: nabłonkowych, łącznych, mięśniowych, nerwowej i glejowej. Przedstawienie histologii szczegółowej – mikroskopowej budowy narządów wchodzących w skład poszczególnych układów organizmu ptaka i ssaka. Pozwolili to na uzyskanie podstawowej wiedzy z zakresu mikroskopowej struktury tkanek i narządów zwierząt. Treści modułu umożliwią powiązanie budowy tkanek i narządów z pełnionymi funkcjami.


Histologia Zwierząt – J. Kuryszko, J. Zarzycki, PZWL, Warasza 2000 Kompendium Histologii – T. Cichocki, J.A. Litwin, J. Marecka, Wyd. UJ Kraków 2002Ćwiczenia z histologii i embriologii – M. Wawrzyniak, PWN, Warszawa, 1981


metody dydaktyczne:

1)wykłady w oparciu o prezentację multimedialną, 2) dyskusja, 3)ćwiczenia laboratoryjne:a) repetytorium ustne lub testowe b)wprowadzenie do treści zajęć w oparciu o prezentację multimedialną, c)analiza mikroskopowa barwnych preparatów histologicznych, d)odzwierciedlanie w zeszycie ćwiczeniowym preparatów Pomoce dydaktyczne- barwne obrazy preparatów zamieszczone w galotach w sali ćwiczeń oraz na stronie internetowej Zakładu Histologii i Embriologii






Nazwa modułu: Seminarium dyplomowe 1 i przysposobienie biblioteczne(Diploma Seminar 1)




Nauczyciel: Opiekun naukowy <[email protected]>

Jednostka: Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt

Cel modułu: Zaznajomienie studenta z formalnymi zasadami pisania pracy dyplomowej, metodyką realizacji pracy a także korzystania z różnych źródeł informacji (w tym bibliotecznych baz danych) oraz przygotowania i referowania przeglądu literatury z zakresu pracy.


Rola seminariów w toku studiów oraz warunki niezbędne dla efektywnej realizacji seminariów. Formy pracy seminaryjnej.Zapoznanie z tematyką badawczą oraz prac wykonywanych w Katedrze. Przydatność różnych rodzajów źródeł literaturowych.Ogólne zasady zbierania piśmiennictwa oraz porządkowanie i archiwizowanie źródeł literaturowych. Zapoznanie z bazami bibliograficznymi dostępnymi w sieci Biblioteki Głównej UP w Lublinie. Zasady prezentacji ustnej i prowadzenia dyskusji.Zasady pisarstwa naukowego. Funkcja dydaktyczna pracy dyplomowej i jej struktura. Przygotowanie pracy do druku.Częściej spotykane błędy formalne i merytoryczne.


1. Pułło A. Prace magisterskie i licencjackie. Wydawnictwo Prawnicze „Lewis Nexis”, Warszawa 2006.2. Veiner J. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. Przewodnik praktyczny. PWN, Warszawa 2005.3. Zaczyński W. P. Poradnik autora prac seminaryjnych, dyplomowych i magisterskich. Wydawnictwo „Żak”, Warszawa 1995.


metody dydaktyczne:

Analiza i interpretacja tekstów źródłowych, analiza podobnych przypadków zadań inżynierskich, konsultacje, prezentacje referatów, wykłady.

ECTS: 2 ( .6/ 1.4) (kontaktowe/niekontaktowe)





Nazwa modułu: Ewolucjonizm(Evolutionism)




Nauczyciel: prof. dr hab. Jerzy Demetraki-Paleolog <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie z podstawami i miejscem teorii ewolucji w naukach biologicznych oraz jej wkładu w zrozumienie powstawania przyrody ożywionej i bioróżnorodności


Główne teorie w ewolucjonizmie i ich twórcy. Rozważania co to jest życie. Informacja genetyczna a ewolucja - genetyka molekularna i populacyjna w teorii ewolucji. Mechanizmy ewolucji (zmienność, ekologiczne aspekty ewolucji, etapy przemian ewolucyjnych, „skoki” ewolucyjne i zmiany w sposobie zapisu oraz przekazywania informacji genetycznej). Ograniczenia ewolucji. Prawidłowości ewolucji (przypadkowość, szybkość przebiegu, nieodwracalność, wymieranie form). Mikro i makroewolucja; ewolucja na poziomie molekularnym, powstawanie i ewolucja genów w filogenezie, specjacja i ewolucja ponadgatunkowa. Patrzenie na przyrodę ożywioną i bioróżnorodność poprzez pryzmat zmian ewolucyjnych. Nabycie umiejętności zintegrowanego stosowania wiedzy z zakresu genetyki, ekologii zoologii, biochemii i botaniki w interpretowaniu zmian świata przyrody ożywionej. Teoria ewolucji w społeczeństwie, nauka a światopogląd, wyrażanie i obrona własnej opinii.


