KSIĘGA ABSTRAKTÓW 9:30 – 10:30

1. Człowiek a środowisko

1. Emilia Bala Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii Studiów Regionalnych, Zakład Geomorfologii Badania przyrodnicze w Dolinie Liwca.

Dolina Liwca położona na pograniczu historycznych dzielnic Mazowsza i Podlasia jest bardzo

atrakcyjnym regionem pod względem turystycznym. Obszar ten jest objęty ochroną

w ramach Siedlecko-Węgrowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, sieci Natura 2000

i Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Obszar cieszy się zainteresowaniem przede

wszystkim historyków i specjalistów z zakresu turystyki. Pierwsze opracowania pochodzą

z końca XIX w. i dotyczą środowiska przyrodniczego, archeologii oraz sytuacji ekonomicznej

i społecznej obszaru. Późniejsze badania, głównie archeologiczne prowadzone były przed

II WŚ i w drugiej poł. XX w. Prac dotyczących środowiska przyrodniczego w dalszym ciągu

było niewiele, pojawiały się jednak wzmianki w różnych opracowaniach historycznych.

W ostatnich latach coraz częściej podejmowane są zagadnienia z geografii fizycznej, głównie

z gleboznawstwa, hydrologii i geomorfologii. Jednak ciągle w tym zakresie istnieje potrzeba

większego rozpoznania doliny Liwca i okolic.

2. Magdalena Kugiejko Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Szkoła dla środowiska przyrodniczego - edukacja przyrodnicza podczas wycieczek szkolnych. Ważną rolę odgrywa zapoczątkowana w szkole edukacja przyrodniczo- ekologiczna.

Reforma oświaty wprowadzona w 1999 roku, zmieniła podejście do nauczania, edukacji

przyrodniczej. Wprowadzono przedmiot – przyroda, który skupia w swojej nazwie elementy

biologii, chemii i geografii. W ramach nowych wytycznych edukacji dzieci, a później młodzież

swoją wiedzę zdobywać powinny poprzez doświadczenie. Mają „myśleć” oczami, uszami,

rękoma. Dzieci uczą się dostrzegać i przeżywać piękno krajobrazu przyrodniczego, a także

obcowania z przyrodą. Jak podkreślają pedagodzy szczególnie efektywna jest edukacja

w terenie. Przedstawione zestawienia i dokumentacja zadań podejmowanych w szkołach

zwraca uwagę na istotny aspekt takiego działania. Edukacja środowiska dzieci i młodzieży

jest potrzebą chwili, gdyż to właśnie młode pokolenie za kilka, lat będzie podejmować

decyzje, które zaważą o stanie przyszłego środowiska przyrodniczego.

3. Eliza Grabowska ZUT w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Zakład Botaniki i Ochrony Przyrody Prawne uwarunkowania ochrony mokradeł w rezerwatach przyrody. Mokradła jako cenne przyrodniczo obszary są często zabezpieczone przed zniszczeniem

prawną formą ochrony w postaci rezerwatu przyrody. Ich przetrwaniu nie zawsze sprzyjają

obostrzenia prawne, którymi obwarowane są rezerwaty. Z prawidłowym funkcjonowaniem

mokradeł w rezerwatach nierzadko są związane działania z zakresu ochrony czynnej. Ich

realizacja dla ochrony mokradeł jako ekosystemów zależnych od wody napotyka na

ograniczenia związane z możliwością piętrzenia wody i budową urządzeń piętrzących.

Największe trudności dla ochrony mokradeł w rezerwatach wiążą się jednak z brakiem

zasadniczych dokumentów dla tej formy ochrony.

4. Aleksandra Zarzycka Uniwersytet Warszawski, Environmental Management, Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska Kolizyjność nietoperzy na farmach wiatrowych w Polsce. Wizja wykorzystania w najbliższych latach wszystkich nieodnawialnych zasobów

energetycznych Ziemi oraz pogłębiający się efekt cieplarniany skłaniają świat do coraz

częstszego stosowania alternatywnych źródeł energii. Chociaż energia odnawialna

nazywana jest często zieloną energią, nie oznacza to, że jej pozyskiwanie nie może się

wiązać z negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Jednym z przykładów wpływu

energetyki wiatrowej na przyrodę są odnotowywane na całym świecie przykłady kolizji

nietoperzy z turbinami wiatrowymi. Znalezienie odpowiedzi na pytanie czy ten rodzaj

oddziaływania może znacząco negatywnie wpływać na populacje nietoperzy zarówno

w lokalnej jak i globalnej skali jest konieczne, aby energetyka wiatrowa mogła spełniać

kryterium zrównoważonego rozwoju. Jednym ze źródeł informacji o tym problemie w Polsce

są raporty porealizacyjne z farm wiatrowych, do których dostęp umożliwiają regionalne

dyrekcje ochrony środowiska. W badaniach podjęto próbę analizy wyników raportów

pochodzących z całej Polski z uwzględnieniem różnic w stosowanej metodyce. 5. Zuzanna Augustynowicz Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Faculty of Civil and Environmental Engineering, Environmental Protection and Management Wpływ sadzy na aktywność wybranych enzymów antyoksydacyjnych. Polska jest jednym z głównych emitentów zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego

w Europie. Jest to spowodowane m.in. ponad sześćdziesięcio procentowym udziałem węgla

w strukturze użytkowania energii pierwotnej kraju. Substancje zanieczyszczające mogą

pochodzić z atmosfery i tworzyć się także w wyniku niepełnego spalania paliw. Taki nie do

końca spalony materiał obejmuje m.in. sadzę, która była obiektem niniejszych badań.

Określono jej wpływ na aktywność enzymów antyoksydacyjnych u Arabidopsis thaliana typu

dzikiego. Analizowanymi enzymami były dysmutazy ponadtlenkowe - jedne

z najważniejszych enzymów antyutleniających.

11:00 – 12:30

2. Ekologia ekosystemów

1. Agata Staszak-Piekarska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Zakład Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Charakterystyka Jeziorka Głodnego (Drawieński Park Narodowy) jako dystroficznego zbiornika śródleśnego. Od grudnia 2013 roku w Drawieńskim Parku Narodowym prowadzone są badania mające na

celu charakterystykę wybranych zbiorników wodnych tego obszaru. Jednym z obiektów

badawczych jest jedno z Głodnych Jeziorek. Kompleks Głodnych Jeziorek stanowi rezerwat

małych, bezodpływowych, śródleśnych zbiorników wodnych.

W ramach referatu przedstawiona zostanie charakterystyka hydrochemiczna zbiornika,

oparta na własnych pomiarach terenowych autorki. Ponadto zaprezentowane zostanie

porównanie warunków panujących w misie jeziornej Głodnego Jeziorka z warunkami

charakterystycznymi dla typowego jeziora eutroficznego Drawieńskiego Parku

Narodowego.

