Kontrola przestrzegania i egzekwowanie prawa wspólnotowego

Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy; www.jjb.com.pl

1

Kontrola przestrzegania i egzekwowanie prawa

wspólnotowegoOsieczany

26-28 czerwca 2006 r.


2

Obowiązek implementacji prawa wspólnotowego

• Trzy elementy

- transpozycja

- stosowanie

- egzekwowanie (kontrola przestrzegania)


3

Obowiązek implementacji prawa wspólnotowego

Transpozycja

• wiernie (rola definicji)

• nie zmieniając treści

• nie przeinaczając skutku

• poprzez akt prawa powszechnie obowiązującego (sprawa 96/81 KE v. Holandia)


4

Obowiązek implementacji (I)

• Pierwszeństwo stosowania prawa wspólnotowego przed prawem krajowym

• Rozwiązanie konfliktów między prawem krajowym a wspólnotowym

• Dotyczy wszystkich aktów prawa wspólnotowego (prawa pierwotnego i pochodnego)

• Dotyczy wszystkich norm prawa krajowego, w tym konstytucji (choć tu: czasem opór państw członkowskich)


5

Obowiązek implementacji (II)

• Polega na obowiązku odmowy zastosowania przez organy krajowe (sądy, administrację) normy krajowej sprzecznej z wspólnotową

• Norma krajowa obowiązuje jednak nadal i może być stosowana w sprawach, gdzie nie wchodzi w grę prawo wspólnotowe

• Przepisy wspólnotowe mają pierwszeństwo niezależnie od tego czy są wcześniejsze czy późniejsze niż niezgodne z nimi normy krajowe (sprawa Simmenthal II 106/77)

• Rozbudowane orzecznictwo: 6/64 Costa v. ENEL; 11/70 Internationale Handelgesellschaft v. Einfuhr, 106/77 Simmenthal II;


6

Prawo wspólnotowe a konstytucje państw członkowskich (I)

• Wg ETS - zasada pierwszeństwa dotyczy też konstytucji (zwłaszcza sprawa 11/70 Internationale Handelgesellschaft v. Einfuhr, także 6/64 Costa v. ENEL)

• Opory państw członkowskich - zob. orzeczenia niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego Solange I i Solange II (niem.: dopóki)


7

Prawo wspólnotowe a konstytucje państw członkowskich (II)

• Solange I (1974 r.): wg FTK pierwszeństwo wspólnotowych aktów prawa wspólnotowego nie będzie uznawane bezwarunkowo, ale będą podlegać kontroli FTK co do zgodności z niemiecką konstytucją dopóki Wspólnota nie wypracuje własnych gwarancji ochrony praw podstawowych

• Solange II (1986 r.): FTK stwierdził, że wspólnotowy system ochrony praw podstawowych jest już wystarczający, więc Niemcy będą uznawać pierwszeństwo prawa wspólnotowego dopóki ta sytuacja będzie się utrzymywać


8

Obowiązek prowspólnotowej interpretacji

• Związany z pierwszeństwem prawa wspólnotowego• Organy stosujące praw krajowe (sądy, administracja)

muszą interpretować prawo krajowe w taki sposób, aby było zgodne z prawem wspólnotowym - tak dalece jak to możliwe (nie contra legem - wtedy dla zapewnienia skuteczności prawa wspólnotowego stosuje się zasadę skutku bezpośredniego)

• Akty krajowe wydane w celu transpozycji dyrektyw tracą samoistność i muszą być interpretowane w świetle tych dyrektyw


9

Bezpośredni skutek (I)

• Zasada direct effect• Ma zastosowanie np. wtedy, gdy brak przepisów

krajowych transponujących daną dyrektywę (lub na tyle niewłaściwe, że nie da się zastosować prowspólnotowej interpretacji)

• Osoby, którym prawo wspólnotowe daje jakieś prawa mogą się na nie powołać bezpośrednio przed organami krajowymi


10

Bezpośredni skutek (II)

• Warunki1) przepis dostatecznie jasny, wyraźny i

precyzyjny (opisuje konkretne prawa podmiotowe)

2) przepis bezwarunkowy

3) przepis nie może uzależniać swego skutku od uznania państwa


11

Bezpośredni skutek (III)

• W stosunku wertykalnym (podmiot prywatny - państwo) - prawo pierwotne i wtórne

• W stosunku horyzontalnym (dwa podmioty prywatne) - prawo pierwotne oraz rozporządzenia


12

Egzekwowanie prawa wspólnotowego

Odpowiedzialność• państwo członkowskie - wobec Wspólnoty

Europejskiej• państwo członkowskie - wobec podmiotów

indywidualnych (osób fizycznych, przedsiębiorców itp.)