1. Zarys mechanizmów ewolucji: pod red. H. Krzanowskiej i A. Łomnickiego, PWN Warszawa 2002 2. Tajemnice Przełomów Ewolucji, J.M Smith, E. Szathmary, PWN Warszawa 2000 (pozycja uzupełniająca)3. Festiwal Kopernikus; https://www.youtube.com/watch?v=bX_7Rid3-dc4. Ekologia ewolucyjna, A. Łomnicki, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2012.


metody dydaktyczne:

Wykład, ćwiczenia laboratoryjne w tym wykonanie projektu, ćwiczenia audytoryjne, analiza materiałów z Internetu, dyskusje






Nazwa modułu: Hydrobiologia stosowana(Applied Hydrobiology)




Nauczyciel: dr hab. Tomasz Mieczan <[email protected]>


Cel modułu: Poznanie biologii i ekologii wód powierzchniowych, metod analiz właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych wód i ścieków oraz doborem właściwych metod rekultywacji zdegradowanych ekosystemów hydrogenicznych.


Właściwości fizyczne i chemiczne wód powierzchniowych (temperatura, światło, widzialność, rozpuszczone gazy, pH, pierwiastki biogenne) i ich rola w kształtowaniu warunków siedliskowych. Ekosystemy wód stojących. Strefy jeziora, typy miktyczne i rybackie. Naturalne i antropogeniczne uwarunkowania eutrofizacji jezior. Ekosystemy wód płynących. Koncepcja ciągłości rzeki. Przystosowania organizmów do życia w nurcie, grupy troficzne. Proces samooczyszczania rzek. Wpływ regulacji na biocenozy rzeczne. Biocenozy wodne – fitocenozy (makrofity, fitoplankton, fitoperyfiton) i zoocenozy (zooplankton, zoobentos, fauna naroślinna, nekton). Interakcje troficzne w ekosystemach jeziornych. Oddziaływanie pomiędzy makrofitami, fitoplanktonem, zooplanktonem, fauną naroślinna, zoobentosem oraz rybami. Piramida troficzna jezior w świetle teorii stanów alternatywnych. Rekultywacja wód. Koncepcja biomanipulacji.


Allan D. J. Ekologia wód płynących. PWN, Warszawa. 1998.Bernatowicz S., Wolny P. Botanika dla limnologów i rybaków. PWRiL, Warszawa. 1998.Chełmicki W. Woda. Zasoby, degradacja, ochrona. PWN, Warszawa. 2002.Kajak Z. Hydrobiologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Filia UW w Białymstoku, Białystok. 1994.Lampert W., Sommer U. Ekologia wód śródlądowych. PWN, Warszawa. 1996.Mikulski Z. Biologia wód śródlądowych. PWN, Warszawa. 1982.Stańczykowska A. Zwierzęta bezkręgowe naszych wód. WSiP, Warszawa. 1986.Stańczykowska A. Ekologia naszych wód. Wyd. Szkolne i pedagogiczne. Warszawa. 1997.


metody dydaktyczne:

wykład, dyskusja, eksperyment laboratoryjny, przygotowanie prezentacji, badania terenowe






Nazwa modułu: Geologia i pedologia(Geology and pedology)




Nauczyciel: dr Magdalena Suchora <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z wybranymi cechami środowiska naturalnego Ziemi, opisanymi w naukach geologicznych, a ze względu na biologiczny profil studiów, również w naukach ekologicznych oraz gleboznawczych. Przybliżenie procesów kształtujących oblicze Ziemi w skali czasu geologicznego oraz obserwowanych współcześnie. Zasygnalizowanie problemów dotyczących litosfery oraz pedosfery wynikających z postępującej antropopresji.


Podstawowe wiadomości o Ziemi, jej pozycji w Układzie Słonecznym, budowie i właściwościach geofizycznych, minerałach i skałach, oraz procesach kształtujących litosferę. Czynniki i procesy glebotwórcze, budowa gleby. Właściwości fizyczne i chemiczne gleb i ich znaczenie. Rola gleby w środowisku. Strefowe zróżnicowanie gleb. Zagrożenia dla pokrywy glebowej.


