nr 57, wiosna 2011 ISSN 1505-5001

Sowa wstpnie pisane8kwietnia br. Rada Miasta Sopotu jednogonie podja uchwa o nadaniu jego imienia jednej z ulic Sopotu. Decyzja ta zapada w dzie po 30 rocznicy mierci tego popularnego do dzisiaj muzyka, ktry wiele lat dziaa i mieszka w Sopocie, a zmar w 1981 roku w Chicago. Oficjalne uroczystoci nadania imienia ulicy odbd si 28 kwietnia br. o godz. 16: 10 przy wyjciu na Targowisko Miejskie (Sopot Wycigi), gdzie przez lata funkcjonowa III Non-Stop. Tego samego dnia rwnie w Sopocie odbd si jeszcze dwa wydarzenia powicone pamici tego gitarzysty, wokalisty i kompozytora, lidera grup Czerwone Gitary i Trzy Korony. O godz. 16: 45 na ul. Drzymay (rg al. Wojska Polskiego) odsonity zostanie mural z wizerunkiem Klenczona. Bdzie on czci wikszego dziea, ktre ukoczone zostanie w lipcu br., dokadnie w 50-t rocznic otwarcia Non-Stopu. Przypomnijmy Non Stop przez dwie dekady by krgiem tanecznym z yw muzyk, a wystp w tym miejscu by nobilitacj dla caej plejady gwiazd polskiego big-beatu i rocka od Czerwono- i Niebiesko-Czarnych, przez Czerwone Gitary, Skaldw i Niemena, po Breakout, SBB, Krzak. Niewielu pamita, e tutaj rozpocza si midzynarodowa kariera Ewy Demarczyk, Niemena i Michaja Burano. O 18: 15 w Krzywym Domku (ul. Boh. Monte Cassiono 52) odbdzie si przedpremierowy pokaz filmu dokumentalnego 10 w skali Beuforta w reyserii Heleny Giersz. Wystpi te wieloletni wsppracownik Klenczona, Bernard Dornowski (Czerwone Gitary) z zespoem. Poza tym, 28 kwietnia br. odbdzie si premiera przygotowanego przez Polskie Nagrania albumu z najwikszymi przebojami Krzysztofa Klenczona. Inicjatorem i koordynatorem wszystkich tych zdarze jest Fundacja Sopockie Korzenie Krzysztof Klenczon ur. 14 stycznia 1942 w Putusku kompozytor, gitarzysta i wokalista, nazywany polskim Lennonem. Studiowa na Politechnice i Studium Wychowania Fizycznego (AWF) w Gdasku. Laureat Festiwalu Modych Talentw 62 w Szczecinie. W latach 1962-64 by gitarzyst Niebiesko-Czarnych po czym wsptworzy Piciolinie (1964) i Czerwone Gitary (1965). W 1970 roku, bdc u szczytu popularnoci, zaoy wasny zesp Trzy Korony, a w dwa lata pniej emigrowa do USA, gdzie wystpowa sporadycznie. W 1978 roku pod pseudonimem Christoper wyda album i odby dwie due trasy koncertowe po Polsce. Zmar 8 kwietnia 1981 roku w Chicago w wyniku ran wyniesionych z wypadku samochodowego. Krzysztof Klenczon nagra siedem pyt dugograjcych 3 (Czerwone Gitary), 1 Trzy Korony, 3 solo The Show Never Ends (w USA) oraz Powiedz Stary gdzie ty by i Polesia czar (w Polsce). Napisa kilkanacie przebojw Biay Krzy, 10 w Skali Beauforta, Historia jednej znajomoci, Jesie idzie przez park, Kamienne niebo, Kwiaty we wosach, Licz do stu, May mi, Matura, Nie licz dni, Nie przejdziemy do historii, Nikt na wiecie nie wie, Port, Powiedz stary gdzie ty by, Rok z kapryn dziewczyn, Spotkanie z diabem, Taka jak ty, Wrmy na jeziora i wiele, wiele innych.

W NUMERZE: ZY PO PREMIERZE W KRZYWYM DOMKU KRZYSZTOF KLENCZON ROCKMAN ODKRYWA NOWE BRZMIENIA PIENIDZE, SZTUKA, KOBIETY I NIEMEN FARIDA W BIELSKU BIAEJ BD PAMITA JELI NIE W POLSCE TO NA BIAORUSI 6 MUZYKA MUSI WYPYWA Z SERCA 8 DANGER MOUSE & DANIELE LUPPI ROME 10 ROCKOWY KAPAN PONOWNIE DA CZADU! 12 GOSPELOWA "SUPERNOWA" ROZBYSA 14 W WARSZAWIE! JAZZ W MUZEUM 16 NOWOCI PYTOWE POLSKIEGO RADIAMagazyn Muzyczny

22 KASA CHORYCHTRIBUTE TO SKIBA 24 JESTEM WESELSZA OD SWOICH PIOSENEK 26 WSPOMNIENIE O MIECZYSAWIE SUDERZE "NIE DOROSEM" PIOSENKI STANISAWA 28 STASZEWSKIEGO W TEATRZE SYRENA 32 JESTEM OWIERZYWIATEM 34 ATB IN CONCERT POWRACA DO POZNANIA!

36 38 40 45 48 52

brzmienia

Zaoony w 1990 roku przez Czesawa Niemena Wydrzyckiego i Krzysztofa Wodniczaka Wydawca: VODNIX, Adres redakcji: ul. Turkusowa 3/130, 60-658 Pozna, tel. 61 823 09 22. Redaguje zesp: Krzysztof Wodniczak (redaktor naczelny) wodniczak@poczta.onet.pl, Dominik Grny, Andrzej Patlewicz, Krzysztof Styszyski, Leszek Szambelan, Andrzej Wilowski, Andrzej Wilak.

Dni Zbigniewa Seiferta w Trzcianceo sobie Bogdan Ratajczak wymarzy zrealizowa. Po Krakowie i Zielonej Grze, tym razem pokonia si Seifertowi Trzcianka, siedemnastotysiczne wielkopolskie, miasteczko, ktre nie ma ani tradycji jazzowych, ani nawet dobrego miejsca w ktrym mona by tak muzyk gra. Jeli liczy si na trzystu widzw trzeba uda si do hali widowiskowo-sportowej, oddanej do uytku w 2003 r. Tam wic odby si wspaniay, jedyny w swoim rodzaju koncert wieczcy Dni Zbigniewa Seiferta w Trzciance. To druga w XXI wieku wizyta jazzowych instrumentalistw z najwyszej pki w Trzciance. W padzierniku 2010 r. w sali Spdzielni Mieszkaniowej zagrali saksofonista Krzysztof Medyna i wiolonczelista Timoty Imlay, obaj z USA. Obydwa wielkie wydarzenia zawdziczamy pasji jednego czowieka Bogdana Ratajczaka, faceta z miejscowej loy pozytywnie zakrconych. Pierwszy koncert wiza si z jego rozmiowaniem w twrczoci Czesawa Niemena, drugi z fascynacj geniuszem Zbigniewa Seiferta, obydwa ze spoecznikowskiej yki i fascynacji jazzem. Oprcz zapewnienia solidnej dawki muzyki w mistrzowskim wykonaniu, Ratajczak stara si przybliy swoich idoli widowni. Organizuje wystawy, prelekcje, wywietla filmy, odtwarza archiwalne nagrania. Tym razem w Modzieowym Domu Kultury pokaza zgromadzone pamitki, odczyta wypoyczone od siostry Seiferta, jego listy do rodzicw, pokaza specjalnie cignity niedokoczony film dokumentalny Erin Harper zatytuowany Passion i zaprosi pilskiego skrzypka Sebastiana Czaj, ktry z towarzyszeniem pianisty Grzegorza Rychlika zakoczy pierwszy dzie imprezy. Drugiego dnia w hali widowiskowo-sportowej odby si koncert. Byo cudnie, mimo nieciekawego entourage'u (ala nie posiada odpowiedniego do realizacji imprez, wyposaenia, odpowiednich wiate, horyzontu lub ekranu, wic z muzykami konkuroway reklamy, cioek- herb Trzcianki i elektroniczny zegar) i chodu (portowcy si ruszaj, a my siedzielimy). Zagrali dwaj modzi czoowi polscy skrzypkowie jazzowi Mate-

C

usz Smoczyski, laureat Jazzowego Oskara w kategorii Nadzieja Melomanw Roku 2007, ze swoim New Trio, z bratem Janem (rgany Hammonda) i Krzysztofem Dziedzicem na perkusji, oraz Adam Badych, Najlepszy instrumentalista w latach 2001 2004 na Jazz Juniors i laureat Grand Prix Jazzu nad Odr w 2006, z formacj Damage Control w skadzie: Piotr aczek (b), Pawe Tomaszewski (keyb.), Andrzej Gondek (g), Micha Bryndal (dr) i kanadyjski trbacz Jacques Seguin W koncercie zatytuowanym: VIOLIN SUMMIT- A TRIBUTE TO ZBIGNIEW SEIFERT zoyli hod wielkiemu koledze Zbigniewowi Seifertowi (ur. 7 czerwca 1946 r. w Krakowie), absolwentowi PWSM w Krakowie, skrzypkowi, kompozytorowi, saksofonicie, zmaremu 15 lutego 1979 r. w Buffalo w wieku niespena 33 lat. W wiecie zasyn dziki unikatowemu stylowi gry skrzypcowej- napisaa jego biografka Aneta Norek ('Man of the Light'. ycie i twrczo Zbigniewa Seiferta, Krakw 2009). Seifert gra i nagrywa z tuzami europejskiego i amerykaskiego jazzu, mimo krtkiego ycia zdy si wpisa w poczet najwybitniejszych jazzmanw wszech czasw. wietny koncert, peen solowych popisw poszczeglnych instrumentalistw, zakoczyo wsplne wykonanie kompozycji Zbigniewa Seiferta Quo Vadis. Po bisach Damage Control, powrcio na scen dwie trzecie skadu rwnie gorco przyjtego New Trio, i tylko Krzysztof Dziedzic musia zosta poza scen, bo perkusji bya tylko jedna Dziki Bogu niedostatki trzcianeckiej bazy nie ograniczaj inwencji w nadbudowie. Obok konsekwentnego i penego pomysw Ratajczaka, wizytwk Trzcianki s zespoy: Bez Jahzgh, Kwatera C2, Liryczni Mordercy, Loty, The Synki czy Zmaza Relacj z ubiegorocznego koncertu zakoczyam tak: kto nie by, niech auje, bo czego podobnego moe ju w Trzciance nie zobaczy. Jak wida zabrako mi wyobrani Wiesawa Szczygie

D

Poznaska Pasja u FranciszkanwMichaowska oraz Przemysaw Czekaa) i polska recytowana z wielk ekspresj przez Zbigniewa Grochala. Kompozytor odchodzi take, skdind z wieloma ciekawymi w efekcie pomysami, od bachowskiego cisego podziau na tzw. numery (choray, arie, recytatywy i inne). Jake atrakcyjny okazuje si pomys powierzenia roli Ewangelisty solowej wiolonczeli (bardzo dobra Zofia Elwart) czsto dialogujcej z... saksofonem (wraliwy brzmieniowo Rafa Rachwa) i kontrabasem (taki Mateusz Loska). Nieoczekiwane barwy brzmieniowe nadaje Pasji Kozuba wykorzystanie instrumentarium elektronicznego. Nie tylko poznaskiej kulturze przybyo interesujce dzieo czce przeszo z wspczesnoci. ACh

wa poznaskie przedsiwzicia kulturalne i religijne XI Festiwal Muzyki Pasyjnej i Paschalnej oraz Wielki Tydzie u Franciszkanw Muzyka Pasyjna i Paschalna poczyy swe siy w okazaym koncercie finaowym. Ptoragodzinny wieczr w piknych wntrzach kocioa Franciszkanw wypenio prawykonanie Pasji wedug witego Jana poznaskiego kompozytora Zbigniewa Kozuba. Jego okazae 75 minut dzieo zdecydowanie odbiega w formie od tej, ktr kojarzymy z arcydzieami Johanna Sebastiana Bacha, czonkw jego rodziny, czy Georga Philippa Telemanna. Osi dramaturgiczn s dwie cieki narracyjne aciska piewana (rewelacyjny Chr Musica Viva Marka Gandeckiego i znakomita para solistw Marzena

2

brzmienia

F O T OOARFEA NOZRST Y N T R R P C Y ZA A WIK

tak syszaem andrzej chylewski Efektowna Enigmarogram pitkowego koncertu symfonicznego Poznaskiej Filharmonii okaza si bardzo zrnicowany i przynis wiele rozmaitych wrae. Cho opracowana przez Gustava Mahlera suita z fragmentw dzie orkiestrowych Johanna Sebastiana Bacha, wykonana na inauguracj wieczoru w Auli UAM, nie miaa w sobie tyle efektownoci, co oryginay wielkiego geniusza baroku. Ale ju Pieni wdrownego czeladnika wielkiego symfonika przyniosy wiele pozytyww. Najwiksze za spraw znanego i cenionego w Poznaniu znakomitego modego barytona Artura Ruciskiego, ktry cztery przepikne pieni miosne wykona jakby stworzonym dla nich wspaniaym gosem, prowadzonym ujmujco swobodnie i z waciw gbok ekspresj. Nie bez znaczenia byo tutaj rwnie wraliwe poprowadzenie akompaniamentu poznaskich filharmonikw przez szefa Filharmonii Krakowskiej Pawa Przytockiego. Historycy muzyki wci spieraj si, ktry z dwch twrcw: Edward William Elgar czy Benjamin Britten, jest najwybitniejszym przedstawicielem nowoczesnej szkoy brytyjskiej. Nie bdziemy tutaj dokonywa rozstrzygni, stwierdz tylko, e z pewnoci Wariacje Enigma okazay si silnym argumentem za Elgarem, niemal samoukiem, prawie skrzypkiem, ale ogromnie honorowanym ju za ycia kompozytorem. Pawe Przytocki poprowadzi je z waciw rnorodnoci wariacyjnych wizytwek, nalenym rozmachem i bardzo brytyjskim patosem w kulminacyjnym Allegro Presto. A filharmonicy udanie podjli wspprac z dyrygentem, zwaszcza piknie w unisonie brzmica sekcja wiolonczel z solist Maciejem Jezierskim na czele. technice fascynujc swobod narracji. W nagrod za aplauz kompletu publicznoci dwa bisy: Lento con gran espressione cis-moll Fryderyka Chopina i Sonata Domenica Scarlattiego. Hamletowsk cz wieczoru reprezentoway orkiestrowe: Uwertura-fantazja Hamlet Piotra Czajkowskiego i Dmitrija Szostakowicza Suita z muzyki do filmu Hamlet (1964) Grigorija Kozincewa. Ta wanie suita poprzez sw barwno formaln, zmienno nastrojw i imponujc form orkiestry oraz dyrygenta staa si znakomit point bardzo rosyjskiego wieczoru w Auli UAM.