• organy wspólnotowe - wobec innych organów, państw członkowskich i podmiotów indywidualnych


13


Podmioty odpowiedzialne (od kogo można egzekwować przestrzeganie prawa wspólnotowego):

• wobec Wspólnoty Europejskiej - państwo członkowskie,

• wobec podmiotów indywidualnych - wszystkie organy państwa


14


Podmioty egzekwujące przestrzeganie prawa wspólnotowego (I):

• Komisja Europejska (w relacji państwo - Wspólnota) - infringement proceedings: (art. 226 TWE)

- z własnej inicjatywy,- odpowiadając na petycje Parlamentu

Europejskiego oraz pytania i skargi parlamentarzystów,

- odpowiadając na skargi obywateli państw członkowskich.


15


• Sprawa Commission v. Greece, C-387/97(nielegalne składowisko odpadów na Krecie)

• Komisja przeprowadziła całą procedurę opartą na art. 226 i 228 TWE

• Pierwszy wyrok ETS ( z 1992r) nie przyniósł oczekiwanego rezultatu

• Drugi wyrok ETS (z dnia 4 lipca 2000r.): - „Grecja nie podjęła niezbędnych środków, aby składowane odpady nie zagrażały zdrowiu ludzkiemu i środowisku”- kara finansowa w wysokości stawki dziennej: 20 000 €.

• Grudzień 2000r. – rząd Grecji zapłacił na rzecz Wspólnoty karę 1 760 000 € regulując tylko część swego zobowiązania


16


• Podmioty egzekwujące przestrzeganie prawa wspólnotowego (II)

• Inne państwo członkowskie (w relacji państwo - Wspólnota) - skarga państwa członkowskiego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (art. 227 TWE)

• Osoba, której prawa zostały naruszone przez nieprzestrzeganie przepisów UE (w relacji państwo - podmiot indywidualny) - dochodzone na forum krajowym

• Rola Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS)


17


Sankcje:• Nakaz podjęcia określonych działań w celu

usunięcia naruszenia prawa (nałożony przez Komisję lub ETS)

• Ryczałt lub kara pieniężna (nałożone przez ETS)• Odszkodowanie od państwa członkowskiego dla

podmiotu indywidualnego (dochodzone przed sądem krajowym)


18

Dostęp do wymiaru sprawiedliwości

Dwa aspekty:

• możliwość kwestionowania działań instytucji wspólnotowych

• możliwość kwestionowania działań władz krajowych naruszających prawo wspólnotowe


19


• Art. 230 akapit 4 TWE– zaskarżanie do ETS aktów prawa wspólnotowego przez

podmioty prywatne

• Podmioty te mogą skarżyć:– decyzje skierowane do nich – decyzje skierowane do innych osób, o ile dotyczą

skarżącego bezpośrednio i indywidualnie– decyzje, które „mimo przyjęcia w formie

rozporządzenia” bezpośrednio indywidualnie dotyczy skarżącego


20


Krąg podmiotów uprawnionych:• Test Plaumanna (sprawa 25/62 Plaumann and Co v.

Commission) - wg niego: osoby inne niż te, do których decyzja jest skierowana mogą ją skarżyć, gdy dotyczy ich ona z powodu pewnych charakterystycznych dla nich cech lub ze względu na okoliczności, w których osoby te są odróżniane od innych

• Występowanie w interesie publicznym - sprawa Greenpeace (wyrok SPI T-585/93 Greenpeace v. Commission, podtrzymany wyrokiem ETS C-321/95P)

Kontrola przestrzegania i egzekwowanie prawa wspólnotowego

Documents

Transcript of Kontrola przestrzegania i egzekwowanie prawa wspólnotowego