Latex - WoznaKnuth, który – zirytowany kiepskim wydrukiem swoich prac – postanowił opracowac...

Latex

dr hab. Bożena Woźna-Szcześniak

Akademia im. Jan Długosza

[email protected]

Komputerowy skład tekstu

Czego się nauczymy ?

• Pisać proste dokumenty w LATEX(wym. Latech), oparte oklasę article.

• Przekształcić plik źródłowy LATEX-a do pliku pdf przypomocy narzędzia pdflatex.

• Definiować etykiety i stosować je do tworzeniawzajemnych odsyłaczy.

• Tworzyć automatyczne spisy tabel przy pomocy\tableofcontents.

• Cytwoać literaturę przy pomocy komendy \cite.• Generować automatycznie bibliografię przy pomocy

narzędzia \bibtex.• Zarządzać strukturą dokumentu i samym procesem

pisania przy pomocy narzędzia \include.• Kontrolować wygląd dokumentu poprzez wybór

odpowiedniej klasy i jej parametrów.• i wiele wiele więcej ...

Za i Przeciw - Przeciw

• Względnie trudny do nauczenia i stosowania.• Nie pracuje w trybie “wysiwyg”.• Posiada małe wsparcie dla wbudowanych znaczników.• Stosowanie niestandardowych fontów nie jest proste.• Tworzenie nowych układów graficznych dokumentu jest

czasochłonne.• Nie ma automatycznego sprawdzania pisowni.• Poprawne ustawienie opływania tekstu wokół rysunków

wymaga praktyki.• Rozbudowany system pakietów.• Ciężko stworzyć dokument o nieokreślonej, bałaganiarskiej

strukturze :)

Za i Przeciw - Za

• Wysokiej jakości skład tekstu.

• Bardzo dobre wsparcie dla automatycznego dzieleniawyrazów.

• Niezwykle wygody skład tekstu matematycznego -używane są znaki pisarskie dostępne bezpośrednio naklawiaturze.

• Bardzo wiele wydawców i konferencji (nie koniecznienaukowych) akceptuje/wymaga tekst złożony w LATEX.

• LATEX to kompletny język programowania.• Można pisać i rozpowszechniać notatki/książki/prezentacje

w postaci źródłowej.• LATEX jest wysoce konfiguracyjny.• Można dokonać automatycznej konwersji źródła w LATEX do

html/ps/pdf/DocBook.

Za i Przeciw - Za

• Wysokiej jakości skład tekstu.• Bardzo dobre wsparcie dla automatycznego dzielenia

wyrazów.

• Niezwykle wygody skład tekstu matematycznego -używane są znaki pisarskie dostępne bezpośrednio naklawiaturze.





Za i Przeciw - Za


wyrazów.• Niezwykle wygody skład tekstu matematycznego -

używane są znaki pisarskie dostępne bezpośrednio naklawiaturze.





Za i Przeciw - Za





• LATEX to kompletny język programowania.

• Można pisać i rozpowszechniać notatki/książki/prezentacjew postaci źródłowej.

• LATEX jest wysoce konfiguracyjny.• Można dokonać automatycznej konwersji źródła w LATEX do


Za i Przeciw - Za






w postaci źródłowej.

• LATEX jest wysoce konfiguracyjny.• Można dokonać automatycznej konwersji źródła w LATEX do


Za i Przeciw - Za






w postaci źródłowej.• LATEX jest wysoce konfiguracyjny.

• Można dokonać automatycznej konwersji źródła w LATEX dohtml/ps/pdf/DocBook.

Za i Przeciw - Za








Za i Przeciw - Za

• Automatyczna i bardzo prosta numeracja rozdziałów, tabel,rysunków, ...

• Zarządzanie bibliografią.• Bardzo stabilny, wolny, i osiągalny na wiele platform

(Windows, Linux, MacOsX).• LATEX ma możliwość pisania komentarzy.• Może zrobić plamę z kawy na Twoim papierze :).

Za i Przeciw - Za


• Zarządzanie bibliografią.