P

Pasja pena pasjizy o tak wielowarstwowym, wielowtkowym dziele jak Pasja wedug witego Jana Johanna Sebastiana Bacha mona mwi prosto i zajmujco, nawet jeli przez 80 minut trzeba skupi uwag niemal tysicosobowej widowni? Mona, pod warunkiem e posiada si wiedz i pomys, nie wspominajc o dobrych wykonawcach. Marcinowi Sompoliskiemu od szeregu lat nie brakuje pasji, wiedzy i pomysw. Zaadaptowanym dla polskich, ba, poznaskich warunkw prezentacjom w formule speaking concert, wymylonej przez Leonarda Bernsteina, da wszystkiego po zdecydowanie wicej ni trochu i wykreowa specyficzn, now, do tego liczn widowni wypeniajc w komplecie Aul UAM. Mao tego, do mariau sowa i muzyki doda krtkie prezentacje filmowe, obrazujce elementy omawianej muzyki. Tym razem z miejsc zwizanych z Janow Pasj. Nie stara si omwi caej pasji, lecz wybra dwa ciekawe aspekty retoryk dziea i zawarte w nim kody liczbowy. Nie obyo si bez szczypty humoru, gier sownych, lecz przede wszystkim bez bardzo dobrych wykona muzyki (Orkiestra Collegium F, Chr Akademicki UAM i solici: Marzena Michaowska sopran, Sylwester Smulczyski tenor i Pawe Erdmann bas). Caoci dyrygowa Marcin Sompoliski

C

Rosjanie kochaj Hamleta

P

itkowy koncert Filharmonii Poznaskiej by kontynuacj cyklu prezentacji dzie muzycznych inspirowanych wielkimi dokonaniami literackimi. Cho przecie gwn postaci wieczoru by artysta, ktry zaledwie metaforycznie odpowiedzia na synne hamletowskie pytanie By albo nie by z pocztku III aktu dramatu. Swym kapitalnym wystpem Nikolai Demidenko odpowiedzia twierdzco, cho utworem niehamletowskim. Nietrudno wszak w III Koncercie fortepianowym C-dur op. 26 Siergieja Prokofiewa dopatrzy si pozytywnej odpowiedzi kompozytora na dylemat twrczy zarzucany mu kosmopolityzm czy powrt do rosyjskich korzeni. Pianista Nikolai Demidenko przy wyranej, a podziwianej po koncercie, znakomitej wsppracy z poznaskimi filharmonikami i prowadzcym wykonanie ukaszem Borowiczem, nada dzieu Prokofiewa konieczn dynamik i ekspresj, pozornie zaskakujc w stosunku do wczeniejszych dzie liryczno, a dziki wybornej

Zjednoczeniiedy w sobotni wieczr po wybrzmieniu ostatnich dwikw dopiero co wykonanej II Symfonii cmoll Gustava Mahlera w Auli UAM zabrzmiaa absolutna cisza, zegarki wskazyway godzin 21.37. Dokadnie sze lat wczeniej osobisty lekarz papieski Renato Buzzonetti stwierdzi mier papiea Jana Pawa II. Tej przejmujcej ciszy nie zakci aden dwik, adne sowo, czy melodyjka nie zamknitego telefonu komrkowego, adne kaszlnicie, ani dobiegajcy z zewntrz sygna przejedajcej karetki pogotowia. To swoiste zjednoczenie melomanw w sali koncertowej miao swoje wyprzedzenie

K

4

brzmienia

tak syszaem andrzej chylewskiwrd bardzo licznych wykonawcw wspomnianej monumentalnej symfonii. Wzmocniona (rogi) Orkiestra Filharmonii Poznaskiej, wieloosobowy Chr Teatru Wielkiego w Poznaniu, Wioletta Chodowicz (sopran), Ewa Wolak (mezzosopran), a wreszcie kierujcy caoci Marek Pijarowski, wszyscy oni zaprezentowali imponujce jakoci denie do maksymalnie wyrazistego ukazania ekspresji gigantycznego czasowymi (85 minut) i formalnymi (pi czci) rozmiarami dziea. Filharmonicy imponowali plastycznoci i brzmieniem (na przykad sekcja blachy i drewna). Praktycznie altowo brzmica Ewa Wolak zachwycia ekspresyjnym nasyceniem uznanego w Europie gosu. Chr poznaskiej opery ju pierwszym niebiaskim piano zachwyci, a finalnym dwukrelnym h i studziennymi basami przekona do siebie ostatnich ewentualnych malkontentw. Swoj chwa przey take dyrygent Marek Pijarowski, dowiadczony i... modzieczy zarazem. To wydarzenie na dugo zapadnie w pami poznaniakw. czenie i trafione decyzje reysera poznaskiej Toski, Laco Adamika. Take w jego przypadku mona mwi o swoistej ide fixe dotyczcej dramatu Pucciniego. Poznaska Tosca jest bowiem w jakim stopniu kontynuacj (powsta zreszt we wsppracy) jego majcej ju kilkunastoletni ywot Toski krakowskiej, Toski wci ulepszanej. Istot koncepcji Adamika jest mdra normalno, tradycyjno, nie pozbawiona wszak ciekawych niuansw wieoci, a przede wszystkim zachowanie wspaniaej rwnowagi midzy teatrem i muzyk. Dziki tej normalnoci nawet najbardziej dramatyczne sceny s strawne dla co wraliwszych serc i umysw. W t konwencj udanie wpisuj si dokonania scenografki, dowiadczonej Barbary Kdzierskiej i kreujcego dramatyczne klimaty Marka Rydiana (wiata). Melomani przychodz do opery gwnie dla gosw, a przecie Tosca to trzy role dla znakomitych gosw i aktorw. I owa trjca w poznaskiej premierze spisaa si wspaniale budzc entuzjazm publicznoci. Barbara Kubiak jako Tosca, Kaudi Kaudow jako Cavaradossi i Jerzy Mechliski jako Scarpia zrealizowali si w obu sferach. Take pozostaa obsada, chr Teatru i modzie Poznaskiego Chru Chopicego przyczynili si do sukcesu poznaskiej Toski.

W oceanie namitnocieatr Wielki im. Stanisawa Moniuszki w Poznaniu konsekwentnie realizuje ide kobiet w operze zaplanowan na rok 2011. Po niedawnej Komedii o niemej onie Tadeusza Zygfryda Kasserna przyszed czas na propozycj zgoa odmienn w nastroju, na prawdziwy dramat, zaliczany nawet przez niektrych w poczet sztandarowych przykadw weryzmu. Dramat to zaiste prawdziwy, bo nie do, e w tle wa si losy Woch w bitwie pod Marengo w roku 1800, to przecie za punkt wyjcia do libretta Toski, przygotowanego przez Luigiego Illic i Giuseppe Giacos posuy peen namitnoci dramat historyczny Victoriena Sardou o tym samym tytule, powstay w 1887 roku. Ale mimo natychmiastowego zauroczenia Pucciniego sam sztuk i tytuow w niej rol boskiej Sary Bernhardt, musiaa min dekada, by powstaa opera, wspaniay dramat namitnoci, z wielk rol kobiec, swoist ide fixe twrczoci Giacoma Pucciniego. Realizatorzy poznaskiej premiery 16 kwietnia 2011 roku nie s debiutantami, ani w dziedzinie operowej, ani wobec samej Toski. I to jest w efekcie ostatecznym najwiksze szczcie tej opery. Od lat zaliczany do cisej czowki dyrygentw operowych naszego kraju, majcy w dorobku wiele sukcesw zagranicznych, Tadeusz Kozowski dokona w Poznaniu rzeczy imponujcej. Nie tylko z sukcesem wycisn ostatnie poty z operowej orkiestry. Jego wraliwo i mdro sprawiy, e odbierajcy spektakl operomani mogli kontentowa si dzieem Pucciniego ze spokojem i komfortem, wynikajcymi z potoczystoci z jednej, a ze spoistoci narracji z drugiej strony. Mogem pomuzykowa powiedzia po spektaklu dzikujc wykonawcom. Samo sedno! Wspomnianego komfortu nie mieliby wykonawcy, suchacze i sam dyrygent, gdyby nie wieloletnie dowiad-

T

Zmierzch czy wit?ozpocz si XI Festiwal Muzyki Pasyjnej i Paschalnej organizowany od pocztku przez Towarzystwo imienia Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu. Ju pierwszy koncert towarzyszcy festiwalowi przynis wiele atrakcji. Cho jego tytu brzmia Ju si zmierzcha, czc genialn kompozycj Wacawa z Szamotu z wykonanym na nim tak zatytuowanym I kwartetem smyczkowym Henryka Mikoaja Greckiego, to przecie potwierdza raczej swoisty wit, czy moe pogbianie si w ostatnich czasach popularnoci muzyki kameralnej. Bohaterem bowiem koncertu by ceniony w kraju i poza jego granicami Wieniawski Kwartet, zesp bdcy grup koncertmistrzw poznaskiej Orkiestry Kameralnej Amadeus Polskiego Radia. W repertuarze koncertu znalazy si trzy kwartety smyczkowe: f-moll op. 80 Felixa Mendelssohna Bartholdy'ego, XII Pamici Ojca witego Jana Pawa II Leszka Wisockiego i wspomniany Greckiego. Dodatkow atrakcj dla melomanw zgromadzonych w Salonie Muzycznym Muzeum Feliksa Nowowiejskiego w Willi Wrd R bya obecno kompozytora Leszka Wisockiego z Wrocawia, ktry przybliy odbiorcom swoje dzieo i zapowiedzia premier kolejnego kwartetu, powstajcego z inicjatywy muzykw Wieniawski Kwartet. Koncert dedykowany Janowi Pawowi II potwierdzi wirtuozeri muzykw Kwartetu i pikno prezentowanej muzyki, zwaszcza w elementach podhalaskich, tak bliskich Papieowi Polakowi.

R

brzmienia

5

zy po premierze w Krzywym Domkuie ostan 2011 ug o z roku na d w pam na ici enczo fanw Krzysztofa Kl

28 kwi etnia

o byprawdziwy Dzie Klenczona w Sopocie. Chyba jeszcze nikt nie mia takiej uroczystej oprawy z okazji odsoniecia nazwy ulicy w naszym miecie. Przyjechali czonkowie rodziny z Poznania, Szczytna i Gdaska, bliscy przyjaciele z kraju i zagranicy /z 6 krajw/. Zaczo si wszystko z wielk pomp w okolicach obecnego targowiska miejskiego. Dla zgromadzonych zagrali bluesa i rock'n'rolla sopocianie, Mirek Dybek i Jan Krygier. Wprowadzio to wszystkich od pocztku w rockowy nastrj. Przemawia Prezydent Sopotu Jacek Karnowski, siostra Krzysztofa, Hanna Klenczon i autorka filmu, przybya z USA, Helena Giersz. Przecicia wstgi dokonao kilkanacie osb w tym V-ce Prezydent Joanna Cichocka Gula i Szefowa Komisji Kultury Rady Miasta Anna Stasierska. W doskonaych nastrojach nastpiy przenosiny na ul. Drzymay, w miejsce chyba najbardziej kultowego dawnego obiektu. Non Stopu. Dla uczestnikw spotkania podstawiony by legendarny czerwony autobus zwany potocznie ogrkiem, reszta przemiecia si swoimi samochodami i na piechot. Na terenie dawnego Non Stopu jest obecnie parking, ale stoi budynek, ktry pamita tamte czasy i stanowi zaplecze gastronomiczne i organizacyjne tego kultowego miejsca. Obecni waciciele przyczyli si do organizacji specjalnegohappeningu, ktry si tam odby. Tutaj znowu odbyy si publiczne wystpienia przybyych goci i wiwaty na czec Krzysztofa Klenczona. Teatr Znak przygotowa wyreyserowany spektakl z udziaem przybyych goci, wrd ktrych brylowa w stroju milicjanta z tamtych lat, niezwykle zabawny Krzysztof Skiba, a kierowa ca akcj Janusz Gawrysiak ze swoj aktorsk ekip przebran w milicyjne mundury i prochowce UB. Byy oryginalne paki, hemy, te wszystkie elementy dostarczone zostay przez miejscowy IPN. Uczestnicy tego happeningu odebrali to widowisko niezwykle wiarygodnie i dopiero po jakims czasie zorientowali si, e sami s aktorami tego wydarzenia. Finaem na ul. Drzymay byo odsonicie muralu wykonanego przez Tuse i Looneya na budynku Non Stopu z podobizn Krzysztofa Klenczona w/g zdjcia te obecnego na tej uroczystoci fotografa, Marka Karewicza Happening zakoczono poczstunkiem- smaczn grochwk przygotowan przez restauracje Harna, a podawan z zabytowej kuchni wojskowej. Po tej inscenizacji wszyscy bardzo sprawnie przemiecili si do Krzywego Domku i tam odby si dalszy cig wiwatw na czec legendy polskiego rocka Krzysztofa Klenczona. Zaczo si wszystko w Dream Clubie chwil ciszy i wspomnienia niedawno zmarego Henryka Zomerskiego, ktry wanie w tym miejscu zagra swj ostatni koncert w yciu w dniu 7 listopada 2010 roku w koncercie z okazji 45 lecia zespou Czerwone Gitary. Chwil potem na scenie pojawia si Helena Giersz

