KWESTIONARIUSZ POTRZEB PODRĘCZNIK - Strona główna Potrzeb... · Na przykład teoria potrzeb...

KWESTIONARIUSZ POTRZEB

PODRĘCZNIK

Katarzyna Ludka

Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego

Pod kierunkiem naukowym

dr. Michała Chruszczewskiego,

Warszawa, 2007

2

SPIS TREŚCI

Wstęp ....................................................................................................................................................... 5

Wstęp ....................................................................................................................................................... 5

1. Podstawy teoretyczne .................................................................................................................. 7

2. Próby badanych - charakterystyka .............................................................................................. 11

3. Etapy tworzenia narzędzia.......................................................................................................... 13

3.1 Generowanie pozycji ............................................................................................................ 13 3.2 Badanie trafności treściowej - ocena sędziów kompetentnych ................................................ 13 3.3 Ocena rzetelności ................................................................................................................. 14

4. Opis kwestionariusza .................................................................................................................. 15

5. Własności psychometryczne kwestionariusza ............................................................................. 16

5.1. Korelacje pozycji ze skalą ..................................................................................................... 16 5.2. Rzetelność i rozkłady wyników: podskale i wynik ogólny ..................................................... 19 5.3. Interkorelacje podskal .......................................................................................................... 20 5.4. Trafność teoretyczna –badanie różnic międzygrupowych: ..................................................... 23 5.5. Trafność teoretyczna - aspekt zbieżny .................................................................................. 28 5.6 Trafność teoretyczna - analiza struktury wewnętrznej testu ................................................... 30 5.7. Trafność teoretyczna - analiza czynnikowa ........................................................................... 32

6. Normy ....................................................................................................................................... 36

7. Obliczanie i interpretacja wyników ............................................................................................ 36

8. Stosowanie i przeznaczenie kwestionariusza ............................................................................... 38

Bibliografia ............................................................................................................................................. 39

ZAŁĄCZNIKI ......................................................................................................................................... 40

Załącznik A – Tabele norm ......................................................................................................... 40 Załącznik B – Kwestionariusz Potrzeb ........................................................................................ 43 Załącznik C – Klucze odpowiedzi ............................................................................................... 46 Załącznik D – Tabela ładunków czynnikowych .......................................................................... 47

3

SPIS TABEL:

Tabela 1 - Struktura wykształcenia Grupy A. ........................................................................................... 11

Tabela 2 – Struktura wykształcenia Grupy B. ........................................................................................... 11

Tabela 3 – Korelacje pozycji z własną skalą w ramach obu kategorii ......................................................... 16

Tabela 4 – Rozkłady wyników oraz rzetelność skal................................................................................... 19

Tabela 5 - Korelacje podskal wymiaru SFERA ŻYCIA z wynikiem sumarycznym dla wszystkich obserwacji. ............................................................................................................................................................... 20

Tabela 6 -Korelacje podskal wymiaru SFERA ŻYCIA ze skorygowanym wynikiem sumarycznym ............ 21

Tabela 7 - Korelacje podskal wymiaru PIĘTRO POTRZEB ze skorygowanym wynikiem sumarycznym, z wyłączeniem pozycji należących do skali Związek ................................................................................... 21

Tabela 8 - Korelacje podskal wymiaru PIĘTRO POTRZEB z wynikiem skorygowanym, z wyłączeniem obserwacji niepełnych. ............................................................................................................................ 22

Tabela 8 - Korelacje podskal wymairu SFERA ŻYCIA zpodskalami wymiaru PIĘTRO POTRZEB ............. 23

Tabela 9- Badanie różnic pomiędzy kobietami i mężczyznami dla wymiaru SFERA ŻYCIA (N=77). .......... 24

Tabela 10 - Badanie różnic pomiędzy kobietami i mężczyznami dla wymiaru PIĘTRO POTRZEB (N=77). 24

Tabela 11 - Badanie różnic pomiędzy osobami zatrudnionymi na stałe i tymczasowo dla wymiaru SFERA ŻYCIA (N=77). ........................................................................................................................................ 25

Tabela 12 - Badanie różnic pomiędzy osobami zatrudnionymi na stałe i tymczasowo dla wymiaru PIĘTRO POTRZEB (N=77). ................................................................................................................................... 25

Tabela 13 - Badanie różnic pomiędzy osobami w różnym wieku dla wymiaru SFERA ŻYCIA (N=77). ....... 26

Tabela 14 - Badanie różnic pomiędzy osobami w różnym wieku dla wymiaru PIĘTRO POTRZEB (N=77). 26

Tabela 15 - Badanie różnic pomiędzy osobami posiadającymi partnera i nieposiadającymi partnera dla wymiaru SFERA ŻYCIA (N=102). ............................................................................................................ 27

Tabela 16 - Badanie różnic pomiędzy osobami posiadającymi partnera i nieposiadającymi partnera dla wymiaru PIĘTRO POTRZEB (N=102). .................................................................................................... 28

Tabela 17 – Korelacje skal oraz wyniku ogólnego z wynikiem Kwestionariusza SWLS .............................. 28

Tabela 18 – Badanie różnic w wynikach wymiaru SFERA ŻYCIA dla wyników testu SWLS. ..................... 30

Tabela 19 – Badanie różnic w wynikach wymiaru PIĘTRO POTRZEB dla wyników testu SWLS. ............. 30

Tabela 20 – Współczynniki korelacji między poszczególnymi podskalami a wynikiem ogólnym Kwestionariusza Potrzeb. ........................................................................................................................ 30

Tabela 21 – Korelacje skali „Związek i Relacje z Partnerem” z podskalami pozostałych wymiarów. ........... 31

4

Tabela 22 – Półprzedziały ufności w jednostkach wyniku surowego dla prawdopodobieństwa 85% i 95%. 37

Tabela 23 – Normy stenowe Kwestionariusza Potrzeb – wymiar SFERA ŻYCIA ....................................... 40

Tabela 24 – Normy stenowe Kwestionariusza Potrzeb – wymiar PIĘTRO POTRZEB ................................ 41

Tabela 25 – Normy stenowe Kwestionariusza Potrzeb – skala „Związek i Relacje z Partnerem” ................. 42

5

Wstęp

Kwestionariusz Potrzeb jest narzędziem pozwalającym zmierzyć poziom spełnienia potrzeb człowieka w

kontekście teorii Abrahama Maslowa – wymiar i podskale Potrzeb. Pozwala również zmierzyć poziom

spełnienia różnych potrzeb w obrębie czterech sfer z życia człowieka: „Praca”, „Relacje społeczne i

Rodzinne”, „Osobowość i Ja”, „Czas wolny i Hobby” – wymiar i podskale Sfer Życia. Dodatkowo

kwestionariusz bada także spełnienie potrzeb człowieka w ramach trzeciej, utworzonej w wyniku badań

empirycznych Skali – Związek i Relacje z Partnerem.

Pytania dotyczące potrzeb zostały utworzone w oparciu o teorię Piramidy Potrzeb Abrahama Maslowa, jak

również w oparciu o różne podejścia i teorie psychologii szczęścia. Teorie te są bardzo różnorodne, a każda z

nich odnosi się do nieco innej sfery życia człowieka. Na przykład teoria potrzeb Veenhovena zakłada, że

dobrostan psychiczny wynika wprost z poziomu dochodów, bowiem pieniądz pozwala zaspokoić większość

potrzeb. Z kolei to, czego nie tłumaczy teoria Veenhovena (Czapiński, 2005), uzupełnia teoria przepływów

M.Csikszentmihalyia lub pozostałe. Streszczenie zastosowanych teorii szczęścia umieszczony został w

punkcie 1 podręcznika.

Wprowadzenie do kwestionariusza podziału na sfery życia człowieka, wynikało z badań empirycznych

wskazujących na korelacje pomiędzy np. posiadaniem partnera, określonej pozycji społecznej, itd. a

zadowoleniem z życia, które ostatecznie posłużyło za miernik trafności teoretycznej. Według tego podejścia,

poczucie szczęścia jest również pochodną spełnienia potrzeb. Przegląd literatury oraz badań dotyczących

poczucia szczęścia również zaprezentowany został w punkcie 1 podręcznika.

Charakterystyka skal

Niemal wszystkie podskale charakteryzują się akceptowalną rzetelnością, z wyjątkiem niektórych podskal

wymiaru POTRZEBA. Rzetelności podskal wymiaru SFERA ŻYCIA wynosiły pomiędzy 0,733 a 0,812. Z tej

kategorii został wyodrębniony osobny wymiar – skala Związek i Relacje z Partnerem, której rzetelność

wynosi 0,861. Podskale wymiaru POTRZEBA osiągnęły niższą rzetelność – pomiędzy 0,551 a 0,806.

Rzetelność na poziomie całości jest wysoka i wynosi 0,843.

Trafność narzędzia badano na kilka sposobów: pod kątem trafności teoretycznej i kryterialnej, jednak dają

one niejednoznaczne wyniki. W szczególności aspekt zbieżny trafności teoretycznej nie znalazł

potwierdzenia w wynikach badań. W badaniu trafności zastosowano:

� metodą sędziów kompetentnych (trafność treściowa)

6

� metodę analizy czynnikowej,

� analizę struktury wewnętrznej testu,

� aspekt zbieżny trafności teoretycznej, czyli badanie trafności kryterialnej poprzez wykorzystanie i

korelację z wynikami SWLS (Juczyński, 2001)

Wszystkie szczegóły dotyczące badania trafności znajdują się częściach 5.4.- 5.7. niniejszego podręcznika.

Badania przeprowadzono na próbie 102 osób, częściowo studentów, częściowo osób starszych, już po

studiach. Jednocześnie z próby wyodrębniono 77 osób, które zaznaczyły odpowiedzi we wszystkich

pozycjach kwestionariusza. Grupa ta była podstawą normalizacji i obliczania własności psychometrycznych.

Pozostałe osoby (w liczbie 25) to osoby nieposiadające partnera, których wyniki nie mogły być brane pod

uwagę przy wyliczaniu własności psychometrycznych ze względu na brak odpowiedzi w skali Związek.

Badanych można było także podzielić na osoby mające zatrudnienie stałe i tymczasowe. Szczegóły dotyczące

próby opisane zostały w punkcie 2 podręcznika.

7

1. Podstawy teoretyczne

Zgodnie z badaniami empirycznymi (Czapiński, 2005) istnieje szereg czynników demograficznych

związanych z poczuciem szczęścia. Wiek, wykształcenie, klasa społeczna, relacje społeczne, posiadanie

partnera, a także w niewielkim stopniu dochód, wpływają na subiektywne poczucie szczęścia. Zatem samo

szczęście, czy też zadowolenie z życia, można rozpatrywać w kategorii spełnienia określonych potrzeb, w

określonym stopniu. Jak wynika z teorii Abrahama Maslowa (Maslow,1943) potrzeby dzielą się na pięć

kategorii w pięciu piętrach, które spełnia się stopniowo i kolejno. W podobny sposób można spróbować

uszeregować także wskaźniki demograficzne, bowiem o ile dochód zaspakaja głównie potrzeby pierwszych

trzech lub czterech pięter, o tyle wykształcenie lub praca w zawodzie i satysfakcja z osiągnięć, są już pewną

formą samorealizacji.

Niniejszy kwestionariusz powstał także w celu zmierzenia potrzeb w różnych sferach życia, Sfery

wyróżnione w ramach kwestionariusza pokrywają się w dużej mierze z obszarami wyszczególnionymi

empirycznie jako wskaźniki demograficzne związane z poczuciem szczęścia, co sprawia, iż można posłużyć

się uniwersalnym kwestionariuszem SWLS jako wyznacznikiem trafności kryterialnej Kwestionariusza

Potrzeb. Podstawy empiryczne leżące u podstaw konstrukcji Kwestionariusza Potrzeb opisane zostały po

krótce poniżej (wszystkie na podstawie: Czapiński, 2005).

