Koniec roku w Japonii

14
Co i jak świętują Japończycy

description

Krótki opis grudniowych świąt i obyczajów w Japonii

Transcript of Koniec roku w Japonii

Page 1: Koniec roku w Japonii

Co i jak świętują Japończycy

Page 2: Koniec roku w Japonii

Ciąg okresu świątecznego, który ma miejsce pod koniec roku, rozpoczyna Dzień Urodzin Cesarza (23. grudnia; 天皇誕生日 - Tennō Tanjōbi). Jest to dzień wolny od pracy.

Japończycy, którzy mają taką możliwość, zbierają się pod pałacem cesarskim, żeby pozdrowić dostojnego jubilata.

Page 3: Koniec roku w Japonii

Znakomita większość Japończyków nie jest chrześcijanami, zatem nie obchodzą Bożego Narodzenia w wymiarze religijnym.

„Obchody” Bożego Narodzenia stały się popularne w Japonii w latach ‘60 XX w., pod wpływem kultury amerykańskiej.

Nie są to dni wolne od pracy, dla większości Japończyków nie mają również żadnego znaczenia religijnego.

Są jednak okazją do dekorowania sklepów i ulic oraz puszczania w radio i telewizji świątecznych piosenek i filmów.

Popularnym akcentem bożonarodzeniowym są w Japonii świąteczne iluminacje ulic i dekoracje sklepów.

Page 4: Koniec roku w Japonii

Wigilia nie jest w Japonii dniem tak szczególnym jak w Polsce.

Dla Japończyków ten dzień jest okazją do spotkania się z ukochanym/ukochaną przy... bożonarodzeniowym torcie (クリスマスケーキ – kurisumasu kēki).

Najczęściej są to torty z bitą śmietaną i truskawkami.

Zwyczaj przygotowywania specjalnego ciasta Japończycy zapożyczyli od Brytyjczyków.

Mokiko - Bohnenhase / Foter / CC BY-NC-ND

Page 5: Koniec roku w Japonii

Mimo że Święta pozbawione są charakteru religijnego, coraz bardziej zadomawiają się w japońskim kalendarzu. Niektóre dzieci (z roku na rok coraz więcej) dostają od Mikołaja prezenty, w domach pojawiają się choinki (クリスマスツリー – kurisumasu tsurii), a ludzie życzą sobie

メリー クリスマス!

(merii kurisumasu! - wesołych świąt!)

Page 6: Koniec roku w Japonii

Nowy Rok to najważniejsze święto w Japonii.

Obchody Nowego Roku trwaja kilka dni.

Większość miejsc jest nieczynna od 1. do 3. stycznia.

Są to święta rodzinne, atmosferą zbliżone do naszej Wigilii.

Pod koniec grudnia urządzane są przyjęcia „żegnające” stary rok (忘年会 – bōnenkai), podobnie jak u nas przed Bożym Narodzeniem wigilie.

Popularne są również noworoczne targowiska (年の市 – toshi-no ichi) – zupełnie jak nasze świąteczne jarmarki.

Page 7: Koniec roku w Japonii

Przygotowania noworoczne obejmują: generalne porządki w domu i otoczeniu;

zakończenie, w miarę możliwości, wszystkich spraw i zwrot długów;

wysłanie kartek z życzeniami (年賀状 – nengajō), koniecznie własnoręcznie wykaligrafowanych;

przygotowanie potraw świątecznych (お節料理 - o-sechi-ryōri) na trzy dni, ponieważ w okresie noworocznym wypoczywają wszyscy i nikt nie zajmuje się gotowaniem (ani odgrzewaniem);

przystrojenie domu.

Page 8: Koniec roku w Japonii

Tradycyjne ozdoby noworoczne to: kadomatsu (門松) i kagamimochi (鏡餅).

Kadomatsu to konstrukcja z bambusa, sosny i niekiedy śliwy, stawiana przed wejściem do domu. Bambus symbolizuje pomyślność, sosna - długowieczność, a śliwa - niezłomność.

Kagamimochi to noworoczna ofiara dla bóstw, której główną część stanowią dwa nałożone na siebie ciastka ryżowe, udekorowane mandarynką, niekiedy dodatkowo ozdobione innymi elementami.