T

6

brzmienia

autorka scenariusza i reyser filmu pt. 10 w skali Beauforta, filmu dokumentalnego o K. Klenczonie. Kwiaty i upominki od wadz miasta i dyrekcji Krzywego Domku, a potem uroczysta premiera dawno oczekiwanego filmu, ktry powsta w USA i Polsce. Na widowni komplet, jeszcze wiwaty na cze gocia specjalnego, ojca chrzestnego polskiego rock'n'rolla Franciszka Walickiego. Projekcja odbya si w cakowitym skupieniu. Po zakoczeniu wielu nie kryo wzruszenia, polay si zy. Pakaa sama HelenaGiersz, pastwo Klenczonowie, najblisi przyjaciele, koledzy i fani. Najbardziej wzruszony by Karol Wargin, pierwszy partner Krzysztofa Klenczona na drodze jego kariery, kiedy to w duecie sigali popierwsze laury na estradzie w Szczecinie i Gdasku spiewajac Maego Misia prawie 50 lat temu. Wrd goci byli te ich koledzy a lat szkolnych Eugeniusz Wojciechowski/ to on by wiadkiem pierwszego nagrania w studenckim radiowle ulubionego utworu Krzysztofa Polesia czar/ i Jerzy Detko jak rwnie jego zesp Trzy Korony w skadzie: Grzegorz' Andrian' Andruszkiewicz, /przyjecha z Australii/, Piotr Stajkowski, Grzegorz Nogowski. Dopisali te koledzy z estrady, a wrd nich m. innymi Wojciech Korda, Jerzy Rajczyk i Bernard Dornowski z zespoem. Obecny by rwnie manager i dziennikarz Jacek Olechowski/organizowa pierwsze trasy koncertowe Krzysztofa/, ktry reprezentowa te brata Andrzeja, pierwszego managera i promotora Krzysztofa Klenczona i zespou Trzech Koron. Nastpia wymiana opinii o filmie, a najtrafniej zrobi to redaktor Dariusz Michalski mwic, e jest to film wybitny i dotychczas nikt w Polsce takiego dokumentu nie zrobio adnej gwiedzieshowbiznesu. Brak takich filmw w Polsce nazwa skandalem. Dokonaa to dopiero Polka mieszkajca od lat w USA angaujc siw t produkcje caym sercem i powieceniem. Zauroczya swoja osobowoci wielu ludzi, a przedewszystkim Seweryna Krajewskiego, ktrego wypowiedzi o Klenczonie zrobiy najwiksze wraeniena wszystkich obserwatorach tego dokumentalnego filmu. Seweryn po raz pierwszy od wielu lattak szczerze i otwarcie wypowiada si przed kamerami telewizyjnymi. Chociaby z tego powoduwarto ten film ogldnac, do czego serdecznie namawiam. Po kilkunastu minutach padania sobie w ramiona, wspomnieniach minionych lat na estradzie pojawi si dawno nie widziany Bernard Dornowski ze swoim zespoem i zaprezentowa koncert na ktry zoyly si najwiksze przeboje Krzysztofa Klenczona. Bawili si wszyscy znakomicie, a Hanna Klenczon z rodzin i przyjacimi spiewali i taczyli a do koca w rytm przebojw brata. Iwona Thierry z Polskich Nagra te uwietnia ten dzie promujc wieo wydany z tej okazji album pytowy z 40 najwiekszymi przebojami Krzysztofa. Byy pamitkowe koszulki, foldery, scenografia i wystawa w oparciu o fotografie autorstwa Marka Karewicza i Stefana Kraszewskiego, dwch najwikszych dokumentalistw historii naszego rockmena. To wszystko odbyo si jednego dnia w przecigu kilku godzin w trzech miejscach Sopotu i to punktualnie wg zapowiedzianego w zaproszeniach scenariusza. Udao si dziki sprawnej zaodze Fundacji Sopockie Korzenie w skadzie dowodzonym przez Marcina Jacobsona, Wiesawa liwinskiego, Magosi Szpak i Tadeusza Podymiaka. Warto podkreli, e do organizacji tego wydarzenia przyczynio si wiele sopockich instytucji. Szczeglne podzikowania dla BART-u, Urzdu Miasta, Rady Miasta i wielu osb prywatnych / Adam Kulczycki, Adam Lipczynski/. Ja osobicie dzikuj Magdzie Jachim, Rzecznikowi Prasowemu Miasta, ktra bya z nami od pocztku do koca. Niech zyje rock'n'roll! Wojciech KorzeniewskiFot. Adam Krajewski i Maria Bernolak

brzmienia

7

KRZYSZTOF KLENCZON1942 1981

rzydzieci lat temu, 8 kwietnia 1981 roku, w chicagowskim szpitalu zmar Krzysztof Klenczon. Kompozytor, muzyk, gitarzysta, araner. Wsptwrca zespou Czerwone Gitary, leader grupy Trzy Korony, czonek legendarnych ju dzi zespow Niebiesko-Czarni i Piciolinie. Autor wielu przebojw piewanych do dzi. Matura, Historia jednej znajomoci, Kwiaty we wosach, Biay Krzy, Taka jak ty, 10 w skali Beauforta, Natalie, Nie przejdziemy do historii, to tylko kilka z jego przebojowych kompozycji z bogatego albumu twrczoci. Gdy odszed od nas mia 39 lat. Urodzony w Putusku, zwizany ze Szczytnem, gdzie si wychowywa, pniej Trjmiasto, a na kocu Chicago, gdzie mieszka wiele lat po wyjedzie z Polski i gdzie zmar w wyniku tragicznego wypadku samochodowego. Wraca z charytatywnego koncertu na rzecz Solidarnoci w Polsce, by mocno zazibiony i nie chcia bra w nim udziau. Szczytny cel imprezy i silny wci zwizek z Polsk zwyciyy, pojecha gra. Byo to 25 lutego. Z tego koncertu ju nie wrci. W okolicach skrzyowania ulic Pulaski i Hollywood zdarzy si wypadek. Przewieziony do szpitala walczy o ycie dugie 6 tygodni. Bezskutecznie. Pochowany zosta w Szczytnie. egnaa go rodzina, przyjaciele i ulewny deszcz. Niebo pakao Nie przejdziemy do historii, dumni jak w piosenkach. Nie bdziemy stali w glorii z gitarami w rkach jednak nie skoczya si muzyka Krzysztofa, dalej yje w pamici fanw, dalej grana jest przez wielu wykonawcw. Wci wiea, wci aktualna, wci rockowa. Po rozstaniu si z Czerwonymi Gitarami, ktre byo szokiem dla wielbicieli tego zespou, Krzysztof szuka nowej drogi. Powstay Trzy Korony. Znw, jak z rkawa, sypny si przeboje. Port, 10 w skali Beauforta, Nie przejdziemy do historii, Czyja dziewczyna, Hej sowiki, sowiki. Duo dobrej, nieco mocniejszej od Cz. Gitar muzyki rockowej i jak zwykle romantyczne, sowiaskie ballady, ktrych Klenczon by mistrzem. I nagle nowy szok dla fanw. Krzysztof ogasza decyzj wyjazdu na stae do Chicago. Jeszcze poe-

T

gnalny wystp w warszawskiej Sali Kongresowej i emigracja. Pniej odwiedzi Polsk jeszcze dwa razy, dwie trasy koncertowe, po pierwszej nagranie pyty Pt.: Powiedz Stary gdzie Ty by. Pyty, ktra nie zostaa najlepiej przyjta przez krytykw muzycznych. Trzeba tu jednak wspomnie, e Klenczon nagra, zaraz po skoczeniu trasy koncertowej, 10 utworw. Nagra je sam, akompaniujc sobie na gitarze. Zostawi ten materia w Polsce i wyjecha do Stanw. Obrbk, aranacjami, nagraniami zaj si Ryszard Kruza. Kruza wiele lat pracowa w studiach nagraniowych CBS w Kanadzie, pniej zamieszka w Budapeszcie wraz ze swoj on, piosenkark wgiersk Ew. Dla albumu Krzysztofa wykona super pioniersk prac. Trzeba pamita, e byy to lata 70-te. Technika nagraniowa, w porwnaniu z obecn, bya jeszcze w powijakach. Sprzt dostpny w studio Polskich Nagra nie by nawet na tamte czasy na wiatowym poziomie. Dosy powiedzie, e album, ktry powsta by waciwie eksperymentalnym i cao prac zostaa wykonana poza kontrol kompozytora i gwnego wykonawcy. Poza tym wszystkim Ryszard Kruza by znakomitym muzykiem, ale o jazzowych, a nie rockowych korzeniach. W Stanach Klenczon nagra longplay The show never ends, pod pseudonimem scenicznym Christopher. Producentem tej pyty by Vyto Beleska. W nagraniach wzili udzia take polscy muzycy: Wodzimierz Wander, Marian Myszko. Ta produkcja niestety te nie bya wystrzaowa. Trzeba pamita, e bya kierowana do amerykaskiego odbiorcy, piewana po angielsku. Jednak producent nie wykorzysta tego rockowego pazura, ktry tak charakteryzowa przeboje Klenczona. Zawioda te promocja wydawnictwa. A szkoda. Mimo wszystko na obydwch pytach, o ktre wspominam, znalazo si kilka naprawd znakomitych piosenek. Natalie Pikniejszy wiat dedykowany modszej crce, Latawce z moich stron, Muzyko z tamtej strony dnia. Lost soul, The show never ends, All for You. Powstao jeszcze kilka piosenek nigdy nie nagranych przez Klenczona. Dom, Koysanka obie nagrane przez zesp uki. Potem nastpia fatalna noc, a waciwie poranek 25 lutego. Pozostaa pa-

8

brzmienia

mi. Pami fanw, przyjaci, rodziny. Dziki nim nie zganie wspomnienie o artycie, dziki nim yje jego muzyka. Krzysztof ma swoj ulic na warszawskich Bielanach, bulwar w Putusku. Jego imieniem nazwane zostao gimnazjum w Dwierzutach. Bdzie mia swoj ulic w Sopocie. Jego imieniem zostanie nazwany jeden z nowoczesnych tramwajw w Gdasku. W Szczytnie jest jego pomnik, jest jego park. By te, wanie w Szczytnie, Oglnopolski Konkurs Piosenki jego imienia. Modzi wykonawcy piewali jego utwory. Niestety ta ciekawa, popularna i zdobywajca coraz wicej zainteresowanych wykonawcw z caej Polski impreza zostaa przez wadze Szczytna zlikwidowana. Zlikwidowana po 5 corocznych edycjach. To samo dotyczy galowego koncertu, w ramach Dni i Nocy Szczytna, ktry od roku 1991 powicany by pamici Klenczona. Dwadziecia lat co roku w lipcu, w okolicach imienin Krzysztofa, grano jego piosenki. Dzi dla Ciebie gramy to by tytu tych koncertw. Niestety po politycznej zmianie rzdzcych w Szczytnie, nowa wadza przestaa docenia swojego znanego mieszkaca. A szkoda. Krzysztof zawsze chcia wrci na jeziora. Wrci do Szczytna, gdzie niestety ci, ktrzy powinni najbardziej o nim pamita, robi wszystko by zapomnie.Maciej Cybulski

Stowarzyszenie Polski Rock-and-Roll imienia Krzysztofa Klenczona

Nie przyjdziesz ju do nas z gitar, nowej nie napiszesz piosenki, wszystko si nagle skoczyo, ucichy muzyki dwiki Nie przyjdziesz ju do nas z gitar, nie zagrasz z nami na molo, pusto bez Ciebie i cicho, tylko wspomnienia wci bol.

S

towarzyszenie nasze powstao w 2005 roku w Szczytnie. Dziki bardzo przychylnej atmosferze lokalnych wadz miejskich i powiatowych, oraz bardzo pomocnej wsppracy dyrekcji szczycieskiego domu kultury, udao si reaktywowa pomys sprzed kilkunastu lat czyli Oglnopolski Konkurs Piosenkarski im. Krzysztofa Klenczona. Stowarzyszenie byo jego pomysodawc, wsptwrc statutu, nasi czonkowie zasiedli w skadach jury. Konkurs rozwija si znakomicie. Uczestnicy prezentowali coraz wyszy poziom, poszerzay si krgi zainteresowania t imprez. Do Szczytna zjedali si modzi wykonawcy z caej Polski. Niestety miasto podjo decyzj o jego likwidacji. Dziaania Stowarzyszenia doprowadziy do otwarcia, w centrum miasta, parku im. Klenczona, w ktrym alejki nasz imiona twrcw polskiego rocka, tych ktrzy ju odeszli. Czesawa Niemena, Ady Rusowicz, Janusza Popawskiego. Ale i tutaj miasto przestao wykazywa inicjatyw. Wiele alejek pozostao bez nazw W tak wanym roku, w trzydziest rocznic mierci Krzysztofa, znw zapomniano w tym, ktry piewa: wrmy na jeziora, czy tam gdzie woda i las. W ubiegym roku, po raz pierwszy od 18 lat, w czasie imprez zwizanych z Dniami i Nocami Szczytna zabrako koncertu powiconego Krzysztofowi. Zawsze by to koncert sobotni, galowy. Dla Klenczona. Dzisiaj niestety ju nie. W zwizku z tymi, dosy dziwnymi decyzjami zarzdcw miasta i powiatu czonkowie Stowarzyszenia postanowili wasnymi dziaaniami doprowadzi do realizacji imprezy powiconej pamici tego znakomitego artysty, tak bardzo zwizanego z Mazurami, ze Szczytnem. Zaprosimy na ten koncert laureatw poprzednich konkursw, zaprosimy przyjaci, fanw Krzysztofa. Pokaemy, e nie wszyscy, take i w Szczytnie zapomnieli o tej smutnej rocznicy. Jako Stowarzyszenie planowalimy otwarcie w Szczytnie panteonu polskiego rocka, miejsca, w ktrym mona by zgromadzi pamitki, do ktrego mona by zaprasza tych, ktrzy dalej tworz ten muzyczny gatunek. Czy nam si to uda? Tego nie wiemy, ale zapewniam, e bdziemy prbowa. Zapraszamy do udziau we wsplnych przedsiwziciach. Jeli chcecie by z nami, z nami dziaa, prosimy o kontakt: maciej_cybulski@hotmail. com.