� Ja i osobowość. Przeprowadzono badania nad wpływem cech i kompetencji osobistych pod kątem ich

wpływu na poczucie zadowolenia z życia, wykazując istnienie korelacji pomiędzy tymi dwoma

czynnikami.

� Praca. Występuje korzystny wpływ zatrudnienia na szczęście, co zostało wykazane w badaniach nad

bezrobotnym i emerytami. Uogólniony wynik korelacji w metaanalizie przeprowadzonej przez

Haringa, Okun i Stock (1984) wyniósł dla tego czynnika 0,18. Należy także pamiętać, że czynnik praca

ma także znaczenie ze względu na dochód oraz samorealizację, a także skorelowany jest z

wykształceniem.

� Czas wolny. W sondażu, który objął 8622 osoby w 10 krajach europejskich, zadowolenie z życia we

wszystkich krajach wykazywało wyższą korelację z aktywności poza pracą, niż z samej pracy.

Przeciętny wynik wynosił 0,68.

� Relacje społeczne. Jak wynika z badań, (Czapiński i Panek, 2004) relacje społeczne są jednym z

najważniejszych korelatów poczucia szczęścia: ludzie mili i uśmiechnięci są bardziej akceptowani przez

8

otoczenie, zaś ta akceptacja prowadzi do większego poczucia zadowolenia z życia. Dobre relacje z

ludźmi moga sprzyjać poczuciu szczęścia.

� Związek z partnerem. Stwierdzono (Glenn i Weaver, 1979), że małżeństwo jest jednym z

najsilniejszych korelatów szczęścia i dobrostanu psychicznego. Osoby pozostające w związku są

przeciętnie szczęśliwsze, i odznaczają się lepszym zdrowiem psychicznym i fizycznym, niż osoby

samotne, owdowiałe lub żyjące w separacji. Badania Haring i Hidore,1985, będących metaanalizą 58

badań amerykańskich wykazano korelację 0,14 pomiędzy związkiem a dobrostanem psychicznym.

Drugą podstawą do budowy Kwestionariusza Potrzeb,

jak już wspomniano, była piramida potrzeb Abrahama

Maslowa zakłada istnienie następujących potrzeb

ustrukturalizowanych i zhierarchizowanych w

następującej kolejności: potrzeby fizjologiczne,

bezpieczeństwa, afiliacji, szacunku i samorealizacji.

Schemat piramidy przedstawia rysunek obok. Zgodnie

z teorią Abrahama Maslowa, człowiek osiąga kolejne

piętra piramidy tylko zaspokoiwszy wcześniejsze

szczeble. Dlatego spełnienie potrzeby afiliacji, można

osiągnąć tylko po spełnieniu potrzeb bezpieczeństwa,

które można osiągnąć tylko zaspokoiwszy potrzeby

fizjologiczne, itd. Bardzo istotnym elementem teorii Maslowa jest założenie, że człowiek dąży do

samorealizacji (samoaktualizacji) zatem dąży do zaspokojenia wszystkich pięter piramidy (Maslow, 1943), a

pojawienie się wyższej potrzeby, przeważa nad potrzebą niższą i determinuje jej system motywacji.

Trzecim elementem, który posłużył do budowy kwestionariusza były fragmenty różnych teorii szczęścia,

dzięki którym można połączyć Teorię Maslowa z empirycznymi wynikami determinantów poczucia

zadowolenia. Teorie szczęścia opisują bowiem również elementy motywacji jednostki i jej wpływ na ogólne

poczucie zadowolenia z życia. Poniżej zaprezentowano krótki przegląd ważniejszych teorii dotyczących

poczucia szczęścia (opracowanie poniższych punktów na podstawie: Czapiński, 2005)).

� Teoria potrzeb Veenhovena. Założeniem tej teorii jest podejście „im więcej, tym lepiej”, zatem stan

pełnego zaspokojenia potrzeb jest stanem pełnego szczęścia, a nawet, iż szczęście jest funkcją

zaspakajania potrzeb. Zgodnie z tą teorią dobrostan psychiczny zależy od bezwzględnego poziomu

dochodów. Pieniądze zaspakajają większość potrzeb, jednak głównie podstawowych, takich jak

mieszkanie, jedzenie, ubranie. Zgodnie z teorią A.Maslowa, piramida potrzeb człowieka wymaga

Rys. 1, Piramida potrzeb A. Maslowa

źródło: wikipedia.org.pl

Rys. 1, Piramida potrzeb A. Maslowa

źródło: wikipedia.org.pl

9

spełnienia także potrzeb wyższego rzędu, których jednak pieniądze nie są w stanie tak po prostu

zapewnić. Co ciekawe, badania wykazują, że wzrost gospodarczy i wyższe dochody powodują

negatywne skutki, mogące nawet przewyższać poczucie dobrostanu. Do takich skutków należy

zaburzenie relacji interpersonalnych (samotność, utrata zaufania, rozwody), zaburzeń afektywnych,

oraz patologii (narkomania, alkoholizm).

� Teorie kontekstowe – Teorie Porównań. W odniesieniu do teorii potrzeb, Easterlin (1995) zasugerował,

że pieniądze mogą być źródłem szczęścia, jeśli nasze indywidualne dochody rosną szybciej niż dochody

sąsiadów i szybciej niż w przeszłości (Czapiński 2005). Jest to jedna z teorii kontekstowych. Do

zwolenników tej teorii należą Michalos, Inglehart, Schwartz i Strack, choć różnią się oni między sobą,

co do detali. Michalos wyróżnił następujące kryteria oceny: 1) aspiracje, 2) inni ludzie, 3) własna

przeszłość, 4) oczekiwania, 5) na co zasługuję. Zaś Czapiński podkreśla, iż zasadniczym kryterium są

aspiracje, podobnie jak Inglehart. W zakresie teorii porównań mieści się również model ewaluatywny

N.Schwartza i F.Stracka. Stawiają oni tezę, która potwierdza się również empirycznie, iż w odpowiedzi

na pytania o szczęście człowiek poszukuje odpowiedzi w aktualnym nastroju oraz w świadomych

ocenach. Aktualny nastrój dominuje w odpowiedzi na pytania generalne. Świadome oceny nastroju, w

odniesieniu do pytań bardziej szczegółowych.

� Teoria adaptacji – teoria zakresu częstości A. Perducciego. Teoria zakresu częstości opiera się na

założeniu, że wydarzenia umiarkowanie pozytywne zdarzają się częściej niż umiarkowanie negatywne,

bardzo negatywne lub skrajnie pozytywne (wykres częstości lewoskośny). Jednocześnie zdarzenia

skrajnie negatywne przeważają nad skrajnie pozytywnymi. Ludzie zaś adaptują się do stanu, w którym

się znajdują. Badania Dienera i Seligmana(2002) potwierdziły wzorzec zachowania zaproponowany

przez Perducciego. Najszczęśliwsze okazały się te osoby, które najmniej doświadczały skrajnych uczuć

ekstatycznych, wykazywały umiarkowanie pozytywne doznania przez większość czasu i

sporadycznych uczuć negatywnych.

� Teorie eudajmonistyczne. Teorie te stoją w opozycji do nurtu hedonistycznego (poprzednie teorie), i

zakładają, że szczęście nie jest wynikiem zaspokajania przyjemności, lecz wartością. Teorie te mają

charakter normatywny i moralistyczny. Przykładem teorii eudajmonistycznej może być teoria Martina

Seligmana, która zakłada, że człowiek powinien nauczyć się odróżniać przyjemność od gratyfikacji.

Przyjemności są ulotne, chwilowe, zaś gratyfikacje trwałe i są one wynikiem zaangażowania w

działania, które angażują najgłębsze sfery i cnoty człowieka, takie jak mądrość, odwaga, itp. Według

M.Seligmana takich wartości (cnót) jest 6.

10

� Teorie motywacyjne. Teorie motywacyjne zakładają, że wyniki działań człowieka wpływają na jego

dobrostan w zależności od podejmowanych celów, i od zgodności pomiędzy cechami osobowości, a

dążeniami i potrzebami psychicznymi. Przykładem teorii motywacyjnej jest teoria autodeterminacji

Ryana i współpracowników, która zakłada podział na motywację zewnętrzną i wewnętrzną, czyli

odpowiednio na nagrody i poczucie samorealizacji.

Powyższe trzy elementy posłużyły do stworzenia puli pytań i ostatecznie do budowy Kwestionariusza

Potrzeb.

11

2. Próby badanych - charakterystyka

Grupa przebadanych osób to 102 osoby (Grupa A), jednak ze względu na braki danych (część osób nie

posiadała partnera) za podstawę pomiaru własności psychometrycznych posłużyła grupa licząca 77 osób

(Grupa B). Grupę A stanowili, pracownicy różnych firm (88 zatrudnionych na stałe), a także studenci

zatrudnieni tymczasowo ( 14 osób).

Tabela 1 - Struktura wykształcenia Grupy A.

Częstość Procent Procent

ważnych Procent

skumulowany

Ważne Brak danych 1 1,0 1,0 1,0

Średnie 7 6,9 6,9 7,8

Niepełne wyższe (student)

24 23,5 23,5 31,4

Wyższe 69 67,6 67,6 99,0

Podyplomowe 1 1,0 1,0 100,0

Ogółem 102 100,0 100,0

Wiek badanych zawierał się w przedziale od 20 do 55 lat (X = 26,79 SD = 4,65).

Tabela 2 – Struktura wykształcenia Grupy B.

Częstość Procent Procent

ważnych Procent

skumulowany

Ważne Brak danych 1 1,3 1,3 1,3

Średnie 1 1,3 1,3 2,6

Niepełne wyższe (student) 20 26,0 26,0 28,6

Wyższe 54 70,1 70,1 98,7

Podyplomowe 1 1,3 1,3 100,0

Ogółem 77 100 100

Wiek badanych zawierał się w przedziale od 20 do 43 lat (X = 26,60 SD = 3,59).

Grupa, która była podstawą normalizacji i obliczeń właściwości psychometrycznych to w większości

przypadków wyodrębniona grupa 77 osób (Grupa B), które posiadały partnera lub były w związku

małżeńskim. Pozostała grupa 25 osób to osoby nieposiadające partnera – ta grupa posłużyła do badania

trafności teoretycznej. Zabieg ten wynikał z problemów metodologicznych, jakie stwarzałoby

12

opracowywanie wszystkich parametrów na wynikach grupy A. Wyniki sumaryczne osób z obu grup nie

były porównywalne, ze względu na różnicę w liczbie uzyskanych punktów i brak prostego przelicznika w

celu wyrównania różnic. Wyliczanie danych psychometrycznych raz na grupie 102 osób, a raz na grupie 77

osób, czego wymagała struktura kwestionariusza, było jednak w niektórych przypadkach nie do uniknięcia.

Mimo, że może to spowodować trudności interpretacyjne, jednocześnie podnosi dokładność obliczanych

wskaźników. Każdorazowo liczebność próby jest podawana.

Dodatkowo część badanych (15 osób ze 102 osób) wypełniła kwestionariusz SWLS, służący do pomiaru

zadowolenia i satysfakcji z życia (co także posłużyło do badania trafności kwestionariusza). Należy wziąć

pod uwagę, że próba ta jest bardzo mała, zatem wyniki mogą być niestabilne.

W całej grupie badanych 59 osób stanowiły kobiety, 43 mężczyźni.