• Bardzo stabilny, wolny, i osiągalny na wiele platform(Windows, Linux, MacOsX).

• LATEX ma możliwość pisania komentarzy.• Może zrobić plamę z kawy na Twoim papierze :).

Za i Przeciw - Za



(Windows, Linux, MacOsX).

• LATEX ma możliwość pisania komentarzy.• Może zrobić plamę z kawy na Twoim papierze :).

Za i Przeciw - Za



(Windows, Linux, MacOsX).• LATEX ma możliwość pisania komentarzy.

• Może zrobić plamę z kawy na Twoim papierze :).

Za i Przeciw - Za



(Windows, Linux, MacOsX).• LATEX ma możliwość pisania komentarzy.• Może zrobić plamę z kawy na Twoim papierze :).

Za i Przeciw - Za



(Windows, Linux, MacOsX).• LATEX ma możliwość pisania komentarzy.• Może zrobić plamę z kawy na Twoim papierze.

Za i Przeciw - Za



(Windows, Linux, MacOsX).• LATEX ma możliwość pisania komentarzy.• Może zrobić plamę z kawy na Twoim papierze:).• Co najważniejsze to: LATEX to niezła zabawa!

Wszystko zaczęło się od TeX-a

TeX

• Twórcą TeX’a (wym. techa) jestwybitny amerykański matematyki pionier informatyki, DonaldKnuth, który – zirytowanykiepskim wydrukiem swoich prac– postanowił opracować standardpozwalający zyskać pewnośćotrzymania dokumentu o ściśleokreślonych parametrach.

Donald Knuth

Czym właściwie jest TeX?

• TeX jest profesjonalnym narzędziem służącym doskładania tekstów, ze szczególnym uwzględnieniemmatematyki i tekstów naukowych.

• Został stworzony na potrzeby tych, którym zależy naestetycznym, jednolitym i profesjonalnym wyglądzieważnych dokumentów.

• Nazwa TeX pochodzi od greckiego TEXVN - “sztuka”.• Projektując publikację wydajemy polecenia, a następnie

traktujemy powstały tekst programem TeX. Programwymaga ścisłego formułowania naszych życzeń,pozwalając jednocześnie na obiektowe podejście dozagadnienia – definiujemy obiekty takie jak akapity, tytuły,listy, skorowidze, spisy itp. i określamy sposoby składutych obiektów: marginesy, czcionkę, odstępy itp.

LaTeX

• LATEX został napisany jako rozszerzenie TeX-a.

• LATEX jest proceduralnym językiem znaczników i posiadazestaw instrukcji (poleceń, makrodefinicji, makr)umożliwiający bardziej przystępny niż w przypadku TeX-askład tekstu.

• Do formatowania dokumentu LATEX wykorzystuje TeX-a,przekształcając własne instrukcje do postaci TeX-a.

• Pierwsza wersję LATEX-a opracował Leslie Lamport.

LaTeX

• LATEX został napisany jako rozszerzenie TeX-a.• LATEX jest proceduralnym językiem znaczników i posiada

zestaw instrukcji (poleceń, makrodefinicji, makr)umożliwiający bardziej przystępny niż w przypadku TeX-askład tekstu.

• Do formatowania dokumentu LATEX wykorzystuje TeX-a,przekształcając własne instrukcje do postaci TeX-a.

• Pierwsza wersję LATEX-a opracował Leslie Lamport.

Organizacja pracy

• Napisz źródłowy document tekstowy w LATEX. Plik powinienmieć rozszerzenie .tex.

• Przekształć go w plik typu .pdf, czyli w portabledocument format plik.

• Pokaż wynikowy plik .pdf przy pomocy dowolnejprzeglądarki pdf.

• Wydrukuj plik pdf, jeśli jest taka potrzeba.

Unix/Linux

$ pdflatex .tex

Pliki pomocnicze

• LATEX używa wielu plików pomocniczych, abyprzechowywać dodatkowe informacje.

• Pliki pomocnicze mogą być również tworzone przezzewnętrzne programy.

• Jeśli plik pomocniczy ulega zmianie, to LATEX możenieprawidłowo interpretować tekst źródłowy (np. numeryrysunków, numery tabel, itp).

