M A R SKlasa IV cKarol KoodziejakKko Astronomiczne Mroczekczerwona planetaZdjcie Marsa zrobione przez sond Viking 1

Mars w porwnaniu do Ziemi

Wewntrzne planety Ukadu SonecznegoMerkury Wenus Ziemia Mars

Mars w ukadzie sonecznymMars jest czwart od soca planet Ukadu Sonecznego. Jest jedn z piciu planet widocznych na niebie goym okiem. Okra soce w cigu 687 dni (1,8809 Ziemskiego)po prawie koowej orbicie.

Z lewej: orbity wewntrznych planet Ukadu SonecznegoZ prawej: orbity zewntrznych planet i Plutona

Mars - podstawowe informacjeMars - podstawowe informacjeMasa:Dugo rwnika:Temperatura:Doba:AtmosferaCinienie:Skad:

Ksiyce:Prdko wiatrw:0,1074 Ziemi / 6,4191*10 kg0,5326 Ziemi / 6 794 km-120C - +3C24 godz., 39 min i 35,244 s 0,006 bar (bezwzgldne)95,3% - dwutlenek wgla 2,7% - azot 1,6% - argon 1,0% - tlen 0,4% - pozostaePhobos i Deimos300 km/h14

Skad atmosfery Marsa w procentach- wykres95,4%

Podstawowe informacje o Phobosrednia odlego od planety

Okres obiegu wok planety

redni promiePodstawowe informacje o Deimosrednia odlego od planety

Okres obiegu wok planety

redni promie23 500 km

1,26 dnia

6,2 km9 400 km

0,32 dnia

11,1 km

Phobos

DeimosPorwnanie Phobos i Deimos (od lewej)

Geologia MarsaPowierzchnia Marsa jest zoona gwnie z bazaltu. Cz powierzchni Marsa jest pokryta pyem tlenku elaza. Na Marsie pole magnetyczne nie jest podobne do ziemskiego. Posiada on sabe lokalne pole magnetyczne. Dokonane badania wykazay, e w skorupie planety znajduj si na przemian pooone pasma o przeciwnej biegunowoci szerokoci przewanie okoo 160 km i dugoci okoo 1000 km. Podobne struktury mona znale na dnie ziemskich oceanw. Istnienie pasm sugeruje wystpowanie w przeszoci ruchw pyt tektonicznych oraz pola magnetycznego podobnego do ziemskiego.Promie jdra:480 kmSkad jdra:14-17% siarka, reszta elazo.Skad paszcza: krzemJdro jest czciowo pynne.

Mars w przekroju

Woda na MarsieStruktury na powierzchni Marsa przypominaj wyschnite koryta rzek wyobione przez wod pync tdy prawdopodobnie przedmilionami lat oraz doliny. Obecnie wodamoe jeszcze pozostawa w postaciwarstw lodowych tworzcych okoo-biegunowe czapy polarne pokryteprzede wszystkim zespolonymdwutlenkiem wgla (tzw. suchymlodem) oraz w postaci nielicznejpary wodnej w atmosferze. Ciekawoda pojawia si przez krtki czasna najniszych terenach planetypod jej rwnikiem.

Z lewej widoczna jest czapa lodowa bdcana jednym z marsjaskich biegunw.

Olympus Mons (Gry Olimpu)jest najwysz gr w Ukadzie Sonecznym i na Marsie.Najwikszy ciemny obszar widziany z Ziemi to Syrtis Major.to nieaktywny wulkan.

Mapy MarsaZ lewej: reprodukcja mapy Marsa wykonanej przez G. Shiaparellego w 1888 roku.

U dou: mapa Marsa zrobiona ze zdj Kosmicznego Teleskopu Hubble'a

Zachd soca na Marsie

Globalna burza piaskowa na MarsieZdjcie z lewej - 26 VI 2001,zdjcie z prawej - 4 IX 2001.

Zdjcia powierzchni Marsa

Z lewej: Kamienie na powierzchni Marsa

Z prawej: Atmosfera Marsa

Zdjcie powierzchni Marsa zrobione z sondy Phoenix

Zdjcie powierzchni Marsa zrobione z sondy Viking

Misje odkrywcze ziemian na czerwon planet

Japonia, Stany Zjednoczone, Zwizek Sowiecki i Europa (ESA - Europejska Agencja Kosmiczna, w jej skad Polska nie wchodzi) najczciej wysyay wiele statkw kosmicznych (rwnie aziki, orbitery i ldowniki) aby prowadzi badania na powierzchni Marsa. Aktualnie wysanie 1 kg z powierzchni Ziemi na Marsa kosztuje ok. 309 000 $. Okoo 2/3 wszystkich misji kosmicznych na Marsazostay zakoczone niepowodzeniem ulegajc awarii przed ukoczeniem lub nawet na pocztku lotu. Pierwszego udanego przelotu w pobliu Marsa dokona w 1964 roku Mariner 4. 4 listopada 1971 Mariner 9 zosta pierwsz sond na orbicie innej planety, wchodzc na marsjask orbit. Pierwszych udanych ldowa (1971)na powierzchni dokonay sowieckie sondy Mars 2 i Mars 3 z programu Mars, ale po paru sekundach od ldowania stracono z nimi kontakt.Sonda Mars 3 na znaczkupocztowym z 1972 r.

