2

Małe i średnie firmy o bankach i o sobie

Badanie WIB/CBM Indicator 2009

Andrzej Lech, Prezes Zarządu Warszawskiego Instytutu BankowościWarszawa, 16.04.2009 r.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się powielania i rozpowszechniania bez pisemnej zgody autora

3Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

O badaniu

• XI edycja cyklicznych badań syndykatowych• Indywidualny wywiad kwestionariuszowy z

menedżerami i/lub właścicielami firm• 600 firm mikro i małych (obroty do 3,6 mln zł) i 600

firm średnich (obroty 3,6 – 30 mln zł)• 13 bloków tematycznych w 60 pytaniach w

ankiecie• Badanie – styczeń/luty 2009, raporty – marzec

2009

4Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Poziom zadowolenia ze współpracy ze swoim bankiem - 1

• Średnia 24 elementów oceny zgrupowanych w 5 głównych blokach (atrakcyjność oferty, jakość obsługi, elektroniczne kanały kontaktu, warunki lokalowe, renoma i wiarygodność)

2005 2006 2007 2008 2009

mikro i małe 3,92 3,99 4,09 4,01 4,12

średnie 4,04 4,12 4,15 4,08 4,15

Skala 1 ÷ 5, gdzie: 1 – bardzo niezadowolony, 5 – bardzo zadowolony

5Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Poziom zadowolenia ze współpracy ze swoim bankiem - 2

• W 2009 roku mikro i małe firmy określiły poziom zadowolenia po raz pierwszy na poziomie co najmniej 4,0 we wszystkich pięciu głównych blokach

• Średnie firmy oceniły poziom współpracy w 2009 roku wyżej niż w roku poprzednim we wszystkich pięciu głównych blokach

6Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Poziom kosztów korzystania z usług bankowych

2005 2006 2007 2008 2009

mikro i małe 3,19 3,08 3,15 3,01 3,06

średnie 3,18 3,07 3,03 3,12 3,02

Skala 1 ÷ 5, gdzie: 1 – bardzo niski, 5 – bardzo wysoki

7Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Źródła finansowania działalności firmy – 1

Firmy mikro i małe

Źródło finansowania % wskazań *

2007 2008 2009

1. Środki własne 93,9 95,9 93,5

2.Kredyt złotowy (wszystkie rodzaje)

59,9 48,5 54,8

3. Pożyczki rodzinne 32,3 25,7 29,9

4. Leasing 17,7 23,1 27,5

5. Fundusze UE 5,9 6,9 10,2

6. Kredyt konsumpcyjny 12,9 21,6 10,0* wskazania nie sumują się do 100%

8Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Źródła finansowania działalności firmy – 2

Firmy średnie

Źródło finansowania % wskazań *

2007 2008 2009

1. Środki własne 89,8 90,7 92,9

2.Kredyt złotowy (wszystkie rodzaje)

64,0 58,6 68,3

3. Leasing 38,5 31,1 39,9

4. Pożyczki rodzinne 20,2 10,7 21,4

5. Fundusze UE 17,8 16,1 12,8

* wskazania nie sumują się do 100%

9Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Wykorzystanie produktów kredytowych – 1

Firmy mikro i małe

2004 2007 2008 2009

% wskazań *

Korzystam 21,2 59,9 48,5 54,8

Nie korzystam,

ale zamierzam23,5 5,3 7,4 5,8

Nie korzystam

i nie zamierzam54,8 34,5 41,7 37,2

Brak odpowiedzi 0,5 0,3 2,4 2,2

10Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Wykorzystanie produktów kredytowych – 2

Firmy średnie

2004 2007 2008 2009

% wskazań *

Korzystam 42,0 64,0 58,6 68,3

Nie korzystam,

ale zamierzam18,2 8,5 8,4 2,7

Nie korzystam

i nie zamierzam37,8 26,0 30,6 24,8

Brak odpowiedzi 2,0 1,5 2,4 4,2

11Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Forma wykorzystywanego kredytu – 1

Firmy mikro i małe

2005 2007 2008 2009

% wskazań *

Kredyt w rachunku bieżącym

32,5 47,2 40,0 47,8

Kredyt obrotowy 13,0 28,9 26,7 36,2

Kredyt inwestycyjny 12,2 23,8 22,6 26,7

* wskazania nie sumują się do 100%

12Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Forma wykorzystywanego kredytu -2