13

3. Etapy tworzenia narzędzia

3.1 Generowanie pozycji

Do tworzenia pozycji zaangażowane zostały cztery osoby, 2 studentów Wydziału Psychologii Uniwersytetu

Warszawskiego oraz 2 osoby niezwiązane z psychologią. Początkowo pula pozycji obejmowała 122 różne

pytania, badające różne piętra kolejnych potrzeb z piramidy w kontekście wyszczególnionych na podstawie

literatury sześciu sfer: ciało, osobowość, relacje społeczne, praca, hobby, związek z partnerem. Efektem była

‘matryca’ pytań, zawierająca po minimum 4 pozycje w każdej ‘komórce’.

3.2 Badanie trafności treściowej - ocena sędziów kompetentnych

Czworo studentów psychologii Uniwersytetu Warszawskiego otrzymało zadanie oceny trafności treściowej

utworzonych pozycji. Badanie to było dwuetapowe. Początkowo sędziowie mieli za zadanie zweryfikować

przynależność pytania do określonych podskal wymiaru POTRZEBA, a także jego przydatność dla danej

podskali wg trzystopniowej skali ocen:

0 – pozycja jest całkowicie nietrafną miarą danego czynnika, nie powinna znaleźć się w teście

1 – pozycja jest średnio trafną miarą danego czynnika

2 – pozycja jest trafną miarą danego czynnika, powinna znaleźć się w teście

Następnie taka ocenę sędziowie wydawali dla każdego pytania ponownie, tym razem dla wymiaru SFERA

ŻYCIA, oceniając przynależność danej pozycji do podskal.

Ostatecznie, przydatność poszczególnych pytań oceniana była według następujących kryteriów:

1. Pytanie nie może być źle przyporządkowane więcej niż jeden raz (sumarycznie dla obu wymiarów);

2. Wskaźnikiem Lambda Aranowskiej (Aranowska, 2005). Wskaźnik ten jest nową miarą jednorodności

ocen sędziowskich i choć może także posłużyć do badania jednorodności dla jednego kryterium, jest

wyjątkowo przydatny w przypadku, gdy sędziowie oceniają pozycję wg więcej niż jednego kryterium.

Wskaźnik Lambda służy wówczas do wyliczenia miary agregatowej KAi, która pozwala uśrednić oceny

sędziów (średnia harmoniczna). Szczegóły procedury oraz wzory można odnaleźć w wyżej wymienionej

pozycji.

14

Powyższe kryteria zastosowano sekwencyjnie. Dla pytań, które więcej niż jeden raz były źle

przyporządkowane, wskaźnik Lambda nie był obliczany. Następnie odrzucano pytania na podstawie

wskaźnika Lambda (odrzucano pozycje o wskaźniku niższym niż 0,60). W sumie na tym etapie odrzucono

39 pytań.

Grupę respondentów zbadano kwestionariuszem składającym się z 83 pytań.

3.3 Ocena rzetelności

Rzetelność zbadano współczynnikiem Alfa-Cronbacha na poziomie podskal i wyniku ogólnego w obu

wymiarach (SFERA ŻYCIA oraz PIĘTRO POTRZEB). Odrzucono te pozycje, które zaniżały ich rzetelność

(łącznie 28 pozycji). Ze względu na budowę kwestionariusza (jego dualność) proces ten wymagał analizy

obu kategorii skal: zarówno skal dotyczących sfer życia jak i potrzeb. Proces usuwania pytań był

dwustopniowy. Początkowo badano, o ile pytanie obniża wartość współczynnika Alfa w każdej z podskal

wymiaru SFERA ŻYCIA, a następnie badano, o ile i czy obniża ono wartość współczynnika Alfa dla podskal

wymiaru PIĘTRO POTRZEB. W większości przypadków pytanie obniżało rzetelności obu podskal. W

rzadkich przypadkach zachodził konflikt, wówczas jednak pytanie pozostawało w kwestionariuszu. Na tym

etapie skala Związek traktowana była jeszcze jako element składowy wymiaru SFERA ŻYCIA.

W trakcie badania rzetelności zmieniono założenia dotyczące budowy kwestionariusza. Okazało się, iż

podskala Ciało (o współczynniku Alfa-Cronbacha skali wynoszącym 0,366) zaniżała wyniki pomiaru

rzetelności wszystkich podskal z wymiaru PIĘTRO POTRZEB. Dlatego została ona usunięta z wersji

ostatecznej kwestionariusza (łącznie 10 pozycji).

Kolejnym etapem było wyrównywanie długości skal. W wymiarze SFERA ŻYCIA podskale „Relacje

Społeczne” oraz „Związek z Partnerem” zostały skrócone o odpowiednio 4 i 6 pozycji, według ich

użyteczności dla podskali mierzonej współczynnikiem Alfa-Cronbacha (po odrzuceniu pozycji). Te same

pytania zostały odpowiednio usunięte z podskal PIĘTER POTRZEB: „Bezpieczeństwa”, „Afiliacji”,

„Szacunku i Uznania” oraz „Samorealizacji”, zbliżając tym samym długość tych podskal. Podskalą odstającą

liczebnie pozostała ‘podskala’ „Potrzeb Fizjologicznych”.

Ostatecznie kwestionariusz składa się z 55 pozycji, w następujących skalach:

Wymiar SFERA ŻYCIA Wymiar PIĘTRO POTRZEB � Ja 11 � Fizjologiczne 6 � Praca 9 � Bezpieczeństwa 12 � Relacje społeczne i rodzinne 12 � Afiliacji 12 � Hobby 10 � Szacunku i Uznania 11 � Samorealizacji 14

15

Skala Związek / Partner 13

4. Opis kwestionariusza

Kwestionariusz w ostatecznej wersji składa się z 55 pytań, które tworzą:

� cztery podskale wymiaru SFERA ŻYCIA

� pięć podskal wymiaru PIĘTRO POTRZEB.

� skalę Związek i Relacje z Partnerem

Surowe wyniki wszystkich podskal danego wymiaru sumuje się tworząc wynik surowy wymiaru. Należy

pamiętać, że kwestionariusz ten można interpretować na dwa sposoby: dla każdego wymiaru osobno.

Osobno także należy traktować wynik skali „Związek i Relacje z Partnerem”.

Kwestionariusz na pierwszej stronie zawiera metryczkę (imię i nazwisko, data badania, wiek, płeć i

wykształcenie) oraz następującą instrukcję:

„Niniejszy kwestionariusz zawiera 55 pytań dotyczących różnych sfer Twojego życia.

Odpowiedz proszę na każde z pytań zakreślając tę cyfrę, która według Ciebie najlepiej

odzwierciedla Twoją sytuację lub pogląd. W kwestionariuszu tym nie ma dobrych ani

złych odpowiedzi – życie i przekonania każdego człowieka są przecież inne.

Cyfry od 1 do 5 oznaczają:

1 – zdecydowanie nie

2 – raczej nie

3 – trudno powiedzieć

4 – raczej tak

5 – zdecydowanie tak

Upewnij się proszę, że odpowiedziałeś na wszystkie pytania. To bardzo ważne dla celów

badania. Część pytań dotyczy relacji z partnerem. Jeżeli aktualnie nie znajdujesz się w

związku, nie odpowiadaj proszę na pytania dotyczące tej sfery Twojego życia.

Poświęć na kwestionariusz tyle czasu, ile potrzebujesz.”

16

Kwestionariusz zbudowany jest w formie tabeli, zaś odpowiedzi mają format od 1 do 5, według przykładu

zamieszczonego poniżej. Oznaczenia poszczególnych wartości wyjaśnione są zarówno w instrukcji na

pierwszej stronie kwestionariusza, jak i na górze każdej z jego stron, wedle schematu poniżej.

PYTANIE

Zdec

ydow

anie

nie

Rac

zej n

ie

Tru

dn

o p

ow

ied

zieć

Rac

zej ta

k

Zdec

ydow

anie

tak

1. Czy uważasz, że Twoi szefowie cenią Cię jako pracownika? 1 2 3 4 5

5. Własności psychometryczne kwestionariusza

5.1. Korelacje pozycji ze skalą

Korelacje pozycji z podskalami przedstawia tabela. Wartości współczynników korelacji dla wymiaru SFERA

ŻYCIA uzyskane zostały w badaniu próby N=102 (korelacja r-Pearsona pozycja – podskala, lub

nieparametrycznym rho-Spearmana dla skal o rozkładzie różnym od normalnego), dla wymiaru PIĘTRO

POTRZEB z wyłączeniem osób, które nie uzupełniły całkowicie kwestionariusza, czyli w badaniu próby 77

osób. Wyniki podane dla obu głównych wymiarów w większości pokazują dobrą lub dostateczną moc

dyskryminacyjną pozycji (zbyt wysoki wskaźnik korelacji). Pytania o słabej mocy dyskryminacyjnej w

jednej kategorii, mają dobry wskaźnik mocy dyskryminacyjnej w drugiej kategorii, dlatego mogą odgrywać

istotną rolę w kwestionariuszu i nie zostały usunięte. Moc dyskryminacyjną pozycji skali „Związek i Relacje

z Partnerem” podano osobno. Mają one najsłabszą moc dyskryminacyjną, należy jednak pamiętać, że skala ta

obciążona jest bardzo aprobatą społeczną.

Tabela 3 – Korelacje pozycji z własną skalą w ramach obu kategorii

Pozycje kwestionariusza

Korelacja pozycji z własną skalą w kategorii SFERA

Korelacja pozycji z własną skalą w kategorii POTRZEBA

Skala Związek

1. Czy Twoja praca zapewnia Ci poczucie bezpieczeństwa? 0,582 0,417

2. Czy czujesz, że Twoje relacje z partnerem są szczere i oparte na zaufaniu?

0,485 0,615

3. Czy ludzie uważają, że jesteś dobra(y) w tym, co robisz jako hobby?

0,624 0,581

17




Skala Związek

4. Czy cechy Twojej osobowości budzą w Tobie poczucie zagrożenia?

0,537 0,560

5. Czy czas wolny pozwala Ci na relaks? 0,510 0,354

6. Czy związek z partnerem jest satysfakcjonujący w wymiarze seksualnym?

0,772 0,625

7. Czy rozwijasz się dzięki pracy? 0,604

8. Czy uważasz, że ludzie lubią Cię za Twój charakter? 0,492 0,162(**)

9. Czy czujesz, że Twoi bliscy doceniają Cię? 0,533 0,408

10. Czy obawiasz się wspólnej przyszłości z aktualnym partnerem?

0,461 0,687

11. Czy uważasz, że Twoja pozycja zawodowa budzi szacunek?

0,539 0,333

12. Czy praca pozwala Ci się spełnić? 0,755 0,496

13. Czy czujesz się wypoczęta(y) po wakacjach? 0,365 0,285(*)

14. Czy ufasz swojemu partnerowi? 0,430 0,529

15. Czy czujesz, że spędzasz czas wolny z osobami, które Cię akceptują?

0,393 0,314

16. Czy przeszkadza Ci zbyt duża ilość kontaktów z ludźmi? 0,398 0,258

17. Czy uważasz, że ludzie szanują Cię za Twoją osobowość? 0,597 0,560

18. Czy Twoi bliscy wspierają Cię w realizowaniu Twojego potencjału?

0,635 0,456

19. Czy czujesz się akceptowana(y) w związku? 0,513 0,531

20. Czy czujesz, że ludzie szanują Cię dzięki Twemu hobby? 0,681 0,543

21. Czy czujesz niepokój pozostawiona(y) swoim własnym myślom?

0,427 0,433

22. Czy uważasz, że Twoi bliscy darzą Cię uznaniem? 0,688 0,432

23. Czy jesteś zadowolony ze sfery seksualnej Waszego związku z partnerem?

0,774 0,706

24. Czy poszukujesz drogi samorealizacji w czasie poza pracą? 0,605 0,572

25. Czy uważasz, że Twoja osobowość utrudnia Ci relacje z innymi ludźmi?

0,556 0,134(**)

26. Czy czujesz się akceptowana(y) w pracy? 0,344 0,377

27. Czy czujesz się spełniona(y) seksualnie w związku? 0,816 0,644

28. Czy Twoje cechy charakteru przeszkadzają Ci w 0,474 0,300

18




Skala Związek

rozwijaniu się?

