d. d.DissERTATio acadf.mica;

aureolum illudcicer.on1s effatum:

SALUS POPULILEX ESTO;

explanatura,

QVAM,consens. ampliss. ord. philosophici

AD ILLUSTRE ATHENÄUM UPSALIENSE,

pr/esidefiro CELEBER

Mag. PETe:

Eloqv. PROFESS. Reg. et Ordin,publica: eruditorum

submitt1t

wolcker l. hagman,nericius.

IN AUD. CAROL. MAJ. AD D. XXIV. DEC.ANNI MDCCLXIV.

ii. a. m. s.

ü f S A L I £

S;jE R:« MTIS

MAGN/E FIDEI VIRO,DE STELLA POLARI ÉQVlTi

ETCOMMENDATORI SPLENDIDISSIMO,

NEC NON

PROVINCIARUM NERICI/E & VERMELAND.GUBERNATORI ADCURATISSIMO,PERILLUSTRI COMITI,

Dom. ADOLPHOM0RNER»MiECENATI summo

Qnamvis DifTcreationis hujus materia fit pul-ccrrima, ac mcas qualcscunquc longe fu-percc vires, iilam tarnen mihi elaborandam furae-re hand dubitavi, monitu PoStae fretus:

In magnis voluijjc fat efi.Opufcn·

Opufculum vero hoccc, nec fale vel facundia^vel fapientiae condicum , aufpicatiffimo NomineTuo, Periiluihis Domine COMES, decoratum vo-lui, at ut excipere illud ne graveris gratia, quaeffiorefcis, admirabili in literarum eultores, hu-millime precorqua fieri poteft, animi demifliobfervantia contendo. Quemadmodum pro inco-lumitate Tua, nec non Generoiiifimae Profapiasflore pcrpetuando, nunquam delinam vota nun-Ctipare ardentiffima

i . . ' J -

PERILLUSTRIS atque GENEROSISSIMI

NOM1NIS TUI

dtvatißmts eultor,WOLCKER L. HAGMAN.

q FlRO Maxime Reverendo,S:x S'X Thpologia? DOCTORT,

GUSTAVO HERDΜAN,Paroeciarum ad Glanshammar & Riikarleby PASTOR!

pervigili, atque PR/EPOSITO ContraTus ad-jacentis Adcuratiffimo.

FIRIS SpeEtatiffimis Confultiffitnis,Rei Metallica? DIRECTORI Supremo

CAR. DAN. LVTHMAN,nec non

Rei Metallica» JUDICI Aiquiilimo,"JACOBO FRÖBERG.

/ , " ...

Τη finu ketor, cum opufculi mei Academici paginulasA Veftris nominibus ornare poilim. Sufcinite itaqueFiri Max. Rever. SpeEiatiffmi & Confultiffivii, hocceperleve munus animo, uti foletis, benigno & faventi.Futurus, dum vixcro

MAX. REEER. SPECTAT. ET C0NSUL7ISS1MI,NOMINUM VESTRORUM

tultor humillitnuEWOLCKER L, HAGMAN,

ortalibusDEum Cer Optimum,Maxi¬mum, varia & innumera conceffis-ie , atque etjamnum dilargiri, bo¬na, rebus attente confideratis, men-te fateamur, par eflydevotiffima.Vei in uno horum tantiiper nobisfubfiitérc liceat. Dedit viam & ra-tionem cocrcendi fceiera generis

h iimani, vitiis, usquequaque polluti, & iemper propen-ii ad pejora ampleäerrda inque vetitum', neicio quo Fu¬rore, ruentis. Homines, inquam, ita funt comparati,alter alteri mala, qux demutrqcunque poffit, inferre utprcegeiiiat, ingenium vel unius fadtion, & rebus no-vanciis dediti, permultrs longo ordine, uti fieri adfolet,pecudutn ritu, non qua eundum, ied qua itar, temereiniequentibus. Iis Fic in deteriora verfis, nihil fuit prac-flancius vifum, neque ad morbo ifti peftifero medicinarnädhibendam aptius, quam plures patresfamilias, inter fedecertis rebus poileaquam eonyenerant, tit coalefcerent

