Kontrola przetwarzania informacji

Lawrence W. Barsalou (1992)

Homunculus versus samo-organizacja procesów

• Idea homunkulusa – małego człowieczka, który podejmuje wszystkie decyzje, które wychodzą poza zdolności podległych systemów przetwarzania, tutaj spostrzegania wzrokowego.

• Samo-organizacja procesów: percepcji, pamięci, myślenia, motoryki zależna od bieżącej sytuacji i funkcjonowania mózgu.

Idea homunkulusa a regresja ad finitum(Ryle, 1949)

• „Zgodnie z legendą, kiedykolwiek agent czyni coś inteligentnie, jego działanie poprzedza i steruje nim inny wewnętrzny akt rozpatrujący zdania dostosowane do praktycznego problemu agenta…

• … zatem sądzimy, że refleksje agenta, jak działać, aby działać inteligentnie, muszą wpierw poddać refleksji, jak najlepiej myśleć refleksyjne, aby działać.”

• Dowód z regresji mówi, jakikolwiek agent inteligentny, aby mógł cokolwiek pomyśleć, już wcześniej musi mieć myśl. A to implikuje regresję bez końca.

• To wymusza rezygnację z idei homunkulusa w umyśle.

Kiedy idea homunkulusa jest użyteczna(Baddeley, 1996a)

Idea homunkulusa, inaczej Centralny System Wykonawczy w modelu pamięci roboczej Baddeley’a może być użyteczna, jako podział złożonego obszaru badań.

To pozwala koncentrować się na prostszych i podatnych na badanie podległych systemach , zakładając że te mogą podlegać wpływowi bardziej złożonych czynników strategicznych. Nazywając te dodatkowe czynniki Centralnym Systemem Wykonawczym, implikujemy zarazem zobowiązanie do dalszego ich badania (Baddeley, 1996a; Baddeley et al., 1997). Jak powinniśmy radzić sobie z homunkulusem?Pierwsze zadanie, to ustalenie zadań jakie wykonuje. W przypadku Centralnego Systemu Wykonawczego założyliśmy potrzebę kilku funkcji wykonawczych, takich jak

• Wykonywanie dwóch zadań, • Selektywność uwagi• Przerzutność uwagi• Połączenie z pamięcią długoterminową.

Mamy nadzieję, że ostatecznie osiągniemy punkt w którym zrozumiemy każde z zadań homunkulusa, co sprawi, że sam homunkulus stanie się zbędny (see Baddeley, 1996a)

Przedmioty kontroli poznawczej • Aby pozbyć się homunkulusa kognitywiści muszą konkretnie

określić jasno zdefiniowane mechanizmy, które kontrolują przetwarzanie informacji.

• Percepcja: system poznawczy musi kontrolować, które systemy sensoryczne - oczy, uszy, nos, usta, skóra i prioprio-ceptory - są aktualnie objęte uwagą selektywną;

• Pamięć: system musi aktualnie kontrolować kodowanie informacji w LTM i odszukiwanie tej informacji do pamięci roboczej;

• Myślenie: system musi aktualnie kontrolować przetwarzanie informacji w pamięci roboczej

• Motoryka: system musi kontrolować, który system jest aktualnie aktywny- głowa, tułów, kończyny, palce, oczy i usta.

• Koordynacja: percepcji, pamięci, myślenia i motoryki.

Typ kontroli

Aktywność automatyczna strategiczna-----------------------------------------------------------------Spostrzeganie wrodzone wyuczone wyuczone------------------------------------------------------------Pamięć wrodzone wyuczone wyuczone------------------------------------------------------------Myślenie ? wyuczone wyuczone------------------------------------------------------------Ruch wrodzone wyuczone wyuczone

Wielu psychologów poznawczych określa kontrolę procesów poznawczych jako uwagę. Ponieważ uwaga jest trudna do zdefiniowania a przetwarzanie automatyczne/ intencjonalne zastępują ją w wielkiej mierze, wyłączyłem uwagę jako centralny konstrukt poznawczy ( Barsalou, 1992, s. 62)