brzmienia

9

KRZYSZTOF KLENCZONRockman odkrywa nowe brzmieniarzysztof Klenczon w zaciszu warszawskiego studia nagrywa z muzykami studyjnymi utwr, ktrego podmuch przenis go w wiat nowych brzmien. W padzierniku 1969 roku uzbrojony w 200W Voxa, booster i pedal wah-wah, Klenczon zdecydowanie zmieni swj profil muzyczny. Utworem 10 w skali Beauforta rozpocz nowy okres w swojej karierze, ktry trwa przez dwa i p roku. Bdc u szczytu popularnoci jako kompozytor popowych przebojw wkroczy na scen rocka rozpoczynajcych si lat 70. Pocigna go do tego rewolucja w muzyce rockowej, ktra wybucha w 1969 roku. Psychodelia oddaa miejsce na listach przebojw grupom hardrockowym i progresywno-rockowym. Zespoy takie jak Led Zeppelin, Black Sabbath i Deep Purple wyday przeomowe dla rocka pyty. Klenczon sucha tej muzyki. Dlatego postanowi stworzy zesp z modymi muzykami grajcymi w tym stylu. Pierwszym, ktrego zaprosil do wsppracy, by jego kuzyn, Ryszard Klenczon. Ryszard gra poprzednio w zespole Tarpany, w ktrym wokalistk bya m. in. Halina Frckowiak. Jego slide guitar miaa wprowadzi do nowego zespou Klenczona nietypowe brzmienie. Potem pojecha do Krakowa, kuni modych talentw rockowych. Meneder zespou Wawele zaprosi go do klubu Socjalny, by posucha perkusisty, ktry gra gocinnie z Wawelami. Krzysztofowi spodobaa si ostra, dobra technicznie gra Marka lazyka grajcego w stylu Johna Bonhama z Led Zeppelin. Z miejsca zaproponowa mu wspprac. Poniewa Klenczon szuka te basisty, Marek poleci swego koleg, Andrzeja Pawlika. Jednak do wsppracy z Pawlikiem nie doszo. Klenczon potrzebowa basisty, ktry by piewa. Pojecha wic do Trjmiasta. W sopockim klubie Pod scen usysza rock-bluesowe trio Quo Vadis, w ktrym byem wokalist i graem na basie. Kiedy pojawi si w klubie, gralimy akurat Creamw i Johna Mayalla. Podczas przerwy zaprosi mnie do swego stolika i zapyta, czy chciabym gra w jego nowym zespole. Chcia dobra muzykw, grajcych inaczej ni big-beatowe Czerwone Gitary. W rodowisku muzycznym, w jakim wyrolimy, styl reprezentowany przez Czerwone Gitary nie cieszy si zbytni popularnoci. Wyjtkiem by sam Klenczon, ktry jako wokalista i kompozytor wyranie odstawa od reszty kolegw. Jako muzyka szanowali go wszyscy. Z zespoem Trzy Korony chcia wpyn pen par na wody polskiego rocka. O swoich planach mwi tak: Ju od dawna myslalem o takim skadzie instrumentalnym, ktry pozwoli swobodniej rozwinc myl improwizacyjn, a tym samym wzic na warsztat utwory trudniejsze i ciekawsze. A co do stylu jaki bdziemy uprawia, to trudno mi w tej chwili powiedzie co konkretnego na ten temat. Bdzie to w jakim sensie wyporodkowanie muzyki jazzowej, beatu, soul i muzyki powanej. Nie bdzie w zespole solisty, piewa bdziemy wszyscy Realizacj jego planw wida wyranie w utworach, nad ktrymi rozpoczlimy prac podczas prb w Wraszawie. Opracowalimy na nowo 10 w skali Beauforta. W przeciwiestwie do poprzedniego nagrania studyjnego, Marek lazyk zagra na perkusji bardzo rockowo. Uy gsto stopy, robi duo przej, czsto akcentujc na czynelach. W poczeniu z moimi ostinatowymi pochodami basu stworzylimy sekcj, ktra nadaa temu utworowi charakterystyczny rockowy groove.

K

Gitara Krzysztofa brzmiaa grandowo, a jego lekko zachrypnity gos znakomicie pasowa do rocka. W migej Dianie Marek gra szybko, precyzyjnie i z wyczuciem. Jego perkusja brzmi jak turbina napdzajca. Razem z mocno synkopowanym basem tworzymy groove, na ktrym Krzysztof improwizuje na boosterze i wah-wah, wprowadzajc na gitarze ciekawe rytmicznie kontrapunkty. Slide guitar dodaje bluesowe glissanda. Utwr jest utrzymany w konwencji blues-rocka z typowym hardrockowym zakoczeniem. Niestety realizator nagrania niepotrzebnie naoy zbyt gono efekt dwikowy z wycigu psw i moim zdaniem zaguszy cakiem dobr kompozycj. Na koncertach gralimy mig Dian bez efektw dwikowych i byo to pole do popisw improwizacyjnych wszystkich czonkw grupy. Inne utwory z tego okresu, takie jak Nie ma ci w moim nie czy Ty i wicej nikt, utrzymane s w podobnej konwencji. cz ortodoksyjn melodyjno z rockowymi riffami. Granie tych utworw dawao nam wiele satysfakcji. Krzysztofa wyranie rajcowao, e mg czy motywy gitarowe, grane prawie czystym brzmieniem z rockowymi zagrywkami, ktre w punktach kulminacyjnych osigay paroksyzmy przesterowanego brzmienia. Typowym przykadem jest Nie ma ci w moim nie. Grajc w ten sposb ju w pierwszych miesicach stworzylimy wasne rozpoznawalne brzmienie. Podczas koncertw publiczno reagowaa bardzo spontanicznie, a recenzenci pisali, e zesp zaskakuje swoim niecodziennym brzmieniem. Utwory Klenczona, mimo e nie byy typowymi przebojami, powoli zyskiway nowe grono fanw oraz uznanie w rodowisku. Krzysztof nie tylko zmieni profil muzyczny, ale take staranniej dobiera teksty. Z Klenczonem zaczli chtnie wsppracowa inni tekciarze, poeci i literaci: Andrzej Kuryo, Halina Stefanowska, Andrzej Jastrzbiec-Kozowski, Stanisaw Halny oraz dziennikarze radiowi Andrzej Tekliski (w. Andrzej Olechowski) i Piotr Bielawski (w. Andrzej Stankiewicz). W 1970 roku na Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu zagralimy dwa utwory: Ludzie wrd ludzi, znany publicznoci z Telewizyjnej Giedy Piosenki oraz 10 w skali Beauforta, ktry ju wtedy by sporym przebojem. Oba utwory wymagay rockowego brzmienia, ale festiwalowy inynier dwiku wyciszy nas maksymalnie. W zwizku z tym opolski wystp by dla nas wielkim rozczarowaniem. Wkrtce potem z powodw osobistych opuci nas Marek lazyk. Krzysztof znw wyruszy w poszukiwaniu perkusisty. Znalaz go w klubie U Jurasa w Sopocie. Piotr Stajkowski gra wwczas z blues-rockowym zespoem Odam. Dwa dni pniej rozpoczlimy w Gdasku wsplne prby nad nowym repertuarem. Piotr, student redniej szkoy muzycznej na wydziale perkusji, by modym, ale dowiadczonym muzykiem. Wsppracowa poprzednio z bluesowym gitarzyst Leszkiem Dranickim. Gra stylowo, wietnie uywa werbla i dwch bbnw. By bardzo oszczdny w rodkach, ale stosowa ciekawe jazz-rockowe konfiguracje rytmiczne. Obaj zgralimy si bardzo szybko. Tworzylimy zwart i precyzyjn sekcj. Krzysztofowi odpowiadaa gra Piotra. Pozostawia mu pen swobod w doborze rytmw. Po dwch tygodniach prb wystpilimy na III Festiwalu Zespow Modzieowych o Zot, Srebrn i Brzow Kotwic Sopockiego Lata 1970. Jako zesp zajlimy trzecie miejsce, po Skaldach i Czerwonych Gitarach. Krzysztof Klenczon

10

brzmienia

zaj trzecie miejsce w kategorii wokalistw, po Czesawie Niemenie i Jacku Zieliskim. Biorc pod uwag, e istnielimy tylko pi miesicy, nie byo to najgorsze osignicie, a publiczno w Teatrze Letnim przyja nas owacyjnie. Jako instrumentalista i wokalista Klenczon da z siebie wszystko i suchacze to zauwaali. Nowe rockowe kompozycje Klenczona zagralimy z rasowym hardrockowym czadem. Nasza muzyka nabieraa coraz bardziej cikiego brzmienia. Nie byy to jedyne nowe zainteresowania muzyczne Klenczona. Polubi te bluesa. Wprowadzilimy do repertuaru utwory Johna Mayalla oraz wasne kompozycje bluesowe. Jedna z nich to utwr instrumentalny Korona, oparty na riffie Hladika z Blue Effect. Kady z nas gra tam solwk. W nagraniu radiowym moje solo na basie nagraem podwjnie. Tworz dialog dwch basw, ktre polifonicznie uzupeniaj si nawzajem. Krzysztof uywa pene brzmienie otwartego stroju. Nie stosuje boostera, tylko przesterowanego 200W Voxa. W solwkach wyzwala swoje emocje improwizacyjne. Gra gsto, nieokieznanie i brawurowo. Wspina si do najwyszych nut na gryfie. W tym utworze Krzysztof Klenczon-instrumentalista jest w swoim ywiole. Korona zostaa nagrana w studiu na setk, w penym brzmieniu. Jacek Olechowski wspominajc t sesj, powiedzia, e nasze brzmienie byo tak potne, e furgotay nogawki. Utwr trwa przeszo sze minut, co jak na tamte czasy byo rzadkoci. Realizator nagrania z przeraeniem obserwowa, jak mierniki natenia dwiku szalay na konsoli. Z uwagi na form i brzmienie uwaam Koron za nasze najlepsze nagranie. Gdy latem 1970 roku przygotowywalimy nowe utwory do autorskiej pyty Klenczona, Krzysztof zaprosi do wsppracy znakomitego jazzowego pianist Andrzeja Ibka. W kompozycji Jestem do przodu, typowo rock 'n' rollowe, piano Ibka znakomicie wpasowao si w rockowe brzmienie zespou. W tej kompozycji Krzysztof poczy elementy rock'n'rolla z hardrockowymi unisonowymi riffami gitary i basu. Z kolei refren jest beatlesowski, grany jednak znacznie ciej z bluesowymi glissandami slide guitar. Inny utwr, Bierz ycie jakie jest, rozpoczyna si cikim riffem w metrum 9/8, po ktrym nastpuje rhythm'n'bluesowa zwrotka i refren. Ibek dynamicznie synkopuje tam na pianie. Utwr koczy si unisonowym, chromatycznym zejciem w stylu Deep Purple. Potem znw nastpuje riff na 9/8. Takie brzmienie Trzech Koron zapisao si na kartach historii polskiego rocka, a niektrzy wrcz uwaaj, e bylimy jego prekursorami.

Mwic o Krzysztofie Klenczonie rockmanie nie sposb nie wspomnie dwch kompozycji z tego okresu, ktre stay si wizytwk muzyczn Trzech Koron Spotkanie z diabem oraz Nie przejdziemy do historii. Spotkanie z diabem rozpoczyna metaliczna impulsywna gitara Krzysztofa, ktra po kilku taktach przechodzi w szybki dynamiczny riff grany unisono z basem. Potem wchodzi z duym przesterowaniem bluesowy lick gitary solowej. Gos Klenczona brzmi w tym utworze dramatycznie, wrcz krzykliwie. Sekcja dciakw, ktrymi dyrygowa znakomity jazzowy saksofonista, Janusz Muniak, dodaje tej kompozycji rythm'n'bluesowego charakteru. Nie przejdziemy do historii sta si sztandarowym utworem pokolenia muzykw wykpiwanych przez reimowych krytykw PRL-u. Oparty harmonicznie na Hendriksowskim spokojnym bluesie (Hendrix zapoyczy ten temat ze starej folkowej piosenki Hey Joe) ma hardrockow zwrotk i refren w stylu przypiewki ludowej. Klenczon daje w nim upust frustracji naszego pokolenia ograniczonego przymusami i zakazami wczesnej wadzy. Nasze wystpy na ywo w studiu telewizyjnym zawsze byy poprzedzone starannym przegldem dugoci wosw i stylem ubioru. Czsto bezkompromisowa postawa Krzysztofa doprowadzaa do ogranicze naszej dziaalnoci estradowej. Na przykad nasz planowany wyjazd na wystpy w Non Stopie w Splicie nie doszed do skutku wanie z tego powodu. Wspomniaem tylko o niektrych utworach, ktre charakteryzoway Krzysztofa Klenczona jako rockmana w latach 1970-1972 podczas rejsu z Trzema Koronami. Kiedy w marcu 1972 roku przyszed czas na poegnanie z polsk estrad, Krzysztof wprowadzi do zespou nowego gitarzyst, Grzegorza Nogowskiego oraz wokalistk Mari Guchowsk. Chcia, aby Trzy Korony kontynuoway dziaalno po jego wyjedzie. W tym nowym skadzie, ale jeszcze wci z Krzysztofem, zagralimy ostatni tras poegnaln pod hasem Nie przejdziemy do historii wraz z zespoem Niebiesko-Czarni. W kwietniu 1972 roku w Sali Kongresowej w Warszawie odby si finaowy koncert. W kuluarach przewija si tum egnajcych go przyjaci muzykw. Czesaw Niemen, Tadeusz Nalepa i Mira Kubasiska z alem rozstawali si z bardzo lubianym koleg z estrady. Krzysztof Klenczon poegna si z polsk publicznoci i uda si za ocean. Zesp Trzy Korony po dokonaniu kilku nagra radiowych z Mari Guchowsk, zawiesi swoj dziaalno. Piotr Stajkowski wystpowa dalej jako muzyk estradowy, m. in. z grup Janusza Popawskiego. Ryszard Klenczon wrci do Szczytna, gdzie jako instruktor muzyki prowadzi mode zespoy. Zmar nagle w 1990 roku. Grzegorz Nogowski i ja kontynuowalimy wsplne granie w gdaskiej grupie Nord Band z Marianem Narkowiczem, Kazikiem Baraszem oraz Janem Plut. W 1980 roku wyjechaem na stae do Australii, gdzie wsppracowaem z grupami blues-rockowymi w Sydney. Po 39 latach nieobecnoci na estradzie, we wrzeniu 2010, Trzy Korony odwiesiy swoj dziaalno wystpujc w sopockim klubie jazzowym Stary Rower. Dokonalimy te studyjnego nagrania nieznanej dotd kompozycji Klenczona do sw Andrzeja Jastrzbca-Kozowskiego pt. Popatrz prawdzie w oczy z wykorzystaniem oryginalnej cieki dwikowej gosu Krzysztofa Klenczona. Upamitniajc 30. rocznic Jego mierci planujemy wydanie teledysku tego utworu oraz nagranie jeszcze innych nieznanych kompozycji z repertuaru Trzech Koron. Ten krtki okres wsppracy z Krzysztofem Klenczonem wspominam bardzo mile. Grzegorz Andrian Zesp Trzy Korony w latach 1970-1972 wystpowa w skadzie: Krzysztof Klenczon g, voc; Ryszard Klenczon slide g, voc; Grzegorz Andrian bg, voc; Marek lazyk dr, voc; Piotr Stajkowski dr, voc.