1. Misztal M., Smal H., Wójcikowska-Kapusta A., Litosfera i jej ochrona, Wyd. AR Lublin, 2003.2. Mocek A., Gleboznawstwo, PWN Warszawa, 2012.3. Hillel D., Gleba w środowisku, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.4. Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z., Badania ekologiczno-gleboznawcze, PWN, 2011.5. Uphoff N, (eds.) Biological Approaches to Sustainable Soil Systems. CRC Press. (eBook ISBN: 978-1-4200-1711-3), 2006.6. Uziak S., Klimowicz Z., Elementy geografii gleb i gleboznawstwa, Wyd. UMCS Lublin, 2000


metody dydaktyczne:

Wykład, ćwiczenia laboratoryjne oraz audytoryjne (prace kameralne, praca z kolekcjami skał, minerałów, monolitami glebowymi, mapami tematycznymi).






Nazwa modułu: Ochrona środowiska(Protection of environment)




Nauczyciel: dr hab. Monika Tarkowska-Kukuryk <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z głównymi źródłami zagrożeń abiotycznych (powietrze, woda, gleba) i biotycznych (szata roślinna, świat zwierzęcy) komponentów środowiska przyrodniczego oraz ze sposobami przeciwdziałania negatywnym skutkom działalności ludzkiej w środowisku.


Podstawowe pojęcia z zakresu funkcjonowania środowiska przyrodniczego (ekosystem, biocenoza, biotop). Ekosystem jako układ ekologiczny (poziomy funkcjonalne, procesy warunkujące stan równowagi). Odnawialne i nieodnawialne zasoby środowiska przyrodniczego. Wpływ działalności ludzkiej na przyrodę. Ochrona środowiska w Polsce i na świecie – podstawowe akty prawne. Europejska sieć obszarów chronionych NATURA 2000, program CORINE, sieć ECONET. System obszarów chronionych w Polsce. Ochrona środowiska w skali krajobrazu. Krajobraz w układzie horyzontalnym oraz wertykalnym. Krajobrazy antropogeniczne. Miasto jako układ ekologiczny. Sfera abiotyczna (klimat, rzeźba terenu, gleby, bilans wodny) oraz biotyczna miasta (szata roślinna, fauna). Koncepcja rewitalizacji. Rekultywacja terenów zdegradowanych. Ocena i prognozowanie stanu środowiska (Państwowy Monitoring Środowiska).


1. Pullin A. S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. PWN Warszawa.2. Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D. 2010. Ochrona Środowiska przyrodniczego. PWN Warszawa.3. Wnuk Z. 2011. Ekologia i ochrona środowiska. Wybrane zagadnienia. Wyd. UR Rzeszów.


metody dydaktyczne:

Ćwiczenia audytoryjne (analiza zagrożeń flory, fauny, czynników abiotycznych w oparciu o dane źródłowe z różnych regionów Polski, omówienie zasad opracowania ekspertyzy), dyskusja, wykład, ćwiczenia terenowe.






Nazwa modułu: Hydrologia i gospodarka wodna(Hydrology and Water Management)




Nauczyciel: dr hab. Wojciech Pęczuła <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie uczestnika z cyklem hydrologicznym jako czynnikiem kształtującym funkcjonowanie biosfery, krajobrazu i ekosystemu a także z problematyką gospodarowania wodą w aspekcie wpływu na środowisko przyrodnicze.


Budowa i właściwości fizyczno-chemiczne wody wynikające z budowy cząsteczki oraz ich znaczenie w krążeniu wody. Hydrosfera i cykl hydrologiczny. Zasoby wodne Polski i Europy. Pobór i wykorzystanie wody w Polsce i na świecie. Geneza, morfometria i termika jezior. Morfometria i morfogeneza rzeki i doliny rzecznej. Odpływ rzeczny: wezbrania, niżówki. Powodzie. Wody podziemne. Cykl hydrologiczny i bilans wodny zlewni: opad, parowanie, odpływ, retencja. Pobór i uzdatnianie wody dla celów rolniczych, komunalnych i przemysłowych. Woda w gospodarstwie domowym. Zjawiska hydrograficzne Lubelszczyzny. Antropogeniczne zaburzenia obiegu wody: Zalew Zemborzycki, dolina rzeki Bystrzycy, źródła Wyżyny Lubelskiej, jeziora zapadliskowe i naturalne Polesia Lubelskiego. Elementy oceanografii.


Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z. Hydrologia ogólna. PWN, Warszawa. 1996Chełmicki W. Degradacja i ochrona wód. II. Zasoby. IG UJ Kraków. 1999Mikulski Z. Gospodarka wodna. PWN, Warszawa. 1998Bajkiewicz - Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z. Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej. PWN, Warszawa. 1993


metody dydaktyczne:

Wykład, ćwiczenia audytoryjne, prace kartograficzne, zajęcia terenowe, wykonywanie opracowań, projektów i sprawozdań.






Nazwa modułu: Ekologia Biosfery(Biosphere ecology)




Nauczyciel: dr Joanna Sender <[email protected]>

Jednostka: Zakład Ekologii Krajobrazu i Ochrony Przyrody

Cel modułu: Zapoznanie studenta z teoriami o powstaniu życia na Ziemi, przyczynami zmian klimatu; produkcją i dekompozycją materii organicznej na lądach i w wodach także przyczynami zmian trwałość układów ekologicznych w czasie i przestrzeni; biologią i ekologią ekosystemów miejskich; funkcjonowaniem krajobrazowych systemów ekologicznych.


Treści modułu kształcenia obejmują następujące zagadnienia: struktura i rozwój biosfery, cykle geochemiczne, przepływ energii przez układ biosfery, struktura organizacyjna biosfery, warunki geologiczne, geochemiczne i klimatyczne a różnorodności i struktura biomów; trwałość układów przyrodniczych w czasie i przestrzeni; wartość bogactwa gatunków biosfery; ekologia miasta, struktura agroekosystemów.


Krebs C. Ekologia. PWN Warszawa, 1996.Poskrobko B., Poskrobko T., Skiba K. Ochrona biosfery. PWE, Warszawa, 2007Symonides E. Ochrona przyrody. UW, Warszawa, 2007.Umiński T. Ekologia, Środowisko, Przyroda. WSiP Warszawa 1995Weiner J. Życie i ewolucja biosfery. PWN, Warszawa, 1999 (2003).Zimny H. Ekologia Ogólna. Wyd. A. Grzegorczyk Warszawa, 2009


metody dydaktyczne:

Wykłady z wykorzystaniem dostępnych środków audiowizualnychDyskusyjne ćwiczenia audytoryjne. Wykonanie projektu (mapy topograficzne 1:10 000, dane GUS), panele dyskusyjne






Nazwa modułu: Ochrona różnorodności gatunkowej(Conservation of species diversity)




Nauczyciel: dr hab. Tomasz Mieczan <[email protected]>


Cel modułu: Poznanie metod i zasad ochrony i wzbogacania różnorodności biologicznej, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności gatunkowej. Zdobycie umiejętności planowania i przeprowadzania restytucji gatunków roślin i zwierząt oraz renaturalizacji ich siedlisk.


Naukowe podstawy ochrony różnorodności biologicznej, rozwój form ochrony różnorodności biologicznej (genetycznej, gatunkowej i ekosystemowo -siedliskowej). Zagrożenia dla flory i fauny (ochrona czynna, ochrona bierna, gatunki inwazyjne). Kategorie zagrożeń gatunków według klasyfikacji IUCN. Poznanie międzynarodowych programów ochrony różnorodności gatunkowej.


Dobrowolski K., Lewnadowski K. 1998 (red) Ochrona środowisk wodnych i błotnych w Polsce. Oficyna Wyd. Inst. Ekol. PAN, 1998.Krebs J.C. 1996. Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. PWN, Warszawa, 1996.Polska Czerwona Księga Zwierząt, PWRiL, Warszawa, 2001Polska Czerwona Księga Roślin, PWRiL, Warszawa, 2001Szczęsny T. Ochrona przyrody i krajobrazu. PWN, Warszawa, 1982Pullin A. P. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. PWN, 2004.Żarska B. Ochrona krajobrazu. SGGW, Warszawa, 2003.


metody dydaktyczne:

Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja, przygotowanie prezentacji, gry decyzyjne






Nazwa modułu: Bioindykacja(Bioindication of Environment)




Nauczyciel: dr Radosław Ścibior <[email protected]>


Cel modułu: Opanowanie przez studenta wiadomości dotyczących badań i metod bioindykacyjnych stosowanych w kraju i za granicą oraz nabycie praktycznej zdolności oceny stopnia zanieczyszczenia środowiska z wykorzystaniem wybranych bioindykatorów, a także zapoznanie się z wybranymi organizmami wykorzystywanymi w badaniach bioindykacyjnych.