2. Alicja Pawelec Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Zakład Hydrobiologii Inwazja babki rzecznej Neogobius fluviatilis jako zagrożenie dla rodzimego gatunku ryby – kiełbia Gobio gobio. Przedmiotem pracy było eksperymentalne zweryfikowanie tezy o wysokiej konkurencyjności

inwazyjnego gatunku obcego babki rzecznej Neogobius fluviatilis wobec rodzimych gatunków

np. kiełbia pospolitego Gobio gobio. Babka rzeczna jest gatunkiem obcym i inwazyjnym dla

całej Europy. Jej naturalnym siedliskiem jest rejon pontokaspijski.

Literatura naukowa głosi, że babka rzeczna będzie silnie konkurowała z rodzimymi

gatunkami ryb prowadząc do ich wyginięcia. Szczególnie niebezpieczne wydaje się to dla

gatunków chronionych kozy i śliza bardzo ważnych z punktu widzenia ochrony przyrody.

W pracy zbadano eksperymentalnie stopień konkurencyjności pokarmowej N. fluviatilis

względem rodzimych gatunków na przykładzie kiełbia pospolitego G. gobio w dwóch

wariantach temperaturowych. Stwierdzono istotne różnice w intensywności odżywiania się

obu gatunków ryb przy obecności i nieobecności konkurenta i w zależności od względnych

różnic wielkości ciała. Nie wykazano różnic związanych z temperaturą wody.

3. Kamil Kwiecień, Bogdan Jaroszewicz Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Białowieska Stacja Geobotaniczna Wpływ zimowego dokarmiania żubrów na roślinność leśną Puszczy Białowieskiej. Zimowe dokarmianie zwierząt ma na celu zwiększenie szans na ich przeżycie, poprawę

kondycji osobników oraz stanu populacji. Skutkiem ubocznym dokarmiania są zmiany

warunków środowiska i przekształcenia składu gatunkowego runa i glebowego banku nasion.

Badania wpływu zimowego dokarmiania żubrów (Bison bonasus L.) na roślinność leśną były

prowadzone w pobliżu dwóch miejsc dokarmiania w Puszczy Białowieskiej. Powierzchnie

badawcze zostały założone w gradiencie działających czynników antropogenicznych

(obsługa brogu i dostarczanie karmy) oraz naturalnych. W pobliżu brogu zanotowano

najwięcej gatunków zbiorowisk nieleśnych i synantropijnych oraz gatunków nitrofilnych. Ich

liczba jak i pokrycie były skorelowane z odległością od brogu. Glebowy bank nasion

w pobliżu miejsc dokarmiania żubrów zawierał najwięcej nasion gatunków zbiorowisk

nieleśnych i synantropijnych oraz cechował się najwyższym bogactwem gatunkowym. Wraz

z oddalaniem się od brogu wzrastał udział gatunków zbiorowisk leśnych.

4. Maciej Ziemiański1, Marcin Zych2 1] Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Białowieska Stacja Geobotaniczna 2] Uniwersytet Warszawski - Ogród Botaniczny Biologia reprodukcji izolowanych populacji kokoryczy pełnej Corydalis solida (L.) Clairv. w środowisku miejskim Warszawy. Według opinii literaturowych, kokorycz pełna Corydalis solida (L.) Clairv., jako obcopylny

gatunek tzw. "starych lasów" jest silnie zagrożona fragmentacją siedlisk. W obrębie

Warszawy C. solida występuje w kilku populacjach różniących się stopniem antropopresji

i izolacji. Badania prowadziłem w latach 2012-2013 w Lesie Bielańskim, Lesie Natolińskim

i Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Ich celem było eksperymentalne

ustalenie systemu kojarzenia rośliny, opisanie różnic w cechach odpowiadających za sukces

reprodukcyjny i wynikającej z nich zmienności w zespołach zapylaczy oraz stwierdzenie

stopnia limitacji pyłkiem. Badania potwierdziły samoniezgodność C. solida, wykazały, że

warszawskie populacje różnią się poziomem analizowanych cech morfologicznych,

zespołami zapylaczy, co w różnym stopniu wpływa na ich limitację pyłkiem i jest czynnikiem

zagrażającym ich stabilności.

5. Krzysztof Turczański Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Siedliskoznawstwa i Ekologii Lasu Rola i znaczenie grzybów patogenicznych z wyszczególnieniem Hymenoscyphus fraxineus w procesie zamierania jesionu wyniosłego. Proces zamierania jesionu wyniosłego zaobserwowano w 1992 r. w pn-wsch. Polsce. Do

2015 r. zasięg choroby objął 25 państw. Przyczyna zjawiska jest wynikiem splotu wielu

czynników. W 2001 r. zaobserwowano na chorych drzewach liczne występowanie grzyba

o nieznanej morfologii. W 2006 r. po wyizolowaniu opisano nowy gatunek pod nazwą Chalara

fraxinea (Hymenoscyphus fraxineus). Różni się on od wcześniej poznanych z rodzaju

Chalara pod względem wielu cech morfologicznych. Grzyb poraża liście, pędy, strzałki

i gałęzie młodszych i starszych okazów prowadząc w wielu przypadkach do śmierci rośliny.

Niniejsze rozważania mają za cel ukazanie najczęściej izolowanych na jesionie grzybów

patogenicznych z wyszczególnieniem znaczenia Hymenoscyphus fraxineus, mających wpływ

na kondycję i stan zdrowotny Fraxinus excelsior L.

6. Agnieszka Piątek, Anna Kamilewicz , Joanna Żabicka Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział budownictwa i Inżynierii Środowiska; Koło Naukowe Ochrony Środowiska SGGW Próby reintrodukcji pazia żeglarza (Iphiclides podalirius) i pazia królowej (Papilio machaon) w Mazowieckim Parku Krajobrazowym im. Czesława Łaszka. W Polsce obserwuje się zmniejszanie liczby populacji pazia królowej i pazia żeglarza –

najpiękniejszych polskich motyli. Nowoczesne rolnictwo i niszczenie siedlisk silnie oddziałuje

na oba gatunki, jednak to paź żeglarz najbardziej odczuwa presję człowieka, dlatego został

on zamieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt ze statutem VU (vulnerable) –

narażony.

Projekt ma na celu zwiększenie i utrzymanie lokalnych populacji pazia królowej i pazia

żeglarza w Mazowieckim Parku Krajobrazowym, poprzez zbiór i hodowlę gąsienic,

a następnie wypuszczenie dorosłych, przeobrażonych osobników w miejscu ich pobrania lub

wsiedlenia na obszarze gdzie nie występują lecz warunki tam panujące są dla nich

odpowiednie. Takie działania pozwoliłyby na zminimalizowanie, dość wysokich w warunkach

naturalnych, strat na etapie stadium larwalnego.

7. Mateusz Antczak Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Ornamentacja kości skórnych ryb pancernych (Placodermi) z dewonu Maroka dowodem bioróżnorodności?