a ; -m

# ) 2 ( tfiin uniiis popul i corpus, ib c jet a te jun&i quara Concor«cfiiTirma·.. Jé quod felici! fufbe-prum· eile iiciere ad fum»cntimque prevedum· dein fälLgium·,. expenénda omni-tim teoaporum la tis iuperque teilatur. Temna iiicec, idquod mireris, priraordk non poterunt non agnofcere in-·tegra?'respuhlicaa, utpote e fine civkatum rede der i ^an¬da. Fin is namque recumpublicarurn nianet manebitquelalus höminiirn,. fubefi ergo ratio, cur Cicero, legomRomanarum naturamy indoiem,;vari.etateni& itumenurr,perveiligaturus, nempe,, ίιιο- &·νο, ingenuus vir tu·,tum.eukor exflkit, at denique de tota arbe iiterato immorta¬lker me.ri.tus· ob foripta fua, omnis prudentiar humanita-tisque fade ira coixtka-» ut nihil fupra·,. exclamaverit: SA¬LUS POPULI SUPREMA LF'X ESTO. Libr. HL. åe Le-gib. e. 3 Finne.,, divinum. aufim dicere, iencetitiam ego-rntt mihi, utcunque potero, enodandam Funiii5 at, B. L.

Permittes - expemkre - quidConveniat. nobisrebuscgue fit utile noflris, ·

JuvenaL Satyr:-. X.. v. 347:'% IL

Societas oritur ex pado;, i titer plures inltcr; hin cplures familias, in fbeiexatem & urnim corpus redadas,,reipublicre nomine fignari mos eil. At hominibus, inilatu naturali viventibus, iolus tum tu·t paterfaniihas,iumrnum adminidraturus iraperlum. Ejusmodd, in Fo-eietatibus quoque rreajoribus,. reperkur-, quem· penesfumma eil imperii, a, nobis , majeilatis utpote· obtinea-tis nomen & omen, ex regendo Rex d'iclus. Analogiam;vero majores & minores inter focietates in eo eile fitam,pervidemus, quod, in utraque,. mujeilas vindicax locum*& Fic, haud injuria, concludi iplam edenfLim reipubjicasin majeflate coniiilere. Majeilati; vero liquidem jus de>-cernendi eompetk dedis,qua? ad fineni rerumpiibiicarumrprus imnusye, sonferanij, neceilario imperaati curar elFe

• t 7 jpfifi. debet,

# ) 3 C ❖

debet, priefidia adhibere.malis huji-us lodiet .tis pr.rcaven-dis, averruncandi.% ii hoc f tri ncquit, prucemer i tib-eundis, cumuiatiflime fuffeclura. Iriter nrörbos porro,

v ialuti avium ruinam min i ta o-tes, eotumqué animos pes-fima inficientes lue, principe loco, refertur maiitia;quippe qua; lafionibus ac ihjurits unumquemque parea-tium pervarie infefiee, dumvenenum adeo dirum, judolatins, ipargere & firm.il. evomere noη intermittit. Visilla agendi nocendique, quia in conatu coepto pergit 9pedem non relatura, fe ti pion)otura, itrenue ut ei con¬tra veniatur, furorqoe ejus vel inhibeatur effrcnatus, velemendetur, tandemque in bonnm vertatur ufium, fni-gemque meliorem, optabilc erit. Repagukim vero ma-litite, quam nom i navi, ne Simites cleftinacos ttanfiiiat, op-pönendum, non ex v ano , legem appellamus. Legesjgitur ab lmperante, in quo i cmma refidet poieftas, itaerunt pangendae, ut inde falus regni publica (ärta tecla-que maneat, &, falvo hoc Pålladio, (älva fic manfura.Ordo enimr in omni ftatu, legibus confbrvaturj ergodigriae, quai pro cunclarum rerum iniigni iplendidiilimShabeantur, cum Ens perfedtiilimuni fuum agnoicant au-clorem, confuiioneni, ordini & perfectioni maxime ad-verfivm, plane refpuencem· Quare iocietates multitudinepopuli, auipicato, inftitirtas ab ordinc non eile aüenas,velme non moneη te, confbt' Si vero ordine non defti·tuanrur., legi utique obnoxiae fint, oportet, ceteroquinoccafiones, commnnitati inimiea*, ordinemque optatunafubverteiltes, creberrime iuppeditarentur, cum a,naturaaberret qui Ii bet, (alut inon confuitnrus publicac,cujus alrna,fi quid ego video, mäter efi: entque civitas, ab legibusbonis inftruclior & fal über rimis.