Rodzaje funkcji zarządczychMiyake i in., 2000

• Badana próbka:• ludzie bez zaburzeń czołowych

• Testy funkcji zarządczych• Winsconsin Card Sorting Test • Wieża z Hanoi ( rozwiązywanie problemów, permutacje)• Test Sternberga (przeszukiwania pamięci roboczej)

• Wyniki: • analiza czynnikowa pozwoliła na wyodrębnienie trzech rodzajów funkcji

zarządczych:• 1/ Przerzutność między procesami, zadaniami, czynnościami;• 2/ hamowanie niepożądanej reakcji, bodźców zakłócających, narzucającej się

reprezentacji;• 3/ odświeżanie informacji w pamięci roboczej (informacje o celu i stanie

bieżącym wykonywanego zadania); Inni postulują dodanie jeszcze jednej funkcji -

• 4/ koordynacja wykonywania czynności jednoczesnych (Collette, Van der Linden, 2002)

Lokalizacja funkcji zarządczychCollette, Van der Linden, 2002)

• Ci wyżej, postulują, przeciwnie niż dotąd, że poszczególne rodzaje funkcji zarządcze nie należy lokalizować tylko w płatach czołowych.

Współczesne badania nad neuro-obrazowaniem mózgu wykazały, że dwie części kory przedczołowej są ważne do wykonywania zadań wykonawczych.

• przednia część obręczy (anterior cingulate cortex) (ACC) and • grzbietowo-boczna część kory przedczołowej (

dorsolateral prefrontal cortex (DL-PFC),

Jednakże, grzbietowo-boczna część kory przedczołowej nie jest wyłącznie odpowiedzialna za funkcje wykonawcze. Wszelkie złożone czynności umysłowa wymagają dodatkowych korowych i podkorowych powiązań tej części.

Kora przedniej części obręczy(anterior cingulate cortex)

grzbietowo-boczna część kory przedczołowej

Kora czołowa i przedczołowa

Przetwarzanie automatyczne• Rozpatrzmy reakcje odruchową, • która powstaje, aby oczy dostrzegają szybko zbliżającego się przedmiot (np.. kamień

pędzący ku twojej głowie) automatycznie wykonujesz reakcję unikania. • Po wykryciu nieuchronnej kolizji, prosty mechanizm bodziec- reakcja przejmuje kontrolę

na systemem poznawczym i inicjuje ruchy unikania zderzenia. Ludzie zwykle nie mogą zhamować inicjacji tych reakcji, bo mechanizmy, które je wytwarzają, posiadają wielkie zdolności uwolnienia od decyzji wolicjonalnych.

• Jednakże, automatyczne wykonanie nie zachodzi bez świadomości albo nie leży poza dowolną kontrolą. Różne aspekty tego procesu mogą być świadome.

• Ale • Np.. Kiedy ktoś rzuca w nas poduszką, może wpierw zostać uruchomiona odruchowa

reakcja unikanie, a po zrozumieniu sytuacji blokujemy unikanie i nastawiamy ciało na uderzenie.

• Kognitywiści, często nazywają mechanizm bodziec- reakcja który produkuje reakcje automatyczne regułami produkcji albo produkcjami ( A.R. Anderson, 1983; Newell, 1990; Newell & Simon, 1972; ale patrz także Logan, 1988, który tłumaczy w sposób odmienny).

• Produkcje są regułami przetwarzania jeżeli – to zawartymi w pamięci długotrwałej.

Wrodzone przetwarzanie informacji

Organizmy są genetycznie wyposażone w różnorodne wrodzone produkcje. Być może najbardziej znanymi wrodzonymi produkcjami są proste odruchy motoryczne. Na przykład: • jeżeli uderzenie młotkiem w ścięgno - to ruch goleni• jeżeli dmuchnięcie w oko – to zamknięcie powieki

Dzięki produkcjom wrodzonym organizm unika bodźców zagrażających.Istnieje wiele stałych schematów zachowania (fixed action patterns ) dla takiego zachowania zwierząt jak pobieranie pokarmu, agresja, ucieczka, reprodukcja itp. (Eibl-Eibesfeldt, 1972).

