KRYTYCZNA WIZJA KULTURY

ORGANIZACYJNEJ KRYTYKA KULTURY ORGANIZACYJNEJ ISTNIEJE OD LAT 70. XX WIEKU W NAUKACH SPOŁECZNYCH ORAZ W NAUKACH O ZARZĄDZANIU.

Najważniejsze obszary krytyki kultury organizacyjnej:

Najważniejsze obszary krytyki kultury organizacyjnej wdg. CMS (Cirtical Management Studies) to:

kultura jako narzędzia dominacji i opresji

kultura organizacyjna jako hipostaz i ideologia

kultura organizacyjna jako wątek pseudonaukowy i moda

kultura jako psychiczne więzienie

Cirtical Management Studies

CMS podejmuje wiele wątków krytyki nurtu kulturowego, obejmuje aspekty krytyczne oraz propozycje rozwiązań teoretycznych i metodologicznych.

Cele CMS:

Rozpoznanie źle funkcjonującej strony kultury organizacyjnej.

Rozpowszechnianie krytyki prowadzącej do zmian w kulturze organizacji.

Wdrożenie nowego projektu kulturowego.

Krytyczne ujęcie kultury organizacyjnej w CMS

Cele krytyczne CMS:diagnoza opresyjności kulturyrozpoznanie i ujawnienie ideologicznej funkcji oraz tworzenia fałszywej świadomości w obrębie procesów kulturowych współczesnej organizacjiujawnieni mechanizmów i skali „przemocy symbolicznej” w organizacjachopisanie instrumentalnych, manipulacyjnych i socjotechnicznych metod „kulturyzmu” w organizacjachprzedstawienie wizji kulturowych mechanizmów kontrolnychodkrycie „neokolonialnych” koncepcji i praktyk międzynarodowych korporacjiprzedstawienie mechanizmów :kolonizacji umysłów” , tworzenie „człowieka jednowymiarowego” kontrolowanego przez kulturę konsumpcjonizmuanaliza całego dorobku zarządzania krytyka kultury kształcenia menedżerskiego, biznesowego i ekonomicznego na świecieodkrycie roli guru w procesie kamuflowania struktur władzy

Opresyjność kultury organizacji

Kultura organizacyjna nie jest neutralna. Jest opresyjna, realizuje interesy jednych grup kosztem innych. Nie faworyzuje ludzi podlegających władzy i sankcjonuje niesprawiedliwy porządek. Kulturę organizacyjną można rozumieć jako metaforę rdzeniową, a więc to, czym organizacja jest a nie co posiada. Opresyjność kultury przekłada się zatem wprost na represyjność organizacji.

Kultura organizacji jest mechanizmem sprawowania władzy. Właściciele, zarządzający i pracownicy nie muszą uświadamiać sobie niesprawiedliwości i represyjności kultury dzisiejszych organizacji. Kultura opresyjna jest uznawana za normalną. Staje się ideologią, pokazuje rządzącym jak i podwładnym niesprawiedliwy porządek jako jedyny możliwy.

Współczesna kultura organizacyjna stała się najważniejszym narzędziem kontroli i sprawowania władzy. Nie jest narzędziem przemocy fizycznej, stała się „przemocą symboliczną”. Język, system wartości i norm, struktury organizacyjnej, sieci komunikacyjne są hierarchiczne i sprawują kontrolę nad umysłami w interesie rządzących.

CD. Opresyjność kultury organizacji

Korporacje praktykują dążenie do stworzenia monokultury zorientowanej wyłącznie na realizację celów i interesów właścicielsko-menedżerskich.