• Jeśli się tak stanie, ponownie wykonaj poleceniepdflatex na pliku źródłowym. Pamiętaj, że zazwyczajlatex informuje o takiej sytuacji za pomocą ostrzeżenia.

Unix/Linux

$ p d f l a t e x Latex01 . tex. . . LaTeX Warning : Label ( s ) may have changed .Rerun to get cross−re ferences r i g h t .

Każdy dokument składany w LATEX złożony jest z dwóch części:preambuły oraz części głównej.

Preambuła

• Rozpoczyna się poleceniem\documentclass[opcje]{klasa} określając typtworzonego dokumentu.

• Zawiera wszelkie definicje poleceń i wyglądu całościnaszego dokumentu. Tu będziemy definiować m.in. wjakim języku będziemy pisać, jakiej czcionki użyć, jakiedodatkowe polecenia dołączyć.

Część główna dokumentu

Zaczyna się od polecenia \begin{document}, a kończy\end{document}. Po niej tekst jest ignorowany.

Typowy plik zawierający kod w LATEX

Program w LATEX

\ documentclass [ a4paper ,11 p t ] { a r t i c l e }% Zastosu j pak ie t mathptmx .\ usepackage { mathptmx }\ author {B . Wozna−Szczesniak }\ t i t l e { Wprowadzenie do \ LaTeX }\ date { \ today }\ begin { document } % Zaczynamy

\ m a k e t i t l e\ sec t ion { Wprowadzenie }

S t a r t\ sec t i on { Uwagi ko \ ’ { n } cowe }

Koniec\ end { document }

Klasy dokumentów

• Każdy dokument w LATEX napisany jest przy zastosowaniupewnej klasy dokumentu.

\documentclass{}• Każda klasa zawiera ogólne reguły składania danego

dokumentu.• Plik klasy ma rozszerzenie .cls• Przykładowe klasy standardowe:

• article - artykuły, krótkie opracowania ...• book - książka• report - dłuższe opracowania, dysertacje magisterskie i

doktorskie ...• letter - list• beamer - prezentacja

Klasy dokumentów - typowe opcje

• 10pt, 11pt, 12pt – Ustalenie stopnia pisma dla tekstuzasadniczego dokumentu. Domyślną wartością jest 10punktów

• oneside, twoside – Druk na jednej lub na dwóch stronachkartki papieru. W klasach article i report domyślną opcjąjest oneside, natomiast w klasie book - twoside.

• onecolumn, twocolumn – Skład jedno- lub dwułamowy(dwukolumnowy)

• a4paper, letterpaper – Ustalenie wymiarów papieru.Wartością domyślną jest letterpaper. Inne dopuszczalnewartości to: a5paper, b5paper, executivepaper ilegalpaper.

Pakiety

• Pakiety rozszerzają możliwości LATEX-a. Sam LATEX nie mana przykład instrukcji do dołączania grafiki, kolorowaniatekstu, łamania dużych tabel, itp.

• Dołącza się je poleceniem:\usepackage[opcje]{pakiet}

gdzie pakiet oznacza nazwę pakietu, a opcje - listęrozdzielonych przecinkami opcji.

Przykładowe pakiety

• \usepackage{amsmath} - ułatwia formatowanie formuł.• \usepackage{amssymb} - zawiera liczne symbole

wykorzystywane w składzie matematycznym.• \usepackage{fancyhdr} - umożliwia definiowanie własnych

nagłówków i stopek stron.• \usepackage{graphicx} - wspiera umieszczanie grafik w

dokumencie.

LATEX: \usepackage

LATEX: zastosowanie polecenia

\ usepackage { mathptmx }

• Pakiet mathptmx ustawia domyślny font dokumentu naTimes Roman.

• Font ten jest bardzo “zwięzły” i można zaoszczędzić dziękiniemu wiele cennych stron.