Jednakże , czynniki kontekstowe wywierają wpływ na większość procesów automatycznych. Np.. odruch mrugania jest większy, jeśli system poznawczy skupia się na interesującym bodźcu. Gdyby odruch mrugania był kompletnie automatyczny zmiany kontekst nie miałyby wpływu..

Wrodzone produkcje u ludzi• Ludzie także ujawniają wrodzone produkcje w systemach percepcyjnych. Na przykład

system poznawczy automatycznie orientuje się na intensywne, nieoczekiwane albo zmieniające stymulację bodźce:

• Głośny trzask kieruje system słuchowy na lokalizację tego trzasku;• Nieoczekiwany ruch w peryferyjnym polu widzenia orientuje przetwarzanie wzrokowe

na lokalizację ruchu.

• Wrodzone przetwarzanie automatyczne zachodzi w procesach pamięciowych. Chociaż ludzie nie próbuj intencjonalnie zapamiętywać wydarzenia tak, jak się zdarzają , to kodują informację o

• częstości, • lokalizacji i • czasie zdarzeń.

Uczenie się intencjonalne a automatyczneHasher and Zacks (1979, 1984)

• Hasher and Zacks (1979, 1984) badali zdolność ludzi do zapamiętywania informacji o częstości, lokalizacji i czasie zdarzeń w warunkach uczenia się intencjonalnego i przypadkowego

• Badanie • Uczenie się zamierzone. Eks. Informuje badanych przed uczeniem się , że

otrzymają później test dotyczący częstości, lokalizacji i czasu zdarzeń. Badani świadomie oczekują testu.

• Uczenie się automatyczne; Badani wykonują jakieś zadanie np. klasyfikację obiektów na ożywione i nie. Nie są świadomi, że nastąpi kolejny test.

• Wyniki • Hasher and Zacks stwierdzili, że uczenie się automatyczne ( przypadkowe,

nieświadome) częstości, lokalizacji i czasie zdarzeń było równie skuteczne jak świadome.

• Ale, podobnie jak w przypadku mrugania zapamiętywanie częstości, lokalizacji i czasie zdarzeń zależy od kontekstu, np. rodzaju celu.

Wyuczone przetwarzanie informacjiJeśli organizm często łączy nowy bodziec z określoną reakcją, może nabyć produkcję, która automatycznie produkuje reakcję na ten bodziec.

Wyuczone przetwarzanie informacjiw percepcji

Wyuczone przetwarzanie informacjiw pamięci

• Wyuczone automatyczne produkcje leżą u podstaw przetwarzania pamięciowego. Po kodowaniu określonego bodźca ludzie mogą automatycznie aktywować informację z nim skojarzoną.

• Efekt Stroop’a jest klasycznym tego przykładem (Stroop, 1935).• Badanie• Badani w tym eksperymencie czytają słowa drukowane kolorową farbą. Ich

zadaniem jest głośne nazwanie koloru farby tak szybko, jak to możliwe.• W warunku neutralnym, znaczenie słowa nie jest związane z barwą. A zatem,

widząc słowo „okno” pisane pomarańczowym drukiem, badany mówi „ „pomarańczowy”

• I. W warunku spójnego przypisania, znaczenie słowa jest takie same jak jego kolor. • np. „zielony”• II. W warunku niespójnego przypisania, znaczeniem słowa jest kolor różny od

koloru druku. Np.. „zielony” • Badaczy interesuje ile czasu zajmie przetwarzanie słów w takim kontekście?

• Głośno nazwij kolor liter w wyrazach. • Zmierz czas wykonania.

ŻÓŁTY NIEBIESKI POMARAŃCZOWYCZARNY CZERWONY ZIELONYFIOLETOWY ŻÓŁTY CZERWONY

POMARAŃCZOWY ZIELONY CZARNYNIEBIESKI CZERWONY FIOLETOWY

ZIELONY NIEBIESKI POMARAŃCZOWY

• Głośno nazwij kolor liter w wyrazie:• Zmierz czas wykonania.

Efekt Stroop’a: interferencja procesów automatycznych i intencjonalnych

• To istotne, aby dostrzec, że badani nie muszą zważać na znaczenie słów, bo wszystko, co mają zrobić to nazwać kolor druku. Ignorowanie znaczenia powinno sprzyjać szybkości reagowania, ale nie potrafią tego czynić.

