Litery, g�oski, sylaby .................................................... 5

O czasowniku ............................................................. 17

O rzeczowniku i zaimku ............................................. 27

O przymiotniku i przys�ówku ...................................... 32

O liczebniku ............................................................... 39

Jak pisa� nie z ró�nymi cz��ciami mowy? ................... 45

O zdaniu pojedynczym i zdaniu z�o�onym ................. 51

Pisownia wyrazów z rz i � ........................................... 72

Pisownia wyrazów z ó i u ........................................... 79

Pisownia wyrazów z ch i h ......................................... 85

Pisownia skrótów i skrótowców ................................. 91

Dobieramy i przekszta�camy wyrazy ........................... 94

Oceniamy i wyra�amy uczucia .................................... 105

W�ród pism i druków u�ytkowych ............................. 112

Opisujemy i opowiadamy ........................................... 121

Sprawdzamy nasze wiadomo�ci ................................. 134

6

Prze czy taj g�o �no po da ne pa ry wy ra zów. Zwró� uwa g� na wy mo w� za zna-czo nych g�o sek. Za uwa�, jak jest ozna czo na mi�k ko�� spó� g�o sek wpierw-szej gru pie wy ra zów (i), ajak wgru pie dru giej (’).

(i) (’)Dana – dania ton – to� cenny – ciemny nic – ni�sennik – siennik nos – no�

Od podanych rzeczowników utwórz formy mianownika liczby mnogiej. Podkre�l spó�g�oski mi�kkie.

�o� – .......................................... �oso� – ......................................

�ab�d� – .................................... �ód� – ........................................

jele� – ...................................... le� – ..........................................

d�o� – ...................................... ga��� – ......................................

3

�� Wi�kszo�� spó�g�osek (nie wszystkie!) mo�na wymawia� twardo lub mi�kko. Mi�kko�� spó�g�osek oznaczamy w pi�mie liter� i (np. konie) albo kresk� nad lite-r� (np. ko�).

4

Wzór: o� – osie

To moja siostra Dana.Na stole stoj� ró�ne dania.

8

Za miast kro pek wpisz �lub zi (le wa ko lum na), �lub ni (pra wa ko lum na).

� lub zi � lub ni

....ród�o wody zachód s�o....ca

herbata ....o�owa kwiaty na balko....e

....arenko maku dwa ko....e

We.... rozbieg! delikatne d�o....

�ódka na je....orze afryka�ski s�o....

pa.... królowej (motyl) ba....ka mydlana

8

S�o� to najwi�kszy ssak l�dowy. To moje s�onie na szcz��cie.

�� Je�eli spó�g�oska mi�kka wyst�puje przed samog�osk�, to mi�kko�� tej spó�g�oski oznaczamy za pomoc� litery i. Na przyk�ad: koniec, dziura, ziemia, kosiarka, ci��ar.

15

ten, kto studiuje – ......................................................

ten, kto produkuje – ..................................................

ten, kto koresponduje – .............................................

Podziel wyrazy na sylaby. W ka�dym podzielonym wyrazie podkre�l samo-g�oski, które tworz� sylaby.

Warszawa – ............................... stolica – ....................................

Antarktyda – ............................. kontynent – ...............................

poniedzia�ek – ........................... tydzie� – ...................................

podpowiadanie – ...................... rzeczownik – .............................

papierowe – .............................. karteczki – .................................

geogra czne – .......................... atlasy – ......................................

Zpo da ne go tekstu wy pisz wy ra zy, któ rych nie dzie li si� przy prze no sze niu do na st�p nej li nii.

Ry� ma do bry wzrok is�uch, lecz bar dzo s�a by w�ch. Nie po tra ry cze� jak lew – mru czy imiau czy tak jak kot do mo wy.

....................................................................................................................

....................................................................................................................

�� W ka�dej sylabie musi by� samog�oska, np. ko-le-ga, ma-ma, szko-�a. Sylaba mo�e ko�czy� si� samog�osk�, np. mle-ko, li-pa, albo spó�g�osk�, np. wol-no, ser-nik.

26

�� Nie prze no si my (nie dzie li my) wy ra zów jed no sy la bo wych (np. kij, wilk).

27

32

Sprawd� swoje wiado mo �ci. Za znacz krzy �y kiem po praw n� od po wied�.

a. Przymiotnik odpowiada na pytanie:

�� co robi? ��jak? ��jaki? jaka? jakie?

b. Przymiotniki stopniuj� si� i mog� wyst�pi� w stopniu:

�� równym, wy�szym i najwy�szym.

�� tylko w równym i wy�szym.

�� tylko w wy�szym i najwy�szym.

c. Wzda niu – Zi m� wa rzy wa s� dro sze ni la tem. – przy miot nik wy st�-pu je wstop niu:

�� równym. ��wy�szym. ��najwy�szym.

d. W zda niu – Spo tka my si� w po ko ju na uczy ciel skim. – rze czow nik iokre �la j� cy go przy miot nik wy st� pu j�:

�� w tej samej liczbie i przypadku.