Cele instytucji totalnej są priorytetem, realizowane kosztem jej członków. Tworzone są systemy nadzoru biurokratycznego, oraz wykorzystywane są nowoczesne technologie do inwigilacji. Odzwierciedleniem zdehumanizowanej organizacji przypominającą organizację totalną staje się, np. system zarządzania zasobami ludzkimi. Mechanizm instytucji totalnych, których przejawy znajdziemy we współczesnych organizacjach, znajdziemy na poziomie subkultur organizacyjnych. Podłożem instytucji totalnych jest również ludzka psychika i mechanizmy autorytetu tkwiące w kulturze. Presja autorytetu każdego rodzaju jest w stanie na większości ludzi

Neokolonializm zarządzania międzykulturowego i globalizacji

Kultura racjonalizuje, kamufluje oraz gloryfikuje działania korporacji i menadżerów. Kultura menadżerska pełni przykrywkę dla neoimperializmu i eksploatacji. Zatem według autorów „Intelektualiści badacze, oraz wszyscy zajmujący się procesami globalizacyjnymi, z jednej strony mogą mieć swój własny interes w gloryfikowaniu tego nurtu a z drugiej pełnią rolę leninowskich „pożytecznych idiotów” zaczadzonych ideą światowej jedności.”

Kolonizacja umysłu człowieka jednowymiarowego kontrolowanego przez kulturę konsumpcjonizmu

Obecnie żyjemy w świecie skolonizowanym przez koncerny, które kształtują nasze potrzeby konsumpcyjne poprzez mechanizmy komunikacji społecznej. Ludzie są niewolnikami marek, które przez skuteczne psychologicznie reklamy działają na naszą podświadomość tak, iż wydaje się nam, że tylko ta dana marka spełnia, zaspokaja nasze podstawowe potrzeby i daje nam poczucie satysfakcji.

Dorobek nauk o zarządzaniujako projekcji kultury legitymizującej władzę i krytyczna edukacja menadżerska

Władza związana jest z koncepcją kultury w naukach o zarządzaniu. Charakter i praktyka tej kultury zostały stworzone dla skuteczniejszej eksploatacji innych ludzi. Zarządzanie strategiczne racjonalizuje zysk kosztem ludzi.

Krytyczna edukacja menadżerska z jednej strony rozwija krytykę kształcenia menadżerskiego ,ale z drugiej pogłębia rozwój metod zaangażowanych ludzi w organizacjach podmiotowo. System kształcenia podtrzymuje relacje władzy, ponieważ wiąże on teorię z praktyką.

Guru w strukturach władzy

Kultura menadżerska, jak każda kultura opiera się na autorytetach, które są wypracowane i odzwierciedlają strukturę władzy. Część najbardziej wpływowych przedstawicieli zajmuje pozycję guru, zamiast refleksyjnych i krytycznych badaczy, Guru koncentrują się na tym by ich poradniki:

nie wymagały głębszej refleksji,

były proste do zrozumienia i zapamiętania

mają element szokującej nowości

są wykładane prostym zrozumiałym językiem

Emancypacyjne cele krytyki kulturowej przez CMS

Cele możemy przedstawić w 9 punktach:

stworzenie kultur organizacyjnych opartych na rzeczywistej demokracji wewnątrzorganizacyjnej

usunięcie z kultury organizacyjnej wszelkich przejawów przemocy poprzez odrzucenie fałszywej świadomości, refleksyjność, tworzenie znaczeń, humanizację i wrażliwość moralną i etyczną

poprawę pozycji społecznej grup defaworyzowanych poprzez zastosowanie metod emancypacyjnych

wdrożenie kultury emancypacyjnej zarówno na poziomie relacji pomiędzy organizacjami, wewnątrz organizacji jak i pomiędzy pracownikami

odrzucenie paradygmatu funkcjonalistycznego

rozwinięcie metod badań kultury organizacyjnej

transformacja profesjocentryzmu i środowiska akademickiego w krytyczny pluralizm metodologiczny

stworzenie refleksyjnej i krytycznej kultury organizacyjnej

rozwinięcie projektów poprzez radykalizację metod

Demokratyzacja organizacji

Kultura organizacyjna ma na celu ukrytą manipulację pracownikiem, który traktowany jest instrumentalnie. Pracownik ma stać się „niewolnikiem” korporacji.

Według przedstawicieli CMS ma istnieć prawdziwa demokracja w korporacji oraz autonomia pracowników.

Pracownicy mają brać udział w ważnych decyzjach organizacji.

Odrzucenie przemocy przez refleksyjność kultury

Kultura przemocy fizycznej i psychicznej, powinna być odrzucona, poprzez refleksje moralne i krytyczne spojrzenie na zachowania tj. mobbing, molestowanie itp.

