Warsztaty fotografii terenowej. Pracownia Antropologii Audiowizualnej IEiAK UAM w Poznaniu

Budowa aparatu cyfrowego

obiektyw (ogniskowa, jasność,

przysłona)

układ pomiaru światła, czyli

wyznaczania ekspozycji (migawka)

układ ustawiania ostrości, czyli

autofokus

matryca światłoczuła

OBIEKTYW

Układ soczewek, który odwzorowuje na światłoczułym elemencie aparatu fotograficznego przedmioty, osoby lub krajobrazy znajdujące się przed nim.

Podstawowe parametry charakteryzujące obiektyw to:

a) długość ogniskowej oznaczana na ogół literą f i wyrażana w milimetrach,b) jasność obiektywu wyrażana liczbą określającą ilość przepuszczanego przez obiektyw światła.

Ogniskowa

Długość ogniskowej f określa "siłę

skupiania" promieni świetlnych. Im krótsza

ogniskowa, tym silniej obiektyw załamuje

promienie, czyli bardziej je skupia.

Dla aparatów cyfrowych podawane są dwie

długości ogniskowej, jedna absolutna,

druga w przeliczeniu dla aparatu

małoobrazkowego formatu 35x24 (w

skrócie 35mm: odpowiednik wymiarów

klatki filmu)

Jasność obiektywu

Jasność obiektywu określa maksymalnie możliwą "ilość" światła wpuszczanego do aparatu.

Decyduje ona o możliwości wykonania zdjęcia przy słabym oświetleniu.

Jasność typowych amatorskich obiektywów jest w przedziale od:

2.0 - bardzo jasny, wpuszcza dużo światła, możliwość robienia zdjęć przy słabym świetle3,5 - średnia jasność, wystarczająca dla ogromnej większości warunków fotografowania.

Przysłona

Przesłona (przysłona) to konstrukcja

zasłaniająca (przysłaniająca) soczewki

obiektywu zaczynając od ich

zewnętrznego obwodu. W miarę

przymykania przesłony zasłaniana jest

coraz większa część obiektywu.

Zmienna ogniskowa - zoom

Oznacza to, że możemy regulować

ogniskową obiektywu i wykonać

aparatem zdjęcia, które będą

pomniejszone lub powiększone

Zmienna ogniskowa zależy od

przedziału jaki oferowany jest w danym

modelu aparatu

MIGAWKA

Znajduje się wewnątrz aparatu przed

matrycą światłoczułą

służy do odsłaniania matrycy na

odpowiedni czas a następnie

zasłaniania jej z powrotem w celu

prawidłowej ekspozycji, czyli

dostarczenia odpowiedniej ilości światła

padającego przez obiektyw.

AUTOFOKUS

Popularna nazwa systemu automatycznego ustawiania ostrości. Jest to bardzo użyteczna funkcja nowoczesnych aparatów fotograficznych. Autofokus jest trybem fotografowania dostępnym we wszystkich modelach aparatów, od najprostszych kompaktów do bardzo zaawansowanych lustrzanek i aparatów średnioformatowych.

Co znaczy zdjęcie ostre?

Jeżeli krawędź fotografowanego obiektu

jest wyraźnie zarysowana, to mówimy,

że zdjęcie jest ostre albo, że ostrość jest

prawidłowo ustawiona. Faktycznie, to

ustawia się długość ogniskowej

obiektywu tak, by fotografowane obiekty

były ostre.

MATRYCA ŚWIATŁOCZUŁA

Matryca światłoczuła to odpowiednik

filmu stosowanego w aparatach

klasycznych.

Na niej następuje odwzorowanie obiektu

fotografowanego.

Podstawowe wielkości charakteryzujące

matrycę, to liczba światłoczułych

elementów, zwanych pikselami oraz tzw.

rozmiary geometryczne.

Najczęściej podawana jest tylko liczba pikseli w milionach sztuk - megapikselach -oznaczana MP oraz maksymalna możliwa do uzyskania rozdzielczość zdjęcia wykonanego aparatem z danym przetwornikiem.

Im więcej megapikseli zawiera matryca, tym większa jest możliwa do uzyskania zdolność rozdzielcza zdjęcia zarejestrowanego na tej matrycy i tym większe są rozmiary odbitki, którą można wykonać bez pojawiania się na nich rozmycia konturów obrazu.

Parametrem związanym z liczbą pikseli w matrycy, który decyduje o jakości zdjęć jest liczba pikseli przypadająca na 1 cm2 jej powierzchni, zwana gęstością pikseli. Im owa gęstość mniejsza tym matryca ma większą czułość a więc i mniejsze szumy w słabym świetle.