Ryby pancerne to paleozoiczna grupa ryb, której głowę i większą część tułowia osłaniał

pancerz kostnych płyt. Ich pozostałości znane są z Europy, Ameryki Północnej, Australii oraz

Afryki.

Łuski oraz kości skórne ryb ze względu na niewielkie rozmiary i kruchość rzadko są przez

biologów stosowane jako narzędzie systematyczne (Kaur i Dua 2004, Esmaeilli i Gholami

2011, Patterson 2002). Przez paleontologów, nie były jak dotąd wykorzystywane.

Analiza kości ryb pancernych z dewonu Maroka ma za zadanie sprawdzić jak daleko wstecz

może sięgać opisana metoda, oraz czy możliwe jest jej zastosowanie także w innych

grupach systematycznych. W tym celu analizie poddano 12 fragmentów płyt okrywających

ciało ryb pancernych z wczesnodewońskich osadów Hamar Laghdad w Maroku. Porównano

m. in. kształt, gęstość, rozmieszczenie elementów składających się na ornamentację kości,

oraz charakter nanostruktur, aby wydzielić kilka ich morfotypów, które mogłyby odpowiadać

odmiennym taksonom.

12:30 – 13:30

SESJA POSTEROWA 1. Sandra Brzozowska1, Agnieszka Brygider1, Monika Jurgiel1, Michał Brzozowski1, Kinga Brzozowska2 1]Uniwersytet im. Adama Mickiewicza: w Poznaniu Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Pile 2] Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Staszica w Pile Adaptacje mrówek pustynnych do życia w ekstremalnych warunkach. Ekstremalne warunki środowiska definiowane są w różny sposób. Jedna z nich mówi , że to

,,miejsce, gdzie normalne życie może z trudem przetrwać, a ludzie na ogół nie są w stanie

żyć, a nawet czasem umierają”.Nie znaczy to, że życie w tak , ekstremalnych warunkach nie

istnieje. Są bowiem organizmy, które dzięki odpowiednim przystosowaniom zamieszkują to

środowisko, mogą się w nim rozwijać i rozmnażać.Doskonałym przykładem organizmów,

które przystosowały się do skrajnych warunków środowiska, są mrówki pustynne.

Cataglyphis bombycina oraz Cataglyphis bicolar.Aby poradzić sobie w tak wysokich

temperaturach, mrówki tę posiadają kilka unikalnych dostosowań. Mają dłuższe nogi niż inne

mrówki. To utrzymuje ich ciała z dala od gorącego piasku. Kolejną adaptacją jest śledzenie

pozycji słońca. Są w stanie poruszać się, znając, bezpośrednią drogę do gniazda.

Cataglyphis bombycina produkują białko szoku cieplnego, które pozwala na funkcjonowanie,

nawet w bardzo wysokich temperaturach.

2. Kamil Kwiecień, Bogdan Jaroszewicz Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Białowieska Stacja Geobotaniczna Synantropizacja roślinności w pobliżu miejsc zimowego dokarmiania żubrów w Puszczy Białowieskiej.

Dokarmianie żubrów w Puszczy Białowieskiej jest tradycją sięgającą XVII wieku. Jednak

w ostatnich latach wskazuje się negatywny wpływ dostarczania pokarmu w okresie zimowym

na stan środowiska i skład gatunkowy runa. Na 50 powierzchniach o wielkości 10x10m

zlokalizowanych w pobliżu dwóch brogów w Puszczy Białowieskiej prowadzono monitoring

wpływu żubrów na strukturę roślinności runa. Pokrycie gatunków synantropijnych na

powierzchniach położonych przy brogu było najwyższe i spadało wraz z oddalaniem się od

niego (rs< -0,54; p< 0,04). Udział gatunków synantropijnych w glebowych bankach nasion był

najwyższy na powierzchniach najbliżej brogów. Zimowe dokarmianie żubrów w Puszczy

Białowieskiej powoduje synantropizację runa oraz glebowego banku nasion w bezpośrednim

sąsiedztwie miejsc dokarmiania.

3. Justyna Szydłowska Uniwersytet warmińsko-mazurski w Olsztynie, Wydział Biologii i Biotechnologii, Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody Cenne porosty w kompleksach leśnych Polski NE. W ramach pracy doktorskiej pt. „Znaczenie grabu Carpinus betulus

w zachowaniu różnorodności biologicznej porostów epifitycznych w grądach

subkontynentalnych Tilio-Carpinetum w kompleksach leśnych o różnym stopniu

fragmentacji”, podjęto badania, których celem jest określenie wpływu wielkości i izolacji

kompleksu leśnego na zróżnicowanie i zagrożenie cennej bioty porostów starszych grabów

Carpinus betulus. Badania przeprowadzone zostały w kompleksach leśnych o trzech typach

fragmentacji: >20.000 ha, 2000-2500 ha i 150-250 ha. Zbadano gatunki porostów

epifitycznych grabu Carpinus betulus w trzech kategoriach wiekowych (60-79 lat, 80-100 lat

i >100 lat), na powierzchniach badawczych w typowo wykształconych fitocenozach grądu

subkontynentalnego. Na posterze zostaną zaprezentowane gatunki chronione i zagrożone

w badanych kompleksach leśnych Polski NE.

Projekt został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na

podstawie decyzji nr DEC-2013/11/N/NZ9/04686.

4. Maciej Ziemiański1, Marcin Zych2 1] Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Białowieska Stacja Geobotaniczna 2] Uniwersytet Warszawski - Ogród Botaniczny Zróżnicowanie morfologiczne osobników kokoryczy pełnej Corydalis solida (L.) Clairv tworzących izolowane populacje w warszawskich rezerwatach przyrody i Ogrodzie Botanicznym UW. Kokorycz pełna Corydalis solida (L.) Clairv jest geofitem występującym pospolicie w runie

leśnym w okresie wczesnowiosennym. Pomiary cech roślin mogących wpływać na

skuteczność zapylania kwiatów: wysokość osobników, liczba kwiatów zebranych

w kwiatostanach, odległość od najbliższego kwitnącego geofita były prowadzone na

powierzchniach w rezerwatach przyrody: Las Bielański i Las Natoliński oraz w Ogrodzie

Botanicznym UW w trakcie sezonów wegetacyjnych w 2012 i 2013 r. Wyniki wskazują, że

najwyższe osobniki występują w Rezerwacie Las Bielański (11,09±0,26 cm), zaś najniższe

w Ogrodzie Botanicznym UW (9,69±0,29 cm). Najwięcej kwiatów w kwiatostanach

wytwarzały osobniki w Ogrodzie Botanicznym UW. Odległość kokoryczy pełnej od innych

kwitnących geofitów była uzależniona od roku obserwacji. Analizowane parametry wpływają

na atrakcyjność roślin dla zapylaczy, a w konsekwencji na liczbę produkowanych nasion.

5. Kinga Mazurek Uniwersytet Śląski w Katowicach; Wydział Nauk o Ziemi; Katedra Geografii Fizycznej Antropogeniczne przekształcenia krajobrazów (Wyżyna Katowicka).