Przedstawiane są następujące zagadnienia: monitoring i biomonitoring środowisk naturalnych i przekształconych – definicje, organizacja, cele. Poziomy badań bioindykacji i kategorie biowskaźników. Cechy dobrego biowskaźnika. Metody badań stosowanych w bioindykacji atmosfery, gleby i wody. Przegląd różnorodnych wskaźników stanu, zmian i prognoz środowiska. Człowiek jako biowskaźnik stanu środowiska. Przykłady i omówienie biotestów stosowanych w bioindykacji atmosfery, gleby i wody. Uszkodzenia u roślin wyższych spowodowane zanieczyszczeniem atmosfery. Monitoring lasu. Metody badań testowych wód. Biowskaźnikowe metody określania czystości wody.


1. Zimny H. Ekologiczna ocena stanu środowiska. Bioindykacja i Biomonitoring. Agencja Reklamowo-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk, Warszawa, 2006.2. Fabiszewski J. [red]. Bioindykacja skażeń przemysłowych i rolniczych. PAN. Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983.3. Fałtynowicz W. Wykorzystanie porostów do oceny zanieczyszczenia powietrza. Fundacja Centrum Edukacji Ekologiczne Wsi, 1995. 4. Lipnicki L., Wójciak H. Klucz – atlas do oznaczania najpospolitszych porostów Polski.


metody dydaktyczne:

Wykłady prowadzone są formie prezentacji multimedialnych. Ćwiczenia mają charakter audytoryjny i terenowy (całodzienny wyjazd w okolice Lublina). Są prowadzone w formie prezentacji multimedialnych, analizy preparatów roślinnych, prób hydrobiologicznych i glebowych w celu wykonania zajęć praktycznych. Dyskusja.






Nazwa modułu: Ekologia i biologia ptaków(Ecology and biology of birds)






Cel modułu: Zapoznanie z wybranymi zagadnieniami ekologii i biologii ptaków; grupy ekologiczne, stabilność zgrupowań, przepływ energii przez zespoły, mechanizmy kształtujące, wybiórczość siedliskowa, znaczenie form użytkowania na liczebność i rozmieszczenie. Czynniki antropogeniczne, chemizacja i eutrofizacja siedlisk, skażenia chemiczne, pasożyty i patogeny, rozmieszczenie i zasięgi występowania, zagęszczenia i liczebności.


Dojrzałość płciowa, okresowość rozrodu, łączenie się w pary, charakterystyka i trwałość związku płci, zaloty/toki, śpiew, budowa gniazda, kopulacja, rozród ptaków, zapłodnienie, zniesienie jaj, inkubacja jaj, gniazdowniki i zagniazdowniki, wylęg piskląt, karmienie i opieka nad potomstwem, dorastanie młodych, osiągnięcie samodzielności, uzyskanie dojrzałości płciowej. Grupy ekologiczne ptaków, stabilność zgrupowań ptaków, przepływ energii przez zespoły ptaków, mechanizmy kształtujące zgrupowania ptaków, wybiórczość siedliskowa, znaczenie form użytkowania na liczebność i rozmieszczenie, pożar, miejsce lęgu, miejsce ukrycia, pożywienie, długość życia i śmiertelność, sposoby odżywiania, grupy troficzne, drapieżniki i ofiary, strategie łowieckie, czynniki antropogeniczne, chemizacja i eutrofizacja siedlisk, skażenia chemiczne, pasożyty i patogeny, rozmieszczenie i zasięgi występowania, zagęszczenia i liczebności.


Cramp S. (eds.). 1985. Handbook of the Birds of Europe the Middle East and North Africa. Oxford, New York, Oxford University Press. Gill F.B. 2007. Ornitology. W. H. Freeman and Company, New York.Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G., Chylarecki P. 2007. Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski 1985-2004. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.Tomiałojć L. Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski - rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „proNatura”, Wrocław.Wójciak J., Biaduń W., Buczek T., Piotrowska M. 2005. Atlas ptaków lęgowych Lubelszczyzny. Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne, Lublin.


metody dydaktyczne:

Wykłady i ćwiczenia prowadzone w formie prezentacji multimedialnych. Dyskusja. Ćwiczenia terenowe z użyciem sprzętu optycznego (lornetki, lunety, klucze do oznaczania).






Nazwa modułu: Biologia zwierząt gospodarskich(Biology of livestock)




Nauczyciel: dr hab. Andrzej Junkuszew <[email protected]>

Jednostka: Katedra Hodowli Małych Przeżuwaczy i Doradztwa Rolniczego

Cel modułu: Przekazanie studentom wiedzy dotyczącej zwierząt gospodarskich w zakresie systematyki, charakterystyki biologicznej, doskonalenia, specyfiki użytkowania oraz ich roli w zrównoważonym rozwoju środowiska naturalnego.