§. III.Suprema poteftas, niilli licet hominum rkionem

reddere debeat, prohibere tarnen nequit, quin hoc dicloA 2 yel

//.

$ ) 4 { & 're! audito: Salas populi fitpremulexcfto, in aniraum illi-co recurrat mentio prasteritorom faRcrum rerurnque ge-flarum, Γιve bona fint, five ma'a; onde ftacim ieqnitur,ut imperantes', nid beftiis, quam hominibus, fimiliores,etjamil aliis a legibus fint immunes, ab hujus fane obfe-quio minime excludantur. Eil id ipfum, quod opti-me fecum reputavic C lemen t i (Timus Rex noder, Adol-plius Eridericus, ab effato Ciceromano fymbolum fibideleRums haud alienum, immo vere auguftum, quod inNummis fuis aure isargeη te i sq υ ε ante oculos civiumexpo·fitum frequentatumque eile vokiit: SALUS. PUBLICA.SALUS.MEA.Evanefcente nimirum, in patria dulciilima,amperio illo abfoluto, in forma, qua nunc perbeati frtii-niur, regiminis exilruenda, novas leges, easque hocprincipio fundatas, CelfifTimi Regni Ordines condidere,janciitfftem Majeflatis Μegi

Φ ) 5(#

fttpi-erna lex eßo\ fua manebit veritas, fuum decush. e,indelebile,

$\IV·Homlnibus, in republica degentibus, varia quutrs

occurrant objeRa, qua; certa Tibi otficia depoicant, liancr-e'm-fuis picturus coloribus, c'iftmctionem prius adhibeatdebi tam, neceflc eil. Nempe iunt objeSta vel infinitum,vel f. nita, quorum, illud, ut confrare pofiit inde obliga¬tio orRcia prceftandi, traclandum mihi jarn ei it. Obliga¬tio vel inde putet maxime, quod D£1 imperio omnes &iinguli fimus obnoxii, ita canente'Poeta:

Ol qui perpetua mtmdum ratiom gul·ernas»Conf. Bologneti diip. de Lege,Jure &yEquitate, c. 5. §.3.p. 31, Si itaque mundum, a ie fabricatum, regit, cujusrei antea convifli fumus, ne omnis machina evertaturorbis, conqlufione a majori ad minus, ab univeriali adiingulare, adhibita erfici cogique potefl,nos imperio divi-110 edle fubjedtos. Sed ex imperio ieinper flu i c obligatioofRciorum, idecque, cum benigniiflmi Enti's rebtioniromime liceat renuntiare & contravenire, neqiie ofRcia,Uli debita, fubterfugere; quippe .nihil aliud, ntfl poenam& vindictarn, jufle ab illo nobis infligcrtdam, tum certoexfpeflemus. Hinc etil, nobis refpuentibus, alite resmotivs; oiRciorum, DEÖ prsrftanrforum, ex ejus perie-ctiombus &c pollicitårionibus ilintarceilenda?, tarnen, ti-more peente, debita eile tribuenda nemo non ingenueprofitebitur. in homines, cervicem ac humeros DEOimperanti fubducentes, ita Arifloteles invehitur: 5>Fla-"gris, inquit, nefarii iiti iunt exeipiendi, nec PhiloTophi*'verba,ied carnincis verbera merenturA Meisn. Difp. deLegibus Lib. VI- Quseft. 1. Ratio ergo eil inde colligen-di eilend am Divinam omnes dirigere actus, atque adeonihil ab legibus fummi Creatoris eile detrahendum. Le-ges porro vel poenas minitantur > vel prsemia proroit-A 3 tunt.