29. Czy wykonujesz pracę, która Cię interesuje? 0,561 0,495

30. Czy czujesz się bezpieczny w związku? 0,659 0,608

31. Czy czujesz się akceptowana(y) przez przyjaciół i znajomych?

0,238 0,489

32. Czy obawiasz się, że partner zawiedzie Twoje zaufanie? 0,583 0,576

33. Czy dzięki pracy czujesz się spokojny? 0,677 0,499

34. Czy czujesz się akceptowana(y) przez rodzinę partnera? 0,505 0,411

35. Czy Twoje zainteresowania / hobby dają Ci możliwość wyrażenia siebie?

0,620 0,486

36. Czy czujesz się silnie związana(y) z partnerem? 0,508 0,661

37. Czy dzięki pracy odkrywasz w sobie nowe cechy i dążysz do ich rozwoju?

0,559 0,627

38. Czy uważasz, że ludzie szanują Cię za Twój charakter? 0,540 0,599

39. Czy związek z partnerem daje Ci możliwość realizowania siebie?

0,353 0,653

40. Czy dążysz do poznania samego siebie, bo masz taką naturę?

0,571 0,366

41. Czy Twój partner zadowala Cię seksualnie? 0,824 0,663

42. Czy masz możliwość rozwijania swego potencjału w wolnym czasie?

0,798 0,674

43. Czy czujesz się bezpiecznie w relacji z bliskimi Ci osobami?

0,349 0,403

44. Czy czujesz, że relacje z bliskimi Ci osobami nacechowane są szacunkiem?

0,435 0,332

45. Czy uważasz, że to, jaki jesteś wzbudza w ludziach szacunek?

0,558 0,595

46. Czy czujesz się akceptowana(y) przez rodzinę? 0,671 0,347

47. Czy czujesz się bezpiecznie w rodzinie? 0,593 0,382

48. Czy uważasz, że Twoje relacje z bliskimi są dla Ciebie oparciem w dążeniu do samorealizacji?

0,700 0,550

49. Czy uważasz, że umiejętności, które zdobyłaś(eś) dzięki hobby budzą w ludziach szacunek?

0,596 0,583

50. Czy dzięki pracy czujesz się bezpiecznie? 0,601 0,549

51. Czy uważasz, że Twoje relacje z najbliższymi pomagają Ci 0,720 0,514

19




Skala Związek

się rozwijać?

52. Czy uważasz, że dzięki temu, jaki jesteś Twoje relacje z innymi są lepsze?

0,544 0,511

53. Czy uważasz, że Twoja osobowość wspomaga Twoje dążenie do rozwijania swoich możliwości?

0,723 0,481

54. Czy ludzie z Twojego najbliższego otoczenia okazują Ci wystarczająco dużo szacunku?

0,399 0,286

55. Czy czujesz, że to jak spędzasz czas wolny znajduje akceptację u osób ważnych dla Ciebie?

0,379 0,558

Wszystkie korelacje nie oznaczone są istotne na poziomie 0.01, oznaczone (*) są istotne na poziomie 0.05,

zaś oznaczone (**) nieistotne.

Korelacje pozycji dotyczących związku i partnera tworzą nową skalę „Związek i Relacje z Partnerem”, i

zostały one wyliczone po wyłączeniu obserwacji niepełnych – tj. na podstawie próby 77 osób, które

wypełniły wszystkie pytania kwestionariusza.

5.2. Rzetelność i rozkłady wyników: podskale i wynik ogólny

Normalność rozkładów sprawdzono za pomocą testu Kołmogorowa- Smirnowa, przy wyłączeniu obserwacji

niepełnych, czyli tych osób, które nie odpowiadały na pytania o partnera. N=77.

Właściwości rozkładów podskal oraz ich rzetelność przedstawia poniższa tabela.

Tabela 4 – Rozkłady wyników oraz rzetelność skal

Podskala Średnia SD Skośność Kurtoza Wynik testu K-S

Istotność testu K-S

Alfa Cronbacha

Skorygowany wynik sumaryczny

219,43 15,78 0,132 -0,175 0,663 0,980 0,843

WYMIAR SFERA ŻYCIA

Osobowość 42,60 5,15 -0,336 0,017 0,783 0,572 0,733

Praca 32,83 5,57 -0,478 -0,456 1,075 0,198 0,812

Relacje Społeczne 50,58 5,17 -0,905 1,550 0,938 0,342 0,803

Hobby (*) 39,83 4,57 -0,583 0,466 1,085 0,190 0,769

Związek i Relacje z 53,58 7,61 -0,693 -0,402 1,274 0,078 0,861

20

Partnerem(*) WYMIAR PIĘTRO POTRZEB

Fizjologiczne(*) 24,45 4,12 -1,475 1,854 1,659 0,008 0,806

Bezpieczeństwa 47,71 4,87 -0,200 -0,260 0,913 0,375 0,551

Afiliacji(*) 50,43 3,73 -0,256 -0,569 1,260 0,083 0,576

Szacunku i uznania 42,64 4,26 -0,043 0,093 0,986 0,285 0,711

Samorealizacji 54,19 6,24 -0,580 0,105 0,699 0,712 0,740

(*) oznaczono skale o istotności testu K-S < 0,2.

Jak wynika z powyższej tabeli i wyniku testów K-S rozkład podskali „Potrzeby Fizjologiczne” odbiega od

rozkładu normalnego. Także podskala „Potrzeba Afiliacji” odbiega istotnie od rozkładu normalnego.

Dodatkowo skale „Hobby” oraz „Związek i Relacje z Partnerem” mają wynik istotności testu K-S mniejszy

od 0,2. Rozkłady wyników podskal Relacje Społeczne oraz Potrzeby Fizjologiczne są lewoskośne.

5.3. Interkorelacje podskal

Podskale korelują ze sobą umiarkowanie bądź wysoko. Ze względu na stopień skomplikowania

kwestionariusza, oraz fakt, że skala „Związek i Relacje z Partnerem” służy do badania trafności teoretycznej

kwestionariusza, policzono następujące interkorelacje:

1. Korelacje podskal wymiaru SFERA ŻYCIA z wynikiem sumarycznym dla wszystkich obserwacji (N=102).

Tabela 5 - Korelacje podskal wymiaru SFERA ŻYCIA z wynikiem sumarycznym dla wszystkich obserwacji.

Praca Relacje społeczne

Czas Wolny i Hobby

Związek i Relacje z Partnerem

Wynik sumaryczny

Osobowość i Ja ,208(*) ,194 ,387(**) -,097 ,607(**)

Praca 1 ,135 ,295(**) -,056 ,793(**)

Relacje społeczne

1 ,325(**) ,128 ,505(**)

Czas Wolny i Hobby

1 -,184 ,689(**)


1 -,072

* Korelacja jest istotna na poziomie 0.05 (dwustronnie). ** Korelacja jest istotna na poziomie 0.01 (dwustronnie). Wynik tej korelacji jest o tyle istotny, że wskazuje na potrzebę wyłączenia podskali Związek z wyniku

sumarycznego i z wymiaru SFERA ŻYCIA.

21

2. Korelacje podskal wymiaru SFERA ŻYCIA ze skorygowanym wynikiem sumarycznym (nieuwzględniającym wyniku podskali Związek) (N=102)

Tabela 6 -Korelacje podskal wymiaru SFERA ŻYCIA ze skorygowanym wynikiem sumarycznym

Praca Relacje społeczne Hobby

Suma skorygowana

Osobowość ,203(*) ,194 ,387(**) ,698(**)

Praca 1 ,135 ,295(**) ,627(**)

Relacje społeczne

1 ,325(**) ,593(**)

Hobby 1 ,760(**)

* Korelacja jest istotna na poziomie 0.05 (dwustronnie). ** Korelacja jest istotna na poziomie 0.01 (dwustronnie). 3. Korelacje podskal wymiaru PIĘTRO POTRZEB ze skorygowanym wynikiem sumarycznym, z wyłączeniem pozycji należących do skali Związek (N=102) (pozycje skali Związek zostały usunięte z formuły obliczeniowej, tym samym uzyskano czysty efekt skal w stosunku do skorygowanego wyniku sumarycznego)

Tabela 7 - Korelacje podskal wymiaru PIĘTRO POTRZEB ze skorygowanym wynikiem sumarycznym, z wyłączeniem pozycji należących do skali Związek

Potrzeba bezpiecz.

Potrzeba afiliacji

Potrzeba samorealizacji

Potrzeby fizjologiczne

Potrzeba szacunku i uznania

Suma skorygw.

SUMA skoryg. ,640(**) ,562(**) ,929(**) ,367(**) ,821(**) 1

Bezpieczeństwa 1 0,187 ,497(**) ,189 ,275(**) ,640(**)

Afiliacji 1 ,377(**) ,174 ,379(**) ,628(**)

Samorealizacji 1 ,302(**) ,752(**) ,929(**)

Fizjologiczne 1 ,198 ,464(**)

Szacunku i uznania

1 ,821(**)

** Korelacja jest istotna na poziomie 0.01 (dwustronnie). 4. Korelacje podskal wymiaru PIĘTRO POTRZEB z wynikiem skorygowanym, z wyłączeniem obserwacji niepełnych tj. z wyłączeniem osób nieposiadających partnera (N=77) (pozycje skali Związek były wliczane do pozostałych skal, jednak, nie brano pod uwagę tych osób, które nie wypełniły całkowicie ankiety)

22

Tabela 8 - Korelacje podskal wymiaru PIĘTRO POTRZEB z wynikiem skorygowanym, z wyłączeniem obserwacji niepełnych.

Potrzeby fizjologiczne

Potrzeby bezpieczeństwa

Potrzeba Afiliacji

Potrzeba Szacunku

Potrzeba Samorealizacji

Wynik skorygowany

,209 ,377(**) ,479(**) ,808(**) ,914(**)

Fizjologiczne 1 ,343(**) ,330(**) ,062 ,177

Bezpieczeństwa 1 ,462(**) ,088 ,272(*)

Afiliacji 1 ,307(**) ,415 (**)

Szacunku 1 ,787(**)

* Korelacja jest istotna na poziomie 0.05 (dwustronnie). ** Korelacja jest istotna na poziomie 0.01 (dwustronnie).

Podskalami nieskorelowanymi z wynikiem sumarycznym okazały się być podskala „Związek i Relacje z

Partnerem” z wymiaru SFERA ŻYCIA oraz podskala „Potrzeby fizjologiczne” z wymiaru PIĘTRO

POTRZEB (ta ostatnia przy uwzględnieniu wpływu pytań o partnera i związek). Obie podskale są ze sobą

silnie skorelowane (r=0,660, p<0,001).