• Ponieważ wielokrotne łączyli słowa i ich znaczenie, produkcje skojarzyły słowa ze znaczeniami, i sens jest aktywowany bez intencji, automatycznie, mimo prób hamowania.

• Kiedy znaczenia są spójne z barwą druku, pomagają; kiedy nie, hamują wypowiadanie. Ale…• Ale jeśli badani będą ćwiczyć się w tym zadaniu, mogą nauczyć się ignorowania

sensu słów, co oznacza, że rozwinął się nowy automatyczny proces pomiędzy barwami druku i ich nazwami (Reisberg, Baron, & Kemler, 1980).

Przetwarzanie intencjonalne• Whereas automatic processing occurs without conscious intention, strategic

processing is the pursuit of conscious intentions. • Consider Neely's instructions to think of body parts whenever "BUILDING" is read.

On reading "BUILD ING," subjects activate building parts automatically, even though this is not their intention. In contrast, subjects don't activate body parts unless they intend to think of this category. If subjects were feeling lazy, they could just read "BUILDING" but not use it as a cue for body parts, or they could think of fruit instead if they wished. Subjects only activate body parts if that is their intention. Eventually "BUILDING" could come to activate body parts auto matically, but only if subjects performed the task long enough to develop an automatic production relating these two categories.

• Consider "hyalite" again. Did its meaning come to mind effortlessly? If not, trying intentionally to remember where you heard "hyalite" may be necessary for recovering its meaning. Moreover, if you don't feel like searching memory, you probably still don't know what "hyalite" means. To activate its meaning, you must have the goal of searching for it.

Automated and intentional processes interference (Efekt Neely, 1977)

• Badani podejmowali decyzje leksykalne (Meyer & Schvaneveldt, 1971), • Widząc serię liter ( cel), musieli wcisnąć jeden klawisz, kiedy seria

tworzyła słowo ( np. podłoga) a inny, kiedy nie tworzyła ( np. połogda)• Przed celem na ekranie pojawiał y się słowa określające kontekst, takie

jak „BUDYNEK” lub „CIAŁO”. Powiedziano im, że kiedy widzą BUDYNEK, jest bardziej prawdopodobne, że pojawią się nazwy części ciała ( np. „serce”) aniżeli nazwy części budowli ( np. „podłoga”). I odwrotnie.

• Intencje badanych decydują o wykonaniu przez nich zadań leksykalnych.• Kiedy widzą „BUDYNEK” intencją badanych winno być myślenie o

częściach ciała. Ponieważ prawdopodobnie częściej pojawią się części ciała , myślenie o nich wytwarza nastawienie na przetwarzanie top-down, które ułatwia kategoryzację , decyzje leksykalne.

• Odwrotnie, kiedy widzą „CIAŁO”, intencją badanych winno być myślenie o częściach budynku.

• Wyniki• Mimo to, wyuczone produkcje zakłócały strategiczne intencje badanych .• Kiedy widzieli „BUDYNEK”, po którym następowało „serce” ich decyzje

leksykalne były wolniejsze , niż kiedy widzieli „BUDYNEK” po którym następowała „podłoga.”

• Nawet wtedy, kiedy wcześniej widzieli „BUDYNEK” , chociaż intencją badanych było myślenie o częściach ciała, produkcja pomiędzy częścią budynku a podłogą aktywowała automatycznie podłogę.

• Częste łączenie części budynku i podłogi w doświadczeniu badanych wytworzyło produkcję która „ odpalała” automatycznie , mimo że wcześniej prezentowano „BUDYNEK”

• • Ale, kiedy As Neely inserted increasing delays between the context and the

target, subjects had sufficient time to implement strategic processing, they were able to overcome the initial automatic pro cessing.