φ ) 6 ( #turnt·; darum autem eil illis, a f.anto vmdice eo.d,emqu®

jksxo, Infiiciis, minime dl:i polte .nos faluti pubii^re o-rrrve, prout fas eilet» diealle iiudium. Amiea fubmo-r.ul nos rebtioni DEI eile fubjeclos, adeoque ad orficia eipradlanda obligari, nec non, ca Γα oppofito, peenas fubiregravlffimas, ied ablionibus, poenam e ccelo devocanti-bus» & neceilario finem fuunn obtinentibusj, ialus pu-ibiica minime vel iervatur, v,ei adaugetur. Legi a Li¬tern obtemperando, digni reddim'ur, qui prxmlis fi-mus ornandi; cum de oppofi is, vi Metaphyfices, va-Jeant oppofita, & prxmium & poena vere fibi invicemfint contraria-, ratione efie Aus, ex eis ilat im ,-obor i unebLeonis eaimvero fäkis ί-ubruitur publica, a iurnmo vind-ce, tanquam telis,* in corpus immiiTis, com ranum ideopnrmiuio producit effeclum.; nempe ut iaius pub ica,quaft iepirr.ento, jure valeat in xternumque firmis ftabi·ltea fulcris, duret'ac perdurare queat.

, . . 5· V·F.ntia illa finita, quibus homines, in focietate civili'conftituti, aclionibus fuis erunt defefvituri, ad diilincll-onem antea fabtam, reilant memoranda Rem autemhanc explicaturus confiderabo per fonas aut in eodemftatu civili, aut extra ilSum. In tbeatrum prodeuntes rei-publicx,* ilint imρerans & Cives. Imperans fincere di¬eltur & benc gerere rempublicam, fi femper a bli tet, necinvitus, fini civitatis refponfura; cum autem reipubiiexconducat Talus publica, non intermittenda; idcirco ialuspopuli quotidiana ejus fit Cypo fura

❖ ) 7 C #

hnfit paren t ium iniorfunia: quam max ime enim in per-ditem hominum natu ra »*7 cacfitj. ut, prarjudicio au«Ttorifa-th occupata·., ad hoc omittetidum iHucive fadetidum, #-ne exsmine curatius ioilituto, fufcipiat cum mala, t timve ro, etjamfi rarius, bona convenienter regentis gutluigenioque. Noftrge iententite perappofira lunt, qua* le-dtitantur apud Pliniern in Panegyrico Trajani c. 4f: fle-"xiibiies quamcunque in partem ducimur a Principe at-,sque, ut iradicamy iequaces iumus. Huic enim cari,.*'huic pFobati elfe e.upimusr eoque obfequii continuatio-

pervenimus, ut prope omnes homxnes unius mors-,5bus vivamu:. Vita Principiscenfura eil,, eaque perpe-'Ina: ad hane dirigiimir,. ad hancconvertimuF; nec tam^imperio nob-is eil, quam exemplo. Faciley inquam, ft-eri & poteil & allolet, ut civesr Imperanris veftigia pre·rnere decorum cenieant,. pratcipue eornm „ Γι perplacent& adblandiuotur inclkvatlonlbii-s,. In makirrr licet pro-penfifTimis; v. g, Rex ubi impuis fuerit, etjam cives i:aflfialum impietatis ineldunt,, pietateni vcro, uti fas eft,eoente il'o-, ρaren t i um non ρo il un t non ide a? ad eultumDei religiofum ipfos,.vsaveiuti proxiroacorapendiaria,.deducere. Icleo,. ne,, exfua diiibluta vivendi ra ti o ne,,vitiis cives imbuantur turpifllmis, ab Inroε raη te erit fem¬per pratcautum atque provifum. Accedit, quod ufl ,an abυ in, pofeRatis, atroci tyrannide, jura paren tium vir·e are illosque iub jugum mktere fåepius contigerit, fan-gvineque ctvium r utut infontium. ne quid defit mall:,,lernet cruentare hand dubitar int 1(1ae generis human i pe~■ftes,, omnium foelerum maculis riotatiilimarr. Cui dixe-ris bor;o ?· Nihil aliud,, niii pernicieim.reipublica? ifkec im-snani'tas tomitem, habet habuitque.. Etenim.: Cfr„ Ärgus:Svecanus Tom.. II.. No.. 2&.

