8988

ZAMEK NA NIEBIEAGOWSKO-SULCISKI PARK KRAJOBRAZOWY

Wsercu ziemi lubuskiej, na przesmyku

pomidzy dwoma szmaragdowymi jeziorami

wznosi si redniowieczny zamek joannitw.

Zjego baszty rozciga si wspaniay widok

na agw iotaczajce miejscowo pejzae

agowsko-Sulciskiego Parku Krajobrazowego.

90 91

Brama Marchijska strzee miniaturowego starego miasta.

agowscy harcerze opiekuj si pooonym na Sokolej Grze nie-mieckim cmentarzem. Przed wojn agw by popularnym niemiec-kim uzdrowiskiem.

U stp zamku, na brzegu Jeziora Trzeniowskiego zachowa si fragment XIX-wiecznego parku. Pord drzew stoi samotna latarnia, przywodzca na myl Opowieci zNarnii C. S. Lewisa. Spod rozoy-stego buka dochodzi stukanie motka. Janusz Owsiany klczy przy duym kamieniu iwykuwa na nim swoje inicjay. Podpisuje rzeb, nad ktr pracowa podczas dobiegajcego koca pleneru malarsko-rzebiarskiego. Stojcy obok niej skalny odamek przysania czciowo wykuty na rzebie napis JESTEM. Zdrugiej strony szram wpiaskowcu spinaj elazne klamry. Kto dotkn tajemnicy bytu, ale zamkn pniej dostp do niej.

Duch historii Janusza Owsianego wagowie porusza duch historii, ktrego najpeniej wyraa odcinajca si zdecydowa-nie od bkitu nieba wiea zamku joannitw. Mnisi-rycerze zawitali do agowa za spraw brandenburskie-go margrabiego, ktry 9 grudnia 1347 r. przekaza im wzastaw dom agw zprzylegociami. Na przesmyku pomidzy Jeziorami agowskim (poudnie) iJeziorem Trzeniowskim (pnoc) wybudowali zamek iuczynili go siedzib swojej komandorii. Zajli si m.in. ochron tzw. Polackenstrasse, szlaku komunikacyjno-handlowego zMidzyrzecza do Frankfurtu. Wkociele ustp zamku zachoway si tablice nagrobne zXVI w. upamitniajce joannickiego komandora Andreasa von Schliebena ijego zmarego przedwczenie syna. Zachowaa si take wie gminna oukochanej onie komandora, ktrej duch bka si podobno po agowskim zamku.Wskutek sekularyzacji (odbierania Kocioowi majtku przez wadze wieckie) na pocztku XIX w. agowscy joannici utracili tutejsze dobra na rzecz Krlestwa Prus. Wpniejszym okresie zamek przeszed wrce branden-burskiej arystokracji ico jaki czas zmienia wacicieli. Dzisiaj na jego terenie znajduje si hotel, ana zacisznym dziedzicu urzdzono restauracj. Od maja do sierpnia odbywaj si tutaj koncerty wramach festiwalu Muzyka uJoannitw. Wpooonym ustp zamku amfiteatrze organizowane s na przeomie czerwca ilipca projekcje Lubuskiego Lata Filmowego festiwalu filmw zkrajw Europy rodkowej iWschodniej izarazem najstarszego polskiego festiwalu filmw fabularnych.

agowski wiadukt.

Gocie Restauracji Carskiej mog skorzysta znoclegu wzabytkowych wagonach.

Janusz Owsiany podpisuje rzeb.

Na zamkowym dziedzicu mieci si restauracja. .

Uczestnik pleneru malarsko-rzebiarskiego Jerzy Zagrobelny

9392

Ekipa Babskiej nurki, od lewej: Mateusz Wawrzyniak, Agnieszka Sowiso i Joanna Sowiso-Wawrzyniak.

Powyej: rosiczka okrgolistna. Obok: prezes

agowskiego Stowarzyszenia Turystyki Rowerowej i Pieszej

Henryk yskawa.

Sawomir Bk jest zapalonym fotografem przyrody i

autorem lenych fotoopowieci. Na zdjciu

jego autorstwa (poniej) bawi si borsuki.