brzmienia

11

Pienidze, Sztuka, Kobiety i NiemenMusica Magica to bez wtpienia bardzo dobry utwr stworzony przez Niemena i Farid. Jako wyczuwalna jest w emocjach jakie pyny z tembru gosu tej zakochanej pary artystw. Miaem okazj usysze t piosenk na ywo w wykonaniu Faridy podczas koncertu z okazji 70. rocznicy urodzin Czesawa Niemena. Wykonanie byo zniewalajce, podobnie jak cay koncert. Pkajca tego wieczoru w szwach poznaska Aula Uniwersytecka poegnaa Farid owacjami na stojco. Cay koncert by wielkim hodem zoonym Czesawowi Niemenowi przez wielu wykonawcw, ale gwnie jego mio Farid Gangi. I czy komu taka chlubna dla witej pamici Wydrzyckiego okoliczno moga przeszkadza? A jake! Znalaza si inna kobieta, zazdronica, ostatnia ona Niemena Magorzata Niemen-Wydrzycka. To wanie ona, wdowa po tym wielkim artycie i bya modelka, domaga si teraz na drodze sdowej zadouczynienia finansowego za naruszenie jej zdaniem praw autorskich przynalenym spadkobierczyni Niemena. Dla mnie ta caa sprawa sdowa ociera si o pewne pieniactwo i ch zdobycia przez wdow dodatkowych rodkw na ycie. Bez wtpienia jest to rwnie zemsta na Faradzie Gangi, wojna miedzy kobietami o zmarego artyst. Tylko e tutaj jedna strona walczy piknem i sztuk, a druga sdem i oszczerstwami. Ktra z kobiet wygra? Nie wiem, ale licz e ta ktra udowodnia, e bya muz Niemena i jego szczer mioci, a nie ta ktra nauczya si tylko odcina kupony od wielkiej sztuki stworzonej przez zmarego artyst. Jakby tego dramatu byo mao, jest jeszcze jedna posta kluczowa dla sprawy wok piosenki Musica Magica Krzysztof Wodniczak, osoba ktra co jak co, ale nigdy nie chciaa Niemenowi zaszkodzi, czy to za ycia czy po mierci wielkiego artysty. Tak owszem gdyby nie on to nie doszoby do wspaniaego koncertu Faridy w Auli Uniwersyteckiej oraz innych publicznych wykona Musica Magica i co za tym idzie Magorzata Niemen nie wytoczyaby procesu przeciwko niemu. Takim sposobem ostatni manager Czesawa Niemena miaby pewnie teraz spokj, ale czy o to chodzi by siedzie cicho i nic nie robi w kwestii upamitnienia dokona witej pamici artysty? Przecie nie chodzi tutaj o wielk fonografi i wielomilionowe zyski amic przy okazji prawo. Krzysztof Wodniczak zawsze dziaa dla dobra artysty i tak dziaa teraz cz wpyww z koncertu Faridy na 70. urodziny Niemena zostao przekazanych na budow Izby Pamici w domu rodzinnym artysty w Starych Wasiliszkach. Takich dziaa Wodniczaka mona by wymienia dugo. Wytaczanie przez Magorzat Niemen procesu przeciwko niemu wydaje si absurdalne. Rwnie absurdalne wydaje si zawaszczanie Musica Magica utworu, za ktry Farida i tak paci nalene stawki prawa autorskiego we woskim odpowiedniku ZAiKS-u. Wic o co tu chodzi? Dziwny jest ten wiat Oskar Jernas

12

brzmienia

Muzyczna spucizna po Niemenie przed sdemkocu marca br. przed Sdem Okrgowym w Poznaniu rozpocz si proces cywilny z pozwu wdowy po synnym artycie Czesawie Niemenie-Wydrzyckim przeciwko Stowarzyszeniu Muzycznemu Brzmienia, ktrego prezesem jest znany poznaski animator kultury, a jednoczenie ostatni menader artysty Krzysztof Wodniczak. Poznaski Sd stan przed nie atwym zadaniem. Musi bowiem rozstrzygn kto ma prawo do nieznanej kompozycji Czesawa Niemena. Czy spucizna po znanym wokalicie naley do wszystkich czy tylko do rodziny. Magorzata Niemen -Wydrzycka oskara Stowarzyszenie Brzmienia o naruszenie praw autorskich ma i domaga si przeprosin, zakazu wykorzystywania przez pozwanego utworu Musica Magica oraz 50 tys. z. Zadouczynienia. Chodzi tylko mwi Magorzata Niemen -Wydrzycka o nierespektowanie praw autorskich mojego ma, a dotyczy to w szczeglnoci wykonania utworu Musica Magica. W z organizowanym przez Krzysztofa Wodniczaka koncercie ku czci artysty z okazji 70 urodzin woska piosenkarka Farida wykonaa bowiem sporny utwr bez zgody spadkobiercw. W kwestii tego utworu trzeba si cofn do pocztku lat 70-tych, kiedy to Czesaw Niemen po sukcesie przeboju Dziwny jest ten wiat wyjecha do Woch. Wrci stamtd z Farid, ktra zostaa jego yciow partnerk. Piosenkarz lansowa j w naszym kraju w trasie pn. Niemen przedstawia Farid. W kilkanacie lat pniej woska piosenkarka przesaa Niemenowi swoje wiersze proszc go o skomponowanie do nich muzyki. Artysta si na to zgodzi i na pocztku 1990 roku Farida odwiedzia Niemena i w jego domowym studiu nagrali piosenk do jednego z jej wierszy pt. Musica Magica. Farida bya autorka sw i wspwykonawczyni, natomiast kompozycja to dzieo

W

Czesawa Niemena. Z tym nagraniem podarowanym jej przez Niemena jako pamitka artystka wrcia do Woch. Piosenkarka zarejestrowaa utwr w Societa Italiana Degli Autori et Editori woskim odpowiedniku polskiego ZAiKS-u. Prezes Stowarzyszenia Muzycznego Brzmienia Krzysztof Wodniczak stwierdzi przed sdem, e mia pozwolenie na wykonanie tego utworu z jego oryginaln ciek dwikow od Faridy. Moim zdaniem moga ona tym nagraniem dysponowa bez ogranicze. Mam od niej pismo, w ktrym upowania mnie do jego wykonania w ograniczonym zakresie mwi w sdzie pozwany. M nie powierza mi nadzoru nad prawami autorskimi do jego twrczoci, niczego mi nie zleca, testamentu nie zostawi powiedziaa przed sadem Magorzata Niemen Wydrzycka. Na rozpraw przysza z dwiema crkami. Przez sze lat przymykaam oczy na liczne dziaania naruszajce dobra mojego ma. Dlatego jestem w sdzie, bo Czesaw sam nie moe si broni stwierdzia. To, e Czesaw podarowa Faridzie piosenk nie daje automatycznego prawa do jej wykonywania i publikowania przekonywaa w sdzie. Jej zdaniem bez zgody spadkobiercw Niemena nie mona wykonywa jego kompozycji. Poznaski proces nie jest jedynym konfliktem Magorzaty Niemen z poznaskim rodowiskiem muzycznym. W listopadzie ubr. Firma fonograficzna Oskar wydaa bez jej wiedzy i zgody album zawierajcy nagrania z koncertw Niemena w Szczecinie i Berlinie. Wdowa domaga si 300 tys. z od kuzyna Niemena Romualda Juliusza Wydrzyckiego, ktry udostpni wytwrni te nagrania. Rozpoczty przed poznaskim sdem proces dotyka skomplikowanej sytuacji, a mianowicie miedzy innymi tego, co obdarowany moe zrobi z prezentem. Czy moe uyczy go innym osobom nie naraajc si na konsekwencje prawne. Czy Farida, ktrej Czesaw Niemen podarowa muzyk z wykonaniem do jej wiersza moe nim dowolnie dysponowa? Sprawa tym trudniejsza, e w 1994 r. Zmieniy si przepisy dotyczce prawa autorskiego i sd bdzie musia sign do tych z 1952r. Kolejna rozprawa, na ktrej sd przesucha pierwszych wiadkw odbdzie si w czerwcu br.Tadeusz Kujanek, collage Krystyna Jurek

brzmienia

13

FARIDA w Bielsku Biaej26.03.2011r Farida wystpia na 1 Festiwalu Niemen-Pami zorganizowanym m. in. przez Stowarzyszenie Kulturalne SONATA.

S

ala Bielskiego Centrum Kultury bya pena. Stary i nowy repertuar Faridy by przyjmowany owacyjnie. Oczywicie w repertuarze Faridy nie mogo zabrakn wtkw powiconych Niemenowi, ktre niezalenie od prezentacji multimedialnej natychmiast wychwytywaa widownia. Za dramatyczne i ekspresyjne wykonanie piosenki Czesawa Niemena Io senza lei ze znamiennie zmienionym tytuem na Io senza Te (Ja bez Ciebie) zachwycona publiczno uhonorowaa artystk standing ovation! (podczas caego koncertu czterokrotnie). Na koncercie nie mogo zabrakn piosenki Musica Magica, ktr Farida wykonuje z wyjtkowymzaangaowaniem emocjonalnym, pasj i wzruszeniem. Nie mona si dziwi, wszak jest to utwr czny (Faridy i Niemena) czyli wsplny. Wdowa po Czesawie Niemenie z uporem godnym lepszej sprawy pozwaa Krzysztofa Wodniczaka do sdu i za wykonanie tej piosenki przez Farid, zadaa kwoty 50.000 zotych. Mroek i Gombrowicz razem wzici to jak mawia pewna reklama piku. Krzysztof Wodniczak nie jest piosenkarzem i jeeli ju, to adresatem pozwu powinna by Farida. Po drugie w kadej umowie, szanujcy artyst organizator umieszcza nastpujcy paragraf: owiadczam, e uznaje prawo artysty do swobodnego uoenia programu jak te wasnego wizerunku scenicznego. Koniec cytatu i koniec sprawy. Ale jak si okazuje nie w kraju gdzie posugujemy si infantyln logik. Artystyczne doznania Festiwalu i szczytny cel kultywowania pamici Niemena zostay przymione przez atmosfer skandalu, a to komornik zaj pienidze ze sprzeday biletw na koncert obaszewskiej, a to przez dwa dni Festiwal wisia na wosku (nie byy sprzedawane bilety na aden koncert). Pomimo tych problemw wszystkie imprezy 1 Festiwalu Niemen Pami odbyy si zgodnie z harmonogramem. Oprcz Faridy wystpia wspomniana Grayna obaszewska i Stanisaw Sojka. Organizator Jerzy Rocawski pozyska z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotacje dla swego Stowarzyszenia SONATA w wysokoci 50.000 z. (patrz oficjalna strona MKiDN). Wszystko uzgadnia z p. M. Niemen cznie z wyjtkowo nieudanym i niekomercyjnym plakatem. Po tych konsultacjach prbowa uniemoliwi Faridzie wykonanie piosenki Musica Magica sporzdzajc kuriozalny aneks do umowy. Czy to si Rocawskiemu opacao? Ot jak kademu kto cokolwiek uzgadnia ze spadkobierczyni stanowczo NIE! Pani M. Niemen wycia Jerzemu niezy numer: zadzwonia do MKiDN z informacj, e organizator nie moe zapewni odpowiedniej rangi imprezie (sic!) Gwodziem do trumny okaza si take komornik, ktry wystpi do MKiDN po pienidze przyznane Stowarzyszeniu SONATA. W tej sytuacji Minister Zdrojewski 04.04.2011r.

anulowa dotacj. Wielka szkoda, e ju po zakoczeniu Festiwalu. Nie bez winy jest organizator, ktry posiadajc duy dug komorniczy porywa si na cykliczny festiwal powicony Niemenowi. Jako komentarz przytocz sowa Krzysztofa Longina Tomaszewskiego: Problemem s ludzie bez duszy, kto jej nie posiada jest winien, a nie Niemen. Niemen nie ma szczcia, a raczej odwrotnie. Mia i nadal ma i to due do wszelkiej maci cwaniaczkw, oszustw, fanw z upoledzeniem umysowym i co tu duo kry niekompetentnych amatorw cudzej wiedzy i materiaw. Nie bez winy s take spadkobierczynie, ktre zamiast spdza czas w studiach nagraniowych marnuj go ze szkod dla siebie, a przede wszystkim Czesawa w salach sdowych. Czy takie dziaanie akceptowaby Czesaw? Czy tego by sobie yczy? A moe na to wszystko zapiewaby Jednego serca tak mao, tak mao? Albo w swoim stylu powiedziaby: na ch.. mi to robi? Z kronikarskiego obowizku informuj, e wsporganizatorem Festiwalu byo Bielskie Centrum Kultury, Sponsorem Gmina Bielsko-Biaa, Ceramika Pilch Jasienica, sponsorem na plakacie MKiDN. Patroni medialni: Jedynka Polskie Radio, TVP 2, Kronika Beskidzka, Radio Bielsko 106.7 FMTadeusz Skliski, fot. Edward Chomicz

PS. Stanisaw Sojka, Grayna obaszewska wystpili za darmo, Farida za 16% ustalonej stawki. Artyci zapewne tylko z okazji zbliajcych si wit Wielkanocnych zostali zrobieni w jajo.