Im więcej pikseli na 1 cm kw. tym mniejszy jest pojedynczy piksel a tym samym mniejsza jest jego czułość i gorszy będzie obraz uzyskany aparatem z taką matrycą.

EKSPOZYCJA

to ilość światła padającego na matrycę potrzebna do zrobienia prawidło naświetlonego zdjęcia.

Główny wpływ na naświetlenie mają trzy elementy:

- przysłona (liczba przysłony: ile światła pada na matrycę)

- czas naświetlania (czas otwarcia migawki: jak długo swiatło pada na matrycę)

- czułość matrycy (ISO: ile światła potrzebuje matryca do prawidłowej ekspozycji)

+++ balans bieli: temperatura barwowa

Operowanie tymi wielkościami stanowi o

całej sztuce fotografii. Mogą być one w

pełni regulowane przez fotografa w

trybie manualnym (M) lub przez aparat

w trybie auto (A), a także częściowo

przez człowieka i częściowo przez

aparat w trybach półautomatycznych

(Tv, Av, S, A, P)

Półautomatyka: programowalna

automatyka1. Ustawia automatycznie wartość przysłony i czas

otwarcia migawki, czyli dobiera ekspozycję.

2. Wszystkie inne parametry ustawiamy sami:

a. Czułość ISO

b. Balans bieli

c. Zdjęcia pojedyncze lub seryjne

d. Sposób pomiaru oświetlenia sceny

+++ EV (Exposure Value: kontrola ekspozycji przez dodawanie lub zmniejszanie tzw. działek EVczyli jednostek, w których mierzona jest ekspozycja. Zwiększanie powoduje nam rozjaśnienie zdjęcia, a zmniejszanie zaciemnienie. (od -2 ciemne, do +2 jasne)

Przysłona (Przesłona)

mechaniczna część aparatu, a właściwie

obiektywu, składająca się z

nachodzących na siebie,

wyprofilowanych blaszek (wachlarzyk).

celem tego mechanizmu jest regulacja

ilości światła przechodzącej przez

obiektyw i padającej na matrycę

jest to jeden z elementów decydujących

o naświetleniu zdjęcia.

Zwykle przysłona oznaczana jest jako f (wartość) – np. f2,f8 lub jako sama wartość (2, 8)

Im owa wartość jest wyższa, tym przysłona przepuszcza mniej światła do obiektywu (mniejsza dziurka). Im niższa jest dolna wartość przysłony tym obiektyw jest jaśniejszy (większa dziurka)

Przeważnie występujące wartości przysłony to : f1,4 (duża dzurka) – f2 – f2,8 - f4 - f5,6 - f8 - f11 - f16 - f22 - f32 (mała dziurka).

Wartość przysłony

Wielkość mówiąca nam o zastosowanym, w momencie wykonania zdjęcia, stosunku ogniskowej obiektywu do średnicy układu zbierającego światło. Wartość przysłony nazywa się także czasami otworem czynnym obiektywu.

Parametry obiektywu określa się podając jego ogniskową i minimalną wartość przysłony

np. obiektyw 2/50, ma ogniskową 50 mm i w jego przypadku maksymalna średnica zbierająca światło wynosi 50 dzielone na 2, czyli 25 mm.

Przysłony są tak uszeregowane, że zmiana wielkości

otworu o jedną działkę powoduje dwukrotną zmianę

ilości światła docierającego do matrycy

2.8

F 2.8

F 4

F 8

Przysłona poza regulacją stopnia naświetlenia

zdjęcia wpływa także na tak zwaną

głębię ostrości.

Jest to obszar na zdjęciu, w którym wszystkie

elementy są ostre.

Głębia ostrości

Głębia ostrości to zakres odległości, w których fotografowane obiekty wydają się być ostre, czyli ich obrazy znajdują się w ognisku.

W rzeczywistości tylko obiekt znajdujący się w jednej i konkretnej odległości może znajdować się w ognisku, a rzeczy znajdujące się przed nim i za nim są przed lub za ogniskiem.

Ze względu na ograniczone możliwości optyki naszego aparatu, jak i ze względu na własności naszego narządu wzroku, za ostre uznaje się obrazy obiektów znajdujące się nie w jednym konkretnym punkcie lecz w zakresie odległości, który nazywamy właśnie głębią ostrości.

Im większą ustawimy przysłonę tym większą uzyskamy głębię ostrości, ale również zatrzymamy więcej światła, więc musimy to zrekompensować dłuższym czasem naświetlania lub większą czułością ISO.

krajobrazy, oddalone obiekty (duża przysłona)

portret, szczegóły itp.(niskie przysłony): pierwszy plan jest ostry, a tło jest lekko rozmyte.