Exp. (Neely, 1977) części ciała serce spowolnienie decyzjiintencja: myśl o …

BUDYNEK automatyzm części budynku podłoga

interferencja

Mechanizmy przetwarzania intencjonalnego

• Cele• Produkcje zarządcze• skrypty

Cele

• People have extensive knowledge about goals in long-term memory. As Schank and Abelson (1977) suggest, people have knowledge about

• biological goals (e.g., satisfying hunger), • achievement goals (e.g., establishing a successful marriage),• entertainment goals (e.g., going to a symphony), and• preservation goals (e.g., keeping one's belongings from being

stolen). • People have tremendous amounts of knowledge about these

goals, including knowledge about their enabling conditions, how to achieve them, and so forth.

Produkcje zarządcze

Produkcja zarządcze dostarczają mechanizmów poznawczym reprezentacji, które dokonują wyboru i osiągania wyuczonych celów. Produkcje zarządcze wykorzystują wiedzę o celach wraz z informacją o bieżącym kontekście, aby wykonywać przetwarzanie intencjonalne, strategiczne.

Produkcje te posiadają tę samą strukturę jeżeli- to, jak produkcje przetwarzania automatycznego.

Podstawowa różnica między produkcjami automatycznymi i produkcjami zarządczymi dotyczy przeżywania kontroli wolicjonalnej.

Podczas gdy produkcje automatyczne często zdają się „odpalać” nieświadomie i poza zakresem świadomej kontroli, produkcje zarządcze zdają się intuicyjnie zależne od świadomej woli.

Jednakże, „odpalanie” produkcji zarządczych może być równie nieuniknione, jak „odpalanie” produkcji automatycznych, mimo że posiadamy złudzenie woli i samo-kontroli procesu.

Dla danej okazji, bieżący stan otoczenia i system poznawczy mogą determinować, które produkcje zarządcze i w jakim porządku zostaną „odpalone” w dążeniu do osiągnięcia aktualnego celu.

Produkcje zarządczeRozpatrzmy uproszczone przykłady produkcji zarządczych. Jedna z produkcji mogła inicjować poszukiwanie celów, kiedy był dostateczny czas, aby je spełniać. Np:Jeżeli nie ma nic o zrobienia,to przeszukaj pamięć z możliwymi celami.Wykorzystaj czas na odsypianie, albo na zaległe telefony.Kolejne produkcje zarządcze mogą inicjować ocenę bieżącej sytuacji i ustalić czy są warunki co podążania za wyszukanymi kolejno celami. Np:Jeżeli istnieją warunki do podążania za odszukanymi celami,to przypisz tym celom wielkie prawdopodobieństwo powodzenia w bieżącym kontekścieJeżeli osoba przebywa w domu ma kilka wolnych godzin przed zajęciami, wtedy te kontekst dostarcza wielkie możliwości snu i wykonania telefonów. Kiedy dostępne cele zostaną ustalone, dalsze produkcje zarządcze mogą ustalić względną ważność celów i wyboru jednego z nich aby za nim podążać.Wiele aspektów podejmowania decyzji wchodzi w konstrukcję tych konkretnych produkcji . Np.:Jeżeli jest dostępny więcej niż jeden cel,to połącz koszty i zyski każdego z nich w całkowitą użyteczność.

Kiedy dostępna jest ocena użyteczności każdego z celów, dalsze produkcje dokonują wyboru celu o największej użyteczności. Np.:Jeżeli dostępna jest ocena użyteczności każdego z celów, to podążaj za celem o największej użyteczności.. Jeżeli wykonanie telefonów ma większą użyteczność niż sen, to cel -- telefonowanie dominuje.

Ostatecznie, ludzie posiadają inne producje zarządcze które ochraniają wcześniej osiągnięte cele. Np.: Jeśli warunki bieżące zagrażają osiągniętemu celowi, to ustal, czy cel osiągnięty jest bardziej ważny niż cel bieżący.

Jeżeli w mieszkaniu wybuchnie pożar, ta produkcja pomoże ustalić, że ochrona czyjegoś życia i udzielanie pomocy innym mieszkańcom jest bardziej ważne niż wykonanie telefonu.

Kolejne produkcje wymienią bieżący cel na inicjację stosownych produkcji jak powiadomienie straży pożarnej i opanowanie zadymienia.

Wiele aktualnych zastosowań systemów produkcji w A.I. demonstruje jasną przydatność stosowania produkcji zarządczych w systemach informacyjnych (G.R. Anderson, 1983; Newell, 1990; Newell & Simon, 1972; Norman & Shallice, 1986).