Wyżyna Katowicka należy do najbardziej zurbanizowanych obszarów w Polsce. Istotny

rozwój tego obszaru jest związany z odkryciem złóż węgla kamiennego, tworzeniem

zakładów wydobywczych i rozwojem przemysłu ciężkiego. Antropopresja uwidoczniła się tu

m. in. w postaci zmian w strukturze krajobrazów. Przedstawiono antropogeniczne

przeobrażenia krajobrazu na przykładzie doliny rzecznej zlokalizowanej w Rudzie Śląskiej.

Przegląd zmian w użytkowaniu terenów obejmuje okres od XIX wieku do XXI wieku. Obszar

badań mierzy niecałe 14 km2. Sieć hydrograficzna na badanym terenie to niewielkie cieki

i kanały odwadniające obszar bezpośrednio do rzeki Kłodnicy. Materiał wyjściowy stanowiły

głównie mapy topograficzne, które posłużyły jako podstawa do opracowania i obliczenia

sumarycznych powierzchni zajmowanych przez ustalone kategorie użytkowania terenu.

Zaobserwowano istotne zmiany w udziale poszczególnych typów wykorzystywania terenu.

Postępująca urbanizacja wpłynęła na znaczne zmiany w krajobrazie.

6. Adam Snopek1, Ewa Pacholik2 1] Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Geoekologii 2] Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego,, Wydział Nauk o Zwierzętach, Katedra Biologii Środowiska Zwierząt Skuteczność rekultywacji terenów pogórniczych na obszarach przyrodniczo cennych na przykładzie żwirowni „Sitno”. Praca podsumowuje dotychczasowe efekty działań służących wsparciu procesu rekultywacji

wybranego wyrobiska żwiru w celu optymalizacji jego wpływu na różnorodność biologiczną

oraz wypracowaniu optymalnych metod postępowania z podobnymi obiektami. Działania te

objęły zarówno modyfikację tradycyjnego projektu rekultywacji w kierunku stworzenia

dogodnych siedlisk wybranych grup fauny kręgowej i wykluczenia negatywnego wpływu na

szatę roślinną terenów sąsiednich, jak też ocenę skuteczności zastosowanych rozwiązań

wykorzystującą monitoring herpetologiczny. Skład gatunkowy zespołu płazów w zbiornikach

wodnych utworzonych w miejscu wyrobiska, jak również jego zgodność z preferencjami

siedliskowymi szczególnie cennych i wrażliwych gatunków, świadczy o celowości

i skuteczności przyjętych rozwiązań.

7. Michał Brzozowski1,3,4,, Paweł M. Owsianny1,4, Krzysztof Trawiński4, Grzegorz Marciniak4 1] Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Pile 2] Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Geoekologii i Geoinformacji, WNGiG 3] Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Biologii, Poznań 4] Szkoła Nurkowania Deep Diver K. Trawiński Piła-Płotki Program „Nurkowie chronią jeziora”: założenia i wyniki analizy występowania łąk ramienicowych (siedlisko 3140) na obszarach NATURA 2000 (północna Wielkopolska i południowe Pomorze) .

Program „Nurkowie chronią jeziora” przewiduje szerokie włączenie nurków sportowych

(niehydrobiologów) w monitoring i ochronę siedlisk roślinności podwodnej (w tym

ramienicowej - kod 3140) na obszarach siedliskowych Natura 2000. Zasadnicze obserwacje

prowadzone są na obszarach zlokalizowanych na pograniczu płn. Wielkopolski i płd.

Pomorza. Obiektem testowym jest od 2010 roku jezioro Płotki (Płocie) położone w obrębie

obszaru Natura 2000 PLH300045 „Ostoja Pilska”. W ramach chronionego w jeziorze Płotki

siedliska 3140 stwierdzono obecność 6 gatunków ramienic (Charales): Nitella flexilis,

Nitellopsis obtusa, Chara aspera, C. contraria, C. filiformis oraz C. tomentosa. Monitoring

polega na corocznym określeniu składu gatunkowego, zasięgu łąk ramienic (mapowanie)

oraz aspektów ich ochrony i zagrożenia. Obserwacje podwodne oraz fotodetekcja

prowadzone są także pod kątem wpływu wykorzystania rekreacyjnego jezior (w tym

wędkarskiego i obecności obcych gatunków ryb), na roślinność podwodną.

8. Agnieszka Brygider, Michał Brzozowski, Sandra Brzozowska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Biologii, Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Pile Pojezierze Wałeckie – kraina jezior.

Pojezierze Wałeckie to mezoregion fizycznogeograficzny obejmujący swym zasięgiem

południową część województwa zachodniopomorskiego i północną część województwa

wielkopolskiego. Największym miastem na tym terenie jest Wałcz. Pojezierze znajduje się

między największymi dopływami Noteci: Drawą i Gwdą.

Na badanym obszarze znajduje się 160 jezior o powierzchni ponad 1 ha. Największym z nich

jest jezioro Bytyń Wielki. Znajdują się tu takie jeziora, powyżej 100 ha, jak: Bytyń Wielki,

Zdbiczno, Raduń, Businowskie Duże, Szczurzarz, Tuczno, Liptowskie, Zamkowe, Łubianka.

Pojezierze Wałeckie znajduje się na obszarze chronionego krajobrazu „Pojezierze Wałeckie

i Dolina Gwdy”. Na samym terenie Pojezierza występuje wiele obszarów objętych ochroną

w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000, które obejmują obszary ochrony

siedlisk, m.in. Jezioro Wielki Bytyń PLH320011.

Celem naszych badań jest ukazanie różnorodności jezior na terenie Pojezierza Wałeckiego

i ich wartości przyrodniczej.

9. Agata Staszak-Piekarska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Instytut Geoekologii i Geoinformacji , Zakład Monitoringu Środowiska Przyrodniczego Kompleksowe badania wybranych zbiorników wodnych Drawieńskiego Parku Narodowego i jego otuliny. Od grudnia 2013 roku na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego i w jego bezpośrednim

sąsiedztwie prowadzone są pomiary terenowe oraz pobór próbek wody z wybranych

zbiorników wodnych.

Do badań wytypowano cztery zbiorniki, różniące się między sobą zarówno pod względem

powierzchni, pokrycia i użytkowania terenu w zlewni, jak i ze względu na relację jezioro-rzeka

(przepływowe, bezodpływowe). Są to: jezioro Grażyna, jezioro Korytnica, jezioro Płociczno

oraz Głodne Jeziorko. Jeziora te objęto badaniami zgodnie z metodyką stosowaną

w Zintegrowanym Monitoringu Środowiska Przyrodniczego.

Celem pomiarów jest określenie aktualnego stanu ekologicznego badanych jezior oraz ocena

wpływu zlewni na funkcjonowanie zbiornika.