Zapoznanie ze wszystkimi gatunkami zwierząt gospodarskich z uwzględnieniem ich funkcji biologicznej, społecznej i gospodarczej w skali makro (Świat, Europa) i mikro (Polska, Region płd.- wsch.) . Omówienie głównych kierunków i technologii użytkowania oraz cech charakteryzujących jakość uzyskiwanych surowców i ich znaczenia dla człowieka. Wyjaśniona zostanie funkcjonalna rola zwierząt gospodarskich jako integralnej części środowiska naturalnego. Studenci poznają podstawowe zasady pracy hodowlanej ze wskazaniem możliwości wykorzystywania nowoczesnych metod biotechnologicznych w hodowli.


Chów i hodowla zwierząt. pod redakcją Tadeusza Szulca, Wyd. AR Wrocław 2005. Podstawy hodowli i produkcji zwierzęcej. Pod redakcją Bogdana Szostaka i Tomasz M. Gruszeckiego, Wyd. AR Lublin 2004.


metody dydaktyczne:

Wykłady wspomagane pomocami audiowizualnymi i ćwiczenia audytoryjne prowadzone częściowo jako konwersatoria, ćwiczenia laboratoryjne (wybrane metody oceny użytkowości), terenowe na fermach zwierząt gospodarskich połączone z prezentacją wybranych zabiegów biotechnologicznych stosowanych w hodowli.






Nazwa modułu: Informatyka w naukach przyrodniczych(Informatics in the life sciences)




Nauczyciel: dr hab. Andrzej Jakubczak <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu informatyki i demonstracja możliwości wybranych programów, narzędzi i metod, przedstawienie możliwości aplikacyjnych w naukach przyrodniczych.


Zapoznanie studentów z podstawowymi systemami informatycznymi oraz oprogramowaniem. Przekazanie wiadomości z zakresu narzędzi i metod pozyskiwania oraz przetwarzania danych oraz zarządzanie systemami baz danych. Systemy kodów kreskowych i automatycznego odczytu danych. Wykorzystanie cyfrowej analizy obrazu do w naukach biologicznych.


Kartanas E., Adamski A., 2000. Podstawy informatyki dla studentów biologii i ochrony środowiska. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja KopernikaTadusiewicz R., 2013. Biocybernetyka. Metodologiczne podstawy dla inżynierii biomedycznej. PWNhttp://pritchardlab.stanford.edu/structure.html - internet


metody dydaktyczne:

Ćwiczenia laboratoryjne z użyciem komputera z dostępem do internetu






Nazwa modułu: Ochrona zasobów genetycznych zwierząt drobnych(Conservation of small animals genetic resources)




Nauczyciel: dr Sebastian Knaga <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie z biologią gatunków zwierząt drobnych objętych hodowla zachowawczą, znaczeniem, celami, metodami i wynikami pracy nad zachowaniem ras drobiu, zwierząt futerkowych, pszczół i ryb.


Rola i znaczenie rodzimych ras oraz cele prowadzenia hodowli zachowawczej zwierząt domowych; Historia pracy nad zachowaniem ras rodzimych zwierząt drobnych w Polsce; Zasady i metody hodowli zachowawczej; Biologia gatunków zwierząt drobnych oraz specyfika hodowli zachowawczej w zależności od gatunku zwierząt: drób, zwierzęta futerkowe, pszczoły, ryby; Realizacja i efekty hodowli zachowawczej krajowych ras zwierząt drobnych


1. Litwińczuk Z. (red.). Ochrona zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich i dzikożyjących. PWRiL, Warszawa 20112. Krupiński J. (red.). Polskie rasy zachowawcze. Atlas zwierząt gospodarskich objętych programem ochrony w Polsce. Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, Kraków, 2006


metody dydaktyczne:

Wykłady, ćwiczenia audytoryjne połączone z dyskusją






Nazwa modułu: Podstawy zoopsychologii zwierząt towarzyszących(Psychology pets)




Nauczyciel: dr hab. Iwona Rozempolska-Rucińska <[email protected]>


Cel modułu: Właściwe zrozumienie psychiki zwierząt i ich potrzeb psychicznych. Nauka prawidłowej interpretacji sygnałów komunikacyjnych wysyłanych przez zwierzęta, tak aby zapobiegać lub korygować nieprawidłowe zachowania zwierząt towarzyszących.