Jak również wykazały analizy, skale wymiaru PIĘTRO POTRZEB są skorelowane z wynikiem sumarycznym

(zarówno skorygowanym jak i nieskorygowanym) z różnym nasileniem. Im wyższe piętro potrzeb

reprezentuje skala, tym silniej koreluje ona z wynikiem sumarycznym. Potwierdza to teorię A. Maslowa w

zakresie konstrukcji hierarchii potrzeb, bowiem dodanie kolejnych pięter potrzeb wyjaśnia coraz większą

część zmienności odpowiedzi. Potwierdza to addytywność kolejnych pięter i jednorodność teorii

A.Maslowa.

Korelacje podskal wymiaru SFERA ŻYCIA z podskalami wymiaru PIĘTRO POTRZEB prezentuje tabela

poniżej. W tej tabeli, dla ułatwienia podskala „Związek i Relacje z Partnerem” traktowana jest nadal jako

czynnik wymiaru SFERA ŻYCIA. Należy pamiętać, że podskale wymiaru SFERY ŻYCIA i podskale

wymiaru PIĘTRO POTRZEB budowane są z tych samych pozycji, jednak w innej konfiguracji. To może

tłumaczyć wysokie korelacje podskal.

Także na podstawie Tabeli 8 podskala „Związek i Relacje z Partnerem” stała się osobnym wymiarem

kwestionariusza.

23

5. Korelacje podskal wymiaru SFERA ŻYCIA z podskalami wymiaru PIĘTRO POTRZEB (N=77).

Tabela 8 - Korelacje podskal wymairu SFERA ŻYCIA zpodskalami wymiaru PIĘTRO POTRZEB (N=77)

Osobowość Praca Relacje

Społeczne Hobby Partner/ Związek

Potrzeba Fizjologiczna

-,050 -,025 ,100 -,007 ,869(**)

Potrzeba Bezpieczeństwa

,088 ,340(**) ,387(**) ,049 ,674(**)

Potrzeba Afiliacji

,210(**) ,160 ,109 -,063 ,815(**)

Potrzeba Szacunku

,534(**) ,487(**) ,435(**) ,749(**) ,015

Potrzeba Samorozwoju

,561(**) ,644(**) ,567(**) ,581(**) ,125

* Korelacja jest istotna na poziomie 0.05 (dwustronnie). ** Korelacja jest istotna na poziomie 0.01 (dwustronnie).

5.4. Trafność teoretyczna –badanie różnic międzygrupowych:

Oprócz odpowiedzi na poszczególne pozycje kwestionariusza, badani wypełniali metryczkę dostarczającą

następujących danych: płeć, wiek, wykształcenie, rodzaj pracy (stała i tymczasowa).Trafność kryterialną

kwestionariusza badano poprzez analizę różnic pomiędzy wyszczególnionymi grupami. I tak badano czy

wyniki sumaryczne następujących grup osób:

� kobiet i mężczyzn (odpowiednio N=59, N=43),

� osób zatrudnionych na stałe i tymczasowo (z wyboru) (odpowiednio N=88, N=14)

� w różnym wieku (tabela różnic wykształcenia podana została w punkcie 2 podręcznika),

� posiadających partnera i nie posiadających partnera (N=77, N=25),

różnią się od siebie istotnie.

1. Badanie różnic pomiędzy kobietami i mężczyznami.

Zbadano, czy występują istotne różnice pomiędzy kobietami i mężczyznami w wyniku sumarycznym oraz w

poszczególnych podskalach. Pod uwagę brano grupę 77 osób, dla ułatwienia. Istotność różnicy zbadano

testem U Mann-Whitney’a, nieparametrycznym odpowiednikiem testu t. Zgodnie z przewidywaniami,

24

wszystkie różnice, zarówno na poziomie podskal jak i wyniku ogólnego okazały się być nieistotne

statystycznie.

Tabela 9- Badanie różnic pomiędzy kobietami i mężczyznami dla wymiaru SFERA ŻYCIA (N=77).

WYMIAR SFERA ŻYCIA

Ja i osobowość


Czas wolny i Hobby

Wynik wymiaru SFERA ŻYCIA


Średnia - kobiety

42,99

39,80

41,85

41,05

42,42

36,68

Średnia - mężczyźni

33,68

37,94

35,20

36,27

34,44

42,09

Statystyka Z -1,811 -0,361 -1,296 -0,931 -1,550 -1,052

Istotność p>0,05 p>0,05 p>0,05 p>0,05 p>0,05 p>0,05

Tabela 10 - Badanie różnic pomiędzy kobietami i mężczyznami dla wymiaru PIĘTRO POTRZEB (N=77).

WYMIAR PIĘTRO POTRZEB

Potrzeby Fizjologiczne


Potrzeba Afiliacji

Potrzeba Szacunku i Uznania


Wynik wymiaru PIĘTRO POTRZEB

Średnia - kobiety

39,88

37,56

38,70

41,49

41,66

40,09

Średnia - mężczyźni

37,83

40,92

39,39

35,68

35,45

37,55

Statystyka Z -0,399 -0,656 -0,134 -1,133 -1,206 -0,494


2. Badanie osób zatrudnionych na stałe i zatrudnionych tymczasowo

Zbadano, czy występują istotne różnice pomiędzy osobami zatrudnionymi na stałe a zatrudnionymi

tymczasowo (z wyboru) w wynikach sumarycznych oraz w poszczególnych podskalach. Pod uwagę brano

grupę 77 osób, dla ułatwienia. Istotność różnicy zbadano ponownie testem U Mann-Whitney’a, Zgodnie z

przewidywaniami, wystąpiły istotne różnice w podskalach „Praca”, „Czas wolny i Hobby”, oraz w wynikach

sumarycznych dla obu głównych wymiarów. Dodatkowo wystąpiła istotna różnica w wyniku podskali

„Potrzeba Szacunku i uznania” i „Samorealizacji”. Jak wynika z analizy średnich, osoby zatrudnione

25

tymczasowo osiągają w wymienionych podskalach wyższe wyniki, co oznacza, iż ich potrzeby są ogólnie

bardziej spełnione.

Tabela 11 - Badanie różnic pomiędzy osobami zatrudnionymi na stałe i tymczasowo dla wymiaru SFERA ŻYCIA (N=77).

WYMIAR SFERA ŻYCIA

Ja i osobowość


Czas wolny i Hobby



Średnia osoby zatr. na stałe

38,90

36,75

38,13

37,49

36,82

39,72

Średnia osoby zatr. tymczasowo

40,17

65,58

49,25

56,83

64,83

30,50

Statystyka Z -0,133 -3,040(*) -1,173 -2,042(*) -2,948(*) -0,971

Istotność p>0,05 p<0,05 p>0,05 p<0,05 p<0,05 p>0,05

Tabela 12 - Badanie różnic pomiędzy osobami zatrudnionymi na stałe i tymczasowo dla wymiaru PIĘTRO POTRZEB (N=77).




Potrzeba Afiliacji




Średnia osoby zatr. na stałe

39,63

38,80

38,56

36,81

36,99

37,44

Średnia osoby zatr. tymczasowo

31,58

41,42

44,17

64,92

62,83

57,42

Statystyka Z -0,852 -0,276 -0,592 -2,971(*) -2,722(*) -2,101(*)

Istotność p>0,05 p>0,05 p>0,05 p<0,05 p<0,05 p<0,05

3. Badania różnic pomiędzy osobami w różnym wieku.

Zbadano, czy występują istotne różnice pomiędzy osobami zatrudnionymi na stałe a zatrudnionymi

tymczasowo (z wyboru) w wynikach sumarycznych oraz w poszczególnych podskalach. Pod uwagę brano

26

grupę 77 osób, którą podzielono na dwie grupy: osoby do 26 roku życia (N=42), osoby powyżej 26 roku życia

(N=34) (jedna obserwacja nieważna). Podział ten był czysto teoretyczny i wynikał ze zmiany charakteru

aktywności życiowej: studia i pierwsza praca versus stabilizacja, ewentualnie małżeństwo, dzieci, i pozostałe

obowiązki. Istotność różnicy zbadano ponownie testem U Mann-Whitney’a. Niezgodnie z oczekiwaniami,

wiek nie odgrywa roli w odczuwaniu poziomu spełnienia potrzeb. Testy nie wykazały istotnych różnic

pomiędzy grupami wiekowymi.

Tabela 13 - Badanie różnic pomiędzy osobami w różnym wieku dla wymiaru SFERA ŻYCIA (N=77).

WYMIAR SFERA ŻYCIA

Ja i osobowość


Czas wolny i Hobby



Średnia osoby do 26 roku życia

35,64 39,19 36,98 39,01 36,71 34,48

Średnia osoby po 26 roku życia

42,03 37,65 40,38 37,87 40,71 43,47

Statystyka Z -1,232 -0,653 -0,727 -0,152 -0,584 -1,748


Tabela 14 - Badanie różnic pomiędzy osobami w różnym wieku dla wymiaru PIĘTRO POTRZEB (N=77).




Potrzeba Afiliacji




Średnia osoby do 26 roku życia

35,93 36,10 34,95 38,62 35,93 35,69

Średnia osoby po 26 roku życia

41,68 41,47 42,88 38,35 41,68 41,97

Statystyka Z -1,302 -0,805 -1,435 -0,079 -1,018 -1,147


27

4. Różnice pomiędzy osobami posiadającymi partnera a nieposiadającymi partnera

Tym razem badaniu różnic poddano grupę 102 osób. Ponieważ badano różnicę w wynikach skal pomiędzy

osobami posiadającymi partnera i nieposiadającymi partnera, badanie skali „Związek i Relacje z Partnerem”

nie miało sensu, ta skala bowiem była czynnikiem różniącym grupy. Równocześnie z podjęciem decyzji o

badaniu całej próby, powstał problem metodologiczny, bowiem jeśli nie brano pod uwagę wyniku skali

„Związek i Relacje z Partnerem” i skoro pytania tej skali wchodzą w zakresy podskal wymiaru PIĘTRO

POTRZEB, należało ujednolicić wyniki obu grup osób. Dla celów przeprowadzenia takiej analizy, oprócz

obliczenia wyników wymiaru SFERA ŻYCIA, obliczono wyniki podskal wymiaru PIĘTRO POTRZEB i

wynik ogólny tego wymiaru, z pominięciem pytań o partnera (odejmując punkty i tych osób, które udzieliły

odpowiedzi na pytania o partnera). Zatem wyniki podskal i wynik sumaryczny tego wymiaru różni się od

wszystkich pozostałych analiz.

Jak pokazują wyniki analiz, wystąpiły statystycznie istotne różnice w podskalach „Czas Wolny i Hobby” dla

wymiaru SFERA ŻYCIA. Podobnie, istotne okazały się być różnice w podskali „Potrzeba Szacunku i

Uznania” wymiaru PIĘTRO POTRZEB.

Analiza średnich wykazała, że w podskalach, w których różnice były istotne statystycznie grupa osób

nieposiadających partnera osiągała wyższe wyniki niż grupa osób będących w związku. O tyle, o ile taki

wynik wydaje się być logiczny w przypadku podskali „Czas Wolny i Hobby”, o tyle wynik dla podskali

„Szacunku i Uznania” jest niezgodny z założeniami i daje podstawę do dalszych badań.

Tabela 15 - Badanie różnic pomiędzy osobami posiadającymi partnera i nieposiadającymi partnera dla wymiaru SFERA ŻYCIA (N=102).

WYMIAR SFERA ŻYCIA

Ja i osobowość


Czas wolny i Hobby



Średnia osoby w związku

50,29

52,72

49,12

47,16

48,90

63,27

Średnia osoby bez partnera

55,24

47,74

58,82

64,86

59,52

15,26

Statystyka Z -0,729 -0,733 -1,428 -2,609 -1,561 -7,062

Istotność p>0,05 p>0,05 p>0,05 p<0,05 p>0,05 p<0,05

28

Tabela 16 - Badanie różnic pomiędzy osobami posiadającymi partnera i nieposiadającymi partnera dla wymiaru PIĘTRO POTRZEB (N=102).