14

brzmienia

Bd pamita jeli nie w polsce to na biaorusiZ ostatnim menederem Niemena Krzysztofem Wodniczakiem rozmawia Franciszek Gwardzik-Jaka jest Paska wiedza o songu Musica Magica skomponowanego przez Czesawa Niemena do tekstu Concetty Gangi- Faridy, razem wykonanym przez ten duet. - Utwr powsta w kocu lat 80-tych (ok 1989 roku). Do sw Faridy Niemen skomponowa muzyk i nagra w domowym studio. Prezentowa ten utwr na koncertach oraz w Polskim Radiu w programie pierwszym. I to jest WACIWA, pierwotna wersja utworu, do ktrej prawa maj spadkobiercy Niemena. A jest ich czworo, a nie jak stara si upubliczni pani Magorzata, ostatnia ona Niemena, e tylko ona jest t jedyn najwaniejsz. Druga wersja tego utworu powstaa, gdy do domowego studia Niemen zaprosi Farid i ona dograa do wersji pierwotnej swoj parti wokaln. S zatem dwie wersje tego samego utworu. Jedna z muzycznym wkadem samego Niemena, druga z muzycznym wkadem Niemena i Faridy. I t drug wersj utworu Niemen podarowa Faridzie. Wanie ta druga wersja utworu Musica Magica bya prezentowana w Poznaniu podczas koncertu na 70. te Urodziny Czesawa Niemena Wydrzyckiego. I z tego powodu wziy si nieoczekiwane problemy i spotkanie pozwanego czyli mnie jako przedstawiciela Stowarzyszenia Muzycznego Brzmienia i powdki Magorzaty Niemen Wydrzyckiej w Sdzie Okrgowym w Poznaniu. - W ostatnim czasie natona jest sdowa aktywno jednej ze spadkobierczy dorobku Niemena. O co Pana zdaniem moe chodzi wdowie po tym Artycie uznanym za najwybitniejszego w XX wieku. - Trudno zrozumie i przewietli kobiec natur. Gdyby to dotyczyo tylko spucizny twrczej Czesawa Niemena Wydrzyckiego to miabym wyrobiony pogld, bo znaem go dobrze, mielimy podobne gusty muzyczne, cenilimy te te same wartoci, bylimy przyjacimi. Teraz pani Magorzata prbuje dorobi mi gb tego, ktry nie respektuje jej zalece czy nawet postanowie. Wrd niegodziwcw pojawia si tylko moje nazwisko, potem wymienia nazwy firm fonograficznych i wydawnictw ksikowych. Organizowane przez Stowarzyszenie Muzyczne Brzmienia koncerty charytatywne miay zawsze przesanie. Byy organizowane, po to aby wspomc tych, ktrych Niemen za ycia (bez rozgosu) wspomaga. Pierwszy koncert na 65. Urodziny przynis dochd 30 tysicy z, ktre przekazalimy zgodnie z rekomendacj koncertmistrzem Filharmonii Wileskiej dwojgu solistom oraz zespoowi dziecicemu takie poczenie Gawdy z Ark Noego. Podobnie zreszt cz wpyww z koncertu na 70 Urodziny Niemena przekazano na pomoc w odrestaurowaniu domu rodzinnego w Starych Wasiliszkach, aby powstaa tam Izba Pamici. I w marcu br. nastpio jej otwarcie.

Najbardziej przykr spraw i bolesnym dowiadczeniem jest to, e Czesaw Niemen w 1988 roku wspzakada stowarzyszenie Brzmienia, a pani Magorzata wytacza teraz proces, przeciwko stowarzyszeniu, ktre wsptworzy jej m. Moim zdaniem i innych czonkw stowarzyszenia, obowizkiem naszym jest nadal kultywowanie pamici o Nim oraz propagowanie Wielkiego Artysty, a take i edukowanie modego pokolenia, ktre niestety nie miao okazji wychowa si na Jego wielowarstwowej twrczoci. - Czy nadal, mimo zakazw bdzie Pan organizowa koncerty na cz Niemena? - Nie wiem czy w Polsce, na pewno przenios swoj aktywno na Biaoru, gdzie nikt ze spadkobiercw nie bdzie zakazywa. Tam s dobre klimaty dla Niemena. Nie zasypuj gruszek w popiele, oraz jabek bd co si aktywnie popularyzowa twrczo Niemena.

16

brzmienia

N

JAZZOWY BOLLYWOOD

a zaproszenie Ery Jazzu po raz pierwszy pojawi si w Polsce egzotyczny Bollywood Brass Band. Specjalnie przygotowany program East Meets Jazz zostanie zaprezentowany na jedynym koncercie, 19 maja w Palladium. Okrelenie bollywood stao si znakiem rozpoznawczym dla specyficznej, artystycznej kultury, ktrej gwnymi elementami byy indyjskie filmy oraz towarzyszca tym obrazom muzyka wyjania Dionizy Pitkowski, szef Ery Jazzu dzi sowo bollywood nie brzmi ju tajemniczo i abstrakcyjnie bowiem filmy z indyjskiej fabryki snw docieraj zarwno do Ameryki, jak i do Polski. Co ciekawe wiele z nich pretenduje do najwaniejszych branowych nagrd, np. Slumdog Milioneire dosta Oscara,, a niekwestionowanymi gwiazdami, zarwno w Indiach jak i na wiecie s popularni aktorzy, np. Shah Rukh Khan. Do Polski bollywood dotar stosunkowo pno, bo dopiero w 2005 roku, gdy na festiwalu Era Nowe Horyzonty zaprezentowano klasyczny i dzisiaj ju kultowy film ' Czasem soce, czasem deszcz ' Karana Johara. Z czasem do polskich kin zaczy napywa inne filmy z logo bollywood epatujce egzotyczn muzyk, tacem i piewem. Take polska publiczno chtnie poddawaa si magii bollywood ulegajc urokowi kolorw, pejzay, bajkowych scenografii, zawrotnych tacw i wspaniaej muzyki. Muzyka z filmw bollywood jest niezwykle ekspresyjna, rytmiczna i rnorodna. W wikszoci tych filmw podstaw tzw. cieki dwikowej stanowi proste schematy harmoniczne i brzmieniowe oparte gwnie o wspczesny indyjski pop lub co jest zasad muzyki bollywood poczenia popu z klasycznymi dwikami muzyki hinduskiej. Rzadziej pojawi si nagrania oparte wycznie o schemat hinduskiego stylu klasycznego czy wrcz parafrazy znanych tematw hinduskiej muzyki etniczne. Obok wielu zespow sesyjnych nagrywajcych muzyk na potrzeby indyjskiego przemysu filmowego, pionierem w prezentacji koncertowej tej muzyki jest formacja Bollywood Brass Band, przedstawiajca najrniejsze oblicza indyjskiej muzyki ludowej, folkloru hinduskich ceremonii oraz interpretacji przebojw bollywood. Wczenie do instrumentarium, poza egzotycznymi instrumentami, takimi jak dhol, colossal sousaphone, punjabi drum czy loud, zestawu jazzowych saksofonw, trbek, puzonw spowodowao, e Bollywood Brass Band zyska szlachetne, jazzowe brzmienie, ktre stylistyk bollywood traktuje wycznie jako inspiracj do ywioowego koncertu. Bollywood Brass Band jest pionierskim zespoem, ktry w znamienity i perfekcyjny sposb poczy elementy hinduskiej muzyki etnicznej oraz tanecznej z przebojami filmowymi bollywood i jazzowymi improwizacjami. Obok Triloka Gurtu, formacji Shakti egzotyczny zesp jest dzisiaj najlepsz wizytwk hinduskiego ethno-jazzu. Zaoony w 1992 ro-

ku okaza si sensacj angielskich przyj i miejskich festiwali. Po prawie dwch dekadach dziaalnoci jest uznanym zespoem, zapraszanym na najbardziej prestiowe wydarzenia artystyczne. Jako gwiazda wieczoru, w synnym salonie Madame Tussaud, towarzyszy odsoniciu figury bollywoodzkiej mega gwiazdy Hrithika Roshana. Dzisiaj Bollywood Brass Band jest gociem prestiowych festiwalu na caym wiecie: od Kanady po Australi, rodzinne Indie oraz prestiowe estrady festiwali w Glastonbury, Bradford, Cardiff, London Mela, karnawau w Wenecji, festiwalu Sydney Ignite. Koncertuj w synnej Royal Albert Hall i Opera House w Oslo. Na zaproszenie Ery Jazzu egzotyczny Bollywood Brass Band pojawi si w Polsce po raz pierwszy. Specjalnie przygotowany program East Meets Jazz zostanie zaprezentowany na jedynym koncercie, 19 maja w Palladium. ERA JAZZU BOLLYWOOD BRASS BAND 19.05.2011, godz. 20. oo Warszawa Palladium Wicej: www. jazz. pl

brzmienia

17

Pytoteka PatlewiczaMUARIOLANZA - "Muafrika"" wydawnictwo: Falami/ Sonic Recordsuzyka Mauriolanzy wykracza poza stricte jazzowy charakter. Zreszt ju od pierwszego albumu Muarioland (2006) i Po drugiej stronie Przemszy (2008) zdecydowali si na funkcjonowanie w obrbie jazzowego ambientu. Kae podejcie do nowego projektu jest jak najwyraniej przemylane a przy tym niebanalne. Podobnie dzieje si z ich najnowszym albumem Muafrika na ktrym muzycy pomiecili 12 kompozycji w duej czci nalecych do gitarzysty, wibrafonisty Mariusza Orzeowskiego grajcego dodatkowo na rnego rodzaju instrumentach. Brzmienie jakie syszymy na albumie to zasuga perkusisty niejakiego Pierre'a, ktry gra tutaj na instrumentach klawiszowych, kalimbie, bongosach i na rnego rodzaju instrumentach perkusyjnych. Pyta jak sam tytu wskazuje (rzepiknie zaprojektowan okadk) inspirowana jest Czarnym Ldem. Nie bez znaczenia jest te obecno brytyjskiego producenta Mad'a Profesora, ktry zasuy si dla muzyki rodem z Afryki. Muzycy (Mariusz Orzeowski, Marcin Babko, Dominik Mieta, Sylwester Walczak, Pierre) otworzyli si na nowe instrumentarium co zreszt bardzo wyranie sycha na tej nowej pycie. Jeden z utworw Lakulumulu zdoby sobie ju spor popularno podobnie dzieje si z kolejnym singlem Halo Halo jestem blisko w ktrym sycha gosy naszych czoowych wokalistw m. in. Kasi Nosowskiej, Zbyszka Hodysa, Jzefa Skrzeka, liderw Lady Pank (ana Borysewicza, Janusza Panasewicza) oraz Jacka Lachowicza. Wikszo utworw poczwszy od Aromat poprzez Przerwany Lot, Klang, Regulator, Waldek, Nango, Martwy punkt, May Budda a po zamykajcy Chodz po ogniu to muzyka sigajca do afrykaskich korzeni. Wanie to one w pewien sposb tworz nieznan wczeniej jako. Nie bez wtpienia zesp i ten wanie krek wysoko oceniony zosta przez rodowisko muzyki jazzowej, jak i alternatywnej. Wystarczy jej posucha, aby si przekona, e tak jest naprawd.

M

wizatorem i mistrzem free stylowego piewania. Jego najnowsza pyta The Gate jest zbiorem przernych utworw, ktre znamy z wykona innych artystw. Ju otwierajcy przeliczny Matte Kudasai to nic innego jak jazzowa reinterpretacja utworu formacji King Crimson z ich popowego okresu. Z kolei Steppin' Out to kompozycja Joe Jacksona, ktr Elling piewa w ciepy i niezwyky sposb. Hancockowski Come Running To Me w ustach wokalisty nabiera innego wymiaru i to nie zalenie od nastroju w jakim przyjdzie go sucha. Betlesowski Norwegian Wood w nieco innej aranacji zaskakuje swoim rytmem i jazzow pulsacj. Brylantem na tej pycie jest jedna z dwch kompozycji, ktre znalazy si na pycie Milesa Davisa Kind of Blue mowa tu o Blue In Green. Utwr skomponowa tak waciwie Bill Evans ale sowa po latach dopisa Al. Jarreau. Cao tym razem zaaranowa nadworny pianista Ellinga, Laurence Hobgood. Kompozycja Samurai Cowboy autorstwa Marca Johnsona jest wietnym pokazem interpretacyjnym i popisem poetyckim Ellinga. Wokalista opatrzy ten utwr wasnym tekstem z wasnymi przemyleniami i typow dla niego narracj. W niezwyky sposb ujmuje nas wokalistyka w After The Love Has Gone napisany przed laty przez Billa Champlina, Davida Fostera i Jaya Graydona. Podobnie dzieje si z dwoma ostatnimi perekami na pycie z Wonderowskim Golden Lady i Nighttown, Lady Bright. Oba w jego wykonaniu stay si w peni krwistymi jazzowymi utworami. Ten ostatni napisany zosta przez fantastycznego ju nieyjcego pianist Dona Grolnicka, ktrym zachwyca si sam Czesaw Niemen (nagrywajc z nim swoj amerykask pyt Mourner's Rhapsody). Temat ten Kurt Elling melodeklamuje z akompaniamentem fortepianu Hobgooda z wasn poezj i z niebywale typowym dla jazzowego klimatu kawiarnianym szumem w tle.

