69

Lekcja 4Szerokiej drogi!

www.coslychac.pl

Kilka lat temu mój tata postanowił, że musimy poznać wszystkie najciekawsze zakątki Polski. Stworzył sobie taką specjalną mapę i listę miejsc wartych obejrzenia (jego zdaniem oczywiście). No i teraz w każ-dej wolnej chwili jeździmy po Polsce i odhaczamy kolejne miejsca z listy. Nie powiem, niektóre były na-wet ciekawe – inscenizacja bitwy pod Grunwaldem bardzo mi się podobała, chodzenie po górach też lu-bię, więc zaliczanie Tatr, Pienin, Karkonoszy czy Bieszczad było całkiem fajne. Ale te wszystkie starówki w różnych miastach są dla mnie śmiertelnie nudne. I na dodatek wszystkie wyglądają tak samo. Czasem zastanawiam się, czy w innych krajach też tak jest. Może kiedyś to sprawdzę, bo póki co tata twierdzi, że w Polsce zostało nam jeszcze dużo do obejrzenia, więc za granicę się nie wybieramy. Trochę szkoda.

@follow UdostępnijSkomentuj

 Porozmawiajmy!

1. Czylubiszpodróżować?Proszęuzasadnićswojąodpowiedź.2. Dokądiwjakimcelupodróżujesznajczęściej?

70

LEKCJA 4

Lekcja 4Szerokiej drogi!

 Środki transportu I. Proszę zapoznać się z poniższym diagramem i odpowiedzieć na pytania.

1. Któreśrodkitransportusądzisiajnajczęściejużywane–lądowe,powietrzneczywodne?2. Któreśrodkilokomocjisąuważanezanajbardziejbezpieczne,aktórezanajmniejbezpieczne?3. Którymześrodkówtransportuwybrałabyśsię/wybrałbyśsięwpodróżdookołaświataidlaczego?2. Jakludziebędąpodróżowaćwprzyszłości?

II. Proszę uzupełnić luki w zdaniach, wybierając z ramki odpowiednie nazwy środków transportu.

parowiec / barka / katamaran / psizaprzęg / riksza / promkosmiczny / żaglowiec / rowerwodny / balon / karawana / TIR

71

0. Stateklubłódźzdwomakadłubamitokatamaran.

1. KrzysztofKolumbpopłynąłdoAmeryki

2. MieszkańcywielumiastAzjiczęstoporuszająsię

3. Transporttowarówrzekamiodbywasię

4. „Titanic”tonajsłynniejszywświecie

5. Dawniejdoprzewozuludziitowarównatrasacharktycznychwykorzystywano

6. AtrakcjąturystycznąSaharysą wielbłądów.

7. W1981rokuodbyłsięlotwkosmos

„Columbia”.

8. Podziwianiekrajobrazówzapewniaturystomlot

9. Doprzewozuładunkówwykorzystujesięnajczęściej

10. Pojeziorachmazurskichurlopowiczepływają

jezdnia,szosa,autostrada / rondo,skrzyżowanie / drogowskaz,znakidrogowe / dworzecautobusowy/stanowisko / postójtaksówek;przystanekautobusowy,tramwajowy / dworzeckolejowy,stacjakolejowa,peron,tor / poczekalnia,przechowalniabagażu / przedział,wagon(sypialny,restauracyjny),kuszetka;

miejscówka / podróżny,podróżna;podróżnik,podróżniczka; / pasażer,pasażerka;pasażerskikierowca,szofer

72

LEKCJA 4

III. Proszę wstawić do tekstu usunięte fragmenty.

Transport jestwobecnych czasach jedną z najważniejszych dziedzin życia. Bez nowoczesnychsamochodów,samolotówipociągównaszacywilizacjarozwijałabysięznaczniewolniej.Dziękinimkażdegodniatransportowanesąmilionyosób[A – 7] Otozmiany,dojakichpowinniśmysięprzygoto-waćwnadchodzącychlatach.Dziękinowymtechnologiomjużwkrótcebędziecodziennościąpociągjadącyzprędkością574km/h,samolotzamiasttaksówki,weekendwkosmosie.Turystykawirtualna,czylipodróżedokądtylkozechcemyidodowolnejepokihistorycznej,równieżbędziestandardem

[B – ]lubalarmujących,kiedyprzycofaniuzbliżamysiędoniezauważonychprzeszkód.Corazczę-ściej–narazieeksperymentalnie–wsamochodachmontujesięautopilotynawzórtychwsamolotach,alewnieodległymokresiesamoprowadzącesięsamochodybędąpowszechniespotykanenadrogach. [C – ] wzrostowimocykomputeróworazpostępowiwdziedziniesztucznejinteligencji.Pozaauto-pilotamiwsamochodachzcałąpewnościązajdzieo[D – ] Transportkolejowyrównieżzmieniasięnanaszychoczach.Wwielukrajachświataszybkako-

lej jużdziś jest jednymznajpopularniejszychśrodkówtransportu.Tegorodzajupociągi jednaknieosiągnęłyjeszczeszczytówswoichmożliwości.Dzięki[E – ]Jużteraznajszybszepociągipokonująbarierę550km/h,aTGVsuniezprędkością574,8km/h. Specjaliściodlotnictwapasażerskiegotakżeniepróżnują,apasażerommarząsięzdecydowanie