Skrypty • Skrypt jest strukturą wiedzy a pamięci długotrwałej, która określa warunki i działania dla

osiągnięcia określonego celu.• Kiedykolwiek produkcja zarządcza wybiera jakiś cel, może wydobyć ze skryptu, jak go osiągnąć.

• Consider the script for doing laundry. This script specifies the initial enabling conditions that must be met if its goal is to be achieved (e.g., dirty laundry exists, a washer and dryer are available, enough laundry detergent is present, etc.). The script further specifies the sequence of actions that will achieve the goal (e.g., collecting dirty laundry, sorting it into piles, turning on the washer, placing detergent in the washer, putting clothes in the washer, etc.).

• • Executive productions perform a wide variety of operations on scripts during goal achievement.

Once a script becomes active, executive productions may select possible actions from the script, assess whether their enabling conditions are met, initiate enabled actions, and monitor their success. If enabling conditions are not met, or if an action fails, then executive productions may decide to modify the script, terminate the script, initiate of alternative script, or initiate another script for getting assistance from others (Norman & Shallice, 1986).

Przypomninia • Most theorists assume that scripts arise from much expe rience at

achieving a particular goal (10.6.2). But how do people achieve novel goals for which they have little experience (10.6.1)? In many such cases, they are reminded of past occasions on which they achieved a similar goal. For example, someone who needs to buy a car and has only done this once before might recall her previous purchase and use this information to guide current behavior by analogy. If she remembers having previously studied reviews of cars in trade journals, she might begin the next purchase the same way. Note that the use of remindings to control goal achievement is highly similar to the use of exemplars to control categorization (2.3.1); it is also highly similar to implicit memory, which we will consider later (6.3.3). In all cases, memories of specific events-not abstract knowledge-guide process Ing.

Hamowanie(Kossowska, 2005)

• kontrola interferencji

• (+) zmiany przeszukiwania pola wzrokowego z szeregowego na równoległy, przyśpieszenia przeszukiwania pamięci świeżej

• (-) spowolnienie reakcji ( efekt tłumienia dystrakcji), kiedy dystraktory stają się sygnałami ( poprzedzanie negatywne).

• Hamowanie percepcyjne • Tłumienie odruchu sakkadowego

• Hamowanie uwagowe• Hamowanie powrotu• Hamowanie odruchu orientacyjnego

• Hamowanie poznawcze• Tłumienie niestosownych reprezentacji umysłowych

• Hamowanie behawioralne• Tłumienie zbędnych reakcji

Hamowanie reakcji motorycznych(De Jong, Coles, Logan,1995)

Zadanie polega na blokowaniu reakcji ręki po sygnale.

Proste zatrzymanie reakcji (stop- ogólny) versus hamowanie ze wzbudzeniem alternatywnej reakcji (stop-zmiana (z reakcji ręki na reakcję nogi).

• Wydłużenie RT o 46 milisek

Wyjaśnienie różnic: stop-ogólny wymaga hamowanie peryferycznego; stop- zmiana wymaga hamowania centralnego

Hamowanie powrotu sakkady

• Hamowanie powrotu (IOR) odnosi się do względnego spowolnienia przetwarzania (wykrywania celu, orientacji ku, reagowania na) bodźce (obiekty i zdarzenia), które były przedmiotem uwagi .

• Poprzez hamowanie orientacji ku poprzednio przetwarzanym boddźcom i lokalizacjom hamowanie powrotu wymusza orientację ku nowości. (Posner & Cohen, 1984) and consequently can serve as a search or foraging facilitator (Itti & Koch, 2001; Klein, 1988; Klein & MacInnes, 1999).

• From Scholarpedia• Raymond M. Klein and Jason Ivanoff (2008), Scholarpedia, 3(10):3650

Efekt tłumienia dystrakcjiNeill, (1977,1982)

• W zadaniu Stroopa, przy liście niespójnej,kiedy n1- czerwony, a n+1-czerwony

tłumienie semu „czerwony” • Wyniki:

przy czytaniu bodźca n+1, RT na poprzednio tłumiony aspekt bodźca jest wolniejszy ( w porównaniu z RT na aspekt nie tłumiony).