„

manus hcec vnimicay Tyrannis,Enfe petit. placida ciun· lihertate quietem.

. tetssr-

# 3 8 C ❖

tciemrra, in hiftoria quidcm Romana, exfhnt exempla,q u orum unicum adferre fnfficiar, r.empe Cadatis ViteMii-:"Optime olet.occiius hcilis, fed melius civ is. Nec n®-iira cariffima patria ab' bis portentis fuit imm'unis: ficA. MDXX, juilii crudeliilimi &z perditiifimi ChriftierniII, in laniena max ime truculenta Holmen Π , indidtacauila, non darnnati, ied madia ti, fuerunt ipgenui civesSvecanx* gentis, ex Senatorum regns, Epifcoporum,Confulumgac aliorum honoratiorum civium,ordine. Ce-terum aliud genus eorum, qui degenerant in admini--ilranda repuhlica, attendamus, baud immento, negli¬gentia habiturum nomen. Huc referuntur. caius iili,quibus Rcges ju ra reg rorum Eue rum, contra exterp.s autplane om.»ttunt, aut tueri nolunt. In Svécix Regem Ma¬gnuna IL, qui A, MCCCLXI. provincias cpimas Scani-am, Blekingiam & Bahufiam ib pina , nefcio, qua incu-ria mentisque infuliitate, a regni abällenavit ckioné,unde cognomen Smek^ confumelia: quidern plenum, ipjflnon potuit non adhareicere. Sine u'ilo négotio vide¬mus ha*c, &alia, in exfilium veluti ρeile re {aki tern re¬gni publicam, cum finis reipublicoe fit faius communis,cui minime adverfus eil finis civitatis; itaque a tali tam-que grandi d e trimeη to regη i abftinebitEmperans. Civesvero iocietatjurn majorum nec fuis deilituuntur obligatio-nibus, in Imperantem conferendis , leeundum leges,quod dici ivevit, fundamentales. Obedientia prrec puea parte parentium, ii abfuerit, juOa Regis irrita reddun-tur, cum tarnen imperata exfequi déberent univerfi &fmguli. Etenim juira maadata ii iuiialeris, padla in i tanequiilime violabuntur, quibus tota corporis Politici in-nititur ialus, adeoque, hoc modo, fines juflitice & vere-cundix tranfiliuht maléiani, falutis public re repagulaconveilendo & valvas efFringendo. Munus fuum dem-quo rite fideliterque adminiiirabit unusquisque, cum in

ofbeiis

# ) 9 ( ' #officiis colendis honéftas (it pofita; honeflati Verocon-veniens nihil cenfebitur, quod falutem publicam legemnon agaofcat iupremam.