Poster zawierać będzie wybrane wyniki pomiarów terenowych i analiz laboratoryjnych,

przeprowadzonych w okresie od grudnia 2013 roku do listopada 2014 roku. Ponadto

przedstawione zostaną wyniki pomiarów batymetrycznych dla wskazanych zbiorników

wodnych.

10. Monika Jurgiel, Sandra Brzozowska, Michał Brzozowski, Agnieszka Brygider Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Pile, Wydział Biologii Wrotki starorzecza Gordalina w Pile. Wrotki to zwierzęta o niezwykłych cechach, małych rozmiarach, charakteryzują się ogromną

różnorodnością morfologiczną. Ich nazwa pochodzi od organu znajdującego się na głowie

tzw. aparatu wrotnego. Ważną cechą systematyczną jest budowa szczęk, które służą do

wyróżniania: rodzin, rodzajów, gatunków.

Wrotki mogą występować we wszystkich typach wód: śródlądowych, słonawych, morskich,

a także w środowiskach wilgotnych. W Polsce najlepiej poznane miejsca ich występowania to

jeziora i stawy.

Wrotki odgrywają niezmiernie ważną rolę w ekosystemach wodnych.

Badany był fragment starorzecza Gordalina w Pile. Powierzchnia badawcza to 8216 m2,

a głębokość maksymalna to 5 m. Próby zebrano siatką planktonową o średnicy oczek 45 µm.

Za pomocą mikroskopowania określono liczebność gatunków. Stwierdzono 14 gatunków

z grupy Rotifera. Największy udział miały gatunki z rodzaju Keratella. Pojawił się także

gatunek rzadki dla fauny Polski tj. Asplanchna herricki.

11. Edyta Łaskawiec Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, Instytut Inżynierii Wody i Ścieków Znaczenie barier biogeochemicznych w ochronie ekosystemów wodnych przed zanieczyszczeniami. Niniejsze opracowanie ma za zadanie zwrócić uwagę na konieczność tworzenia ekotonów

o bardziej zróżnicowanej szacie roślinnej, co zapewnia zwiększoną efektywność

w zatrzymywaniu zanieczyszczeń. Bariery biogeochemiczne stanowią, obszary o dużym

potencjale w usuwaniu m.in. związków azotu i fosforu. Obecność pasów roślinności

szuwarowej oraz łąkowej w znaczący sposób zwiększa możliwości akumulacyjne zbiorników

oraz cieków wodnych. Mechanizm działania barier stanowi szereg procesów, takich jak

sorpcja, sedymentacja, denitryfikacja oraz asymilacja, których realizację umożliwia wspólne

występowanie roślin oraz mikroorganizmów w obrębie stref buforowych.

12. Joanna Borowska1,3 , Aleksandra Dąbrowska2,3 1] Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Hydrologii 2] Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej, Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Geoekologii i Paleogeografii 3] Studenckie Koło Naukowe Geografów UMCS im. Adama Malickiego w Lublinie Analiza cech fizyczno-chemicznych wody rzecznej Lublina. W dniu 29 marca 2015 przeprowadzone zostały w obrębie aglomeracji lubelskiej pomiary

hydrochemiczne wody Bystrzycy i jej dopływów. Wodę pobierano z Bystrzycy w kilku

profilach oraz z rzek na granicy miasta Lublina i przy ich ujściu (Krężniczanka, Czerniejówka

i Czechówka), a także powyżej i poniżej odpływu wód pościekowych z oczyszczalni

komunalnej. Łącznie, metodą patrolową (w ciągu jednego dnia) pobrano wodę w 12

przekrojach hydrometrycznych. W terenie mierzono temperaturę, przewodność

elektrolityczną, pH i zawartość tlenu oraz pobierano próbki do analiz laboratoryjnych.

W laboratorium Zakładu Hydrologii, określano pełny skład chemiczny przy użyciu

chromatografii jonowej. W pracy przedstawiono wyniki analizy podstawowych cech

fizycznych i chemicznych wody rzecznej oraz zmiany w ekosystemach rzecznych

związanych z funkcjonowaniem organizmu miejskiego.

13. Anna Dygulska, Agnieszka Parzych Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Biologii i Ochrony Środowiska, Zakład Chemii Środowiskowej Akumulacja azotu i fosforu w osadach dennych i pędach Typha latifolia L. wybranych jezior.

Nadmierny spływ substancji biogennych ze zlewni do wód prowadzi do użyźnienia zbiorników

wodnych. Roślinność szuwarowa wchodząca w skład litoralu stanowi naturalną barierę dla

spływów materii organicznej ze zlewni. Określenie składu chemicznego roślin przybrzeżnych

pozwala ocenić stan jakościowy środowiska wodnego.

Celem przeprowadzonych badań była ocena zwartości N i P w liściach i kłączach pałki

szerokolistnej oraz w osadach dennych jezior Doliny Słupi.

Zawartość N i P w pędach roślinnych wykazywała zróżnicowanie w zależności od fragmentu

pędu, jeziora oraz od stanowiska i była ściśle związana z zasobnością osadów dennych.

Zawartości N utrzymywała się na poziomie 1,503 - 2,034% w liściach oraz 2,328 - 2,653%

w kłączach T.latifolia. Badane pędy charakteryzowały się mniejszym stężeniem fosforu, które

zawierało się w przedziale 0,124 - 0,285% P. Za pomocą współczynników translokacji

i wzbogacenia określono relację pomiędzy zawartością N i P w pędach T.latifolia i osadach

dennych.

14. Sandra Brzozowska1, Monika Jurgiel1, Agnieszka Brygider1, Kinga Brzozowska2 1]Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu: Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Pile 2] Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Staszica w Pile Zastosowanie i właściwości roślin hydrofitowych: Phragmites australis i Acorus calamus. Hydrofity stosowane są jako wskaźnik zanieczyszczeń wód powierzchniowych . Pozwalają

na ocenę i klasyfikację stanu ekologicznego. Są bioindykatorem w biologicznej ocenie wód

powierzchniowych.

Przykładem takich roślin są trzcina pospolita oraz tatarak zwyczajny posiadających szereg

zastosowań. Trzcina pospolita znalazła zastosowanie w budownictwie. Jest materiałem

o dobrych właściwościach termoizolacyjnych. Tatarak zwyczajnyt o gatunek obcy, stosowany

w lecznictwie. Wywar z jego kłączy pomaga w leczeniu uszkodzeń nerek, a także pobudza

on aktywność przewodu pokarmowego. Służy też do aromatyzowania cukrów, nalewek

i likierów. W kosmetyce wykorzystywany jest jako utrwalacz zapachów.

Oba gatunki ze względu na zdolność wiązania pierwiastków biogennych stosowane są

w hydrofitowych oczyszczalniach ścieków. Od 07. 2014r. prowadzimy badania na temat

oczyszczalni hydrofitowych z wykorzystaniem tych roślin .

Badania polegają na przedstawieniu właściwości i ich zastosowania.