krótszepodróżenatrasachmiędzykontynentalnych.CzypodróżzNowegoJorkudoSydneyw2,5godzinybędziemożliwa?Czyszybkodoczekamysiętakiegoluksusu?[F – ]ponaddźwiękowegosa-molotupasażerskiego.Maszynypodróżującezprędkościąpięciokrotniewiększąoddźwiękusąwięcwnaszymzasięgu.Dziękitakiej„kosmicznejtaksówce”lotzNowegoJorkudoSydneytrwałbyjedynie2,5godziny!Obecnieczastakiejpodróżywynosiaż21godzin. Dziękiszybkiemurozwojowitechnologiirewolucjaczekanastakżewturystyce.Firmybędąnam

bowiemoferować…weekendwkosmosie.Dotejporytylkogarstkaosóbmogłacieszyćsięwidokiemnaszejplanety,wiszącejwewszechświecie,a[G– ] Znajdziesiętammiejscedla7osób,któreza-nimwyrusząwpodróżżycia,będąjednakmusiałyprzejśćspecjalnytrening,przygotowującyjedotejprzygody.Jakzapewniafirma,zainteresowanibędąmogliwkosmicznymhoteluprzebywaćodtrzechdnidosześciumiesięcy.Jejprezesmarównieżnadzieję,żepewnegodniastacjastaniesiętylkobaząpostojowądlaludzi,którychbędzieczekałajeszczewiększaatrakcja,czyli…wycieczkadookołaKsię-życa.Brzmizachęcająco... Cojeszczenasczekawniedalekiejprzyszłości?Pomyślmy.Prawiekażdymaogólnepojęcieotym,

jakszybkoewoluujegrafikawgrachkomputerowych.Światyzaprojektowanewnichprzezartystówsąnierzadkotakbardzorealistyczne,żeprzypominająfilmy.Jakatechnologiaskorzystanatymnaj-bardziejwkolejnychlatach?Oczywiściewirtualnarzeczywistość,[H – ]Niepowinniśmybyćza-skoczeni,jeżelidoroku2021dostępnebędąsymulatoryzmysłudotyku,smakuiwęchu.Takapodróżdostarczywięcnaprawdęciekawychprzeżyć.Najlepszewtymwszystkimjestto,żebędziemymoglistaćsięturystaminatropikalnejplaży,nieruszającsięzdomu... Naprzestrzeni latdoświadczyliśmywięcogromnychzmian.Wnadchodzącychdekadach jeszczebardziejjeodczujemy..Dziękinimpodróżebędą[I – ]

Na podstawiehttps://nt.interia.pl/

Fragmenty tekstu1. wielewięcejzmian,któreuczyniąznichpojazdyniemalcałkowicienierozpoznawalnedlaosobyżyjącejwlatach60-tychXXwieku.Opisanezmianyopierająsięnaistniejącychjużtechnologiach,aktowie,cojeszczewymyślą,czyodkryjąnaukowcywnajbliższychlatach...

2. Niewykluczone.ZaledwieroktemuNASAujawniłaszczegółydotycząceodrzutowcaprzyszłości.Naj-bardziejznanaagencjakosmicznanaświecieczęśćswojegobudżetupostanowiłaprzeznaczyćnabudo-wę

3. Alepokolei.Najpierwsamochody.Jednymzurządzeń,któreniebawempojawisięwsamochodziebę-dzieautopilot.Już terazwielenajnowszychmodeli luksusowychaut jestwyposażanychwprzeróżneczujniki,całkiemnieźleradzącesobiewewspomaganiukierowcypodczasparkowania

73

4. chętnychoglądaniajejztejperspektywyprzecieżniebrakuje.ZtegopowodufirmaOrbitalTechnologiesjużza5latplanujeotworzyćpierwszykosmicznyhotelznajdującysię400kilometrównadpowierzchniąZiemi.

5. bezpieczniejsze,wygodniejszei...tańsze.Nowetechnologiezapewniąnamrównieżwieleekscytującychwrażeń,któresprawią,żecodzienneżyciestaniesięnaprawdękolorowe.

6. zastosowaniunajnowocześniejszychtechnologiimogąbyćjeszczeszybsze,wydajniejsze,atakżebardziejbezpieczneniżobecnie.

7. i towarów. Ogromne odległości, dzielące poszczególne miasta, a nawet kraje i kontynenty, nie są w obecnych czasach problemem. Ludzie nie spoczywają jednak na laurach i stawiają sobie coraz ambitniejsze cele.

8. kreowanieświatazapomocąkomputera,wirtualnepodróżowanie,boliczbazastosowańdlatejtechno-logiijestpraktycznienieograniczona.Wodbywanietakichpodróżybędziezaangażowanychwielezmy-słów.

9. Początkowourządzeniatepojawiąsięwpojazdachpokonującychdużeodległościinależącychdofirmtransportowych,abyostateczniedaćnammożliwośćkorzystaniazautopilotanazatłoczonychulicachmiast.Nastąpitodzięki

 Podróżowanie I. Na podstawie diagramu proszę powiedzieć, dlaczego ludzie lubią podróżować, czego się

obawiają i jak się czują po podróżach.

Proszę powiedzieć o swoich motywacjach i obawach związanych z podróżowaniem.

74

LEKCJA 4

II. Bez czego nie wyobrażasz sobie podróży?

Jakie rzeczy według ciebie są niezbędne w podróży. Podaj 3 przykłady i uzasadnij swój wybór.