Babska NurkaLatem agw to przede wszystkim jeziora. Do kpieli, eglugi, atakenurkowania. Jezioro Trzeniowskie jest bardzo gbokie, przejrzyste ibogate we flor ifaun, przede wszystkim ryby, m.in. pocie, szczupaki, okonie, liny iwgorze. Zdna jeziora wyrastaj dwie atrakcyjne dla petwonurkw, podwodne ciany: wapienna iwglowa. Poniej zamku, za samotn latarni mieci si baza Babskiej Nurki. Babskiej, poniewa stworzyy j trzy kobiety ijeden mczyzna. Dzisiaj proporcja jest inna trzy kobiety iczterech mczyzn, ale nazwa pozostaa. Poznanianki, siostry Joanna Sowiso-Wawrzyniak iAgnieszka Sowiso nurkuj od dziecka. Latem organizuj wagowie zejcia pod wod dla profesjonalistw iamato-rw. Nurkowanie odbywa si zarwno za dnia jak iwnocy na wytyczonych przez nurkw, podwodnych trasach. Babska Nurka jest do blisko zaznajomiona zlokalnymi szczupakami, ktre eruj zawsze wtym samym miejscu. Siostry artuj, e gdy schodz pod wod, to im si ryby kaniaj. Nurkowanie jest form szczeglnego odprenia, odpo-czynkiem dla ciaa iducha. Poza tym wzmaga apetyt. Nurkowie lubi si posila wznajdujcym si nieopodal Ogrodzie Smakw.

Widok zwiey Zzamkowej baszty mona podziwia wspania panora-m agowsko-Sulciskiego Parku Krajobrazowego. Ustp warowni, pomidzy dwoma rynnowymi jeziorami rozciga si agw. Teren parku krajobrazowego jest malowniczo pofadowany; niektre domy rozsiady si na stokach pagr-kw. Wcentrum miejscowoci zwracaj uwag dwie histo-ryczne bramy: ceglana tzw. Polska (XV w.) iszachulcowa tzw. Marchijska (XVI w). Midzy nimi przycupny zabytkowe, miniaturowe kamienice. Wschodniego kraca miejscowo-ci strzee wysmuky wiadukt zczerwonej cegy. agw by kiedy popularnym uzdrowiskiem idoprowadzono do niego kolej. Rozkad jazdy pocigw zosta uoony tak, eby miesz-kacy Berlina iFrankfurtu mogli tutaj wygodnie dojecha nawet na jeden dzie. Do II wojny wiatowej Lagow nalea do Rzeszy. Tutejsi harcerze opiekuj si przedwojennym nie-mieckim cmentarzem na usytuowanej wssiedztwie zamku joannitw Sokolej Grze.

Bujna przyroda Wok jezior rozpociera si las, wduej mierze bukowy. Buki chroni si tutaj na terenie dwch rezerwatw: Nad Jeziorem Trzeniowskim, pooonym po lewej stronie Jeziora Trzeniowskiego iBuczyny agowskiej, usytuowanej na p-noc od niego. Buki porastaj take wznoszc si nieco dalej gr Bukowiec najwysze wzniesienie ziemi lubuskiej (227 m n.p.m.). Po lewej stronie Jeziora agowskiego rezerwat Pawski ug chroni torfowiska zcharakterystyczn dla nich rolinno-ci. Spotkamy tutaj m.in. rosiczk okrgolistn iweniank pochwowat. Sawomir Bk spdza na onie natury duo czasu. Jest leniczym, apo godzinach fotografuje dzikie zwierzta. Zumiechem opowiada, jak pewnego razu obserwowa par krukw, ktre zpowodzeniem staray si rozsierdzi ora bieli-ka. Fotograf przyrody wagowsko-sulciskich lasach znalaz znakomite pole dziaania. yje tutaj wielu przedstawicieli lenej fauny, m.in. zimorodki, czarne bociany, borsuki, jelenie.