NINA SIMONE Original Album Classics wydawnictwo: Legacy/RCA/Sony Music Polska

KURT ELLING The Gate wydawnictwo: Concord Jazz/Universal Music Polska

S

T

en chicagowski wokalista obdarzony cztero oktawow skal gosu oraz suchem absolutnym, cieszy si w wiecie jazzu spor popularnoci. Jak wikszo pocztkujcych wokalistw tak i on zapragn dosta si na pocztku swojej kariery do legendarnej wytwrni Blue Note, ktra po przesuchaniu jego nagra zaproponowaa nie tylko wspprac a co najwaniejsze podpisaniem kontraktu. Szybko zwrci na siebie uwag piewajc mskim gosem (niewiasty lubi to najbardziej) a krytyka uznaa go najwikszym piewakiem wrd jazzmanw i zarazem najwikszym jazzmanem wrd wokalistw. Jest take wietnym impro-

tawiana bya w jednym rzdzie z Areth Franklin i Ell Fitzgerald. Jednak ona sama nie lubia, gdy prbowano j zaszufladkowa jako wokalistk jazzow. Urodzia si jako Eunice Kathleen w Tyron w Pnocnej Karolinie jako szste z siedmiorga rodzestwa pastwa Waymonw. W 1954 roku przyja pseudonim Nina Simone (Nina nazywa j chopak a Simon to hod zoony w pewien sposb francuskiej aktorce Simone Signoret. Rozgos zdobya pi lat pniej porywajc interpretacj piosenki I Loves You Porgy z opery Porgy and Bess George'a Gershwina. Wkrtce potem nagraa jeden ze swoich najwikszych prze-

18

brzmienia

bojw My Baby Just Cares For Me. W 1971 roku wyjechaa z USA po konfliktach z firmami nagraniowymi i wadzami skarbowymi, cho publicznie twierdzia, e do wyjazdu zmusi j rasizm Amerykanw. Zanim wesza w konflikt z przedstawicielami firm fonograficznych zdya nagra kilka fantastycznych albumw. Nagrywaa dla wytwrni RCA. Sze lat zaowocowao dziewicioma pytami, z ktrych wikszo uwaana jest za najlepsze w caej karierze tej cenionej wokalistki. Jednak jej dorobek artystyczny z tamtych lat nie ograniczy si tylko do nagra wydanych na regularnych albumach. Trzy albumy nagrane dla RCA ukazay si nie tak dawno w jednym boxie: Nina Simone Sings The Blues, koncertowy Emergancy Ward! ' i 'Baltimore' w serii 'Original Album Classics'. Nina Simone czaruje swym gosem w 26 utworach zawartych na 3 kompaktowych dyskach poczwszy od 'Do I Move You? ' poprzez 'Day And Night', 'In The Dark', 'Real Real', 'My Man's Gone Now', 'I Want A Little Sugar In My Bowl', 'Buck', 'Since I Fell For You', 'The House of the Rising Sun', 'Blues For Mama', 'My Sweet Lord', 'Isn't It A Pity', 'Baltimore', 'Everything Must Change', 'My Father', 'Music For Lovers', 'Rich Girl', 'Forget', 'Balm In Gilead'. Wersja kompaktowa 'Sings The Blues' poszerzona zostaa tutaj o jeszcze jeden utwr 'Do I Move You? ', ktrego trudno szuka na analogu. Album 'Baltimore zamyka przepikna kompozycja 'If You Pray Right'. Nina Simone, ktrej charakterystyczny gos sycha wyranie kochaa bluesa i soul i w tej muzycznej konwencji czua si najlepiej. Pozostawia po sobie mnstwo znakomitej muzyki do ktrej dziki temu trzy pytowemu wydawnictwu moemy powrci raz jeszcze.

we Francji. Pianista solo wykona swoje autorskie kompozycje ale te zinterpretowa szereg popularnych utworw m.in. "Lithium" z repertuaru Nirvany, "Elit Music(For A Film)" zespou Radiohead, "Things Behind The Sun" Nicka Drake'a czy beatlesowsk "Martha My Dear". Na drugim krku CD znajduje si niedostpna kompozycja "Dat Dere" Bobby'ego Simmonsa, ktrej nie ma w wersji DVD. Ten bogato wydany zbir koncertowych nagra ( 14 kompozycji) jest pozycj dla mionikw jazzu jak najbardziej obowizkow. Sympatycy muzyki popularnej maj okazj przekona si jak jazzman potrafi ciekawie zagra na swj sposb dobrze nam znane melodie. Mehldau zaprasza nas do smakowania jego wasnej kompozycji "Resignation", ktra jest nowym rozdziaem w jazzowej pianistyce artysty. "Live In Marciac" przywraca dziki Mehldau'owi wiar a jednoczenie oddaje hod historii gatunku.

RUMER - "Seasons of My Soul" wydawnictwo: Atlantic/Warner Music Poland

T

BRAD MEHLDAU "Live In Marciac - DVD + 2CD" wydawnictwo: Nonesuch Records/ Warner Music Polandrada Mehldau'a mona okreli jako wielkiego filozofa jazzu. To nie tylko muzyk, ale artysta w znacznie szerszym znaczeniu tego sowa. Chocia wiat zna go jako genialnego pianist to on sam pojmuje swoj sztuk jako cao i uzupenia autorskie albumy wasnymi esejami a nawet poezj. Gdyby y 150 lat temu, Mehldau idealnie wpisaby si w XIX wieczn koncepcj romantycznego wirtuoza. Mimo modego wieku (rocznik 1970) od lat cieszy si uznaniem, a wrcz uwielbieniem jazzowej publicznoci na caym wiecie.W samych Stanach zaliczany jest do cisej czowki. To miano zawdzicza perfekcyjnej technice pianistycznej poczonej z oryginalnym traktowaniem metrum i charakterystycznym ostinato. Wsppracowa z plejad znakomitych muzykw ich liczba moe przyprawi o zawrt gowy. Grywa zarwno z wielkimi postaciami jazzu, jak i innych gatunkw, w tym muzyki klasycznej. Po studiach zaangaowa si w pierwsze nagrania, z pocztku prbujc si w standardach i zabawie klimatami popowymi. Po do intensywnym okresie grania stricte jazzu Mehldau ponownie powraca ze wietnymi interpretacjami utworw z krgu muzyki popularnej. Muzyka tego wybitnego pianisty wsppracownika Pata Metheny';ego, Wayne'a Shortera, Michaela Breckera i Joshuy Redmana uchwycona zostaa podczas wyjtkowego koncertu, ktry mia miejsce podczas festiwalu Jazz In Marciac

B

a utalentowana brytyjska wokalistka i kompozytorka jeszcze do niedawna nikomu nieznana okrzyknita zostaa sensacj na rynku muzycznym. Naprawd nazywa si Sarah Joyce ale wszyscy j znaj jako Rumer. Swj pseudonim stworzya od imienia pisarki Rumur Gordon, ktr uwielbiaa jej matka. Ju jako Rumur zawadna swoim gosem miliony fanw na caym wiecie. Urodzona w Pakistanie a mieszkajca w Anglii Brytyjka po zagmatwanej sytuacji rodzinnej i mierci matki w 2003 roku postanowia zmieni diametralnie swoje ycie. Zacza powanie pisa piosenki oraz bra udzia w otwartych konkursach wokalnych. Na jednym z nich wypatrzy ja producent telewizyjny Steve Brown. To wanie on wyprodukowa zarwno pierwszego singla jak i cay album "Seasons of My Soul". Oczarowany zosta piknej jej gosu sam legendarny Burt Bacharach i to do tego stopnia, i zaprosi mod artystk za ocean. Wsplnie w Kalifornii przystpili do pisania przepiknych piosenek. Jej barwa gosu przypomina momentami nieodaowan Karen Carpenter ( 1/2 duetu The Carpenters).W fascynujcy sposb operuje gosem czarujc przy tym jak mao kto. Jeden z singlowych przebojw otwiera jej najnowsz pyt a jest nim "Am I Forgiven", ktrym Rumer w niezwyky sposb sprawia, i sucha si jej z ogromnym zaciekawieniem. Podobnie dzieje si z kolejnymi 10-cioma kompozycjami poczwszy od "Come To Me High", "Slow", "Take Me As I Am", "Saving Grace", "Thankful", "Dealer", "Blackbird", "On My Way Home", "Goodbye Girl". W jej gosie wyranie sycha zapdy w stron klasycznego soulu a zwaszcza w stron Arethy Franklin. To wanie jej zadedykowaa jeden z utworw nadajc mu tytu "Aretha". Ten album to rwnie wielka zasuga legendarnego Burta Bacharacha, ktry nie tylko odkry mod dziewczyn ale take jej pomg w karierze. Ona odwzajemnia si na albumie przepikn interpretacj dawnego przeboju Bacharacha "Alfie". W jej tekstach jest wiele odniesie do kwestii duchowoci czsto odnosz si do jej wizji nieba, aniow, duchw, Boga. Ten peny piknych arany, urzekajcych harmonii i autobiograficznych treci krek jest jednym z najciekawszych albumw ostatnich miesicy. Wystarczy posucha sw piosenki "Thankful". To jej podzikowanie za takie mae rzeczy w yciu.

brzmienia

19

CHRISTOPHER CROSS - "Doctor Faith" wydawnictwo: Mystic Productionaley obok Kenny Logginsa, Marca Cohna, Jamesa Taylora do amerykaskich nudziarzy w dobrym tego sowa znaczeniu. Jego kojcy gos przyprawia kobiety o zawrt gowy, ale jak si okazuje nie tylko one s wielbicielkami jego talentu take pe przeciwna. Pochodzcy z Teksasu wokalista i kompozytor zdoby midzynarodowa karier z pocztkiem lat 80. Wanie za piosenk Arthur's Theme (Best That You Can Do) ' napisan w 1981 roku do filmu 'Artur' zdoby nagrod Oskara i Zotego Globu. W tym samy roku uzyska nagrod Grammy za Album Roku, Piosenk Roku i Najlepszego Artyst Roku. Ten utwr to tez zasuga Burta Bacharacha, Carol Bayer Sager i Petera Allena z ktrymi wtedy wsppracowa. Przez wiele lat wsppracowa z Michaelem Omartianem z ktrym napisa 'Charm The Sake' z kolei z Billy'm Alessi'm powstaa przepikna piosenka 'Don't Say Goodbye'. Artysta majcy na koncie ok. 15 albumw moe pochwali si wspprac z The Allan Parsons Project. Ostatnia pozycja w dyskografii Christophera Crossa to 'The Cafe Carlyle Sessions' z 2008 roku. Najnowsza pyta 'Doctor Faith' to w peni studyjny album wokalisty o ktrym jak sam mwi to niemal pocztek zupenie nowej powieci. Zestaw trzynastu utworw na pycie zosta dobrany z typow dla wokalisty i kompozytora dbaoci z zachowaniem wyjtkowej atmosfery i bogactwa melodii. Wszystko zaczyna si od 'Hey Kid' poprzez 'I'm Too Old For This', 'When You Come Home', 'Dreamers', 'November', 'Leave It To Me', 'Doctor Faith', 'Rescue', 'Help Me Cry', 'Stall I Resist', 'Poor Man's Ecstasy', 'Everything'. Kady z tych utworw przynosi zupenie co innego. Na poegnanie wokalista rozczula nas wszystkim przepikn liryczn kompozycj 'Prayin''. Podobnie jak niegdy Herbie Hancock tak teraz Christopher Cross zadedykowa ten urokliwy album fantastycznej kobiecie, wokalistce, Muzie wielu Artystw, Joni Mitchell. Podobna wraliwo, usposobienie i ogromny potencja twrczy czy ich od dawna, ale dopiero po latach objawia si to w peni na nowej pycie. Przepiknie si tego sucha.

N

sitki niezalenej listy przebojw. Singiel ten zosta wykorzystany na ciece dwikowej do filmu Strange Days. Jednak dopiero po wsppracy z Bjork przy nagrywaniu singla Army of Me, zesp, wsplnie z producentem Andym Wallacem, rozpocz prac nad swoim debiutanckim albumem Paranoid & Sunburnt (95). Singiel I Can Dream z tej pyty dotar do Top 40 a o zespole coraz byo goniej. Dzi uwaa si ten album za jeden z najciekawszych w karierze zespou. Wonderlustre to najnowszy album studyjny Skunk Anansie nagrany po latach milczenia, ktry odnis ogromny sukces na caym wiecie. Pochodzce z krka kompozycje My Ugly Boy i Over The Love to ju wielkie przeboje zespou. W ostatnim czasie ukazaa si specjalna edycja tej pyty Wonderlustre Edition na ktrej mamy zestaw dwch krkw. Pierwszy to cay album Wonderlustre zawierajcy 12 kompozycji ('God Loves Only You', 'My Ugry Boy', 'Over The Love', 'Talk Too Much', 'The Sweetest Thing', 'It Doesn't Master', 'You're Too Expansive For Me', 'My Love Will Fall', 'You Saved Me', 'Feeling The Itch', 'You Can't Always Do What You Like', 'I Will Stay But You Should Leave' natomiast drugi o tytule 'Made In Shoreditch' to pi kompozycji zarejestrowanych podczas trasy po Wielkiej Brytanii, gdzie zesp zaprezentowa si w p akustycznej odsonie 'Over The Love', 'You Saved Me', 'Tracy's Flaw', 'I Will Stay But You Should Leave', 'God Loves Only You'. Dodatkowo na bis serwuj akustyczn wersj 'Because of You'.

RAZ - DWA - TRZY - "20 lat" wydawnictwo: 4 Ever Music/Warner Music Polandak sam tytu albumu wskazuje e s obecni na polskiej estradzie od 20 lat i nic nie wskazuje eby co miao si zmieni. Swoj muzyczn i zarazem estradow dojrzao muzycy udowodnili znacznie wczeniej, wydajc wiele doskonaych albumw: Trudno nie wierzy w Nic, Czy te oczy mog kama z piosenkami Agnieszki Osieckiej czy Raz Dwa Trzy Mynarski zdobywajc wanie za te albumy status podwjnych pyt platynowych. Muzyka zespou doskonale na nich brzmi, lecz bez porwnania lepiej wypadaj na ywo podczas koncertw. Wanie na swoje 20 lecie postanowili zafundowa sobie i fanom co szczeglnego. Wystpili 28 wrzenia 2010 roku wsplnie z Orkiestr Kameraln Hanseatica p/d Michaa Nesterowicza w Sali Koncertowej Polskiej Filharmonii Batyckiej im. Fryderyka Chopina w Gdasku wykonujc swoje najwiksze przeboje. Ten zarejestrowany koncert ukaza si w formacie 2CD/DVD na ktrym pomiecio si 11 znanych utworw z przebogatej twrczoci Raz Dwa Trzy. Swj wystp otworzyli Zgodnie z planem (moe wit bynie) ' potem 'Dalej ni siga myl', 'Skd przybywasz', 'Ju', 'Tylko we mgle bdzi czowiek', 'Oto papieros w doni'. Nie mogo zabrakn tych najwikszych 'Sufit', 'Pod niebem penym cudw', 'W wielkim miecie', 'Talerzyk'. Tematem wikszoci tych piosenek s podre przebyte w kilku paszczyznach zrozumienia i odczuwania ocieranie si o nowe miejsca, ludzi a z drugiej strony dostrzec mona kontekst upywajcego czasu. Dwie dekady muzycznego podrowania to szmat czasu. Kolejne pokolenia suchaj

J

SKUNK ANANSIE - "Wonderlustre Tour Edition" wydawnictwo: Metal Mind Production

N

azwa zespou pochodzi od skunksa i legendarnego boga z Afryki Zachodniej Anansi a sam zesp najbardziej jest znany dziki wokalistce Skin, ktra przez ostatnie lata nagrywaa solowe albumy. Zwrcili na siebie uwag w 1994 roku podczas koncertu na ktrym by obecny Rick Lennox. To dziki niemu grupa podpisaa kontrakt z One Little Indian Records, dziki ktremu nagrali pierwszego singla Little Baby Swastikkka a nieco pniej kolejny Selling Jezus, ktry dotar do pierwszej dzie-

20

brzmienia

ich piosenek bdce niezwyka kompilacj dwikw, mdrych sw pisanych przez charyzmatycznego lidera, wokalist i gitarzyst Adama Nowaka, ktry od lat poszukuje w swojej sztuce prawdy przekazu, prostoty formy i wanych treci. Jak sam mwi 'wi si one z przebyt drog, rozumian jako cig zdarze o wymiarze metafizycznym'. Zreszt na sam koniec pojawia si utwr 'Id swoj drog'. Suchajc tej pyty nie bdziemy si nudzi a jedynie wzdycha za minionymi latami.