5· νί·His levi ter adumbratis, ad éå, quas advenis prteftan-

da erunt, procedamus, oportet. Varia autem & planediverfiffima exftant officia, ex (lata iioftro,cum aliis geii-tibus diilimili, arcefienda, in quo iocietas noftra fe re-pofuit , unumquodque membrum civitatis in eandernfecum duolura conditionem. Gentes iη ter ie.autvi de-cer'tant, ant non cerfant; prius bellum, pofterius pacerrivocamus. Illud tantiiper réferyo, hoc primum tradlarecontentus. Eft Pax, chorp Moraliftarum adfentiente,ejusmodi flatus gentium, quo nullte injuria, ab alteropopulo, alter! inferuntur, fed legis pneicripta, fecun-dum didlata natura', utrinque praftlantur, Regno, pa-ce quoad alma fruitur, nulla ufura ex Jncommodis alio·rum redundat, ideoque nihil eft reliqui, quo fe poilintcives locupletare, nifi artes ad id faftigii evehendo, utper res, ihis manibus fabrica tas\ honeile alantur. Magniquoque theiauri ex commerciis cum extraneis accumularifolent, faluti publica haud mediocriter profuturi; Im-perans igitur cives non modo invitabit, allicietque ie~dulo proque re nata,Ted fvadebit, jubebit, ejusmodi utinftituant exerceantque crebra, unde optati provenirequeant fruftus. Exundante ita multitndine, ut ad aliudgenus artium conftituendum fufficiat, ne ad mala, reipu-mlicce intentanda, fe applicet otiofa & ignava, ad qurevisr-eipublicae perneceftaria munia cogat: iicmilites fcriberepoteft, contra irruptionem hoftis, regnum, pro virili, de-fenfuros, utque paratiflimum & bene exercitatum agmen,vel fub florente alma pace, habeat, libertatis eo me¬lius public« confervana« gratia. Ad deferta item locaexamina populi smittat, fteriles antea ibi campos aritro

B ra-

φ ) ίο ( φ

raiirisque ftibactura , ut amoeniifimi evadant Sc fruåifff»r'i, exportationi res idoneas olim iargiter fubminiitratura.Omniurn vero folidiiiimum lucrüm habebitur ex cultu-ra ingeniarum per bonas & ingenuas literarum dofinnas-Etenim nemo neicit populos, apud quos ignorantia hu-maniorum artium dominatur, effreni grailari barbarie ;at barbarie efficitur, ut admittantur crimina, in deteila-bi'es importunitates tandem eruptura. Verbo: officianeque erga cives,neque erga exteros, ab illis pracftantur,adeoque commercio cum aiiis moratioribus cohrerentnullo. Unde fluit, cum tns fummum decreverit alteri-us ope alterum non carerepoile, homines ab omni perpo-litione literaria exclufos,neque fat commodé,mu 11o minusfeliciter, vitam traducere. Si vero fine fcientiis vita felixprsedicari nequir, illis plane neglefiis, falus publica profuprema non habetur lege, ad quam tarnen, uti motten t§.§. 1.2.3, perfecta obligamur. Quid, quod ad ea, qua;commendata ivimus,rationes pluiimse moventes aderunt.Kullo enim modo de faiutiferis rebus, quid poffumusordinäre vel alterius regni Pfincipem ad noftra tutandacommoda allectare, nobis illi nihil conferentibus boni,neque ex juribus nofiris cedentibus, locum neque relin-quendo officiis innoxia; utilitatis atque humanitatis, un¬de nihil ab eo commodi, at multum incommodi, deri-vari per ie patet. Sic neque proprio utilitati,neque com-rnuni pracparant viam, nihilominus falus patriae illis eitfuprema lex, quam vis egregie errent.

§· VII.Proximum ed, de beiio ut perpauca adferamus. Bel¬

lum eil, quum gens genti injurias infert, fines tranicen-dendo ipfius legis natura. In tarn generi humano fune-fto (datu manentes, nec omnibus officiis praeftandis fu-mus privati, nec iis accurandis diftringimur, quae in aliisobtineant locum, Cum, natura, amor fui generis ho¬

minis

# > »I ( #minibus fit infitus & bello, indiilolubili nexu, contra¬rius, nemo mihi denegaverit perfeclam obligationeraa bello abftinendi, coniiaeratis incommodis inde fluenti-bus. Vicino tarnen, hofiili animo terras, alterius domi-nationi fubjeclas, armatis fiipato, ingrediente, quisqu©amatör patriae lux & penatum, diu fecum nequaquammeditabitur, an belli feie offerat periculis, nec nc: fed,ne ipfe forfati, infelici exitu, libertatis videat finem, aliasanimo mitiftimus, nunc fit omnium ferociifimusj acerri-mus enim celerrimusque arma induit aliorumque auxiliopugnat, donec populo afieruerit libertatem, vel, gloriamaxima, honeftam oppetierit mortem. Si bene fucces-ferit propofitLim, vindex efi: injuria^ illatae jusque civiumfuorum, e manibus hoftium cruentis, expofck, non defi-nens prius, quam ipfi fatis fiat & vires amplius nocendirefrenaverit in adverfario, ejusque infolentiam validiscomprefierit paftis. Ne limites juftitiai egrediatur, maxi-me ei eft cordi, quoniam adverfarius, ejus arquitatem vi-dens, ad amicitiam non poteil non inde citius permovc-rifideliter colendam. Sin vero ita tulerit fors, ut aper-ta vi inter gentes certctur, altera harum necefle jufiis non