Wyprawa wok jezioraNiektrych dzikich mieszkacw lasu spotkamy podczas pieszych irowerowych wypraw. Twrca agowskiego Stowa-rzyszenia Turystyki Rowerowej iPieszej Henryk yskawa jest zapalonym rowerzyst. Jako nastolatek dosta od ojca rower Merkury ipokonywa na nim codziennie tras 92 km zGo-rzowa Wielkopolskiego do Kostrzyna nad Odr izpowrotem. WKostrzynie babcia szczodrze wynagradzaa wnukowi trudy wyprawy. Dzisiaj Henryk yskawa wytycza nowe trasy wokolicach agowa iorganizuje piesze irowerowe rajdy. Propozycji jest sporo, wybra si mona na wycieczk np. wok jezior: agowskiego iTrzeniowskiego, na gr Buko-wiec, wok rezerwatu Pawski ug czy te do innych jezior Pojezierza agowskiego. [Uwaga! Pnocna cz agowsko--Sulciskiego Parku Krajobrazowego znajduje si wstrefie ochronnej poligonu wojskowego patrz informacja wramce.]

Jezioro Trzeniowskie. Wenianka pochwowata.

Na Jeziorze Trzeniowskim rosn malinowe nenufary.

94

Aa Trofimenkowa-Herrmann. Uczestnik pleneru agowskiego Stanisaw Mazu.

Galeria sztuki wpastorwceTake dla Jerzego Ludwikowskiego ziemia lubuska staa si ojczy-zn zwyboru. Wychowa si wWarszawie, apniej wiele lat spdzi wBelgii, gdzie prowadzi galeri sztuki. Pewnego dnia, podrujc ze swoim belgijskim psem Frankiem do Poznania na wystaw sztuki wschodniej (pochodzcej zbloku wczesnych pastw komunistycznych) zatrzyma si wagowie. Wpewnej chwili Franek znikn ipomimo wielogodzinnych poszukiwa nie udao si go odnale. Zdesperowany waciciel skontaktowa si zTVP Pozna. Wrezultacie, po trzech tygodniach, ju wBelgii, otrzyma telefon zinformacj oodnalezieniu Franka. Znalazc okaza si leniczy zssiadujcej zagowem miejscowoci Porza-do. To on pokaza Jerzemu Ludwikowskiemu star pastorwk wssiedztwie szachulcowego kocioa. By pocztek lat 90. iwskle-pach brakowao materiaw potrzebnych do wiernego odrestauro-wania budynku. Jerzy Ludwikowski pokona 40 000 km jedc po kad rubk ilistewk do Brukseli. Bdc konserwatorem zabyt-kw wszystko robi sam. Tak powstaa zagroda agroartystyczna Frankwka galeria sztuki izarazem wysmakowany pensjonat dla odwiedzajcych te okolice turystw.

Uczestnik pleneru agowskiego Telemach Pilitsidis.

Artyci ceni malownicze widoki agowa.Szachulcowy kociek w Porzadle.

Katarzyna i Mirosaw Kochascy. Drzwi do jeziora w Ogrodzie Smakw.

Twrca Frankwki Jerzy Ludwikowski.

Zagroda Agroartystyczna Frankwka.

INFORMACJE

PRZEWODNICY/INFORMACJE

Punkt Informacji Turystycznej, ul. Kociuszki, tel. 68 341 20 62 (od czerwca do wrzenia), 68 341 21 86 (sekretariat Urzdu Gminy agw), 500 785 227)

agowsko-Sulciski Park Krajobrazowy, Zawisze, 68 381 21 99, www.zpkwl.plt

Fundacja agowski Dom Artysty, tel. 541 946 614, www.plener-lagow.pl

agowskie Stowarzyszenie Turystyki Rowerowej iPieszej, tel. 600 295 583, www.lagow.pl/stowarzyszenie-turystyki

GASTRONOMIA / NOCLEGI

Zamek Joannitw ul. Kociuszki 3, 66-220 agw, 68 341 20 10 Ogrd Smakw, ul. Zamkowa 2, 66-220 agw, tel. 604 423 295,