III. Proszę przeczytać tekst i zaznaczać właściwą odpowiedź a, b lub c zgodnie z przykładem.

Tanie podróżowanieChciałbyśzobaczyćwielezakamarkównaszegokraju,aleciąglebrakujecinatofunduszy?Podróżowanieniemusibyćdrogie!Mamydlaciebie7sposobównataniepodróżowaniepoPolsce,dziękiktórymzobaczyszswojewymarzonemiejscainiestraciszfortuny.

Polskajestpięknaodpółnocyażpopołudnie.Wartodowiedziećsię,jakieatrakcjeznajdująsięwtwojejokolicy-ciekawemuzeum,staryzabytkowykościół,amożemalowniczaścieżkaprzyrodniczaidealnanaweekendowyspacer.Wokółnasjestwieleinteresującychmiejsc,októrychniemamypojęcia.WartowybraćsiędoPunktuInformacjiTurystycznejwnaszymmieście,abywyjśćzniegozgłowąpełnąnowychpomysłów.

0. Tekstinformujeotym,żea) wtwojejokolicyznajdująsięmalownicześcieżkispacerowe.

b) PunktyInformacjiTurystycznejznajdująsięprzyzabytkowychkościołach.

c) zwiedzanie warto zacząć od najbliższej okolicy.

Poznawanieokolicyjestkorzystnedlanaszegoportfela.Przedewszystkimjestblisko,więcmożemywszędziedojechaćrowerem,autobusemlubwybraćsiępieszo.Niemusimyrównieżmartwićsięonoclegikoniecznośćbraniaurlopu.Jednodniowewycieczkisprawiają,żeodpoczywamyodcodziennychobowiązkówiwracamydodomuwypoczęci.

1. Tekstinformujeotym,żea) najednodniowewycieczkinajlepiejwybraćsięrowerem.b) zwiedzanieokolicywymagazarezerwowaniamiejscawhotelu.c) krótkiewycieczkipookolicyniewymagajądużychwydatków.

Zwiedzaniemuzeówmożebyćdlanasdarmowąatrakcją.Wystarczydowiedziećsięwcześniej,czymiejsce,doktóregosięwybieramy,posiadawswojejoferciebezpłatnewejścia.WieleobiektówwPolscerazwtygodniuoferujezwiedzającymtakąmożliwość.ŚwietnąinicjatywąsątakżecoroczneNoceMuzeów.Podczastejogólnopolskiejakcjiwybranemuzeawkrajusąotwartedlaodwiedzającychwgodzinachwieczornychinocnychcałkowiciezadarmo.

2. Tekstinformujeotym,żea) zazwiedzaniemuzeówniezawszetrzebapłacić.b) NoceMuzeówsąrazwtygodniu.c) zazwiedzaniemuzeówtrzebapłacićrazwtygodniu.

75

Nawetpodróżwodległemiejscawkrajuniemusiwiązaćsięzdużymiwydatkami.Wystarczyśledzićcenypociągów,autobusówanawetsamolotów.Obecninapolskimrynkuprzewoźnicyoferująrozmaitepromocjemająceprzyciągnąćklientów.Jeślibędzieciepolowaćnanajlepszeceny,tobezproblemudojedzieciezjednegokońcakrajunadrugizasymbolicznązłotówkę.Takżelinielotniczepotrafiązaskoczyćnasniesamowitymicenamilotówkrajowych,np.za9złwobiestrony.

3. Tekstinformujeotym,żea) przewoźnicyzachęcajądokupowaniabiletówpozłotówce.b) podróżowaniewymagadużychpieniędzy.c) wartoobserwowaćofertyprzewoźników.

CorazwięcejmiastwPolsceprzystępujedoakcjiZapółceny.Kilkarazywrokumacieokazjęskorzystaćzogromnejofertyzwiedzaniamuzeów,atrakcjidladzieci,zjeśćwwielulokalnychrestauracjach,anawetprzenocowaćzapołowęstandardowejceny.JeśliwięcinteresujewastaniepodróżowaniepoPolsce,konieczniesprawdźcie,czymiasto,doktóregochceciesięwybraćbierzeudziałwtejinteresującejakcji.Jeślitak,tokonieczniezaplanujcieswójwyjazdwłaśniewtymterminie

4. Tekstinformujeotym,żea) wszystkiemiastawPolsceuczestnicząwakcjiZapółceny.b) akcjaZapółcenyjestkorzystnadlanaszychportfeli.c) akcjaZapółcenyjestatrakcjądladzieci.

Ważnąsprawąjestoczywiścienocleg.Tutakżemamysporookazjidozaoszczędzenia.Pierwszaznichtokorzystaniezpromocjioferowanychprzezhotelebezpośrednionaichstronach.Pozasezonemobiektypotrafiąprzyciągaćnaprawdęświetnymiobniżkamicen.WInternecieznajdziemyteżofertynoclegówobniżonenawetopołowę.Dlamniejwymagającychpolecamyhostele,gdziecenywpokojachwieloosobowychmogąwynosićnawetkilkanaściezłotychzanoc.Nastronachinternetowychmożemyteżznaleźćosobymieszkającewróżnychczęściachkraju(atakżeświata),któreproponująnoclegusiebiewdomuzadarmo.

5. Tekstinformujeotym,żea) whostelachmożnaprzenocowaćzadarmo.b) znajlepszychcenmożnaskorzystaćpozakończeniusezonu.c) hoteleobniżającenytylkopozasezonem.