faudcat eaufiis, tum cives focietatis, injufium gerentisellum, incumbere debent ad gloriam patriae, injufto illpbello, non.amittendam; quod fi absque Itefione alteriusfieri poflit, eo tutius fuicipiatur, ceteroquin enim nonnifi poenam a inmmo vinriice nobis arceffimus, pofl ali-uod faltem tempus, infligendam. Poenam vero evitan-iutique datur obligatio, at legem violantes digni effi-cimur, qui poena mulclemur.

§. VIII.Def!derium,propria commoda & tuendi & juvandi

homini innatum, obiigare ad officia nobismetipfis refer-vanda, ex fante rationis principiis,legitime fada inducfio-ne, nemini efi: obicurum, ifcquitas enim cxiularet o-

mnis,

# ) 13 C #

ronis, Γι permuka deberemus aliis, officiiserga nos ipfosplane fepofups : tuto itaque aftruitur- perfecla iiloruraobligatio,quatenuSjUtilitatis & coramodicäds confequenda;ergo, focietatem civilem iniiraus. Sed libertas, (quip-pe psucis,qute dicenda reftant, compledlemur; hand im-merito, ab omnibus, pro falute populi habetur iuprema,pretio utpote omni pretioiior« Eit vero libertas nobis,eo ienfu Pjmta, ut involvat ji:s illud, quod PhiloibphiseMoralis Doftores huic tribuant generis humani prreroga-tivte primaria?,& contrarietatis & contraditlionis, in licitis& udlibus tantum. Si enim ad ea, ex quibus funeflaquoque hominum proveniunt, extenderctur, neceffe eftlibertateoa degenerare in maximam peiiem v licenthe in-fignitam nomine. Neque tamen ararmo libertatis pra>cipuaro aiFectionem eile, quod nnllis fit vallata legibus,tum enim in abufiim rueret: libertas vero genuina nonpoteft intendere aliud, quam optima quaeque, hominesin felicem ftaturn perduclura. Åt licenda, iuis non defti-tuta patronis & fautoribus, prorurapit potius in aclionemmalam, quam bonam, quibus utrisque minjme noitramconfequimur ialutem populi iupremam, quam antea e*vici veram fupremam legem fuifle, eile inque teternummanfuram.

§. IX.Hoc fine dubio veteres Romani item obfervarunt in

regio imperio abrogando, quippe mirifica libertatis dul-cedinecapti, furamam poteilatem populi conferebant inillos, qui libertatis fu± fuerant auRores & vindices. Vi-ros qnoque illos integerrimse erga cives fidei, comperi-mus magnopere in id incubuifle, ut quo demum cunquepoflent modo, amori civium fibi comparåndo velihca^rentur. Inter hos eminet P. Valerius, honoris tandemcaufla, eo quod populo perplacere ftudebat, Popolicola di-&us,Grace populi curam gerens, a δημοε populus