604 423 295, www.ogrodsmakow-lagow.pl Frankwka. Zagroda Agroartystyczna, Porzado 22,

tel. 68 341 12 39, 601 762 504, www.frankowka.travel.pl Ranczo uZapotocznego ul. agwek 49, 66-220 agw,

tel. 607 661 323, 605 607 342, www.ranchouzapotocznego.pl, www.stoczek1929.pl

Drzwi do jeziora Miejsce to powstao zpoczenia zainteresowa Kata-rzyny iMirosawa Kochaskich. J fascynuj ogrody, jego praca wdrewnie. Wsplnie zaprojektowali iwykonali niezwyke bistro nad brzegiem Jeziora Trzeniowskiego. Siedzcych na dziedzicu, pord piknie utrzymanych kwiatw goci oddziela od jeziora naturalny murek zliliowej tawuy. Na poronitym traw brzegu stoj drewniane leaki wsam raz na popoudniow drzemk wtowarzystwie lubicych to miejsce kaczek icharakterystycznych dla Jeziora Trzeniowskigo malinowych nenufarw. Nad szopk piwn rozpociera konary dua lipa. Zdziedzica otwieraj si na jezioro stare, drewniane drzwi. Miro-saw Kochaski zobaczy kiedy podobne drzwi wkore-askim filmie Wiosna, lato, jesie, zima iwiosna ipostanowi przenie ten pomys do Ogrodu Sma-kw. Uderza swobodna, rodzinna atmosfera tego miejsca, wktrym goci obsuguj dzieci iprzyjaciele gospodarzy. Pastwo Kochascy mieszkaj wagowie od 22 lat.

MUZEA/ATRAKCJE TURYSTYCZNE

Zamek Joannitw, ul. Kociuszki 3, 66-220 agw, 68 341 20 10 (turyci mog wej na wie zamku)

Baza nurkowa Zamek wagowie (Babska Nurka), agw, midzy Jeziorem agowskim aTrzeniowskim, dojcie od ul. Kociuszki oraz Zamkowej, tel. 504 700 653 (Joanna Sowiso-Wawrzyniak), 500 254 566 (Agnieszka Sowiso)

Fotoopowieci Sawomira Bka, mona oglda na stronie: www.slawekbak.pl

UWAGA!!! Caa pnocna cz agowsko-Sulciskiego Parku Krajobrazowego znajduje si wstrefie ochronnej poligonu wojskowego. Poruszanie si jest tu ograniczone iodbywa si na zasadach ustalonych przez Komendanta Jednostki wWdrzynie, po uzyskaniu odpowiedniego zezwolenia. Tel. do oficera dyurnego: 95 755 46 44.

Tekst: W. Suchorska, zdjcia: K. Sierszeska (16), T. Gawakiewicz (11), J. Ludwikowski (1), Shutterstock (2)

agowskie pleneryJerzy Ludwikowski odwiedzi prawdopodobnie wernisa agowskiego pleneru malarsko-rzebiarskiego. Malarze upodobali sobie agw. Pierwszy Oglnopolski Plener Malarski odby si tutaj w1948 r. Zczasem agowianie przywykli do powracajcych kadego lata artystw, ktrzy rozstawiali swoje sztalugi po caej okolicy. Kiedy urodzona wRosji Aa Trofimenkova-Herrmann zamieszkaa wagowie, plenery ju si nie odbyway. Urzeczona wiatem odbijajcym si od jeziornych tafli zaprosia ponownie do agowa malarzy, awkolejnych latach take rzebiarzy. Dla Juliusza Woniaka przyjazd tutaj jest podr sentymentaln. Wrci do agowa po kilkunasto-letniej przerwie. Ceni sobie ducha pleneru twrczego spotkania zczowiekiem inatur. Podczas wytonej pracy, wsplnych posikw irozmw osztuce uczestnicy zywaj si zsob, tworzc niejako rodzin. Mieszkacy ituryci podchodz czasem do artystw iwywizuj si mie rozmowy. Pani Aa auje, e niektrzy modzi twrcy nie rozumiej tego, czym jest plener. Przyjedaj na 2 dni ipdz dalej. Nie zdaj sobie sprawy, jak wiele ich omija.