15. Joanna Chmist, Robert Mazur, Jakub Mazurkiewicz, Sebastian Kujawiak, Agata Nowak Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Katedra Inżynierii Wodnej i Sanitarnej Hybrydowe systemy oczyszczania małych zbiorników wodnych wysoce obciążonych ściekami organicznymi. Kwestia silnie zanieczyszczonych małych zbiorników wodnych w Polsce nadal jest naglącym

problemem wielu gmin. Polityka UE bazująca na RDW zakłada uzyskanie i utrzymanie

dobrego stanu lub potencjału wód powierzchniowych. Nielegalne zrzuty ścieków wysoce

obciążonych ładunkami organicznymi różnego pochodzenia (głównie z produkcji rolno-

spożywczej itp.), są zjawiskiem stosunkowo częstym i zagrażającym jakości wód

powierzchniowych oraz podziemnych w danym terenie. Tradycyjne metody rekultywacji

i renowacji wód są bardzo często kosztowne i wymagają dostępu dla ciężkiego sprzętu.

W wielu przypadkach zapewnienie w/w warunków jest znacząco ograniczone lub wręcz

niemożliwe. Małe systemy hybrydowe MBBR zasilane ze źródeł energii odnawialnych,

stanowią ciekawą i tanią alternatywę dla skutecznego oczyszczania tego typu obiektów.

Mobilne, modułowe „oczyszczalnie insitu” bazują na technologii osadu czynnego i błony

biologicznej, umożliwiają oczyszczanie wód na drodze nitryfikacji i denitryfikacji.

16. Anita Sabat 1, Anna Jarocińska 1, Bogdan Zagajewski 1,Artur Magnuszewski 2, Adrian Ochtyra 1,3, Łukasz Sławik4 1] Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Geoinformatyki, Kartografii i Teledetekcji 2] Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Instytut Geografii Fizycznej, Zakład Hydrologii 3] Uniwersytet Warszawski, Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych 4] MGGP Aero Sp. z o.o., Tarnów. Analiza jakości wód Jeziora Zegrzyńskiego na podstawie danych hiperspektralnych AISA.

Ochrona jakości wód jezior jest ważnym problemem badawczym od wielu lat. Tradycyjne

pomiary terenowe stanu wód są czasochłonne i drogie. Techniki teledetekcyjne umożliwiają

ocenę właściwości wód w szybszy i tańszy sposób. Celem przeprowadzonych badań były

analiza jakości wód Jeziora Zegrzyńskiego oraz ocena możliwości wykorzystania danych

hiperspektralnych do badania stanu jezior. Pierwszym etapem pracy było pozyskanie

zestawu danych lotniczych i naziemnych. Wykonano pomiary terenowe oraz nalot

z wykorzystaniem skanera AISA Eagle (3 sierpnia 2013 roku). Obraz hiperspektralny został

poddany licznym przetworzeniom, a przy użyciu odpowiednich formuł obliczono wskaźniki

jakości wód m.in. widzialność krążka Secchi’ego, zawartość zawiesin, materii organicznej,

chlorofilu oraz fosforu w wodach Jeziora Zegrzyńskiego. Ostatecznie wartości wskaźników

były wysoko skorelowane z wynikami pomiarów terenowych. Wynika z tego, że obrazy

hiperspektralne mogą być zastosowane w badaniach parametrów wód.

17. Maksym Łaszewski Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Instytut Geografii Fizycznej, Zakład Hydrologii Statystyczne modele temperatury wody rzecznej - przykłady i zastosowanie. Celem pracy jest przedstawienie przykładów statystycznych modeli temperatury wody

rzecznej oraz ich praktycznego zastosowania. Modele opisano za pomocą logistycznych

i liniowych związków regresyjnych w odniesieniu do średniej dobowej, tygodniowej,

miesięcznej, a także maksymalnej dobowej i średniej maksymalnej tygodniowej temperatury

wody oraz lokalnej temperatury powietrza. Dane empiryczne uzyskano z własnych pomiarów

terenowych, prowadzonych w latach 2011 – 2014 w nizinnej rzece Świder. Stwierdzono silną

zależność między temperaturą wody rzecznej i temperaturą powietrza, na co wskazały

obliczone wartości współczynników determinacji i pierwiastków średnich błędów

kwadratowych. Przedstawione modele mogą znaleźć praktyczne zastosowanie w ekologii

i gospodarce rybacko-wędkarskiej; symulowane wartości temperatury wody umożliwiają

szacowanie wzrostu, czasu inkubacji ikry oraz przeżywalności cennych gospodarczo ryb, co

jest szczególnie ważne w kontekście ocieplenia klimatu.

18. Paweł Piekarski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Zakład Geoinformacji Metodyka klasyfikacji wielospektralnych zobrazowań satelitarnych.

Jedną z najważniejszych metod pozyskiwania informacji o środowisku przyrodniczym jest

teledetekcja. Dzięki sensorom umieszczonym na satelitach możemy badać powierzchnię kuli

ziemskiej i wiele zjawisk na niej zachodzących. Dostępność zobrazowań satelitarnych, ich

ilość oraz dokładność są coraz większe, co powoduje, że stają się powszechnym źródłem

informacji geograficznej.

Na posterze autor zaprezentuje sposoby przetwarzania zobrazowań satelitarnych, tak aby

w dalszym etapie badań można było uzyskać wiarygodną informację o zjawiskach

zachodzących na powierzchni ziemi. Pokazane zostanie również kilka podejść do klasyfikacji

danych satelitarnych. Zaprezentowana zostanie metoda klasyfikacji ręcznej, metoda

klasyfikacji nadzorowanej, nienadzorowanej oraz nowe podejście w analizie obrazów:

klasyfikacja obiektowa. Przedstawione zostaną cechy poszczególnych metod i wnioski

wynikające z ich porównania.

14:30 – 15:45

3. Ekologiczne aspekty hydrologii i gospodarki wodnej

1. Elżbieta Chilińska Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Zakład Hydrobiologii Ocena stanu ekologicznego jezior z wykorzystaniem makrofitów. Przez lata monitoring środowiska z zastosowaniem makrofitów w Polsce i Europie nie pełnił

znaczącej roli. Dopiero Ramowa Dyrektywa Wodna okazała się przełomem w ocenie

ekosystemów wodnych. Dla jezior stratyfikowanych i niestratyfikowanych zaproponowano

odrębną klasyfikację ocenianą za pomocą Makrofitowego Indeksu Stanu Ekologicznego

(ESMI). W Polsce metoda ta opracowana została na potrzeby rutynowego monitoringu wód

w latach 2005-2006. Zarówno poszczególne wskaźniki wchodzące w skład ESMI

uwzględniające skład taksonomiczny oraz obfitość makrofitów jak i sam zespolony indeks,

wyraźnie reagują na antropopresję. Jako jej główny przejaw przyjęto proces eutrofizacji. Do

oceny stanu ekologicznego jezior podlegających presjom innym niż eutrofizacja, metoda

ESMI nie powinna być wykorzystywana. Podobny problem dotyczy jezior o niekorzystnym dla

rozwoju makrofitów ukształtowaniu dna zbiornika. W związku z tym powinno potraktować się

ocenę ESMI jako szacunkową.