W 1975 NASA uruchomia program Viking, ktry skada si z dwch orbiterw wyposaonych w ldowniki, ktre wyldoway pomylnie (1976). Viking 1 pozosta operacyjny przez sze lat, a Viking 2 przez trzy. Ldowniki Viking sfotografoway kolorowe panoramy Marsa, a orbitery wykonay mapy powierzchni na tyle szczegowe, e uywa si je do dzi. Najnowsz amerykask sond wysan na Marsa by ldownik Phoenix, wysany 4 VIII 2007, ktry dotar w okolice pnocnej czapy polarnej planety 25 V 2008. Ldownik posiada rami o dugoci 2,5 m, zdolne wwierci si na metr w marsjaski grunt oraz mikroskopow kamer o rozdzielczoci jednej tysicznej gruboci ludzkiego wosa. Misj zakoczono 10 XI 2008, poniewa inynierowie nie mogli si z nim skontaktowa. 2 sierpnia 2005 roku sonda NASA Mars Reconnaissance Orbiter rozpocza lot w kierunku planety, na orbit dotara 10 marca 2006 roku z planem prowadzenia bada naukowych przez dwa lata. MRO 3 marca 2008 przesa pierwsze zdjcia lawin, schodzcych ze zboczy w pobliu bieguna pnocnego.

W 2003 roku ESA (Europejska Agencja Kosmiczna) rozpocza misj Mars Express, skadajc si z orbitera Mars Express i ldownika Beagle 2. Misja Beagle 2 nie udaa si, poniewa w czasie opadania stracono kontakt z ldownikiem, zosta on uznany za utracony w lutym 2004. Na pocztku tego roku roku zesp odpowiedzialny za urzdzenie PFS (Planetary Fourier Spectrometer) na pokadzie orbitera ogosi, e wykryto metan w marsjaskiej atmosferze. W czerwcu 2006 roku ESA doniosa take o odkryciu zorzy na Marsie (pomimo braku globalnego pola magnetycznego).Zwizek Sowiecki wysa sondy (w 1988 r.) na Marsa (program Fobos), w celu badania planety i jej ksiycw. Kontakt z Fobosem 1 zosta stracony w drodze na Marsa, natomiast Fobos 2 z powodzeniem fotografowa Marsa i Phobosa, ale uleg uszkodzeniu zanim odczono dwa ldowniki, ktry miay wyldowa na powierzchni tego ksiyca.4 lipca 1998 japoska JAXA wystrzelia orbiter Nozomi (Planet-B), jednak jest on obecnie na orbicie wok Soca.

Japoski ldownik Nozomi na orbicie wok socaTen obrazek jest oczywicie wizj artysty.

Polska baza na MarsieProgram Mars Society oraz jego modyfikacje s propagowane przez stowarzyszenie Mars Sciety, dziaajce rwnie w Polsce. Wanym projektem tego zrzeszenia jest projekt bazy na Marsie. Projekt architektoniczny bazy rozwijany jest przez dr in. Jana Kozickiego z Katedry Podstaw Budownictwa i Inynierii PG. Zakada on, e baza zostanie wysana w cylindrycznym pojemniku. Po jego wyldowaniu rozwinite zostan nadmuchiwane budynki. Nastpnie nadmuchana konstrukcja zostanie przytwierdzona do podou linami z zaczepami. Baza skada si z: moduu centralnego, pomieszczenia mieszkalnego dla 8 astronautw, kopuy do uprawy rolin, laboratorium, warsztatu i garau dla pojazdu masjaskiego. W maju 2010 r. MSP ogosia, e model (1:1) zostanie wybudowany w Toruniu. Due zainteresowanie polsk baz wyraziy NASA, ESA i JAXA.(wizualizacja)

Miejsca ldowa na Marsie

rdaWikipedia, wolna encyklopedia (http://pl.wikipedia.org)Popularny Atlas wiata, Demart Warszawa 2007Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, WN PWN Warszawa 2004Kosmos Tajemnice WszechwiataNr 1, Amercom Pozna 2010Nr 9, Amercom Pozna 2011Nr 11, Amercom Pozna 2011