Potrzeba Afiliacji




Średnia osoby w związku

49,69

52,88

51,77

46,51

49,65

48,90

Średnia osoby bez partnera

57,08

47,24

50,66

66,88

57,20

59,52

Statystyka Z -1,120 -0,832 -0,165 -3,004 -1,110 -1,561

Istotność p>0,05 p>0,05 p>0,05 p<0,05 p>0,05 p>0,05

5.5. Trafność teoretyczna - aspekt zbieżny

Metodą weryfikacji trafności teoretycznej Kwestionariusza Potrzeb była analiza wyników kwestionariusza

SWLS (Skala Satysfakcji z Życia, autorstwa E.Diener, R.A.Emmons, R.J. Larson, S.Griffin, adaptacja.

Z.Juczyński) (Juczyński, 2001). służącego do pomiaru zadowolenia i satysfakcji z życia. Podstawą takiego

założenia było uznanie satysfakcji z życia za pochodną spełnienia potrzeb. Zatem wyższy wynik w

kwestionariuszu powinien iść w parze z wyższymi wynikami testu SWLS. Niestety, założenie to nie zostało

potwierdzone. Jak wykazała analiza, SWLS koreluje istotnie tylko podskalą „Czas Wolny i Hobby: wymiaru

SFERA ŻYCIA, słabo ze skalą „Związek i Relacje z Partnerem”, jak również słabo z wynikiem sumarycznym

wymiaru „PIĘTRO POTRZEB” po wyłączeniu pozycji ze skali „Związek i Relacje z Partnerem”. Kwestia ta

jest zaskakująca i wymaga dalszych badań do interpretacji.

Tabela 17 – Korelacje skal oraz wyniku ogólnego z wynikiem Kwestionariusza SWLS

Skala Korelacja z wynikiem

Kwestionariusza SWLS

WYMIAR SFERA ŻYCIA

Osobowość i Ja 0,016

Relacje Społeczne -0,109

Czas Wolny i Hobby 0,252(**)

Praca 0,073

29

Związek i Relacje z Partnerem 0,219(*)


Potrzeby Fizjologiczne 0,103

Potrzeba Bezpieczeństwa 0,119

Potrzeba Afiliacji 0,194

Potrzeba Szacunku i Uznania 0,044

Potrzeba Samorealizacji 0,104

Wynik sumaryczny (N=77) 0,030

Wynik skorygowany (bez uwzględnienia wyników skali Związek, N=102) 0,190(*)

* Oznacza słabą korelację na granicy trendu. ** Oznacza korelację istotną na poziomie 0,05. Jednocześnie przeprowadzono badanie różnic pomiędzy osobami z różnymi wynikami testu SWLS w celu

sprawdzenia czy wystąpią istotne statystycznie różnice w wynikach podskal (Test H Kruskalla-Wallisa).

Jak pokazują poniższe wyniki, wystąpiły istotne różnice dla wymiaru PIĘTRO POTRZEB dla podskali

„Potrzeba Samorealizacji” i na poziomie wyniku ogólnego, co nie do końca spełnia przyjęte założenia,

jednak należy pamiętać, iż próba była bardzo nieliczna – zaledwie 15 osób.

30

Tabela 18 – Badanie różnic w wynikach wymiaru SFERA ŻYCIA dla wyników testu SWLS.

WYMIAR SFERA ŻYCIA

Ja i osobowość


Czas wolny i Hobby



Chi-kwadrat 2,987 5,833 2,106 5,698 4,842 3,033

Df 3,000 3,000 3,000 3,000 3,000 3,000

Istotność asymptotyczna 0,394 0,120 0,551 0,127 0,184 0,387

Tabela 19 – Badanie różnic w wynikach wymiaru PIĘTRO POTRZEB dla wyników testu SWLS.




Potrzeba Afiliacji




Chi-kwadrat 3,173 4,955 2,404 5,264 6,297 6,500

Df 3,000 3,000 3,000 3,000 3,000 3,000

Istotność asymptotyczna 0,366 0,175 0,493 0,153 0,098 0,090

5.6 Trafność teoretyczna - analiza struktury wewnętrznej testu

Analiza korelacji podskal z wynikiem ogólnym pozwala oszacować homogeniczność testu (Hornowska,

2005) – czyli to, na ile jest on miarą jednego konstruktu. Zbadano próbę 77 osób. Dla wymiaru SFERA

ŻYCIA badano korelację z wynikiem ogólnym (wynik wymiaru SFERA ŻYCIA i skali „Związek i Relacje z

Partnerem” liczonych razem). Zaś dla wymiaru PIĘTRO POTRZEB z wynikiem sumarycznym wymiaru.

Wyniki korelacji przedstawia tabela poniżej.

Tabela 20 – Współczynniki korelacji między poszczególnymi podskalami a wynikiem ogólnym Kwestionariusza Potrzeb.

Korelacja z wynikiem całkowitym

Istotność

WYMIAR SFERA ŻYCIA

Osobowość i Ja 0,544 p<0,001

Praca 0,820 p<0,001

Relacje Społeczne 0,437 p<0,001

31

Czas wolny i Hobby 0,643 p<0,001

Skala Związek i Relacje z Partnerem 0,074

p=0,524


Potrzeby Fizjologiczne 0,147 p=0,201

Potrzeba Bezpieczeństwa 0,377 p<0,001

Potrzeba Afiliacji 0,403 p<0,001

Potrzeba Szacunku i Uznania 0,808

p<0,001

Potrzeba Samorealizacji 0,914 p<0,001

Powyższe dane, za wyjątkiem skali „Związek i Relacje z Partnerem” oraz podskali „Potrzeby Fizjologiczne”

wskazują na dostateczną lub nawet dobrą jednorodność narzędzia, co potwierdza jego trafność teoretyczną.

Poniżej poddano analizie skalę Związek oraz jej relacje z pozostałymi skalami.

Analiza skali „Związek i Relacje z Partnerem” a jej relacje z pozostałymi podskalami

Tabela korelacji pomiędzy skalą Związek a pozostałymi podskalami przedstawiona została poniżej:

Tabela 21 – Korelacje skali „Związek i Relacje z Partnerem” z podskalami pozostałych wymiarów.

r-Pearsona lub rho

Spearmana

Istotność

Osobowość -,090 p>0,05

Praca -,062 p>0,05

Relacje społeczne ,413(**) p<0,05

Hobby -,009 p>0,05

Potrzeby fizjologiczne ,731(**) p<0,05

Potrzeba bezpieczeństwa ,672(**) p<0,05

Potrzeba afiliacji ,598(**) p<0,05

Potrzeba szacunku i uznania ,001 p>0,05

Potrzeba samorealizacji ,168 p>0,05

Jak wynika z powyższej tabeli skala „Związek i Relacje z Partnerem” jest dość silnie skorelowana z

podskalami „Relacje Społeczne”, „Potrzeby fizjologiczne”, „Potrzeba Bezpieczeństwa”, oraz „Potrzeba

Afiliacji”. Ta korelacja wydaje się być naturalna i logiczna. I potwierdza prawidłowość sposobu budowy

skali. Jednak w związku z faktem, iż nie jest ona skorelowana z wynikiem sumarycznym, błędem byłoby

32

interpretowanie wyników tej skali w ramach wyniku sumarycznego wymiaru SFERA ŻYCIA. Na tej

podstawie Skala „Związek i Relacje z Partnerem” została wyłączona jako osobny wymiar.

5.7. Trafność teoretyczna - analiza czynnikowa

Wyniki analizy czynnikowej nie są jednoznaczne. Analiza czynnikowa wykazała strukturę, która nie

odpowiada całkowicie założonej strukturze teoretycznej kwestionariusza. Potwierdza za to odrębność skali

„Związek i Relacje z Partnerem”.

Analizę przeprowadzono na 55 pozycjach stosując metodę głównych składowych z rotacją ortogonalną

varimax.

Zweryfikowano spełnienie założeń do metody analizy czynnikowej i otrzymano następujące wskaźniki:

wynik testu KMO wyniósł 0,661, test sferyczności Bartletta był istotny (Chi2 (1485) = 5579,041, p<0,001), zaś

wyznacznik macierzy był bliski zeru (3,05 x 10-30). Zbieżność osiągnięto po 42 iteracjach. Otrzymano 14

czynników o wartości własnej większej od jedności, przy czym ostatnie cztery wykazały słabe wartości, od

1,063 do 1,366. Wszystkie 14 czynników wyjaśnia łącznie 79% wariancji, zaś pierwsze 10 czynników 66,5%

(z pominięciem ostatnich, dostarczających największych trudności interpretacyjnych). Warto jednocześnie

podkreślić, że analizę przeprowadzano na małej próbie, zatem jej wyniki mogą nie być stabilne.

Poniżej umieszczono pozycje wchodzące w skład każdego czynnika. Dla ułatwienia czynniki zostały

nazwane.

Czynnik 1: Związek (20,61% wyjaśnianej zmienności)

Czy czujesz się akceptowana(y) w związku?

Czy ufasz swojemu partnerowi?

Czy związek z partnerem daje Ci możliwość realizowania siebie?

Czy czujesz się silnie związana(y) z partnerem?

Czy Twój partner zadowala Cię seksualnie?

Czy czujesz się spełniona(y) seksualnie w związku?

Czy jesteś zadowolony ze sfery seksualnej Waszego związku z partnerem?

Czy obawiasz się, że partner zawiedzie Twoje zaufanie?

Czy czujesz się bezpieczny w związku?

Czy związek z partnerem jest satysfakcjonujący w wymiarze seksualnym?

Czy czujesz, że Twoje relacje z partnerem są szczere i oparte na zaufaniu?

Czy obawiasz się wspólnej przyszłości z aktualnym partnerem?

33

Czy czujesz się akceptowana(y) przez rodzinę partnera?

Czynnik 2: Szacunek (7,82% wyjaśnianej zmienności)

Czy Twoje zainteresowania / hobby dają Ci możliwość wyrażenia siebie?

Czy dążysz do poznania samego siebie, bo masz taką naturę?

Czy uważasz, że ludzie lubią Cię za Twój charakter?

Czy uważasz, że ludzie szanują Cię za Twój charakter?

Czy ludzie uważają, że jesteś dobra(y) w tym, co robisz jako hobby?

Czy uważasz, że ludzie szanują Cię za Twoją osobowość?

Czy uważasz, że to, jaki jesteś wzbudza w ludziach szacunek?

Czy dzięki pracy odkrywasz w sobie nowe cechy i dążysz do ich rozwoju?

Czynnik3: Samorealizacja w czasie wolnym (6,33% wyjaśnianej zmienności)

Czy czas wolny pozwala Ci na relaks?

Czy czujesz, że ludzie szanują Cię dzięki Twemu hobby?

Czy uważasz, że umiejętności, które zdobyłaś(eś) dzięki hobby budzą w ludziach szacunek?

Czy masz możliwość rozwijania swego potencjału w wolnym czasie?

Czy poszukujesz drogi samorealizacji w czasie poza pracą?

Czy uważasz, że Twoje relacje z bliskimi są dla Ciebie oparciem w dążeniu do samorealizacji?

Czynnik4: Rodzina i bliscy (6,27% wyjaśnianej zmienności)

Czy uważasz, że Twoi bliscy darzą Cię uznaniem?

Czy Twoi bliscy wspierają Cię w realizowaniu Twojego potencjału?

Czy czujesz się akceptowana(y) przez rodzinę?