Najważniejszym założeniem powinna być równość między wszystkim pracownikami bez względu na płeć czy wiek

Metody emancypujące grupy zmarginalizowane i rozpowszechnienie kultury emancypacyjnej

CMS ma krytyczny stosunek do obowiązujących zasad i chce wprowadzać zmiany, które na celu mają wyrównanie pozycji grup pracowników zmarginalizowanych.Metody emancypacyjne: empowerment – ma na celu uświadomienie i przekazanie władzy grupom defaworyzowanym poprawność polityczna – usunięcie z języka wyrazów, które mogłyby marginalizować jakąś grupę, jednakże jest to metoda krytykowana, pod zarzutem ograniczania wolności słowaZmiana kultury organizacyjnej z ekonomicznej na humanistyczną musiałaby odbyć się zarówno w relacja międzyludzkich jak i w kręgach kulturowych. Mielibyśmy do czynienia ze zmianami: makrokulturowymi (całość społeczeństwa, kultura masowa),mezokulturowymi (kultury organizacyjne) mikrokulturowymi (mikroemancypacja w relacjach miedzy ludźmi).

Antyfunkcjonalizm

CMS uważa funkcjonalizm procesów kultury i zarządzanie nim za paradoksalny

Stanowczo chce odrzucić lub przynajmniej zmienić instrumentalne i ekonomiczne działanie na rzecz działania humanistycznego i innowacyjnego

Przedstawiciele CMS uważają, że kultura jest niejako połączona z nierównością i władzą, jednakże istnieje możliwość zmiany na lepsze

Kulturę emancypacyjną będą cechować: egalitaryzm, inkluzywność i orientacja na wartości humanistyczne

Metodyka badań krytycznych kultury

Najważniejszym wyznacznikiem badań kulturowych CMS jest zaangażowanie w zmianę rzeczywistości społecznej

Niknie w pewien sposób podział na cele pragmatyczne i krytyczne CMS

Metody interpretatywne badań to np. analizy porównawcze, analizy dyskursu, metody antropologii organizacji, wywiady pogłębione, obserwacja uczestnicząca, metody dramaturgiczne i narracyjne.

Badacze krytyczni sięgnąć mogliby też do: analiz statystycznych czy standaryzowanych metod ankietowych

Krytyczny pluralizm metodologiczny i krytyczna kultura organizacyjna

Za pomocą system społecznej legitymizacji władzy, twórcy zarządzania stworzyli machiny przemocy symbolicznej. Poddają takie założenia, które są nie do podważanie, nie można się z nimi nie zgodzić, przez co się im poddaje.

CMS zakłada, że powinny zmienić się postawy badaczy i doradców organizacyjnych.

Nie dopuszczalny jest by badacz skupiał się na budowaniu własnej pozycji.

Aby zniwelować krytyczne spojrzenie na kulturę organizacyjną należy troszczyć się o pracowników i humanizację, a nie ekonomizację organizacji. Należy wykształcić w sobie refleksyjność i wrażliwość, by realizować cele emancypacyjne.

Rozwinięcie projektów humanistycznego zarządzania poprzez radykalizację metod

Rozwój nurtu krytycznego stoi pod znakiem zapytania. Jedyną szansą jest społeczna odpowiedzialność biznesu czy upodmiotowienie w procesach kierowania.

Należy kontrolować ludzi, ale jedynie za pomocą docierania do ich serc i umysłów

Bezwzględnie dążyć do autonomii człowieka i uzyskania celów emancypacyjnych

PODSUMOWANIE

Istnieje konieczność wprowadzenia emancypacji, aby teoria i praktyka realizowały wspólny cel, dążenia do uzyskania wymiaru humanistycznego.

Dla CMS kluczowe są kwestie kulturowe.

Atutem CMS jest rozbudzanie świadomości menadżerskiej oraz wszystkich działających w tej branży, które mają na celu zaostrzenie wrażliwości etycznej oraz odpowiedzialności społecznej nauk o zarządzaniu.

Przygotowały:

Aleksandra Depta Marta Gierczak Anna Bester

Informacja w e-społeczeństwie rok II gr. I