Głębia ostrości zależy też od ogniskowej obiektywu, w tym sensie, że jest ona większa dla krótszych ogniskowych. np.

a) fotografując jakiś obiekt teleobiektywem mamy małą głębię ostrości.

b) robiąc zdjęcie tego samego obiektu, obiektywem standardowym wartość głębi znacznie wzrośnie, ale wzrośnie też nasze pole widzenia.

Chcąc mieć takie same pole widzenia jakie mieliśmy w teleobiektywie musimy z naszym standardowym obiektywem podejść znacznie bliżej fotografowanego obiektu. Przez to nasza głębia ostrości, która zależy od odległości fotograf-obiekt, zmaleje i gdy pola widzenia będą takie same, również i wartości głębi osiągną takie same rozmiary.

Czas naświetlania (czas migawki)

Czas otwarcia migawki, to czas w którym

naświetlany jest element światłoczuły w

aparacie.

Czasy otwarcia migawki liczone są w

ułamkach sekundy (1/2000, 1/1000,

1/500, 1/250, 1/125, 1/60, 1/30, 1/15,

1/8, 1/4, 1/2) gdzie np. 1/2 oznacza pół

sekundy, a 1/30 jedną trzydziestą część

sekundy.

Generalnie:

Słabe oświetlenie: konieczne są dłuższe

czasy naświetlania (1/8, 1/4, 1/2)

Mocne światło: krótsze (np.1/2000)

Przy długich czasach musimy użyć

statywu!!!!!!!!!

Ruch

Jeżeli wybierzemy długi czas naświetlania np. kilka sekund, każdy ruch w kadrze zostanie odwzorowany na zdjęciu

foto1: ulica: długi czas migawki, aparat na statywie, samochody na drodze są zupełnie rozmyte, dzięki czemu

fotograf pokazał ich szybkość oraz kierunek

foto 2: metro: długi czas , aparat na statywie, główny obiekt stoi w miejscu, dzięki czemu jest na zdjęciu ostry a tło jest

rozmyte

Można też w ten sposób uwydatnić główny, ostry obiekt. Dzięki temu będzie on dużo lepiej widoczny na fotografii.

Zamrożenie

Aby skorzystać z tej

metody, zazwyczaj

potrzebne jest

bardzo dobre

oświetlenie bądź/i

jasne obiektywy.

Musimy wtedy

wybrać krótkie

czasy, np. 1/500,

1/1000

CZUŁOŚĆ MATRYCY: ISO

to parametr określający, w jakim stopniu element światłoczuły jest wrażliwy na światło (określa ilość światła potrzebną do prawidłowego naświetlenia filmu/matrycy)

Najczęściej czułości określa się w skali ISO (ISO 50, 100, 200, 400, 800, 1000): odpowiedniki czułości filmu fotograficznego

Im mniejsze ISO tym element światłoczuły jest mniej wrażliwy na światło i potrzeba więcej światła do prawidłowego naświetlenia zdjęcia.

Ale: im większe tym gorsza jakość zdjęcia (ziarno i szumy)

Balans bieli

parametr pozwalający aparatom cyfrowym oddać jak najwierniej kolory uwiecznione na fotografii

Zazwyczaj, aparat sam określa balans bieli w danej sytuacji (AWB-Automatyczny Balans Bieli).

W aparatach cyfrowych najczęściej dostępnymi opcjami wyboru balansu są: tryb manualny, słoneczny dzień, pochmurny dzień, światło żarowe (typowe żarówki), światło jarzeniowe (większość świetlówek) etc.

Jak to działa?

Specjalne algorytmy cyfrowe znajdująnajjaśniejsze punkty na zdjęciu wpodstawowych składowych barwach(RGB-czerwony, zielony i niebieski) iprzypisują najjaśniejszemu obiektowi nafotografii kolor biały, czyniąc z niegopunkt odniesienia dla pozostałych.Potem reszta barw jest przeskalowanaodpowiednio względem tak wybranegoreferencyjnego piksela

W bardziej zaawansowanych aparatach

dostępna jest również funkcja

ustawienia balansu bieli wg temperatury

barwnej światła wyrażonej w stopniach

Kelvina. Skala ta wynika z fizycznych

własności materii

Dlaczego WB jest istotny?

Światło białe jest mieszaniną wszystkich możliwych kolorów od czerwieni po fiolet (co można zobaczyć po przepuszczeniu światła białego przez pryzmat, i rozszczepieniu go)

Oko ludzkie ma niezwykłą zdolność do korygowania tego błędu, matryca w cyfrówce tego nie potrafi i dlatego potrzebna jest korekcja czułości matrycy na poszczególne kolory. W przeciwnym przypadku obraz rejestrowany będzie miał nienaturalne zabarwienie.