Właścicielelokalioferujątakżewspólnespędzenieczasunp.nazwiedzaniu.Kto,jaknieosobamieszkającawdanejmiejscowości,pokażenamnajciekawszemiejsca?Jeśliwięcniechcemypłacićzausługęprzewodnika,tootwórzmysięnaproponowanąprzezmiejscowychofertęwspólnegozwiedzania.

Źródło:https://polskazachwyca.pl/

6. Tekstinformujeotym,żea) bezpłatnenocowanieizwiedzaniejestmożliwe.b) niektórzyprzewodnicyoferująbezpłatnezwiedzanie.c) dziękirodziniemożnawynająćbezpłatnychprzewodników.

76

LEKCJA 4

IV. Czy wiecie, co to jest autostop?

Jesttonajtańsza,bobezpłatnaformapodróżowania.WPolscestałasiębardzopopularnanaprzełomielatpięćdziesiątychisześćdziesiątychXXwiekuażpolataosiemdziesiąte.Byłateżodpowiedniozorganizowana.Należałowykupićspecjalnąksiążeczkęautostopu,któraidentyfikowałaautostopowicza.Zakażdyprzejazdwręczanokierowcykupon,aci,którzyzebraliichnajwięcejotrzymywalinagrody.Takaformapodróżowaniadawałapoczuciewolności,aletakżerozwijałasamodzielnośćiodpowiedzialność.Dlawielumłodychludzistałasięprawdziwąszkołążycia.Autostopbyłtakpopularny,żewczasiewakacjinapoboczachstałytłumymłodzieżyzplecakami,czekającenaswójpojazd.Oautostopieśpiewanopiosenki,anajpopularniejsząwylansowałaKarinStanek.

Proszę wysłuchać piosenki „Autostop” i zaznaczyć miejsca, w których tekst jest zgodny z nagraniem, a w których nie. Podczas drugiego słuchania proszę zapisać poprawna formę zmienionych fragmentów.

Autostop

Muzyka: Mateusz ŚwięcickiSłowa: Bogusław Choiński, Jan Gałkowski

Wykonanie: Karin Stanek

Tekst dobrze źle Poprawnytekst0 Jedziemy autostopem, r0 Jedziemy autostopem, r0 W ten bracie możesz sposób, r Wtensposóbmożeszbracie1 PrzejechaćEuropę.2 Gdziebiałaszosynić,3 Tambracieśmiałowyjdź4 Iniemartwsię,copotembędzie.5 Autostop,autostop6 Wsiadaj,bracie,dalej,hop.7 Ruszawóz,będziewiózł,8 Będziewiózłnasdziśtenwóz.(2x)9 Jedziemyautostopem,10 Jedziemyautostopem,11 Ech,namsiędzisiajudał12 Wózitenjegoszofer.13 Choćmżyćzaczynadeszcz,14 Nambiałaszosynić,15 Uciekaspodkółwciążgalopem.16 Autostop,autostop…17 Jedziemyautostopem,18 Jedziemyautostopem,19 Cóżpociągdlanasznaczy20 Nazsamolotemspółkę.21 Białagdzieszosynić,22 Tamżyćchcebraciesię,23 Czyjedziesznaprzód,czyzpowrotem24 Autostop,autostop…

77

POLACY NA NARTACH2017/2018

Czechy / Austria / Włochy

Nie mam pieniędzy na wyjazd35%

46%

27%

25%

17%

16%

6%

7%

5%

8%

4%

5%

Mam inne obowiązki

Z powodu choroby (własnej) / problemów zdrowotnych

Opiekuję się chorymi / niesamodzielnymi osobami z rodziny

Pieniądze wydam na inny cel, np. remont mieszkania

Nie mam urlopu 20172016

 Wakacyjne podróże 

 I. Na podstawie ilustracji i informacji znajdujących się poniżej, proszę wypowiedzieć się na temat wakacyjnych podróży Polaków.

Lato 2018Ośrodek Wypoczynkowy15.07 - 21.07

Koszt: 890 złpełne wyżywienieopieka wykwalifikowanej kadrycałodobowa opieka medyczna

jezioro, baseny, paintball, treningikarate, dyskoteki, wycieczki

Zapisy w biurze Akademiitel. 245 123 123

Agroturystyka Pod Lipą

Podróże Polaków2018

76% wyjeżdża na

12% wyjeżdża na

9-12 dni9% wyjeżdża na

14 dni7 dni

GDZIE POLACY JEŻDŻĄ NA WAKACJE?

Na działce Polacy najchętniej:

opalają się

wykonująprace ogrodowe

wykonująinne czynności

Czy wiesz, że...

badanych spędzaurlop na działce

lub u rodziny / znajomych

8%

Swoje urlopy Polacy spędzają:

55% za granicą 34% w Polsce 11% jeszcze nie wybrali

czytają książki

Podróże Polaków

Grecja

Turcja

Bułgaria

HiszpaniaEgip

t

Albania

Wło

chy

Tunezja

Chorwacja

Cypr

31,6%35%

UDZIAŁ W RYNKU

30%

25%

20%

15%

10%

5%

0%

14,9%13,6%

11,1%

7,5%

3,6% 3,0% 2,9%1,5% 0,8%

78

LEKCJA 4

 II. Proszę wysłuchać nagrań i dopasować numer tekstu do ilustracji zgodnie z przykładem.

10miejscwPolsce,którewartoodwiedzić

A - 0. Puszcza Białowieska B-

C - D -

E - F-

G - H -

79

I - J -

K -

III. Proszę przeczytać tekst, a następnie zaznaczyć, czy podane pod nim zdania są P (prawdziwe) czy F (fałszywe).

Leonid Teliga – pierwszy polski żeglarz-samotnik

Urodził się 28 maja 1917 roku w Wiaźmie w Rosji. Rodzice ukończyli w Moskwie studia medyczne. Matka po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wraz z dwójką synów powróciła do ojczyzny.