LATEX: Kodowanie znaków


\ usepackage [ T 1 ] { fontenc }\ usepackage [ u t f 8 ] { inputenc }

• Pakiet inputenc odpowiada za kodowanie znaków w plikuwejściowym. Parametr utf8 oznacza, że nasz plik źródłowyzapisany jest w stronie kodowej utf8.

• Pakiet fontenc odpowiada za kodowanie znaków w plikuwynikowym (.pdf, .ps).

LATEX: Przykład


Patrz: {./lab/cw5.tex}

LATEX: \author, \title, and \date


\ author {B . Wozna−Szczesniak }\ t i t l e { Wprowadzenie do \ LaTeX }\ date { \ today }


\ author { Donald E. Knuth \ and B. Wozna−Szczesniak }


\ author { Donald E. Knuth \ thanks { Dziekujeza uwage ! } }

LATEX: Środowisko abstract


\ begin { abs t r ac t }Ten dokument wprowadzi c ie w swia t \ LaTeX−a .\ end { abs t rac t }

• Środowisko abstrakt służy do formatowania streszczeń.

Spacje, komentarze, akapity

• Odstępy (spacje), znaki tabulacji i pojedynczy znakprzejścia do nowej linii są traktowane jako spacja.

• Wiele znaków spacji jest traktowane jako jedna spacja.• Pusta linia rozpoczyna nowy akapit.• Znak % to znak komentarza - znaki występujące po nim w

danej linii są ignorowane.

Spacje, komentarze, akapity

Wejście

To j e s t pierwsze zdanie wpierwszym akap ic ie .

To j e s t drug ie zdaniew drugim akap ic ie .A to j e s t %komentarz .

A to j e s t wlasciwy drug i%akap i takap i t . To j e s t drug iezdanie w tym akap ic ie . \ \To j e s t t r z e c i akap i t : )He heee he . . . . .

Wyjście

To jest pierwsze zdanie wpierwszym akapicie. To jestdrugie zdanie w drugimakapicie. A to jestA to jest wlasciwy drugi akapit.To jest drugie zdanie w tymakapicie.To jest trzeci akapit :) He heeehe .....

Hierarchia dokumentu

• part• chapter• section• subsection• subsubsection• paragraph• subparagraph

Hierarchia dokumentu

Sposoby użycia

\ chapter { Odstepy miedzy wierszami i i n t e r l i n i e }\ sec t i on { Automatyczne odstepy }

Sposoby użycia

\ chapter ∗ { Odstepy miedzy wierszami i i n t e r l i n i e }\ sec t i on ∗ { Automatyczne odstepy }

Sposoby użycia

\ chapter [ Odstepy ] { Odstepy miedzy wierszami i i n t e r l i n i e }\ sec t i on [ Odstepy ] { Automatyczne odstepy }

Hierarchia dokumentu - Przykład



LATEX: \usepackage{polski}

LATEX: Aby rozdziały były po polsku.

\ usepackage { p o l s k i }

• Pakiet polski odpowiada za spolszczenie nazw rozdziałów,spolszczenie dat, zapewnienie poprawnego łamaniawyrazów języka polskiego, itp.

• Pełna dokumentacja pakietu:ftp://ftp.gust.org.pl/TeX/macros/latex/contrib/polski/polski.pdf



ftp://ftp.gust.org.pl/TeX/macros/latex/contrib/polski/polski.pdfftp://ftp.gust.org.pl/TeX/macros/latex/contrib/polski/polski.pdf

Organizacja dokumentu

Dokładne omówienie organizacji dokumentu znajduje się wksiążce:

Robert Chwałowski. Typografia typowej książki. ISBN:83-7197-545-7. Format: B5, stron: 112. Helion, 2001.

• Karty tytułowe:• Karty tytułowe mogą zawierać cztery strony (tzw. czwórka

tytułowa) lub dwie strony (tzw. dwójka tytułowa).• W skład czwórki tytułowej wchodzą: strona przedtytułowa,

strona przytytułowa, strona tytułowa i strona redakcyjna.• W skład dwójki tytułowej wchodzą: strona tytułowa i strona

redakcyjna.• Materiały wprowadzające:

• Uwagi wstępne• Przedmowy• Dedykacje, itp.