# ) !| ( &$c Ktj'hs cura; unde apud Plutarchdm in Vit. ValeriifbL109· legi tur: Παπλικολας cl, εττςωτευαε δυνάμει yßf00£η it' α-ξετν,ν Υωμ ci iων, τε^νηκότος, Ii? toTs- επιφανεςά-Tcts γενεσι v&j ςεμμο&σιν όΥ ετών εξακοσίων της ευγενείας της$$ζαν άναφεςβσι ii e. Poplicola, princeps au&oritate &gloria civitatis Romans ob virtutem, dum viveret, fuit;& ad mörtuum ex clariilimis familiis & gentibus, per an-nos fexcentos, nobilitatisTplendorem, iicut ad origmem,referunt. Teilatur idem Florns L. I. c. 9. Itaque fubilitu-vtus Collatino Valerius Paplicola, ex fummo itudio anni-"xus eil ad augendam liberi pöpuli majeilatem. Abiit ta¬rnen longifTime, ut nos iniulfis Monarchomachis affen-tiamur, fvavia fua fomnia, omni protervitate, vendi-tantibus, Ted majeilatem contendimus indicare heic nihilaliud, nifi jura liberi populi. Brutus, paulo infra ob fa-dlum illud laudatur.· quod, qmimfiuäere revocandis Regi-hus in nrhefö Iiiens fnos comperijjet, protraxerit eos in fo¬rum & concione media ceciderit &r fecuripereufferit; utplanepublicusparenspn locum liberorumfpopuhimßhi adoptäffe vide-retur. Ad hiec, & ejusmodi plura exempla, tanquam adfontem, refpexerunt leges Romanorum antiqua?, in ta-bulis publicis relatx: Regio imperio duo funto: iique prae-iindo, judicando, confukndo, Confules appellantor: milificefiimmuw\pis babevto: nemini parento ; oUis SALUS POPU¬LI SUPREMA LEX ESTO. Cfr. Ciceronis Joe. r.citafura. Neq.ue a nobis diilident atque difcordant Sym-bola Imperatorum Romanorum, cum Ailii Adriani: Notpmihi, fedpopulo; tum Antonii Pii: Malo imum civem fer-vfirn., quam mille hopes perdere. Ida c vero data oppor«tunitate, in medium voeäre liceat Poplicolte Roma¬no parailelume gente Vafraca 'gl m. GuilavumI:mum Encionium, Sveohe Regem nunquam non lau-dand'um, at iat diene, qui nunquamlaudäri poifir. Tan-tus IleXj A. I5ÖO d. iö Jimii, Ordines regndin comitiis,ul-

/ C timo>

& ) 14 ( φtimo adifurus & cygnea veluti voce concionaturös, obiitcnim beatiflime poft trimeftre fpatium, hcec edixerat au-ro cedroque digniiTima, quar, nobis pr^eundo, adfertDoft. Olav. Celfius in Hift. Guftavil:mi part. altera p-353.Jag vårdar den eviga Forfynen, fom i och igenom ?nig ve*lat ä nyo nplifva den gamle och älfkade Konung-Magni La-duläfes, Jamt Carls Stam, ledan den i fä mänga hundradeär, medelft främmande Ilerrfkapers tyrannie och vald harmaß ligga foragtad och nedjlagen. Det dr ju ett Gudsverk, att jag lika fäfom en David utur herda-kojan dr iip -letad, framhafd, ocb enteligen fmord till en regerandeKonung ofver detta Rike. Jag kunde mig fädan dra ickefåreftdlla, dä min hord ännu var förgäten, och jag hakom hergen mäße ficka mig undan for den omilda Chri-ßierns blodtorftiga (värd. Men Gud och Sverges Allmo¬ge har varit min hjelp. Ty tackar jag äfven eder minekäre harn och trogne underfätare, att jr hafven velat häl¬la mig till godo och uphåja mig till Kommgflig Håghc-t,famt erkänna och utköra mig till en Stamfader uti edertKonunga- Hus. Jag har under mitt fyratio ära régemen-ie igenomgätt mänga faror, utflätt mänga vedevvärdighe -tcr\ kämpat med manga hade hemliga och' uppenbara fien¬der; men defe gra hären; detta fkrynkoia ämtet / fkola

med mig intyga y att Rikfens och eder välfärdhar varit det omaße fyftemälej får alla

mina gjerningar ςfc. &Jc.

Lans ßxeelfa DEG fil nunc maneatqiie perenn is t

cgy α·αΐ> GynAr O daß

W · w