Leonid już jako nastolatek pochłaniał książki opisujące przygody wielkich żeglarzy. Fascynowali go zwłaszcza ci, którzy opływali ziemię w samotności, oddając się przy tym w pełni morskiej pasji. To właśnie te opowieści sprawiły, iż w młodym sercu zaczęło rodzić się marzenie o wielkiej podróży.

W 1935 roku Leonid podjął naukę w szkole oficerskiej. Kilka lat później zdobył uprawnienia sterni-ka morskiego na kursie żeglarskim. W czasie II wojny światowej z Armią Polską przedostał się do Wielkiej Brytanii. Podobnie jak wielu innych żeglarzy, został skierowany do lotnictwa jako osoba o szczególnie przydatnych cechach, takich jak: samodzielność, silny charakter, umiejętność panowa-nia nad sprzętem i żywiołami, a przede wszystkim znajomość nawigacji, dlatego został skierowany do lotnictwa. Latał w polskim 300 Dywizjonie Bombowym Ziemi Mazowieckiej jako strzelec pokładowy. W 1947 roku wrócił do Polski. Tu pracował jako dziennikarz, autor i tłumacz oraz aktor, a także jako instruktor żeglarstwa – najpierw w Warszawie, a po przeprowadzce do Gdyni już jako instruktor żeglarstwa morskiego. Pływał jako dziennikarz z polskimi rybakami nawet na Dalekim Wschodzie. Tam pracował w misjach ONZ w Korei i Laosie oraz we Włoszech jako attaché prasowy ambasady polskiej. Całe życie podporządkował pasji i wielkiemu marzeniu o opłynięcia samotnie Ziemi.

Swoje marzenie zrealizował dopiero w wieku 50 lat. Rejs „Opty” rozpoczął się 25 stycznia 1967. Trasa wiodła z Casablanki na zachód, często uczęszczanymi szlakami. W tamtych czasach tego typu wy-prawy należały do rzadkości i o rejsie Teligi było na tyle głośno, że wszędzie był uroczyście witany. Mianowano go honorowym członkiem znajdujących się na jego trasie jachtklubów, a na oceanach był często rozpoznawany przez załogi jachtów i statków wszystkich możliwych bander. Choć już sam samotny rejs dookoła świata był w tamtych czasach niezwykłym osiągnięciem, to wyprawa Teligi przeszła do historii również dzięki pobiciu rekordu czasu trwania nieprzerwalnej samotnej żeglugi

80

LEKCJA 4

oceanicznej bez zawijania do portów. Teliga ponad dwu-krotnie pobił należący od 85 lat do Bernarda Gilboya re-kord świata. Dystans 13 260 mil z Fidżi do Dakaru przebył w 165 dni. Zdecydował się na taki krok z przyczyn admini-stracyjnych – nie dostał wizy, która pozwoliłaby mu przy-bić do Australii. Jednocześnie rejs „Opty” dopisał Teligę do listy kilkunastu żeglarzy z pięciu krajów, którzy przed nim opłynęli samotnie kulę ziemską. Okrążenie kuli ziem-skiej zabrało mu 2 lata i 2 miesiące. Rejs zakończył się 30 kwietnia 1969 w Casablance.

Wyprawa była przedsięwzięciem prawie całkowicie indy-widualnym, począwszy już od etapu przygotowań. Teliga starał się nie uzależniać się od żadnej instytucji w przy-gotowaniach do rejsu, nie chciał również, aby pomagano mu w trakcie samej wyprawy. Warto również pamiętać, że podczas całego rejsu żeglarz walczył nie tylko z morzem, ale i z chorobą – zmagał się z nowotworem, do walki z któ-rym mobilizowała go chęć odbycia samotnego rejsu. Dla uczczenia pamięci wielkiego żeglarza redakcja miesięczni-ka „Żagle” od roku 1971 corocznie przyznaje Nagrodę im.

Leonida Teligi za zasługi w popularyzacji żeglarstwa. Wiele miast Polskich ma ulice nazwane jego imieniem.

O swojej pasji pisał: „Morze ma to do siebie, że za jego wypukłym horyzontem można zobaczyć wszystko, czego dusza zapragnie... Dlatego uciekam na morze, żeby mieć tę rzeczywistość, która na-daje życiu smak - przyprawia je pieprzem niebezpieczeństwa, solą wody morskiej, świeżością wiatru, wysiłkiem mięśni, przestrzenią dla oczu i duszy... O to właśnie chodzi.”