Organizacja dokumentu

• Tekst główny• Karty końcowe:

• Indeks,• Posłowie,• Bibliografia,• Podziękowania,....

Organizacja dokumentu - przykład

\ documentclass [12 pt , a4paper ] { book }\ begin { document }\ f r o n t m a t t e r\ m a k e t i t l e\ t ab l eo f con ten t s\ mainmatter. . .\ chapter { Pojedyncza spacja pomiedzy zdaniami }\ chapter { Cudzyslowy }. . .\ backmatter\ appendix\ chapter ∗ { Acknowledgement }\ addcon ten ts l ine { toc } { chapter } { \ bibname }\ b i b l i og ra phy { db }\ end { document }

Organizacja dokumentu - przykład



Zarządzanie dużymi dokumentami

% \ inc ludeon l y moze byc t y l k o w preambule\ i nc ludeon l y { Abs t rac t . tex , MainResults . tex }

\ begin { document }% \ inc lude mozna stosowac w dokumencie glownym\ inc lude { Abs t rac t . tex }\ i nc lude { I n t r o d u c t i o n . tex }\ i nc lude { Nota t ion . tex }\ i nc lude { MainResults . tex }\ i nc lude { Conclusion . tex }\ end { document }

Etykiety i wzajemne odwołania

Wejście

\ chapter { Wprowadzenie }Podsumowanie zna jdu je s ie w Rozdziale ~\ r e f { TheEnd } .\ chapter { Wnioski koncowe }\ l a b e l { TheEnd }

Wyjście

Rozdział 1 WprowadzeniePodsumowanie znajduje sie w Rozdziale 2.Rozdział 2 Wnioski koncowe

Etykiety i wzajemne odwołania

Wejście

\ chapter { Wprowadzenie }Podsumowanie zna jdu je s ie w Rozdziale ~\ r e f { TheEnd } .Wnioski koncowe zaczynaja s ie nas t r o n i e ~\ pageref { TheEnd }

\ chapter { Wnioski koncowe }\ l a b e l { TheEnd }

Wyjście

Rozdział 1 WprowadzeniePodsumowanie znajduje sie w Rozdziale 2. Wnioski koncowezaczynaja sie na stronie 3.Rozdział 2 Wnioski koncowe

LATEX: \usepackage{prettyref}

Przykład

. . .\ usepackage { p r e t t y r e f }. . .\ newref format { ch } { Rozdziale ~\ r e f { # 1 } }\ newref format { sec } { Podrozdzia le ~\ r e f { # 1 } }\ newref format { f i g } { Rysunku ~\ r e f { # 1 } }\ begin { document }\ chapter { Pojedyncza spacja pomiedzy zdaniami }

W \ p r e t t y r e f { ch : Main } piszemy o cudzyslowach

\ chapter { Cudzyslowy }\ l a b e l { ch : Main }\ end { document }

LATEX: \usepackage{prettyref}

LATEX: zastosowanie i wykonanie polecenia


Cytowania

• W LATEX styl bibliografii (literatury) oraz etykiet jest wysocekonfigurowalny.

• Etykiety mogą być postaci:• liczba:

w tekście występuje jako ’[]’, np [12].• nazwisko i rok:

w tekście występuje jako ’[, ]’,[Kowalski, 1999].

• ...

• wybór stylu bibliografii zależy od wielu czynników, np. wprzypadku wydawnictw seryjnych bezpośrednio narzucanyjest przez wydawce.

LATEX: Listy odwołań

Przykład

\ begin { document }\ m a k e t i t l e\ i nc lude { Abs t rac t . tex }\ c learpage\ t ab l eo f con ten t s\ l i s t o f f i g u r e s\ l i s t o f t a b l e s..\ end { document }

LATEX: zastosowanie i wykonanie polecenia


Latex - WoznaKnuth, który – zirytowany kiepskim wydrukiem swoich prac – postanowił opracowac...

Documents

Transcript of Latex - WoznaKnuth, który – zirytowany kiepskim wydrukiem swoich prac – postanowił opracowac...