To skutek tłumienia dystrakcji przy czytaniu słowa „czerwony” pisanego kolorem zielonym.

• Efekt tłumienia dystrakcji jest krótkotrwały 1000 msek =1sek. W szczególnych warunkach może trwać do 6 sek (Tipprer i in. (1991)).

Hamowanie z powodu przypomnienia(retrieval induced inhibition)

Anderson, Bjork, Bjork (1994)

• Przywołanie informacji z jakieś kategorii, może spowodować blokadę przywołania innej informacji z tej samej kategorii inaczej (retrieval induced forgeting!)

• Velling, van Knippenberg, (2004 i nast.) zastosowali test decyzji leksykalnych (LDT), w którym badani orzekali, czy słowo na ekranie jest napisane poprawnie, czy nie.

• Wyniki:• Średni RT decyzji dla egzemplarzy kategorii nie-ćwiczonych był taki

sam jak powtarzanych egzemplarzy kategorii ćwiczonych, ale• Średni RT dla niepowtarzanych egzemplarzy kategorii ćwiczonych

był dłuższy o 32 milisek.

Umiejętności

Systemy kontroli przetwarzania informacji

• Mechanizm zarządczy w koncepcji uwagi Posnera ( 1980, 1994/1999);

• Dwustopniowy system kontroli zachowania Shallice (Norman, Shallice, 1986)

• Centralny system wykonawczy pamięci roboczej Baddley (2002)

Posnera koncepcja mechanizmów zarządzających uwagą

Posner, 1980; 1994/1999

Posner wyróżnia trzy mechanizmy kontrolne uwagi

• Mechanizm aktywacji –poziom aktywacji jest proporcjonalny do

– wielkości zasobów koniecznych do jednoczesnego wykonania różnych czynności poznawczych oraz do

– ilości czasu, w którym należy zachowywać stan czujności.• Mechanizm orientacyjny- automatyczne włączenie uwagi w odpowiedzi na

jakąkolwiek zmianę: (tradycyjnie uwaga mimowolna)

– Pojawienie się sygnału albo dystraktora– Ruch obiektu

• Mechanizm zarządczy- kontrola uwagi nad wykonywaniem czynności zmierzających do osiągnięcia celu (tradycyjnie uwaga dowolna)

– Hamowanie uwagi automatycznej (mechanizmu orientacyjnego)– Kontrola nad podatności na dystrakcję

Shallice’a dwustopniowy system kontroli zachowania

1/ System automatycznego dostosowania czynności odruchowych i nawykowych do sytuacji

2/ Nadzorczy system uwagi (Supervisory Attentional Subsystem, SAS)

Shallice’a dwustopniowy system kontroli zachowania

1/ Automatyczny system dostosowania czynności odruchowych i nawykowych do sytuacji

• Kiedy konflikt, to ustalenie kolejności wykonania czynności (contention scheduling)

• kiedy wystąpi niedostosowanie do sytuacji (nowej, problemowej) włącza się

2/ Nadzorczy system uwagi (Supervisory Attentional Subsystem, SAS)Kiedy konflikt interesów, reprezentacji, reakcji: • Ustalanie kolejności wykonania czynności intencjonalnych Selektywne

hamowanie albo aktywacja nowych planów działania i ich monitoring• Tworzenie dorywczych reprezentacji umysłowych sytuacji problemowej,

(nowych planów działania)

Pamięć robocza

• Pamięć robocza jest systemem obejmującym

• centralnego wykonawcę i • magazyny pamięci krótkotrwałej (STM).

• Dwa rodzaje STM najczęściej wymieniane w literaturze służą

• przechowywaniu dźwięków możliwych do wymówienia (pętla artykulacyjna) i

• przechowywaniu wzorów wzrokowo-przestrzennych (szkicownik wzrokowo-przestrzenny).

Stary model pamięci operacyjnej Baddeley i Hitcha (1974)

Nowa wersja modelu pamięci operacyjnejBaddley, 2000

Lokalizacja mechanizmów kontroli poznawczej

Ograniczenia współczesnych teorii