Page 9: Koniec roku w Japonii

Pierwszą tradycyjną potrawę zjada się już w wigilię Nowego Roku. Jest to toshi-koshi soba (年越しそば). Jest to rosół z makaronem gryczanym, który ma zapewnić pomyślność w nadchodzącym roku i symbolizuje długie życie (soba kształtem przypomina grube spaghetti).

Przed Nowym Rokiem przygotowuje się również mochi (餅) – rodzaj ciastek z ubitego na gładką masę ryżu. Mochi są składnikiem potraw i dekoracji noworocznych.

Zwyczaj przygotowywania specjalnego zestawu potraw noworocznych (o-sechi-ryōri – お節料理) sięga epoki Heian (794-1185).

Dania przygotowuje się przed świętami i przechowuje w specjalnych pojemnikach zwanych jūbako (重箱).

Pierwotnie obowiązywał zakaz rytualny przygotowywania i gotowania w czasie obchodów Nowego Roku czegokolwiek poza zupą zōni (雑煮 – rodzaj rosołu z ciastkami ryżowymi mochi). Obecnie tabu nie obowiązuje, ale w to święto każdy ma wolne – pani domu też. Zatem nadal przygotowuje się potrawy na kilka dni i jada je na zimno.

Każde z dań posiada swoją symbolikę. Warto zajrzeć tu: http://en.wikipedia.org/wiki/Osechi#Examples_of_osechi_dishes, żeby przeczytać o kilku z nich.

Warto wspomnieć, że w 2013 r. japońska tradycja kulinarna, ze szczególnym uwzględnieniem potraw noworocznych, została wpisana na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Page 10: Koniec roku w Japonii

Ostatni dzień roku nazywany jest ōmisoka (大晦日).

Ok. 23:00 cała rodzina zbiera się razem, żeby zjeść makaron zwany toshikoshi-soba (年越しそば), co ma zapewniać długie życie.

Potem większość ludzi udaje się do pobliskiej świątyni buddyjskiej, gdzie o północy uderza się 108 razy w dzwon (除夜の鐘 – - joyanokane), żeby ludzie przypomnieli sobie i przemyśleli wszystkie 108 rodzajów grzechów, jakie popełnili w upływającym roku.

Po tej ceremonii wszyscy wracają do łóżek i starają się zapamiętać pierwszy sen w nowym roku.

Osobom spotkanym w ostatnich dniach roku życzy się „do oku!”, czyli 良いお年を! (yoi o-toshi-o!).

Page 11: Koniec roku w Japonii

Pierwszy dzień roku to czas robienia różnych rzeczy „po raz pierwszy”.

Koniecznie trzeba przypomnieć sobie pierwszy sen (初夢 – hatsuyume). Dobrze jest też obejrzeć pierwszy wschód słońca (初日の出 – hatsuhi-no de), pójść po raz pierwszy do shintoickiego chramu (初詣 – hatsumōde) i wykonać pierwszą kaligrafię (書き初め – kakizome).

Najlepszą wróżbą na nowy rok jest „pierwszy sen” o górze Fuji. Nieco mniej szczęśliwe, choć również pomyślne, są sny o orle i o... bakłażanie.

Pierwszego stycznia poczta dostarcza również karty z życzeniami.

Osobom spotkanym po raz pierwszy w nowym roku życzy się

„szczęśliwego nowego roku!”: あけましておめでとうございます ! (akemashite o-medetō gozaimsu!).

Page 12: Koniec roku w Japonii

Przede wszystkim za prezenty – pieniądze w kolorowych kopertach (お年玉 – o-toshidama).

Święta pełne są tradycyjnych smakołyków.

Razem z rodzicami bawią się tradycyjnymi zabawkami: kręcą bączki (独楽 – koma), puszczają latawce (凧揚げ – takoage), grają w hanetsuki (羽根突き; rodzaj badmintona) albo w sugoroku (双六; rodzaj gry planszowej)

Page 13: Koniec roku w Japonii

Zgodnie z chińską tradycją, na której Japończycy dawniej opierali rachubę czasu, danym rokiem opiekuje się jedno z dwunastu zwierząt.

Rok 2014 był rokiem konia, natomiast patronem roku 2015 będzie owca (koza).

良いお年を!

Page 14: Koniec roku w Japonii

obrazki w większości pochodzą z Wikipedii