Czy uważasz, że Twoje relacje z najbliższymi pomagają Ci się rozwijać?


Czynnik 5: Praca (4,85% wyjaśnianej zmienności)

Czy rozwijasz się dzięki pracy?

Czy wykonujesz pracę, która Cię interesuje?

Czy praca pozwala Ci się spełnić?

Czy przeszkadza Ci zbyt duża ilość kontaktów z ludźmi?

Czynnik 6: Bezpieczeństwo (poczucie lęku) (4,61% wyjaśnianej zmienności)

34


Czy czujesz się bezpiecznie w rodzinie?

Czy uważasz, że Twoja pozycja zawodowa budzi szacunek?

Czy czujesz się akceptowana(y) przez rodzinę partnera?


Czy cechy Twojej osobowości budzą w Tobie poczucie zagrożenia?

Czynnik 7 (4,31% wyjaśnianej zmienności):

Czy masz możliwość rozwijania swego potencjału w wolnym czasie?

Czy czujesz się bezpiecznie w relacji z bliskimi Ci osobami?

Czy ludzie z Twojego najbliższego otoczenia okazują Ci wystarczająco dużo szacunku?

Czy Twoje cechy charakteru przeszkadzają Ci w rozwijaniu się?

Czy czujesz się akceptowana(y) w pracy?

Czy Twoja praca zapewnia Ci poczucie bezpieczeństwa?

Czy uważasz, że dzięki temu, jaki jesteś Twoje relacje z innymi są lepsze?

Czynnik 8: Akceptacja innych (4,28% wyjaśnianej zmienności)


Czy czujesz się akceptowana(y) przez przyjaciół i znajomych?


Czy czujesz, że to jak spędzasz czas wolny znajduje akceptację u osób ważnych dla Ciebie?

Czy czujesz, że spędzasz czas wolny z osobami, które Cię akceptują?


Czynnik 9: Osobowość (3,83% wyjaśnianej zmienności)

Czy cechy Twojej osobowości budzą w Tobie poczucie zagrożenia?

Czy uważasz, że Twoja osobowość utrudnia Ci relacje z innymi ludźmi?



Czy uważasz, że Twoja osobowość wspomaga Twoje dążenie do rozwijania swoich możliwości?



Czy czujesz się akceptowana(y) w pracy?

35

Czy czujesz, że Twoi bliscy doceniają Cię


Czynnik 11(3,65% wyjaśnianej zmienności):

Czy czujesz niepokój pozostawiona(y) swoim własnym myślom?

Czy obawiasz się wspólnej przyszłości z aktualnym partnerem?

Czy czujesz, że Twoi bliscy doceniają Cię?

Czy czujesz, że relacje z bliskimi Ci osobami nacechowane są szacunkiem?


Czy czujesz, że spędzasz czas wolny z osobami, które Cię akceptują?


Czy praca pozwala Ci się spełnić?

Czy czujesz się wypoczęta(y) po wakacjach?



Czy czujesz, że Twoi bliscy doceniają Cię?


Czy czujesz niepokój pozostawiona(y) swoim własnym myślom?


Czy czujesz się akceptowana(y) przez przyjaciół i znajomych?






Czy czujesz, że relacje z bliskimi Ci osobami nacechowane są szacunkiem?


Czy uważasz, że Twoja osobowość wspomaga Twoje dążenie do rozwijania swoich możliwości?




36

Czy uważasz, że ludzie lubią Cię za Twój charakter?


Pozostałych czynników nie interpretowano ze względu na niską wartość własną. Tabela wartości

składowych rotowanych stanowi Załącznik D podręcznika

Problemów interpretacyjnych dostarczają czynniki ostatnie od Nr 11 do 14 oraz czynnik Nr 8. Wydają się

być one połączeniem różnych skal i bardziej wykazują natężenie lub nacechowanie danego czynnika niż

jego odrębność.

Podsumowując, analiza czynnikowa potwierdza trafność skali „Związek i Relacje z Partnerem”, oraz podskal

„Osobowość i Ja”, „Relacje społeczne”, „Praca”, „Bezpieczeństwo”. Dodatkowo analiza czynnikowa pozwoliła

wyodrębnić „Samorealizację” w połączeniu z „Czasem Wolnym” a także pozwoliła wyodrębnić czynnik

„Akceptacja”, który jednak nie ma bezpośredniego odzwierciedlenia w Kwestionariuszu Potrzeb.

Trafność czynnikowa Kwestionariusza Potrzeb jest dobra.

6. Normy

Normy zostały opracowane na grupie badanych w wieku 20-43 lat (N=77). Charakterystyka grupy - wedle

opisu w punkcie 2 podręcznika.

Wykorzystano skalę stenową.

Tabela norm znajduje się w Załączniku A.

7. Obliczanie i interpretacja wyników

Kwestionariusz służy do pomiaru spełnienia potrzeb na dwóch wymiarach SFERA ŻYCIA i PIĘTRO

POTRZEB w kontekście teorii piramidy A.Maslowa. W trakcie badań empirycznych wyłączono także skalę

„Związek i Relacje z Partnerem”, który stał się osobnym wymiarem.

W każdym z powyższych wymiarów uzyskuje się wynik surowy. Wynikiem surowym każdego z wymiarów

jest suma punktów uzyskana w każdej z odpowiednich podskal. Klucz służy przypisaniu pozycji do

odpowiednich skal.

Po obliczeniu wyników skal obliczamy wynik ogólny – jest on sumą wyników surowych skal.

37

Niski wynik surowy wskazuje na niskie spełnienie potrzeb, wynik wysoki – odwrotnie.

Półprzedziały ufności dla prawdopodobieństwa 85% i 95% przedstawia tabela Nr 22.

Wyniki surowe należy interpretować przy użyciu Tabeli norm (załącznik A).

Tabela 22 – Półprzedziały ufności w jednostkach wyniku surowego dla prawdopodobieństwa 85% i 95%.

Skala SD rtt SEM Wartości półprzedziałów w jednostkach wyniku

surowego dla p

85% 95%

Wynik sumaryczny 17,14 0,843 6,79 10 13

WYMIAR SFERA ŻYCIA

Osobowość i Ja 5,15 0,733 2,66 4 5

Praca 5,57 0,812 2,42 3 5

Relacje Społeczne 5,17 0,803 2,29 3 4

Czas Wolny i Hobby 4,57 0,769 2,20 3 4

Skala Związek i Relacje z Partnerem 7,61

0,861 2,84 4 6


Fizjologiczne 4,12 0,806 1,81 3 4

Bezpieczeństwa 4,87 0,551 3,26 5 6

Afiliacji 3,73 0,576 2,43 3 5

Szacunku i uznania 4,38 0,711 2,35 3 5

Samorealizacji 6,24 0,74 3,18 5 6

Interpretacje wyników stenowych są standardowe (Brzeziński, 1996):.

� wyniki z przedziału 1-3 sten należy traktować jako niskie.

� wyniki z przedziału 4-7 sten należy traktować jako przeciętne.

� wyniki z przedziału 8-10 sten należy traktować jako wysokie.

Interpretacja wyników

Interpretacja wyników wymaga obliczenia trzech wyników: dla wymiaru SFERA ŻYCIA, PIĘTRO

POTRZEB oraz na skali „Związek i Relacje z Partnerem”. Każdy z wyników pokazuje ogólne spełnienie

38

potrzeb danej osoby, jednak obliczenie wyników dla wymiarów i podskal wymiarów pozwala na ocenę, w

jakim stopniu spełnione są potrzeby w danej sferze życia lub w danych piętrze potrzeb.

8. Stosowanie i przeznaczenie kwestionariusza

Kwestionariusz można stosować w badaniach indywidualnych bądź grupowych wśród osób w różnym

wieku (ze względu na normalizację, dla osób pomiędzy 20 i 55 rokiem życia). Warunki badania wymagają

spokoju i wygodnego miejsca do pisania.

Badanie należy poprzedzić wstępem dotyczącym przedmiotu badania – „kwestionariusz dotyczy poziomu

spełnienia Twoich potrzeb”; następnie należy poprosić o przeczytanie instrukcji i wypełnienie metryczki.

Czas badania wynosi około 10 minut.

Przeznaczeniem Kwestionariusza Potrzeb jest zmierzenie poziomu spełnienia różnych potrzeb.

Kwestionariusz może być użytecznym narzędziem w badaniach motywacji, zachowań, zadowolenia i

innych.

39

Bibliografia

Aranowska, E. (2005) Pomiar ilościowy w psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.

Brzeziński, J. (1996) Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Czapiński, J. [red] (2005) Psychologia pozytywna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hornowska, E. (2005) Testy psychologiczne – teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe

Scholar.

Juczyński, Z. (2001) Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, Warszawa: Pracownia Testów

Psychologicznych.

Maslow A. (1943) A theory of human motivation, Psychological Review No. 50, otrzymano 18 stycznia

2006 r. z www.abika.com.

ZAŁĄCZNIKI

Załącznik A – Tabele norm

Tabela 23 – Normy stenowe Kwestionariusza Potrzeb – wymiar SFERA ŻYCIA

Podskala Osobowość i Ja

Podskala Praca

Podskala Relacje Społeczne

Podskala Czas Wolny i Hobby

Wynik sumaryczny wymiaru

SFERA ŻYCIA

WYNIK SKALI

STENOWEJ

0-32 0-22 0-40 0-31 0-140 1 sten

33-35 23-24 41-43 32-33 141-146 2 sten

36-37 25-27 44-45 34-35 147-153 3 sten

38-40 28-30 46-48 36-38 154-159 4 sten

41-43 31-33 49-51 39-40 160-166 5 sten

44-45 34-36 52-53 41-42 167-172 6 sten

46-48 37-38 54-56 43-44 173-179 7 sten

49-50 39-41 57-58 45-47 180-185 8 sten

51-53 42-44 59-61 48-49 186-192 9 sten

>53 >44 >61 >49 >192 10 sten

41

Tabela 24 – Normy stenowe Kwestionariusza Potrzeb – wymiar PIĘTRO POTRZEB

Podskala Potrzeby Fizjologiczne

Podskala Potrzeba Bezpieczeństwa

Podskala Potrzeba Afiliacji

Podskala Potrzeba

Szacunku i Uznania

Podskala Potrzeba

Samorealizacji

Wynik Sumaryczny wymiaru

PIĘTRO POTRZEB

WYNIK SKALI

STENOWEJ

0-16 0-38 0-43 0-38 0-42 0-164 1 sten

17-18 39-40 44-45 39-40 43-45 165-173 2 sten

19-20 41-43 46-47 41-42 46-48 174-182 3 sten

21-22 44-45 48-49 43-44 49-51 183-190 4 sten

223-24 46-48 50 45-47 52-54 191-199 5 sten

25-27 49-50 51-52 48-49 55-57 200-207 6 sten

28-29 51-53 53-54 50-51 58-60 208-216 7 sten

30-31 54-55 55-56 52-53 61-64 217-224 8 sten

32-33 56-57 57-58 54-55 65-67 225-233 9 sten

>33 >57 >59 >55 >67 >233 10 sten

42

Tabela 25 – Normy stenowe Kwestionariusza Potrzeb – skala „Związek i Relacje z Partnerem”

Skala Związek i Relacje z

Partnerem WYNIK SKALI

STENOWEJ

0-38 1 sten

39-42 2 sten

43-46 3 sten

47-50 4 sten

51-54 5 sten

55-57 6 sten

58-61 7 sten

62-65 8 sten

66-69 9 sten

>69 10 sten

Załącznik B – Kwestionariusz Potrzeb

Katarzyna Ludka

KWESTIONARIUSZ POTRZEB

ID ( lub imię i nazwisko):________________________ Płeć: _________________

Data badania: ________________ Wiek: ________________

Wykształcenie: ________________

Niniejszy kwestionariusz zawiera 55 pytań dotyczących różnych sfer Twojego życia. Odpowiedz proszę na

każde z pytań zakreślając tę cyfrę, która według Ciebie najlepiej odzwierciedla Twoją sytuację lub pogląd. W

kwestionariuszu tym nie ma dobrych ani złych odpowiedzi – życie i przekonania każdego człowieka są

przecież inne.