Napodstawie:tekst:MagdalenaBrodzińska:https://klubpodroznikow.com/relacje/europa/181-aleja-podroznikow/2557-leonid-teliga

Lp. P F0 Rodzice Leonida powrócili do Polski po odzyskaniu niepodległości. r

1 Leonidzainteresowałsiężeglarstwempodwpływemksiążekpodróżniczych.2 LeonidTeligauzyskałstopieńoficeraw1935roku.3 WczasiewojnywbitwieoAnglięlatałjakopilotwdywizjonie300.4 ZakończeniewojnyLeonidTeligaświętowałwPolsce.5 LeonidTeligapracowałjakoinstruktorżeglarstwa,aktoridyplomata.6 WsamotnyrejswyruszyłzCasablankizupełnienowątrasą.7 PodczasrejsupomorzachioceanachTeliganiebyłanonimowymżeglarzem.8 BernardGilboyprzepłynąłtrasęzFidżidoDakaruwciągu165dni.9 Byłpierwszymżeglarzem,któryopłynąłkulęziemskąw165dni. 10 Ostatnimportembyłomiasto,odktóregorozpocząłrejs. 11 Wyprawabyłamożliwadziękipomocyfinansowejróżnychinstytucji. 12 Mimociężkiejchorobynieprzerwałsamotnegorejsudookołaświata.

81

 Gramatyka 

Czasowniki ruchu• Czasowniki jednokrotne i wielokrotne (powtórzenie)

Czasownikiruchumożemypodzielićnajednokrotneiwielokrotne.Jednokrotneoznaczajączynnośćjednorazową,wielokrotne–powtarzającąsię.Czasownikiwielokrotneniestanowiądużejgrupy.Należądonich,np.:jeździć,chodzić,nosić,pływać,latać,wozić,biegać;mająoneswojeodpowiednikijednokrotne:jechać–jeździć;iść–chodzić;nieść–nosić;płynąć–pływać;lecieć–latać;wieźć–wozić,biec–biegaćCzasownikijednokrotneoznaczająruchukierunkowany,zaświelokrotne–ruchnieokreślonycodokierunku.

I. Proszę uzupełnić zdania poprawnymi formami czasowników podanych w nawiasach zgodnie z przykładem.

Przykład: Dzisiajidępozakupydosupermarketu,chociażwogólenielubiętamchodzić(chodzić/iść).

1. Zawsze doszkołyautobusem,aledziś taksówką.(jeździć/jechać).2. Dziśmama dziecidoprzedszkola,chociażzwykle jeojciec(wozić/wieźć).

3. Stadołabędzi pojeziorze,jedensięodłączyłi dobrzegu(pływać/płynąć).

4. WtymtygodniuzLublinadoKijowa tylkojedensamolot,dotejpory dwatygodniowo(latać/lecieć).

5 KiedyAniawieczorem wparku,jejpieszawsze zanią.(biegać/biec).

• Czasowniki ruchu z prefiksami Czasownikiruchuwielokrotnepododaniuprefiksówsąniedokonane,zaśjednokrotnezmieniają

aspektzniedokonanegonadokonany,tworzącparyaspektowe,np.:wychodzić–wyjść;zawozić–zawieźć;przypływać–przypłynąć:Piotrzwyklewychodzizdomuprzedsiódmą,adzisiajwyszedłdopierowpółdoósmej.Do portuprzypływa codzienniewielestatków,aledzisiajprzypłynęłytylkodwa.Dodanieprefiksudoczasownikamodyfikujejegoznaczeniepodwzględemmiejscawprzestrzeni,kierunkulubrodzajuruchu.

Znaczenie wybranych prefiksów w czasownikach ruchudo- zbliżaniesiędojakiegośpunktuwprzestrzenilubwczasie:Dojechalidoceluwnocy.

od(e)- oddalaniesięodjakiegośpunktu:Autobusodjechałzprzystanku.w(e)- ruchdownętrzalubdogóry:Samochódwjechałdogarażu.Kotwszedłnadach.wy- ruchnazewnątrz:Samochódwyjechałzgarażu.na- ruchnajakieśmiejscelubprzedmiot:Najechałnakamieńpo- robienieczegośprzezjakiśczas:.Lubięranopobiegaćpoparku.

nad(e)- zbliżaniesiędocelu:Wkońcunadjechałspóźnionytramwaj.pod(e)- zbliżaniesiędoobiektu/podobiekt:Podbiegładopłaczącegodziecka.

za- dotarciedoobiektu;zagrodzenie,zatarasowanieczegoś:Zajdędowas,wracajączpracy.Zajechałmudrogęispowodowałwypadek.

przy- dotarciedojakiegośpunktu:BocianyprzylatujądoPolskiwkwietniu.prze- przebyciejakiegośodcinka:Przeszedłprzezjezdnię.ob(e)- ruchdookołajakiegośobiektu:Obeszłyplacdookoła.

82

LEKCJA 4

roz(e)- ruchodjednegopunktu,np.odśrodka,wróżnychkierunkach:Studencirozjechalisiędodomów

u- przebyciepewnegoodcinkadrogi:Ujechałzaledwieparękilometrówizepsułsię.z(e)- ruchzgórynadół;zboczeniezdrogi;zebraniesięwjednymmiejscu:Zeszłapo

schodach,bowindaniedziała. Zjechałzautostrady.

Uwaga! Dodanie prefiksu może zmienić znaczenie czasownika, np.: rozchodzićsię/rozejśćsię: a) iść,pójśćwróżnychkierunkach–Pokoncercieludzierozeszlisiędodomów.Zawsiądrogarozchodziłasięwdwóchkierunkach.

b) omałżeństwie:brać/wziąćrozwód–Pokilkulatachmałżeństwakobietapostanowiłarozejśćsięzmężem.

c) opieniądzach:wydać,roztrwonić,rozproszyćprzezwydanie–Stypendiumrozeszłosięwciągukilkudni

d) otowarach:szybkosprzedać–Najnowszymodeltelefonutejfirmyrozszedłsięjakświeżebułeczki.