QUINCY JONES - "Soul Bossa Nostra" wydawnictwo: Qwest Records/Universal Music Polska

S

STING - "Live In Berlin" wydawnictwo: Deutsche Grammophon/Universal Music Polska

S

tingolodzy maj kolejn okazj do radoci a to dziki ekskluzywnemu albumowi zawierajcemu zapis koncertu Stinga z 21 wrzenia 2010 roku, kiedy to artysta promowa doskonale przyjt przez publiczno i krytyk pyt Symphonicities. Live In Berlin to zapis koncertu z towarzyszeniem The Royal Philharmonic Concert Orchestra p/d Stevena Mercurio starannie przygotowanego przez Deutsche Grammophon i Cherry Tree Records. Ten koncertowy spektakl zosta pieczoowicie wyreyserowany przez Jima Gable'a i Ann Kim z Graying & Balding, Inc. Przy wsppracy Universal Music Classical. Ju w trakcie trasy koncertowej pyty Symphonicities Sting wystpi w najbardziej prestiowych salach koncertowych Ameryki i Anglii a towarzyszya mu 45-osobowa Royal Philharmonic Orchestra, ktra ma za sob wsplne wystpy ze wiatow czowk take z krgu jazzu. Sting od lat przymierza si do realizacji takiego albumu na ktrym mg przedstawi swoje dokonania nieco w innym wietle. Do tego muzycznego projektu zaprosi swoich wyprbowanych przyjaci i zarazem wymienitych muzykw gitarzyst Dominika Millera, perkusist Rhani Krija, Davida Cossin'a z Bang On A Can All Stars majcego rwnie dowiadczenie w muzyce wspczesnej i eksperymentalnej, wokalistk Jo Lawry oraz jazzowego kontrabasist i basist Ir Colemana. Nie mogo te zabrakn Branforda Marsalisa, ktrego saksofon sycha na DVD w 5 utworach ('English In New York', 'Whenever I Say Your Name', 'Mad About You', 'Every Breath You Take' i 'Desert Rose'. Pocztek kompaktowego albumu zawierajcego 14 kompozycji rozpoczyna si od 'If I Ever Lose My Faith In You' na DVD rozpoczyna si od 'A Thousand Years'. Na CD nie uwiadczysz Police'owskiej 'Roxane' a na DVD mamy j w penej krasie. Podobnie jest z 'This Cowboy Song', 'Every Breath You Take', 'Russians', 'I Hung My Head', 'Every Little Thing She Does Is Magic', 'When We Dance', 'She's Too Good For Me' czy zamykajcy DVD 'I Was Brought To My Senses'. Jak sycha i wida zestaw DVD wzbogacony zosta o te kilka znakomitych utworw jeszcze z pierwszej solowej pyty 'Sen o Niebieskich wiach'. Mimo, i nagrany z jazzmanami omawiany by przez znawcw muzyki powanej. Echa tego albumu sycha i w tych nagraniach a to dziki producentowi Rob'owi Mathes'owi, Elliot'owi Scheiner'owi oraz Thom'owi Cadley'owi, ktry zmiksowa materia w stereo w systemie 5.1. Ten album DVD/CD to wielka muzyczna uczta dla ucha a jeli si uwielbia muzyk Stinga to nic do szczcia nie potrzeba.

oul Bossa Nostra" to najwikszy hit Quincy Jonesa z lat 60-tych, kiedy to cay muzyczny wiat oszala na punkcie bossa novy. Wszyscy wielbiciele talentu wielkiego muzyka, aranera a przede wszystkim producenta oczekiwali na nowy album od dawna. Wanie teraz po 15 latach Wielki Quincy Jonem odzywa si ponownie sygnujc album wasnym nazwiskiem. Spodziewalimy si e bdzie to album porywajcy a tymczasem mamy Quincy'owy zlepek modych gwiazd rapu i popu. Pyta jedynie w pewnym stopniu nawizuje swoim tytuem do dawnych fantastycznych lat - najlepszego okresu w karierze muzyka wywoujc przy tym sporo kontrowersji. Pamitny album Back On The Block z roku 1987 by gigantyczn produkcj Quincy Jonesa z niesamowit komputerow obrbk i z caym stadem znakomitych raperw oraz ze znakomitymi popisami wokalnymi modziutkiego wtedy Tevina Campbell'a. On te pojawia si na najnowszej pycie Soul Bossa Nostra na ktrej znalazo si 15 utworw wykonywanych przez 28 wykonawcw. Cao otwiera Talia Kweli wykonujc synny temat Ironside, kolejny Strawberry Letter 23 piewa ju Akon a tytuowy utwr trjka wykonawcw: Ludacris, Naturally 7 i Rudy Currence. W Give Me The Night syszymy Jamie Foxx'a. Now interpretacj Tomorrow wypiewuje ale z gorszym skutkiem John Legend z kolei Jennifer Hudson signa po You Put A Move On My Heart, ktr w 1995 roku na krku Q's Jook Joint fantastycznie zapiewaa niejaka Tamia. Mistrz rapu Snoop Dogg prbuje si w Get The Funk Out Of My Face a w Secret Garden jest i Usher, Robin Thicke, Tyrese Gibbon, LL Cool J oraz mistrz i ucze (Barry White i Tevin Campbell). Ta wersja w porwnaniu z oryginaem z 1990 roku wypada znakomicie. Wielkimi ulubiecami Jonesa s Mary J. Blige, Q-Tip i Alfredo Rodriguez ta trjka prezentuje si w Betcha Wouldn't Hurt Me. W czasy czarnego soulu wprowadza nas Bebe Winans utworem Everything Must Change napisanego i wykonywanego przed laty przez Bernarda Ighnera. Many Rain Ago (Oluwa) pochodzcy ze cieki filmu (Roots/Korzenie) tym razem w wersji odmiennej wykonuje Wyclef Jean. Zupenie inaczej wypada dawny hit Michaela Jacksona ze synnego Thrillera 'P. Y. T. ' (Pretty Young Thing) w interpretacji T-Pain i Robina Thicke, ktry znakomicie piewa niegdy James Ingram. Wokalny popis Amy Winehouse utworu 'It's My Party' jest jak na olbrzymie moliwoci wokalistki jedynie poprawny. Aby byo mao inni raperzy powracaj w osobach Three 6 Mafia i Davida Bannera w utworze napisanym przez Bill'a Cosby'ego i Quincy Jonesa 'Hikky-Burr' bdcym od 41 lat motywem przewodnim popularnego programu 'Bill Cosby Show' tele e a trudno go pozna. Na koniec czwrka ciemnoskrych artystw (T. I, B. o. B., Prince Charlez i Mohombi bior si za motyw przewodni programu telewizyjnego telewizyjnego tym samym tytule 'Sanford And Son'. Wielki konceptualista i tym razem mia swoj muzyczn wizj a skoro jego dawne kompozycje zdublowali obecni artyci i to do tego stopnia, i w niczym nie przypominaj dawnych przebojw to ju zupenie inna sprawa.Andrzej Patlewicz

brzmienia

21

Muzyka musi wypywa z sercaZ NIGELEM KENNEDYM rozmawia JAROSAW WARDAWYyglda, jak punkrockowiec, a wystpuje w najbardziej eleganckich filharmoniach wiata. Gra na swoim Stadivariusie, jak anio, a klnie, jak szewc. Nagra najlepiej sprzedajc si w wiecie pyt z muzyk klasyczn, a na koncertach grywa utwory Jimi Hendrixa, czy The Doors. Tydzie temu zagra w Ostrowie Wielkopolskim niesamowity koncert, ktry bdzie si wspomina jeszcze po latach i zgodzi si na dug rozmow. Rozmawiamy kilkanacie minut po zakoczeniu Twojego pierwszego koncertu w Ostrowie Wielkopolskim, wic nie mog nie zapyta na pocztek, jak si grao w tym miejscu, jaka bya publiczno?

W

Nigel Kennedy To moja pierwsza wizyta i pierwszy koncert w Ostrowie, wic nie wiedziaem, czego oczekiwa. Byo znakomicie: ciepe przyjcie, znakomita atmosfera. Granie z Kroke to zawsze dla mnie znakomite przeycie, wietne, wiee doznania. Przyjechalimy dzie wczeniej i spalimy w hotelu naprzeciwko stadionu waszego Banika Ostrava (Nigel troch pomyli polski Ostrw ze czesk Ostraw przyp. red.). Z Kroke nie sposb zagra le, bo oni maj muzyk w swoich sercach. Moe nie wiesz o tym, ale Ostrw to bardzo muzykalne miasto. Nawet hotel, w ktrym spae nosi imi synnego polskiego kompozytora jazzowego, Krzysztofa Komedy.

Od lewej Nigel Kennedy, przezydent Ostrowa Wielkopolskiego Jarosaw Urbaniak i dyrektor OCK Ewa Matecka

22

brzmienia

N. K. No tak, rzeczywicie. Nie skojarzyem, skd ta nazwa Komeda. Teraz ju wiem. To fantastyczne, e imionami muzykw nazywa si takie miejsca. A z t muzykalnoci mieszkacw waszego miasta rzeczywicie co jest. W garderobie podeszy do mnie trzy pikne, mode dziewczyny i jedna z nich zacza znakomicie piewa. To byo niesamowite: przeszo i przyszo. To jest pewnie ten duch muzyki unoszcy si w Ostrowie. Pozwl, e zapytam Ci o dzielenie muzyki. Niektrzy dziel muzyk na klasyczn Muzyka klasyczna czasami nie jest powana. Mamy i pozosta, wrzucajc wirtuozw, ktrzy graj tak, do tego worka wszystjak ich nauczyli ich ko: jazz, blues, rock itp. W Polsce uywa si namistrzowie, nie wkadajc wet terminu: muzyka w to swojego serca powana tak jak by i indywidualnoci. muzyka nie zwizana To nie jest na serio, z klasyk bya z zaoeto jaki art. nia niepowana. Jaka jest Twoja opinia o takich podziaach? N. K. Ja to widz inaczej. Dla mnie muzyka nie jest powana, jeli grasz to samo go tak samo, jak inni zrobili to ju przed tob. Muzyka klasyczna czasami nie jest powana. Mamy wirtuozw, ktrzy po prostu graj tak, jak ich nauczyli ich mistrzowie, nie wkadajc w to swojego serca i indywidualnoci. To nie jest na serio, to jaki art. Na serio to by Miles Davis, Van Halen, Massive Attack, Frank Zappa, Marvin Gaye, Stevie Wonder to byli wykonawcy, ktrzy naprawd zmienili muzyk. Oni s na serio, a mechaniczne kopiowanie muzyki, jak w fabrykach zwanych konserwatoriami, to nie jest muzyka na serio. Co w takim razie jest najwaniejsze w tworzeniu muzyki? N. K. Myl, e najwaniejsze jest suchanie, jak graj inni twoi przyjaciele, a take suchanie swojego serca. Techniki kady moe si nauczy. wiczenia czyni mistrza, ale tylko technicznego mistrza. Technika tylko dla samej techniki jest po prostu gupia. Muzyka musi wypywa z serca i z potrzeby dzielenia si ni z innymi. A technika, ile dziennie wiczysz z instrumentem? - Trzy godziny dziennie wicz samodzielnie, do tego granie z innymi muzykami. I tak 5-6 dni w tygodniu. No, moe jeden dzie przeznaczam na pik non Na ukochan Aston Villa, czy na Cracovi? N. K. Na obydwa te kluJimi Hendrix, The Doors, by. Aston Villa i Cracovia Vivali, Bach oni Kocham ich, cho oba kluby wszyscy kochali muzyk. s w strasznej sytuacji. Nie robili tego dla Aston Villa gra na starym pienidzy. No, moe stadionie i nic, Cracovia gra z wyjtkiem Bacha, bo on na nowym stadionie i te mia cholernie du go z tego jest. Ale Cracorodzin via ma przynamniej fantastycznych kibicw. i wielu przyjaci, specjalnie tu, w Wielkopolsce, regionie Lecha Pozna. N. K. Jasne, e wiem: Cracovia, Lech Pozna, Arka Gdynia to nasi cholerni przyjaciele. Mwisz, jak prawdziwy kibic, prawdziwy Polak. N. K. Tak, bo jestem prawie Polakiem (miech) Myl, e jeste przede wszystkim przykadem artysty, ktry chce si t muzyk dzieli z wszystkimi. Niewie-

lu jest muzykw, ktrzy potrafi gra Bacha, Vivaldiego, ale rwnie Jimi Hendrixa i The Doors. Mylisz e oni maj co ze sob wsplnego? N. K. Oni wszyscy kochali muzyk, muzyka bya dla nich najwaniejsza. Nie robili tego dla pienidzy No, moe z wyjtkiem Bacha, bo on mia bardzo duo dzieci, cholernie du rodzin (miech) Jimi Hendrix te mia duo dzieci N. K. Jimi mia duo dzieci, ale nie musia na nie paci (miech). Ale tak powaniej, to ci muzycy robili to bo byli brami i siostrami dla caego wiata. Grasz bardzo rnorodn muzyk