Firmy średnie

2005 2007 2008 2009

% wskazań *

Kredyt w rachunku bieżącym

43,2 49,8 43,7 52,4

Kredyt obrotowy 33,5 37,7 33,9 45,9

Kredyt inwestycyjny 20,8 37,0 35,8 46,2

* wskazania nie sumują się do 100%

13Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Poziom zadłużenia kredytowego firm

• Spośród mikro i małych firm korzystających z różnych form kredytowania kwoty 40 tys. PLN zadłużenia nie przekracza:– Ponad 90% w rachunku bieżącym– Ponad 80% w formie kredytu obrotowego– 70% w formie kredyty inwestycyjnego

• Spośród średnich firm korzystających z różnych form kredytowania kwoty 200 tys. PLN zadłużenia nie przekracza: – Ponad 90% w rachunku bieżącym

– Ponad 70% w formie kredytu obrotowego

– Ponad 70% w formie kredytu inwestycyjnego

14Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Dlaczego nie korzystają z kredytu? - 1

2003 2004 2005 2006

% wskazań *

Firm mikro i małych 43,9 49,4 50,9 59,4

Firm średnich 36,1 35,6 57,4 59,4

Firmy, które zadeklarowały, że nie korzystają z kredytu bankowego zapytano o przyczyny. W latach 2003-2006 na

„brak potrzeby” wskazało w procentach:

15Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Dlaczego nie korzystają z kredytu? - 2

obrotowy inwestycyjny

% wskazań *

Firm mikro i małych 74,2 78,6

Firm średnich 69,2 74,9

W roku 2009 na „brak potrzeby” wskazało w procentach:

Pozostałe wskazania to dość równomiernie rozłożone przyczyny jak: obawy przed zadłużeniem, brak zdolności kredytowej, zbyt wysokie koszty.

16Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Ocena działalności kredytowej banków

• 10 wymiarów oceny w skali od 1 (bardzo źle) do 5 (bardzo dobrze)

• Na przestrzeni lat 2003-2009 niewielka, ale ciągła zwyżka ocen:

• Firmy najwyżej oceniają jakość doradztwa kredytowego i przejrzystość polityki kredytowej wobec firmy

• Najbardziej krytycznie firmy oceniają poziom oprocentowania, wymogi dot. zabezpieczeń i poziom prowizji i opłat

Firm mikro i małych 2003 – oceny w przedziale 2,70-3,22

2009 – ----------’’-------------- 3,17-3,71

Firm średnich 2003 – ----------’’-------------- 2,96-3,34

2009 – ----------’’-------------- 3,38-3,87

17Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Prognozy rozwoju – ocena z początku 2009 r. – 1

Firmy mikro i małe

• Wyraźna przewaga neutralnych i umiarkowanie optymistycznych prognoz własnego rozwoju firm

• Dominacja poglądów przewidujących przeciętną (54,5%) lub dobrą (32%) koniunkturę na własne wyroby i usługi w latach 2009-2010

• Blisko połowa deklaruje inwestycje w rozwój (ok. 1/3 nie ma takich planów)

• 79,5% firm zanotowało zysk w 2008 r., a 57,5 zakłada przychody i zyski w 2009 r. na poziomie roku ubiegłego

• 61,2% zakłada stabilność zatrudnienia, a spośród pozostałych więcej deklaruje wzrost niż spadek

• Wśród zagrożeń, kryzys (z 28,2% wskazań) sytuuje się na drugim miejscu po konkurencji (w tym także nieuczciwej)

18Małe i średnie firmy o bankach i o sobie - 2009Andrzej Lech

Prognozy rozwoju – ocena z początku 2009 r. – 2

Firmy średnie

• Przy wyraźnej przewadze neutralnych prognoz własnego rozwoju, znacznie mniej firm niż w 2008 roku przewiduje rozwój firmy.

• utrzymuje się przewaga przeciętnych (50,3%) i dobrych (37,6%) przewidywań koniunktury na własne wyroby i usługi w latach 2009-2010.

• Połowa firm deklaruje inwestycje w rozwój, a 1/3 – nie; spora część (16,2%) nie potrafi udzielić odpowiedzi.

• Blisko 2/3 zakłada możliwość utrzymania przychodów i zysków na poziomie roku ubiegłego; ich wzrost zakłada znacznie mniej firm niż rok temu.

• Wśród zagrożeń średnie firmy wskazują przede wszystkim konkurencję, a w drugiej kolejności kryzys; silniej niż małe firmy akcentują jednak koszty pracy i przyczyny skutkujące spadkiem popytu.

19

Dziękuję za uwagę

alech@wib.org.pl

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się powielania i rozpowszechniania bez pisemnej zgody autora