�� tylko w tej samej liczbie.

�� w tym samym przypadku, lecz w ró�nych liczbach.

e. Przys�ówek jest okre�leniem:

�� rzeczownika. ��przymiotnika. ��czasownika.

f. Przys�ówek:

�� odmienia si� przez przypadki.

�� odmienia si� przez osoby.

�� jest wyrazem nieodmiennym.

g. Przys�ówek zazwyczaj odpowiada na pytanie:

�� jaki? ��jak? ��co robi?

O przymiotniku i przys�ówku

1

33

Uzupe�nij tabelk�.

Uzupe�nij zdania przys�ówkami z ramki.

Uczniowie ................... brali udzia� w zawodach.

Ka�dy turysta wie, �e w lesie nale�y zachowywa� si� .............. .

Mój tata .................................... gotuje.

Je�li chcesz, aby wszyscy .......... ci� rozumieli, .............. wypowiadaj s�owa.

2

3

�wietnie • cicho • dobrze • starannie • ch�tnie

wiosna ....................................... .......................................

....................................... letni .......................................

....................................... ....................................... jesiennie

zima ....................................... .......................................

s�o�ce ....................................... .......................................

ch�ód ....................................... .......................................

....................................... deszczowy .......................................

....................................... mglisty .......................................

....................................... ....................................... mro�nie

....................................... ....................................... upalnie

Rzeczownik Przymiotnik Przys�ówek

40

W podanym tek�cie podkre�l liczebniki.

Pierwsza wojna �wiatowa wybuch�a latem tysi�c dziewi��set czternastego roku i trwa�a cztery lata. By�a to wojna straszna i okrutna. Poch�on��a dzie-si�� milionów istnie� ludzkich. Co ósmy �o�nierz tej wojny poleg�, co trze-ci zosta� ranny. W Niemczech jeden zabity przypada� na trzydziestu pi�ciu mieszka�ców, we Francji – na dwudziestu o�miu.

Zamiast cyfr wpisz liczebniki.

Wojtek zaj�� (3.) ........................ miejsce w biegu na (100) ............. metrów.

Zjawisko to odnotowano po raz (1.) .................... (20) ..............................

lipca (2005) ..................................................... roku.

�ukasz ma (3) .................. rodze�stwa: (2) ............................ siostry i (1)

................ brata.

(2) ............................ ogromnych drzwi zaskrzypia�o jednocze�nie na (2)

............................ pi�trze.

(2) ............................ ch�opców i (2) ............................ dziewczyny to (4)

......................... uczniów.

3

4

�� W�ród li czeb ni ków wy ró� nia my li czeb ni ki g�ów ne ozna cza j� ce licz b�, np. je den, dwa, trzy, li czeb ni ki po rzd ko we ozna cza j�ce ko lej no��, np. pierw szy, dru gi, trze ci, oraz li czeb ni ki zbio ro we, któ ry mi ozna cza my licz b� osób ró� nej p�ci, dzie-ci inie do ro s�ych zwie rz�t, np. dwo je ro dzi ców, tro je uczniów, czwo ro ko ci�t. Li czeb ni ków zbio ro wych u�y wa my tak�e przy rze czow ni kach ma j� cych tyl ko licz-b� mno g�, np. dwo je drzwi, tro je skrzy piec.

Koncert na troje skrzypiec.

41

Po da ne cy fry za st�p s�o wa mi iokre�l ro dzaj li czeb ni ka.

5 ch�opców – ..............................................................................................

(liczebnik .................................................................)

5 dziewcz�t – ..............................................................................................

(liczebnik ..................................................................)

5 m��czyzn – ..............................................................................................

(liczebnik ..................................................................)

5 kobiet – ....................................................................................................

(liczebnik ..................................................................)

5 ludzi – ......................................................................................................

(liczebnik ..................................................................)

5 kurcz�t – ..................................................................................................

(liczebnik ..................................................................)

5. dzie� (tygodnia) – ...................................................................................

(liczebnik ..................................................................)

5. miejsce (w rz�dzie) – ...............................................................................

(liczebnik . .................................................................)

5

Wzór: 5 dzieci – pi�cioro dzieci (liczebnik zbiorowy)

Trzy kole�anki.

Troje przyjació�.

Trzech pi�karzy.

47

Zamiast kropek wpisz przeczenie nie zgodnie ze znanymi ci zasadami ortogra i.

Nigdy ..... porozumiemy si� z ..... przyjació�mi.

Mama ..... toleruje ..... pos�usze�stwa.

Palenie papierosów jest ..... zdrowe.

Cho� to ..... wielkie plamy, wygl�daj� ..... �adnie.

Kraj by� ..... podleg�y i nikt ..... narusza� jego granic.

Nazwij cz��ci mowy, przy których wyst�pi�o przeczenie nie.

niedojrza�y – nie z ...........................................................

niedojrza�o�� – nie z ........................................................

nie dojrzewa – nie z ........................................................

niedojrza�a – nie z ...........................................................

niedojrzale – nie z ...........................................................

nie dojrza�o – nie z ..........................................................

