MakroekonomiaJan Baran

Model Keynesowski a klasyczny

Model Keynesowski Model klasyczny

• Sztywność cen i płac → analiza krótkookresowa

• Możliwe niepełne wykorzystanie czynników produkcji (dopuszcza istnienie bezrobocia)

• Produkt może utrzymywać się na poziomie różnym niż produkt potencjalny

• Równowaga wyznaczana przez stronę popytową (krzywa zagregowanej podaży, AS, jest płaska)

• Doskonała elastyczność cen i płac → analiza długookresowa (pieniądz jest neutralny)

• Pełne wykorzystanie czynników produkcji (nie ma bezrobocia przymusowego)

• Produkt faktyczny zawsze równa się potencjalnemu (wyznaczany przy pełnym wykorzystaniu czynników prod.)

• Równowaga wyznaczana przez stronę podażową (nakłady czynników prod. i technologię)

Założenia

• Faktyczny produkt może być niższy od potencjalnego, co wynika z dopuszczenia niepełnego wykorzystania czynników produkcji

• Płace i ceny są sztywne (w modelach klasycznych ceny i płace są elastyczne, dostosowują się natychmiast do szoków, dzięki czemu pieniądz jest neutralny)

Zagregowane wydatki

• Zagregowane wydatki (aggregate expenditure) stanowią sumę planowanych wydatków:

AE = C + I + G + NX

• W równowadze zaplanowane wydatki muszą równać się wydatkom zrealizowanym:

Y= AE

Są to główne równanie modelu krzyża Keynesowskiego.

Zagregowane wydatki• W gospodarce zamkniętej zagregowane

wydatki stanowią sumę konsumpcji prywatnej, inwestycji i wydatków rządowych

• AE = C + I + G = 𝐶 + c(Y - T) + 𝐼 + G▫ gdzie c to krańcowa stopa konsumpcji▫ C - konsumpcja autonomiczna▫ Y-T dochód rozporządzalny (do

dyspozycji)▫ uwaga, na razie inwestycje dane są

egzogenicznie!• Łączne wydatki zależą dodatnio od

dochodu rozporządzalnego, dlatego krzywa AE(Y) jest dodatnio nachylona

• Krzywa AE wychodzi od dodatniej wartości na osi y, bo nawet przy zerowym dochodzie wydajemy na konsumpcję autonomiczną, inwestycje i zakupy rządowe

• Równowaga jest wyznaczona przez przecięcie się krzywej AE z linią 45°

Mnożnik Keynesowski (najprostszy)

• Mnożnik wydatkowy informuje nas jak zmieni się produkt na skutek wzrostu wydatków autonomicznych (rozpatrzmy prosty przypadek gospodarki zamkniętej i braku podatków)

𝑌 = 𝐴𝐸 (warunek równowagi)

𝑌 = 𝐶 + 𝑐𝑌 + 𝐼 + 𝐺

𝑌 1 − 𝑐 = 𝐶 + 𝐼 + 𝐺

𝑌 =1

1 − 𝑐𝐴𝐸 = 𝛼 ∗ 𝐴𝐸

• Prosty mnożnik wydatkowy wynosi więc:

𝜶 =𝝏𝒀

𝝏𝑨𝑬=

𝟏

𝟏 − 𝒄

Mnożnik Keynesowski (z podatkami)

• Urealniamy model wprowadzając podatki (netto):𝑌 = 𝐴𝐸

𝑌 = 𝐶 + 𝑐 𝑌 − 𝑁𝑇 + 𝐼 + 𝐺

𝑌 − 𝑁𝑇 = 𝑌 − 𝑻 − 𝒕𝒀 + 𝑩 = 1 − t Y − 𝑇 + 𝐵

𝑌 = 𝐶 + 𝑐 1 − 𝑡 𝑌 − 𝑇 + 𝐵 + 𝐼 + 𝐺

𝑌 1 − 𝑐 1 − 𝑡 = 𝐶 + 𝐼 + 𝐺 − 𝑐𝑇 + 𝑐𝐵

𝒀 =𝟏

𝟏 − 𝒄 𝟏 − 𝒕𝜶

𝑪 + 𝑰 + 𝑮 − 𝒄𝑻 + 𝒄𝑩

𝑨𝑬

• Mnożnik wydatkowy wynosi więc teraz:

𝜶 =𝝏𝒀

𝝏𝑨𝑬=

𝟏

𝟏 − 𝒄(𝟏 − 𝒕)

Mnożnik w gospodarce otwartej

𝑌 = 𝐴𝐸 = 𝐶 + 𝐼 + 𝐺 + 𝑁𝑋

𝑁𝑋 = 𝑋 −𝑀 = 𝑋 − (𝑀 +𝑚𝑌)

𝑌 = 𝐶 + 𝑐 1 − 𝑡 𝑌 − 𝑇 + 𝐵 + 𝐼 + 𝐺 + 𝑋 − (𝑀 +𝑚𝑌)

𝑌 1 − 𝑐 1 − 𝑡 +𝑚 = 𝐶 + 𝐼 + 𝐺 − 𝑐𝑇 + 𝑐𝐵 + 𝑋 −𝑀𝐴𝐸

• Mnożnik wydatkowy w gospodarce otwartej wynosi teraz

𝜶 =𝟏

𝟏 − 𝒄 𝟏 − 𝒕 +𝒎

Funkcja oszczędności (prywatnych)

Sp = - 𝐂 + s(Y-NT)

• Cały dochód rozporządzalny gospodarstwa domowe dzielą między konsumpcję a oszczędności

• Przez s (marginal propensity to save, MPS) oznaczamy krańcową stopę oszczędności

• Każda zarobiona złotówka dzielona między konsumpcję a oszczędności:

c + s = 1

MPC a APC

• Krańcowa skłonność do konsumpcji (marginal propensityto consume, MPC) mówi nam ile groszy z każdej dodatkowej złotówki wydawane jest na konsumpcję. W równaniach oznaczamy MPC literą c.