2. Patrycja Gruchała Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Katedra Inżynierii Wodnej Hydrologiczna ocena celowości prowadzenia prac utrzymaniowych rzek nizinnych w krajobrazie rolniczym w kontekście zmiennego w czasie ryzyka powodziowego: przykład rz. Supraśl. Aby ocenić celowość prowadzenia konserwacji bieżącej i gruntownej, niezbędne jest

wykonanie analizy ryzyka powodziowego. W wielu przypadkach drobnych dolin rzecznych

analizy hydrologiczne i ekonomiczne nie są wykonywane przed wykonaniem konserwacji

bieżącej i gruntownej. Taka sytuacja miała miejsce również w dolinie rzeki Supraśl, gdzie nie

wykonano analizy ryzyka z powodu braku danych o przepływach i stanach wody. Celem

niniejszej analizy było zbadanie, czy podejmowane obecnie działania mające na celu

zmniejszenie ryzyka powodziowego w dolinie rzeki Supraśl (NE Polska) wynikają

z rzeczywistych potrzeb hydrologicznych i gospodarczych, jak również ocena, czy prace te

spełniają wymogi dyrektywy 2007/60/WE. Badanie wykazały, że liczne działania mające na

celu pogłębiania rzeki nie były niezbędne w celu utrzymania ryzyka powodziowego na

akceptowalnym poziomie.

3. Katarzyna Suska, Katarzyna Celejewska Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Katedra Inżynierii Wodnej Ocena wpływu prac utrzymaniowych i renaturyzacyjnych rzeki Jeziorki i rzeki Świder na siedliska ryb z wykorzystaniem metody MesoHABSIM. Aktualnie przeprowadzane prace utrzymaniowe mają w praktyce charakter typowych prac

regulacyjnych, co powoduje degradację środowiska na tysiącach kilometrów rzek. Co więcej,

przeprowadzane prace renaturyzacyjne zazwyczaj nie dają zadowalających efektów.

W celu zobrazowania zmian zachodzących w środowisku wodnym, wynikających z takich

prac, wykorzystano wprowadzany dopiero do Polski, model symulacji siedlisk MesoHABSIM.

Na wytypowanym odcinku rzek Jeziorki i Świder przeprowadzono pomiary terenowe.

Następnie porównując je z wymaganiami siedliskowymi dla wskaźnikowych gatunków ryb

tych rzek stwierdzono, które z siedlisk są prawdopodobnie dla nich najlepsze, które jedynie

bytowe, a które nieużyteczne. Taki sam proces przeprowadzono dla zasymulowanego,

najbardziej powszechnego, schematu prac utrzymaniowych i renaturyzacyjnych.

Wykazano degradacje prawdopodobnych siedlisk dla ryb po pracach utrzymaniowych oraz

drastyczną zmianę składu siedlisk w wyniku prac renaturyzacyjnych.

4. Karolina Szewc1, Bożena Graca1, Danuta Zakrzewska1, Anna Dołęga2 1] Uniwersytet Gdański, Wydział Oceanografii i Geografii, Instytut Oceanografii, Zakład Chemii Morza i Ochrony Środowiska Morskiego, 2] Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, Katedra Chemii Nieorganicznej Drobnodyspersyjne odpady z tworzyw sztucznych w osadach dennych i piasku plażowym południowej części Bałtyku. Od ponad 60 lat produkcja tworzyw sztucznych wzrasta (PlasticsEurope, 2014). Uważa się,

że 10% wyprodukowanych tworzyw sztucznych trafia do oceanu w formie odpadów

(Thompson, 2006). Odpady te ulegają degradacji i ostatecznie osiągają bardzo małe

rozmiary (Andrady, 2011).

W południowej części Bałtyku próbki osadów dennych pobrano czerpaczem van Veena.

W celu określenia jakości i ilości mikroodpadów z tworzyw sztucznych wynoszonych przez

morze, próbki osadów plażowych pobrano po sztormie i przy spokojnym stanie morza.

W celu określenia wpływu zagospodarowania zlewni na ilość i jakość mikrodpadów w rejonie

plaży, próbki piasku pobrano na plażach Zatoki Gdańskiej i otwartego Bałtyku (odcinki

pozbawione klifu).

Do separacji gęstościowej mikroodpadów z tworzyw sztucznych z osadów zastosowano

zmodyfikowaną metodę Thompsona i in. (2004). Wyekstrahowane odpady poddano analizie

wizualnej pod binokularem. Rodzaj polimeru określono za pomocą spektroskopii

w podczerwieni z transformacją Fouriera.

5. Agata Nowak, Joanna Chmist, Sebastian Kujawiak, Jakub Mazurkiewicz, Robert Mazur Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Katedra Inżynierii Wodnej i Sanitarnej Problemy w eksploatacji małych oczyszczalni ścieków w systemie SBR. Sterowanie i kontrola procesu oczyszczania. Małe oczyszczalnie (o przepustowości do 200 m3/d), a w szczególności przydomowe (o

przepustowości do 5 m3/d) charakteryzują się dużą nierównomiernością ilościową i

jakościową w dopływie ścieków. Wysoką efektywność usuwania zanieczyszczeń przy tego

rodzaju ściekach osiąga się przy wykorzystaniu bioreaktorów typu SBR bazujących na

technologii osadu czynnego. Zapewnienie właściwego procesu oczyszczania, w tego typu

małych obiektach, jest możliwe zazwyczaj przez kontrolowanie jedynie kilku najważniejszych

parametrów technologicznych. Sterowanie systemem na podstawie odpowiednio dobranych

czujników i wyborze odpowiednich algorytmów działania umożliwia znacząco zwiększa

redukcję związków węgla, azotu i fosforu w ściekach oczyszczonych.

16:15 – 17:30

4. Nowoczesne techniki badań środowiska

1.Anna Chlebicka1, Anna Jarocińska2, Adrian Ochtyra 2,3, Bogdan Zagajewski 2, Piotr Pabjanek2,

Marlena Kycko 2 1] Uniwersytet Warszawski, Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska 2] Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Geoinformatyki, Kartografii i Teledetekcji 3] Uniwersytet Warszawski, Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych Analiza kondycji roślinności Puszczy Białowieskiej na podstawie zdjęć satelitarnych Landsat. Teledetekcyjne wskaźniki kondycji roślinności dają możliwość zdalnego badania stanu

roślinności, także w ujęciu wieloletnim. W swoich badaniach autorka podjęła próbę analizy

kondycji roślinności Puszczy Białowieskiej i okolic na podstawie zdjęć satelitarnych Landsat

z lat 1986-2013 przy wykorzystaniu teledetekcyjnych wskaźników roślinności takich jak:

Moisture Stress Index, Normalized Difference Infrared Index, Normalized Difference

Vegetation Index, Normalized Pigment Chlorophyll Ratio Index, Optimized Soli-Adjusted

Vegetation Index, Plant Senescence Reflectance Index oraz Tasseled Cap Greenness. Dla

lepszego zróżnicowania wartości biometrycznych roślinności każdy obraz został

przeanalizowany w podziale na roślinność leśną i łąkową. Wszystkie obrazy wskaźników

poddano kwantyfikacji na pięć klas kondycji, a następnie opracowano mapy kondycji

roślinności leśnej i nieleśnej. Wyniki opisujące stan roślinności zostaną przedstawione

podczas prelekcji.