6

7

�� Wiesz ju�, �e prze cze nie nie zcza sow ni ka mi pi sze my osob no. Ist nie j� jed nak wy jt ki od tej re gu �y:

• niepokoi�, • niedomaga� (chorowa�, czu� si� �le),• niedowidzie�, • nienawidzi�,• niecierpliwi� si�, • niewoli� (zmusza� do czego�)

Ola nie lubi szpinaku. Ola nienawidzi szpinaku.

niedojrza�e truskawki

101

zbiór – ....................................... dó� – .........................................

nastrój – .................................... pokój – ......................................

Napisz, jak si� nazywa:

kierowca taksówki – ..............................................................

kobieta, która ta�czy – ..........................................................

m��czyzna strzelaj�cy z �uku – ..............................................

sportowiec, który uprawia kolarstwo – .................................

miejsce poro�ni�te traw� – ....................................................

miejsce, gdzie si� pierze – .....................................................

pokój, w którym si� �pi – .......................................................

pomieszczenie, w którym gra si� w kr�gle – ..........................

16

�� Wyraz pochodny to wyraz, który zosta� utworzony od innego wyrazu. Wyraz podstawowy to wyraz, od którego powsta� wyraz pochodny.

malowniczy widok

maluje malarz

p�dzle malarskie

malowid�o

107

Przyjrzyj si� dwóm zdj�ciom. Zapisz obok ka�dego z nich przymiotniki oce-niaj�ce.

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

.......................................................

Spo�ród przy miot ni ków zram ki wy bierz iza pisz tyl ko te, któ re od no sz� si� do oso bo wo�ci (cech cha rak te ru) cz�o wie ka.

....................................................................................................................

....................................................................................................................

....................................................................................................................

4

5

dwulicowy • dwuwarstwowy • odpowiedzialny • odblaskowy • chudy • lojalny • zawistny • leniwy • nierdzewny • szczery

• poz�acany • ob�udny • odrapany • kwa�ny • �yczliwy • odpowiedzialny

116

Uzu pe� nij wykropkowane miejsca bez oko licz ni ka mi zram ki. Za uwa�, �e nie wszyst kie wyrazy b� d� ci po trzeb ne.

Pikantny sos musztardowy

2 jab�ka 4 �y�eczki musztardy2 jaja ugotowane na twardo sól150 g kremowej �mietany pieprz

Sposób wykonania

Jab� ka obra�, ............ na czte ry cz� �ci, usu n�� gniaz da na sien ne, ze trze� na

tar ce. Ja ja ............ ze sko ru pek, ............ na po �ów ki, oddzieli� �ó�t ka, ............

przez si to iwraz ze star ty mi jab� ka mi ............ ze �mie ta n� imusz tar d�. Na

ko� cu ............ do sma ku so l� oraz �wie �o zmie lo nym pie przem.

Ni �ej po da no sk�ad ni ki po trzeb ne do przy go to wa nia kro kie tów wio sen-nych. Jest to przy smak kuch ni chi� skiej. Wszyst kie mia ry ilicz by za pi su je my wprze pi sach cy fra mi. Za pisz je s�o wa mi we d�ug wzo ru.

Ciasto na krokiety

250 g m�ki – dwie�cie pi��dziesi�t gramów m�ki

2 jaja – ..................................................................................................................

1/2 litra wody – ..................................................................................................

1 �y�eczka soli – ...................................................................................................

�� Prze pis to ina czej wska zów ka, jak przy go to wa� da n� po tra w� lub wy ko na� okre-�lo ny przed miot. Prze pis po wi nien za wie ra� spis sk�ad ni ków lub po trzeb nych ele-men tów oraz in for ma cj� oko lej no �ci wy ko ny wa nia czyn no �ci. Wprze pi sach naj-cz��ciej u�y wa my bez oko licz ni ków.

7

umy� • podzieli� • obra� • przetrze� • pokroi� • wybra� • przyprawi� • pos�odzi� • wymiesza� • przekroi�

8

126

Opisz po�o�enie Stadionu Narodowego w Warszawie, wykorzystuj�c poda-ne wyrazy i zwi�zki wyrazowe.

4

obok • w pobli�u • mi�dzy • pomi�dzy • po drugiej stronie • naprzeciw • wzd�u�

140

Zadanie 6.Po��cz lini� ilustracj� z nazw� odpowiedniej sztuki plastycznej.

H. Th oma, Widok Renu w okolicach Laufenbergu

Zadanie 7.Opisz krótko przedstawion� ilustracj�. Wykorzystaj s�ownictwo z ramki.

....................................................................................................................

....................................................................................................................

....................................................................................................................

....................................................................................................................

....................................................................................................................

....................................................................................................................

obraz przedstawia • na pierwszym planie • w g��bi • po lewej • po prawej • w dole

rze�ba malarstwo