Cyfry od 1 do 5 oznaczają:

1 – zdecydowanie nie

2 – raczej nie

3 – trudno powiedzieć

4 – raczej tak

5 – zdecydowanie tak

Upewnij się proszę, że odpowiedziałeś na wszystkie pytania. To bardzo ważne dla celów badania. Część

pytań dotyczy relacji z partnerem. Jeżeli aktualnie nie znajdujesz się w związku, nie odpowiadaj proszę na

pytania dotyczące tej sfery Twojego życia.

Poświęć na kwestionariusz tyle czasu, ile potrzebujesz.

44

PYTANIE

Zdec

ydow

anie

nie

Rac

zej n

ie

Tru

dn

o

pow

ied

zieć

Rac

zej ta

k

Zdec

ydow

anie

tak

1. Czy Twoja praca zapewnia Ci poczucie bezpieczeństwa? 1 2 3 4 5

2. Czy czujesz, że Twoje relacje z partnerem są szczere i oparte na zaufaniu? 1 2 3 4 5

3. Czy ludzie uważają, że jesteś dobra(y) w tym, co robisz jako hobby? 1 2 3 4 5

4. Czy cechy Twojej osobowości budzą w Tobie poczucie zagrożenia? 1 2 3 4 5

5. Czy czas wolny pozwala Ci na relaks? 1 2 3 4 5

6. Czy związek z partnerem jest satysfakcjonujący w wymiarze seksualnym? 1 2 3 4 5

7. Czy rozwijasz się dzięki pracy? 1 2 3 4 5

8. Czy uważasz, że ludzie lubią Cię za Twój charakter? 1 2 3 4 5

9. Czy czujesz, że Twoi bliscy doceniają Cię? 1 2 3 4 5

10. Czy obawiasz się wspólnej przyszłości z aktualnym partnerem? 1 2 3 4 5

11. Czy uważasz, że Twoja pozycja zawodowa budzi szacunek? 1 2 3 4 5

12. Czy praca pozwala Ci się spełnić? 1 2 3 4 5

13. Czy czujesz się wypoczęta(y) po wakacjach? 1 2 3 4 5

14. Czy ufasz swojemu partnerowi? 1 2 3 4 5

15. Czy czujesz, że spędzasz czas wolny z osobami, które Cię akceptują? 1 2 3 4 5

16. Czy przeszkadza Ci zbyt duża ilość kontaktów z ludźmi? 1 2 3 4 5

17. Czy uważasz, że ludzie szanują Cię za Twoją osobowość? 1 2 3 4 5

18. Czy Twoi bliscy wspierają Cię w realizowaniu Twojego potencjału? 1 2 3 4 5

19. Czy czujesz się akceptowana(y) w związku? 1 2 3 4 5

20. Czy czujesz, że ludzie szanują Cię dzięki Twemu hobby? 1 2 3 4 5

21. Czy czujesz niepokój pozostawiona(y) swoim własnym myślom? 1 2 3 4 5

22. Czy uważasz, że Twoi bliscy darzą Cię uznaniem? 1 2 3 4 5

23. Czy jesteś zadowolony ze sfery seksualnej Waszego związku z partnerem? 1 2 3 4 5

24. Czy poszukujesz drogi samorealizacji w czasie poza pracą? 1 2 3 4 5

25. Czy uważasz, że Twoja osobowość utrudnia Ci relacje z innymi ludźmi? 1 2 3 4 5

26. Czy czujesz się akceptowana(y) w pracy? 1 2 3 4 5

27. Czy czujesz się spełniona(y) seksualnie w związku? 1 2 3 4 5

28. Czy Twoje cechy charakteru przeszkadzają Ci w rozwijaniu się? 1 2 3 4 5

29. Czy wykonujesz pracę, która Cię interesuje? 1 2 3 4 5

30. Czy czujesz się bezpieczny w związku? 1 2 3 4 5

45

PYTANIE

Zdec

ydow

anie

nie

Rac

zej n

ie

Tru

dn

o

pow

ied

zieć

Rac

zej ta

k

Zdec

ydow

anie

tak

31. Czy czujesz się akceptowana(y) przez przyjaciół i znajomych? 1 2 3 4 5

32. Czy obawiasz się, że partner zawiedzie Twoje zaufanie? 1 2 3 4 5

33. Czy dzięki pracy czujesz się spokojny? 1 2 3 4 5

34. Czy czujesz się akceptowana(y) przez rodzinę partnera? 1 2 3 4 5

35. Czy Twoje zainteresowania / hobby dają Ci możliwość wyrażenia siebie? 1 2 3 4 5

36. Czy czujesz się silnie związana(y) z partnerem? 1 2 3 4 5

37. Czy dzięki pracy odkrywasz w sobie nowe cechy i dążysz do ich rozwoju? 1 2 3 4 5

38. Czy uważasz, że ludzie szanują Cię za Twój charakter? 1 2 3 4 5

39. Czy związek z partnerem daje Ci możliwość realizowania siebie? 1 2 3 4 5

40. Czy dążysz do poznania samego siebie, bo masz taką naturę? 1 2 3 4 5

41. Czy Twój partner zadowala Cię seksualnie? 1 2 3 4 5

42. Czy masz możliwość rozwijania swego potencjału w wolnym czasie? 1 2 3 4 5

43. Czy czujesz się bezpiecznie w relacji z bliskimi Ci osobami? 1 2 3 4 5

44. Czy czujesz, że relacje z bliskimi Ci osobami nacechowane są szacunkiem? 1 2 3 4 5

45. Czy uważasz, że to, jaki jesteś wzbudza w ludziach szacunek? 1 2 3 4 5

46. Czy czujesz się akceptowana(y) przez rodzinę? 1 2 3 4 5

47. Czy czujesz się bezpiecznie w rodzinie? 1 2 3 4 5

48. Czy uważasz, że Twoje relacje z bliskimi są dla Ciebie oparciem w dążeniu do

samorealizacji?

1 2 3 4 5

49. Czy uważasz, że umiejętności, które zdobyłaś(eś) dzięki hobby budzą w ludziach

szacunek?

1 2 3 4 5

50. Czy dzięki pracy czujesz się bezpiecznie? 1 2 3 4 5

51. Czy uważasz, że Twoje relacje z najbliższymi pomagają Ci się rozwijać? 1 2 3 4 5

52. Czy uważasz, że dzięki temu, jaki jesteś Twoje relacje z innymi są lepsze? 1 2 3 4 5

53. Czy uważasz, że Twoja osobowość wspomaga Twoje dążenie do rozwijania

swoich możliwości?

1 2 3 4 5

54. Czy ludzie z Twojego najbliższego otoczenia okazują Ci wystarczająco dużo

szacunku?

1 2 3 4 5

55. Czy czujesz, że to jak spędzasz czas wolny znajduje akceptację u osób ważnych

dla Ciebie?

1 2 3 4 5

Sprawdź proszę, czy udzieliłeś odpowiedzi na każde z pytań (z zastrzeżeniem pytań o związek i partnera –

zgodnie z instrukcją pomiń je, jeśli aktualnie nie jesteś z nikim w związku).

Bardzo dziękuję Ci za udział w badaniu!

46

Załącznik C – Klucze odpowiedzi

Pozycje

Wymiar SFERA ŻYCIA

Osobowość i Ja 4(R), 8, 17, 21(R), 25(R), 28(R), 38, 40, 45, 52, 53

Praca 1, 7, 11, 12, 26, 29, 33, 37, 50

Relacje Społeczne 9, 16(R), 18, 22, 31, 43, 44, 46, 47, 48, 51, 54

Czas Wolny i Hobby 3, 5, 13, 15, 20, 24, 35, 42, 49, 55

Skala ZWIĄZEK I RELACJE Z PARTNEREM

2, 6, 10(R), 14, 19, 23, 27, 30, 32(R), 34, 36, 39, 41

Wymiar PIĘTRO POTRZEB

Potrzeby Fizjologiczne 5, 6, 13, 23, 27, 41

Potrzeba

Bezpieczeństwa

1, 4(R), 10(R), 14, 16(R), 21(R), 30, 32(R), 33, 43, 47,

50

Potrzeba Afiliacji 2, 8, 15, 19, 25(R), 26, 31, 34, 36, 46, 52, 55

Potrzeba Szacunku i

Uznania

3, 9, 11, 17, 20, 22, 38, 44, 45, 49, 54

Potrzeba Samorealizacji 7, 12, 18, 24, 28(R), 29, 35, 37, 39, 40, 42, 48, 51, 53

Pytania oznaczone literką (R) należy traktować jako pytania o odwróconej punktacji wedle poniższego

schematu: zaznaczenie przez respondenta wartości „1” oznacza przyznanie 5 pkt., wartości „2” przyznanie 4

pkt,, wartości „3” przyznanie 3 pkt,, wartości „4” przyznanie 2pkt. oraz wartości „5” przyznanie 1 pkt.

Załącznik D – Tabela ładunków czynnikowych

Macierz rotowanych składowych(a)

Składowa

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

pyt_33 0,963 pyt_23 0,957 pyt_60 0,951 pyt_62 0,937 pyt_53 0,934 pyt_42 0,931 pyt_37 0,93 pyt_48 0,912 pyt_46 0,908 pyt_11 0,893 pyt_7 0,889 pyt_19 0,872 pyt_51 0,604 0,403 pyt_52 0,729 0,351 pyt_61 0,719 pyt_16 0,71 -0,411 pyt_59 0,705 pyt_8 0,643 pyt_31 0,573 0,306 0,361 pyt_67 -0,31 0,556 pyt_54 0,418 0,416 0,312 pyt_10 0,806 pyt_34 0,759 pyt_73 0,724 pyt_63 0,696 pyt_38 0,355 0,518 pyt_36 0,821 pyt_32 0,763

48

Składowa

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

pyt_68 0,76 pyt_77 0,621 0,393 pyt_72 0,423 0,429 0,428 0,336 pyt_45 0,801 pyt_15 0,686 0,413 pyt_21 0,675 0,336 pyt_30 0,728 0,308 pyt_69 0,365 0,648 pyt_20 -0,609 0,372 pyt_76 0,722 pyt_50 0,324 0,669 pyt_64 0,613 0,377 pyt_81 0,386 0,34 -0,378 pyt_82 0,788 pyt_47 0,692 pyt_29 0,669 0,391 pyt_39 0,812 pyt_80 0,54 0,609 pyt_43 0,315 0,508 pyt_78 0,413 0,715 pyt_41 0,691 pyt_5 0,32 0,427 pyt_35 0,788 pyt_9 0,328 0,669 pyt_22 0,815 pyt_18 0,378 0,764 pyt_66 0,832

Metoda wyodrębniania czynników - Głównych składowych. Metoda rotacji - Varimax z normalizacją Kaisera. a Rotacja osiągnęła zbieżność w 42 iteracjach.

KWESTIONARIUSZ POTRZEB PODRĘCZNIK - Strona główna Potrzeb... · Na przykład teoria potrzeb...

Documents

Transcript of KWESTIONARIUSZ POTRZEB PODRĘCZNIK - Strona główna Potrzeb... · Na przykład teoria potrzeb...