• Przeciętna skłonność do konsumpcji (average propensityto consume, APC) mówi nam jaki jest stosunek konsumpcji do dochodu rozporządzalnego

𝑨𝑷𝑪 = 𝑪 + 𝒄𝒀𝑫𝒀𝑫

• Uwaga, APC w modelu krzyża keynesowskiego maleje wraz z dochodem (zbiegając asymptotycznie do c).

Zadanie 1

• Funkcja konsumpcji wynosi: C = 100 + 0,8 Y, inwestycje wynoszą 200, a wydatki rządowe 300.▫ Odczytaj z funkcji konsumpcji ile wynosi krańcowa

skłonność do konsumpcji oraz konsumpcja autonomiczna.

▫ Oblicz mnożnik wydatkowy. ▫ Podaj wielkość produktu w równowadze.▫ Narysuj wykres. ▫ Ile wynosi nachylenie krzywej AE(Y)?▫ Podaj wzór na funkcję oszczędności.

Zadanie 2

• Jak wprowadzenie podatków zmienia wysokość mnożnika wydatkowego?

• Jak zmieni się równowaga z zadania 1 po wprowadzeniu podatku, ▫ kwotowego wynoszącego 100▫ proporcjonalnego wynoszącego 0.4

- jak zmieni się produkt?- jak zmieni się wykres krzywej zagregowanych wydatków AE(Y)?- jak zmieni się funkcja oszczędności

Zadanie 3

• W gospodarce otwartej funkcja konsumpcji wynosi C = 200 + 0,7YD, inwestycje 300, wydatki rządowe 500, transfery 200, podatki kwotowe 100, stopa podatku proporcjonalnego 0,3, eksport 300, import 100 + 0,1Y.

• Oblicz wielkość produktu w równowadze, wielkość mnożnika wydatkowego, przedstaw wzór na funkcję oszczędności.

• Ile wynosi nachylenie krzywej AE?

Zadanie 4: Paradoks zapobiegliwości

• W gospodarka zamkniętej krańcowa skłonność do oszczędzania rośnie z 0,1 do 0,2. Konsumpcja autonomiczna wynosi 100, reszta wydatków autonomicznych wynosi 900.▫ Jak zmienią się oszczędności w całej gospodarce?

▫ Jak zmieni się produkt

Zadanie 5

• Zbliża się rok wyborczy, rząd postanowił zwiększyć transfery B oraz o tę samą kwotę ograniczyć wydatki rządowe G, jak to wpłynie na PKB kraju zgodnie z modelem Keynesowskim?

Zadanie 6

• Rząd postanawia ożywić produkt poprzez zwiększenie wydatków rządowych. Wytłumacz jaka jest różnica w efektywności ekspansywnej polityki fiskalnej w gospodarce zamkniętej i gospodarce otwartej? Czy poziom otwartości na handel ma znaczenie?

Zadanie 7

• Wydatki autonomiczne wynoszą łącznie 1000 mln euro. Krańcowa skłonność do konsumpcji wynosi 0,6, a stopa podatkowa 0,1. Jak się zmieni dochód w gospodarce gdy konsumpcja autonomiczna wzrośnie z 200 mln do 300 mln ceteris paribus?

Zadanie 8

• Rozważ graficznie jak zmieni się równowaga w modelu (położenie krzywej AE(Y)) na skutek:▫ spadku konsumpcji autonomicznej▫ spadku wydatków rządowych▫ wzrostu krańcowej skłonności do konsumpcji (uwaga, rozważ

sytuację gdy T-B jest: większe, mniejsze i równe zero)▫ spadku stopy podatkowej▫ wzrostu krańcowej skłonności do importu▫ wypłaty stypendiów szkolnych, sfinansowanych wzrostem

deficytu budżetowego▫ spadku transferów przy jednoczesnym wzroście wydatków

rządowych o tę samą kwotę▫ wzrostu eksportu▫ spadku inwestycji

Zadanie 9

• Mamy następujący zmodyfikowany model Keynesowski:Y=C+I+G+NX; C=200+0.8Yd;

I=300; G=400+0.1Y;NX=100-0.3Y; t=0.5

• Oblicz wielkość produktu w równowadze.• Przedstaw rozwiązanie graficznie.• Ile wynosi mnożnik wydatkowy?• Jakie jest nachylenie krzywej zagregowanych wydatków

AE(Y)? • Czy w tym modelu wydatki rządowe są acykliczne,

antycykliczne czy procykliczne?

Krytyka krzyża Keynesowskiego

• Ignorowanie strony podażowej. Model Keynesowski ma zastosowanie tylko, gdy mamy wolne moce produkcyjne, a produkt znajduje się poniżej potencjalnego (płaska, tj. doskonale elastyczna, krzywa AS)

• Brak rynku pieniądza → rozwinięcie do modelu IS-LM

• Brak mikropodstaw (dotyczy zarówno modelu krzyża Keynesowskiego jak i IS-LM). Szczególnie krytykowana jest funkcja konsumpcji (do poczytania o konsumpcji w cyklu życia i dochodzie permanentnym)

Literatura

• Cieślik, Brzozowski Wahania koniunktury I (materiał przyda się również na kolejne zajęcia) - obowiązkowo

• Hall Taylor, rozdział 6 Fluktuacje krótkookresowe -dodatkowo