II. Proszę dopisać do czasowników prefiksy znajdujące się w ramce zgodnie z przykładem. Uwaga! Każdy z prefiksów może być użyty tylko raz.

we- / z- / do- / przy- / roz- / za- / u- / od- / s- / prze- / po- / wy- / obe- / przy-

Przykład: Wsobotępojechaliśmydodomkunadjeziorem,żebyodpocząć.

1. NaolimpiadziezawodnikzPolski płynąłdystans200mwnajkrótszymczasie.2. Wczorajdoszłodokolizji,bojedenkierowca jechałdrogęinnemu.3. Dzieci biegłyzeszkołypozakończeniulekcji.4. Samolot leciałdoceluzgodzinnymopóźnieniem.5. Turyści szliPlacZamkowydookoła.6. Podyskotece szliśmysiędodomów.7. Zdążyliśmy jechaćtylko20km,kiedyzepsułsięnaszsamochód.8. szliśmydokinapółgodzinyprzedseansem..9. Do portu płynąłtankowiec,który wiózłropęnaftowązAfryki. 10.Mamarano prowadziładziecidoprzedszkola. 11. Dziadekpowoli chodziłposchodach,trzymającsięporęczy. 12. Tragarze nieślijużnadółwszystkiemeble.

III. Proszę dodać odpowiedni prefiks do niepełnych form czasownika zgodnie z podanym przykładem.

OstatnitydzieńwakacjispędziliśmynaMazurach.Chcieliśmywyjechać0zdomuwsobotęo6.00rano, alewkońcu ruszyliśmy1 z półgodzinnymopóźnieniem. jechaliśmy2 samochodem,botatapostanowił wieźć3nasnamiejsce.Zpowodukorkówipostojunaobiadpodróżtrwałaponad5godzin.Docelu jechaliśmy4około14.00.Niestety,okazałosię,żenakempingu,którywybrali-śmybrakujejużwolnychmiejsc.Postanowiliśmy płynąć5promemnadrugibrzegjeziora,botampodobnobyłonieco lepiej.Rzeczywiścieznaleźliśmytammiejsce. biliśmy6namiot, pakowa-liśmy7 rzeczy,zjedliśmy i biegliśmy8 nad jezioro.Następnegodniapostanowiliśmywypożyczyćrowerywodnei płynąć9 jedookoła.Jeziorobyłodosyćduże,apogodawymarzona.Nakrótkiodpoczynek płynęliśmy10domałejzatoczki.Ciszaispokój,oprócznasnikogotylkoptaki latu-jące11nadnaszymigłowamiikaczkipływającepojeziorze.Jednaznichśmiesznie nurkowała12,

83

alepochwili płynęła13napowierzchnię.Siedzieliśmytakdwiegodzinyipodziwialiśmyprzyrodę.Potem płynęliśmy14odbrzeguikontynuowaliśmyrejs.Nakempingwróciliśmypodwieczór.Pokolacjiszybkoposzliśmyspać,zmęczenicałodziennympedałowaniem.Ranoprzyśniadaniuzasta-nowimysię,jakspędzimynastępnedni.MożezwiedzimyMikołajkialbo jeździmy15pookolicy

 Kącik literacki 

Konstanty Ildefons Gałczyński (1905-1953)–polskipoeta,satyrykitłumacz.Opróczlirykiosobistejirefleksyjnej,tworzyłpoezjępatriotycznąisatyrędrwiącąztradycyjnychpolskichkompleksównarodowychiinteligencko-mieszczańskich.ZnanyjestjakotwórcahumoresekzcykluTeatrzyk ZielonaGęś,wktórychposłużyłsięhumoremabsurdalnym;wielejegowierszyzostałospopularyzowanychjakopiosenki.

 Proszę posłuchać wiersza i uzupełnić brakujące prefiksy w czasownikach.

Prośba o wyspy szczęśliwe

Atymnienawyspyszczęśliwe wieź, wiatremłagodnymwłosyjakkwiaty wiej, całuj,

tymnie kołyszi śpij,snemmuzykalnym syp,otumań, weśnienawyspachszczęśliwychnie budźzesnu.

każmiwodyogromneiwodyciche,

rozmowygwiazdnagałęziachpozwólmisłyszećzielonych, dużomotylimi każ,sercamotyli bliżi tul, myślispokojneponadwodami chylmiłością.

Jak można rozumieć metaforę wysp szczęśliwych?

 Relacja z podróży 

Jestto sprawozdaniezprzebiegupodróżyprzekazaneprzezjejuczestnikalubobserwatora;sprawozdanie,relacjonowanie.Każdarelacjapowinnazawieraćinformacjenatemat:-miejscaiczasuwydarzenia,-uczestnikówwydarzenia,-przebieguwydarzenia,-skutków/efektów/korzyścizwydarzenia.

84

LEKCJA 4

I. Proszę wybrać wyraz najbardziej zgodny z kontekstem zgodnie z podanym przykładem.

20 i21wrześniauczniowienajstarszychklasnaszejszkoły (zajechali,odjechalipojechali)0nadwudniowąwycieczkędoWarszawy.Zwiedziliśmynajciekawszemiejscastolicy,które(zaciąga-ją,przyciągają,odciągają)1turystówzcałegoświata.