Fazy rozwoju psychicznego i właściwa socjalizacja zwierząt. Struktury społeczne zwierząt. Różne formy komunikacji poszczególnych gatunków. Rozpoznawanie stanów emocjonalnych zwierząt. Świadomość i samoświadomość. Teoria umysłu. Osobowość zwierząt. Empatia, altruizm i oszustwa zwierząt. Rola zabawy. Rytuały agresji. Zachowania społeczne.


1. O’Heare J. „Zachowanie agresywne u psów”. 2009. Galaktyka2. Trojan M. „Zachowanie się zwierząt”. WSFiZ w Warszawie, 2007.3. Griffin D.R. „Umysły zwierząt”.2004. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.4. Kalat J. „Biologiczne podstawy psychologii”. 2007. Wydawnictwo Naukowe PWN.5. Kaleta T. „Zachowanie się zwierząt”. 2007. Wydawnictwo SGGW.6. Garson R.C., Butcher J.N., Mineka S. „Psychologia zaburzeń”. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003.7. Mayers D.G. „Psychologia”. Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2003.8. Tavris C., Wade C. „Psychologia. Podejście oraz koncepcje”. Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2008. 9. Zeitler-Feicht M.H. Zachowania koni. Przyczyny, terapia i profilaktyka. Świadome Jeździectwo. Warszawa, 2014.10. Trojan. M. Na tropie zwierzęcego umysłu. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Warszawa, 2013


metody dydaktyczne:

Wykład, ćwiczenia audytoryjne, samodzielna praca studenta; analiza nagrań filmowych, dyskusja






Nazwa modułu: Cytobiochemia i regulacja procesów komórkowych(Cytobiochemistry and regulation of cellular processes)




Nauczyciel: dr Aneta Strachecka <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z wybranymi strukturami komórkowymi oraz procesami biochemicznymi zachodzącymi na ich terenie, a także ich wpływem na funkcjonowanie komórki i całego organizmu.


Ogólna charakterystyka komórki; przypomnienie. Macierz cytoplazmatyczna a cytoszkielet. Błona komórkowa oraz białka powierzchni komórkowej. Wtórne przekaźniki i najważniejsze procesy metaboliczne. Jądro komórkowe i jego macierz, najważniejsze procesy i ich wpływ na metabolizm komórki. Ubikwityno- i ATP-zależna proteoliza cytozolowa. Wybrane procesy cytosolowe. Mitochondria i procesy biochemiczne w nich zachodzące, konsekwencje dla komórki, organizmu. Cykl komórkowy i apoptoza.


1. Kłyszejko-Stefanowicz L. Cytobiochemia. Biochemia niektórych struktur komórkowych. PWN.2. Alberts i in. Podstawy biologii komórki. PWN.3. Kilarski W. Strukturalne podstawy biologii komórki. PWN.


metody dydaktyczne:

Dyskusja, prezentacja, projekt, praca w grupach, wykład






Nazwa modułu: Ekofizjologia owadów(Insect ecophysiology)




Nauczyciel: dr Aneta Strachecka <[email protected]>


Cel modułu: Zapoznanie studentów z metabolizmem ogólnym u owadów; behawiorem reprodukcyjnym; odbiorem informacji ze środowiska oraz komunikacją w świecie owadów; przetwarzaniem informacji, zegarem biologicznym i rytmem biologicznym u owadów; mechanizmami odpornościowymi i opornościowymi; behawiorem socjalnym owadów.


Metabolizm ogólny u owadów. Behawior reprodukcyjny, rozród i rozwój, regulacja rozmnażania, metamorfoza, alternatywne strategie rozrodcze. Odbiór informacji ze środowiska oraz komunikacja w świecie owadów. Przetwarzanie i integracja informacji, koordynacja, inicjacja i kontrola czynności życiowych, uczenie się i pamięć, zegar biologiczny i rytmy biologiczne u owadów. Odpowiedź na inwazje patogenów, mechanizmy odpornościowe i opornościowe. Behawior socjalny owadów, społeczeństwa owadzie.