2. Paweł Piekarski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Zakład Geoinformacji Modelowanie zasobów węgla organicznego na terasie zalewowej Warty w oparciu o wysokorozdzielcze dane teledetekcyjne i analizy GIS. Wysokorozdzielcze dane satelitarne wspomagane systemami informacji geograficznej

stanowią coraz częściej wykorzystywaną metodą badania powierzchni ziemi. Właściwości

fizykochemiczne przypowierzchniowej warstwy osadów są również przedmiotem tego typu

badań. Ze względu na ogólną dostępność tego typu danych powstaje coraz więcej modeli,

które opisują między innymi: zróżnicowanie przestrzennego zawartości materii organicznej,

uwilgotnienie gruntu czy nawet jego skład granulometryczny.

W trakcie prezentacji autor przedstawi założenia metodyczne badań prowadzonych na

równinie zalewowej Warty, mające na celu określenie ilościowe zróżnicowania

przestrzennego zawartości węgla organicznego w przypowierzchniowej warstwie osadów.

Zaprezentowane zostaną metody poboru prób, pozyskania danych, ich opracowania oraz

planowane wyniki badań.

3. Joanna Dańko Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Instytut Informatyki Porównanie algorytmów optymalizacyjnych PSO i DE na przykładzie lokalizacji źródeł skażeń atmosferycznych. W oparciu o punktowe stężenia zarejestrowane na danym obszarze, przedstawione w pracy

algorytmy Roju Cząsteczek (PSO) oraz ewolucji różnicowej (DE) mają za zadanie znaleźć

źródło uwolnienia skażenia. Dane są pobierane z sieci detektorów rozmieszczonych na

określonym terenie. W rekonstrukcji zastosowano model smugowy Gaussa, który za pomocą

odpowiednich równań matematycznych symuluje dyspersję zanieczyszczeń do środowiska.

Algorytmy przeszukują przestrzeń sześciowymiarową w celu znalezienia parametrów modelu

Gaussa, takich jak źródło skażenia (współrzędne X,Y) poziom uwolnienia substancji (Q),

wysokość uwolnienia (H) oraz współczynniki dyfuzji atmosferycznej w kierunku pionowym

i poziomym (σy, σz), dla których przewidywane przez model stężenia w miejscach położenia

detektorów będą zbiegały do stężeń zarejestrowanych.W pracy zaprezentowano

przykładowe konfiguracje algorytmów PSO i DE, których zadaniem jest określić, w jak

najkrótszym czasie, najbardziej prawdopodobne parametry skażenia.

4. Michał Krzemiński, Małgorzata Zdunek Politechnika Warszawska; Ochrona Środowiska; Zakład Meteorologii i Ochrony Atmosfery Weryfikacja numerycznej prognozy zachmurzenia z modelu GEM za pomocą metody obiektowej SAL. Chciałbym zaprezentować moją pracę magisterską, w której na podstawie danych

satelitarnych dokonałem weryfikacji prognozy zachmurzenia z modelu GEM. Za pomocą

oprogramowania HEG oraz ArcGis zestawiłem dane satelitarne i modelowe a następnie

wyeksportowałem je do plików tekstowych. W następnej fazie w programie napisanym

w fortranie (autorstwa dr. Małgorzaty Zdunek - promotor) policzyłem parametry metody SAL

i sporządziłem odpowiednie wykresy. SAL - Struktura, Amplituda, Lokalizacja - to metoda

badająca położenie obiektów modelowanych względem informacji satelitarnej. Podczas

pisania pracy nie znalazłem informacji ażeby stosowano SAL w Polsce jednak istnieją

publikacje zagranicznych ośrodków meteorologicznych, w których stosowano tę metodę.

5. Kamil Leziak Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Instytut Geografii Fizycznej, Zakład Klimatologii Rola badań nad konwekcją w prognozowaniu niebezpiecznych zjawisk pogodowych. Konwekcja jest kluczowym procesem odpowiedzialnym za powstawanie niebezpiecznych

zjawisk pogodowych takich jak burze, opady nawalne deszczu i gradu, powodzie

błyskawiczne czy trąby powietrzne. Zrozumienie jej roli w kształtowaniu warunków

pogodowych jest niezbędne do trafnego prognozowania niebezpiecznych zjawisk

pogodowych i minimalizacji ryzyka związanego z ich wystąpieniem. W prelekcji zostaną

przybliżone fizyczne aspekty konwekcji w atmosferze, aktualne metody badań nad

konwekcją oraz możliwość ich wykorzystania do zwiększania precyzji i trafności prognoz

zjawisk pogodowych mogących stanowić zagrożenie dla ludzi oraz ich mienia. Zostanie

również poruszony problem monitoringu zjawisk ekstremalnych w Polsce i Europie na

podstawie danych o konwekcji uzyskanych z obserwacji naziemnych i teledetekcyjnych.

6. Paulina Marszałek Uniwersytet Jagielloński, Zakład Klimatologii, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Prawdopodobieństwo wystąpienia temperatury minimalnej powietrza w Kotlinie Żywieckiej w świetle sytuacji synoptycznych. Niniejsza praca przedstawia aspekty związane ze zmiennością dobowej temperatury

minimalnej powietrza w okresie zimowym (XII, I, II) w Kotlinie Żywieckiej, w świetle sytuacji

synoptycznych. Opracowanie bazuje na wynikach badań przeprowadzonych w jednym

punkcie węzłowym (gridzie) pochodzącym z bazy CarpatClim, zlokalizowanym w dnie Kotliny

Żywieckiej w okresie 1961-2010. Opracowanie zostało uzupełnione kompleksową analizą

warunków cyrkulacyjnych i ich zmiennością czasową w ciągu 50-lecia. W tym celu

zastosowano klasyfikację typów cyrkulacji atmosferycznej Niedźwiedzia dla dorzecza górnej

Wisły. Za ekstremalne zjawisko termiczne uznano średnią temperaturę minimalną powietrza

przekraczającą wartość progową 90 i 95 percentyla. Związki pomiędzy ekstremalnymi

wartościami temperatury powietrza a typami cyrkulacji atmosferycznej rozpatrzono poprzez

analizę częstości wystąpienia wartości ekstremalnych oraz ich warunkowego wystąpienia

w danym typie cyrkulacji atmosferycznej.