Wewtorek9październikaogodzinie5.50wszyscyuczestnicywycieczki(wybralisię,zebralisię,zabralisię)2 przedszkołą.(Przejechaliśmy,Pojechaliśmy,Wyjechaliśmy)3autokaremok.6.30„na-ładowani”pozytywnąenergią,chęciązwiedzeniastolicyipoznanianowych,nieznanychmiejsc.Podróżminęłaszybko,rozmawialiśmy,żartowaliśmy,śpiewaliśmypiosenki.

Pierwszymobiektemzwracającymszczególnąuwagęzarazpowjeździedometropoliibyłsław-ny StadionNarodowy, następnymStadionPepsiArena (potocznie zwanymStadionem Legii)orazMostŚwiętokrzyskiiŚląsko-Dąbrowski,które(wyróżniałysię,odróżniałysię,rozróżniałysię)4swojąnadzwyczajnąkonstrukcją.ZwiedzaniezaczęliśmyodCentrumNaukiKopernik,gdziespędziliśmyokołoczterechgodzin.Całyobiekt tosześć tematycznychgalerii:Światwruchu,Człowiekiśrodowisko,Strefaświatła,Korzeniecywilizacji.(Odchodząc,Rozchodzącsię,Przecho-dząc)5potrzypiętrowymbudynku,zaczęliśmywspaniałą,pouczającązabawę!Mogliśmymiędzyinnymi:(poznać,zaznać,wyznać)6anatomięczłowieka,samodzielnie(dokonać,pokonać,wyko-nać)7doświadczeniazdziedzinfizykiichemii.Niektórzyskorzystalirównieżzmożliwościgranianalaserowejharfie.Kolejnymiatrakcjamibyłoprzebywaniewmydlanejbańce,trzęsienieziemiirozmowazrobotem.Okołogodziny18.00zmęczeni,alepełniwrażeń,(wytarliśmy,przetarli-śmy,dotarliśmy)8dopensjonatu„Poddębem”.Pozakwaterowaniuizjedzeniupysznejkolacji(udaliśmysię,podaliśmysię,oddaliśmysię)9doswoichpokojów.

Wśrodę,pośniadaniu,ogodzinie9.00 (zapuściliśmy,opuściliśmy,wypuściliśmy)10pensjonatikontynuowaliśmyzwiedzaniestolicy.Zaczęliśmyod„Łazienek”.Największąatrakcjąokazałysięgrająceławki,naktórychmogliśmy(wysiąść,wsiąść,usiąść)11iwysłuchaćjednegozpolonezówFryderykaChopina(ławeczkitezamontowanowWarszawie,w2010r.,zokazji200rocznicyurodzinkompozytora).(Obeszliśmy,Weszliśmy,Zaszliśmy)12całypark,podziwiajączabytkiŁa-zienek:„Teatrnawyspie”i„Pałacnawodzie”,atakżechodzącepoparkupawieorazwiewiórki.Następnie(skierowaliśmysię,kierowaliśmysię,pokierowaliśmysię)13naStareMiasto.Byliśmynarynku,wKościelepw.św.Jana,widzieliśmyrównieżKolumnęZygmuntaorazPomnikSyrenkiWarszawskiej.Pogodzinnymspacerzemieliśmyczasnazjedzenieposiłkuorazzakuppamiątek.Okołogodziny16.30pełniwrażeń,usatysfakcjonowani,aleismutni,ponieważwycieczkatrwa-łazdecydowaniezakrótko,(wyruszyliśmy,poruszyliśmy,naruszyliśmy)14wdrogępowrotną,(od-bierając,zbierając,zabierając)15zesobą,opróczpamiątekibogatychzbiorówzdjęć,wspaniałewspomnieniemiłejatmosferyorazwspólniezwiedzanychmiejsc.

Podrodze (wstrzymaliśmysię, zatrzymaliśmysię,przytrzymaliśmysię)16 jeszczew restauracjiMcDonald’s,boprzecieżbeztegożadnawyprawaniejestprawdziwąwycieczką!

Ogodzinie22.30szczęśliwie(ujechaliśmy,zajechaliśmy,wjechaliśmy)17podszkołęi(rozeszliśmysię,przeszliśmysię,zeszliśmysię)18doswoichdomów.

Tobyłajednaztychwycieczek,którychsięniezapomina.Wszyscymamynadzieję,żekiedyśjeszczeraz(wyżyjemy,przeżyjemy,zażyjemy)19cośtakwspaniałego!

Ewa Nowak Napodstawie:www.435-edukacyjna-wycieczka-do-warszawy-relacja

85

II. Proszę napisać relację z wybranego wydarzenia kulturalnego, sportowego lub turystycznego, w którym brałeś / brałaś udział.

 Krzyżówka 

3

12

10

11

14

15

7

8

6

9

13

5

4

1

2

1. używanywzaprzęgach2. najszybszyśrodektransportu3. możnapoleciećnimwkosmos4. podobnydotratwy5. służydoprzewozutowarów6. byłnimMarcoPolo7. częśćulicydlapojazdów8. możnaniąpodróżowaćpopustyni

9. korzystaześrodkówtransportu 10. warto je zwiedzać  11. w nim nosi się pieniądze  12. ulubiony kraj polskich turystów  13. można nią pływać  14. potrzebny w długiej podróży  15. kiedy ich mało, podróżujemy autostopem

Hasło:  

86

LEKCJA 4

 Projekt

Przygotujcie trasę trzydniowej wycieczki po Ukrainie dla kolegów z Polski, uwzględniając wykorzystane środki transportu, zwiedzane zabytki, atrakcje. Przedstawcie ją całej klasie w formie prezentacji multimedialnej (praca w grupach).