1. Janiszewski L., Barbacka-Surowiak G., Surowaik J., Neurofizjologia porównawcza. 1993 PWN 2. Buczek J., Deptuła W., Gliński Z., Jarosz J., Stosik M., Wernicki A., Immunologia porównawcza i rozwojowa zwierząt. 2000 PWN. 3. Martin P., Bateson P., Measuring behaviour. An introductory guide. Second edition. 1993 Cambridge University Press. 4. Chown S.V., Nicolson S.W., Insect Physiological Ecology. Mechanisms and patterns. 2004 Oxford University Press. 5. Jurd R.D. 2007. Biologia zwierząt. Krótkie wykłady. PWN, Warszawa. 6. Gliński Z., Kostro K. (red.), 2004, Immunobiologia. PWRiL, Warszawa.


metody dydaktyczne:

Dyskusja, prezentacja, projekt, praca w grupach, wykład






Nazwa modułu: Ekologia populacji(Population ecology)




Nauczyciel: prof. dr hab. Roman Dziedzic <[email protected]>

Jednostka: Katedra Zoologii, Ekologii Zwierząt i Łowiectwa, Zakład Ekologii Zwierząt i Łowiectwa

Cel modułu: Zapoznanie z teoretyczną i praktyczną znajomością zagadnień związanych z funkcjonowaniem populacji zwierząt, modelowaniem struktur populacji i przewidywaniem ich dalszego losu a także gospodarowaniem zasobami przyrody zgodnie z zasadami ekologii. Zrozumienie podstawowych procesów ekologicznych na poziomie populacji.


Struktura i dynamika systemów populacji, demografia populacji, pobieranie prób, tabele przeżywania, wzrost populacji, drapieżnictwo, konkurencja, rozproszenie, stabilność populacji i epizoocje. Na zajęciach omawiane są a współczesne tematy w ekologii populacji takie jak: chaos w dynamice populacji, procesach przestrzennych, teorie katastrof, stosowaniu, etc. jak, również praktyczne wykorzystanie symulacji komputerowych w rozwiązywaniu ilościowych problemów w biologii.


Krebs Ch. Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności.: PWN. 2011Begon M., Mortimer M., Thompson D. J.: Ekologia populacji – studium porównawcze zwierząt i roślin, PWN, 1999Mackenzie A., Ball A.S., Virdee S.R. Ekologia. PWN. 2000.Wiąckowski S. Ekologia ogólna. Wyd. Branta 2008. Banaszak J., Wiśniewski H.. Podstawy ekologii. Wyd. Adam Marszałek. 2005


metody dydaktyczne:

wykłady, ćwiczenia audytoryjne - prezentacja multimedialna, fotografie, filmy, slajdy.






Nazwa modułu: Seminarium dyplomowe 2(Diploma Seminar 2)





Jednostka: Jednostka realizująca seminarium dyplomowe

Cel modułu: Zaznajomienie studenta z wybranymi metodami realizacji zadań inżynierskich a w szczególności: uzasadniania podjętego problemu, krytycznego sposobu realizacji zadania, realizacji eksperymentów, opracowania zebranych wyników, pisemnego opracowania przebiegu realizacji pracy oraz przygotowanie do egzaminu i obrony pracy.


Przegląd narzędzi statystycznych wykorzystywanych w pracach wykonywanych w Katedrze.Przydatność różnych rodzajów źródeł literaturowych.Ogólne zasady zbierania piśmiennictwa oraz porządkowanie i archiwizowanie źródeł literaturowych.Zasady prezentacji ustnej i prowadzenia dyskusji


1. Pułło A. Prace magisterskie i licencjackie. Wydawnictwo Prawnicze „Lewis Nexis”, Warszawa 2006.2. Veiner J. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. Przewodnik praktyczny. PWN, Warszawa 2005.3. Zaczyński W. P. Poradnik autora prac seminaryjnych, dyplomowych i magisterskich. Wydawnictwo „Żak”, Warszawa 1995.


metody dydaktyczne:

Rozwiązywanie problemów, konsultacje, prezentacja referatów, dyskusja, wykład.






Nazwa modułu: Praca dyplomowa i egzamin dyplomowy(Thesis and final examination)





Jednostka: Jednostka realizująca seminarium dyplomowe

Cel modułu: Przygotowanie przez studenta pracy pisemnej będącej opracowaniem wybranego zagadnienia z zakresu tematycznego objętego programem z zachowaniem obowiązujących zasad dotyczących zarówno techniki pisania jak i podstawowej metodologii prowadzenia badań naukowych.



Zalecana literatura z obszaru dotyczącego tematyki pracy dyplomowej.


metody dydaktyczne:

Samodzielna praca studenta koordynowana przez opiekuna naukowego podczas godzin konsultacyjnych



Matematyka (Mathematics) - up.lublin.pl · Biofizyka pod red F. Jaroszyka, ... Wydawnictwo UP,...

Documents

Transcript of Matematyka (Mathematics) - up.lublin.pl · Biofizyka pod red F. Jaroszyka, ... Wydawnictwo UP,...